więcej... - sigma web page
Transkrypt
więcej... - sigma web page
Homologia odwzorowań T. Kaczyński, K. Mischaikow, M. Mrozek Computational Homology Przygotowala: Anna Danielewska •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Contents 1 Zbiory reprezentowalne 4 2 Kostkowe odwzorowania wielowartościowe 13 3 Selektory lańcuchowe 24 4 Homologia odwzorowań cia̧glych 32 5 Niezmienniczość homotopijna 51 6 Definicje 58 •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne 2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne 2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe 3. Odwzorowania lańcuchowe •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne 2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe 3. Odwzorowania lańcuchowe 4. Homologie •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne Definicja 1: Zbiór Y ⊂ Rd jest reprezentowalny , gdy jest skończona̧ suma̧ komórek elementarnych. Rodzinȩ zbiorów reprezentowalnych w Rd oznaczamy przez Rd. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 1. Zbiory reprezentowalne Definicja 1: Zbiór Y ⊂ Rd jest reprezentowalny , gdy jest skończona̧ suma̧ komórek elementarnych. Rodzinȩ zbiorów reprezentowalnych w Rd oznaczamy przez Rd. Przyklad: Zbiór X = ((0, 1) × (0, 1)) ∪ ([0] × [0, 1]) ∪ ((0, 2) × [1]) jest reprezentowalny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 1: Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 1: Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności 1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 1: Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności 1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna. 2. Jeśli A, B ⊂ Rd sa̧ reprezentowalne, to A ∪ B, A ∩ B oraz A \ B sa̧ reprezentowalne. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 1: Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności 1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna. 2. Jeśli A, B ⊂ Rd sa̧ reprezentowalne, to A ∪ B, A ∩ B oraz A \ B sa̧ reprezentowalne. 3. X ⊂ Rd jest zbiorem kostkowym wtedy i tylko wtedy, gdy jest domkniȩty i reprezentowalny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 2: Zbiór A ⊂ Rd jest reprezentowalny wtedy i tylko wtedy, gdy 1. cl A jest ograniczony, d ◦ ◦ 2. dla każdej Q ∈ K , Q ∩ A 6= ∅ implikuje Q ⊂ A. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 3: Przypuśćmy, że A ∈ Rd. Wtedy A jest domkniȩty wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej kostki Q ∈ Rd ◦ Q ⊂ A ⇒ Q ⊂ A. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 3: Przypuśćmy, że A ∈ Rd. Wtedy A jest domkniȩty wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej kostki Q ∈ Rd ◦ Q ⊂ A ⇒ Q ⊂ A. Podobnie, A jest otwarty wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej kostki Q ∈ Rd ◦ Q ∩ A = ∅ ⇒ Q ∩ A = ∅. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 2: Niech A ⊂ Rd zbiór ograniczony. Wtedy otoczka otwarta A [ ◦ oh(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅}, •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 2: Niech A ⊂ Rd zbiór ograniczony. Wtedy otoczka otwarta A [ ◦ oh(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅}, otoczka domkniȩta A [ ◦ ch(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅}. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Weźmy wierzcholek P = [0] × [0] ∈ R2. oh(P ) = {(x1, x2) ∈ R2 | − 1 < xi < 1}. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Weźmy wierzcholek P = [0] × [0] ∈ R2. oh(P ) = {(x1, x2) ∈ R2 | − 1 < xi < 1}. Twierdzenie 4: Niech P = [a1] × ... × [ad] ∈ Rd wierzcholek elementarny. Wtedy oh(P ) = (a1 − 1, a1 + 1) × ... × (ad − 1, ad + 1). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Niech X = ((0, 1) × (0, 1)) ∪ ([0] × [0, 1]) ∪ ((0, 2) × [1]) Wtedy ch(X) = cl(X) = ([0, 1] × [0, 1]) ∪ ([1, 2] × [1]) oraz oh(X) = ((−1, 1) × (−1, 2)) ∪ ([1, 2) × (0, 2)) ∪ [2, 3) × (1, 2). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. T 5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}. W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K, to ch(A) ⊂ K. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. T 5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}. W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K, to ch(A) ⊂ K. 6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. T 5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}. W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K, to ch(A) ⊂ K. 6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A). 7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. T 5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}. W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K, to ch(A) ⊂ K. 6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A). 7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y). ◦ 8. Q ∈ Kd i x ∈ Q implikuje ch(x) = Q. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 5: Niech A ⊂ Rd. Wtedy 1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A). 2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny. 3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny. T 4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }. T 5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}. W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K, to ch(A) ⊂ K. 6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A). 7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y). ◦ 8. Q ∈ Kd i x ∈ Q implikuje ch(x) = Q. d ◦ 9. Niech Q ∈ K i x, y ∈ Q. Wtedy, oh(x) = oh(y) i ch(x) = ch(y). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 6: Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy ch([x, y]) = [bxc, dye]. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 6: Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy ch([x, y]) = [bxc, dye]. Twierdzenie 7: Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy. Wtedy ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) = ch(∆1) × ch(∆2) × ... × ch(∆d). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 6: Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy ch([x, y]) = [bxc, dye]. Twierdzenie 7: Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy. Wtedy ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) = ch(∆1) × ch(∆2) × ... × ch(∆d). Twierdzenie 8: Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy. Wtedy ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) jest prostoka̧tem. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe Definicja 3: Niech X, Y zbiory kostkowe. Odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest kostkowe, gdy 1. ∀x ∈ X, F (x) jest zbiorem kostkowym, 2. ∀Q ∈ K(X), F | ◦ jest stale, to znaczy ◦ Q x, x0 ∈ Q ⇒ F (x) = F (x0). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przypuśćmy, że dla odwzorowania cia̧glego f : X → Y dane mamy ograniczenie f (Q) dla Q ∈ Kmax (X) dane kombinatorycznym odwzorowaniem wielowartościowym F : Kmax (X) ⇒ K(Y ). Definicja 4: Niech X zbiór kostek elementarnych w Rd, [ |X | := X. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przypuśćmy, że dla odwzorowania cia̧glego f : X → Y dane mamy ograniczenie f (Q) dla Q ∈ Kmax (X) dane kombinatorycznym odwzorowaniem wielowartościowym F : Kmax (X) ⇒ K(Y ). Definicja 4: Niech X zbiór kostek elementarnych w Rd, [ |X | := X. Definiujemy odwzorowania wielowartościowe bFc, dFe bFc(x) := \ {|F(Q)| : x ∈ Q ∈ Kmax(X)} , dFe(x) := [ {|F(Q)| : x ∈ Q ∈ Kmax(X)} . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 9: Odwzorowania wielowartościowe bF c, dF e sa̧ kostkowe. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Niech X = [0, 2] i Y = [−5, 5]. Definiujemy F : X ⇒ Y : [−5] jeżeli x = 0, [−4, −1] jeżeli x ∈ (0, 1), F (x) := [0] jeżeli x = 1, [1, 4] jeżeli x ∈ (1, 2), [5] jeżeli x = 2. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 5: Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A [ F (x). F (A) := x∈A •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 5: Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A [ F (x). F (A) := x∈A Definiujemy slaby przeciwobraz B przez F F ∗−1(B) := {x ∈ X | F (x) ∩ B 6= ∅} , •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 5: Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A [ F (x). F (A) := x∈A Definiujemy slaby przeciwobraz B przez F F ∗−1(B) := {x ∈ X | F (x) ∩ B 6= ∅} , przeciwobraz B przez F F −1(B) := {x ∈ X | F (x) ⊂ B} . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Dla F : [0, 2] ⇒ [−5, 5]: [−5] [−4, −1] F (x) := [0] [1, 4] [5] F ∗−1 ((−3, −2)) = (0, 1), jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli x = 0, x ∈ (0, 1), x = 1, x ∈ (1, 2), x = 2. F −1 ((−3, −2)) = ∅. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 6: Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 6: Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego. Twierdzenie 10: Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest dolnie pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność ◦ ◦ P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (P ) ⊂ F (Q). (1) •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 6: Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego. Twierdzenie 10: Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest dolnie pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność ◦ ◦ P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (P ) ⊂ F (Q). (1) Twierdzenie 11: Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest górnie pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność ◦ ◦ P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (Q) ⊂ F (P ). (2) •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 12: Odwzorowanie jest bF c dolnie pólcia̧gle, a odwzorowanie dF e jest górnie pólcia̧gle. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Niech f (x) = (x − 43 )(x + 45 ). Definiujemy F : X ⇒ Y , X = [−2, 2], Y = [−3, 4]: [0, 4] [0, 4] [0, 1] [−2, 1] F(x) := [−2, 0] [−3, 0] [−1, 0] [−1, 2] [−1, 2] jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli x = −2, x ∈ (−2, −1), x = −1, x ∈ (−1, 0), x = 0, x ∈ (0, 1), x = 1, x ∈ (1, 2), x = 2. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Konstruujemy bF c : X ⇒ Y w nastȩpuja̧cy sposób. ◦ ◦ Dla Q maksymalnych bFc(Q) = F(Q) oraz \ ◦ ◦ bFc(P ) = bF c(Q) | P ≺ Q oraz Q maksymalna . Mamy [0, 4] jeżeli P = [−2], [0, 4] ∩ [−2, 1] = [0, 1] jeżeli P = [−1], [−2, 1] ∩ [−3, 0] = [−2, 0] jeżeli P = [0], [−3, 0] ∩ [−1, 2] = [−1, 0] jeżeli P = [1], ◦ bFc(P ) := [−1, 2] jeżeli P = [2], [0, 4] jeżeli P = (−2, 1), [−2, 1] jeżeli P = (−1, 0), [−3, 0] jeżeli P = (0, 1), [−1, 2] jeżeli P = (1, 2). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Konstruujemy dF e : X ⇒ Y w nastȩpuja̧cy sposób. ◦ ◦ Dla Q maksymalnych dFeQ) = F(Q) oraz [ ◦ ◦ dF e(P ) = dF e(Q) | P ≺ Q oraz Q maksymalna . Mamy [0, 4] [0, 4] ∪ [−2, 1] = [−2, 4] [−2, 1] ∪ [−3, 0] = [−3, 1] [−3, 0] ∪ [−1, 2] = [−3, 2] ◦ dFe(P ) := [−1, 2] [0, 4] [−2, 1] [−3, 0] [−1, 2] jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli jeżeli P P P P P P P P P = [−2], = [−1], = [0], = [1], = [2], = (−2, 1), = (−1, 0), = (0, 1), = (1, 2). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 3. Selektory lańcuchowe Definicja 7: Kostkowe odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest acykliczno-wartościowe, gdy dla każdego x ∈ X zbiór F (x) jest acykliczny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 3. Selektory lańcuchowe Definicja 7: Kostkowe odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest acykliczno-wartościowe, gdy dla każdego x ∈ X zbiór F (x) jest acykliczny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 13: Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowanie kostkowe. Wtedy istnieje odwzorowanie lańcuchowe ϕ : C(X) → C(Y ) spelniaja̧ce nastȩpuja̧ce warunki: ◦ (3) ϕ(Q̂) ⊂ F (Q) ∀Q ∈ K(X), ϕ(Q̂) ∈ K̂0(F (Q)) ∀Q ∈ K0(X). (4) •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 8: Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowanie kostkowe. Odwzorowanie lańcuchowe ϕ : C(X) → C(Y ) spelniaja̧ce nastȩpuja̧ce warunki: ◦ ϕ( Q̂) ⊂ F ( Q) ∀Q ∈ K(X), ϕ(Q̂) ∈ K̂0(F (Q)) ∀Q ∈ K0(X), nazywamy selektorem lańcuchowym F . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 14: Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowanie kostkowe i ϕ selektor lańcuchowy dla F . Wówczas, dla każdego c ∈ C(X) |ϕ(c)| ⊂ F (|c|). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 15: Niech ϕ, ψ : C(X) → C(Y ) selektory lańcuchowe dolnie pólcia̧glego acykliczno-wartościowego odwzorowania kostkowego F : X ⇒ Y . Wtedy ϕ jest lańcuchowo homotopijne z ψ, a zatem indukuje ten sam homomorfizm w homologiach. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 9: Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowanie kostkowe. Niech ϕ : C(X) → C(Y ) selektor lańcuchowy F . Definiujemy odwzorowanie w homologiach dla F , F∗ : H∗(X) → H∗(Y ) F∗ := ϕ∗. Dla danego k ∈ Z przez F∗k oznaczamy ograniczenie F∗ do k-wymiarowej homologii. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 10: Niech X, Y zbiory kostkowe i F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe. F jest pododwzorowaniem G, gdy F (x) ⊂ G(x) dla każdego x ∈ X. Piszemy F ⊂ G. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 10: Niech X, Y zbiory kostkowe i F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe. F jest pododwzorowaniem G, gdy F (x) ⊂ G(x) dla każdego x ∈ X. Piszemy F ⊂ G. Twierdzenie 16: Jeśli F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe i F jest pododwzorowaniem G, to F∗ = G∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z: (G ◦ F )(x) := G(F (x)) dla każdego x ∈ X. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z: (G ◦ F )(x) := G(F (x)) dla każdego x ∈ X. Twierdzenie 17: Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z i H : X ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acyklicznowartościowe odwzorowania kostkowe i G ◦ F ⊂ H, to H∗ = G∗ ◦ F∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z: (G ◦ F )(x) := G(F (x)) dla każdego x ∈ X. Twierdzenie 17: Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z i H : X ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acyklicznowartościowe odwzorowania kostkowe i G ◦ F ⊂ H, to H∗ = G∗ ◦ F∗. Twierdzenie 18: Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe i G ◦ F jest acykliczno-wartościowe, to (G ◦ F )∗ = G∗ ◦ F∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 4. Homologia odwzorowań cia̧glych Definicja 11: Niech X, Y - zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Kostkowa̧ reprezentacja̧ f lub po prostu reprezentacja̧ f , jest dolnie pólcia̧gle odwzorowanie kostkowe F : X ⇒ Y takie, że f (x) ∈ F (x) ∀x ∈ X. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 19: Niech X i Y - zbiory kostkowe, a f : X → Y funkcja cia̧gla. Odwzorowanie Mf : X ⇒ Y : Mf (x) := ch(f (ch(x))) jest kostkowa̧ reprezentacja̧ f . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 19: Niech X i Y - zbiory kostkowe, a f : X → Y funkcja cia̧gla. Odwzorowanie Mf : X ⇒ Y : Mf (x) := ch(f (ch(x))) jest kostkowa̧ reprezentacja̧ f . Definicja 12: Odwzorowanie Mf nazywamy minimalna̧ reprezentacja̧ f . Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe to nazywamy je nośnikiem kostkowym f . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: 2 Niech f (x) = x3 , f : [0, 3] → [0, 3]. Poniższy wykres przedstawia funkcjȩ f oraz domkniȩcie jej minimalnej reprezentacji Mf . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 20: Niech X i Y - zbiory kostkowe, f : X → Y funkcja cia̧gla, F : X ⇒ Y kostkowa reprezentacja f . Wówczas Mf jest pododwzorowaniem F . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Niech X := Γ1 , a wȩc X = K1 ∪ K2 ∪ K3 ∪ K4 , gdzie K1 := [0] × [0, 1],K2 := [0, 1] × [1] K3 := [1] × [0, 1],K4 := [0, 1] × [0]. Definiujemy odwzorowanie λ : [0, 1] → X dla s ∈ [0, 1]: (0, 4s) (4s − 1, 1) λ(s) := (1, 3 − 4s) (4 − 4s, 0) gdy gdy gdy gdy s ∈ [0, s ∈ [ 14 , s ∈ [ 12 , s ∈ [ 34 , 1 4 ], 1 2 ], 3 4 ], 1], oraz odwzorowanie f : X → X dla (x1 , x2 ) ∈ X: ( λ(x2 ) gdy (x1 , x2 ) ∈ K1 ∪ K3 , f (x1 , x2 ) := λ(x1 ) gdy (x1 , x2 ) ∈ K2 ∪ K4 . Alternatywnie, za pomoca̧ parametru t ∈ [0, 4] ( 4t gdy t ∈ [0, 2], t 7→ 16 − 4t gdy t ∈ [2, 4], mamy x(4t) x(4t − 4) f (x(t)) := x(12 − 4t) x(16 − 4t) gdy gdy gdy gdy t ∈ [0, t ∈ [1, t ∈ [2, t ∈ [3, 1], 2], 3], 4]. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Poniższy wykres przedstawia f jako funkcjȩ t. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 21: Niech X i Y - zbiory kostkowe, f : X → Y funkcja cia̧gla o minimalnej reprezentacji acykliczno-wartościowej. Jeżeli F, G : X ⇒ Y to pewne inne acykliczno-wartościowe reprezentacje f , to F∗ = G∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 22: Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy. Niech A ⊂ X o średnicy diam A < 1. Wówczas ch(A) jest acykliczny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 22: Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy. Niech A ⊂ X o średnicy diam A < 1. Wówczas ch(A) jest acykliczny. Twierdzenie 23: Niech X zbiór kostkowy. Rozważamy odwzorowanie identycznościowe idX : X → X. Wówczas MidX jest acykliczno-wartościowe i (idX )∗ = idH∗(X) . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 24: Niech X, Y, Z zbiory kostkowe. Niech f : X → Y i g : Y → Z odwzorowania cia̧gle, dla których Mf , Mg , Mg◦f oraz Mg ◦ Mf sa̧ acykliczno-wartościowe. Wtedy (g ◦ f )∗ = g∗ ◦ f∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 13: Wektorem skaluja̧cym nazywamy α = (α1, α2, ..., αd) ∈ Zd. Definiujemy skalowanie Λα : Rd → Rd Λα (x) := (α1x1, α2x2, ..., αdxd). Jeżeli β jest innym wektorem skaluja̧cym, to αβ = (α1β1, α2β2, ..., αdβd). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 13: Wektorem skaluja̧cym nazywamy α = (α1, α2, ..., αd) ∈ Zd. Definiujemy skalowanie Λα : Rd → Rd Λα (x) := (α1x1, α2x2, ..., αdxd). Jeżeli β jest innym wektorem skaluja̧cym, to αβ = (α1β1, α2β2, ..., αdβd). Twierdzenie 25: Niech α i β wektory skaluja̧ce. Wtedy Λα odwzorowuje zbiory kostkowe w zbiory kostkowe oraz Λβ ◦ Λα = Λαβ . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 14: Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy i α ∈ Zd wektor skaluja̧cy. Definiujemy ΛαX := Λα |X . Skalowaniem X przez α jest X α := ΛαX (X) = Λα (X). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 26: Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy. Odwzorowanie MΛαX jest acykliczno-wartościowe. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 26: Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy. Odwzorowanie MΛαX jest acykliczno-wartościowe. Twierdzenie 27: Niech X, Y, Z zbiory kostkowe i α, β wektory skaluja̧ce. Jeśli Λα (X) ⊂ Y i Λβ (Y ) ⊂ Z, to MΛβ ◦Λα = MΛβ ◦ MΛαX i to odwzorowanie jest acykliczno-wartościowe. Y X Y •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Maja̧c dany zbiór kostkowy X i wektor skaluja̧cy α, definiujemy ΩαX : X α → X ΩαX (x) := (α1−1 x1 , α2−1 x2 , ..., αd−1 xd ). Mamy ΩαX = (ΛαX )−1 . Lemat 1: MΩαX : X α ⇒ X jest acykliczno-wartościowe. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 28: Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy. (ΛαX )∗ : H∗(X) → H∗(X α ) oraz (ΩαX )∗ : H∗(X α ) → H∗(X) to izomorfizmy. Co wiȩcej α (ΛαX )−1 ∗ = (ΩX )∗ . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Wracamy do naszego przykladu. α = (2, 2), X α jest brzegiem [0, 2]2 . Teraz t ∈ [0, 8] i mamy (0, (2, x(t) = (x1 (t), x2 (t)) := (2, (0, 0) + t(1, 0) 0) + (t − 2)(0, 1) 2) + (t − 4)(−1, 0) 1) + (t − 6)(0, −1) gdy gdy gdy gdy t ∈ [0, t ∈ [2, t ∈ [4, t ∈ [6, 2], 4], 6], 8]. Mamy t f α (x(t)) = f (x( )) 2 oraz wykresy f α i Mf α jako funkcji t Można pokazać, że Mf α jest acykliczno-wartościowe. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 29: Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Wtedy istnieje wektor skaluja̧cy α taki, że Mf α jest acyklicznowartościowe. Co wiȩcej, jeśli β jest pewnym innym wektorem skaluja̧cym takim, że Mf β jest acykliczno-wartościowe, to f∗α (ΛαX )∗ = f∗β (ΛβX )∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 15: Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α wektor skaluja̧cy taki, że Mf α jest acykliczno-wartościowe. Wtedy f∗ : H∗(X) → H∗(Y ) definiujemy nastȩpuja̧co f∗ := f∗α ◦ (ΛαX )∗ . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 15: Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α wektor skaluja̧cy taki, że Mf α jest acykliczno-wartościowe. Wtedy f∗ : H∗(X) → H∗(Y ) definiujemy nastȩpuja̧co f∗ := f∗α ◦ (ΛαX )∗ . Twierdzenie 30: Przypuśćmy, że F : X ⇒ Y jest acykliczno-wartościowa̧ reprezentacja̧ odwzorowania cia̧glego f : X → Y . Wtedy f∗ = F∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Lemat 2: Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α wektor skaluja̧cy. Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe, to MΛαY ◦ Mf jest acyklicznowartościowe. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Lemat 2: Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α wektor skaluja̧cy. Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe, to MΛαY ◦ Mf jest acyklicznowartościowe. Twierdzenie 31: Przypuśćmy, że f : X → Y i g : Y → Z to odwzorowania cia̧gle pomiȩdzy zbiorami kostkowymi. Wtedy (g ◦ f )∗ = g∗ ◦ f∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 32 (Niezmienniczość topologiczna): Niech X i Y homeomorficzne zbiory kostkowe. Wtedy H∗(X) ∼ = H∗(Y ). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 32 (Niezmienniczość topologiczna): Niech X i Y homeomorficzne zbiory kostkowe. Wtedy H∗(X) ∼ = H∗(Y ). Twierdzenie 33: Jeśli f : X → X to odwzorowanie cia̧gle na spójnym zbiorze kostkowym, to f∗ : H0(X) → H0(X) jest odwzorowaniem identycznościowym. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 5. Niezmienniczość homotopijna Definicja 16: Niech X, Y - zbiory kostkowe i f, g : X → Y funkcje cia̧gle. f jest homotopijne z g jeśli istnieje cia̧gle odwzorowanie h : X × [0, 1] → Y takie, że h(x, 0) = f (x) oraz h(x, 1) = g(x) ∀x ∈ X. Odwzorowanie h jest nazywane homotopia̧ pomiȩdzy f i g. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 5. Niezmienniczość homotopijna Definicja 16: Niech X, Y - zbiory kostkowe i f, g : X → Y funkcje cia̧gle. f jest homotopijne z g jeśli istnieje cia̧gle odwzorowanie h : X × [0, 1] → Y takie, że h(x, 0) = f (x) oraz h(x, 1) = g(x) ∀x ∈ X. Odwzorowanie h jest nazywane homotopia̧ pomiȩdzy f i g. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 17: Dwa zbiory kostkowe X, Y maja̧ ten sam typ homotopii lub sa̧ homotopijne, gdy istnieja̧ funkcje cia̧gle f : X → Y i g : Y → X takie, że g ◦ f ∼ idX oraz f ◦ g ∼ idY . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 18: Parȩ A ⊂ X i odwzorowanie cia̧gle r : X → A takie, że r(a) = a dla każdego a ∈ A nazywamy retrakcja̧. Jeżeli takie odwzorowanie istnieje, A jest nazywane retraktem X. Jeżeli odwzorowanie r jest homotopijne z identycznościa̧, to nazywamy je retrakcja̧ deformacyjna̧, a A - retraktem deformacyjnym. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja 18: Parȩ A ⊂ X i odwzorowanie cia̧gle r : X → A takie, że r(a) = a dla każdego a ∈ A nazywamy retrakcja̧. Jeżeli takie odwzorowanie istnieje, A jest nazywane retraktem X. Jeżeli odwzorowanie r jest homotopijne z identycznościa̧, to nazywamy je retrakcja̧ deformacyjna̧, a A - retraktem deformacyjnym. Definicja 19: Zbiór kostkowy X jest ścia̧galny jeżeli odwzorowanie identycznościowe na X jest homotopijne z odwzorowaniem stalym. Inaczej, jeśli istnieje retrakt deformacyjny X w punkt należa̧cy do X. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Każdy pojedynczy wierzcholek {v} dowolnego zbioru kostkowego X ⊂ Rd jest retraktem X. Każda kostka elementarna jest ścia̧galna do swojego dowolnego wierzcholka. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Przyklad: Każdy pojedynczy wierzcholek {v} dowolnego zbioru kostkowego X ⊂ Rd jest retraktem X. Każda kostka elementarna jest ścia̧galna do swojego dowolnego wierzcholka. Twierdzenie 34: Jeśli A jest retraktem deformacyjnym X, to A i X maja̧ ten sam typ homotopii. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 35: Niech X, Y zbiory kostkowe i f, g : X → Y odwzorowania homotopijne. Wtedy f∗ = g∗. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie 36 (Homotopijna niezmienniczość): Niech X, Y zbiory kostkowe o tym samym typie homotopii. Wtedy H∗(X) ∼ = H∗(Y ). •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit KONIEC •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit 6. Definicje Definicja: Niech I - przedzial elementarny. Komórka̧ elementarna̧ jest ( ◦ (l, l + 1) gdy I = [l, l + 1], I := [l] gdy I = [l, l]. Definicja: Kostka elementarna jest skończonym produktem przedzialów elementarnych Q = I1 × I2 × · · · × Id ⊂ Rd, Ii - przedzial elementarny. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Twierdzenie: Komórki elementarne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności S ◦ 1. Rd = {Q | Q ∈ Kd}. ◦ 2. A ⊂ Rd ograniczony ⇒ card{Q ∈ Kd | Q ∩ A 6= ∅} < ∞. ◦ ◦ 3. P, Q ∈ K ⇒ P ∩ Q = ∅ lub P = Q. ◦ 4. ∀ Q ∈ K cl Q = Q. ◦ S ◦ 5. Q ∈ Kd ⇒ Q = {P | P ∈ Kd P ⊂ Q}. ◦ 6. X-zbiór kostkowy i Q ∩ X 6= ∅ dla pewnej kostki elementarnej Q ⇒ Q ⊂ X. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja: Niech X zbiór kostkowy, Q ∈ K(X). Jeśli Q nie jest ściana̧ wlaściwa̧ żadnej z kostek P ∈ K(X) to jest ściana̧ maksymalna̧ w X. Zbiór ścian maksymalnych w X ozn. Kmax(X). Definicja: Niech X i Y zbiory kostkowe. Kombinatoryczne kostkowe odwzorowanie wielowartościowe F : Kmax(X) ⇒ K(Y ) jest funkcja̧ z Kmax(X) w podzbiory K(Y ). Przyklad •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja: Zbiór kostkowy X jest acykliczny , gdy ( Z gdy k = 0, Hk (X) ∼ = 0 w p.p. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja: Kompleks lańcuchowy (kostkowy) dla zbioru kostkowego X ⊂ Rd C(X) := {Ck (X), ∂kX }, gdzie Ck (X) to grupy k-lańcuchów kostkowych generowanych przez Kk (X) i ∂kX - kostkowy operator brzegu obciȩty do X. Definicja: Niech C = {Ck , ∂k } i C 0 = {C 0k , ∂ 0k } kompleksy lańcuchowe. Cia̧g homomorfizmów ϕk : Ck → C 0k jest odwzorowaniem lańcuchowym, gdy dla każdego k ∈ Z ∂ 0k ϕk = ϕk−1∂k . Oznaczamy przez ϕ : C → C 0 zbiór homomorfizmów {ϕk : Ck → C 0k }. •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja: Niech ϕ : C → C 0 odwzorowanie lańcuchowe. Definiujemy ϕ∗ : H∗(C) → H∗(C 0 ϕ∗([z]) = [ϕ(z)], gdzie z ∈ Zk . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit Definicja: Niech ϕ, ψ : C → C 0 odwzorowania lańcuchowe. Zbiór homomorfizmów grup 0 Dk : Ck → Ck+1 jest homotopia̧ lańcuchowa̧ pomiȩdzy ϕ i ψ, gdy dla wszystkich k ∈ Z 0 ∂k+1 Dk + Dk−1∂k = ψk − ϕk . •Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit