PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA MIASTA i GMINY WARKA NA

Transkrypt

Załącznik Nr 1
Do Uchwały Nr XXXI/321/05
Rady Miejskiej w Warce
z dnia 22 marca 2005r.
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO
DLA
MIASTA i GMINY WARKA
NA LATA
2005 - 2013
Dokument został opracowany przez Urząd Miejski w Warce
przy współpracy z
Warszawa, luty 2005 r.
SPIS TREŚCI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO MIASTA I GMINY WARKA
W LATACH 2005 – 2013
I.
1.
2.
3.
4.
WSTĘP ..................................................................................................... 4
Cel opracowania ........................................................................................................4
Przedmiot opracowania...............................................................................................4
Podstawa opracowania................................................................................................5
Metodologia opracowania...........................................................................................6
II. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MIASTA I GMINY WARKA................... 7
1.
2.
3.
4.
5.
Położenie geograficzne ...............................................................................................7
Historia.......................................................................................................................8
Powierzchnia ............................................................................................................10
Ludność....................................................................................................................10
Środowisko przyrodnicze..........................................................................................12
5.1. Charakterystyka fizyczno-geograficzna.............................................................12
5.2. Tereny leśne......................................................................................................14
5.3. Fauna ................................................................................................................15
5.4. Flora .................................................................................................................15
5.5. Tereny i obiekty chronione................................................................................15
6. Turystyka i rekreacja ................................................................................................16
7. Zagospodarowanie przestrzenne ...............................................................................19
8. Budownictwo mieszkaniowe.....................................................................................23
9. Infrastruktura techniczna...........................................................................................28
9.1. Sieć transportowa (kolejowa, drogowa, transport publiczny) .............................28
9.2. Sieć wodociągowa ............................................................................................29
9.3. Sieć kanalizacyjna.............................................................................................31
9.4. Gospodarka odpadami komunalnymi ................................................................34
9.5. Sieć ciepłownicza..............................................................................................36
9.6. Zakład Usług Komunalnych..............................................................................38
9.7. Sieć gazownicza................................................................................................40
9.8. Sieć energetyczna..............................................................................................41
9.9. Sieć telefoniczna ...............................................................................................43
10.
Własność nieruchomości.......................................................................................44
11.
Stan obiektów dziedzictwa kulturowego ...............................................................46
12.
Gospodarka...........................................................................................................48
13.
Zjawiska demograficzne .......................................................................................52
14.
Bezrobocie............................................................................................................53
15.
Szkolnictwo ..........................................................................................................57
16.
Kultura, sport, rekreacja, edukacja ........................................................................59
16.1.
Ośrodek Kultury, Sportu i Wypoczynku ........................................................59
16.2.
Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna ........................................................61
17.
Ochrona zdrowia...................................................................................................62
18.
Opieka społeczna ..................................................................................................62
19.
Bezpieczeństwo publiczne ....................................................................................65
20.
Organizacje pozarządowe .....................................................................................66
III.
PROBLEMY I KIERUNKI ROZWOJU MIASTA I GMINY WARKA....... 68
1.
Zadania i problemy do rozwiązania...........................................................................68
IV.
REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW ................................................ 73
1.
Analiza SWOT .........................................................................................................73
2
2.
3.
4.
Misja rozwoju Miasta i Gminy Warka ......................................................................75
Cele strategiczne rozwoju Miasta i Gminy Warka.....................................................75
Zadania do realizacji w ramach celów strategicznych................................................77
V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI
NA TERENIE GMINY/POWIATU/ WOJEWÓDZTWA............................................... 80
VI.
OCZEKIWANE
WSKAŹNIKI
OSIĄGNIĘĆ
PLANU
ROZWOJU
LOKALNEGO............................................................................................................ 81
VII.
PLAN FINANSOWY ............................................................................ 83
VIII.
SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ................ 84
IX.
SPOSOBY
MONITOROWANIA
I
OCENY
REALIZACJI
PLANU
ROZWOJU LOKALNEGO......................................................................................... 86
1.
2.
3.
4.
System monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego....................................................86
Ocena realizacji Planu Rozwoju Lokalnego ..............................................................87
Promocja Planu Rozwoju Lokalnego i uzyskiwanych rezultatów ..............................87
Koordynacja i nadzór nad realizacją projektów.........................................................87
3
I.
WSTĘP
1. Cel opracowania
Celem niniejszego opracowania – Planu Rozwoju Lokalnego (PRL) Miasta i
Gminy Warka na lata 2005-2013 – jest sformułowanie syntetycznego dokumentu
planistycznego zawierającego opis stanu aktualnego gminy, określenie głównych
problemów i sposobów ich rozwiązania poprzez realizację celów strategicznych, listy
programów i projektów wdrażanych w ramach sformułowanych celów oraz sposobu
wdrażania i monitorowania PRL.
Rozwój w rozumieniu niniejszego planu należy rozumieć jako rozwój
zrównoważony. Rozwój zrównoważony, to rozwój społeczno – gospodarczy, w
którym zakłada się zrównoważenie szans dostępu do środowiska społeczeństw i ich
obywateli – zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń, poprzez proces
integrowania działań politycznych, gospodarczych, społecznych, z zachowaniem
równowagi
otoczenia
naturalnego
oraz
trwałości
podstawowych
procesów
przyrodniczych.
Strategia zrównoważonego rozwoju powinna być budowana w oparciu o
zasady wymienione w „Drugiej polityce ekologicznej państwa”: sprawiedliwości
międzygeneracyjnej, etapowania i wyboru priorytetów, prewencji i reagowania na
istniejące zagrożenia, regionalizacji i subsydiarności, a proces programowania musi
być oparty o zasadę partycypacji społecznej.
Niniejszy dokument został opracowany w zgodzie z wyżej określonymi
zasadami, określając długofalowe kierunki rozwoju Miasta i Gminy Warka i definiując
sposoby stopniowej realizacji założonych celów.
2. Przedmiot opracowania
W zakres przedmiotu opracowania wchodzą następujące elementy:
a) charakterystyka miasta i gminy,
-
ochrona przyrody, krajobrazu i środowiska,
-
zagospodarowanie przestrzenne,
-
infrastruktura techniczna,
-
gospodarka i rynek pracy,
-
turystyka i rekreacja,
4
-
infrastruktura społeczna.
b) określenie istotnych problemów miasta,
c) sformułowanie wizji rozwoju, głównych celów i misji,
d) określenie programów operacyjnych mających realizować główne cele,
e) określenie sposobów i terminów realizacji zadań i rozwiązywania problemów,
f) powiązanie Planu Rozwoju Lokalnego ze Strategiami Rozwoju Powiatu
Grójeckiego i Województwa Mazowieckiego,
g) określenie oczekiwanych wskaźników rozwoju,
h) opracowanie systemu wdrażania i monitorowania.
3. Podstawa opracowania
Plan Rozwoju Lokalnego dla Miasta I Gminy Warka na lata 2005-2013 został
opracowany przy wykorzystaniu następujących dokumentów i opracowań:
1. Strategia rozwoju Miasta i Gminy Warka,
2. Strategia rozwoju lokalnego Powiatu Grójeckiego na lata 2004 - 2016,
3. Budżet Gminy Warka na 2005 rok,
4. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego
-
„Winiary III”,
-
„Cmentarna”,
-
„Ciemieniewskiego”,
-
„teren przy ul. Gośniewskiej”.
5. Projekt Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego „Centrum”,
6. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta
i Gminy Warka,
7. Program ochrony środowiska dla Miasta i Gminy Warka – stan istniejący,
8. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa,
gazowe dla Miasta i Gminy Warka,
9. Plan gospodarki odpadami dla Miasta i Gminy Warka na lata 2004 – 2014,
10. Wieloletni program gospodarowania zasobem mieszkaniowym gminy na lata
2004 – 2008,
11. Plan zadań inwestycyjnych na 2005 rok.
Jednocześnie wzięto pod uwagę wszystkie istotne informacje i dane na temat Miasta
i Gminy Warka, które nie zostały ujęte w żadnych wcześniejszych opracowaniach,
5
będące wynikiem przeprowadzonych analiz pracowników Urzędu Miejskiego, a także
pochodzące ze źródeł zewnętrznych.
4. Metodologia opracowania
Elementy części strategicznej Planu Rozwoju Lokalnego, obejmującej w
szczególności:
-
diagnozę stanu obecnego,
-
główne problemy i cele,
-
wizję, misję, podział na priorytety i zadania.
opracowano w oparciu o dokumenty analityczne Miasta i Gminy Warka oraz wyniki
prac
zespołów
roboczych
odpowiedzialnych
za
poszczególne
obszary
infrastrukturalne, a także społeczne i gospodarcze funkcjonowania Miasta i Gminy.
Wieloletni
zachowaniu
Plan
Inwestycyjny
bezpieczeństwa
na
lata
budżetowego,
2005-2013
z
sformułowano
uwzględnieniem
przy
partycypacji
finansowej podmiotów i źródeł zewnętrznych.
Projekt dokumentu końcowego opracowany przez BCG Polska poddany został
weryfikacji
przez
pracowników
Urzędu
Miejskiego
w
Warce
i
jednostek
organizacyjnych Miasta i Gminy wyznaczonych przez Burmistrza, a także
przedstawicieli
organizacji
społeczno-gospodarczych
funkcjonujących
na
ww.
terenie. Wyniki konsultacji społecznych pozwoliły na sformułowanie ostatecznej
wersji dokumentu będącego przedmiotem akceptacji Rady Miejskiej.
6
II.
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MIASTA I GMINY
WARKA
1. Położenie geograficzne
Gmina Warka zlokalizowana jest w województwie mazowieckim, we
wschodniej części powiatu grójeckiego.
Warka sąsiaduje:
-
na zachodzie – z gminami powiatu grójeckiego: Chynowem i Jasie ńcem,
-
na południe – z gminami powiatu białobrzeskiego: Promną, Stromcem i gminą
miejsko-wiejską Białobrzegi,
-
na
wschodzie
–
z
gminami
powiatu
kozienickiego:
Grabowem
i
Magnuszewem,
-
na północy – z gminami Wilga (pow. garwoliński), Sobienie-Jeziorany (pow.
otwocki) oraz z gminą miejsko-wiejską Góra Kalwaria (pow. piaseczyński).
7
Pod względem geograficznym obszar gminy położony jest w południowej
części Niziny Mazowieckiej na pograniczu Wysoczyzny Rawskiej i Równiny
Radomskiej, w dolinie rzeki Pilicy. Dolina ograniczona jest stromą skarpą
przechodzącą w wysoczyznę morennową, zbudowaną głównie z glin zwałowych.
Średnia wysokość wysoczyzny wynosi 120 – 130 m n.p.m., a doliny rzek Wisły i
Pilicy tworzą taras zalewowy o wysokości średnio 50 – 90 m n.p.m.
Rejon na północ od Warki to rozległe obszary sadów, które są głównym
źródłem utrzymania i dochodów okolicznych mieszkańców. Po przeciwnej stronie
rzeki, na południe od Warki, rozciąga się kompleks lasów dawnej Puszczy
Stromeckiej.
Klimat tego terenu charakteryzuje się korzystnymi opadami i dużym
nasłonecznieniem co umożliwia rozwój rolnictwa i sadownictwa.
2. Historia
Pierwsze grodzisko, będące kolebką dzisiejszej Warki, powstało we
wczesnym średniowieczu na terenie obecnej wsi Stara Warka. Mieszkańcy tego
osiedla w końcu XIII wieku lub na początku XIV wieku przenieśli się 4 km na zachód,
a powodem tego było przesunięcie się ku wschodowi koryta Wisły i związane z tym
zmiany biegu Pilicy. Już w dokumencie pochodzącym z 1321 roku, podpisanym
przez księcia czersko-mazowieckiego Trojdena potwierdzone zostały (nadane
prawdopodobnie wcześniej) prawa miejskie. Okres największego rozkwitu Warki,
jako ośrodka rzemieślniczo-handlowego przypadł na XV i XVI wiek. W 1564 roku
Warka posiadała około 400 domów, a więc 2500 – 3000 mieszkańców. W zajęciach
ludności dominowało rzemiosło; spośród około 200 rzemieślników najliczniejsi byli
szewcy (62) i piwowarowie (30). Korzystne położenie Warki nad Pilicą i na zbiegu
lądowych szlaków handlowych przyczyniało się do rozkwitu gospodarczego miasta.
O świetności miasta w owych czasach świadczy fakt, że posiadało ono 7 kościołów,
8 młynów i 2 mosty.
Pomyślny rozwój Warki został zahamowany przez pożary i wojny w XVII
wieku. Miasto i okolice zostały spustoszone podczas rokoszu zebrzydowskiego, a
potem przez Szwedów. W 1656 r. rozegrała się pod Warką słynna bitwa ze
Szwedami, w której to Polacy pod dowództwem Stefana Czarnieckiego zadali
Szwedom druzgocącą klęskę.
8
Po trzecim rozbiorze i upadku Rzeczpospolitej Warka znalazła się na terenie
Prus. W 1807 r. weszła w skład Księstwa Warszawskiego, a w 1815 r. – Królewstwa
Polskiego.
Z miastem związana jest postać „bohatera dwóch kontynentów" Kazimierza
Pułaskiego, którego domem rodzinnym był zachowany do czasów obecnych dworek
na Winiarach. Z Warki pochodził także Piotr Wysocki, jeden z inicjatorów Powstania
Listopadowego.
Z miastem związanych jest szereg wydarzeń z okresu powstań narodowych:
listopadowego w latach 1830 – 1831 r. i styczniowego w 1863 r.
W
drugiej
połowie
XIX
w.
nastąpił
okres
ponownego
ożywienia
gospodarczego. Powstały wtedy zakłady o dużym znaczeniu, takie jak fabryka okuć
braci Lubert, cegielnia i browar. W 1934 r. Warka otrzymała połączenie kolejowe z
Radomiem i Warszawą. W 1939 r. miasto liczyło 5700 mieszkańców.
Niepowetowane straty zadała miastu druga wojna światowa. Hitlerowcy
wymordowali wielu mieszkańców Warki (w tym ponad 2000 Żydów). Szereg Polaków
wywieziono na roboty do Rzeszy. W rejonie Warki działały oddziały partyzanckie
Armii Krajowej, Gwardii Ludowej i Batalionów Chłopskich.
Od pierwszych dni sierpnia 1944 r., aż do wyzwolenia 16 stycznia 1945 r.
miasto znajdowało się na linii frontu. Na południe od Warki na terenie tzw. przyczółka
warecko-magnuszewskiego toczyły się ciężkie walki.
W ich wyniku miasto zostało niemal całkowicie zrównane z ziemią – jedynie
5 domów nadawało się do zamieszkania. Już w pierwszych dniach po wyzwoleniu
powróciła wysiedlona przez hitlerowców ludność, która przystąpiła do odbudowy
miasta. W bardzo szybkim tempie miasto zaczęło się odradzać, powstawały nowe
zakłady pracy, szkoły i osiedla mieszkaniowe. Aktywnym działaczem w tym okresie
był Wiktor Krawczyk – pedagog, kronikarz, działacz PTTK i pierwszy po wojnie
burmistrz Warki, który wniósł ogromny wkład do odbudowy życia społecznokulturalnego miasta. Warka stała się lokalnym centrum społeczno-gospodarczym, w
której dominował przemysł przetwórczo-owocowy, a duże znaczenie miały również
Browar Warka oraz Fabryka Urządzeń Mechanicznych. Przemiany lat 90-tych
wpłynęły na pewną marginalizację roli Warki, wiele nierentownych zakładów upadło
(m.in. Fabryka Urządzeń Mechanicznych), a te które pozostały musiały przystosować
się do nowych warunków rynkowych.
9
3. Powierzchnia
Całkowita powierzchnia miasta i gminy wynosi 20.114 ha, z czego 12,8%
(2.578 ha) stanowią tereny miejskie, a pozostałe 87,2% tereny wiejskie.
Tabela nr 1 Użytkowanie gruntów na terenie miasta i gminy Warka (w ha)
Wyszczególnienie
Miasto Gmina Miasto i gmina
razem
Użytki rolne, w tym grunty orne, sady, łąki, pastwiska, grunty
1 855 14 121
15 976
rolne zabudowane, grunty pod stawami, grunty pod rowami
Grunty leśne i zadrzewienia, w tym lasy i grunty leśne
299
2 285
2 584
Grunty zabudowane i zurbanizowane, w tym tereny
296
415
711*
Nieużytki
24
284
308
Wody
102
399
501
2
32
34
mieszkaniowe, przemysłowe, inne tereny zabudowane, tereny
rekreacji i wypoczynku, tereny komunikacji, użytki kopalne
Tereny różne
RAZEM
2 578 17 536
20 114
