więcej... - sigma web page

Transkrypt

więcej... - sigma web page
Homologia odwzorowań
T. Kaczyński, K. Mischaikow, M. Mrozek
Computational Homology
Przygotowala: Anna Danielewska
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Contents
1 Zbiory reprezentowalne
4
2 Kostkowe odwzorowania wielowartościowe
13
3 Selektory lańcuchowe
24
4 Homologia odwzorowań cia̧glych
32
5 Niezmienniczość homotopijna
51
6 Definicje
58
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1. Zbiory reprezentowalne
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1. Zbiory reprezentowalne
2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1. Zbiory reprezentowalne
2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe
3. Odwzorowania lańcuchowe
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1. Zbiory reprezentowalne
2. Kostkowe odwzorowania wielowartościowe
3. Odwzorowania lańcuchowe
4. Homologie
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1.
Zbiory reprezentowalne
Definicja 1:
Zbiór Y ⊂ Rd jest reprezentowalny ,
gdy jest skończona̧ suma̧ komórek elementarnych.
Rodzinȩ zbiorów reprezentowalnych w Rd oznaczamy przez Rd.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
1.
Zbiory reprezentowalne
Definicja 1:
Zbiór Y ⊂ Rd jest reprezentowalny ,
gdy jest skończona̧ suma̧ komórek elementarnych.
Rodzinȩ zbiorów reprezentowalnych w Rd oznaczamy przez Rd.
Przyklad:
Zbiór
X = ((0, 1) × (0, 1)) ∪ ([0] × [0, 1]) ∪ ((0, 2) × [1])
jest reprezentowalny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 1:
Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 1:
Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności
1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 1:
Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności
1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna.
2. Jeśli A, B ⊂ Rd sa̧ reprezentowalne, to A ∪ B, A ∩ B oraz A \ B
sa̧ reprezentowalne.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 1:
Zbiory reprezentowalne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności
1. Każda kostka elementarna jest reprezentowalna.
2. Jeśli A, B ⊂ Rd sa̧ reprezentowalne, to A ∪ B, A ∩ B oraz A \ B
sa̧ reprezentowalne.
3. X ⊂ Rd jest zbiorem kostkowym wtedy i tylko wtedy,
gdy jest domkniȩty i reprezentowalny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 2:
Zbiór A ⊂ Rd jest reprezentowalny wtedy i tylko wtedy, gdy
1. cl A jest ograniczony,
d
◦
◦
2. dla każdej Q ∈ K , Q ∩ A 6= ∅ implikuje Q ⊂ A.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 3:
Przypuśćmy, że A ∈ Rd. Wtedy A jest domkniȩty wtedy i tylko wtedy,
gdy dla każdej kostki Q ∈ Rd
◦
Q ⊂ A ⇒ Q ⊂ A.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 3:
Przypuśćmy, że A ∈ Rd. Wtedy A jest domkniȩty wtedy i tylko wtedy,
gdy dla każdej kostki Q ∈ Rd
◦
Q ⊂ A ⇒ Q ⊂ A.
Podobnie, A jest otwarty wtedy i tylko wtedy, gdy dla każdej kostki
Q ∈ Rd
◦
Q ∩ A = ∅ ⇒ Q ∩ A = ∅.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 2:
Niech A ⊂ Rd zbiór ograniczony. Wtedy otoczka otwarta A
[ ◦
oh(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅},
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 2:
Niech A ⊂ Rd zbiór ograniczony. Wtedy otoczka otwarta A
[ ◦
oh(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅},
otoczka domkniȩta A
[
◦
ch(A) := {Q | Q ∈ K, Q ∩ A 6= ∅}.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Weźmy wierzcholek P = [0] × [0] ∈ R2.
oh(P ) = {(x1, x2) ∈ R2 | − 1 < xi < 1}.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Weźmy wierzcholek P = [0] × [0] ∈ R2.
oh(P ) = {(x1, x2) ∈ R2 | − 1 < xi < 1}.
Twierdzenie 4:
Niech P = [a1] × ... × [ad] ∈ Rd wierzcholek elementarny. Wtedy
oh(P ) = (a1 − 1, a1 + 1) × ... × (ad − 1, ad + 1).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Niech
