prognoza oddziaływania na środowisko

MIEJSKA PRACOWNIA URBANISTYCZNA
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„PODOLANY ZACHÓD D” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR KATARZYNA SYDOR
MGR JOANNA ZAJĄC
MGR KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA – AKUSTYKA
biegły z listy Wojewody Wielkopolskiego nr 0006
POZNAŃ, LIPIEC 2009 R. / PAŹDZIERNIK 2009 R.*
* NINIEJSZA PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU PLANU WYNIKAJĄCE Z UZYSKANYCH OPINII
I DOKONANYCH UZGODNIEŃ
.
1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
WPROWADZENIE......................................................................................................................................... 3
1.1. Informacje wstępne ................................................................................................................................... 3
1.2. Podstawy formalno-prawne opracowania ................................................................................................. 3
1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania.................................................................................................... 4
1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy ................................................................................................... 6
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO............................................................. 9
2.1. Charakterystyka poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego i ich wzajemnych powiązań .. 9
2.1.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu................................................................... 9
2.1.2.
Rzeźba terenu............................................................................................................................ 10
2.1.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe................................................................................. 10
2.1.4.
Warunki wodne......................................................................................................................... 10
2.1.5.
Szata roślinna............................................................................................................................ 11
2.1.6.
Świat zwierzęcy ........................................................................................................................ 12
2.1.7.
Gleby ........................................................................................................................................ 13
2.1.8.
Klimat lokalny .......................................................................................................................... 14
2.1.9.
Dziedzictwo kulturowe ............................................................................................................. 15
2.2. Stan środowiska przyrodniczego ............................................................................................................. 15
2.2.1.
Jakość powietrza atmosferycznego ........................................................................................... 15
2.2.2.
Jakość wód................................................................................................................................ 16
2.2.3.
Klimat akustyczny .................................................................................................................... 17
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU .......................... 18
3.1. Cel opracowania projektu planu .............................................................................................................. 18
3.2. Ustalenia projektu planu.......................................................................................................................... 19
3.3. Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami .................................................................... 22
3.4. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu.................. 23
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTU PLANU..................................................................................................................................... 25
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM I
KRAJOWYM................................................................................................................................................. 27
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO...... 29
6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi.................................................................................................... 29
6.2. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne .......................................................................... 31
6.3. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną i krajobraz........................................................................ 32
6.4. Oddziaływanie na szatę roślinną ............................................................................................................. 33
6.5. Oddziaływanie na powietrze ................................................................................................................... 34
6.6. Oddziaływanie na klimat akustyczny ...................................................................................................... 35
6.7. Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe............................................................................................... 38
6.8. Oddziaływanie na obszar Natura 2000.................................................................................................... 38
6.9. Oddziaływanie transgraniczne................................................................................................................. 39
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE ............................................................................................................................................. 39
WNIOSKI....................................................................................................................................................... 40
STRESZCZENIE........................................................................................................................................... 41
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
2. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle mapy topograficznej miasta Poznania
3. Położenie i powiązania przyrodnicze obszaru opracowania z otoczeniem
4. Hipsometria
5. Geologia
6. Mapa glebowo-rolnicza
7. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania
8. Projekt mpzp „Podolany Zachód D” w Poznaniu, MPU 2009r. – etap procedury planistycznej – etap
wyłożenia do publicznego wglądu
9. Zasięgi oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego w porze nocnej – w stanie istniejącym
10. Prognozowane zasięgi oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego w porze nocnej –
w perspektywie
11. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „PODOLANY ZACHÓD” w Poznaniu, Uchwała Nr
XLI/486/III/2000 Rady Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia 2000 r.
2
1.
WPROWADZENIE
1.1.
Informacje wstępne
Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca
projektu
miejscowego
planu
zagospodarowania
przestrzennego
„Podolany
Zachód
D”
w Poznaniu.
Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XXX/283/V/2008
Rady Miasta Poznania z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp
Podolany Zachód. Planem objęto obszar położony w północnej części Poznania, w dzielnicy Jeżyce na
Podolanach, pomiędzy ul. Biskupińską, Strzeszyńską, Druskiennicką oraz terenem linii kolejowej
relacji Poznań-Piła. W ww. uchwale Rada Miasta Poznania podjęła o sporządzeniu planu odrębnie
dla poszczególnych części przedmiotowego obszaru, oznaczonych symbolami od B do E.
Niniejsza prognoza dotyczy wskazanej w ww. uchwale części D. Obszar opracowania
zlokalizowany jest pomiędzy ulicami: Szaflarską, Poronińską, Strzeszyńską, Druskiennicką, Buską
oraz terenem linii kolejowej Poznań-Piła (przy czym tylko fragment ul. Druskiennickiej znajduje się w
granicy opracowania). Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu miejscowego wynosi 43,2
ha.
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko1. Zgodnie z art. 51
ust. 1 ww. ustawy organ administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania
przestrzennego obligatoryjnie sporządza prognozę oddziaływania na środowisko.
Zapisy powyższej ustawy stanowią odzwierciedlenie wdrożenia do polskich regulacji
prawnych ustaleń podjętych na poziomie międzynarodowym w dyrektywach Wspólnot Europejskich,
w tym:
1. dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków
wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.
Urz. WE L 175 z 05.07.1985),
2. dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. WE L 206 z 22.07.1992),
3. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z
21.07.2001),
1
Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z dnia 7 listopada 2008 r. ze zmianami
3
4. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie
publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylającej dyrektywę Rady
90/313/EWG (Dz. Urz. WE L 41 z 14.02.2003),
5. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej
udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie
środowiska oraz zmieniającej w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru
sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG (Dz. Urz. UE L 156 z 25.06.2003),
6. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej
zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz. Urz. UE L 24
z 29.01.2008).
W myśl powyższej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu
planu miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do
zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny – podlegają
wyłożeniu do publicznego wglądu, a ustalenia prognozy mogą mieć wpływ na decyzje rady gminy
w sprawie uchwalenia planu miejscowego.
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania
Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie
przewidywanego wpływu na środowisko, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych
w projekcie planu form zagospodarowania przestrzennego, między innymi poprzez ocenę relacji
pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi a uwarunkowaniami
środowiska przyrodniczego, a także aspektami gospodarczymi i społecznymi, zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju.
W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem,
stanowiącym
załącznik
graficzny
uchwały.
Szczegółowy
zakres
informacji
wymaganych
w prognozie wskazano w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
2
Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zmianami
4
oddziaływania na środowisko. Zgodnie z tym artykułem prognoza oddziaływania na środowisko
zawiera:
1.
Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązanie
z innymi dokumentami.
2.
Informację o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy.
3.
Propozycje dotyczące przewidywanych metod analiz skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania.
4.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko.
5.
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.
Prognoza określa, analizuje i ocenia:
1.
Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji
projektowanego dokumentu.
2.
Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem.
3.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
4.
Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te
cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu.
5.
Przewidywane znaczące oddziaływanie, w tym oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność
tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi,
zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne,
zabytki, dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska
i między oddziaływaniami na te elementy.
Ponadto prognoza przedstawia:
1.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony Natura 2000 oraz integralność tego
obszaru.
2.
Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot obszaru Natura
2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych
w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz metod dokonania oceny
prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym
5
wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub ze współczesnej
wiedzy.
Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko, prognoza oddziaływania na środowisko musi być opracowana
stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a informacje w niej zawarte dostosowane do
zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz Państwowym
Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Poznaniu.
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
•
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne Kondracki J., Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1994,
•
Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa Jeż J., Wydawnictwo Politechniki
Poznańskiej, Poznań 2001,
•
Fizjografia urbanistyczna Szponar A., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
•
Atlas geochemiczny Poznania i okolic Lis J., Pasieczna A., Państwowy Instytut Geologiczny,
Warszawa 2005.
Materiały kartograficzne
•
mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000,
•
mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000,
•
mapa glebowo-rolnicza,
•
mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,
•
mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992,
•
mapa topograficzna w skali 1:10 000, ark. N-33-130-D-b-3 Poznań - Piątkowo, GeokartInternational sp. z o.o., Rzeszów, OPGK - Rzeszów S. A. 1998.