* w tym tereny przeznaczone pod infrastrukturę drogową 427 ha
Źródło: ”Program ochrony środowiska dla miasta i gminy Warka – stan istniejący”
Z powyższych danych jednoznacznie wynika, że dominującą formą gruntów
na tym obszarze są użytki rolne, wśród których około 65% stanowią sady
(potwierdzają to również dane z tabeli nr 18 obrazującej użytkowanie gruntów w
gospodarstwach rolnych). Ma to istotne znaczenie dla charakteru gminy oraz rodzaju
wykonywanej przez jej mieszkańców działalności, co szerzej opisano w rozdziale pt.
„Gospodarka”.
4. Ludność
Ludność miasta i gminy Warka według danych z końca 2002 roku wynosi
19.063 osób, z czego 57,6% zamieszkuje miasto Warka, natomiast pozosta łe 42,4%
tereny wiejskie gminy.
Średnia gęstość zaludnienia na terenie Gminy wynosi 95 osób/km 2, z czego
na obszarze miejskim wynosi 440 osób/km 2, a na terenach wiejskich 47 osób/km 2.
10
Tabela nr 2. Podstawowe dane społeczno-demograficzne miasta i gminy Warka
WYSZCZEGÓLNIENIE
1.Powierzchnia w km kw.
2.Liczba sołectw
GMINA
POWIAT
WOJEWÓDZTWO
201
1.383
35.715
46
3.Ludność ogółem
19.063
106.844
5.068.000
4.Mężczyźni
9.399
47.776
2.440.876
5.Kobiety
9.664
48.840
2.631.459
95
77
143
7.Współczynnik feminizacji
103
102
108
8.Urodzenia na 1000 ludności
5,75
9,2
9,5
9.Zgony na 1000 ludności
5,9
11,6
10,3
10.Przyrost naturalny na 1000 osób
-0,1
-2,4
-0,8
11.Ludność w wieku
przedprodukcyjnym
24,7
22,9
22,7
produkcyjnym
60,9
60,9
60,8
poprodukcyjnym
14,4
16,2
16,5
14.Saldo migracji na 1000 ludności
0,55
0,5
1,7
15.Stopa bezrobocia w %
8,0
9,9
13,8
6.Gęstość zaludnienia (os. / km2)
Źródło: Dane GUS ze spisu powszechnego 2002 r. oraz Biuletyn i Rocznik woj.
Mazowieckiego za 2003 rok
Według danych Urzędu Miejskiego z 31.12.2004 roku na terenach miasta i gminy
Warka znajduje się 46 miejscowości, z których największe to:
•
Warka – 11.237 mieszkańców,
•
Laski – 526 mieszkańców,
•
Nowa Wieś – 394 mieszkańców,
•
Konary – 370 mieszkańców,
•
Michalczew – 354 mieszkańców,
•
Stara Warka – 319 mieszkańców,
•
Piaseczno - 312 mieszkańców.
11
5. Środowisko przyrodnicze
5.1. Charakterystyka fizyczno-geograficzna
Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym J. Kondrackiego 1 miasto i gmina
Warka położone są w obrębie dwóch mezoregionów:
•
Równiny Warszawskiej,
•
Doliny Środkowej Wisły,
i mikroregionu Doliny Dolnej Pilicy.
Jednostki te należą do makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej, w
krajobrazie której dominują bezjeziorne równiny denudacyjne zbudowane z glin
morenowych i piasków, ze żwirowymi ostańcami moren i kemów starszych
zlodowaceń. W morfologii zaznaczają się ponadto rozległe, kotlinowe obniżenia oraz
tarasy dolin rzecznych Wisły i Pilicy, urozmaicone występowaniem wydm. Granicę
pomiędzy Równiną Warszawską a Dolinami Środkowej Wisły i Dolnej Pilicy
wyznaczają wysokie skarpy, ograniczające odpowiednio od zachodu i północy formy
dolinne.
Równina Warszawska
Równina Warszawska, w obrębie której znajduje się większość terenów
miasta i gminy, rozciąga się od doliny Pilicy na południu po Warszawę na północy,
wzdłuż lewego brzegu Wisły. Od zachodu przechodzi w bardziej wyniesioną i
pofalowaną Wysoczyznę Rawską, na wschodzie opada w kierunku doliny Wisły
stromą, ponad 20-metrową skarpą, podobnie na południu - ku dolinie Pilicy.
Morfologia
Równiny
jest
mało
urozmaicona.
Jest
to
płaska,
silnie
zdenudowana powierzchnia akumulacji lodowcowej, zbudowana z glin zwa łowych,
osadów
zastoiskowych
wodnolodowcowych
zlodowacenia
środkowopolskiego,
stadiału Warty. Występują tu pojedyncze formy takie jak: wzgórza morenowe
(Warka), pola piasków przewianych z lokalnymi zespołami wydmowymi (Magierowa
Wola), równiny kemowe oraz pagórki kemowe, rozprzestrzenione praktycznie na
całym obszarze miasta i gminy. Teren Równiny rozcinają doliny, kierujących się ku
Wiśle i Pilicy, cieków powierzchniowych (Czarna, Struga).
Obszar Równiny łagodnie pochyla się ku północy. Rzędne terenu w obrębie
miasta i gminy Warka wahają się w granicach 120 - 130 m n.p.m. Jedynie na
południowym zachodzie, w okolicach miejscowości Michałów i Palczew przekraczają
1
Geografia regionalna Polski, J.Kondracki,2000, PWN Warszawa)
12
140 m n.p.m. W sąsiedztwie doliny Wisły natomiast osiągają wartość 115 m n.p.m.
Spadki terenu nie przekraczają 5%. Jest to obszar rolniczy, charakteryzujący się
stosunkowo dużym zalesieniem (względem pozostałych gmin powiatu) oraz dużą
ilością sadów (41 %). Większe kompleksy leśne występują w okolicach Michałowa
(Las Michałowski) i Magierowej Woli (Las Dębnowolski).
Dolina Środkowej Wisły
Mezoregion Dolina Środkowej Wisły jest to asymetryczna dolina o charakterze
przełomu, która rozciąga się na kierunku SE-NW, łącząc dwa rozległe obniżenia Kotlinę Kozieniecką i Kotlinę Warszawską.
Dolina dzieli się na dwie części:
•
zalewową - wypełnioną rzecznymi osadami holoceńskimi, porośniętą krzewami i
pojedynczymi drzewami, z licznymi starorzeczami i kępami, świadczącymi o
wielokrotnych zmianach biegu Wisły i wskazującymi na silniejsze od obecnego jej
meandrowanie,
•
nadzalewową - z plejstoceńskimi, piaszczystymi tarasami, uformowanymi u
schyłku ostatniego zlodowacenia, nadbudowanymi w okresie postglacjalnym
piaskami eolicznymi, porośniętymi przeważnie sadami.
Współczesna, holoceńska dolina, ukształtowana ostatecznie w interglacjale
emskim (poprzedzającym ostatnie zlodowacenie) osiąga szerokość 4-5 km i wcina
się maksymalnie na 20-25 m poniżej obecnego poziomu rzeki. Rzędne terenu w
granicach miasta i gminy Warka osiągają wartości 97-100 m n.p.m. tj. ok. 7 m nad
poziom Wisły (93-94 m n.p.m.).
Dolina Dolnej Pilicy
Rozciągająca się w przybliżeniu równoleżnikowo Dolina Dolnej Pilicy to
mikroregion wyróżniony w obrębie mezoregionu Równiny Kozienickiej, stanowiący
południową granicę Równiny Warszawskiej. Jest to asymetryczna dolina z wysokim i
stromym brzegiem północnym (ponad 20 metrów) oraz, podobnie do doliny Wisły,
systemem tarasów zalewowych i nadzalewowych.
Tarasy zalewowe, przeważnie zabagnione i porośnięte krzewami, z licznymi
starorzeczami
(np. Stara Rzeka w okolicach Grzegorzewic) budują holoceńskie
mady ilaste, torfy i piaszczysto-żwirowe utwory akumulacji rzecznej. Plejstoceńskie
piaszczyste tarasy nadzalewowe z wydmami są przeważnie zalesione (miejscami
13
występują sady). Występują głównie po stronie południowej doliny (prawy brzeg). Po
stronie północnej natomiast występują lokalnie (Grzegorzewice, Michałów).
Szerokość Doliny Dolnej Pilicy waha się w granicach 1,5 - 3,5 km. Rzędne
terenu w jej obrębie wynoszą niewiele ponad 100 m n.p.m. tj. ok. 1-2 m ponad
poziom wody w rzece (99 m n.p.m.), co świadczy o tym, że Pilica tylko nieznacznie
wcina się w otaczające podłoże.
5.2. Tereny leśne
Według regionalizacji przyrodniczo-leśnej Polski, lasy gm. Warka należą do IV
Krainy Mazowiecko-Podlaskiej. Tworzą one na terenie gminy kilka zwartych,
stosunkowo dużych kompleksów o pow. 100 ha:
•
Na zachód od miejscowości Ignacówka,
•
W rejonie Woli Palczewskiej,
•
W rejonie Gośniewic,
•
Las Dębnowolski i Las Gąsecki w rejonie Gąsek,
•
Las Laskowski,
•
w rejonie Michalczewa.
Ponadto na terenie gminy znajduje si ę kilka mniejszych kompleksów leśnych o
powierzchni nie przekraczającej 50 ha, położonych w rejonach:
•
Doliny Wisły,
•
Doliny Pilicy i jej dopływów.
W wymienionych kompleksach leśnych występują następujące typy
siedliskowe:
•
las mieszany świeży – 60%
•
bór mieszany świeży – 25%
•
bór świeży
- 10%
•
olsy i inne
- 5%
Lesistość gminy (liczona łącznie dla miasta i gminy) wynosi około 10% i
znacznie odbiega od zalesienia województwa (21,5%). Całkowita powierzchnia lasów
na terenie miasta i gminy Warka wynosi 2007 ha. Są to lasy w większości Skarbu
Państwa w zarządzie Lasów Państwowych (60%). Około 40% lasów należy do osób
fizycznych. Ponadto, na terenie gminy występują grunty zadrzewione o powierzchni
łącznej 577 ha, które w większości stanowią własność prywatną (72%).
14
5.3. Fauna
Na terenie gminy stwierdzono występowanie co najmniej 17 gatunków
ssaków. Spośród nich wydra zaliczana jest do gatunków o dużym ryzyku wyginięcia
w Polsce i wymieniona w „Polskiej czerwonej księdze zwierząt”2.
Na omawianym obszarze żyje 144 gatunków ptaków. W śród nich 109 to
gatunki lęgowe, z których dwa wymienione są w „Polskiej czerwonej księdze
zwierząt”. Są to siweczka obrożna i rybitwa białoczelna.
5.4. Flora
Istotnymi elementami flory tego terenu są użytki zielone, które znajdują się
głównie na obrzeżach koryta Pilicy i stanowią 14% powierzchni gminy. Porasta je
roślinność szuwarowa, a w wodach roślinność wodna i oczeretowa. Natomiast na
wyżej położonych wyniosłościach terenu występuje roślinność torfowiskowa.
Znaczne obszary doliny zajmują łąki i murawy o złożonym składzie gatunkowym traw
i ziół.
W krajobrazie gminy istotne znaczenie mają także małoprzestrzenne formy
takie jak: aleje drzew przydrożnych, parki przydworskie, zadrzewienia cmentarzy,
ogrody przydomowe, starorzecza, tereny bezodpływowe, oczka wodne itp.
5.5. Tereny i obiekty chronione
Na terenie gminy Warka znajdują się następujące obiekty objęte ochroną na
podstawie ustawy o ochronie przyrody:
•
Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Pilicy i Drzewiczki”, o całkowitej pow. 63
422 ha,
•
4 pomniki przyrody:
- 3 dęby szypułkowe, w Warce na terenie zabytkowego parku Winiary,
- jesion wyniosły, w Michałowie Górnym,
W najbliższych latach planuje się objęcie ochroną następujących terenów:
•
Rezerwat roślin kserotermicznych „Stara Warka”,
•
Rezerwat ornitologiczny „Ławice Podgórzyckie”,
•
Park Krajobrazowy „Dolina Dolnej Pilicy”,
•
Park Krajobrazowy „Dolina Środkowej Wisły”.
2
Zakład Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych PAN, Kraków, 1992
15
6. Turystyka i rekreacja
Rozwój turystyki na terenie miasta i gminy Warka związany jest przede
wszystkim z doliną Pilicy.
Walory przyrodniczo-krajobrazowe rzeki, uważanej za
jedną z piękniejszych w Polsce centralnej przyciągają tutaj liczne rzesze turystów,
szczególnie chcących aktywnie uprawiać turystykę kajakową. Wędkarze mogą liczyć
na połowy szczupaka, suma, płoci, bolenia, czy leszcza. Występuje tu duże
zróżnicowanie fauny i flory.
Kolejnym obiektem ważnym turystycznie jest sąsiadujący z miastem kompleks
leśny. Wśród drzew występują tu przede wszystkim takie gatunki, jak sosna, brzoza
brodawkowata, świerk, dąb. W runie i w warstwie krzewów można podziwiać dużą
różnorodność krajowych gatunków roślin. Podczas sezonu jest tu prawdziwy raj dla
grzybiarzy. Bytują tu łosie, sarny, jelenie, dziki, lisy i zające.
W samej Warce najcenniejszym obiektem turystyczno-krajoznawczym jest
zespół pałacowo-parkowy na Winiarach. Składa się on z pałacu zbudowanego w
XVIII w., następnie przebudowanego w XIX i XX wieku oraz parku krajobrazowego z
XVIII wieku. W zrekonstruowanych wnętrzach znajduje się Muzeum im. Kazimierza
Pułaskiego – ekspozycja stała poświęcona działalności Kazimierza Pułaskiego w
Polsce i Stanach Zjednoczonych oraz wystawy okresowe. Park dworski utrzymany
jest
w
większości
w stylu
angielskim
co
w połączeniu
z
malowniczym
ukształtowaniem terenu stwarza niepowtarzalny mikroklimat. Dość duży zadrzewiony
obszar zamieszkują liczne gatunki ptaków (kosy, szpaki, drozdy, kwiczoły, dzięcioły,
kowaliki, sikorki, pliszki i sowy). Rosną tu wiązy, modrzewie, lipy, kasztanowce,
klony, jesiony, topole i kilka dębów szypułkowych. Piękno parku utrwalają w swych
pracach artyści podczas plenerów, zwieńczonych wystawami w Muzeum.
Ponadto na terenie gminy istnieje jeszcze szereg ciekawych obiektów o walorach
turystyczno-krajoznawczych,
które
opisane
zostały
w
rozdziale
dotyczącym
dziedzictwa kulturowego.
Przez teren gminy Warka przebiegają następujące szlaki turystyczne:
1. Góra Kalwaria – Czersk – Potycz – Konary – Stara Warka –Warka (kolor
zielony),
2. Krężel – Marynin – Potycz (kolor niebieski),
3. Chynów – Michalczew – Warka (kolor żółty),
16
4. Studzianki Pancerne – Grabów nad Pilicą – Warka (kolor czerwony).
Gmina posiada bardzo dobre warunki do uprawiania turystyki rowerowej, m.in.
dzięki wytyczonym następującym trasom rowerowym:
1. Studzianki – Grabów nad Pilicą – Warka – Pilica – Ostrołęka – Przylot –
Konary – Czersk – Góra Kalwaria,
2. Kępa Niemojewska – Rozniszew – Mniszew – Przylot – Ostrołęka – Pilica –
Stara Warka – Warka,
3. Warka – Lechanice – Wrociszew – Opodżew – Nowa Wieś – Gołębiów –
Murowanka – Laski – Warka.
Głównym organizatorem turystyki jest Oddział Polskiego Towarzystwa
Turystyczno-Krajoznawczego im. Wiktora Krawczyka w Warce. Zajmuje się on
przygotowaniem rajdów i zlotów turystycznych adresowanych głównie do dzieci i
młodzieży. Biuro oddziału pełni także rolę punktu informacji turystycznej oraz udziela
wszelkiej pomocy turystom. Stanica wodna PTTK nad Pilicą w okresie letnim
prowadzi wypożyczalnię kajaków i organizuje spływy kajakowe.
W zakresie sportu i rekreacji główną rolę w gminie odgrywa Ośrodek Kultury,
Sportu i Wypoczynku w Warce. Przez cały rok oferuje on pełnowymiarową,
nowoczesną hale sportową, siłownię, strzelnicę sportową oraz krytą pływalnię z
zapleczem sanitarno-socjalnym. W ramach ośrodka funkcjonują następujące sekcje
sportowe: strzelecka, halowej piłki nożnej chłopców i dziewcząt, piłki siatkowej
chłopców i dziewcząt, młodzieżowa sekcja tenisa stołowego i lekkoatletyki.
Poza OKSiW-em funkcjonują także: Wareckie Towarzystwo Siatkówki (II liga
mężczyzn) i Klub Sportowy „Warka”.
Klub Sportowy WARKA skupia 4 drużyny piłki nożnej – seniorzy oraz 3
grupy młodzieżowe. Zmodernizowany niedawno stadion Klubu Sportowego „Warka”
znajduje się na błoniach nadpilicznych. Obiekt mieści 3 boiska piłki nożnej, 2 korty
tenisowe i bieżnię. Przylega do niego strzelnica sportowa Klubu Żołnierzy Rezerwy.
Warecki KŻR może poszczycić się znaczącymi osiągnięciami w skali ogólnopolskiej.
Sympatyków wioślarstwa zrzesza „Korek” – jeden z najlepszych klubów kajakowych
w Polsce.
Zainteresowani wypoczynkiem czynnym znajdą ciekawą ofertę w ośrodku
jeździeckim – Farma „Sielanka” (w lipcu 2002 roku odbyły się tu V Mistrzostwa Polski
w Powożeniu).
Sąsiadujące z miastem obszary Puszczy Stromeckiej i Kozienickiej stanowią
teren działalności kół łowieckich – „Bażant” i „Knieja”.
17
Na terenie gminy powstała również zabudowa letniskowa, szczególnie w
Ostrołęce i Ostrówku, gdzie znajduje się około siedemdziesięciu domków
letniskowych, wykorzystywanych głównie w sezonie letnim.
W mieście Warka działa kino i biblioteka publiczna.
Istniejąca obecnie baza noclegowa zapewnia możliwości uprawiania na
terenie gminy rekreacyjnej turystyki pobytowej.
Tabela nr 4. Wykaz bazy noclegowej na terenie Miasta i Gminy Warka
Nazwa obiektu
Miejsce obiektu
Ilość miejsc noclegowych
Hotel „Pułaski”
Warka (OKSiW)
41
Zajazd na Winiarach
Warka - Winiary
40
Farma „Sielanka”
Warka
58
RAZEM
139
Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Warce
Na terenie miasta i gminy odbywa się szereg imprez sportowo-turystycznych.
Do najbardziej znanych należą:
1. Rajd Pieszy „Witaj Wiosno” – marzec,
2. Wielka Majówka – impreza plenerowa – maj,
3. Zlot Młodzieży ,,Kwitnące Jabłonie” – maj,
4. Ogólnopolski Spływ Kajakowy Dzieci Niepełnosprawnych – czerwiec,
5. Świętojański Zlot ,,Szukamy Kwiatu Paproci” – czerwiec,
6. Święto Warki – impreza plenerowa – czerwiec,
7. Spływ Kajakowy ,, Wstęgą Dolnej Pilicy” – sierpień,
8. Owocobranie – ogólnopolski festyn sadowniczy – pa ździernik,
9. Dzień Pułaskiego – październik,
10. Warecka Liga Halowa - od października do marca.
Dalszy
rozwój
turystyki
jest
jednym z
priorytetów określonych
w
dotychczasowych dokumentach planistycznych dotyczących gminy.
18
7. Zagospodarowanie przestrzenne
Podstawowymi dokumentami planistycznymi do 2003 roku były uchwalone w
1992 i 1993 roku miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy Warka
oraz miasta Warka. W oparciu o nie prowadzona była w tych latach polityka
zagospodarowania przestrzennego, a więc wydawane były decyzje o warunkach
zabudowy i pozwolenia na budowę.
Obecnie gmina Warka nie posiada
opracowanego jednolitego planu
zagospodarowania przestrzennego. Istnieją natomiast cztery obowiązujące plany
miejscowe. Są to plany pod nazwą:
1. „Cmentarna”,
2. „Winiary III”,
3. „Teren przy ul Gośniewskiej”,
4. „Ciemniewskiego”.
Łącznie obejmują one powierzchnię stanowiącą ok. 0,2 % obszaru gminy.
Ad 1) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Cmentarna” zatwierdzony
został uchwałą Rady Miejskiej w Warce Nr XLII/437/01 z dnia 22 czerwca 2001r.
Granice terenu objętego planem wyznaczone są przez:
-
od
północy
południową
linią
rozgraniczającą
pasa
drogowego
ulicą
Ciemieniewskiego,
-
od wschodu zachodnia linią (ogrodzeniem) działek zabudowanych leżących
wzdłuż ulicy Ledóchowskiego,
-
od strony południowo-zachodniej północną granicą pasa drogowego ul.
Pułaskiego,
-
od zachodu wschodnią granicą pasa drogowego ul. Cmentarnej.
W przeważającej części planu podstawową funkcją terenu jest zabudowa
jednorodzinna wolnostojąca, a jako uzupełniająca zabudowa mieszkaniowousługowa (handel detaliczny, usługi biurowe, usługi oświaty, usługi rekreacji, usługi
zdrowia
i
opieki)
oraz
zabudowa
usługowo-rzemieślnicza
(motoryzacja,
kamieniarstwo).
Ad 2) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Winiary III” zatwierdzony
uchwałą Rady Miejskiej w Warce Nr XLII/438/01 z dnia 22 czerwca 2001 r.
Plan obejmuje dwie enklawy na obrzeżach miasta:
19
„obszar A” w granicach wyznaczonych przez:
-
od północy - linią łączącą północną granicę ulic Jesiennej i A.
Lewandowskiej,
od wschodu - wschodnią granicą ulicy Dominikańskiej,
-
od południa – południową granicą działki nr 792/51,
-
od zachodu – linią wyznaczoną przez zachodnią granicę działki 792/51
oraz
„obszar B” w granicach działki nr 2553, położonej w północnej części miasta, na
