Wyniki badan paleontologicznych Wyspy Króla Jerzego

XIV Sympozjum Poiarne, LubUn 1987
Zaktad Paleobiologii PAN
Warszawa
ANDRZEJ GAZDZICKI
Wyniki badari paleontologicznych Wyspy Krola Jerzego (Aritaiktyka Zachodnia)*
Paleontological studies on King George Island (West Antarctica)
Zalozenie w 1977 roku staiej polskiej stacji antarktycznej PAN im. H. Arctowskiego
w Zatoce Admiralicji na Wyspie Krola Jerzego stworzylo dobre warunki do badari paleontologicznych w Archipelagu Szetlandow Poludniowych, a takze Pohvyspie Antarktycznym. Paleontolodzy prowadzili tutaj terenowe prace badawcze w sezonach letnich
1978-79, 1980-81 i 1985-86. Glowne prace eksploracvjne prowadzone b y h na Wyspie
Krola Jerzego — na Pohvyspie Meiville'a i w rejonie Low Head-Lions Rump. gUzie odslaniaja si? trzeciorzedowe osady talasoglacjalne (fig. 1). W klifach Pohvyspu Melville'a odslania si? ok. 200 m miqzszosci sekwenqa osadow morsko-glacialnych formacji Cape
Melville zawierajqcych liczna faun? bezkr?gowcow oraz eratvki. Skamieniaiosci z'utworow formacji Cape Melville okrzemki, otwornice, korale, mszywioly. maize, slimaki,
iodkonogi, wieloszczety. malzoraczki. kraby, rozgwiazdv, jezowce i ryby) sa vvieku
trzeciorz?dowego (dolny miocen). Oboknicima wtornym zlozu wyst?puja kredowe kokkolity i belemnity. Liczne eratyki wapienne, interpretowane jako material egzotyczny
przywleczony przez dryfujqce gory lodowe z kontynentu antarktycznego w czasie zlodowacenia Melville, zawierajq skamieniaiosci charakterystyczne dla kambru dolnego. Sa
to: archeocjaty, ggbki, ramienionogi, slimaki, hjolity, malzoraczki, oraz liczne problernatyki. W rejonie Low Head-Lio'ns Rump odslariiajq si? lodowcowe i morsko-lodowcowe
osady formacji Polonez Cove (oligocen) о mia.zszosci siegajacej 65 m. Powstanie tej sekwencji osadow zwi^zane jest ze zlodowaceniem Polonez. Szczegolnie obfite w skamieniaiosci jest ogniwo Low Head (= zlepieniec pektynowy). Stwierdzono tu: kokkolity,
okrzemki, otwornice, wieloszczety, mszywioly; ramienionogi, maize, slimaki, malzoraczki i szkartupnie. Na uwag? zasluguje odkrycie w osadach ogniwa Sikiawa kilku poziomow litologicznych zawieraj^cych maize drqz^ce (Penitella) w osadzie. Przedmiotem
prac terenowych byly takze izolowane stanowiska flor i faun kopalnych znanych lub
rozpoznanych na wyspie w rejonach Polwyspu Fildes (Leaf Hill), Potter Cove, Btaszyk
Moraine, Cytadela, Point Hennequin, Mount Wawel, Vaurcal Peak, Magda Nunatak, Conglomerate Nunatak, Three Sisters Point, Wrona Buttress i Jenny Buttress. Bogate i zroznicowane kolekcje skamieniaiosci zebrane podczas polskich wypraw antarktycznych sa
przedmiotem studiow paleontologow polskich, a takze zagranicznych. Wi?kszosc zbio* Streszczenie artykulu przedstawiaj^ccgo szczegolowe omowienie wynikow badari paleontologicznych na Wyspie Krola Jerzego, a takze petna bibliografia znajduj^ si? w: A. Gazdzicki (cd.) Paleont. Results Polish Antarctic Exped., 1 Palaeont. Polonica 49, 1987 (w druku).
36
row opracowywana jest w Zakiadzie Paleontologii PAN w Warszawie. Plonem dotychczasowych badari jest juz ponad 25 publikacji. Uzyskane tutaj wyniki przedstawiaj^
w nowym swietle trzeciorzedowg histori? geologiczna Antarktyki. Pozwalaj^ okreslic
wiek trzeciorzedowych kontynentalnych zlodowacen Antarktyki Zachodniej, z ktorych
najstarsze juz w pdznym paleogenie objelo swym zasi?giem Wysp? Krola Jerzego. Dalsze wyniki badari kolekcji antarktycznych b?da prezentowane w nowej serii zatytutowanej ,Palaeontological Results of the Polish Antarctic Expeditions" na tamach wydawnictwa „Palaeontologia Polonica". Pierwszy torn tej serii (No. 49) jest w druku i ukaze
si? w koricu 1987 roku.
SUMMARY
Paleontological field works carried out on King George Island during austral summers 1978-1979,
1980-1981 and 1985-1986 were mainly concentrated in the Low Head-Lions Rump and Melville
Peninsula areas, stretching along the Bransfield Strait (see fig. 1), where Tertiary sequences of glacio-marine sediments with rich and predominantly invertebrate fauna are exposed. The collections of
fossils (mainly invertebrate fauna and flora) gathered in the course of the Polish Antarctic Expeditions
have beey studied by Polish and foreign paleontologists. The results obtained so far were presented
in over 25 papers (for details see: A. Gazdzicki, ed. Palaeont. Results Polish Antarctic Expeds., I. Palaeont. Polonica, 49, 1987). The results of the studies, especially stratigraphical ones, define the .
age of the Tertiary continental glaciations of the West Antarctica, the earliest of which (the Polonez
Glaciation) affected the King George Island as early as Late Paleogene (Oligocene). Therefore, they
appear to be of a wider importance, supplying new data for paleobiogeographical reconstructions of
circum-Antarctic regions.
Fig. 1. Schematyczna mapka lokalizacji stanowisk, w ktorych prowadzono gJowne badania paleontologiczne na Wvspie Krola Jerzego podczas polskich wypraw antarktycznych w latach 1978 -79,
1980-81 i 1985 -86. Naukowe stacje badawcze na Poihvyspie Fildes: A - Artigas (Urugwaj), В Bellingshausen (ZSRR), PF - Presidente Frei i Teniente Marsh (Chile), GW - Wielki Mur (Chiny).
Fig. 1. Map of localities (arrowed) on the King George Island covered by paleontological studies during
the Polish Antarctic Expeditions in the years 1978-79, 1980-81 and 1985-86. Scientific stations at
the Fildes Peninsula: A - Artigas *t)ruguay), В - Bellingshausen (USSR), PF - Presidente Frei and
Teniente Marsh (Chile), GW - Great Wall (China).