6
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
•
projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Podolany Zachód D” w Poznaniu, MPU 2009,
•
Uchwała Nr XXX/283/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Podolany
Zachód w Poznaniu,
•
Uchwała Nr XLI/486/III/2000 Rady Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia 2000 r. w sprawie
uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „PODOLANY
ZACHÓD” w Poznaniu,
•
Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„PODOLANY ZACHÓD” w Poznaniu na środowisko przyrodnicze, oprac. Czaban A.; Poznań
1999,
•
Inwentaryzacja szaty roślinnej Podolan, opracowanie MPU, Poznań czerwiec/lipiec 2008 r.,
•
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
•
Program
ochrony
środowiska
miasta
Poznania
na
lata
2004-2007,
Uchwała
Nr XLVII/500/4/2004 Rady Miasta Poznania z dnia 22 czerwca 2004 r.,
•
Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem,
Etap I: Mapa akustyczna m. Poznania (2007), Etap II: Program ochrony przed hałasem (POH)
(2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza,
•
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań,
•
Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006, Biblioteka Monitoringu Środowiska, WIOŚ,
Poznań 2007,
•
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2008,
•
Roczna ocena jakości powietrza w Wielkopolsce za rok 2008, WIOŚ, Poznań 2009.
Inne źródła:
•
wizja terenowa (czerwiec 2009 r.)
•
dokumentacja fotograficzna (MPU, czerwiec 2009 r.)
•
pomiary ruchu
•
aktualny rozkład jazdy pociągów
•
www.natura2000.mos.gov.pl.
•
www.salamandra.org.pl
•
www.geoinfo.amu.edu.pl
7
Powyższe materiały, w połączeniu z wizją terenową, pozwoliły na opracowanie charakterystyki
stanu funkcjonowania środowiska w podziale na poszczególne komponenty i jego główne problemy.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w logiczną
całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska
i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu.
Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu
środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi
uwarunkowaniami przyrodniczymi.
W celu przeprowadzenia oceny warunków akustycznych w środowisku – w stanie istniejącym
– zweryfikowano materiały zawarte w dokumentacji: Mapa akustyczna miasta Poznania wraz
z programem ochrony środowiska przed hałasem, dotyczącej oddziaływania hałasu kolejowego
i samochodowego oraz hałasu lotniczego, które uzupełniono obliczeniami akustycznymi,
wykorzystując aktualne dane o ruchu kolejowym oraz wyniki pomiarów natężenia ruchu
samochodowego wykonanych w MPU.
Ocenę zagrożeń akustycznych w przyszłości oparto na prognozach ruchu obu typów
transportu kołowego, kolejowego i samochodowego.
Ocenę zagrożeń akustycznych występujących źródeł hałasu, zarówno w stanie istniejącym, jak
i dla prognoz, przeprowadzono w oparciu o wyniki obliczeń akustycznych, przy wykorzystaniu
wiarygodnych metod obliczeniowych, stosowanych w kraju i zgodnych z wymogami unijnymi.
Ilustrację zasięgów oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego przedstawiono tylko
dla pory nocnej, dla kryterium dopuszczalnego poziomu dźwięku – LN = 50 dB, odpowiadającego
wszystkim rodzajom terenów zabudowy mieszkaniowej, występującym w obszarze planu. Warunki
akustyczne w porze dziennej omówiono, w tym również warunki akustyczne dla terenu usług oświaty,
niewykorzystywanych – zgodnie z ich funkcją – w porze nocnej. Zasięgi hałasu podano w odległości
od osi źródła.
Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia obecny stan
dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście - stopień ogólności (lub szczegółowości)
ustaleń planu.
8
2.
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
2.1.
Charakterystyka poszczególnych
wzajemnych powiązań
elementów
środowiska
przyrodniczego
i
ich
2.1.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar objęty opracowaniem położony jest w północno-zachodniej części Poznania,
w dzielnicy Jeżyce.
Podolany powstały jako osiedle domów jednorodzinnych w latach 20-tych XX wieku na
terenie dawnego folwarku. Był to teren monofunkcyjny, bez uciążliwych obiektów produkcyjnych.
Ulicom towarzyszyły szpalery drzew. Obecnie na terenie Podolan nadal dominuje funkcja
mieszkaniowa z przewagą zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zlokalizowanej wzdłuż głównej
ulicy Podolan – ul. Strzeszyńskiej oraz gęstej siatki ulic lokalnych i dojazdowych. Obok części
mieszkaniowej w obrębie Podolan powstała zabudowa produkcyjno-magazynowa i usługowa,
zlokalizowana głównie w dwóch częściach osiedla - w części północno-wschodniej osiedla, w rejonie
ul. Szarych Szeregów oraz w części południowej - w kwartale ulic: Druskiennickiej, Strzeszyńskiej,
Szczawnickiej, Lutyckiej, a także poniżej ul. J. Omańkowskiej, pomiędzy ul. Strzeszyńską
i Obornicką.
Granice obszaru opracowania planu miejscowego „Podolany Zachód D” wyznaczają na
północy ulice: Szaflarska i Poronińska, na wschodzie ulice: Strzeszyńska i Druskiennicka, od południa
ul. Buska i od strony zachodniej teren kolejowy, przez który przebiega linia kolejowa relacji PoznańPiła.
Obszar objęty opracowaniem charakteryzuje się znacznym stopniem zainwestowania oraz
jednolitą strukturą funkcjonalną. Pośród gęstej sieci dróg lokalnych i dojazdowych rozwinęła się
głównie zabudowa o funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej o charakterze willowym. W części z nich
wydzielone zostały również lokale usługowe (m.in. biura, pracownie, apteki). Na pojedynczych
działkach zrealizowane zostały budynki mieszkalne wielorodzinne (kilkurodzinne), w tym: przy
skrzyżowaniu ulicy Buskiej i Dukielskiej, przy skrzyżowaniu ul. Lubieńskiej z ul. Czorsztyńską,
a także jeden budynek przy ul. Zakopiańskiej. Na terenie przy skrzyżowaniu ul. Strzeszyńskiej z ul.
Krynicką i ul. Druskiennicką zlokalizowana jest Szkoła Podstawowa nr 62, natomiast przy
skrzyżowaniu ul. Zakopiańskiej z ul. Lubieńską znajduje się budynek usługowy (handlowy).
Część terenów w granicy opracowania pozostaje wciąż niezagospodarowana i nieużytkowana.
Działki takie na ogół porośnięte są gęstą zielenią wysoką i średnią.
W stronę północną i wschodnią od obszaru opracowania następuje kontynuacja funkcji
występujących na obszarze objętym opracowaniem, z dominującym udziałem funkcji mieszkaniowej
jednorodzinnej. Po stronie południowej od obszaru opracowania następuje zróżnicowanie
funkcjonalne terenów. Obok zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej występuje również zabudowa
9
o charakterze produkcyjno-magazynowo-usługowym. Na zachód od obszaru objętego opracowaniem
znajduje się teren kolejowy z trasą relacji Poznań-Piła, a dalej teren Strzeszyna Greckiego – osiedla
domów jednorodzinnych szeregowych, a dalej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej.
2.1.2. Rzeźba terenu
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego (1994) obszar opracowania
znajduje się w obrębie mezoregionu Pojezierze Poznańskie (315.51), w mikroregionie Równina
Poznańska (315.516).
Zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego (1961)
badany obszar występuje w obrębie Wysoczyzny Poznańskiej, w subregionie Równiny Poznańskiej.
Rzeźba obszaru objętego opracowaniem, podobnie jak całego Poznania, jest wynikiem
oddziaływań lądolodu skandynawskiego stadiału poznańskiego zlodowacenia bałtyckiego.
Powierzchnię terenu opracowania kształtuje wysoczyzna morenowa, stanowiąca korzystne
warunki dla rozwoju zabudowy. Teren jest tutaj wyniesiony na wysokość rzędnych 89-95 m n.p.m.
Zauważa się łagodny spadek terenu w kierunku południowo-wschodnim.
2.1.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe
W rejonie Podolan utwory trzeciorzędowe występują na głębokości ok. 225 m p.p.t. Stanowią
je głównie piaski i mułki przewarstwione kilkumetrowymi warstwami węgla brunatnego. Strop
utworów trzeciorzędowych tworzą iły plioceńskie, zalegające na głębokości 50-60 m p.p.t.
Na całym rozpatrywanym terenie, na utworach trzeciorzędowych zalegają utwory
czwartorzędowe, które stanowią osady lodowcowe i wodnolodowcowe oraz współczesne osady
holoceńskie. Ich miąższość sięga 30-40 metrów, składają się z kilku warstw glin zwałowych
przewarstwionych utworami piaszczysto-żwirowymi.
Wysoczyznę morenową buduje glina zwałowa o miąższości ok. 30-40 m. Tworzą ją gliny
piaszczyste i piaski gliniaste, lokalnie pyły, gliny i iły pylaste. Tworzą one ciągłe serie zalegające
między utworami wodnolodowcowymi.
Z punktu widzenia warunków podłoża nie przewiduje się utrudnień w posadowieniu
budynków, możliwe są jedynie utrudnienia prowadzenia budowy w okresie wzmożonych deszczów na
podłożu gliniastym.
2.1.4. Warunki wodne
Wody powierzchniowe
Obszar opracowania w całości położony jest w zlewni rzeki Warty. W granicy planu nie
występują zbiorniki i cieki wód powierzchniowych.
10
Najbliżej występującym ciekiem wodnym jest Wierzbak, stanowiący na osiedlu główny
odbiornik wód opadowych i roztopowych. Ciek na znacznej długości przepływa przez grunty
prywatne. Na terenie Podolan przepływa z północnego-wschodu w kierunku południowego-zachodu.
Jeszcze w latach 40-tych XX w. Wierzbak na całej swojej długości był ciekiem odkrytym. Obecnie ze
względu na intensywne zagospodarowanie osiedla (gęstą siatkę ulic i znaczne rozdrobnienie
własnościowe gruntów) na wielu odcinkach o różnej długości został skanalizowany.
Przebiegi w rurach o różnych przekrojach powodują perturbacje w spływie wody w czasie
intensywnych opadów, w związku z tym na cieku wybudowano kilka zbiorników retencyjnych, w tym
m.in. u zbiegu ul. Strzeszyńskiej z ul. Druskiennicką.
Wody podziemne
Zgodnie z mapą hydrograficzną w skali 1:50 000, ark. Poznań obszar opracowania budują
grunty o zróżnicowanej przepuszczalności.
Na terenie Podolan w obrębie utworów czwartorzędowych występują trzy poziomy
wodonośne: sandrowy, międzyglinowy górny i międzyglinowy dolny. Zasilanie poziomów
międzyglinowych, rozdzielonych utworami półprzepuszczalnymi – glinami zwałowymi, odbywa się
poprzez infiltrację wód opadowych i roztopowych. Dolna warstwa międzyglinowa stanowi zbiornik
wodonośny o wysokiej jakości wód, chroniony przed zanieczyszczeniami z powierzchni terenu
warstwą glin zwałowych o łącznej miąższości 23 m. Górna warstwa międzyglinowa jest zbiornikiem
wody o średniej klasie jakości, warstwa sandrowa jest najbardziej narażona na zanieczyszczenie i jest
zaklasyfikowana do grupy zbiorników o słabej i niskiej jakości.
Zalegający na głębokości od kilku do 40 m poziom międzyglinowy stanowi poziom
powszechnie
ujmowany
w
studniach.
Zasobność
międzyglinowej
warstwy
wodonośnej
uwarunkowana jest intensywnością infiltracji opadów i może być łatwo zakłócona nadmierną
eksploatacją tej warstwy.
Na obszarze opracowania występują liczne studnie, z których korzystają indywidualni
właściciele. Pomimo, że część studni jest nieużywana nie została zlikwidowana3.
Głębokość zalegania wód podziemnych I poziomu w granicach opracowania wynosi 4 m p.p.t.
i głębiej.
2.1.5. Szata roślinna
Obszar opracowania, pomimo wysokiego stopnia zainwestowania, charakteryzuje się
wysokim udziałem szaty roślinnej w zagospodarowaniu terenu.
Wzdłuż ulicy Czorsztyńskiej, Ciechocińskiej i Iwonickiej rosną aleje lipy drobnolistnej (Tilia
cordata), natomiast ul. Zakopiańską porasta aleja kasztanowca pospolitego (Aesculus hippocastanum).
3
Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „PODOLANY ZACHÓD” w Poznaniu na
środowisko przyrodnicze, oprac. Czaban A.; Poznań 1999
11
Aleje
zostały
nasadzone
przez
mieszkańców
zakładanego
pierwotnie
osiedla,
zgodnie
4
z obowiązującym wówczas planem zagospodarowania .
Zieleń ciągów komunikacyjnych to także pojedyncze drzewa z gatunku: świerk pospolity
(Picea abies), brzoza brodawkowata (Betula pendula), dąb szypułkowy (Quercus robur), robinia biała
(Robinia pseudoacacia), modrzew japoński (Larix kaempferi), sumak octowiec (Rhus typhina), głóg
jednoszyjkowy (Crataegus monogyna), jarząb moczny (Sorbus aria), jarząb pospolity (Sorbus
aucurparia), śliwa tarnina (Prunus spinosa), jabłoń dzika (Malus sylvestris), jesion wyniosły
(Fraxinus excelsior), leszczyna pospolita (Corylus arellana), czeremcha pospolita (Prunus padus),
klon jawor (Acer pseudoplatanos). Nasadzenia te dominują przede wszystkim wzdłuż ulicy
Krynickiej, Iwonickiej, Lubomierskiej i Nałęczowskiej. Na ul. Sopockiej występuje aleja jarzębu
pospolitego (Sorbus aucuparia), którą również stworzyli mieszkańcy.
Zieleń towarzyszy również terenom dotychczas niezainwestowanym. Tworzą ją zarówno
gęste zarośla roślin krzewiastych i zielnych oraz zieleń wysoka. Spotkać tu można takie gatunki jak:
świerk pospolity (Picea alba), świerk kłujący (Picea pungens), brzoza brodawkowata (Betula pendula
Roth), bez czarny (Sambucus nigra), lilak pospolity (Syringa vulgaris), grab pospolity (Carpinus
betulus), śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus), jeżyna (Rubus sp.), róża dzika (Rosa carina),
leszczyna pospolita (Corylus avellana), wierzba płacząca (Salix sepulclaris „Chysocoma”), wierzba
wawrzynkowa (Salix daphnoides).
Zabudowie mieszkaniowej z kolei towarzyszy przydomowa zieleń urządzona, zwykle
w postaci powierzchni trawiastych, zagospodarowanych kompozycjami drzew i krzewów, często
gatunków ozdobnych m.in. magnolii, róży, żywotników zachodnich, sumaków octowców, cisów,
a także drzewami owocowymi oraz gęstymi żywopłotami.
2.1.6. Świat zwierzęcy
Na terenie objętym granicami planu różnorodność gatunkowa przedstawicieli fauny
ograniczona jest do gatunków przystosowanych do życia w warunkach miejskich, w sąsiedztwie
zabudowy. Znajdujące się na tym terenie obszary zieleni, zwłaszcza zieleni ogrodowej oraz tereny
niezagospodarowane są siedliskiem pospolicie występujących na terenie całego miasta zwierząt.
Występujące tu bezkręgowce należą do gatunków bytujących w domostwach lub w ich bezpośrednim
sąsiedztwie. Owady, które związane są z środowiskiem miast, w dużej części są gatunkami
synantropijnymi. Na obszarach zielonych, porośniętych różnymi trawami, spotkać można pasikonika
zielonego (Tettigonia virdissina), nadrzewka długoskrzydłego (Meconema thalassium), wiele
gatunków szarańczaków (Acridoidea), skorka pospolitego (Forficula auricularia), kowala
4
Prognoza skutków wpływu ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „PODOLANY ZACHÓD” w Poznaniu na
środowisko przyrodnicze, oprac. Czaban A.; Poznań 1999
12
bezskrzydłego (Pyrrhocolis apterus) oraz powszechnie znaną biedronkę siedmiokropkę (Coccinella
septempunctata).
W przydomowych ogrodach, które dość często są podlewane, występują, reprezentujące
mięczaki, ślimaki: ogrodowy (Cepaea hortensis), przydrożny (Helicela obvia) oraz winniczek (Helix
pomeratia). W sprzyjających warunkach można spotkać ślinika ogrodowego (Arion hortensis).
Awifauna reprezentowana jest głównie przez gatunki ptaków występujących na terenach
zurbanizowanych. Pospolicie na terenie tym występuje m.in.: wróbel (Passer domesticus), kawka
(Corvus monedula), szpak (Strunus vulgaris), kos (Turdus merula), sroka (Pica pica), gołąb skalny
(Columbia livia urbana), sierpówka (Streptopelia decaocto) oraz gawron (Corvus frugilegus).
Ze względu na wysoki stopień zagospodarowania terenów leżących w granicach opracowania
i stosunkowo niewielką powierzchnię poszczególnych terenów zieleni, ograniczone jest występowanie
na tym terenie większych ssaków. Spośród drobnych ssaków żyjących na obszarze opracowania
można wymienić szczura wędrownego Rattus norvegicus. Bardzo dobrze czuje się w otoczeniu
zanieczyszczonych zbiorników wodnych. Zamieszkuje piwnice i kanały. Na terenach, gdzie zabudowa
mieszkaniowa graniczy z terenami zielonymi można spotkać jeże (Erinaceus europaeus). W wielu
przydomowych ogrodach żyją również krety (Talpa europea).
Tereny zurbanizowane nie sprzyjają występowaniu płazów i gadów, dlatego jest ich tutaj
niewiele. W przydomowych ogrodach pojawić się mogą osobniki m.in. ropuchy zielonej (Bufo viridis)
i żaby trawnej (Rana temporaria).
2.1.7. Gleby
Na obszarze opracowania ze względu na znaczny stopień zainwestowania dominują gleby
antropogeniczne, które na skutek prowadzonych prac ziemnych uległy przekształceniom
mechanicznym, geochemicznym, hydrologicznym i fizyczno-chemicznym. Zaliczane do gleb
pozaklasowych, w większości zajęte są pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.
Udział gleb klasowych na analizowanym obszarze, przydatnych dla upraw polowych, jest
niewielki. Wzdłuż południowo-zachodniej oraz północnej granicy występują gleby bielicowe
i pseudobielicowe klasy IV, wykształcone na piaskach gliniastych lekkich i glinach lekkich (pgl:gl)
oraz na piaskach słabogliniastych i piaskach luźnych (ps:pl), które pod względem rolniczej
przydatności zaliczane są do kompleksu 5 – żytniego dobrego. Są to gleby lekko kwaśne i ubogie
w przyswajalne dla roślin składniki pokarmowe, okresowo suche. Wymagają systematycznego
nawożenia.
Wzdłuż południowo-wschodniej granicy opracowania występują gleby brunatne wyługowane
i brunatne kwaśne klasy V wykształcone na piaskach słabogliniastych (ps), które pod względem
rolniczej przydatności zaliczane są do 6 kompleksu rolniczej przydatności – żytniego słabego. Są
bardzo skłonne do przesychania. Stanowią słabe siedliska dla upraw polowych.
13
Przestrzenne rozmieszczenie gruntów na analizowanym obszarze przedstawia załącznik
graficzny nr 6.
2.1.8. Klimat lokalny
Warunki klimatyczne analizowanego obszaru są zbliżone do panujących na terenie Niziny
Wielkopolskiej. Zgodnie z regionalizacją klimatyczną Polski wg Okołowicza (1973-1978) Poznań
położony jest w obrębie regionu Śląsko – Wielkopolskiego, odznaczającego się klimatem o przewadze
wpływów oceanicznych. Cechami charakterystycznymi tego klimatu są stosunkowo małe roczne
amplitudy temperatury powietrza, wczesna wiosna, długie lato, łagodna i krótka zima z mało trwałą
pokrywą śnieżną. Okres wegetacyjny trwa tutaj 220 dni i zaliczany jest do najdłuższych w Polsce.
Według Wosia (1994) Nizina Wielkopolska położona jest w obrębie czterech regionów
klimatycznych, pomiędzy którymi zaznaczają się bardziej lub mniej wyraźne granice, co oznacza
wówczas zbliżone, do sąsiednich regionów, warunki klimatyczne. Zgodnie z tym podziałem miasto
Poznań leży w obrębie Regionu Środkowowielkopolskiego. W porównaniu z pozostałymi regionami
charakteryzuje go częstsze występowanie pogody bardzo ciepłej i pochmurnej bez opadu.
Jednocześnie odznacza się on częstszym występowaniem dni z pogodą przymrozkową, bardzo
chłodną z dużym zachmurzeniem i opadem.
Na klimat miasta Poznania w dużym stopniu wpływ mają napływające znad Atlantyku masy
powietrza polarno-morskiego. Stanowią one ponad 75% wszystkich mas napływających nad Poznań.
Taki rozkład warunkuje przede wszystkim napływ wiatrów z sektora zachodniego, północnego
i południowo-zachodniego, o prędkości dochodzącej do 5 m/s.
Średnia roczna temperatura powietrza dla analizowanego obszaru jest zbliżona do panującej
na terenie całego Poznania i wynosi 8,2° C. Rozkład opadów charakteryzuje wyraźny cykl roczny.
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary wielkości
opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań Ławica wykazały, że średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1960 – 2002)5 wynosiła 527,0mm.
Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróżnia
swoisty mikroklimat. Teren ma charakter wysoczyznowy, wysoko położony, nawietrzany od zachodu.
Niska zabudowa obszaru objętego opracowaniem wpływa dodatnio na przewietrzanie tego terenu.
Panujące na tym terenie warunki klimatyczne ogólnie można określić jako korzystne dla
mieszkańców. Jest on zaliczany do obszarów o dobrym mikro i bioklimacie.
5
Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu; www.geoinfo.amu.edu.pl
14
2.1.9. Dziedzictwo kulturowe
W rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami6 na
obszarze objętym ustaleniami projektu planu nie występują żadne obiekty kultury.
Ponadto w granicach obszaru objętego opracowaniem nie występują udokumentowane
stanowiska archeologiczne.
2.2.
Stan środowiska przyrodniczego
2.2.1. Jakość powietrza atmosferycznego
Obecnie na obszarze opracowania za zanieczyszczanie powietrza atmosferycznego, w głównej
mierze, odpowiedzialne są punktowe oraz liniowe emitory zanieczyszczeń.
Liniowe źródło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego stanowi układ komunikacyjny
obszaru, w tym głównie ul. Strzeszyńska – trasa komunikacyjna o dużym natężeniu ruchu,
powodującym nadmierne obciążenie obszaru emisją ze źródeł mobilnych. Pogorszenie jakości
powietrza omawianego obszaru powoduje ruch odbywający się drogami lokalnymi. Ruch
samochodowy powoduje emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń gazowych, powstających
podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in. węglowodorów aromatycznych
(WWA), dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), tlenku węgla (CO) oraz substancji
pyłowych, powstających w wyniku ścierania nawierzchni jezdni i opon pojazdów.
W niewielkim stopniu na kształtowanie parametrów jakości powietrza wpływa również ruch
kolejowy, odbywający się na linii Poznań – Piła, zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie
zachodniej granicy obszaru objętego planem. Jest on źródłem emisji zanieczyszczeń pyłowych,
powstających w wyniku transportu materiałów za pomocą taboru kolejowego, jak i pyłów
powstających podczas ścierania się poszczególnych elementów konstrukcyjnych.
Ponadto okresowe zagrożenie dla jakości powietrza na analizowanym obszarze stanowi emisja
niska, generowana przez zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zaopatrywaną w ciepło
z indywidualnych systemów grzewczych, opartych głównie na węglu jako paliwie. Stanowią one
źródło emisji głównie SO2 i pyłu zawieszonego do atmosfery. W granicach projektu planu znajduje się
przeważnie zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, która zgodnie z mapą sozologiczną stanowi
skupisko źródeł niskiej emisji gazów i pyłów, dlatego może ona stanowić zagrożenie dla jakości
powietrza. Jest to jednak emisja okresowa i ma ona małe znaczenie dla stężenia średniorocznego.
Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
dokonuje corocznej oceny jakości powietrza dla całego województwa wielkopolskiego celem
6
Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r.
15
uzyskania informacji o stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu. Pod kątem ochrony zdrowia ludzi bada
się stężenie w powietrzu następujących substancji: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, benzenu,
ołowiu, kadmu, arsenu, niklu, benzopirenu, tlenku węgla, ozonu oraz pyłu PM10.
Ostatnie badania w roku 2007 wykazały przekroczenie dopuszczalnych norm tylko dla jednej
substancji tj. 24-godzinnych stężeń pyłu PM10. Pod tym względem aglomerację Poznania
zakwalifikowano do klasy C w trzystopniowej klasyfikacji. Należy podkreślić, że stężenia pyłu PM10
wykazują wyraźną zmienność sezonową – przekroczenia dotyczą tylko sezonu zimowego
(grzewczego).
Ze względu na przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń pyłu PM10 w trzech punktach
pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta, w trakcie badań przeprowadzonych w 2005 r.,
Poznań został zaliczony do terenów, dla których istnieje konieczność wyznaczenia obszarów
przekroczeń stężeń danej substancji i potrzebę opracowania programu ochrony powietrza. Zgodnie
z rozporządzeniem Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań7 niezbędne jest podjęcie
działań mających na celu poprawę jakości powietrza atmosferycznego w mieście, poprzez m.in.
ograniczanie zużycia produkowanej energii (stosowanie termoizolacji budynków), rozbudowę
i modernizację sieci ciepłowniczej, zastępowanie ogrzewania budynków starego typu – węglowego –
ogrzewaniem olejowym, gazowym, elektrycznym, wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii
(np. kolektory słoneczne), wymianę starych kotłów węglowych na kotły ekologiczne, a także
ograniczanie emisji ze źródeł liniowych. Przewidziano również wprowadzenie tzw. strefy
ograniczonej emisji komunikacyjnej w centrum Poznania. W porównaniu do obszaru całego miasta
zakłada się tam dwukrotnie częstsze działania w zakresie utrzymania czystości nawierzchni, które
przyniosą efekt ograniczenia emisji wtórnej na poziomie 60% redukcji w porównaniu do roku 2005.