zachód od ul. Parkowej.
Plan
ustala
jako
podstawową
funkcję
terenu,
zabudowę
mieszkaniową
jednorodzinną, a jako dopuszczalną zabudowę mieszkaniowo – usługową z
wbudowanymi usługami.
Ad 3) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Teren przy ulicy
Gośniewskiej” zatwierdzony uchwałą Rady Miejskiej w Warce NR V/35/03 z dnia 24
stycznia 2003 roku.
-
od północy – granicą administracyjną miasta Warki i wsi Laski oraz północną
granicą pasa drogowego drogi łączącej ul. Gośniewską z trenami miasta Warki
leżącymi po drugiej stronie torów kolejowych,
-
od wschodu – wschodnią granicą ul. Gośniewskiej,
-
od południa – południową granicą pasa drogowego ul. Kolejowej do granicy z
terenami kolejowymi,
-
od zachodu – wschodnią granicą torów kolejowych w Warce.
Plan dotyczy w większości funkcjonującego zakładu Grupa Żywiec S.A. Browar w
Warce i obejmuje teren użytkowany przez ww. zakład. W związku z powyższym
przeznaczeniem podstawowym terenu jest zabudowa o charakterze przemys łowym,
a przeznaczeniem dopuszczalnym zabudowa magazynowo - składowa oraz usługi o
charakterze przetwórstwa artykułów spożywczych i usługi rzemieślnicze.
Ad 4) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Ciemniewskiego”
zatwierdzony uchwałą Rady Miejskiej NR XIV 152/03 z dnia 28 listopada 2003 r.
-
od północy – południową granicą działki nr 751,
-
od wschodu – wschodnią granicą działki nr 745,
20
-
od południa – północną linią rozgraniczenia ul. Ks. Ciemieniewskiego,
-
od zachodu – ulicą Puławską.
Plan ustala jako jedyną dopuszczalną funkcję terenu - zabudowę mieszkaniową
jednorodzinną
o
niskiej
intensywności,
natomiast
nie
przewiduje
funkcji
przemysłowo-usługowej.
Najbardziej istotnym z punktu widzenia potrzeb gminy i planu rewitalizacji
Gminy jest przygotowywany Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w
mieście Warka pod nazwą „Centrum”.
Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego proponuje si ę objąć
obszar Centrum Warki o łącznej powierzchni około 69,6 ha. Obszar objęty
miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego ograniczony b ędzie:
-
północną granicą ulicą P. Wysockiego,
-
wschodnią granicą ulicy Cmentarnej na odcinku od ul. P. Wysockiego do ul.
Franciszkańskiej,
-
wschodnią granicą ulicy Ogrodowej na odcinku od ul. Franciszkańskiej do ulicy
Świętego Ducha,
-
południową granicą ulicy Świętego Ducha,
-
wschodnią granicą ulicy Mostowej na odcinku od ulicy Świętego Ducha do
granicy działki nr 102/3,
-
kolejno północną granicą działek nr 102/3 oraz 102/2 na odcinku od ul. Mostowej
do wschodniej granicy działki nr 1518,
-
zachodnią granicą ulicy Nowy Zjazd,
-
północną granicą ulicy Lotników na odcinku od ulicy Nowy Zjazd do ulicy
Wójtowskiej,
-
kolejno zachodnią i północną granicą ulicy Wójtowskiej na odcinku od ulicy
Lotników do ulicy J. Słowackiego,
-
zachodnią granicą ulicy J. Słowackiego na odcinku od ulicy Wójtowskiej do ulicy
Błękitnej,
-
linią poprowadzoną od południowej granicy ulicy Błękitnej do północnej granicy
działki nr 1258/1 i dalej południową granicą działek 1253/10 i 1257 do ulicy
Warszawskiej,
-
wschodnią granicą ulicy Warszawskiej na odcinku od południowej granicy działki
1257 do ulicy P. Wysockiego.
21
W planie ustala się mieszany charakter zabudowy mieszkaniowej z udziałem
zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej, z tendencją przekształcania zespołów
zabudowy jednorodzinnej w zabudowę usługową i usługowo-mieszkaniową.
Ponieważ obszar objęty planem obejmuje historyczną zabudowę Warki,
znajduje się on w obrębie strefy ochrony konserwatorskiej. Następujące obiekty
wpisane do rejestru zabytków są pod ochroną konserwatorską:
1) kościół parafialny św. Mikołaja, pochodzący z XVI w.,
2) zespół klasztorny pofranciszkanów, pochodzący z przełomu XVII-XVIII w.,
•
kościół p.w. MB Szkaplerznej,
•
budynki poklasztorne.
3) ratusz, z I poł. XIX w.,
4) dom murowany, ul. Długa 3, pochodzący z pocz. XIX w..
Ponadto w granicach projektowanego planu 64 obiekty s ą wpisane do gminnej
ewidencji zabytków.
Plan określa również zasady realizacji odnośnie infrastruktury technicznej na
tym terenie:
-
zaopatrzenia w wodę,
-
odprowadzania ścieków i wód opadowych,
-
zaopatrzenia w ciepło,
-
gazyfikacji przewodowej,
-
elektroenergetyki,
-
gospodarki odpadami stałymi,
-
telekomunikacji.
Planuje się, że Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w mieście
Warka pod nazwą „Centrum” zostanie uchwalony w drugiej połowie 2005 roku.
Obecny
stan
prac
planistycznych
dotyczących
zagospodarowania
przestrzennego na terenie gminy należy uznać za niewystarczający. Zatwierdzone
częściowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta obejmują jedynie 1,8%
jego powierzchni. Brak jest natomiast najważniejszego dokumentu, dotyczącego
centrum miasta. Gmina nie posiada też żadnych planów zagospodarowania
przestrzennego obszarów wiejskich. Sytuacja ta w znaczny sposób utrudnia
sporządzenie planów dotyczących rewitalizacji tych obszarów.
W najbliższym okresie gmina powinna sporządzić kompleksowy plan
zagospodarowania przestrzennego, a realizację nowych działań infrastrukturalnych
22
należy podporządkować warunkom wynikającym z ochrony środowiska i zasady
zrównoważonego rozwoju.
8. Budownictwo mieszkaniowe
Na terenie Miasta Warki występuje budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne
i wielorodzinne. Dominującą formą zabudowy jest budownictwo jednorodzinne.
Zasób
mieszkaniowy
Gminy
Warka
zgodnie
z
Narodowym
Spisem
Powszechnym Ludności i Mieszkań, Powszechnym Spisem Rolnym – 2002 rok liczył
6062 mieszkań. Z liczby tej 6053 stanowiły lokale mieszkalne, a 9 - lokale
wykorzystywane wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej.
Struktura zasobów mieszkaniowych gminy przedstawia si ę następująco:
•
komunalne – 373 (6,2%)
•
spółdzielcze – 1352 (22,3%)
•
prywatne
– 4161 (68,6%)
•
zakładowe
–
•
pozostałe
– 102 (1,7%)
74 (1,2%)
Mieszkania zamieszkane w większości wybudowane zostały po II-ej wojnie
światowej ( ponad 93% substancji lokalowej), a średni metraż powierzchni użytkowej
w m2 mieści się w przedziale 40 – 80 m2 (około 50% lokali zamieszkanych).
Przeciętna liczba osób zamieszkujących mieszkanie w gminie wynosi 2,98, przy
czym w mieście wynosi 2,92, a na terenach wiejskich 3,06. Większość mieszkań –
ponad 80% - posiada podstawowe media tzn. wodoci ąg, kanalizacja.
Gospodarka mieszkaniami komunalnymi jest bardzo ważnym elementem
polityki społecznej realizowanej przez samorząd Obowiązek opracowania i
uchwalenia wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem
gminy nałożony został w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw
lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Ustawa
ta nakłada na gminy, jako zadania własne, obowiązek tworzenia warunków do
zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej oraz zapewnienia
lokali socjalnych i lokali zamiennych a także zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych
gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Rada Miejska w Warce uchwałą nr XX/191/04 z dnia 27 kwietnia 2004 r. w
sprawie uchwalenia wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym
23
zasobem miasta i gminy Warka na lata 2004 - 2008 określiła podstawowe kierunki
funkcjonowania budownictwa komunalnego. Uchwała ta zawiera:
•
stan techniczny mieszkań komunalnych,
•
prognozę dotyczącą zmian w zasobach komunalnych,
•
analizę potrzeb oraz plan remontów,
•
planowaną sprzedaż lokali,
•
zasady polityki czynszowej,
•
źródła finansowania gospodarki mieszkaniowej na lata 2004 – 2008.
Z dokumentu tego wynika, że do najważniejszych działań przewidzianych do
realizacji w planowanym okresie należy zaliczyć: zwiększenie zasobów komunalnych
do ponad 500 mieszkań, zwodociągowanie i skanalizowanie mieszkań komunalnych
w prawie 100% oraz stymulowanie lokatorów mieszkań do wykupu ich na własność.
Znaczne przesunięcia nastąpią w obszarze, na którym znajdować się będą
mieszkania komunalne. Znikną one prawie całkowicie z centrum miasta, w związku
z planem rewitalizacji przewidującym powstanie w tym miejscu centrum usługowoadministracyjnego. Nowe mieszkania komunalne będą powstawały na specjalnie
przeznaczonych do tego celu terenach znajdujących się na obrzeżach miasta.
Szczegółowe
dane
odnośnie
sytuacji
mieszkaniowej
w
gminie
zawierają
zamieszczone poniżej tabele, które pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego
Ludności i Mieszkań przeprowadzonego przez GUS w 2002 roku.
24
Tabela nr 5. Mieszkania według zamieszkania, przeznaczenia i rodzaju podmiotów będących ich właścicielami
WYSZCZEGÓLNIENIE
Ogółem
Zamieszkane stale
Przeznaczone do czasowego lub
sezonowego zamieszkania (jako drugie
mieszkania)
zamieszkane
czasowo
Niezamieszkane (wolne)
Wykorzystywane
wyłącznie do
prowadzenia
działalności
gospodarczej
niezamieszkane
przeznaczone
do stałego
zamieszkania
przeznaczone
do rozbiórki,
opuszczone
6062
5439
74
236
9
215
89
Osób fizycznych
4161
3647
42
235
5
152
80
Spółdzielni mieszkaniowych
1352
1282
23
-
3
44
-
373
363
4
-
-
4
2
74
56
3
1
1
9
4
OGÓŁEM
w tym stanowiące własność:
Gminy
Zakładów pracy
źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny, GUS, 2002 rok
25
Tabela nr 6. Mieszkania zamieszkane według powierzchni użytkowej, okresu budowy budynku i rodzaju podmiotów b ędących
właścicielami mieszkań
Mieszkania
o powierzchni użytkowej w m2
Wyszczególnienie
Ogółem
poniżej 30 30 - 39 40 - 49
50 59
60 79
80 99
100 - 119 120 - 199 200 i więcej
nieustalonej
Pow.
użytkowa
mieszkań
w m2
Przeciętna
pow.
Użytkowa
1 mieszkania
w m2
OGÓŁEM
5513
301
540
967
640
902
553
582
755
269
4
442710
80,4
W tym zamiesz. stale
5439
291
529
946
631
892
546
581
753
267
3
438672
80,7
77
24
21
9
5
5
3
3
6
1
_
3817
49,6
Mieszkania zamieszkane
w budynkach
wybudowanych w latach:
przed 1918 r.
1918-1944
275
50
40
69
31
39
22
12
10
2
_
14600
53,1
1945-1970
1626
105
229
251
180
248
235
181
153
41
3
116343
71,7
1971-1978
1046
90
48
258
71
130
125
131
151
41
1
83274
79,7
1979-1988
1612
24
125
278
247
263
109
167
287
112
_
143660
89,1
1989-2002
849
7
77
101
105
213
58
84
134
70
_
77852
91,7
46
1
2
2
1
6
4
6
17
7
_
5747
124,9
24
1
_
1
_
3
1
3
13
2
_
2790
116,3
4
_
_
_
1
1
_
1
1
_
_
374
93,5
Osób fizycznych
3689
121
282
330
278
539
534
580
752
269
4
354035
96,1
Spółdz. Mieszkan.
1305
71
99
516
290
319
9
1
_
_
_
66944
51,3
367
97
132
67
43
24
4
_
_
_
_
14131
38,5
59
4
15
19
10
10
_
1
_
_
_
2759
46,8
w tym w latach
2001-2002
Będąc. w budowie
Nie ustalono
W tym mieszk.
zamieszkane stanowiące
własność:
Gminy
Zakładów pracy
źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny, GUS, 2002 rok
26
Tabela nr 7. Mieszkania zamieszkane według stopnia wyposażenia w instalacje, okresu
budowy budynku i rodzaju podmiotów będących właścicielami mieszkań
WYSZCZEGÓLNIENIE
Mieszkania wyposażone w
Mieszka
Wodociąg, ustęp i łazienkę
wodociąg
Nie
nia bez
m - mieszkania
Ogółem
ustalon
p – powierzchnia użytkowa
bez wodocią
o
Razem
z
c.o.
bez
c.o.
razem
z
c.o.
2
gu
mieszkań w m
c.o.
l - ludność
OGÓŁEM .................. m
5513
4628
4282
346
321
84
237
547
17
p
442710 394492 369018 25474 16269 5393 10876 30577
1372
W tym zamieszkane stale m
5439
4581
4241
340
311
83
228
531
16
p
438672 391614 366577 25037 15855 5303 10552 29871
1332
l
19018 16535 15391
1144
868
280
588
1559
56
Mieszkania
zamieszkane
w budynkach wybudowanych w
latach :
Przed 1918 r. ..................... m
77
35
17
18
30
3
27
11
1
p
3817
2556
1713
843
913
95
818
298
50
1918 – 1944 ...................... m
275
124
94
30
61
12
49
88
2
p
14600
7936
6094
1842
2291
593 1698
4284
89
1945 – 1970 ...................... m
1626
1192
1027
165
135
37
98
293
6
p
116343 92822 82151 10671
7014 2187 4827 16147
360
1971 – 1978 ...................... m
1046
913
855
58
56
13
43
75
2
p
83274 75809 70865
4944
2816
912 1904
4593
56
1979 – 1988 ...................... m
1612
1529
1486
43
26
12
14
54
3
p
143660 137668 132949
4719
2210 1076 1134
3315
467
1989 – 2002 ...................... m
849
813
782
31
11
6
5
23
2
p
77852 75044 72649
2395
848
503
345
1760
200
w tym w latach 2001–2002 m
46
46
45
1
p
5747
5747
5620
127
Będących w budowie ........ m
24
19
19
p
2790
2433
2433
2
1
1
3
Nie ustalono ...................... m
177
27
150
180
p
4
3
2
1
1
W tym mieszkania zamieszkane
374
224
164
60
150
stanowiące własność :
Osób fizycznych .................. m
3689
2928
2651
277
223
68
155
523
15
p
354035 309646 286978 22668 13210 4786 8424 29913
1266
Spółdzielni mieszkaniowych m
1305
1304
1304
1
p
66944 66887 66887
57
Gminy ................................. m
367
264
202
62
81
11
70
22
p
14131 11215 18780
2435
2323
329 1994
593
Zakładów pracy .................. m
59
42
37
5
14
3
11
2
1
p
2759
2067
1826
241
572
152
420
71
49
źródło : Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny, GUS,
2002 rok
27
9. Infrastruktura techniczna
9.1.
Sieć transportowa (kolejowa, drogowa, transport publiczny)
Ważnym elementem infrastruktury technicznej gminy jest istniejąca bardzo dogodna
sieć drogowo-kolejowa.
Gminę przecina droga krajowa nr 79 łącząca Warszawę z Kozienicami.
Przez Warkę prowadzą dwie drogi wojewódzkie:
- Warszawa – Warka – Białobrzegi (nr731),
- Grójec – Warka – Kozienice (nr 730).
Drogi te mają swój punkt węzłowy w Warce przy pomniku Lotników Polskich, gdzie
trafiają w staromiejski układ uliczny całkowicie nie przygotowany na większe obciążenia
transportem samochodowym.
Pozostałe drogi (powiatowe i gminne) tworzą podstawowy układ komunikacyjny
powiązań wewnętrznych, przy jednoczesnym zachowaniu śródmiejskiego i historycznego
układu ulic w centrum miasta.
Tabela nr 8. Długość dróg na terenie gminy Warka
Kategoria dróg
Krajowe
Wojewódzkie
Na terenie gminy Warka
6,5 km
38,5 km
Stan techniczny
Dobry
Zły,
wymaga
kapitalnego
remontu
Powiatowe
78,8 km
Zły,
wymaga
kapitalnego
remontu
Gminne
75,0 km
Zły,
wymaga
kapitalnego
remontu
SUMA
198,8
Wartym podkreślenia jest fakt bliskości bardzo ważnego skrzyżowania dróg
krajowych. W Grójcu krzyżuje się droga krajowa nr 7 biegnąca z Warszawy do Krakowa
(pokrywająca się z transeuropejską trasą E77), z drogą krajową nr 50, która pełni rolę
odległego objazdu Warszawy dla ciężkiego transportu kołowego dla kierunku wschódzachód.
28
Istotną rolę w komunikacji gminy odgrywa kolej. Warka leży przy szlaku kolejowym
Warszawa – Kielce – Kraków – Zakopane, w odległości 53 km od stolicy i 46 km od
Radomia. Codziennie przez Warkę przejeżdżają po 24 pociągi w kierunku Warszawy oraz
Radomia.
Gmina posiada dogodne połączenia autobusowe (PKS) z Warszawą, Kozienicami,
Grójcem i Białobrzegami.
9.2.
Sieć wodociągowa
Zbiorowe zaopatrzenie miasta i gminy w wodę odbywa się z ujęć głębinowych,
których charakterystykę przedstawiono poniżej.
Tabela nr 9. Charakterystyka ujęć komunalnych wody na terenie miasta i gminy Warka
Lokalizacja, Liczba
użytkownik studni
Warka
5
Numer
studni
Nr2a
Nr 4
Nr 5
Nr 8
Nr 9
Gośniewice
Piaseczno
1
3
Dębnowola
2
Pilica
Bończa
1
2
Nr 1
Nr 1
Nr 1a
Nr 2
Nr 4
Nr 2
Nr 1
Nr 1
Nr 2
Wydajność
studni w
m3/h,
(m3/dobę)
Strefy ochronne
kwadrat o boku 8,3
m
112(3000) prostokąt 21,1x16,9
kwadrat o boku 20,4
126(3000)
m
37(620)
Kwadrat 22x25,5
695,5
34(680)
prostokąt 10x23
34(680)
prostokąt
24,97x16,65
22,5(500)
30(260)
kwadrat 8x8
24(938) prostokąt 8x9
24(938)
75(750)
Ujmowany
poziom
Stan
czwartorzęd
czynna
trzeciorzęd
trzeciorzęd
czwartorzęd
czynna
awaryjna
nieczynna
trzeciorzęd
czynna
trzeciorzęd
czwartorzęd
czwartorzęd
czwartorzęd
czwartorzęd
czynna
nieczynna
czynna
czynna
nieczynna
czwartorzęd
czwartorzęd
trzeciorzęd
trzeciorzęd
czynna
czynna
czynna
czynna
Stacje uzdatniania wody (SUW), działające przy czynnych ujęciach wody, są
zaopatrzone w system uzdatniania wody polegający na
napowietrzaniu, odżelazianiu,
odmanganianiu oraz chlorowaniu. Według „Atlasu hydrologicznego Polski” jakość wód
piętra trzeciorzędowego i czwartorzędowego, wykorzystywanych przez stacje uzdatniania
wody na terenie gminy jest średnia, natomiast w Warce zła. Zawartość trudno usuwalnych
związków manganu w wodzie surowej przekracza 2,8 mg Mn/dm 3, zaś żelaza 5,5 mg
29
Fe/dm3. Stan technologiczny stacji uzdatniania wody w Warce jest zły. W latach 2005 –
2006 planowana jest modernizacja i rozbudowa tej stacji. Także stacje uzdatniania wody w
Bończy, Dębnowoli i Piasecznie wymagają modernizacji i rozbudowy.
Mieszkańcy niezwodociągowanych części gminy zaopatrują się w wodę w
większości ze studni wierconych lub kopanych o małych wydajnościach bazując
przeważnie na własnych urządzeniach pompowo-hydroforowych.
Stopień zwodociągowania miasta i gminy Warka wynosi 60 %, w tym miasta 95 %,
natomiast obszarów wiejskich jedynie ok. 15,5 %.
Układ sieci wodociągowej w mieście Warka jest rozbudowany. Łączna długość
przewodów wynosi 42,72 km. Sieć wykonana jest głównie z rur żeliwnych o średnicy DN
100-300 mm oraz rur PVC o średnicy DN 100-160 mm. System ten wymaga rozbudowy, a
także w dużej części modernizacji, zwłaszcza na terenach leżących w centrum miasta,
który wybudowany został w latach 50-tych.
W wodociągi i stacje uzdatniania wody (poza Starą Warką, która korzysta z SUW
Warka) zaopatrzone są także wsie Gośniewice, Piaseczno, Dębnowola, Bończa ( SUW w
Bończy
zasila
także
wsie
Michałów Górny
i
Michałów Dolny)
Pilica,
Procent
zwodociągowania każdej z tych miejscowości wynosi 60-90%. Wodociągi te zaopatrują
mieszkańców poszczególnych miejscowości, rozprowadzając wodę z lokalnych hydroforni.
Pozostałe 38 miejscowości (w zdecydowanej większości powyżej 100 mieszkańców każda)
nie posiada sieci wodociągowej. Ogólna długość sieci wodociągowej w gminie wynosi 61,5
km. Według stanu na dzień 31.12.04 przypada średnio 10 przyłączy na 100 mieszkańców.
Obecnie zużycie wody na terenach zwodociągowanych gminy wynosi w okresie
