Wprowadzenie do logopedii_2 IIII sem. WEzL, ST

Wprowadzenie do logopedii, III sem., WEzL
Profilaktyka logopedyczna
Bibliografia:
- Gunia G., Lechta V., Wprowadzenie do logopedii, Kraków 2011
- Rocławski B. , Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk, 1991
- Rocławski B., Fedorowska W., Wardowska B., Wczesne uwarunkowania rozwoju mowy.
Wywiad biologiczno-środowiskowy, 1995
- Węsierska K. (red.), Profilaktyka logopedyczna w praktyce edukacyjnej, t. 1, 2012
W logopedii profilaktyka rozumiana jest jako „kształtowanie prawidłowej mowy u dzieci od
najwcześniejszego okresu ich życia, dbanie o właściwą stymulację w początkach rozwoju
mowy, tak by nie dopuścić do jakichkolwiek zaburzeń w jej rozwoju”
(Skorek E. M., za: Węsierska, 2012, s. 27)
Wyróżnia się:
• Profilaktykę pierwszorzędową, która ma na celu zmniejszenie występowania wad i
zaburzeń mowy u całej populacji. Działania w jej ramach ukierunkowane są
dwuprofilowo:
a) prewencja swoista – np. Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu u
Noworodków, Program „Słyszę” dla Przedszkolaków, przesiewowe badania mowy dla
dzieci
b) prewencja niespecyficzna, rozumiana jako „działania zapobiegawcze w środowiskach
wychowawczych w celu stworzenia optymalnych warunków do prawidłowego
kształtowania się mowy” (Gunia, Lechta, 2011, s. 58), np. warsztaty edukacyjne dla
rodziców, nauczycieli; prelekcje w „szkołach rodzenia” dotyczące nawyków
pielęgnacyjnych/ żywieniowych itp. wpływających na prawidłowy rozwój mowy
dziecka
• Profilaktykę drugorzędową, której celem jest wczesne wykrycie i zdiagnozowanie
zaburzeń komunikacji oraz ewentualne objęcie wczesną interwencją terapeutyczną.
• Profilaktykę trzeciorzędową obejmującą osoby, u których zdiagnozowano już
zaburzenia komunikacji i ma na celu przede wszystkim zapobieganie wtórnym
zaburzeniom.
Przykłady dobrych praktyk z zakresu profilaktyki logopedycznej:
wczesna ocena warunków anatomicznych w obrębie jamy ustnej – wykluczenie
przez lekarza patologii twarzoczaszki – rozszczep, przodożuchwie, niedorozwój
szczęki, (tyłożuchwie fizjologiczne przeradza się w patologię na skutek utrwalenia
nawyku oddychania przez usta!);
diagnostyka wczesnych odruchów fizjologicznych ważnych dla późniejszego rozwoju
artykulacji – odruchy ssania i szukania (zaniepokojenie powinny wzbudzić zaburzenia
w połykaniu, przesadny odruch kąsania i zwracania, brak odruchu wysuwania języka i
otwierania ust);
odpowiednie ułożenie dziecka w łóżeczku – główka zawsze nieco powyżej reszty ciała
– dzięki takiemu ułożeniu w naturalny sposób uzyskuje się domknięcie warg dziecka i
umożliwimy mu oddychanie przez nos;
prawidłowe nawyki żywieniowe – w miarę możliwości karmienie naturalne do 6 m-ca
życia; wprowadzenie łyżeczki i kubeczka przy karmieniu dziecka już od 5 miesiąca
życia; zwrócenie uwagi na prawidłowy sposób żucia, połykania pokarmu;
przesiewowe badania mowy;
kontrolne badania słuchu - szczególnie w przypadku przerostu migdałków,
zapaleniach ucha;
plakaty, gazetki ścienne, ulotki dotyczące prawidłowego rozwoju mowy,
rozpowszechniane w placówkach (np. żłobkach, przedszkolach, przechodniach
lekarskich);
działania edukacyjne skierowane do rodziców i nauczycieli, propagujące techniki i
metody stymulacji rozwoju mowy dziecka;
Jednym z najważniejszych zadań profilaktyki logopedycznej jest popularyzacja wiedza z
jej zakresu w różnych środowiskach (np. przyszli rodzice, lekarze – pediatrzy,
rodzice/opiekunowie małego dziecka, nauczyciele, ..).