Uk³ad rodzajowy kosztów zgrupowany jest w zespole czwartym

UKŁAD RODZAJOWY KOSZTÓW
Zgrupowany jest w zespole czwartym planu kont, a do ewidencji tych
kosztów służą konta niebilansowe (wynikowe). Na kontach tych ujmuje się
koszty proste działalności eksploatacyjnej rzeczywiście poniesione w danym
okresie sprawozdawczym, bez względu na to, jakiego okresu faktycznie
dotyczą.1
Do kosztów tych zalicza się:
a m o r t y z a c j a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i praw-
nych obliczona według zasad ustalonych w planie amortyzacji. Nie ujmuje
się tu nieplanowych odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych),ponieważ
obciążają one pozostałe koszty operacyjne;
z u ż y c i e m a t e r i a ł ó w i e n e r g i i , w tym także ujmuje się rozchód
opakowań, paliwa, ogumienia, części zapasowych maszyn i urządzeń oraz
drobne zakupy materiałów biurowych,
u s ł u g i o b c e wykonywane przez jednostki spoza danej firmy, na przy-
kład: remontowe, transportowe, budowlano-montażowe, pocztowe, telekomunikacyjne;
p o d a t k i i o p ł a t y , na przykład: podatek od nieruchomości, podatek od
środków transportowych, opłata za wieczyste użytkowanie gruntu, podatek
od towarów i usług (VAT) naliczony, nie podlegający zwrotowi lub odliczeniu
od podatku VAT należnego;
w y n a g r o d z e n i a (pieniężne i w naturze) za pracę przysługujące pra-
cownikom z tytułu stosunku pracy, umowy-zlecenia, bądź umowy o dzieło;
u b e z p i e c z e n i a s p o ł e c z n e i i n n e ś w i a d c z e n i a , czyli tę
część składek za ubezpieczenie, którą pokrywa pracodawca,
ś w i a d c z e n i a n a r z e c z p r a c o w n i k ó w , które wynikają z ukła-
dów pracy (świadczeń ustawowych) i dobrowolnych, dokonywanych bezpośrednio na rzecz aktualnie zatrudnionych pracowników. W szczególności są
to: składki z tytułu ubezpieczeń społecznych, funduszu pracy, funduszu
gwarantowanych świadczeń pracowniczych, odpisy na zakładowy fundusz
świadczeń socjalnych, wydatki na szkolenie, dopłaty do dojazdów pracowników, dopłaty do posiłków, wydatki na bhp (odzież, mleko);
p o z o s t a ł e k o s z t y r o d z a j o w e obejmują wszystkie dotychczas nie
wymienione koszty proste, to jest podróże służbowe, koszty reprezentacji i
reklamy, składki ubezpieczeń majątkowych i inne.
Przedstawiony układ rodzajowy kosztów może być bardziej rozbudowany
poprzez wprowadzenie nowych pozycji. Niektóre podmioty wydzielają koszty
podróży służbowych, które są ewidencjonowane odrębnie. Dzięki temu możliwe
jest utrzymanie kosztów na właściwym poziomie. Z reguły wyodrębnia się te
koszty, które mają istotne znaczenie dla danej jednostki gospodarczej.
1
K. Czubakowska, K. Winiarska: Rachunkowość bez konta, ODDK, Gdańsk 1997, str. 129.
UKŁAD PODMIOTOWY
(WEDŁUG MIEJSC POWSTAWANIA)
(funkcjonalny) kosztów odzwierciedla zespół piąty zakładowego planu kont. W
tym układzie wyróżnia się 2:
koszty działalności podstawowej, które stanowią koszty działalności
produkcyjnej, usługowej, handlowej lub innej uznanej za podstawową. Mogą
to być poniesione koszty proste oraz koszty rozliczane w czasie;
koszty działalności pomocniczej i socjalnej, obejmującej głównie usługi
świadczone na rzecz działalności podstawowej i zarządu, na potrzeby bytowe
i socjalne pracowników. Są to usługi transportowe, remontowe,
komputerowe, wytwarzanie na własne potrzeby energii, pary lub inne
mające na celu zaspokojenie potrzeb bytowych (socjalnych) pracowników,
na przykład: prowadzenie hoteli robotniczych lub domów mieszkalnych,
internatów, zakładowej służby zdrowia, ośrodków wypoczynkowych;
koszty zarządu dotyczące jednostki jako całości. Związane są z
zarządzaniem, organizacją, kierownictwem i obsługą administracyjną.
Celowe może być wyodrębnienie kosztów ogólno-administracyjnych (na
przykład: wynagrodzenia wraz z narzutami na płace pracowników zarządu,
delegacje służbowe, opłaty pocztowo-telekomunikacyjne) oraz kosztów
ogólnych (na przykład: utrzymanie terenu, magazynów, ochrona mienia);
koszty sprzedaży, ponoszone w związku ze sprzedażą produktów
gotowych, na przykład: koszty transportu, załadunku i wyładunku,
ubezpieczenia produktów w czasie podróży, opakowań, reklamy, utrzymania
stoisk handlowych na targach i inne,
koszty zakupu, ponoszone w związku z zakupem materiałów lub towarów
takie jak transport, wyładunek, załadunek lub ubezpieczenie transportowe.
2
K. Czubakowska, K. Winiarska: Rachunkowość bez konta, ODDK, Gdańsk 1997, str. 130.