zimowym średnio 2 600 m3/dobę, a w okresie letnim 3500-4000 m3/dobę.
Wśród miejscowości, które nie posiadają wodociągu znajdują się m. in. 3
miejscowości o liczbie mieszkańców powyżej 300 osób tj. Nowa Wieś, Michalczew i
Konary.
Miasto i Gmina Warka nie posiadają dokładnego programu rozwoju sieci
wodociągowej. Planowana jest jednak dalsza jej rozbudowa w latach 2005-2010:
-
od
ujęcia
w
Bończy, w kierunku
Palczewa, Zastruża, Bud Michałowskich
Wrociszewa, Brankowa i Michałowa Parceli,
-
od planowanego ujęcia w Konarach, w kierunku Podgórzyc, Magierowej Woli,
Ostrówka i Przylotu,
-
od ujęcia Pilica, w kierunku Ostrołęki i Grażyny.
30
W gminie Warka sprawami gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej zajmuje się
Zakład Usług Komunalnych, którego działalność opisano w dalszej części opracowania.
9.3.
Sieć kanalizacyjna
Stopień skanalizowania miasta i gminy Warka wynosi około 52 %. Istnieją tu dwa
systemy kanalizacyjne:
1. System kanalizacyjny, grawitacyjno-ciśnieniowy w Warce oparty na mechanicznobiologicznej oczyszczalni ścieków, który obsługuje Warkę i Starą Warkę (ok. 80%
mieszkańców
tych
miejscowości).
Oczyszczalnia
przyjmuje
także
ścieki
przemysłowe pochodzące głównie od miejscowych zakładów przemysłowych
posiadających własne podczyszczalnie. Ich udział w stosunku do średniej ilości
ścieków dopływających wynosi 70%. Osady ściekowe wykorzystywane są do
rekultywacji składowiska miejskiego, a także rekultywacji gruntów i w rolnictwie.
System kanalizacyjny w Warce, ze względu na duże różnice wysokości jest
grawitacyjno – ciśnieniowy. System posiada dwie przepompownie ścieków, jedna
przy ul. Pułaskiego 2 (Przep. 1), druga przy ul. Filtrowej (Przep. 2). Sieć zbudowana
jest w 60% z rur kamionkowych o średnicy DN 250-400 i ok. 40% z PVC o średnicy
DN 200-300. Do Przep. 2 prowadzi rurociąg betonowy o DN 600. Przewody tłoczne
z przepompowni są żeliwne o DN 300. W realizacji jest aktualnie wymiana rurociągu
z Przep. 2 na rurociąg z materiału PF 400.Punktem docelowym dla ścieków jest
oczyszczalnia ścieków w Warce, gdzie ma miejsce proces oczyszczania. Tu też
dowożone są nieczystości ze zbiorników bezodpływowych zlokalizowanych głównie
na terenie gminy. Odbiornikiem dla tej oczyszczalni jest rzeka Pilica.
2. System kanalizacyjny, grawitacyjno-ciśnieniowy oparty na mechaniczno-biologicznej
oczyszczalni ścieków typu Eco-line, do którego podłączona jest miejscowość Konary
(ok. 95% mieszkańców tej miejscowości). Z oczyszczalni tej osady ściekowe
przewożone są wozami asenizacyjnymi do przeróbki w oczyszczalni w Warce.
Łączna długość sanitarnej sieci kanalizacyjnej na terenie miasta i gminy Warka
wynosi 48,73 km.
31
Na terenie miasta i gminy znajdują się jeszcze 4 oczyszczalnie o znaczeniu
lokalnym:
•
oczyszczalnia przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Nowej Wsi o przepustowości
80 m3/d. Odbiornikiem jest rzeka Czarna,
•
zakładowa podczyszczalnia Grupa Żywiec S.A. Browar w Warce, o przepustowości
2400-3840 m3/d,
•
zakładowa podczyszczalnia Warwin S.A. (1500 m 3/d),
•
zakładowa podczyszczalnia Steinhauser Polska S.A. (1500 m 3/d.
Odbiornikiem ścieków z podczyszczalni zakładowych jest sieć miejska.
Tabela nr 10. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Warka
Długość sieci
Procent
Liczba
Miejscowość
Liczba
odsługiwanych kanalizacyjnej (w
mieszkańców
mieszkańców w
km)
mieszkańców
podłączonych
miejscowości
Warka
11203
9227
80
41,7
Stara Warka
331
Ilość przyłączy
1151
Konary
385
356
95
6,9
106
RAZEM
11 919
8 417
x
48,7
1257
Tabela nr 11. Charakterystyka oczyszczalni ścieków, zlokalizowanych na terenie gminy
Warka eksploatowanych przez ZUK Warka
Oczyszczalnia
Typ oczyszczalni
Średnia
ilość
ścieków
(m3/d)
4379
Sprawność
oczyszczalni
[%]
Odbiornik
ścieków
9900
99
Rzeka Pilica
138
99
Kanał A
(starorzecze
Pilicy)
Dopuszczalna
maksymalna ilość
ścieków (m3/d)
Miejska
Mechanicznooczyszczalnia
biologiczna z
ścieków w Warce
procesami
(rok budowy 1973,
nitryfikacji,
zmod. 2004)
denitryfikacji i
detosfatacji
Gminna
Mechaniczno23,6
oczyszczalnia biologiczna typu
ścieków w
Eco-line
Konarach
(ukończ. 2000)
32
Kanalizacja
deszczowa
znajduje
się
jedynie
na
krótkich
odcinkach
ulic:
Warszawskiej, Nowego Zjazdu, a także osiedla XXXV – lecia PRL.
Gmina
Warka nie posiada sprecyzowanego programu rozwoju kanalizacji .
Planowana jest jednak rozbudowa sieci kanalizacyjnej:
•
w oparciu o oczyszczalnię w Warce - we wsiach Laski i Grzegorzewice oraz w rejonie
kolejnych ulic w mieście,
•
w oparciu o oczyszczalnię w Konarach - we wsiach Podgórzyce, Magierowa Wola,
a w kolejnym etapie we wsiach Ostrówek, Przylot, Dębnowola, Klonowa Wola,
Gąski i Ostrołęka (2005-2010),
•
w oparciu o oczyszczalnię w Warce - we wsiach: Grażyna-Nowa, Kalina, Piaseczno i
Pilica (2011-2015).
Ponadto planowana jest budowa nowej oczyszczalni w okolicach Bończy, o
przepustowości 150 m3/d, do której podłączone będą miejscowości Zastruże, Palczew,
Bończa, Michałów Dolny, Michałów Górny i Michałów Parcela. Oczyszczalnia będzie
obsługiwać ok. 97 % mieszkańców ww. miejscowości, tj. ok. 950 osób.
Docelowo planowane jest do 2015 roku wybudowanie kolejnych 65 km kolektorów
ściekowych, co pozwoli na obsłużenie 18192 mieszkańców miasta i gminy, tj. ok. 94,5 %
całej populacji gminy. Pozostali mieszkańcy będą korzystać z indywidualnych systemów
oczyszczania ścieków.
Wysokość opłat pobieranych obecnie przez ZUK przedstawia poni ższa tabela
Tabela nr 12. Cennik wody i ścieków na terenie miasta i gminy Warka w 2004 i 2005 roku
Cena netto (PLN/m3)*
Wyszczególnienie
Odbiorcy
Instytucje
Pozostali odbiorcy
indywidualni
budżetowe
Sprzedaż wody
1,59/1,66
2,95/3,20
2,95/3,20
Odprowadzenie ścieków**
1,25/1,30
2,10/2,20
3,30/3,47
*do ceny netto należy dodać 7% podatek VAT
**cena za odbiór 1 m3 ścieków z wozów asenizacyjnych wynosi 5,00 zł
Źródło: Dane Zakładu Usług Komunalnych w Warce
Powyższe ceny zbliżone są do średnich cen sprzedaży wody oraz odprowadzania
ścieków w powiecie grójeckim, lecz niższe od średnich cen w województwie mazowieckim.
33
Tabela nr 13. Rozdzielcza sieć kanalizacyjna - rodzaje zastosowanych przewodów
kanalizacyjnych.
Rodzaj przewodów
Długość [m] Średnica [mm] Rok odbioru
Sukcesywnie w latach
Rury betonowe
6 540
600
70-80-tych
Rury kamionkowe
25 529
250-400
70-80-tych
Rury żeliwne
3 100
300
70-80-tych
Rury PCV
12 560
200-300
90-tych do obecnych
Źródło: Dane Zakładu Usług Komunalnych w Warce
Stan techniczny rurociągów jest dobry, oprócz wykonanych z żeliwa, które
charakteryzują się dużą awaryjnością i wymagają modernizacji i wymiany.
9.4.
Gospodarka odpadami komunalnymi
Aktualnie w mieście i gminie Warka podstawowym sposobem unieszkodliwiania
odpadów jest ich deponowanie na składowisku komunalnym w Warce prowadzonym przez
ZUK.
Podstawowe parametry tego składowiska są następujące:
•
Data rozpoczęcia eksploatacji składowiska – 1970 r.,
•
Powierzchnia składowiska 60.064 m2,
•
Dotychczasowe nagromadzenie odpadów 53.406 m 3 (1999 r.),
•
Procent wykorzystania składowiska 75%,
•
Planowane zamknięcie składowiska 31.12.2006 r..
Szacuje się, że na terenie miasta i gminy wytworzono w roku 2002 ok. 7,0 tys. Mg
odpadów komunalnych. Z danych ZUK wynika, iż wywieziono jedynie około 55%
wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych. W związku z tym należy przypuszczać,
że część nie odbieranych odpadów trafia do środowiska w sposób niekontrolowany
powodując jego zanieczyszczenie głównie poprzez tzw. dzikie wysypiska. Na terenach
wiejskich część odpadów jest wykorzystywana w żywieniu zwierząt lub kompostowana.
34
Odpady mające właściwości energetyczne (drewno, papier, tworzywa sztuczne) są
spalane, co w przypadku tworzyw sztucznych należy uznać za zjawisko bardzo
niebezpieczne dla środowiska (m.in. emisja chloru, dioksyn i furanów).
Sposób zbiórki odpadów na obszarze miasta i gminy Warka jest typowy dla
warunków polskich i nie odbiega pod względem technicznym (stosowanych pojemników,
samochodów) od standardów przyjętych w krajach Unii Europejskiej.
Na terenach
wiejskich stosowane są do zbierania odpadów często duże pojemnościowo kontenery
(KP-7) rozmieszczone w dogodnych do ich odbioru miejscach, ale niewygodne dla
mieszkańców (konieczność donoszenia/dowożenia odpadów z większych odległości).
Natomiast na terenach miejskich stosowane są poza w/w, pojemniki zbiorcze o mniejszej
pojemności, ale rozmieszczone przy posesjach.
Ponoszone przez mieszkańców opłaty wynoszą ok. 18 zł/mieszkańca/rok i są dużo
niższe niż średnio w Polsce, które szacują się na około 30zł/mieszkańca/rok.
Odpady powstające w sektorze gospodarczym stanowią największy strumień
odpadów wytwarzanych w mieście i gminie Warka. Na podstawie danych dla całego
powiatu grójeckiego szacuje się, że sektor sadownictwa i przetwórstwa żywności dostarcza
ok. 60% odpadów produkowanych ogółem.
Największym wytwórcą odpadów przemysłowych w roku 2002 na obszarze gminy
Warka była Grupa Żywiec S.A. Browar w Warce – 39 292,268 Mg odpadów rocznie.
Sposób postępowania z wytworzonymi na terenie gminy odpadami jest
następujący:
-
wykorzystanie: 2,2%,
-
unieszkodliwienie przez składowanie: 90%,
-
unieszkodliwienie w sposób inny niż składowanie: 7,8%.
Dla ilości przyjmowanych odpadów na składowisko miejskie istotne znaczenie ma
sposób zagospodarowania osadów ściekowych pochodzących z działających na terenie
miasta i gminy oczyszczalni ścieków. W oczyszczalniach tych powstaje ok. 420 Mg osadów
ściekowych rocznie. Głównym sposobem ich unieszkodliwiania jest składowanie.
35
W związku z planowanym zamknięciem wysypiska na terenie Warki, już w
najbliższym czasie jego zadanie przejmie nowe, znajdujące się na terenie Nowego Miasta ,
charakteryzujące się następującymi parametrami:
•
Właściciel wysypiska – Urząd Miasta i Gminy Nowe Miasto,
•
Zarządzający wysypiskiem – Gminne Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.,
•
Lokalizacja – Łęgowice Nowe,
•
Początek eksploatacji – 2001 r.,
•
Powierzchnia całkowita - 32.322 m2,
•
Pojemność docelowa – 76.010 m3,
•
Dotychczasowe nagromadzenie – 2001 m 3.
Według „Planu gospodarki odpadami dla miasta i gminy Warka na lata 2004 – 2014
szacuje się, że w roku 2014 w mieście i gminie Warka powstanie ok. 10 tys. Mg odpadów
komunalnych, czyli o ok. 32% więcej niż w roku 2004.
podjęcia bardziej intensywnych działań zmierzających
Sytuacja ta będzie wymagała
z jednej strony do ograniczenia
ilości powstających odpadów poprzez racjonalizację wykorzystania surowców, z drugiej zaś
wprowadzenia selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów, a by ć może
nawet budowy instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
9.5.
Sieć ciepłownicza
Miasto i gmina Warka zasilane są w energię cieplną poprzez system zakładowych,
komunalnych,
osiedlowych
(spółdzielczych)
i
indywidualnych
kotłowni.
Obecnie
zaopatrzenie w energię cieplną następuje poprzez wykorzystanie tradycyjnych źródeł
energii. W gminie funkcjonuje 26 kotłowni, z których większość opalana jest paliwami
ekologicznymi.
36
Tabela nr 14. Zestawienie kotłowni pracujących na terenie miasta i gminy Warka
LOKALIZACJA
UŻYTKOWNIK /
ZARZĄDZAJĄCY
MOC
[MW]
PALIWO
Warka, os 35 lecia 9
Warka, ul. Fabryczna 7A
Warka, ul Puławska 37
Warka, ul. Polna 19A
Warka, ul. Warszawska
28
Warka, ul Grójecka 24
Warka, ul. Cmentarna
22
Warka, ul. Wysockiego
3
Warka , ul. Farna 2
Warka, Pl St.
Czarnieckiego
Warka, ul. K.
Mazowieckiego
Michałów – Szk. P.
Dębnowola – Szk. P.
Konary – Szk. P.
Wrociszew – Szk. P.
Gośniewice – Szk. P.
ZUK
ZUK
ZUK
ZUK
8,2
0,38
0,04
0,565
Gaz
Gaz
Gaz
Gaz
ZUŻYCIE
PALIWA
ROCZNIE
1.800.000 m 3
95.000 m3
22.000 m3
120.000m 3
ZUK
0,405
Gaz
100.000m3
ZUK
0,5
Węgiel
171,5 Mg
ZUK
0,11
Koks
32,8 Mg
ZUK
0,865
Gaz
160.000 m3
ZUK
0,1
Koks
34,3 Mg
ZUK
0,1
Koks
32,8 Mg
Spółdzielnia
mieszkaniowa
Urząd Miejski
Urząd Miejski
Urząd Miejski
Urząd Miejski
Urząd Miejski
0,41
Gaz
100.000m3
0,08
0,1
0,16
0,1
0,028
65,0 Mg
56,16 Mg
48,6 Mg
18.864m3
7.490 l
Urząd Miejski
0,09
Węgiel
Węgiel
Węgiel
Gaz
Olej
Olej
opałowy
Urząd Miejski
0,03
Gaz
5.500m3
Urząd Miejski
0,54
Gaz
73.740 m3
Warka
Grupa Żywiec S.A.
Browar w Warce
Warka
Warwin S.A.*
4,2
7,8
6,5
3 x 4,23
2,93
Warka, oczyszczalnia
ścieków
ZUK
0,105
Węgiel
Olej, biogaz Brak danych
Olej
Węgiel
Brak danych
Gaz
Olej
10.000 dm3
opałowy
Warka
Steinhauser Polska
Sp. z o.o.
5,328
3,335
6,5
Warka
DANKO Hodowla
Roślin Sp. z o.o.
2x 0,13
Olej
Nowa Wieś
ZSP
4 x0,53
2 x 0,29
Węgiel
Ostrołęka – Szk. P.
Warka, ul Wójtowska 1UG
Warka, ul. Warszawska
24
Olej
16.609 l
Brak danych
Brak danych
770 t
* Warwin S.A. zawiaduje także osiedlową kotłownią na Winiarach. Są tam 2 kotły gazowe o mocy 466 KW
każdy, a zużycie gazu wynosi 241.311 m
3
37
Mieszkańcy budownictwa jednorodzinnego zaopatrują się w ciepło z indywidualnych
źródeł. Szacuje się, że w około 50% są to ekologiczne kotłownie wykorzystujące olej
opałowy, gaz ziemny lub gaz propan-butan, a pozostałe około 50% to tradycyjne kotłownie
na paliwa stałe (przeważnie różne gatunki węgla).
Obecnie na terenie całego miasta i gminy prowadzone są sukcesywne działania w
zakresie ocieplania budynków, głównie użyteczności publicznej.
Na terenie gminy występują
dobre warunki do rozwoju energii z biomasy.
W odniesieniu do indywidualnych instalacji określenie stopnia zużycia biomasy jest trudne
do ustalenia. Biorąc pod uwagę znaczne powierzchnie sadów na terenie gminy, można
przyjąć, że w ok. ½ spalana jest obecnie biomasa. Jednakże, nie można uznać, że jest to
działanie proekologiczne, bowiem wykorzystywane są tradycyjne kotły, gdzie sprawność
kotła i efektywność spalania jest niska.
W zakresie gospodarki cieplnej gmina poza działaniami zmierzającymi do
modernizacji kotłowni wykorzystujących konwencjonalne źródła energii powinna podjąć
działania prowadzące do zwiększenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
poprzez modernizację kotłowni w budynkach przez nich administrowanych. W okresie 2005
– 2011 kotły obecnie opalane węglem i koksem w m. Warka: ul. Grójecka, ul. Cmentarna,
ul. Farna, Pl. St. Czarnieckiego oraz w m. Michałów, Dębnowola i Konary stopniowo będą
wymieniane na wysokosprawne kotły do spalania paliwa ekologicznego, w tym biomasy.
Istniejąca sieć ciepłownicza na Osiedlu 35-lecia wynosi 2357 m zaś na osiedlu Piotra
Wysockiego 252,5 m. Stan techniczny sieci na osiedlu 35-lecia ocenia si ę jako zły, a na
osiedlu Piotra Wysockiego jako dobry.
9.6.
Zakład Usług Komunalnych
W gminie Warka funkcjonowaniem gospodarki komunalnej zajmuje si ę Zakład Usług
Komunalnych, będący jednostką organizacyjną Gminy Warka, działającą w formie zakładu
budżetowego.
ZUK powstał w wyniku połączenia Zakładu Budżetowego Gospodarki Komunalnej i
Mieszkaniowej oraz Rejonu Wodociągów i Kanalizacji w Warce wydzielonego z
Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Radomiu.
Zakład ten działa na podstawie:
-
Ustawy z dnia 08.03.1990 r. o samorządzie gminnym (poz. 74 z póź. zm. Dz. U. z 1996
r. nr 13),
38
-
Ustawy z dnia 26.11.1998 r. o finansach publicznych (poz. 1014 Dz. U. nr 155),
-
Uchwały Rady Gminy nr XV/70/91 z dn. 31.07.1991 r. w sprawie powo łania Zakładu
Budżetowego,
-
Zarządzenia nr 4/91 Burmistrza Miasta i Gminy w Warce z dn. 31.12.1991 r. w sprawie
Zakładu Budżetowego,
-
Uchwały nr 3/91 Burmistrza Miasta i Gminy z dn. 24.10.1991 r.,
-
Statutu Zakładu Usług Komunalnych w Warce.
Zakład obejmuje zakresem swojej działalności teren miasta i gminy. Zadaniem jego jest
zaspokajanie podstawowych potrzeb komunalnych spo łeczeństwa. W szczególności są to:
1. Produkcja, uzdatnianie i dystrybucja wody pitnej,
2. Eksploatacja, konserwacja i remonty sieci oraz urządzeń do produkcji wody pitnej,
3. Rozbudowa istniejących sieci wodociągowych i budowa nowych ujęć i sieci
wodociągowych,
4. Rozbudowa i modernizacja obiektów kubaturowych urz ądzeń do produkcji wody,
5. Eksploatacja, konserwacja i remonty urządzeń do oczyszczania ścieków,
6. Rozbudowa istniejących sieci kanalizacji sanitarnej budowa nowych obiektów
oczyszczania ścieków i kanalizacji sanitarnej,
7. Rozbudowa i modernizacja obiektów i urządzeń do oczyszczania ścieków,
8. Eksploatacja, konserwacja i remonty sieci kanalizacyjnych,
9. Eksploatacja, konserwacja i remonty sieci i urządzeń do produkcji ciepłej wody i
centralnego ogrzewania,
10. Produkcja, przesyłanie i dystrybucja ciepła, z eksploatowanych kotłowni,
11. Utrzymanie czystości w mieście,
12. Konserwacja i zagospodarowanie terenów zielonych,
13. Prowadzenie usług pogrzebowych oraz utrzymanie i rozbudowa urządzeń i obiektów
cmentarnych,
14. Prowadzenie i eksploatacja wysypiska komunalnego,
15. Roboty ogólno budowlane,
16. Dystrybucja gazu bezprzewodowego,
17. Dystrybucja paliw płynnych,
Zakładem zarządza dyrektor ZUK, który odpowiada przed Burmistrzem Warki.
Oceny działalności Zakładu dokonuje Burmistrz Warki i Rada Miejska raz w roku.
39
Zakład Usług Komunalnych gospodaruje przekazanym mu mieniem występuje w
obrocie gospodarczym, ale nie posiada osobowości prawnej. ZUK prowadzi rachunkowość,
sporządza na jej podstawie bilans, który jest weryfikowany przez organy kontroli (Rada
Miejska i Burmistrz) oraz może otrzymywać dotacje na zasadach zgodnych z Ustawą o
finansach publicznych.
9.7.
Sieć gazownicza
Dystrybucją oraz sprzedażą gazu ziemnego na terenie miasta i gminy Warka, jak
również budową i eksploatacją sieci przesyłowej rozdzielczej i stacji gazowych, punktów
redukcyjnych zajmuje się Mazowiecka Spółka Gazownictwa (MSG) Sp. z o.o. z siedzibą w
Warszawie, Oddział Gazownia Warszawska, działającą w strukturze Polskiego Górnictwa
Naftowego i Gazownictwa S.A.(PGNiG).
Przez teren miasta i gminy Warka przebiegają:
-
gazociąg wysokiego ciśnienia relacji Radom – Warka,
-
sieć gazociągów rozdzielczych średniego ciśnienia,
-
sieć gazociągów rozdzielczych niskiego ciśnienia.