X = ((0, 1) × (0, 1)) ∪ ([0] × [0, 1]) ∪ ((0, 2) × [1])
Wtedy
ch(X) = cl(X) = ([0, 1] × [0, 1]) ∪ ([1, 2] × [1])
oraz
oh(X) = ((−1, 1) × (−1, 2)) ∪ ([1, 2) × (0, 2)) ∪ [2, 3) × (1, 2).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
T
5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}.
W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K,
to ch(A) ⊂ K.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
T
5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}.
W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K,
to ch(A) ⊂ K.
6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
T
5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}.
W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K,
to ch(A) ⊂ K.
6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A).
7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
T
5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}.
W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K,
to ch(A) ⊂ K.
6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A).
7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y).
◦
8. Q ∈ Kd i x ∈ Q implikuje ch(x) = Q.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 5:
Niech A ⊂ Rd. Wtedy
1. A ⊂ oh(A) i A ⊂ ch(A).
2. Zbiór oh(A) jest otwarty i reprezentowalny.
3. Zbiór ch(A) jest domkniȩty i reprezentowalny.
T
4. oh(A) = {U ∈ Rd | U jest otwarty i A ⊂ U }.
T
5. ch(A) = {B ∈ Rd | B jest domkniȩty i A ⊂ B}.
W szczególności, jeśli K jest zbiorem kostkowym, takim, że A ⊂ K,
to ch(A) ⊂ K.
6. oh(oh(A)) = oh(A) i ch(ch(A)) = ch(A).
7. Jeżeli x, y ∈ Rd i y ∈ oh(x), to ch(x) ⊂ ch(y).
◦
8. Q ∈ Kd i x ∈ Q implikuje ch(x) = Q.
d
◦
9. Niech Q ∈ K i x, y ∈ Q. Wtedy, oh(x) = oh(y) i ch(x) = ch(y).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 6:
Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy
ch([x, y]) = [bxc, dye].
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 6:
Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy
ch([x, y]) = [bxc, dye].
Twierdzenie 7:
Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy. Wtedy
ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) = ch(∆1) × ch(∆2) × ... × ch(∆d).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 6:
Niech x, y ∈ R, x ≤ y. Wtedy
ch([x, y]) = [bxc, dye].
Twierdzenie 7:
Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy. Wtedy
ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) = ch(∆1) × ch(∆2) × ... × ch(∆d).
Twierdzenie 8:
Niech ∆1, ∆2, ..., ∆d ograniczone przedzialy.
Wtedy ch(∆1 × ∆2 × ... × ∆d) jest prostoka̧tem.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
2.
Kostkowe odwzorowania wielowartościowe
Definicja 3:
Niech X, Y zbiory kostkowe.
Odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest kostkowe, gdy
1. ∀x ∈ X, F (x) jest zbiorem kostkowym,
2. ∀Q ∈ K(X), F | ◦ jest stale, to znaczy
◦
Q
x, x0 ∈ Q ⇒ F (x) = F (x0).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przypuśćmy, że dla odwzorowania cia̧glego f : X → Y dane mamy
ograniczenie f (Q) dla Q ∈ Kmax (X) dane kombinatorycznym odwzorowaniem
wielowartościowym F : Kmax (X) ⇒ K(Y ).
Definicja 4:
Niech X zbiór kostek elementarnych w Rd,
[
|X | :=
X.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przypuśćmy, że dla odwzorowania cia̧glego f : X → Y dane mamy
ograniczenie f (Q) dla Q ∈ Kmax (X) dane kombinatorycznym odwzorowaniem
wielowartościowym F : Kmax (X) ⇒ K(Y ).
Definicja 4:
Niech X zbiór kostek elementarnych w Rd,
[
|X | :=
X.
Definiujemy odwzorowania wielowartościowe bFc, dFe
bFc(x) :=
\
{|F(Q)| : x ∈ Q ∈ Kmax(X)} ,
dFe(x) :=
[
{|F(Q)| : x ∈ Q ∈ Kmax(X)} .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 9:
Odwzorowania wielowartościowe bF c, dF e sa̧ kostkowe.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Niech
X = [0, 2] i Y = [−5, 5]. Definiujemy F : X ⇒ Y :


[−5]
jeżeli x = 0,






[−4, −1] jeżeli x ∈ (0, 1),
F (x) := [0]
jeżeli x = 1,




[1, 4]
jeżeli x ∈ (1, 2),



[5]
jeżeli x = 2.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 5:
Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A
[
F (x).
F (A) :=
x∈A
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 5:
Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A
[
F (x).
F (A) :=
x∈A
Definiujemy slaby przeciwobraz B przez F
F ∗−1(B) := {x ∈ X | F (x) ∩ B 6= ∅} ,
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 5:
Niech F : X ⇒ Y , A ⊂ X, B ⊂ Y . Definiujemy obraz A
[
F (x).
F (A) :=
x∈A
Definiujemy slaby przeciwobraz B przez F
F ∗−1(B) := {x ∈ X | F (x) ∩ B 6= ∅} ,
przeciwobraz B przez F
F −1(B) := {x ∈ X | F (x) ⊂ B} .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Dla F : [0, 2] ⇒ [−5, 5]:


[−5]





[−4, −1]
F (x) := [0]



[1, 4]



[5]
F ∗−1 ((−3, −2)) = (0, 1),
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
x = 0,
x ∈ (0, 1),
x = 1,
x ∈ (1, 2),
x = 2.
F −1 ((−3, −2)) = ∅.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 6:
Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U )
jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle
gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 6:
Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U )
jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle
gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego.
Twierdzenie 10:
Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest dolnie
pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność
◦
◦
P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (P ) ⊂ F (Q).
(1)
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 6:
Odwzorowanie wielowartościowe F jest górnie pólcia̧gle gdy F −1(U )
jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego oraz jest dolnie pólcia̧gle
gdy F ∗−1(U ) jest otwarty dla każdego U ⊂ Y otwartego.
Twierdzenie 10:
Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest dolnie
pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność
◦
◦
P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (P ) ⊂ F (Q).
(1)
Twierdzenie 11:
Niech F : X ⇒ Y odwzorowanie kostkowe. Wtedy F jest górnie
pólcia̧gle wtedy i tylko wtedy, gdy spelniona jest nastȩpuja̧ca wlasność
◦
◦
P, Q ∈ K(X) takie, że P ≺ Q, to F (Q) ⊂ F (P ).
(2)
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 12:
Odwzorowanie jest bF c dolnie pólcia̧gle, a odwzorowanie dF e jest górnie
pólcia̧gle.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Niech f (x) = (x − 43 )(x + 45 ). Definiujemy F : X ⇒ Y , X = [−2, 2], Y = [−3, 4]:


[0, 4]





[0, 4]





[0, 1]





[−2, 1]
F(x) := [−2, 0]



[−3, 0]





[−1, 0]





[−1, 2]



[−1, 2]
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
x = −2,
x ∈ (−2, −1),
x = −1,
x ∈ (−1, 0),
x = 0,
x ∈ (0, 1),
x = 1,
x ∈ (1, 2),
x = 2.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Konstruujemy bF c : X ⇒ Y w nastȩpuja̧cy sposób.
◦
◦
Dla Q maksymalnych bFc(Q) = F(Q) oraz
\
◦
◦
bFc(P ) =
bF c(Q) | P ≺ Q oraz Q maksymalna .
Mamy


[0, 4]
jeżeli P = [−2],




[0, 4] ∩ [−2, 1] = [0, 1]
jeżeli P = [−1],





[−2, 1] ∩ [−3, 0] = [−2, 0] jeżeli P = [0],




[−3, 0] ∩ [−1, 2] = [−1, 0] jeżeli P = [1],

◦
bFc(P ) := [−1, 2]
jeżeli P = [2],



[0, 4]
jeżeli P = (−2, 1),





[−2, 1]
jeżeli P = (−1, 0),




[−3, 0]
jeżeli P = (0, 1),



[−1, 2]
jeżeli P = (1, 2).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Konstruujemy dF e : X ⇒ Y w nastȩpuja̧cy sposób.
◦
◦
Dla Q maksymalnych dFeQ) = F(Q) oraz
[
◦
◦
dF e(P ) =
dF e(Q) | P ≺ Q oraz Q maksymalna .
Mamy