2.2.2. Jakość wód
O jakości wód na analizowanym obszarze decydują opady atmosferyczne oraz stopień emisji
ze źródeł komunikacyjnych. Wody opadowe i roztopowe spływające z nawierzchni drogowych,
poboczy, chodników i terenów zielonych zawierają różnego rodzaju zanieczyszczenia takie jak piasek,
liście, różnego rodzaju śmieci lub substancje ropopochodne.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało konieczność dostosowania systemu
monitoringu środowiska do prawa obowiązującego w Unii. Wynikiem stopniowego wdrażania
Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/WE), ogólnego aktu prawnego, określającego wymagania
w zakresie zapobiegania dalszemu pogarszaniu oraz ochrony i poprawy jakości środowiska wodnego
państw Wspólnoty, są również modyfikacje badań i oceny jakości wód podziemnych. Celem
monitoringu jakości wód podziemnych jest dostarczenie informacji o stanie chemicznym wód
7
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.
16
podziemnych, określenie trendów zmian oraz sygnalizacja zagrożeń w skali kraju, na potrzeby
zarządzania zasobami wód podziemnych i oceny skuteczności podejmowanych działań ochronnych.
W ramach przeprowadzonego monitoringu wód podziemnych w sieci regionalnej w latach 2005
i 2006 przeprowadzono badania jakości wód podziemnych. Badania w punkcie zlokalizowanym
najbliżej obszaru objętego opracowaniem (Złotniki) wykazały, że wody podziemne występujące
w okolicach obszaru opracowania charakteryzowała II klasa czystości (2004r.) i III klasa czystości
(2005r.)8.
2.2.3. Klimat akustyczny
W stanie istniejącym, obszar planu znajduje się przede wszystkim w zasięgu oddziaływania
hałasu komunikacyjnego: kolejowego i samochodowego. Hałas lotniczy oraz oddziaływanie tzw.
pozostałych obiektów i działalności będącej źródłem hałasu, zlokalizowanych na terenie planu, nie
stanowi zagrożenia dla klimatu akustycznego w środowisku.
Oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego w stanie istniejącym – w porze nocnej –
ilustruje załącznik nr 9.
Ponadnormatywny hałas kolejowy, związany z przejazdami pociągów pasażerskich na linii
Poznań – Piła, która biegnie poza granicami planu, obejmuje istniejące budynki mieszkalne oraz
jeszcze niezabudowane działki, rozmieszczone wzdłuż zachodniej granicy planu – w pasie do ok.
60 m dla kryterium nocnego LN = 50 dB. W projekcie planu, tereny wymagające komfortu
akustycznego – rozmieszczone wzdłuż linii kolejowej – zakwalifikowano do terenów zabudowy
mieszkaniowej. W porze dziennej, ponadnormatywny hałas kolejowy ograniczony izolinią
dopuszczalnego poziomu LAeq D = 55 dB – dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN
– sięga do ok. 80 m, a ograniczony izolinią LAeq D = 60 dB – dla terenów zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej MW – do ok. 60 m. Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku
LDWN = 55 dB jest osiągalny w odległości do ok. 100 m9 – dla terenów MN, a poziom LDWN = 60 dB –
dla terenów MW – w odległości do ok. 70 m10.
Ponadnormatywny hałas samochodowy zilustrowano, podobnie jak kolejowy – dla pory
nocnej, dla trzech ulic: Druskiennicka i Zakopiańska – które znajdują się w granicach planu, oraz
ul. Strzeszyńskiej – poza planem. Hałas samochodowy osiąga poziom dopuszczalny w porze nocnej –
LN = 50 dB, w odległości: do ok. 30 m – dla ul. Druskiennickiej, obejmując pierwszy rząd budynków
mieszkalnych oraz do ok. 15 m – dla ul. Zakopiańskiej, sięgając jedynie elewacji budynków
mieszkalnych. Ponadnormatywny zasięg ul. Strzeszyńskiej – w odległości do ok. 30 m – obejmuje
fasady budynków położonych najbliżej ulicy.
8
Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006, WIOŚ w Poznaniu
„Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem”, Etap I: „Mapa akustyczna m. Poznania”
(2007), Etap. II: „Program ochrony przed hałasem (POH)” (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza.
10
j.w.
9
17
Tereny zabudowy, rozmieszczone wzdłuż wymienionych ulic, kwalifikują się przede
wszystkim do terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN, ale występują tam również dwa
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej MW (1MW przy ul. Zakopiańskiej i 3MW przy
ul. Druskiennickiej), oraz teren szkoły (usług oświaty UO), tj. zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży. Poziom dopuszczalny w porze dziennej – dla terenów MN
i UO – LAeq D = 55 dB jest osiągalny w odległości odpowiednio: do ok. 40 m – dla ul. Druskiennickiej,
do ok. 20 m – dla ul. Zakopiańskiej, obejmując częściowo pierwszy rząd zabudowy mieszkaniowej,
oraz do ok. 40 m – dla ul. Strzeszyńskiej, także obejmując częściowo pierwszy rząd budynków
mieszkalnych. Dopuszczalny długookresowy średni poziom dźwięku LDWN = 55 dB jest osiągalny
w odległości odpowiednio: do ok. 45 m – dla ul. Druskiennickiej, do ok. 25 m – dla ul. Zakopiańskiej
oraz do ok. 45 m – dla ul. Strzeszyńskiej. W zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej MW – zasięg
poziomu dopuszczalnego LAeq D = 60 dB wynosi odpowiednio: do ok. 25 m – dla ul. Druskiennickiej
i 10 m – dla ul. Zakopiańskiej, a poziomu LDWN = 60 dB odpowiednio: do ok. 35 m – dla
ul. Druskiennickiej i 15 m – dla ul. Zakopiańskiej. Budynek dydaktyczny szkoły, zasłonięty
budynkiem sali gimnastycznej, znajduje się poza zasięgiem ponadnormatywnego oddziaływania
hałasu samochodowego od ul. Druskiennickiej i częściowo poza zasięgiem ponadnormatywnego
oddziaływania ul. Strzeszyńskiej. Korzystne znaczenie dla warunków akustycznych budynku (nie
terenu) ma jego ustawienie w stosunku do ruchliwych ulic i zasłonięcie innym budynkiem.
Oddziaływania pozostałych obiektów i działalności mogącej być źródłem hałasu – związane
z działalnością usługową prowadzoną w budynkach mieszkalnych, która nie wymaga zmiany
klasyfikacji terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej na tereny
mieszkaniowo-usługowe, zgodnie z przepisami prawa budowlanego – nie stanowią zagrożenia dla
środowiska akustycznego i nie są przedmiotem skarg sąsiadów.
3.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
3.1.
Cel opracowania projektu planu
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporządza się w celu ustalenia
przeznaczenia terenów oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, z jednoczesnym
uwzględnieniem
ładu
przestrzennego
oraz
dostosowaniem
funkcji,
struktury
zabudowy
i intensywności zagospodarowania do uwarunkowań przestrzennych i przyrodniczych terenu.
Obecnie na obszarze wskazanym w uchwale Nr XXX/283/V/2008 Rady Miasta Poznania
z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp Podolany Zachód,
obowiązuje
miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
PODOLANY
ZACHÓD
w Poznaniu, zatwierdzony uchwałą Nr XLL/486/III/2000 Rady Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia
2000 r. Plan miejscowy umożliwia lokalizację zróżnicowanych form zabudowy mieszkaniowej,
18
zarówno jednorodzinnej i wielorodzinnej, przy założeniu dostosowania parametrów i charakteru
nowej zabudowy do zabudowy istniejącej.
Wniosek o zmianę obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania złożyli mieszkańcy
Podolan. Wniosek dotyczył konieczności zmiany ustaleń mpzp dla budownictwa mieszkaniowego,
zwłaszcza w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy i zagospodarowania
terenów, ponieważ nowa zabudowa wielorodzinna, realizowana w oparciu o obowiązujący plan
miejscowy, mimo określonych parametrów, znacznie odbiega skalą i charakterem od zabudowy
istniejącej, negatywnie ingerując w przestrzeń osiedla jednorodzinnego. Głównym założeniem
omawianego
projektu
planu
jest
zatem
szczegółowe
zdefiniowanie
zasad
zabudowy
i zagospodarowania poszczególnych terenów, zwłaszcza w zakresie formy i skali zabudowy
mieszkaniowej, umożliwiających kształtowanie nowej zabudowy zgodnie z willowym charakterem
osiedla.
3.2.
Ustalenia projektu planu
Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady
Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:2 000.
Część tekstowa projektu składa się z ustaleń ogólnych, odnoszących się do całego obszaru
planu oraz z ustaleń szczegółowych, dotyczących poszczególnych grup terenów.
Ustalenia ogólne obejmują: zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasady
ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, szczególne warunki zagospodarowania
terenów oraz ograniczeń w ich zagospodarowaniu, zasady modernizacji, rozbudowy i budowy
systemów komunikacji i systemów infrastruktury technicznej oraz stawki służącej naliczaniu opłaty
z tytułu wzrostu wartości nieruchomości.
W kontekście niniejszego opracowania istotne są zapisy projektu planu dotyczące ochrony
środowiska, przyrody. W tym zakresie ustalono:
•
zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej,
•
zasady kształtowania komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach,
•
zasady postępowania z odpadami i nadmiarem mas ziemnych,
•
zasady ochrony powierzchni ziemi,
•
zasady ochrony i kształtowania zieleni, w tym ochrony istniejących drzew i krzewów, ochrony
szpalerów drzew w ulicach oraz kształtowania nowej zieleni przestrzeni publicznych (w liniach
rozgraniczających dróg publicznych),
•
zakaz lokalizacji w granicy planu przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko,
•
ochronę przed polami elektromagnetycznymi,
•
zasady stosowania w budynkach sytemów grzewczych.
19
W zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego wprowadzono zakaz lokalizacji
nowych napowietrznych sieci infrastruktury technicznej, określono zasady lokalizacji na terenach
reklam, szyldów, tablic informacyjnych oraz stacji bazowych telefonii komórkowej.
W
ramach
ustaleń
szczegółowych,
w
zależności
od
przeznaczenia
i
sposobów
zagospodarowania terenów w projekcie planu wyznaczono:
•
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: 1-22MN,
•
tereny zabudowy wielorodzinnej: 1-3MW,
•
teren zabudowy usługowej: U,
•
teren zabudowy usługowej – oświaty: UO,
•
teren zieleni urządzonej – izolacyjnej: ZPI,
•
tereny komunikacji - drogi publiczne, w tym: klasy zbiorczej: 01KD-Z, klasy lokalnej: 0203KD-L, klasy dojazdowej: 04-18KD-D, 19KD-Dp, 20-30KD-Dxs,
•
tereny infrastruktury technicznej - elektroenergetyki: 1-5E,
•
teren infrastruktury technicznej - telekomunikacji: T,
•
teren infrastruktury technicznej - gazownictwa: G.
Projekt planu zachowuje dotychczasowy charakter przedmiotowego obszaru i dotychczasową
strukturę użytkową większości terenów, z dominującą funkcją mieszkaniową jednorodzinną,
stosunkowo ekstensywną, z wysokim udziałem zieleni towarzyszącej zabudowie.
W jego strukturze funkcjonalnej dominują tereny o funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej
(tereny 1-22MN). Na większości terenów projekt ustala lokalizację budynków wolno stojących lub
bliźniaczych. Lokalizację nowych budynków szeregowych dopuszczono wyłącznie na terenie 4MN
(wzdłuż ul. Iwonickiej na już istniejących podziałach geodezyjnych) oraz dopuszczono zachowanie
istniejącej zabudowy szeregowej na terenie 3MN. Projekt planu ustala na działce budowlanej
lokalizację tylko jednego budynku mieszkalnego oraz jednego wolno stojącego garażu lub budynku
gospodarczego.
Projekt planu usankcjonował istniejące w granicy planu budynki wielorodzinne, wyznaczając
trzy tereny zabudowy wielorodzinnej - przy skrzyżowaniu ul. Czorsztyńskiej z ul. Lubieńską (teren
2MW), przy skrzyżowaniu ul. Buskiej z ul. Dukielską (teren 3MW) oraz przy ul. Zakopiańskiej (teren
1MW). Ustalono lokalizację budynków w formie wolno stojącej oraz zakaz lokalizacji
w budynkach lub na terenie funkcji usługowych i produkcyjnych. Wprowadzono również obowiązek
zagospodarowania niezabudowanych fragmentów terenów zielenią oraz lokalizację urządzeń
rekreacyjnych i placów zabaw dla dzieci.
W projekcie wyznaczono tylko dwa tereny zabudowy usługowej. W miejscu istniejącej przy
ul. Strzeszyńskiej i ul. Druskiennickiej szkoły podstawowej wskazano teren zabudowy usługowej –
oświaty (teren UO). Natomiast przy skrzyżowaniu ul. Zakopiańskiej z ul. Lubieńską wyznaczono
teren zabudowy usługowej (teren U), w szczególności budynków przeznaczonych na potrzeby kultury,
20
oświaty, z dopuszczeniem handlu, przy czym powierzchnia sprzedaży wraz z powierzchnią
wystawienniczą nie może być większa niż 300 m2.
W zakresie układu komunikacyjnego projekt planu wyznacza kilka nowych terenów dróg,
zapewniających niezbędny dostęp terenów zabudowanych do drogi publicznej. Projekt przewiduje
połączenie istniejących odcinków ul. Sopockiej (teren 06KD-D), wyznacza pieszo-jezdnię 28KDDxs, zapewniającą dostęp dla części terenu zabudowy 18MN oraz pieszo-jezdnię 30KD-Dxs,
zapewniającą dostęp dla części terenu zabudowy 9MN.
Projekt planu przewiduje również rozbudowę ul. Szczawnickiej (teren 03KD-L) do
parametrów ulicy klasy lokalnej. Docelowo ul. Szczawnicka przejmie cześć ruchu pojazdów,
zwłaszcza tranzytowego, z wewnętrznych ulic osiedla – głównie ul. Zakopiańskiej i ul.
Ciechocińskiej. Poza tym, pomiędzy ul. Kartuską a ul. Szczawnicką, na przedłużeniu ul. Krynickiej,
wyznaczono teren pod plac z parkingiem publicznym na co najmniej 30 stanowisk postojowych dla
samochodów osobowych, obsługujących pasażerów planowanego poza granicami planu przystanku
kolejowego Poznań-Podolany. W tym rejonie projektowane jest również przejście podziemne między
Podolanami i Strzeszynem, którego fragmenty znajdą się w granicy omawianego planu miejscowego.
Dla większości terenów komunikacyjnych wprowadzono nakaz stosowania rozwiązań
zmierzających
do
ograniczenia
lub
wyeliminowania
przejazdu
samochodów
ciężarowych
o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz dopuszczono stosowanie technicznych
elementów uspokojenia ruchu, w tym m.in. wyniesienia jezdni na poziom chodników w rejonie
skrzyżowań ulic.
Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę określono szczegółowe ustalenia w zakresie
wymaganych parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu,
dotyczące:
•
maksymalnej powierzchni zabudowy dla każdej działki (w przedziale od 20 do 30%),
ograniczenia powierzchni zabudowy garaży lub budynków gospodarczych na terenach MN (do
40 m2),
•
minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, jaką należy zachować na każdej działce
budowlanej (w przedziale od 25 do 50%), wymogu zachowania na terenach MW i U części
powierzchni działki jako gruntu rodzimego, zagospodarowanego zielenią,
•
kształtu dachów,
•
wysokości budynków oraz obiektów infrastruktury technicznej (dominuje zabudowa niska,
jedynie budynki oświatowe mogą mieć maksymalnie 15 m wysokości),
•
parametrów wydzielanych działek budowlanych, w tym minimalnej powierzchni oraz
minimalnej szerokości frontu nowej działki,
•
zasad lokalizacji ogrodzeń działek.
Dla wszystkich terenów przeznaczonych pod zabudowę szczegółowo określono również
dostęp do dróg publicznych oraz wymagany normatyw parkingowy.
21
3.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym zapisy projektu planu miejscowego (część tekstowa i graficzna) muszą być powiązane
z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy
uchwala plan miejscowy dopiero po stwierdzeniu jego zgodności ze studium. Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki
przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”
obszar objęty opracowaniem ww. planu miejscowego znajduje się w podstrefie intensywnego
zagospodarowania przemysłowego i mieszkaniowego, obejmującej obszar Podolan (podstrefa B3).