Na terenie miasta i gminy Warka znajdują się 2 stacje redukcyjno-pomiarowe I-ego
stopnia, których zadaniem jest redukcja ciśnienia do ok. 0,2 – 2,5 MPa oraz nawonnienie
gazu. Obiekty te zlokalizowane są w:
-
Niemojewicach, stacja o przepustowości 9000 m3/h, zasilająca sieć w mieście,
-
Zastróżu, stacja o przepustowości 3000 m3/h zasilająca miejscowości Zastróże,
Palczew Parcela, Palczew, Wrociszew.
Ponadto na terenie miasta Warka znajdują się stacje redukcyjno-pomiarowe II – ego
stopnia, których zadaniem jest redukcja ciśnienia średniego, przesyłanego ze stacji I - ego
stopnia, do ciśnienia niskiego, a następnie rozprowadzenie gazu siecią niskiego ciśnienia
do odbiorców.
Długość rozdzielczej sieci gazowej na terenie Warki wynosi 13,3 km, a na terenach
wiejskich 7,7 km.
Reszta mieszkańców miasta i gminy korzysta z gazu propan-butan dostarczanego
indywidualnie w butlach gazowych. Dostarczany gaz zużywany jest przez odbiorców
głównie do przygotowywania posiłków i podgrzewania wody, jak również w jednostkowych
przypadkach do ogrzewania pomieszczeń.
40
Sieć gazowa jest w dobrym stanie i posiada znaczne rezerwy przepustowo ści, co
pozwala na dalszą jej rozbudowę, a w rezultacie zgazyfikowanie całego miasta i gminy na
przestrzeni kilkunastu następnych lat. W najbliższych latach - do 2006 roku przewidywana
jest gazyfikacja terenów na północ od m. Laski oraz osiedla Ostrówek, a do 2014 dalsza
rozbudowa sieci w Warce. Na terenach wiejskich w pierwszej kolejności gaz doprowadzony
będzie do wsi Konary i Podgórzyce - ze strony gminy Chynów. Planuje si ę także połączenie
Palczewa z Brankowem.
9.8.
Sieć energetyczna
Miasto i gmina Warka zasilane są w energię elektryczną, dostarczaną przez Zakłady
Energetyczne
Okręgu
przedsiębiorstwa
Radomsko-Kieleckiego
energetyki
ZEORK
zawodowej Polskie
Sieci
S.A.,
wchodzące
w
skład
Elektroenergetyczne-Wschód
Sp. z o. o..
Bezpośrednią obsługą odbiorców zajmuje się Rejonowy Zakład Energetyczny Grójec
– jeden z 11 terenowych oddziałów ZEORK. W zakresie zadań Zakładu pozostają przesył i
sprzedaż
energii
oraz
konserwacja
i
rozbudowa
linii
przesyłowych
i
urządzeń
elektroenergetycznych. W Warce znajduje się posterunek energetyczny. Awarie sieci
usuwane są przez Pogotowie Energetyczne.
Przez teren miasta i gminy Warka przebiegają następujące linie wysokiego napięcia
WN:
-
220 kV dwutorowa linia relacji Mory - Kozienice, Piaseczno-Kozienice,
-
110 kV linia relacji Kozienice – Grójec.
Główne Punkty Zasilania GPZ, w których następuje transformacja wysokiego
napięcia WN -110 kV na napięcie średnie SN - 15 kV, a następnie rozdzielnie na
poszczególne ciągi sieciowe, usytuowane są w:
-
Warce - 110/ 15 kV, o mocy 2,16 MVA,
-
Michałowie - 110/15 kV, o mocy 6,3 MVA.
41
Tabela nr 15. Długość linii energetycznych przebiegających przez obszar miasta i gminy
Linie wysokiego Linie średniego Linie niskiego
Razem linie
Wyszczególnienie napięcia WN
napięcia SN
napięcia NN
energetyczne
0,0
17,9
29,7
47,6
Napowietrzne
9,8
175,1
245,8
430,7
Razem
9,8
193,0
275,5
478,3
Energia elektryczna dostarczana jest do odbiorców siecią średniego i niskiego
napięcia, którą tworzą głównie linie napowietrzne. Jedynie 10 % sieci stanowią linie
podziemne - kable.
Transformacja napięcia z 15 na 0,4kV odbywa się za pomocą 186 stacji
transformatorowych, rozmieszczonych na obszarze całego miasta i gminy Warka.
Obecny stan zaopatrzenia w energię elektryczną należy ocenić jako zadawalający.
Energia doprowadzona jest do wszystkich obiektów na terenie miasta i gminy (odbiorców
komunalnych i przemysłowych). Istniejąca sieć elektroenergetyczna w pełni pokrywa
zapotrzebowanie mieszkańców.
Stan techniczny sieci i urządzeń towarzyszących, z których większość została
wykonana w ostatnich 15 latach jest ogólnie dobry. Zadania w zakresie elektroenergetyki
na najbliższe lata określa „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe dla i miasta i gminy Warka”. Przewiduje on przeprowadzenie
do 2006 roku modernizacji linii SN relacji Warka - Góra Kalwaria i Warka - Zakrzew, a tak że
fragmentów linii SN w Warce oraz linii NN w miejscowościach Michałów Górny, Martynów,
Krzesniaków, Wichradz, Budy Opożdżewskie i Prusy.
Poprawa stanu istniejącego wymaga nowych inwestycji w zakresie budowy i
modernizacji
stacji
transformatorowych,
dostosowanych
szczególnie
do
wymaga ń
sadownictwa (magazynowanie owoców) i przetwórstwa oraz modernizacji istniejących
przewodów energetycznych. Planuje się również zamianę linii napowietrznych na kable
ziemne, które są znacznie trwalsze i w mniejszym stopniu narażone na uszkodzenia
mechaniczne.
W gminie istnieje 2435 punktów oświetleniowych. Począwszy od 2004 roku
rozpoczęto sukcesywną wymianę lamp tradycyjnych na lampy energooszczędne z
automatycznym przekaźnikiem czasowym powodującym ograniczenie zużycia energii
elektrycznej w lampie ulicznej poprzez czasowe ściemnianie.
42
9.9.
Na
terenie
Sieć telefoniczna
miasta
i
gminy
działa
dwóch
operatorów sieci
telefonicznej:
Telekomunikacja Polska S.A. i Netia Telkom. S.A. TP S.A. zabezpiecza zapotrzebowanie
na łącza
z CA „Warka” zlokalizowanej przy ul. Warszawskiej oraz z trzech central
cyfrowych w Piasecznie, Palczewie i w Konarach. Z centrali wareckiej wyniesione są 2
moduły do Michalczewa i do Nowej Wsi. Główna centrala Netii znajduje się przy ul.
Cmentarnej w Warce.
Ilość abonentów TP S.A. i Netii wynosi ponad 5 000, w tym TP S.A. obsługuje 4692
abonentów wg stanu na koniec 2004 roku. Łącza TP S.A. są w dobrym stanie technicznym
i istnieje możliwość świadczenia usług internetowych poprzez węzły SDI i ADSL.
Łączność stacjonarną uzupełnia telefonia komórkowa, a usługi w tym zakresie
świadczy na terenie miasta kilku operatorów.
43
10. Własność nieruchomości
Grunty w granicach administracyjnych Gminy w znakomitej przewadze, (w ponad
80%) są własnością prywatną. Podział gruntów związany z ich przeznaczeniem
przedstawiono w tabeli nr 16.
Tabela nr 16. Zestawienie zbiorcze gruntów według kryterium własności w Gminie Warka
na dzień 31.12.2004 r.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Wyszczególnienie gruntów
Grunty Skarbu Państwa z wyłączeniem gruntów przekazanych w
użytkowanie wieczyste
Grunty Skarbu Państwa przekazane w użytkowanie wieczyste
Grunty Spółek Skarbu Państwa, przedsiębiorstw państwowych i
innych państwowych osób prawnych
Grunty gmin i związków międzygminnych z wyłączeniem gruntów
przekazanych w użytkowanie wieczyste
Grunty gmin i związków międzygminnych przekazanych w
Grunty, które są własnością samorządowych osób prawnych oraz
grunty, których właściciele są nieznani
Grunty osób fizycznych
Grunty spółdzielni
Grunty kościołów i związków wyznaniowych
Wspólnoty gruntowe
Grunty powiatów z wyłączeniem gruntów przekazanych w
Grunty powiatów przekazane w użytkowanie wieczyste
Grunty województw z wyłączeniem gruntów przekazanych w
Grunty województw przekazane w użytkowanie wieczyste
Grunty będące przedmiotem własności i władania osób nie
wymienionych w pkt 1 - 14
Powierzchnia wyrównawcza
RAZEM
(powierzchnia
w ha)
2 492
54
47
470
42
0
16 392
5
45
482
137
5
12
- 59
20 114
Źródło: Dane Starostwa Powiatowego w Grójcu
W około 10% właścicielem gruntów jest Gmina. Według stanu na dzień 31 grudnia
2004 roku powierzchnia gruntów będących własnością Gminy wynosi 205 ha, a ich podział
przedstawia się następująco:
1) 46 ha – grunty w użytkowaniu wieczystym,
44
a) 4 ha – budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne,
b) 15 ha – budownictwo wielorodzinne,
c) 9 ha - ogrody działkowe,
d) 18 ha – inne (usługowe, handlowe, ośrodki wypoczynkowe, cmentarz parafialny),
2) 49 ha – ulice i drogi,
3) 22 ha – budownictwo mieszkaniowe i mieszkaniowo-us ługowe,
4) 2 ha – cmentarz komunalny w zarządzie ZUK-u,
5) 15 ha – szkoły i przedszkola,
6) 71 ha – inne (tereny nadpiliczne, place, grunty wydzier żawione osobom fizycznym i
prawnym,
grunty
w
użytkowaniu
spółdzielni
i
gminnych
jednostek,
budynki
administracyjne).
W skład mienia komunalnego wchodzą:
•
Trzy budynki administracyjne Urzędu ( w tym jeden wyłączony z eksploatacji z uwagi na
zły stan techniczny),
•
Hala sportowa z krytą pływalnią oraz kino we władaniu Ośrodka Kultury Sportu i
Wypoczynku,
•
Dwa gimnazja,
•
Dziewięć publicznych szkół podstawowych,
•
Przedszkole,
•
Ośrodek Zdrowia w użytkowaniu Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej,
•
Stadion w użytkowaniu Klubu Sportowego „Warka”,
•
Strzelnica w użytkowaniu Klubu Żołnierzy Rezerwy,
•
Zasoby mieszkaniowe w 44 budynkach mieszkalnych,
•
Targowisko w bezpośrednim zarządzie Gminy.
W najbliższym czasie planuje się powiększenie obszaru własności komunalnej
Gminy
o ok. 30 ha.
Obecnie tereny te są własnością Skarbu Państwa, lecz Gmina
spodziewa się uzyskania zgody na przekwalifikowanie ich na własność komunalną w
związku z programem utworzenia specjalnej strefy inwestycyjnej na terenie by łego PGR-u
w Laskach i przyłączenie jej do terenu Miasta.
45
11. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego
Gmina Warka może poszczycić się dużą; jak na taki niewielki obszar, liczbą
zabytków kultury materialnej, z których część reprezentuje wysoką klasę artystyczną. W
gminnej ewidencji zabytków znajduje się 191 obiektów, z czego 94 znajdują się w Warce i
na Winiarach. Najbardziej wartościowe zostały wpisane do Rejestru Zabytków, których
wykaz wraz z obecnym stanem technicznym znajduje si ę w tabeli zamieszczonej poniżej.
Tabela 17. Stan techniczny i potrzeby remontowe obiektów dziedzictwa kulturowego
wpisanych do Rejestru Zabytków
Nazwa obiektu dziedzictwa kulturowego Numer wpisu do Stan techniczny
Potrzeby
remontowe
rejestru
Laski – dwór drewniany z końca XVIII wraz 114/A/81 Pozostał jedynie
z parkiem
park zabytkowy –
dość dobrze
utrzymany.
Dworek został
rozebrany ok. 15
1
lat temu
Brak potrzeb
Lechanice – dwór wybudowany w latach 409/A/89 Budynek po
2 1915-18
remoncie
remontowych
Michałów Górny – pałac z II poł. XIX w
110/A/81 Stan dobry
Wymagany remont
pokrycia dachowego i
obróbek blacharskich,
3
remont elewacji i tarasów
Nowa Wieś – dwór klasycystyczny z I poł 133/A/82 Budynek
Budynek wymagałby
XIX w wraz z parkiem
całkowicie
częściowej odbudowy
4
zdekapitalizowany
Pilica – cmentarz grzebalny parafii 487/A/91 Stan bardzo zły,
ewangelickiej założony po 1863 roku,
teren ulega
użytkowany do 1944 r.
zakrzaczeniu,
część grobów i
płyt nagrobnych
5
zdewastowana
Warka – kościół parafialny p.w. św. 177/A/82 Stan zły
Kościół wymaga pilnych
Mikołaja z XIV-XVII w.
– do kapitalnego prac konserwatorskich i
remontu
restauracyjnych m.in.
wymiany stropów i
7
remontu więźby dachowej
Warka – zespół sakralny: kościół parafialny 178/A/82 Stan zły
Kościół wymaga pilnych
p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej z XII-XVIII
– do kapitalnego prac konserwatorskich i
w, budynki poklasztorne z XVIII w
remontu
restauracyjnych m. in.
wymiany więźby
dachowej i umocnienia
8
dachu
Lp.
46
Nazwa obiektu dziedzictwa kulturowego Numer wpisu do Stan techniczny
Potrzeby
rejestru
remontowe
Warka – ratusz klasycystyczny z I poł. XIX 202/A/83 Stan
Bieżące prace
w.
zadawalający
modernizacyjno remontowe (kotłownia,
sanitariaty, dach, stolarka
9
okienna, podłogi)
Warka – dom murowany z pocz. XIX w.
203/A/83 Stan zły – do
Dworek wymaga remontu
kapitalnego
dachu, elewacji
remontu
zewnętrznej oraz budowy
10
kotłowni i instalacji c.o.
Warka-Winiary – dwór wraz z parkiem
215/A/83 Stan
Wymagany remont
zadawalający
elewacji zewnętrznej,
wymiana rynien,
malowanie obiektu oraz
prace konserwatorskie w
parku
11
Wrociszew – kościół parafialny p.w. św. 237/A/84 Stan dobry
Drobne remonty i
Małgorzaty
konserwacje, montaż
12
ogrzewania
Lp.
Wśród wymienionych powyżej zabytków do najbardziej cennych i atrakcyjnych pod
względem historycznym i turystycznym należą:
•
Zespół pałacowo-parkowy na Winiarach – pałac został zbudowany w XVIII w.,
gruntownie przebudowany ok. poł. XIX i XX w., znajduje się w otoczeniu parku
krajobrazowego z XVIII w. Winiary należały do rodziny Pułaskich, tutaj urodził się i
spędził dzieciństwo Kazimierz Pułaski. W zrekonstruowanych wnętrzach z tego okresu
znajduje się muzeum im. Kazimierza Pułaskiego.
•
Kościół i budynki poklasztorne – barokowy, z XVII w., w Kościele, w środkowej części
XVIII-wiecznego ołtarza głównego obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XVII
w. W podziemiach spoczywają prochy książąt mazowieckich (przeniesione w XIX w. ze
spalonego kościoła dominikanów). Budynek klasztorny został przebudowany w
późniejszym okresie na plebanię i mieszkania.
•
Kościół farny p.w. Św. Mikołaja – barokowy, wybudowany w XVII w., kilkakrotnie
odbudowywany
ze
zniszczeń
i
przekształcany
zatracił
pierwotny
charakter;
późnorenesansowy ołtarz pochodzi z 1610 roku., na uwagę zasługuje również XVIIIwieczna chrzcielnica i kropielnica z piaskowca.
•
Ratusz
–
klasycystyczny,
wybudowany
najprawdopodobniej
wg
projektu
H.
Szpilowskiego ok. 1821 r., obecnie siedziba Urzędu Miejskiego.
47
Na terenie gminy znajduje się ponad 100 stanowisk archeologicznych, które obejmują
ślady
osadnictwa
różnych
kultur:
przeworskiej,
łużyckiej,
okresu
rzymskiego
i
średniowiecza.
Na omawianym obszarze, w miejscowościach: Laski, Michałów Górny, Nowa Wieś,
Palczew, Warka-Winiary, Dębnowola, Pilica i Lechanice znajdują się parki dworskie – stan
ich jednak w większości jest niezadawalający.
12. Gospodarka
Gmina ma charakter rolniczo-przemysłowy. Na terenach wiejskich podstawowym
sektorem gospodarki jest rolnictwo, wyraźnie wyspecjalizowane w kierunku sadowniczym.
Najlepiej obrazuje ten fakt struktura wykorzystania użytków rolnych.
Tabela 18. Struktura użytków rolnych
Wyszczególnienie
Powierzchnia w ha
w % ogółu użytków rolnych
Grunty orne
3.388
23,3
Sady
9.507
65,4
Łąki
1.411
9,7
224
1,6
14.530
100
Pastwiska
Ogółem
Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny, GUS,
2002
Sadownicze tereny położone są głównie w zachodniej, północnej i wschodniej części
gminy. Na terenach tych produkuje się m.in. 250 tys. ton jabłek, 94 tys. ton gruszek, 37 tys.
ton śliw oraz 21,5 tys. ton wiśni (dla porównania średnia produkcja w skali całego powiatu
grójeckiego wynosi 700 tys. ton jabłek, a dla całego kraju wynosi 2,5 mln ton).
Wg ww. spisu liczba działających na tym terenie gospodarstw rolnych wynosi 2434,
w tym na terenie Warki 548. Wskazuje to na znaczne rozdrobnienie podmiotów dzia łających
w rolnictwie. Obecnie prowadzone są działania zmierzające do tworzenia silnych grup
producenckich, które znacznie efektywniej niż gospodarstwa indywidualne potrafiłyby działać
w ramach gospodarki wolnorynkowej. W dniu 22 października 2003 roku utworzono
Mazowiecką Spółdzielnię Producentów Owoców i Warzyw „Centrum” z siedzibą w Warce.
48
Skupia ona 600 członków prowadzących działalność ogrodniczą na powierzchni 4600 ha w
19 gminach Mazowsza. Podmiot ten stawia sobie za cel zrzeszenie w najbli ższych latach co
najmniej 75% gospodarstw sadowniczych na tym terenie. Producentów owoców w tych
działaniach wspiera Urząd Miejski w Warce oraz Związek Sadowników Mazowsza.
Podstawowymi kierunkami rozwoju sadownictwa i przemysłu przetwórczego na tym
terenie w najbliższych latach będą:
•
Zwiększenie upraw poszukiwanych owoców deserowych,
•
Wybudowanie na terenie gminy co najmniej dwóch centr sortowniczo-dystrybucyjnych
umożliwiających szybkie przygotowanie jednolitych partii towaru, w różnych klasach
zarówno na rynek krajowy, jaki na eksport,
•
Rozwój zakładów produkujących musy owocowe oraz suszone i kandyzowane owoce.
Wszystkie te działania powinny być wspierane poprzez wykorzystanie możliwości
wynikających z finansowania w oparciu o środki unijne.
W mieście i gminie Warka znajdowało się, według GUS, na koniec 2002 roku 1408
podmiotów gospodarczych. W stosunku do 2001 r. odnotowano wzrost liczby podmiotów o
6,7%.
Struktura sektorowa podmiotów gospodarczych przedstawia si ę następująco:
•
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
-
3,5%
•
Przemysł
-
11,4%
•
Budownictwo
-
10,1%
•
Handel i usługi
-
40,8%
•
Hotele i restauracje
-
2,8%
•
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
-
8,9%
•
Pośrednictwo finansowe
-
2,3%
•
Obsługa nieruchomości i firm, nauka
-
7,7%
•
Administracja publiczna i obrona narodowa,
Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
-
1,1%
•
Edukacja
-
2,3%
•
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
-
3,0%
•
Pozostała działalność usługowa, komunalna,
-
6,1%
społeczna i indywidualna
49
Zgodnie z informacjami podanymi przez Urząd Miejski w Warce na tym terenie w 2002
roku było zarejestrowanych:
•
108 zakładów przemysłowych,
•
706 podmiotów zajmujących się handlem,
•
938 zakładów usługowych,
•
46 warsztatów samochodowych, lakierni i zakładów wulkanizacyjnych,
•
23 zakłady fryzjerskie,
•
2 zakłady szklarskie,
•
3 zakłady szewskie,
•
188 firm transportowych,
•
59 barów i restauracji,
•
1 masarnia,
•
1 ubojnia.
Działalność usługowo-produkcyjna w gminie koncentruje się głównie na terenie Warki.
Największym zakładem w mieście jest Grupa Żywiec S.A Browar w Warce, chociaż
dominującą branżą jest przetwórstwo owocowe, której zaplecze stanowią okoliczne uprawy
owoców, głównie jabłek, wiśni i truskawek.
Tabela nr 19. Główne zakłady na terenie Warki
Firma/ instytucja
L.p.
Ilość zatrudnionych
Grupa Żywiec S.A. Browar w Warce
350
1.
2. Warwin S.A.
157
3. MJM Market
76
4. Prima Sp. z o.o.
65
5. Steinhauser – Polska Sp. z o.o.
60
6. Trexim Sp. z o.o.
39
7. Zakład Zaopatrzenia Ogrodniczego
34
8. Przetwórnia Owoców i Warzyw S.A.
19
50
Poniżej przedstawiono podział funkcjonujących na terenie miasta i gminy Warka
podmiotów gospodarczych wg wybranych form prawnych w podziale na podmioty publiczne
i prywatne.
Tabela nr 20. Podmioty gospodarki narodowej (łącznie z indywidualnymi gospodarstwami