[0, 4]




[0, 4] ∪ [−2, 1] = [−2, 4]





[−2, 1] ∪ [−3, 0] = [−3, 1]




[−3, 0] ∪ [−1, 2] = [−3, 2]

◦
dFe(P ) := [−1, 2]


[0, 4]





[−2, 1]




[−3, 0]



[−1, 2]
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
jeżeli
P
P
P
P
P
P
P
P
P
= [−2],
= [−1],
= [0],
= [1],
= [2],
= (−2, 1),
= (−1, 0),
= (0, 1),
= (1, 2).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
3.
Selektory lańcuchowe
Definicja 7:
Kostkowe odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest
acykliczno-wartościowe, gdy dla każdego x ∈ X zbiór F (x) jest
acykliczny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
3.
Selektory lańcuchowe
Definicja 7:
Kostkowe odwzorowanie wielowartościowe F : X ⇒ Y jest
acykliczno-wartościowe, gdy dla każdego x ∈ X zbiór F (x) jest
acykliczny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 13:
Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowanie kostkowe. Wtedy istnieje odwzorowanie lańcuchowe
ϕ : C(X) → C(Y ) spelniaja̧ce nastȩpuja̧ce warunki:
◦
(3)
ϕ(Q̂) ⊂ F (Q) ∀Q ∈ K(X),
ϕ(Q̂) ∈ K̂0(F (Q)) ∀Q ∈ K0(X).
(4)
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 8:
Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowanie kostkowe. Odwzorowanie lańcuchowe
ϕ : C(X) → C(Y ) spelniaja̧ce nastȩpuja̧ce warunki:
◦
ϕ(
Q̂)
⊂
F
(
Q)
∀Q ∈ K(X),
ϕ(Q̂) ∈ K̂0(F (Q)) ∀Q ∈ K0(X),
nazywamy selektorem lańcuchowym F .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 14:
Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowanie kostkowe i ϕ selektor lańcuchowy dla F .
Wówczas, dla każdego c ∈ C(X)
|ϕ(c)| ⊂ F (|c|).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 15:
Niech ϕ, ψ : C(X) → C(Y ) selektory lańcuchowe dolnie pólcia̧glego
acykliczno-wartościowego odwzorowania kostkowego F : X ⇒ Y .
Wtedy ϕ jest lańcuchowo homotopijne z ψ, a zatem indukuje ten sam
homomorfizm w homologiach.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 9:
Niech F : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowanie kostkowe.
Niech ϕ : C(X) → C(Y ) selektor lańcuchowy F .
Definiujemy odwzorowanie w homologiach dla F ,
F∗ : H∗(X) → H∗(Y )
F∗ := ϕ∗.
Dla danego k ∈ Z przez F∗k oznaczamy ograniczenie F∗ do
k-wymiarowej homologii.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 10:
Niech X, Y zbiory kostkowe i F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle
acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe.
F jest pododwzorowaniem G, gdy
F (x) ⊂ G(x)
dla każdego x ∈ X. Piszemy F ⊂ G.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 10:
Niech X, Y zbiory kostkowe i F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle
acykliczno-wartościowe odwzorowania kostkowe.
F jest pododwzorowaniem G, gdy
F (x) ⊂ G(x)
dla każdego x ∈ X. Piszemy F ⊂ G.
Twierdzenie 16:
Jeśli F, G : X ⇒ Y dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowania kostkowe i F jest pododwzorowaniem G, to
F∗ = G∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy
odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z:
(G ◦ F )(x) := G(F (x))
dla każdego x ∈ X.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy
odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z:
(G ◦ F )(x) := G(F (x))
dla każdego x ∈ X.
Twierdzenie 17:
Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z i H : X ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acyklicznowartościowe odwzorowania kostkowe i G ◦ F ⊂ H, to
H∗ = G∗ ◦ F∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Dla F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z wielowartościowych odwzorowań konstruujemy
odwzorowanie wielowartościowe G ◦ F : X ⇒ Z:
(G ◦ F )(x) := G(F (x))
dla każdego x ∈ X.
Twierdzenie 17:
Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z i H : X ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acyklicznowartościowe odwzorowania kostkowe i G ◦ F ⊂ H, to
H∗ = G∗ ◦ F∗.
Twierdzenie 18:
Jeśli F : X ⇒ Y , G : Y ⇒ Z dolnie pólcia̧gle acykliczno-wartościowe
odwzorowania kostkowe i G ◦ F jest acykliczno-wartościowe, to
(G ◦ F )∗ = G∗ ◦ F∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
4.
Homologia odwzorowań cia̧glych
Definicja 11:
Niech X, Y - zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Kostkowa̧
reprezentacja̧ f lub po prostu reprezentacja̧ f , jest dolnie
pólcia̧gle odwzorowanie kostkowe F : X ⇒ Y takie, że
f (x) ∈ F (x)
∀x ∈ X.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 19:
Niech X i Y - zbiory kostkowe, a f : X → Y funkcja cia̧gla. Odwzorowanie Mf : X ⇒ Y :
Mf (x) := ch(f (ch(x)))
jest kostkowa̧ reprezentacja̧ f .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 19:
Niech X i Y - zbiory kostkowe, a f : X → Y funkcja cia̧gla. Odwzorowanie Mf : X ⇒ Y :
Mf (x) := ch(f (ch(x)))
jest kostkowa̧ reprezentacja̧ f .
Definicja 12:
Odwzorowanie Mf nazywamy minimalna̧ reprezentacja̧ f .
Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe to nazywamy je nośnikiem
kostkowym f .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
2
Niech f (x) = x3 , f : [0, 3] → [0, 3].
Poniższy wykres przedstawia funkcjȩ f oraz domkniȩcie jej minimalnej
reprezentacji Mf .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 20:
Niech X i Y - zbiory kostkowe, f : X → Y funkcja cia̧gla,
F : X ⇒ Y kostkowa reprezentacja f .
Wówczas Mf jest pododwzorowaniem F .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Niech X := Γ1 , a wȩc X = K1 ∪ K2 ∪ K3 ∪ K4 , gdzie
K1 := [0] × [0, 1],K2 := [0, 1] × [1]
K3 := [1] × [0, 1],K4 := [0, 1] × [0].
Definiujemy odwzorowanie λ : [0, 1] → X dla s ∈ [0, 1]:

(0, 4s)



(4s − 1, 1)
λ(s) :=

(1, 3 − 4s)



(4 − 4s, 0)
gdy
gdy
gdy
gdy
s ∈ [0,
s ∈ [ 14 ,
s ∈ [ 12 ,
s ∈ [ 34 ,
1
4 ],
1
2 ],
3
4 ],
1],
oraz odwzorowanie f : X → X dla (x1 , x2 ) ∈ X:
(
λ(x2 ) gdy (x1 , x2 ) ∈ K1 ∪ K3 ,
f (x1 , x2 ) :=
λ(x1 ) gdy (x1 , x2 ) ∈ K2 ∪ K4 .
Alternatywnie, za pomoca̧ parametru t ∈ [0, 4]
(
4t
gdy t ∈ [0, 2],
t 7→
16 − 4t gdy t ∈ [2, 4],
mamy

x(4t)



x(4t − 4)
f (x(t)) :=

x(12 − 4t)



x(16 − 4t)
gdy
gdy
gdy
gdy
t ∈ [0,
t ∈ [1,
t ∈ [2,
t ∈ [3,
1],
2],
3],
4].
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Poniższy wykres przedstawia f jako funkcjȩ t.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 21:
Niech X i Y - zbiory kostkowe, f : X → Y funkcja cia̧gla o minimalnej
reprezentacji acykliczno-wartościowej.
Jeżeli F, G : X ⇒ Y to pewne inne acykliczno-wartościowe reprezentacje f , to
F∗ = G∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 22:
Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy. Niech A ⊂ X o średnicy diam A < 1.
Wówczas ch(A) jest acykliczny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 22:
Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy. Niech A ⊂ X o średnicy diam A < 1.
Wówczas ch(A) jest acykliczny.
Twierdzenie 23:
Niech X zbiór kostkowy. Rozważamy odwzorowanie identycznościowe
idX : X → X.
Wówczas MidX jest acykliczno-wartościowe i
(idX )∗ = idH∗(X) .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 24:
Niech X, Y, Z zbiory kostkowe.
Niech f : X → Y i g : Y → Z odwzorowania cia̧gle,
dla których Mf , Mg , Mg◦f oraz Mg ◦ Mf sa̧ acykliczno-wartościowe.
Wtedy
(g ◦ f )∗ = g∗ ◦ f∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 13:
Wektorem skaluja̧cym nazywamy
α = (α1, α2, ..., αd) ∈ Zd.
Definiujemy skalowanie Λα : Rd → Rd
Λα (x) := (α1x1, α2x2, ..., αdxd).
Jeżeli β jest innym wektorem skaluja̧cym, to
αβ = (α1β1, α2β2, ..., αdβd).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 13:
Wektorem skaluja̧cym nazywamy
α = (α1, α2, ..., αd) ∈ Zd.
Definiujemy skalowanie Λα : Rd → Rd
Λα (x) := (α1x1, α2x2, ..., αdxd).
Jeżeli β jest innym wektorem skaluja̧cym, to
αβ = (α1β1, α2β2, ..., αdβd).
Twierdzenie 25:
Niech α i β wektory skaluja̧ce. Wtedy Λα odwzorowuje zbiory kostkowe
w zbiory kostkowe oraz Λβ ◦ Λα = Λαβ .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 14:
Niech X ⊂ Rd zbiór kostkowy i α ∈ Zd wektor skaluja̧cy. Definiujemy
ΛαX := Λα |X . Skalowaniem X przez α jest
X α := ΛαX (X) = Λα (X).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 26:
Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy.
Odwzorowanie MΛαX jest acykliczno-wartościowe.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 26:
Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy.
Odwzorowanie MΛαX jest acykliczno-wartościowe.
Twierdzenie 27:
Niech X, Y, Z zbiory kostkowe i α, β wektory skaluja̧ce.
Jeśli Λα (X) ⊂ Y i Λβ (Y ) ⊂ Z, to
MΛβ ◦Λα = MΛβ ◦ MΛαX i to odwzorowanie jest acykliczno-wartościowe.
Y
X
Y
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Maja̧c dany zbiór kostkowy X i wektor skaluja̧cy α, definiujemy ΩαX : X α → X
ΩαX (x) := (α1−1 x1 , α2−1 x2 , ..., αd−1 xd ).
Mamy ΩαX = (ΛαX )−1 .
Lemat 1:
MΩαX : X α ⇒ X jest acykliczno-wartościowe.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 28:
Niech X zbiór kostkowy i α wektor skaluja̧cy.
(ΛαX )∗ : H∗(X) → H∗(X α ) oraz (ΩαX )∗ : H∗(X α ) → H∗(X)
to izomorfizmy. Co wiȩcej
α
(ΛαX )−1
∗ = (ΩX )∗ .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Wracamy do naszego przykladu. α = (2, 2), X α jest brzegiem [0, 2]2 . Teraz t ∈ [0, 8] i mamy

