Sytuacja i prognoza makroekonomiczna dla Izraela

Sytuacja i prognoza
makroekonomiczna dla Izraela
2015-12-20 02:24:59
2
Założenia odnośnie środowiska globalnego, w którym funkcjonuje izraelska gospodarka, bazują na prognozach
dwu najważniejszych gospodarczych instytucji międzynarodowych (Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), a także na ocenach największych zagranicznych funduszy
inwestycyjnych. Niniejsza prognoza odzwierciedla opinię, według której działalność gospodarcza G4 (strefa euro,
Wielka Brytania, USA i Japonia) będzie w latach 2014-2015 nadal wychodziła stopniowo z kryzysu
ekonomicznego, głównie dzięki gospodarkom Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdyż w państwach tych
spodziewane są dobre wskaźniki wzrostu gospodarczego. W strefie euro zachodzi obawa pojawienia się deflacji,
co może jeszcze bardziej spotęgować występującą tam stagnację.
A. Środowisko globalne
Założenia odnośnie środowiska globalnego, w którym funkcjonuje izraelska gospodarka, bazują na prognozach
dwu najważniejszych gospodarczych instytucji międzynarodowych (Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), a także na ocenach największych zagranicznych funduszy
inwestycyjnych. Niniejsza prognoza odzwierciedla opinię, według której działalność gospodarcza G4 (strefa euro,
Wielka Brytania, USA i Japonia) będzie w latach 2014-2015 nadal wychodziła stopniowo z kryzysu
ekonomicznego, głównie dzięki gospodarkom Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdyż w państwach tych
spodziewane są dobre wskaźniki wzrostu gospodarczego. W strefie euro zachodzi obawa pojawienia się deflacji,
co może jeszcze bardziej spotęgować występującą tam stagnację.
Aktualne oceny tempa wzrostu gospodarek G4 oraz importu krajów OECD w latach 2014-2015 spadły nieco w
porównaniu do ocen prezentowanych jeszcze w połowie roku 2014. Zmiana ta jest wynikiem negatywnej
niespodzianki w postaci danych prezentujących rachunki narodowe USA w I kwartale br., przy jednoczesnym
przedłużającym się pesymizmie w odniesieniu do gospodarki krajów strefy euro. Zaktualizowana prognoza tempa
wzrostu produktu krajowego brutto w krajach G4 na lata 2014 i 2015 wynosi odpowiednio 1,7% i 2,4%, a tempa
wzrostu importu krajów OECD odpowiednio 3% i 5%, podczas gdy poprzednia prognoza mówiła o wzroście PKB
na poziomie 2,1% i 2,7% oraz o wzroście importu o 3,6% i 5,7%.
Według tych samych ocen inflacja w latach 2014-2015 w gospodarkach G4 ma pozostać stabilna i wynosić
odpowiednio 1,7% i 1,8%, co wskazuje na wartości tylko nieznacznie wyższe niż oczekiwane jeszcze w połowie
br.
Cena ropy naftowej (baryłka ropy typu Brent) charakteryzuje się już od wielu miesięcy długotrwałym spadkiem i
jest znacznie niższa niż przed rokiem. Średnia cena w III kwartale br. wynosi 105 $ za baryłkę. Wskaźniki cen
żywności na świecie oraz ceny towarów (bez energii) spadły od początku III kwartału o około 9%, utrzymując
3
tendencję z poprzedniego kwartału.
B. Realna działalność ekonomiczno-finansowa w Izraelu
Gospodarka izraelska
Prognoza Banku Izraela na lata 2014-2015
(dynamika zmian w %, jeśli nie zaznaczono inaczej)
Prognoza
2013
2014
2015
Produkt krajowy brutto
Import cywilny (bez diamentów, statków i samolotów)
3,2
-2,7
2,3
0,8
3,0
7,5
Konsumpcja prywatna
Inwestycje w majątek trwały (bez statków i samolotów)
Konsumpcja publiczna (bez importu obronnego)
Eksport (bez diamentów i spółek start-up)
3,3
0,5
3,3
-0,3
2,0
-1,4
4,1
4,1
3,4
6,6
1,5
5,2
Bezrobocie (średnia roczna – wielkość w %)
6,3
6,3
6,9
Inflacja roczna (wielkość w %)
Stopa procentowa Banku Izraela (na koniec roku, w %)
1,8
1,00
0,0
0,25
1,0
0,25
W roku 2014 spodziewany jest wzrost PKB o 2,3%. Prognoza ta jest znacząco niższa, niż prezentowana jeszcze w
czerwcu br. (2,9%). Na obniżenie prognozy wpłynęły przede wszystkim czynniki związane z operacją wojskową
„Protective Edge” w Strefie Gazy, których wpływ szacowany jest na 0,4%-0,5% PKB. Wyrażają się one głównie w
postaci obniżenia konsumpcji prywatnej (wpływ krótkoterminowy) oraz zmniejszenia eksportu usług
turystycznych (tu wpływ może być nieco dłuższy). Dodatkowym czynnikiem, który wpłynął na zmniejszenie
prognozy, był niespodziewanie mały wzrost PKB w II kwartale br.
W roku 2015 spodziewany jest wzrost PKB o 3,0%. Prognoza ta nie uległa zmianie w stosunku do poprzedniej.