rolnymi) mające siedzibę na terenie Miasta i Gminy Warka wg wybranych form prawnych –
stan na koniec 2004 roku.
Wyszczególnienie
Miasta Warka
Gmina Warka
Miasto i Gmina
Warka
Sektor publiczny
25
15
40
Sektor prywatny
1591
1972
3563
Spółki prawa handlowego
32
6
38
Spółki cywilne
79
26
105
Spółdzielnie
8
2
10
Fundacje
1
1
2
Stowarzyszenia i organizacje
15
11
26
Inne
13
12
25
Osoby fizyczne
1443
1914
3357
Z tego:
445
2281
2726
1616
1987
3603
W tym:
społeczne
- rolnicy indywidualni
RAZEM
Źródło: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Warszawie.
51
13. Zjawiska demograficzne
Zjawiska i trendy demograficzne zachodzące w mieście i gminie Warka w ostatnim
30-leciu były zróżnicowane, lecz wyraźnie skorelowane z rozwojem
społeczno-
gospodarczym kraju. W latach 70-tych skala przyrostu ludności była zbliżona do 100 osób
rocznie. W latach 80-tych skala rocznego przyrostu była najwyższa w okresie powojennym
i kształtowała się na poziomie 250-300 osób. Decydowała o tym głównie migracja która
stanowiła więcej niż 50% ogólnej wielkości przyrostu. Zmiany w gospodarce Polski pod
koniec lat 90-tych wpłynęły na załamanie korzystnych trendów migracji, co w połączeniu z
ujemnym przyrostem naturalnym, którego poziom jest stały w ostatnich latach i wynosi
około 0,1% wpłynęły na stagnację przyrostu ludności.
Według
danych
Narodowego
Spisu
Powszechnego
Ludności
i
Mieszkań,
Powszechnego Spisu Rolnego, na koniec 2002 roku miasto i gminę Warka zamieszkiwało
łącznie 19 063 osób, z czego 57,6% zamieszkiwało miasto Warka, natomiast pozostałe
42,4% tereny wiejskie gminy.
W analogicznym okresie struktura wiekowa miasta i gminy Warka przedstawiała się
następująco:
Tabela nr 21. Charakterystyka ludności w gminie Warka oraz w powiecie grójeckim w roku
2002
Osoby w wieku
Osoby w wieku
Wyszczególnienie przedprodukcyjnym produkcyjnym
( udział w %)
(udział w %)
Warka ogółem
24,7
60,9
W tym:
Warka miasto
Warka wieś
Powiat grójecki
24,6
24,9
23,8
Osoby w wieku
poprodukcyjnym
(udział w %)
14,4
63,8
11,6
56,9
18,2
59,9
16,3
Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny, GUS,
2002 r.
52
W stosunku do podobnej struktury dla powiatu grójeckiego znacznie ni ższy jest
udział mieszkańców w wieku poprodukcyjnym (16,3% dla powiatu) przy wyższych
udziałach mieszkańców w wieku produkcyjnym (59,9% dla powiatu) i w wieku
przedprodukcyjnym (23,8% powiat).
W Gminie istnieje względna równowaga pomiędzy kobietami i mężczyznami, na 100
mężczyzn przypadają 103 kobiety, co jest wskaźnikiem znacznie korzystniejszym niż w
województwie mazowieckim, gdzie na 100 mężczyzn przypada 109 kobiet.
Według ostatnich danych z 31 grudnia 2004 roku teren Miasta i Gminy Warka zamieszkuje
19 243 mieszkańców (teren Miasta 11 237 mieszkańców, a teren Gminy 8 006
mieszkańców). Na terenie Gminy znajduje się 46 miejscowości:
•
6 miejscowości zamieszkanych jest przez ponad 300 osób,
•
w 11 miejscowościach mieszka od 200 do 299 osób,
•
16 miejscowości zamieszkanych przez 100 do 199 osób,
•
13 ostatnich to miejscowości o liczbie mieszkańców poniżej 100 osób.
Do najważniejszych cech demograficznych mających wpływ na rozwój społeczno
gospodarczy na terenie miasta i gminy Warka w najbli ższych latach należy zaliczyć:
- minimalny ujemny naturalny przyrost ludności,
- ujemny przyrost naturalny na wsi i niewielki przyrost naturalny w mieście,
- niski wskaźnik gęstości zaludnienia,
- względną równowagę pomiędzy kobietami i mężczyznami,
- korzystny układ grup wiekowych mieszkańców z przewagą osób w wieku produkcyjnym i
z niskim odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym.
14. Bezrobocie
Bezrobocie w gminie; podobnie jak w całym powiecie grójeckim, w porównaniu z
województwem i krajem jest stosunkowo niskie. Stopa bezrobocia w powiecie utrzymuje si ę
od lat na poziomie zdecydowanie niższym od stopy
wyliczanej dla całego kraju, czy
województwa mazowieckiego i nie przekracza 10%.
53
Tabela nr 22. Stopa bezrobocia w latach 1999-2004 (wyliczana na koniec roku
kalendarzowego)
ROK
Powiat grójecki
Woj. mazowieckie
Polska
1999
7,1
9,6
13,6
2000
7,7
10,8
15,1
2001
9,1
12,9
17,4
2002
9,7
13,9
18,1
2003
8,2
13,7
18,0
2004*
9,9
15,0
18,9
*stan w dniu 30.09.2004 r.
Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Grójcu, Biuletyn Statystyczny Województwa
Mazowieckiego, III kwartał 2004 r.
Na podstawie analizy danych przekazanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Grójcu
można zauważyć pewne obniżenie stopy bezrobocia w miesiącach letnich i na początku
jesieni. Związane jest to z podjęciem pracy sezonowej przez osoby znajdujące zatrudnienie
w pracach w sadownictwie. Podkreślić jednak należy, że tylko niewielka część pracowników
sezonowych rejestrowana jest w Powiatowym Urzędzie Pracy, co w znaczny sposób
wypacza obraz rzeczywistych zmian w stopie bezrobocia.
W strukturze bezrobocia według płci w gminie Warka nie istnieją poważniejsze
dysproporcje pomiędzy kobietami i mężczyznami. Udział osób uprawnionych do zasiłku
wśród bezrobotnych jest również zbliżony do średniego poziomu w powiecie i wynosi
11,5%.
Tabela nr 23. Struktura bezrobotnych w m-cu październiku 2004 roku
Wyszczególnienie
Warka
Powiat grójecki
Bezrobotni ogółem
747
4048
Zmiany w poziomie bezrobocia
- stan na koniec poprzedniego m-ca
732
4075
- bezrobotni zarejestrowani w m-cu
66
312
Bezrobotni wyrejestrowani w m-cu
51
339
Przyrost (ubytek) bezrobotnych w stosunku do
poprzedniego miesiąca
% przyrostu (ubytku) bezrobotnych w stosunku do
poprzedniego miesiąca
15
-27
2,00
-0,60
54
Struktura bezrobotnych
- kobiety
371
1980
- mężczyźni
376
2068
- z prawem do zasiłku
86
444
- inwalidzi
2
20
Bezrobotni zarejestrowani w m-cu
sprawozdawczym ogółem:
W tym:
- po raz pierwszy
66
312
24
110
- po raz kolejny
42
202
Bezrobotni bezdomni ogółem
8
Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Grójcu
Struktura bezrobotnych ze względu na wiek oraz poziom wykształcenia w gminie Warka
jest typowa dla powiatu grójeckiego. Ponad 50% bezrobotnych stanowi ą osoby młode do
34 roku życia. Wśród bezrobotnych przeważają osoby z wykształceniem zasadniczym
zawodowym i podstawowym, które stanowią około 70% ogółu bezrobotnych. Proporcje te
są dość stabilne na przestrzeni ostatnich kilku lat. Jedyną istotną zmianą, którą
odnotowano jest istotny wzrost bezrobotnych posiadających wykształcenie wyższe. Zmiana
ta jest spowodowana tym, że w grupie tej nastąpił znaczny wzrost osób posiadających
jedynie licencjat, a pracodawcy poszukują pracowników z wykształceniem wyższym
magisterskim lub inżynierskim.
Tabela nr 24. Bezrobotni według wieku (stan na 30.06.2004r.)
Wyszczególnienie
Gmina Warka
Powiat grójecki
osoby
%
osoby
%
poniżej 25 lat
243
30,0
1415
31,7
od 25 do 34
205
25,3
1150
25,7
od 35 do 44
128
15,7
728
16,3
od 45 do 54
203
25,0
968
21,7
55 lat i wyżej
32
3,9
207
4,6
RAZEM
811
100,0
4468
100,0
55
Tabela nr 25. Bezrobotni według wykształcenia (stan na 30.06.2004 r.)
Wyszczególnienie
Gmina Warka
Powiat grójecki
osoby
%
osoby
%
Wyższe
36
4,5
161
3,6
Policealne i średnie
zawodowe
Średnie ogólnokształcące
195
24,0
980
21,9
25
3,1
306
6,8
Zasadnicze zawodowe
288
35,5
1508
33,8
Gimnazjalne i podstawowe
267
32,9
1513
33,9
Razem:
811
100,0
4468
100,0
Ze strukturą bezrobocia w zależności od poziomu wykształcenia związany jest
podział bezrobotnych wg zawodów. Zawodami, w których stopa bezrobocia jest najwy ższa
są zawody nie wymagające wysokich kwalifikacji: sprzedawcy, robotnicy placowi,
sprzątaczki, robotnicy pomocniczy. Według Powiatowego Urzędu Pracy w Grójcu brakuje
natomiast pracowników w następujących zawodach: nauczyciele (szczególnie języków
obcych), zawody budowlane (architekt, kierownik budowy, murarz, tynkarz), piel ęgniarki,
księgowi i informatycy.
Powiatowy Urząd Pracy w Grójcu aktywnie realizuje zadania zmierzające do
ograniczenia bezrobocia na tym terenie. W roku 2003 przeprowadzone zosta ły następujące
projekty:
1. Zielone Miejsca Pracy – zwiększenie szans na zatrudnienie absolwentów kierunków
związanych z gospodarką leśną i rolną.
2. Agroalternatywa Mazowsze 2002/2003 – aktywizacja zawodowa młodych bezrobotnych
(w szczególności absolwentów zamieszkałych na terenach wiejskich oraz małych miast)
przez inicjowanie różnych form pomocy angażujących środki Funduszu Pracy (staże,
umowy absolwenckie, szkolenia, warsztaty).
56
3. Mazowsze 2003 – aktywizacja długotrwale bezrobotnych w wieku 19 – 24 lata przez
tworzenie czasowych miejsc pracy przy realizacji projektu „Bezrobotni w służbie
zabytków”.
4. Moja gmina w Unii Europejskiej – aktywizacja bezrobotnych absolwentów z wy ższym
wykształceniem w ramach stażu przy organizacji kampanii informacyjnej Rządu RP na
temat Unii Europejskiej oraz przygotowanie społeczeństwa do udziału w referendum.
W roku 2004 realizowany był projekt „Mazowsze 2004” finansowany ze środków
Funduszu Pracy, będący kontynuacją projektu z 2003 roku, zawierający następujące
podprogramy:
•
Bezrobotni w służbie ochrony zabytków,
•
Doradca Europejski,
•
Bezrobotni na rzecz bezpieczeństwa przeciwpowodziowego,
•
Porozumienie w sprawie wspólnego programu działań dla realizacji związanych z
obsługą Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli,
W roku 2005 kontynuowana będzie realizacja dwóch programów, rozpoczętych w 2004
roku, współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego,
•
Powrót długotrwale bezrobotnych na europejski rynek pracy – Aktywizacja szans ą dla
długotrwale bezrobotnych,
•
Szansa dla młodzieży.
15. Szkolnictwo
Na terenie miasta i gminy Warka istnieje szereg placówek oświatowych zajmujących
się edukacją dzieci i młodzieży.
W gminie znajdują się dwa przedszkola, do których uczęszcza około 200 dzieci:
1. Przedszkole Samorządowe nr 1 w Warce,
2. Przedszkole w Nowej Wsi przy Zespole Szkolno- Przedszkolnym.
Szkolenie podstawowe realizowane jest w 10 szkołach podstawowych i 2
gimnazjach.
57
Tabela nr 26. Szkoły podstawowe i gimnazja (stan na 30.09.2004 r.)
Nazwa szkoły
Liczba
nauczycieli
Publiczna Szkoła
34
Podstawowa nr 1 w Warce
Publiczna Szkoła
58
Publiczna Szkoła
19
Publiczna Szkoła
11
Podstawowa w Konarach
Publiczna Szkoła
13
Podstawowa w Michałowie
Publiczna Szkoła
13
Podstawowa w Ostrołęce
Publiczna Szkoła
5
Podstawowa w
Gośniewicach
Publiczna Szkoła
15
Podstawowa we
Wrociszewie
Publiczna Szkoła
7
Podstawowa w Laskach
Zespół Szkolno13
Przedszkolny w Nowej Wsi
Publiczne Gimnazjum nr 1 74
w Warce
Publiczne Gimnazjum w
19
Dębnowoli
Liczba
Liczba sal Sala
Liczba
uczniów oddziałów lekcyjnych gimnastyczna
(w tym
oddział
,,0”)
386
17
13
Brak
630
25
24
1
179
8
9
1
98
7
9
1
94
7
8
1
120
8
8
1
13
2
3
Brak
122
7
8
1
22
2
3
Brak
83
6
6
1
740
30
23
2
124
6
8
1
58
Tabela nr 27. Szkoły ponadgimnazjalne (stan na 30.09.2004 r.)
Typ szkoły
Profil kształcenia
II Liceum
Ogólnokształcące
Ogólne
Zespół Szkół
Liceum Profilowane
Ponadgimnazjalnych
im. I Pułku Lotnictwa
Zasadnicza
Myśliwskiego w
Warce
Szkoła Zawodowa
Liczba
Liczba
absolwentów nauczycieli
Językowy,
Matematycznofizyczny
Informatyczny
114
26
112
47,
w tym 4 etaty
niepełne
90
23 w tym 15
na stałe
Wielozawodowy
Technikum elektryczne
Technikum handlowe
Technikum ogrodnicze
Technikum architektury
krajobrazu
Zespół Szkół
Ponadgimnazjalnych
im. Tomasza
Locznickiego w
Nowej Wsi
Ekonomicznoadministracyjny,
Socjalny,
Zarządzania
Liceum profilowane
informacją,
Usługowogospodarczy
Brak profili, jedynie
klasy z
Liceum
Liceum
rozszerzonymi
Ogólnokształcące
ogólnokształcące
programami z
poszczególnych
przedmiotów
Na terenie gminy brak jest szkół niepublicznych oraz wyższych.
16. Kultura, sport, rekreacja, edukacja
16.1. Ośrodek Kultury, Sportu i Wypoczynku
Zadania kulturalno - sportowe na terenie Warki realizuje Ośrodek Kultury, Sportu i
Wypoczynku, będący zakładem budżetowym podporządkowanym Burmistrzowi Warki.
Działalność OKSiW finansowana jest z dochodów własnych i dotacji budżetowej.
Ośrodkiem kieruje Dyrektor przy pomocy Głównego Księgowego. Dyrektora Ośrodka
59
powołuje i odwołuje Burmistrz Warki. Rada Miejska sprawuje nadzór nad bieżącą
działalnością Ośrodka. W skład Ośrodka wchodzą następujące jednostki organizacyjne:
1. Dział Kultury z siedzibą w Warce przy ul. Warszawskiej 45,
2. Hala Sportowa z siedzibą, jak w pkt 1,
3. Kryta pływalnia „Olimpic” z siedzibą, jak w pkt 1,
4. Kino „Przyjaźń” przy ul. Cmentarnej,
5. Hotel „Pułaski”, przy ul. Warszawskiej 45.
Ad 1. Ośrodek zajmuje się działalnością kulturalną, sportową a także organizuje
wypoczynek. W ramach działu kultura prowadzone są: zajęcia plastyczne, aerobiku, tańca:
towarzyskiego, nowoczesnego dzieci, młodzieży i dorosłych, nauka gry na saksofonie, na
trąbce i na gitarze, nauka języka angielskiego. Działają sekcje zainteresowań, zespoły
muzyczne, warsztaty dziennikarskie, teatralne, Klub Melomana, Wieczory Podróżnika,
Orkiestra Dęta Moderato, Klub Złotego Wieku i Klub Niewidomych i Niedowidzących.
Prowadzone są następujące zajęcia sportowe: piłka siatkowa, halowa piłka nożna, tenis
stołowy, lekkoatletyka oraz strzelectwo sportowe i karate.
W godzinach popołudniowych czynna jest świetlica opiekuńczo – wychowawcza, w tym dla
dzieci niepełnosprawnych. Działa też klub rodzinny dla małych dzieci razem z matkami w
godzinach przedpołudniowych. W jego ramach odbywają się spotkania z psychologiem i
pediatrą.
Ad 2. Hala Sportowa ma wymiary 25m x 48m i posiada 700 miejsc, w tym 400 siedzących.
Wyposażona jest w specjalistyczny sprzęt firmy Schaper. Z hali sportowej korzysta Liceum
Ogólnokształcące w Warce w ramach lekcji wychowania fizycznego. Po południu hala służy
treningom i rozgrywkom piłki siatkowej, koszykowej, nożnej, lekkoatletyce. Służy również
organizowaniu dużych imprez kulturalno – sportowych, a także mieszkańcom – młodzieży
gminy Warka.
Ad 3. Kryta pływalnia „Olimpic” czynna jest we wszystkie dni tygodnia. Na pływalni działają:
szkółki pływackie dla dzieci, młodzieży i dorosłych,
sekcja pływacka „Rekiny”.
Organizowane są szkolenie dla młodych ratowników a także odbywają się ćwiczenia grup
terapeutycznych z problemami narządów ruchu. Z krytej pływalni korzystają bezpłatnie
szkoły podstawowe i gimnazja.
60
Ad 4. W kinie „Przyjaźń” wyświetlane są filmy 3 dni w tygodniu tj. piątek, sobota, niedziela.
Każdego dnia wyświetlane są po 2 seanse filmowe. Poza tym sala kinowa wykorzystywana
jest na próby zespołów muzycznych, teatrzyki, koncerty i recitale artystów, imprezy
kulturalne i okolicznościowe, zebrania i szkolenia sadowników,
szkolenia BHP.
Organizowane są na zamówienie seanse filmowe i widowiska profilaktyczne dla młodzieży.
Ad 5. Hotel „Pułaski”
-
jednogwiazdkowy, posiada 41 miejsc hotelowych,
pokoje
jednoosobowe, dwuosobowe, trzyosobowe, czteroosobowe i pi ęcioosobowe oraz dwa
apartamenty. Hotel ma dość niski standard co wpływa na jego nierentowność.
16.2. Miejsko - Gminna Biblioteka Publiczna
Biblioteka Miejska w Warce powstała 19 stycznia 1947 roku i liczyła 300 woluminów.
Wg stanu na dzień 31.12.2004 biblioteka dla dorosłych liczy 18.078 woluminów, oddział dla
dzieci 9.842 woluminów, a filia w Nowej Wsi 8.512 woluminów.
Uchwałą Rady Miejskiej z dnia 16 grudnia 2004r. Nr XXVII/284/04 w sprawie zmiany
formy organizacyjnej działalności kulturalnej prowadzonej przez Gminę Warka. zmieniono
formę organizacyjną działalności kulturalnej prowadzonej w OKSiW poprzez reorganizacje
polegającą na wyłączeniu ze struktur OKSiW w Warce Miejsko - Gminnej Biblioteki
Publicznej, a utworzeniu samorządowej instytucji kultury o
nazwie Miejsko - Gminna
Biblioteka Publiczna w Warce z siedzibą przy ul. Warszawskiej 45.
Źródłem finansowania działalności biblioteki jest dotacja gminy Warka oraz środki
uzyskane z odpłatności za usługi i darowizny.
Bezpośredni
nadzór
nad
biblioteką
sprawuje
Burmistrz
Warki,
a
nadzór
merytoryczny – Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Warszawie.
Biblioteka zapewnia obsługę biblioteczną mieszkańcom gminy, służy rozwijaniu i
zaspokajaniu potrzeb czytelniczych i informacyjnych mieszkańców gminy, upowszechnianiu
wiedzy i nauki oraz rozwojowi kultury.
61
Tabela nr 28. Liczba czytelników i wypożyczeń Biblioteki Miejskiej za 2004 rok
Placówka
Liczba czytelników
Liczba wypożyczeń
Biblioteka dla dorosłych
1.258
18.496
Oddział dla dzieci
1.181
7.340
Filia w Nowej Wsi
218
3.694
OGÓŁEM
3.092
33.616
Źródło: Dane Miejsko - Gminnej Biblioteki Publicznej w Warce
17. Ochrona zdrowia
W Warce działa Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, który zapewnia
podstawową opiekę medyczną. Zakład zatrudnia na stałe 6,5 osób, 8 osób na kontrakt ( w
tym dwóch lekarzy specjalistów: diabetolog, rehabilitant medyczny) oraz jedn ą osobę na
umowę zlecenie.
Świadczenia medyczne z zakresu opieki zdrowotnej wykonuje również Niepubliczny
Zakład Opieki Zdrowotnej, Przychodnia Lekarzy Specjalistów „PRIMA-MED., który
świadczy podstawowe usługi medyczne oraz wykonuje, w ramach NFZ specjalistyczne
usługi w zakresie dermatologii, okulistyki i laryngologii.
W Warce istnieje stacja Pogotowia Ratunkowego.
Na terenie gminy działają trzy apteki, wszystkie zlokalizowane w Warce.
18. Opieka społeczna
Pomoc społeczna realizuje zadania, które bezpośrednio dotyczą zapobiegania i
usuwania problemów socjalnych i poprawy warunków życia poprzez zaspakajanie ze
środków publicznych niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, które nie są zdolne
uczynić tego samodzielnie. Profesjonalne i systemowe diagnozowanie problemów
społecznych w skali gminy, opracowanie założeń polityki społecznej oraz przystosowanie
infrastruktury
pomocowej
w
celu
minimalizowania
skutków
przemian
społeczno-
gospodarczych jest jednym z ważniejszych zadań władz gminy.
Podstawową instytucją pomocy społecznej na tym terenie jest Miejsko-Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej. Zadania MGOPS realizowane są w ścisłej współpracy z
Urzędem Miejskim w Warce, Wydziałem Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu
62
Wojewódzkiego, miejscowym Komisariatem Policji, szkołami na terenie gminy , OKSiW-em
oraz Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Grójcu.
Dane obrazujące
zakres i wielkość pomocy społecznej w gminie są niższe niż
dotyczące całego kraju i większości gmin województwa mazowieckiego. Wynika to ze
stosunkowo niskiego bezrobocia i względnie dobrej sytuacji materialnej
mieszkańców
gminy. Można również zaobserwować w ostatnich latach korzystne trendy stabilizowania
się pomocy społecznej na tym terenie. Poniższe tabele, opracowane na podstawie danych
z MGOPS-u przedstawiają sytuację w zakresie pomocy społecznej w gminie.
Tabela nr 29. Osoby korzystające z pomocy społecznej
2002
Liczba osób, którym przyznano
świadczenia w ramach zadań własnych i 709
zleconych
Liczba rodzin ogółem, które korzystały z
565
pomocy społecznej
Liczba osób w rodzinach korzystających
1922
z pomocy społecznej
2003
2004
887
879
650
577
1983
1971
Tabela nr 30. Środki finansowe na realizację zadań pomocy społecznej (bez kosztów
utrzymania MGOPS)
2002
2003
2004
Zadania własne
Zadania zlecone
Razem
Średnia wartość świadczenia z pomocy
społecznej w złotych na jednego
korzystającego na rok
469 283
574 461
1 043 744
498 596
531 725
1 030 321
499 830
177 914
677 744
1 341,57
1 158,97
1 316,01
63
Tabela nr 31. Struktura świadczeń pomocy społecznej
2002
Zadania zlecone
Zasiłki stałe (św. obligatoryjne)
22
28
Zasiłki stałe wyrównawcze (św. obligat)
2
Zasiłki okresowe (fakultatywne)
3
Gwarantowane zasiłki okresowe
80
Renta socjalna
28
Ochrona macierzyństwa
0
Specjalne usługi opiekuńcze
14
Zasiłki rodzinne
44
Zasiłki pielęgnacyjne
0
Pomoc dla kombatantów
Zadania własne
287
Zasiłki celowe i w naturze
162
Dożywianie dzieci w szkołach
29
Usługi opiekuńcze
2003
2004
21
33
32
1
83
27
0
1
21
0
82
40
15
21
0
1
21
0
331
191
28
203
181
31
Tabela nr 32. Rodziny korzystające z pomocy społecznej w latach 2002-2004 z powodu
trudnej sytuacji życiowej
Rok
Ubóstwo
Bezrobocie
Niepełnosprawność
2002
2003
2004
285
331
314
213
239
213
195
203
142
Długotrwała
choroba
141
170
180
Tabela nr 33. Odsetek mieszkańców korzystających z pomocy społecznej w odniesieniu do
ogółu mieszkańców gminy.
Rok
2002
2003
Liczba mieszkańców
19305
% korzystających
10,04%
19241
9,70%
2004
19243
9,76%
Dużym problemem w gminie Warka jest alkoholizm. Potwierdzają to dane Policji w
Warce za 2003 rok dotyczące przestępstw popełnionych przez osoby będące pod wpływem
alkoholu. W celu przeciwdziałania alkoholizmowi Rada Miejska w dniu 5 marca 2004 roku
podjęła uchwałę nr XVIII/169/04 w sprawie uchwalenia Gminnego Programu Profilaktyki i
64
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Warka na 2004 r, w której określono
podstawowe cele i metody walki z alkoholizmem na terenie Gminy.
19. Bezpieczeństwo publiczne
Na terenie gminy znajduje się Komisariat Policji w Warce oraz 12 jednostek
Ochotniczych Straży Pożarnych.
Obecnie w Komisariacie Policji w Warce zatrudnionych jest 25 policjantów i 3 osoby
cywilne. Policjanci z KP Warka dysponują 3 radiowozami oznakowanymi (VW Bus,
Polonez, Fiat Palio).
Odnotowane przestępstwa w rejonie działania Komisariatu Policji w Warce w
ostatnich latach przedstawiają się następująco:
Tabela nr 34. Przestępstwa na terenie Gminy Warka w latach 2002-2004
Lata
2002*
2003*
2004
Ogółem przestępstw
1140
592
540
Przestępstwa kryminalne
942
500
393
Przestępstwa gospodarcze
3
4
8
Zabójstwa
3
2
1
Uszkodzenie ciała
14
3
4
Bójka lub pobicie
19
13
11
Kradzieże pojazdów
45
17
24
Krótkotrwałe użycie pojazdów
4
12
4
Kradzieże mienia
258
169
141
Rozboje lub wymuszenia
101
35
19
Oszustwa kryminalne
1
5
5
Uszkodzenie mienia
60
44
29
Ustawa o narkomanii
4
5
12
* do 31.03.2003 roku Komisariat Policji w Warce obsługiwał teren gmin: Warki, Chynowa i
Jasieńca.
Źródło: Dane Komisariatu Policji w Warce
Miejscem szczególnie zagrożonym przestępstwami w Warce jest dworzec kolejowy.
Należy jednak podkreślić, że w roku 2004 odnotowano wyraźny spadek zaistniałych
przestępstw w tym rejonie, zmniejszyły się one w porównaniu z 2003 rokiem o 13.
65
Policja w Warce prowadzi zakrojone na szeroką skalę działania prewencyjne, które
głównie
polegają
na
spotkaniach
z
młodzieżą
szkół
podstawowych
oraz
ponadpodstawowych i informowaniu uczniów o patologiach społecznych, w tym przede
wszystkim o narkomanii.
Jako jedno z podstawowych zadań na najbliższą przyszłość uznaje
się
zainstalowanie w miejscach najbardziej zagrożonych monitoringu wizyjnego.
Na terenie gminy Warka zarejestrowanych jest 12 jednostek Ochotniczych Stra ży
Pożarnych w tym:
•
jedna typu S4 w Warce,
•
jedna typu S2 w Gąskach,
•
dziewięć typu S1 w następujących miejscowościach: Grzegorzewice, Ostrołęka,
Branków, Michałów Dolny, Laski, Michalczew, Piaseczno, Konary i Opożdżew,
•
jedna typu M w miejscowości Nowa Wieś.
Posiadany sprzęt pożarniczy zapewnia wykonywanie zadań w zakresie ratowniczo-
gaśniczym, chociaż należy stwierdzić, że stan pojazdów samochodowych, jak i motopomp
jest zły są przestarzałe).
W 2002 jednostki OSP uczestniczyły w 170 akcjach gaśniczych. Prowadzona jest
również działalność prewencyjna polegająca głównie na ćwiczeniach manewrowych –
ewakuacja uczniów i personelu ze szkół oraz organizacji pokazów akcji gaśniczych i
sprzętu gaśniczego.
Teren gminy, poza zagrożeniem powodziowym rzek Pilicy i Wisły, nie jest
szczególnie zagrożony klęskami żywiołowymi oraz katastrofami technicznymi.
20. Organizacje pozarządowe
W gminie istnieje szereg organizacji pozarządowych, realizujących własne cele
statutowe, których działalność pozwala na pozytywne wyróżnienie lokalnego społeczeństwa
w zakresie samoorganizacji. Do najważniejszych organizacji społecznych na tym terenie
należy zaliczyć:
1.
Oddział PTTK im. Witolda Krawczyka,
2.
Klub Żołnierzy Rezerwy Ligi Obrony Kraju im płk. Piotra Wysockiego,
3.
Wareckie Towarzystwo Siatkówki ,,Warka”,
4.
Klub Sportowy ,,Warka”,
66
5.
Stowarzyszenie Wioślarskie Towarzystwo Wodne „Korek” Warka,
6.
Stowarzyszenie W.A.R.K.A. – Wizja Aktywność Rozrywka Kultura Alternatywa,
7.
1 Warecka Drużyna Harcerstwa Związku Harcerstwa Polskiego,
8.
Związek Kombatantów i Byłych Więźniów Politycznych,
9.
Towarzystwo Miłośników Miasta Warki im. Kazimierza Pułaskiego,
10.
Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowo-Estradowe „Konar”,
11.
Koło Diabetyków.
67
III.
PROBLEMY I KIERUNKI ROZWOJU MIASTA I GMINY
WARKA
1. Zadania i problemy do rozwiązania
Zadania objęte interwencją w ramach Planu Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy
Warka na lata 2005-2013, realizowane będą przy uwzględnieniu czterech podstawowych
celów dalszego rozwoju Miasta i Gminy Warka:
1. Stworzenie
dogodnych
warunków
dla
dalszego
rozwoju
i
specjalizacji
sadownictwa,
2. Zachęcanie przedsiębiorców do lokalizowania na terenie gminy inwestycji i
działalności gospodarczej,
3. Rozwój turystyki i rekreacji,
4. Poprawa standardu życia mieszkańców w myśl zasad zrównoważonego
rozwoju.
Miasto i Gmina Warka w pierwszym okresie członkostwa w Unii Europejskiej - w
latach 2005-2006, zamierza podjąć szereg inwestycji wpisujących się w priorytety i
działania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) a
także Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. B ędą one ważnym
czynnikiem pobudzenia rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarze całej gminy. W tym
celu podjęte zostaną starania o pozyskanie środków na realizację zadań objętych
interwencją Planu Rozwoju Lokalnego i zachowujących spójność z celami i priorytetami
dokumentów programowych funduszy strukturalnych, w szczególno ści ZPORR i SPO RZL.
Jako priorytetowe traktowane będą zadania wpływające na rozwiązanie następujących
problemów nadrzędnych Miasta i Gminy Warka:
-
postępująca marginalizacja ekonomiczna i społeczna,
-
niska atrakcyjność inwestycyjna,
-
brak perspektyw rozwojowych dla mieszkańców,
-
brak systemu wsparcia dla przedsiębiorczości (zarówno rolniczej jak i pozarolniczej),
-
narastające zjawisko niedostosowania lokalnej społeczności do przemian rynkowych,
-
istotne braki w zakresie podstawowej infrastruktury technicznej,
68
-
degradacja istniejącego mienia publicznego oraz brak wykorzystania walorów
turystycznych terenów Miasta i Gminy,
-
problemy w sferze mieszkalnictwa, w szczególności dotyczące braku substancji
mieszkaniowej dla ludności najuboższej spełniającej obowiązujące standardy.
Bardziej szczegółowe przedstawienie problemów rozwoju Miasta i Gminy stanowi część
analizy SWOT zaprezentowanej w następnym rozdziale.
W dalszej części rozdziału przedstawiono listę zadań do realizacji, które uszeregowano
według przynależności do poszczególnych obszarów problemowych. Obejmują one
działania podejmowane bezpośrednio przez Urząd Miejski, jak również inne podmioty
zaangażowane w kształtowanie rozwoju Miasta i Gminy (podległe Miastu lub niezależne).
Zaznacza się, że procedura wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego zakłada możliwość, a
nawet konieczność okresowej aktualizacji tego dokumentu. Będzie ona polegała na
rozszerzaniu lub też doprecyzowaniu katalogu zadań w następstwie analizy aktualnych
potrzeb rozwojowych Miasta i Gminy. Szacuje się, że w kolejnych okresach realizacji Planu
pojawiać się będą także zadania komplementarne do określonych na podstawie obecnego
stanu wiedzy.
Przeciwdziałanie postępującej
marginalizacji społecznej zostanie osiągnięte dzięki
równoległej realizacji zadań wymienionych niżej, przyporządkowanych określonym grupom
problemów.
Zadania w obszarze dotyczącym atrakcyjności inwestycyjnej terenu Gminy:
- tworzenie uzbrojonych technicznie terenów pod nowe inwestycje,
- poprawa stanu dróg,
- ułatwienia dla firm i osób fizycznych rozpoczynających działalność gospodarczą,
- rozwój usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (wsparcie szkoleniowe,
finansowe, prawne, tworzenie, inkubatorów przedsi ębiorczości).
W odniesieniu do braku perspektyw rozwojowych dla mieszkańców przewiduje się
następujące działania:
- tworzenie nowych atrakcyjnych miejsc pracy,
- utrzymanie stabilnego niskiego poziomu bezrobocia,
69
- poprawę bezpieczeństwa publicznego,
- poprawę stanu infrastruktury społecznej,
- organizację imprez kulturalno-oświatowych,
- aktywne wykorzystanie walorów turystyczno-krajoznawczych,
- wspieranie działalności lokalnych organizacji i stowarzyszeń,
- integrację lokalnych środowisk, szczególnie młodzieżowych.
Zadania powiązane z systemem wsparcia dla przedsiębiorczości (zarówno rolniczej jak i
pozarolniczej):
- promocję walorów społeczno-gospodarczych gminy,
- integrację miejscowych przedsiębiorców,
- rozwój usług związanych z potrzebami aglomeracji warszawskiej,
- pomoc w szukaniu nowych rynków zbytu dla istniejących przedsiębiorstw,
- tworzenie silnych grup producenckich sadowników,
- zwiększenie produktywności sadownictwa,
- rozwój usług, obsługi rolnictwa i przetwórstwa rolno- spożywczego opartego o
lokalną bazę surowcową,
- rozwój doradztwa rolniczego w kierunku wprowadzania rolnictwa ekologicznego,
- tworzenie warunków do podnoszenia kwalifikacji dla osób zatrudnionych w
rolnictwie.
Przeciwdziałanie narastającemu zjawisku niedostosowania lokalnej społeczności do
przemian rynkowych:
- rozwój edukacji i dostosowanie profilu kształcenia do wymogów i potrzeb rynku
pracy,
- rozwój systemu edukacji dla kobiet wychowujących dzieci,
- tworzenie warunków do powstawania miejsc pracy dla kobiet wychowujących
dzieci,
- ograniczenie bezrobocia poprzez tworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju
przedsiębiorczości,
- przygotowanie nowych terenów pod inwestycje i mieszkalnictwo,
- tworzenie warunków do samo-zatrudnienia, zwłaszcza dla młodzieży,
- rozwój sektora usług, zwłaszcza turystycznych i informatycznych,
- aktywny udział w programach walki z bezrobociem (Fundusz Pracy, EFS).
70
Zadania związane z uzupełnieniem braków w zakresie podstawowej infrastruktury
technicznej:
- modernizacja i rozbudowa stacji uzdatniania wody,
- rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowych,
- modernizacja i budowa oczyszczalni ścieków,
- rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnych,
- rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowej,
- budowa przydomowych oczyszczalni ścieków,
- likwidacja szamb obsługujących domki jednorodzinne,
- wymiana linii napowietrznych niskiego napięcia na podziemne linie kablowe,
- budowa nowych linii średniego napięcia do terenów inwestycyjnych,
- budowa nowych wnętrzowych stacji transformatorowych,
- budowa i modernizacja oświetlenia ulic,
- zmiana stosowanego paliwa na przyjazne dla środowiska i energooszczędne,
- rozbudowa ekologicznych systemów grzewczych,
- modernizacja kotłowni miejskich oraz zakładów przemysłowych,
- modernizacja i rozbudowa sieci ciepłowniczej,
- modernizacja węzłów cieplnych,
- modernizacja indywidualnych kotłowni węglowych,
- budowa sieci gazowej,
- wymiana instalacji wewnętrznych,
- budowa monitoringu wizyjnego,
- docieplenie budynków (termomodernizacją), wymiana stolarki okiennej i drzwiowej,
- budowa wiatrołapów przy budynkach wielorodzinnych,
- modernizacja istniejących i budowa nowych dróg,
- poszerzenie pasów drogowych dróg wojewódzkich i powiatowych,
- poszerzenie istniejących jezdni na niektórych odcinkach dróg,
- budowa obwodnicy;
- rozbudowa sieci ulic na terenach przeznaczonych pod inwestycje,
- budowa bezpiecznych przejść dla pieszych oraz wydzielonych tras rowerowych,
- budowa infrastruktury drogowej zwiększającej bezpieczeństwo,
- budowa nowoczesnego systemu segregacji i utylizacji odpadów komunalnych,
71
- wprowadzenie
większej
ilości
pojemników
na
odpady
komunalne na
poszczególnych posesjach,
- rozbudowa systemu edukacji ekologicznej młodzieży i mieszkańców miasta,
- modernizacja składowiska odpadów komunalnych,
- wyposażenie składowiska odpadów komunalnych w instalacje odbioru odcieków,
wokół składowiska, monitoringu i unieszkodliwiania gazów wysypiskowych;
- organizowanie terenów zieleni urządzonej.
Przeciwdziałanie degradacji istniejącego mienia publicznego oraz niewystarczającemu
wykorzystaniu walorów turystycznych terenów Miasta i Gminy:
- przywrócenie funkcji reprezentacyjnej Centrum Warki,
- wprowadzenie ładu urbanistycznego, szczególnie w Centrum Warki,
- odrestaurowanie materialnych obiektów dziedzictwa kulturowego,
- modernizacje obiektów sportowych i rekreacyjnych,
- promowanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych miasta i okolic,
- wyznaczenie miejsc stałego wypoczynku,
- wyznaczenie i promowanie terenów pod budowę obiektów turystycznych,
- restauracja istniejących obiektów turystycznych,
- adaptacje dla celów rozwoju turystycznego obiektów zabytkowych i historycznych,
- wyznaczenie tras turystycznych (szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe itp.),
- budowa plaży miejskiej i przystani kajakowej na rzece,
- organizacja spływów kajakowych,
- rozwój agroturystyki.
Eliminacja problemów w sferze mieszkalnictwa:
- przeniesienie mieszkań socjalnych z Centrum Warki na inne atrakcyjne tereny,
- przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe,
- budowa budynków komunalnych,
- stworzenie systemu zachęt i preferencji przy wykupie mieszkań komunalnych,
- remonty i modernizacje budynków komunalnych.
72
IV.
REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW
1. Analiza SWOT
Wewnętrzne uwarunkowania rozwoju Miasta i Gminy Warka
ATUTY
Ø niezły stan infrastruktury technicznej,
Ø wysoka kultura rolna –sadownictwo,
Ø atrakcyjne środowisko naturalne,
Ø wysoki poziom działalności kulturalnej,
Ø wysoki poziom bezpieczeństwa w stosunku do innych gmin i miast regionów,
Ø pracowitość mieszkańców,
Ø niski poziom bezrobocia,
Ø stosunkowo młode społeczeństwo,
Ø liczne zabytki,
Ø wolne tereny inwestycyjne.
SŁABOŚCI
Ø mała aktywność i zaangażowanie mieszkańców,
Ø stosunkowo niskie wykształcenie i zasoby intelektualne,
Ø zły stan dróg i chodników,
Ø niedostatki pracy samorządu terytorialnego,
Ø brak mieszkań, w tym komunalnych,
Ø niska podaż miejsc pracy dla młodzieży,
Ø zwiększające się migracje do dużych miast,
Ø brak ofert zagospodarowania wolnego czasu,
Ø niskie dochody mieszkańców,
Ø brak obwodnicy,
Ø słabo rozwinięty przemysł,
Ø niewykorzystane walory przyrodnicze,
Ø niski poziom ochrony środowiska,
Ø niewystarczająca oferta opieki zdrowotnej,
Ø brak odpowiedniej bazy turystycznej,
73
Ø brak bezpieczeństwa ludzi i mienia w odczuciu społecznym,
Ø niski poziom komunikacji społecznej,
Ø brak prasy lokalnej,
Ø braki w infrastrukturze technicznej,
Ø niskie nakłady na dziedziny społeczne,
Ø nieuregulowany stan prawny terenów inwestycyjnych.
Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju Miasta i Gminy Warka
SZANSE ROZWOJU
Ø bliskość Warszawy i Radomia,
Ø położenie w pobliżu trasy tranzytowej zachód – wschód,
Ø położenie w centrum okręgu sadowniczego,
Ø położenie na szlaku kajakowym Pilicy,
Ø znaczna atrakcyjność turystyczna regionu,
Ø wysokie walory środowiska naturalnego w regionie,
Ø akcesja do Unii Europejskiej,
Ø pozyskanie środków unijnych,
Ø obecność instytucji pozarządowych i okołobiznesowych,
Ø duży rynek zbytu na produkty sadownictwa,
Ø bogactwo historii miasta i regionu,
ZAGROŻENIA ROZWOJU
Ø migracja młodzieży z terenu Miasta i Gminy,
Ø przewidywane zmiany prawa,
Ø słabe kontakty międzygminne i międzynarodowe,
Ø brak miejsc pracy w regionie,
Ø zanieczyszczenie środowiska w regionie,
Ø rozbicie polityczne narodu, zanik patriotyzmu,
Ø brak aktywności władz regionalnych,
Ø spadek rangi rodziny,
74
2. Misja rozwoju Miasta i Gminy Warka
Misję rozwoju Miasta i Gminy Warka zdefiniowano w sposób następujący:
MISJĄ WARKI JEST:
KREOWANIE MIASTA I GMINY WARKA JAKO PRZYJAZNEGO MIESZKAŃCOM,
TURYSTOM I PRZEDSIĘBIORCOM,
SŁYNĄCEGO Z BOGATEJ OFERTY KULTURALNEJ I REKREACYJNEJ,
DBAJĄCEGO O DZIEDZICTWO KULTUROWE,
SKUTECZNIE PROMUJĄCEGO SWOJE WALORY.
Misja ta będzie wypełniana poprzez realizację celów strategicznych, z wykorzystaniem
szeregu narzędzi określonych jako zadania do realizacji oraz przy założeniu dążności do
pozyskania dofinansowania w maksymalnym stopniu ze źródeł zewnętrznych.
3. Cele strategiczne rozwoju Miasta i Gminy Warka
Wyznaczone na podstawie analizy barier i szans rozwoju Miasta i Gminy cztery cele
strategiczne zgodne z pożądanymi i odpowiadającymi specyfice analizowanego obszaru
kierunkami rozwoju, to:
Cel I: Stworzenie dogodnych warunków dla dalszego rozwoju i specjalizacji
sadownictwa
Cel II: Zachęcenie przedsiębiorców do lokalizowania na terenie gminy inwestycji i
działalności gospodarczej
Cel szczegółowy nr 2.1: Stworzenie oferty inwestycyjnej i promocja Warki jako
atrakcyjnego miejsca prowadzenia działalności produkcyjnej, handlowej i usługowej.
Cel szczegółowy nr 2.2: Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości, już działającej oraz
ułatwianie startu nowym przedsiębiorcom.
75
Cel III: Rozwój turystyki i rekreacji
Cel IV: Poprawa standardu życia mieszkańców w myśl zasad zrównoważonego
rozwoju
Cel szczegółowy nr 4.1: Inwestycje infrastrukturalne, podniesienie estetyki miasta.
Cel szczegółowy nr 4.2: Wsparcie rozwoju społecznego i integracji mieszkańców
gminy.
Podczas formułowania powyższych celów kierowano się wnioskami z analizy SWOT,
wskazującymi jednoznacznie na te elementy charakterystyki badanego obszaru, które
należy wykorzystać jako silne strony Miasta i Gminy. Jednocześnie dostrzeżono szereg
słabych punktów (szczególnie w sferze społecznej), które wymagać będą wsparcia w
dłuższej perspektywie poprzez zastosowanie różnorakich narzędzi m.in. wdrożenie
inwestycji infrastrukturalnych, ale także realizacji szeregu projektów i programów
„miękkich”.
Szczegółowa lista zadań wyznaczonych do realizacji w odniesieniu do celów
strategicznych Miasta i Gminy Warka została przedstawiona w dalszej części rozdziału.
Zadania ujęte ramami Planu Rozwoju Lokalnego na lata 2005-2013 odzwierciedlają stan
aktualnej wiedzy na temat potrzeb Gminy i Miasta. Szereg planowanych dzia łań i inwestycji
wpisuje się w priorytety i działania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju
Regionalnego.
76
4. Zadania do realizacji w ramach celów strategicznych
Tabela nr 35. Zadania do realizacji w ramach celów strategicznych
Stworzenie dogodnych warunków dla dalszego rozwoju i specjalizacji sadownictwa
Zadania
Opis/nazwa zadania
Termin
Koszt
realizacji
2010
Źródła
finansowania
Zadanie
Stworzenie silnych
nr 1
podmiotów gospodarczych
Spółdzielnia
– grup producenckich
„Centrum”
2007
100.000
6.000.000
Budżet gminy,
Zadanie
Budowa centrów
Spółdzielnia
nr 2
sortowniczych
Zadanie
Budowa zakładu suszu i
nr 3
kandyzowania owoców
Zadanie
Działania szkoleniowe
corocznie
10.000
Budżet gminy
Działania promocyjne
corocznie
10.000
Budżet gminy
„Centrum”
2010
10.000.000 Spółdzielnia
„Centrum”
nr 4
Zadanie
nr 5
Zachęcanie przedsiębiorców do lokalizowania na terenie gminy inwestycji i
działalności gospodarczej
Opis/nazwa zadania
Zadania
Termin
Koszt
realizacji
Zadanie
Stworzenie strefy inwesty-
nr 1
cyjnej na terenie Lasek
2007 - 2013
Źródła
finansowania
3.000.000
Budżet gminy
Fundusze
strukturalne
Zadanie
Stworzenie inkubatora
nr 2
przedsiębiorczości
2007
400,000
Budżet gminy
Fundusze
strukturalne
Zadanie
Stosowanie ulg
nr 3
podatkowych
Corocznie
50.000
Budżet gminy
77
Zadanie
Poprawa stanu
Szczegółowy zakres tych zadań, terminów
nr 4
infrastruktury technicznej
i
wartości
realizacji
finansowania
oraz
zawiera
źródeł
Wieloletni
ich
Plan
Inwestycyjny na lata 2005 - 2013
Rozwój turystyki i rekreacji
Opis/nazwa zadania
Zadania
Termin
Źródła
Koszt
realizacji
Zadanie
Zagospodarowanie
nr 1
brzegów
Pilicy
2007-2013
finansowania
500.000
Budżet gminy
(budowa
Fundusze
przystani kajakowej wraz z
strukturalne
potrzebną infrastrukturą)
Zadanie
Wyznaczenie trasy
nr 2
turystycznej na terenie
Kredyty
Warki
komercyjne
Wyznaczenie nowych
2007
50.000
2007-2013
Budżet gminy
2.000.000
Budżet gminy
Zadanie
szlaków pieszych i
Fundusze
nr 3
rowerowych
strukturalne
Działania promocyjne
Zadanie
2007-2013
200.000
Budżet gminy
turystyki
nr 4
Poprawa życia mieszkańców w myśl zasad zrównoważonego rozwoju
Zadania
Opis/nazwa zadania
Termin
Źródła
Koszt
realizacji
finansowania
Zadanie
Poprawa infrastruktury
Szczegółowy zakres tych zadań, terminów i
nr 1
technicznej
wartości
realizacji
finansowania
oraz
zawiera
źródeł
Wieloletni
ich
Plan
Inwestycyjny na lata 2005 – 2013
Zadanie
Prace modernizacyjno-
Sukcesywnie 1.500.000 Budżet gminy
nr 2
adaptacyjne oraz zakupy
do roku 2013
sprzętu w obiektach OKSiW
78
Zadanie
Budowa monitoringu
nr 3
wizyjnego na terenie Warki
2007
300.000
Budżet gminy
Komisariat
Policji
Zadanie
Organizacja imprez
nr 4
kulturalno-rozrywkowych
corocznie
100.000
Budżet gminy,
Stowarzyszenie
Warka, PTTK
Zadanie
Przeciwdziałanie
nr 5
alkoholizmowi
Zadanie
Ochrona grup najuboższych
corocznie
200.000
Budżet gminy
corocznie
500.000
Budżet gminy
nr 6
Zadanie
nr 7
MGOPS
Przeciwdziałanie bezrobociu corocznie
400.000
Powiatowy
Urząd Pracy
Budżet Gminy
79
V.
POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI
REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY/POWIATU/
WOJEWÓDZTWA
Rozwój społeczno-gospodarczy Miasta i Gminy Warka, jak każdego tego typu
zespołu miejsko-wiejskiego, jest bezpośrednio związany z procesami zachodzącymi w
makro-otoczeniu. W systemie gospodarki rynkowej otoczeniem, które ma wp ływ na
wykorzystanie szans rozwojowych jest zarówno otoczenie bliskie, jak i dalsze.
Otoczeniem bliższym jest gospodarka województwa, subregionu i powiatu, w którym
pozostaje Miasto i Gmina Warka. Otoczenie dalsze, w postaci gospodarki kraju i
gospodarki światowej, ma nie mniejsze znaczenie, jak stan gospodarki w najbli ższym
sąsiedztwie. Procesy społeczne i ekonomiczne zachodzące w krajach bezpośrednio
sąsiadujących z Polską, znajdują odbicie w kondycji poszczególnych firm i całych gałęzi
gospodarki.
Czynnikami warunkującymi rozwój Miasta i Gminy Warka, które brano pod uwagę
przy opracowaniu Planu Rozwoju Lokalnego są czynniki rozwojowe zidentyfikowane w
ramach następujących dokumentów strategicznych:
- Narodowy Plan Rozwoju,
- Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego,
- Strategia Rozwoju Lokalnego Powiatu Grójeckiego,
- Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Warka,
Wszystkie działania Miasta i Gminy Warka związane z realizacją projektów
zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego są spójne z założeniami i komplementarne wobec
działań realizowanych na podstawie ww. dokumentów. Aktywność władz Miasta i Gminy
uzupełniana jest działaniami innych instytucji o zasięgu regionalnym (m.in. Powiatowego
Urzędu Pracy, Centrum Doradztwa Rolniczego i innych), zmierzającymi do aktywizacji
społeczno-gospodarczej obszarów omawianego regionu. Komplementarno ść zadań
objętych interwencją niniejszego Planu Rozwoju Lokalnego widoczna jest także wobec
innych projektów inwestycyjnych realizowanych na podstawie szczegó łowych opracowań
planistycznych dotyczących Miasta I Gminy Warka, wymienionych w rozdziale „Cel
opracowania” niniejszego dokumentu.
80
VI.
OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU
ROZWOJU LOKALNEGO
Metodą na skuteczną i pełną realizację założeń Planu Rozwoju Lokalnego dla
Miasta i Gminy Warka na lata 2005-1013 jest szczegółowe rozpisanie uzgodnionych celów
na mniejsze działania rozłożone w czasie, a następnie konsekwentne ich realizowanie
według jasno sprecyzowanych etapów działań lub szczegółowych zadań.
Plany odnośnie realizacji tych działań muszą być konfrontowane z realnym
budżetem Miasta i Gminy Warka oraz możliwościami pozyskiwania dofinansowania ze
źródeł zewnętrznych (zarówno w formie dotacji, preferencyjnych pożyczek, jak i kredytów
komercyjnych).
Realizacja zadań przyjętych w ramach PRL powinna przynieść dla Miasta i Gminy
Warka wymierne rezultaty i korzyści (poprawa jakości życia mieszkańców) poprzez:
•
tworzenie nowych miejsc pracy w strefach, gdzie budowana będzie infrastruktura
techniczna sprzyjająca rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości,
•
pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych i wewnętrznych poprzez przygotowanie
terenów pod inwestycje,
•
restrukturyzację i dalszy rozwój sadownictwa oraz przetwórstwa owoców,
•
poprawę bezpieczeństwa drogowego oraz skrócenie czasu dojazdu do pracy
poprzez budowę i modernizację dróg i ulic wraz z budową niezbędnej infrastruktury
technicznej,
•
poprawę jakości środowiska naturalnego poprzez rozbudowę kanalizacji sanitarnej
(zmniejszenie
ilości
szamb)
oraz
budowę
kanalizacji
deszczowej wraz
z
separatorami wód opadowych,
•
zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery poprzez wprowadzeniu gazu i
paliw płynnych jako nośnika energii,
•
rozszerzenie oferty w zakresie kultury, rekreacji i sportu,
•
zwiększenie zakresu oferty oraz dostępności do bazy turystyczno-rekreacyjnej,
•
poprawa bezpieczeństwa poprzez budowę i modernizację oświetlenia ulic,
•
poprawę zdrowia mieszkańców poprzez rozbudowę ujęć wody i sieci wodociągowej,
•
poprawę dostępności mieszkańców do bazy usług medycznych,
81
•
pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych i wewnętrznych poprzez przygotowanie
terenów pod inwestycje.
Długofalowym oddziaływaniem realizacji przyjętych w ramach niniejszego dokumentu
zadań będzie rozwój Miasta i Gminy Warka, będący efektem wzrostu atrakcyjności
inwestycyjnej i turystycznej, a także znaczenia tego obszaru dla rozwoju regionu.
82
VII.
PLAN FINANSOWY
Dla zobrazowania założeń finansowych PRL sporządzono Wieloletni Plan
Inwestycyjny Miasta i Gminy Warka (WPI) na lata 2005-2006 i lata następne, ze
wskazaniem źródeł finansowania. Tabela WPI zawiera również określenie projektów, które
będą aspirowały do dofinansowania europejskiego. Uwzględniono tam rezultaty oraz
oczekiwany udział współfinansowania. Ze względu na rozmiar dokumentu
stanowi on
odrębny Załącznik Nr 1.
W załączniku tym zostały umieszczone tytuły projektów, do których aspirują
jednostki organizacyjne Urzędu Miejskiego w Warce oraz inne podmioty ważne z punktu
widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego Miasta i Gminy Warka. Wieloletni Plan
Inwestycyjny będzie sukcesywnie uzupełniany, równolegle do rozszerzenia planów
dotyczących nowych projektów objętych interwencją Planu Rozwoju Lokalnego.
83
VIII.
SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU
LOKALNEGO
Urząd Miejski w Warce, jako instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Lokalnego, jest
odpowiedzialna za:
•
kreowanie, przyjmowanie i składanie wniosków aplikacyjnych
organizacji i instytucji
podległych – beneficjentów pomocy,
•
kontrolę formalną składania wniosków, ich zgodności z procedurami, z zapisami Planu
Rozwoju Lokalnego,
•
monitorowanie wdrażania poszczególnych projektów,
•
zapewnienie
informowania
o
współfinansowaniu
ze
środków
europejskich
realizowanych projektów.
Realizacja zadań opierać się będzie głównie na wdrażaniu projektów zapisanych w
ramach PRL-u. Ponadto realizowanych będzie również szereg nowych projektów
wpisujących się w założenia innych dokumentów planistycznych, nie objętych interwencją
przedmiotowego planu.
W okresie
2005-2006
możliwa
jest
realizacja
nowych
planów/programów
o charakterze operacyjnym, jednak wyłącznie w przypadku podjęcia odpowiedniej decyzji
przez właściwe organy samorządowe i zagwarantowania na ich realizację środków
w budżecie lokalnym.
Po zakończeniu roku budżetowego kolejno w latach 2005 i 2006 opracowane
zostaną Roczne Raporty z Realizacji Zadań Planu Rozwoju Lokalnego.
Nad prawidłowym procesem wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego bezpośrednią
pieczę sprawował będzie Burmistrz Warki.
Nadzór nad realizacją planu obejmie Pełnomocnik ds. Rozwoju Lokalnego
odpowiedzialny
za
opracowywanie
projektów i
wniosków o
uzyskanie
środków
finansowych, sprawozdań z realizacji poszczególnych etapów realizacji zadań, promocję i
PR.
System wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Warka realizowany
będzie w oparciu o system wdrażania Funduszy Strukturalnych UE. Beneficjent korzystając
ze środków finansowych Funduszy Strukturalnych UE, jest zobowiązany do przestrzegania
zasad i procedur wspólnotowych, które zostały określone w rozporządzeniu z dnia 21
84
czerwca 1999 roku Nr 1260/1999 wprowadzającym ogólne przepisy odnośnie Funduszy
Strukturalnych oraz w rozporządzeniach odnoszących się do poszczególnych funduszy.
Poszczególne projekty będą wdrażane w oparciu o zasady wydatkowania środków
wg źródeł ich pochodzenia. Miasto i Gmina Warka korzystając z różnych źródeł
finansowania będzie musiało sprostać wymaganiom formalnym przewidzianym w systemie
alokacji wsparcia europejskiego.
85
IX.
SPOSOBY MONITOROWANIA I OCENY REALIZACJI
PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
1. System monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego
Skuteczna realizacja PRL-u wymaga zapewnienia okresowej kontroli realizacji
zadań i sukcesywnego dokonywania ich przeglądu. Wnioskuje się, by Pełnomocnik ds.
Rozwoju Lokalnego przedłożył raz do roku Komisjom Rady Miejskiej Warki sprawozdanie z
realizacji projektów i zadań. Na podstawie wniosków z przeglądu realizacja planu będzie
oceniana, natomiast Plan Rozwoju Lokalnego uzupe łniany i aktualizowany.
Proces realizacji PRL-u zakończy się sukcesem wówczas, gdy plan uzyska szerokie
poparcie
lokalnej
zainteresowanych
społeczności.
i
Aby
beneficjentów,
zebrać
określić
opinie
stopień
możliwie
szerokiego
zaangażowania
kręgu
potencjalnych
partnerów i uczestników zaplanowano następujące działania:
v Informacja o przystąpieniu Gminy Warka do opracowania Planu Rozwoju Lokalnego
została zamieszczona na tablicach ogłoszeniowych, stronach internetowych
www.warka.pl, z apelem do przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz
potencjalnych inwestorów zamierzających w latach 2005-2006 (i perspektywicznie
do 2013 roku) rozpocząć inwestycje na terenie Miasta i Gminy Warka o zgłoszenie
swoich planów w formie propozycji do Planu Rozwoju Lokalnego.
v Projekt Planu Rozwoju Lokalnego dla Miasta i Gminy Warka zamieszczony zostanie
na stronie www.warka.pl z zaznaczeniem terminu, do którego można składać
wnioski i uwagi do proponowanego planu.
v Zatwierdzony
Plan
Rozwoju
Lokalnego
przedstawiony
zostanie
lokalnym
przedsiębiorcom, stowarzyszeniom, organizacjom społecznym i gospodarczym oraz
mieszkańcom Miasta na specjalnie w tym celu zorganizowanych spotkaniach, jak
również zamieszczony na stronach internetowych Gminy Warki.
Monitorowanie realizacji Planu Rozwoju Lokalnego odbywać się będzie na
podstawie sprawozdań budżetowych i finansowych jednostek organizacyjnych Miasta i
Gminy
Warka
oraz
innych
dokumentów
przedkładanych
Komisji.
Monitorowanie
86
wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania będzie dokonywane raz w roku na etapie
oceny Planu Rozwoju Lokalnego na podstawie:
- danych statystycznych uzyskanych z GUS i Powiatowego Urzędu Pracy,
- danych z Ewidencji Działalności Gospodarczej,
- innych dostępnych opracowań pozwalających ma monitorowanie wskaźników rezultatu.
2. Ocena realizacji Planu Rozwoju Lokalnego
Ocena realizacji Planu Rozwoju Lokalnego obejmować będzie:
v pod względem finansowym odbywać się będzie na podstawie sprawozdań rocznych
z wykonania planu wydatków,
v pod względem merytorycznym na podstawie półrocznych sprawozdań dyrektorów
jednostek.
Pełna ocena oraz aktualizacja Planu Rozwoju Lokalnego dokonywana b ędzie
każdorazowo na zakończenie roku budżetowego. W zależności od potrzeb wynikających
ze zmian istotnych uwarunkowań zewnętrznych oraz wewnętrznych, organizowane będą
debaty z udziałem przedstawicieli społeczności lokalnej w celu bieżącej aktualizacji Planu.
3. Promocja Planu Rozwoju Lokalnego i uzyskiwanych rezultatów
Do promocji PRL-u zostaną zastosowane następujące instrumenty,
1. ulotki oraz obwieszczenia adresowane do mieszkańców miasta,
2. informacje/prezentacje dla przedstawicieli mediów,
3. kontakty bezpośrednie z mieszkańcami miasta i Gminy Warka,
4. okresowe informacje o etapach realizacji Planu Rozwoju Lokalnego na stronach www. i
w prasie lokalnej,
5. wizualizacja realizowanych przedsięwzięć.
4. Koordynacja i nadzór nad realizacją projektów
Koordynacja i nadzór nad realizacją projektów i zadań wynikających z Planu
Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Warka prowadzona będzie przez:
1. Pełnomocnika ds. Rozwoju Lokalnego odpowiedzialnego za koordynację wszelkich
działań i czynności organizacyjnych, finansowych, prawnych i technicznych związanych
z realizacją planu,
87
2. Zespół
Zadaniowy
ds.
Rozwoju
Lokalnego
odpowiedzialny
za
weryfikację
poszczególnych projektów w oparciu o zasady realizacji i warunki umów oraz
organizowanie
cyklicznych
spotkań
podsumowujących
poszczególne
etapy
realizowanych projektów.
88

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO DLA MIASTA i GMINY WARKA NA

Transkrypt

Podobne dokumenty

LGD "Warka" promuje swój region

Drukuj ofertę - Akces Nieruchomości

jabłkowa warka - Stowarzyszenie WARKA

15 05 04 - rozszerzenie zapytania QR Gra

Polityka niskoemisyjna w Gminie Warka

Zapytanie ofertowe - Urząd Miejski w Warce

Agroplanet, Warka, Fabryczna 1A

Uchwała na sprzedaz uzytk wieczystemu_Kółko rolnicze

Nadchodzi Mikołajkowy Maraton Fitness

Regulamin Konkursu – Szopka Bozonarodzeniowa