(0,



(2,
x(t) = (x1 (t), x2 (t)) :=

(2,



(0,
0) + t(1, 0)
0) + (t − 2)(0, 1)
2) + (t − 4)(−1, 0)
1) + (t − 6)(0, −1)
gdy
gdy
gdy
gdy
t ∈ [0,
t ∈ [2,
t ∈ [4,
t ∈ [6,
2],
4],
6],
8].
Mamy
t
f α (x(t)) = f (x( ))
2
oraz wykresy f α i Mf α jako funkcji t
Można pokazać, że Mf α jest acykliczno-wartościowe.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 29:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla.
Wtedy istnieje wektor skaluja̧cy α taki, że Mf α jest acyklicznowartościowe.
Co wiȩcej, jeśli β jest pewnym innym wektorem skaluja̧cym takim, że
Mf β jest acykliczno-wartościowe, to
f∗α (ΛαX )∗ = f∗β (ΛβX )∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 15:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α
wektor skaluja̧cy taki, że Mf α jest acykliczno-wartościowe.
Wtedy f∗ : H∗(X) → H∗(Y ) definiujemy nastȩpuja̧co
f∗ := f∗α ◦ (ΛαX )∗ .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 15:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α
wektor skaluja̧cy taki, że Mf α jest acykliczno-wartościowe.
Wtedy f∗ : H∗(X) → H∗(Y ) definiujemy nastȩpuja̧co
f∗ := f∗α ◦ (ΛαX )∗ .
Twierdzenie 30:
Przypuśćmy, że F : X ⇒ Y jest acykliczno-wartościowa̧ reprezentacja̧
odwzorowania cia̧glego f : X → Y . Wtedy
f∗ = F∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Lemat 2:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α
wektor skaluja̧cy.
Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe, to MΛαY ◦ Mf jest acyklicznowartościowe.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Lemat 2:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f : X → Y funkcja cia̧gla. Niech α
wektor skaluja̧cy.
Jeżeli Mf jest acykliczno-wartościowe, to MΛαY ◦ Mf jest acyklicznowartościowe.
Twierdzenie 31:
Przypuśćmy, że f : X → Y i g : Y → Z to odwzorowania cia̧gle
pomiȩdzy zbiorami kostkowymi. Wtedy
(g ◦ f )∗ = g∗ ◦ f∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 32 (Niezmienniczość topologiczna):
Niech X i Y homeomorficzne zbiory kostkowe. Wtedy
H∗(X) ∼
= H∗(Y ).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 32 (Niezmienniczość topologiczna):
Niech X i Y homeomorficzne zbiory kostkowe. Wtedy
H∗(X) ∼
= H∗(Y ).
Twierdzenie 33:
Jeśli f : X → X to odwzorowanie cia̧gle na spójnym zbiorze
kostkowym, to
f∗ : H0(X) → H0(X) jest odwzorowaniem identycznościowym.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
5.
Niezmienniczość homotopijna
Definicja 16:
Niech X, Y - zbiory kostkowe i f, g : X → Y funkcje cia̧gle.
f jest homotopijne z g jeśli istnieje cia̧gle odwzorowanie
h : X × [0, 1] → Y takie, że
h(x, 0) = f (x) oraz h(x, 1) = g(x)
∀x ∈ X.
Odwzorowanie h jest nazywane homotopia̧ pomiȩdzy f i g.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
5.
Niezmienniczość homotopijna
Definicja 16:
Niech X, Y - zbiory kostkowe i f, g : X → Y funkcje cia̧gle.
f jest homotopijne z g jeśli istnieje cia̧gle odwzorowanie
h : X × [0, 1] → Y takie, że
h(x, 0) = f (x) oraz h(x, 1) = g(x)
∀x ∈ X.
Odwzorowanie h jest nazywane homotopia̧ pomiȩdzy f i g.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 17:
Dwa zbiory kostkowe X, Y maja̧ ten sam typ homotopii lub sa̧
homotopijne, gdy istnieja̧ funkcje cia̧gle f : X → Y i g : Y → X
takie, że
g ◦ f ∼ idX oraz f ◦ g ∼ idY .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 18:
Parȩ A ⊂ X i odwzorowanie cia̧gle r : X → A takie, że r(a) = a
dla każdego a ∈ A nazywamy retrakcja̧. Jeżeli takie odwzorowanie
istnieje, A jest nazywane retraktem X.
Jeżeli odwzorowanie r jest homotopijne z identycznościa̧, to nazywamy
je retrakcja̧ deformacyjna̧, a A - retraktem deformacyjnym.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja 18:
Parȩ A ⊂ X i odwzorowanie cia̧gle r : X → A takie, że r(a) = a
dla każdego a ∈ A nazywamy retrakcja̧. Jeżeli takie odwzorowanie
istnieje, A jest nazywane retraktem X.
Jeżeli odwzorowanie r jest homotopijne z identycznościa̧, to nazywamy
je retrakcja̧ deformacyjna̧, a A - retraktem deformacyjnym.
Definicja 19:
Zbiór kostkowy X jest ścia̧galny jeżeli odwzorowanie
identycznościowe na X jest homotopijne z odwzorowaniem stalym. Inaczej, jeśli istnieje retrakt deformacyjny X w punkt należa̧cy do X.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Każdy pojedynczy wierzcholek {v} dowolnego zbioru kostkowego
X ⊂ Rd jest retraktem X.
Każda kostka elementarna jest ścia̧galna do swojego dowolnego wierzcholka.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Przyklad:
Każdy pojedynczy wierzcholek {v} dowolnego zbioru kostkowego
X ⊂ Rd jest retraktem X.
Każda kostka elementarna jest ścia̧galna do swojego dowolnego wierzcholka.
Twierdzenie 34:
Jeśli A jest retraktem deformacyjnym X, to
A i X maja̧ ten sam typ homotopii.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 35:
Niech X, Y zbiory kostkowe i f, g : X → Y odwzorowania
homotopijne. Wtedy
f∗ = g∗.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie 36 (Homotopijna niezmienniczość):
Niech X, Y zbiory kostkowe o tym samym typie homotopii. Wtedy
H∗(X) ∼
= H∗(Y ).
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
KONIEC
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
6.
Definicje
Definicja:
Niech I - przedzial elementarny.
Komórka̧ elementarna̧ jest
(
◦
(l, l + 1) gdy I = [l, l + 1],
I :=
[l]
gdy I = [l, l].
Definicja:
Kostka elementarna jest skończonym produktem
przedzialów elementarnych
Q = I1 × I2 × · · · × Id ⊂ Rd,
Ii - przedzial elementarny.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Twierdzenie:
Komórki elementarne maja̧ nastȩpuja̧ce wlasności
S ◦
1. Rd = {Q | Q ∈ Kd}.
◦
2. A ⊂ Rd ograniczony ⇒ card{Q ∈ Kd | Q ∩ A 6= ∅} < ∞.
◦
◦
3. P, Q ∈ K ⇒ P ∩ Q = ∅ lub P = Q.
◦
4. ∀ Q ∈ K cl Q = Q.
◦
S ◦
5. Q ∈ Kd ⇒ Q = {P | P ∈ Kd P ⊂ Q}.
◦
6. X-zbiór kostkowy i Q ∩ X 6= ∅ dla pewnej kostki
elementarnej Q ⇒ Q ⊂ X.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja:
Niech X zbiór kostkowy, Q ∈ K(X). Jeśli Q nie jest ściana̧ wlaściwa̧
żadnej z kostek P ∈ K(X) to jest ściana̧ maksymalna̧ w X. Zbiór
ścian maksymalnych w X ozn. Kmax(X).
Definicja:
Niech X i Y zbiory kostkowe. Kombinatoryczne kostkowe
odwzorowanie wielowartościowe F : Kmax(X) ⇒ K(Y ) jest
funkcja̧ z Kmax(X) w podzbiory K(Y ).
Przyklad
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja:
Zbiór kostkowy X jest acykliczny , gdy
(
Z gdy k = 0,
Hk (X) ∼
=
0 w p.p.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja:
Kompleks lańcuchowy (kostkowy) dla zbioru
kostkowego X ⊂ Rd
C(X) := {Ck (X), ∂kX },
gdzie Ck (X) to grupy k-lańcuchów kostkowych generowanych przez
Kk (X) i ∂kX - kostkowy operator brzegu obciȩty do X.
Definicja:
Niech C = {Ck , ∂k } i C 0 = {C 0k , ∂ 0k } kompleksy lańcuchowe.
Cia̧g homomorfizmów ϕk : Ck → C 0k jest odwzorowaniem
lańcuchowym, gdy dla każdego k ∈ Z
∂ 0k ϕk = ϕk−1∂k .
Oznaczamy przez ϕ : C → C 0 zbiór homomorfizmów {ϕk : Ck → C 0k }.
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja:
Niech ϕ : C → C 0 odwzorowanie lańcuchowe.
Definiujemy ϕ∗ : H∗(C) → H∗(C 0
ϕ∗([z]) = [ϕ(z)],
gdzie z ∈ Zk .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit
Definicja:
Niech ϕ, ψ : C → C 0 odwzorowania lańcuchowe. Zbiór homomorfizmów
grup
0
Dk : Ck → Ck+1
jest homotopia̧ lańcuchowa̧ pomiȩdzy ϕ i ψ, gdy
dla wszystkich k ∈ Z
0
∂k+1
Dk + Dk−1∂k = ψk − ϕk .
•Go Back •Contents •Full Screen •Close •Quit