Zwiększenie wartości wzrostu PKB w stosunku do roku 2014 odzwierciedla powrót do działalności gospodarczej
na normalnym poziomie, takim jaki mógłby być notowany już w roku bieżącym, gdyby nie operacja „Protective
4
Edge”, a także pewne pobudzenie w gospodarce światowej. Dobre wskaźniki wzrostu spodziewane są we
wszystkich pozycjach produktu krajowego. Pomimo to, większość wskaźników wskazuje na poziom działalności
niższy od potencjalnego poziomu tkwiącego w gospodarce Izraela.
W zakresie polityki fiskalnej ocenia się obecnie, że w roku 2014 konsumpcja publiczna wzrośnie o 4,1%, a więc o
wartość większą od oczekiwanej jeszcze w połowie br. (3,6%), co jest przede wszystkim wynikiem zwiększonych
zakupów obronnych spowodowanych operacją „Protective Edge”. Jeśli zaś chodzi o rok 2015, to ponieważ budżet
nie został jeszcze ustalony, prognoza została oparta o założenie, że rząd utrzyma dotychczasową politykę w
zakresie wydatków i nie dokona jej korekty ze względu na niższą od oczekiwanej inflację w latach 2013-2014. Na
tej podstawie oczekuje się, że konsumpcja publiczna wzrośnie w roku 2015 o 1,5%.
Przy założeniu, że nie zostaną podjęte żadne nowe kroki w zakresie podatków (poza planowanym zmniejszeniem
do 0% VAT-u przy zakupie pierwszego mieszkania przez osoby uprawnione) oczekuje się, że deficyt w roku 2014
wyniesie 3,3% PKB, a w roku 2015 3,4% PKB, co jest wielkością o 2,5% większą od ustalonej przez rząd wielkości
docelowej.
C. Inflacja i stopa procentowa
Ocenia się, że inflacja w ciągu 12 miesięcy od IV kwartału br. do III kwartału 2015 wyniesie 1,0%, co jest dolną
granicą przyjętego przez rząd Izraela pasma inflacyjnego (1% do 3%).
Tak niskie oczekiwania inflacyjne są wynikiem zarówno tonujących inflację czynników podaży, jak i tonujących ją
czynników popytu. Do czynników podaży należy zaliczyć spadek cen ropy naftowej i towarów, niską i stabilną
inflację na świecie oraz brak nacisków płacowych w sektorze publicznym. Nieoczekiwany spadek czynników
lokalnego popytu nastąpił głównie w II i III kwartale br., a ich tonujący wpływ na inflację znajdzie swój wyraz w IV
kwartale br. i w całym roku 2015. Jedynymi czynnikami wspierającymi wzrost inflacji pozostają nadal rosnące
ceny mieszkań oraz występujące ostatnio osłabianie się szekla wobec dolara USA.
W tej sytuacji zakłada się, że stopa procentowa Banku Izraela pozostanie w trakcie całego roku 2015 na
niezmienionym poziomie wynoszącym 0,25%. Wynika to ze spowolnienia działalności gospodarczej w Izraelu
oraz spadku presji inflacyjnej. Niewykluczone jednak, że w celu pobudzenia działalności gospodarczej nastąpi
dalsze obniżanie stopy procentowej, co miałoby być krokiem towarzyszącym innym działaniom podejmowanym
w tymże celu.
Prognoza inflacyjna Banku Izraela jest nieco niższa niż prognozy innych profesjonalnych analityków i niż
prognozy wynikające z zachowania się rynku kapitałowego. Prezentowana poniżej prognoza Banku Izraela w
odniesieniu do stopy procentowej jest podobna do prognoz przewidywanych przez rynek kapitałowy i nieco
niższa od prognoz niezależnych profesjonalnych analityków.
Porównanie prognoz inflacji i stopy procentowej na najbliższy rok
5
Bank Izraela
Rynek kapitałowy
Niezależni
analitycy
Inflacja
(zakres prognoz)
1,0
1,2
1,1
(0,5-1,4)
Stopa procentowa
(zakres prognoz)
0,25
0,25
0,5
(0,25-1,0)
D. Bilans ryzyk związanych z prognozami
Niespodziewane czynniki lokalne i globalne mogą spowodować, że izraelska gospodarka będzie rozwijała się w
sposób inny od prognozowanego. Do takich czynników lokalnych można zaliczyć, dla przykładu, zmiany w
sytuacji geopolitycznej na Bliskim Wschodzie, które wyrażać się będą w poziomie ryzyka przypisywanego
izraelskiej gospodarce. Innym takim czynnikiem może być zmiana polityki fiskalnej w roku 2015 (po stronie
wydatków bądź po stronie przychodów) lub reformy prowadzące do większych zmian cen (jak na przykład
reforma na rynku telefonii komórkowej).
W odniesieniu do ryzyk globalnych czynniki międzynarodowe oceniają, że największe ryzyko wiąże się z
niepewnością co do rzeczywistej sytuacji ekonomicznej panującej w Europie (w strefie euro). Co więcej,
wzmagają się obawy o pojawienie się w państwach europejskich deflacji, co jeszcze bardziej mogłoby ugodzić w
ich sytuację ekonomiczną.
Źródła:
Portal Banku Izraela, [dostęp 24.09.2014];
Portal Ministerstwa Finansów Izraela, [dostęp 24.09.2014].
6