Cały obszar planu położony jest na terenie przeznaczonym w „Studium…” pod zabudowę,
oznaczonym symbolem M2n/M1n. Jako funkcję podstawową dla przedmiotowego terenu wskazano
zabudowę niską: mieszkaniową, jednorodzinną z usługami podstawowymi / z dopuszczeniem terenów
zabudowy,
niskiej
mieszkaniowej
wielorodzinnej.
Ulica
Druskiennicka
wskazana
została
w „Studium...” jako element podstawowego układu komunikacyjnego, oznaczona symbolem
kZ.053.2. Jest to ulica klasy zbiorczej.
W kontekście tych ustaleń zapisy projekty planu, omówione w podrozdziale 3.2 prognozy,
mówiące o funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej jako podstawowej na obszarze planu oraz
o usankcjonowaniu istniejących terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej oraz usługowej,
należy uznać za zgodne z zapisami „Studium...”.
Zapisy projektu planu miejscowego korespondują również z zapisami „Programu Ochrony
Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2004-2007”. Program ten stanowi wyraz realizacji polityki
ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu o zapisy ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy samorządowe województwa,
powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych
programów ochrony środowiska. Ww. dokument określał zadania w zakresie ochrony środowiska dla
Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2004-2007) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta
na okres ośmioletni (do roku 2011).
Dokument wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych
w
Poznaniu
w
zakresie
ochrony
środowiska,
podzielone
na
trzy
bloki
tematyczne,
w tym:
•
cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy
w powiązaniu z ochroną środowiska,
•
cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody,
•
cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
22
Zapisy projektu planu „Podolany Zachód D” w Poznaniu, w ramach problematyki, jakiej
dotyczy projekt, realizuje cele ekologiczne, wskazane w „Programie Ochrony Środowiska dla Miasta
Poznania...”dotyczące:
•
ochrony przyrody i krajobrazu oraz kształtowania zieleni urządzonej, realizowany w projekcie
m.in. poprzez: ochronę istniejących drzew i krzewów, w tym szpalerów w ul. Zakopiańskiej, ul.
Ciechocińskiej, ul. Kartuskiej, ul. Dukielskiej, ul. Czorsztyńskiej, nakaz kompensacji
przyrodniczej, w przypadku konieczności usunięcia istniejących nasadzeń zieleni wysokiej,
nakaz zagospodarowania nieutwardzonych powierzchni terenów komunikacyjnych zielenią
akceptującą warunki środowiska miejskiego;
•
ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
minimalną powierzchnię biologicznie czynną dla terenów przeznaczonych pod zabudowę,
zasady wykorzystania mas ziemnych, powstających w wyniku prac budowlanych oraz
obowiązek rekultywacji terenu w przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia gleby lub ziemi;
•
poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienie odtwarzalności zasobów wód
podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: minimalną
powierzchnię biologicznie czynną dla terenów przeznaczonych pod zabudowę, odprowadzanie
ścieków bytowych wyłącznie do kanalizacji sanitarnej i dopuszczenie zagospodarowania wód
opadowych i roztopowych na obszarze planu;
•
osiągnięcia najwyższej jakości powietrza i wyeliminowanie lokalnych uciążliwości,
realizowanyw projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zakaz stosowania pieców, kotłów
i trzonów kuchennych na paliwo stałe z wyjątkiem paliw ze źródeł odnawialnych i biomasy.
3.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu
planu
Na omawianym terenie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
W przypadku odstąpienia od sporządzania i uchwalenia mpzp „Podolany Zachód D”, sporządzanego
na podstawie uchwały z 2008 r., zasady kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania
w sprawach przeznaczania omawianego terenu na określone cele oraz ustalania zasad jego
zagospodarowania określane będą na podstawie uchwalonego w 2000 roku mpzp „PODOLANY
ZACHÓD” (rysunek mpzp – załącznik nr 11).
Rozwiązania
ustalone
w
omawianym
projekcie
planu
w
zakresie
przeznaczenia
poszczególnych terenów w niewielkim stopniu różnią się od obowiązującego mpzp. W obydwu
przypadkach dominującą funkcją terenów jest funkcja mieszkaniowa, przy czym obowiązujący plan
miejscowy na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową (tereny „m”), dopuszcza
lokalizację zarówno budynków jednorodzinnych wolno stojących, bliźniaczych oraz szeregowych oraz
małych domów wielorodzinnych. Ponadto, zasadnicze różnice w zakresie funkcji dotyczą
przeznaczenia terenu położonego w kwartale ulic: Iwonickiej, Zakopiańskiej, Krynickiej
23
i Ciechocińskiej, który w obowiązującym planie przeznaczono pod zabudowę usługową (handlu,
kultury, oświaty, zdrowia) z dopuszczeniem wprowadzenia uzupełniającej funkcji mieszkaniowej na
wyższej kondygnacji (teren „C45.u,m”).
Analizując zapisy obu planów, stwierdzić należy, że obowiązujący plan miejscowy dopuszcza
na omawianym obszarze realizację zabudowy nieco bardziej intensywnej oraz bardziej zróżnicowanej
co do formy, aniżeli pozwala na to omawiany projekt planu, którego zapisy zostały bardziej
zindywidualizowane i dostosowane do obecnego zagospodarowania poszczególnych terenów, co
w rezultacie w większym stopniu pozwala na kształtowanie nowej zabudowy z zachowaniem
willowego charakteru osiedla mieszkaniowego. Omawiany projekt planu usankcjonował istniejącą
zabudowę mieszkaniową wielorodzinną oraz zabudowę usługową, nie dopuszczając jednak do
dalszego rozwoju tego typu funkcji w granicy planu. W ramach zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnych ustalono jedynie lokalizację budynków wolno stojących (w tym też w ww. kwartale
ulic: Iwonickiej, Zakopiańskiej, Krynickiej i Ciechocińskiej - teren 22MN) lub bliźniaczych, bez
możliwości realizacji zabudowy szeregowej (oprócz terenu 3MN, na którym dopuszcza się
zachowanie istniejącej zabudowy szeregowej oraz terenu 4MN, na którym dopuszcza się realizacje
nowej zabudowy szeregowej na już istniejących podziałach geodezyjnych).
Brak realizacji projektu przedmiotowego planu nie będzie miał znaczącego wpływu na
warunki akustyczne w środowisku – w stanie istniejącym, w zakresie analizy akustycznej
przedstawionej wyżej. Istotnym zagrożeniem będzie jednak lokalnie wzrost ilości przejazdów,
związany z nową zabudową wielorodzinną, której lokalizacje dopuszcza plan obowiązujący.
Potencjalny wzrost poziomu hałasu będzie skutkiem wzrostu natężenia ruchu zewnętrznego.
Reasumując, negatywne konsekwencje dla środowiska, wynikające z odstąpienia od realizacji
projektu planu miejscowego „Podolany Zachód D”, dotyczyć będą wyłącznie sytuacji, kiedy dotąd
nieużytkowane tereny zagospodarowywane będą wyłącznie zabudową wielorodzinną oraz
jednorodzinną szeregową (na co pozwalają ustalenia obowiązującego mpzp „PODOLANY
ZACHÓD”). Efektem takiej sytuacji będzie niewątpliwie bardziej intensywne zainwestowanie
poszczególnych terenów i z tym związane:
•
większe uszczuplenie powierzchni biologicznie czynnych, zmniejszenie infiltracji wód
opadowych i roztopowych do gruntu i pogorszenie warunków retencyjnych terenów,
•
zwiększone obciążenie układu komunikacyjnego pojazdami samochodowymi, wynikające
z większej liczby mieszkańców na poszczególnych terenach i z tego wynikające większe emisje
hałasu i zanieczyszczeń do atmosfery,
•
zwiększenie zróżnicowania zagospodarowania poszczególnych terenów i pogorszenie walorów
krajobrazowych omawianego obszaru (co stanowi jednak opinię subiektywną).
24
4.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA PROJEKTU PLANU
Liczne zagadnienia z zakresu ochrony środowiska oraz warunków korzystania z jego
zasobów, istotne również dla przedmiotowego projektu planu, określają i regulują ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska oraz ustawa z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody.
Obszar planu ze względu na swoje położenie, stopień oraz charakter obecnego
zainwestowania, przekształcenia środowiska oraz uwarunkowania wynikające ze „Studium...”,
predysponuje do zainwestowania. Zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo
ochrony środowiska, w celu utrzymania równowagi przyrodniczej oraz racjonalnego gospodarowania
zasobami środowiska, w mpzp powinny być uwzględnione zagadnienia, dotyczące m.in.
kompleksowego rozwiązania problemów zabudowy terenów, ze szczególny uwzględnieniem
gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, gospodarki odpadami, systemów transportowych
i komunikacji publicznej, czy też innych potrzeb w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi,
ochrony przed hałasem i polami elektromagnetycznymi.
Ocenia się, że projekt planu „Podolany Zachód D”, odpowiednio do zakresu i problemów,
które reguluje oraz stosownie do docelowych form zagospodarowania przestrzennego omawianego
obszaru, spełnia ww. wymagania ustawowe.
Projekt umożliwia zaspokojenie potrzeb mieszkańców przy możliwie jak największym
zachowaniu i ochronie zasobów i wartości przyrodniczych obszaru planu. Poprzez zapisy dotyczące
przeznaczenia poszczególnych terenów, formy i gabarytów nowej zabudowy pozwala na kontynuację
dotychczasowego
zagospodarowania
z
dominującym
udziałem
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej, uniemożliwiając jednocześnie rozwój funkcji i form zabudowy zbyt intensywnych
i negatywnie ingerujących w przestrzeń i krajobraz osiedla Podolany.
W zakresie rozwiązywania problemów terenów przeznaczonych pod zabudowę, projekt planu
ustala powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu
do sieci technicznej zgodnie z przepisami odrębnymi. W pełnym zakresie reguluje zagadnienia
związane z prowadzeniem gospodarki wodno – ściekowej oraz gospodarki odpadami. Stosownie do
zapisów rozporządzenia Wojewody Wielkopolskiego Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań, w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych (które dopuszczono projektem planu), wprowadza zakaz
stosowania pieców, trzonów kuchennych i kotłów na paliwo stałe, z wyjątkiem biomasy i paliw
odnawialnych. Ustala się ochronę istniejących na obszarze planu drzew i krzewów, w tym szpalerów
wzdłuż terenów komunikacyjnych. Projekt planu wprowadza rozwiązania w zakresie kształtowania
komfortu akustycznego, pozwalające na uzyskanie korzystniejszych warunków akustycznych w
środowisku.
25
Ponadto, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w art. 73
ust. 1 stanowi, że w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się
w szczególności ograniczenia wynikające z:
1) ustanowienia w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody parku
narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu,
obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo - krajobrazowego, użytku ekologicznego,
stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody oraz ich otulin,
2) utworzenia obszarów ograniczonego użytkowania lub stref przemysłowych,
3) wyznaczenia obszarów cichych w aglomeracji oraz obszarów cichych poza aglomeracją,
4) ustalenia w trybie przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne warunków korzystania
z wód dorzecza oraz ustanowienia stref ochronnych ujęć wód, a także obszarów ochronnych
zbiorników wód podziemnych.
W granicach projektu planu nie występują formy ochrony przyrody, ustanowione na
podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym również obszary objęte
Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000, ustanowione na mocy dyrektyw unijnych: dyrektywy
Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywy Rady
92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny
i flory. Najbliżej położonym obszarem prawnie chronionymi jest Fort VI, zlokalizowany przy ul.
Strzeszyńskiej. Rozwiązania funkcjonalno-przestrzenne przyjęte w projekcie planu nie wpłyną
na funkcjonowanie przyrody w obrębie ww. obszaru chronionego.
Obszar projektu planu nie jest położony w zasięgu obszaru ograniczonego użytkowania, strefy
przemysłowej ani obszaru cichego w aglomeracji. Znajduje się również poza zasięgiem Głównego
Zbiornika Wód Podziemnych oraz poza zasięgiem stref ochronnych ujęć wód.
Jednym w głównych problemów ochrony środowiska jest stale rosnące skażenie środowiska
hałasem. Przepisy art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
nakazują, aby przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, różnicując
tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania, wskazać tereny, które należą do
poszczególnych rodzajów terenów (wskazanych w art. 113 ust. 2 ww. ustawy), dla których ustalone są
dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku11. Zgodnie z tym dokumentem w zakresie
długookresowej ochrony środowiska przed hałasem stosuje się wskaźniki LDWN - długookresowy
średni poziom dźwięku A odniesiony do wszystkich dób w roku oraz LN - długookresowy średni
poziom dźwięku A odniesiony do wszystkich pór nocy.
11
rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120,
poz. 826 z 5 lipca 2007 r.),
26
W zakresie ochrony przed hałasem plan ustala zachowanie odpowiednich standardów
akustycznych dla terenów:
•
MN, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
•
MW, jak dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
•
UO, jak dla terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.
Dla pozostałych terenów nie ustala się dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
MIĘDZYNARODOWYM I KRAJOWYM
USTANOWIONE
NA
SZCZEBLU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne
z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć można, wymieniane już wcześniej
w opracowaniu, dyrektywę Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich
ptaków i dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. Ponadto, Konwencję Berneńską o ochronie dzikiej fauny
i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych z 1979 r., Ramową Konwencję Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro z 1992 r.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty
rządowe: II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą
Polską ochrony środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności
zapewnienia przez władze publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym
pokoleniom.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona
w
ramach
Konferencji
Narodów
Zjednoczonych
w
Rio
de
Janeiro
w 1992 r. Podstawowym założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki
i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory
27
środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich
zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości
funkcjonowania procesów przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie
krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest
równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność
integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania
środowiskowego,
które
pozwalają
powiązać
efekty
gospodarcze
z efektami
ekologicznymi, zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie
i gospodarce komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu
i działalności obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze
racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich,
w kontekście zakresu ustaleń projektów planów miejscowych, wymienić należy m.in.:
•
racjonalizację użytkowania wody,
•
ochronę gleb,
•
zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji,
•
zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych,
•
gospodarowanie odpadami,
•
jakość wód,
•
jakość powietrza, zmiany klimatu,
•
hałas i promieniowanie,
•
różnorodność biologiczna i krajobrazowa.
Ponadto, dokument wskazuje na konieczność stworzenia spójnego wewnętrznie systemu
prawa ochrony środowiska, dostosowanego do wymagań unijnych. Wymaga poddania dokumentów
programowych z dziedziny ochrony środowiska (planów, strategii, polityk, itp.) ocenie ekologicznej
skuteczności lub ocenie oddziaływania na środowisko (w formie strategicznych ocen oddziaływania
na środowisko), ocenie efektywności kosztowej, konsultacjom społecznym, ocenie zgodności
z wymogami Unii Europejskiej.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie przyjęcia
28
„Polityki...”. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań
do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z :
1. kierunkami działań systemowych,
2. ochroną zasobów naturalnych,
3. poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji.
Wskazuje się na konieczność wdrażania wytycznych dotyczących uwzględnienia w planach
zagospodarowania przestrzennego wymagań ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie
przepisów umożliwiających przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na
etapie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie
wszystkich obszarów europejskiej sieci Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad ustalani progów tzw. chłonności środowiskowej oraz
pojemności przestrzennej zależnie od typu środowiska, uwzględniania w planach wyników
monitoringu środowiska.
6.
PRZEWIDYWANE
ŚRODOWISKO
ODDZIAŁYWANIA
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi
USTALEŃ
PROJEKTU
PLANU
NA
W kontekście oceny oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przekształcenia powierzchni
ziemi są szczególnie istotne, powodują bowiem zmiany wśród pozostałych komponentów środowiska
przyrodniczego, a poza tym należą do zmian trwałych.
Ze względu na skalę obecnego zainwestowania obszaru, przewidywane zmiany powierzchni,
w wyniku realizacji ustaleń planu, nie będą znaczące i rozległe. Dotyczyć będą terenów dotąd
niezagospodarowanych, na których projekt planu przewiduje realizację nowej zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej,
nowych
obiektów
infrastruktury
technicznej
(stacji
transformatorowych), a także elementów infrastruktury komunikacyjnej oraz sieci infrastruktury
technicznej.
Wszelkie przekształcenia prowadzące do wprowadzenia nowych obiektów budowlanych,
w tym budynków, ciągów komunikacyjnych, elementów infrastruktury technicznej, prowadzą do
nieodwracalnego zniszczenia powierzchni ziemi, ponieważ jej poszczególne formy są na ogół
adaptowane do założeń poszczególnych projektów inwestycyjnych. Związane jest to z powstaniem
29
nowych form antropogenicznych, tj.: zwałowiska, nasypy, powierzchnie niwelowane itp. Skutkiem
realizacji wszystkich wymienionych elementów będzie przykrycie powierzchni dotąd biologicznie
czynnej, a także – prawdopodobnie – podwyższenie parametrów właściwości gruntów poprzez
wprowadzenie materiałów nasypowych i mieszanek.
Skutkami realizacji ustaleń planu może być także miejscowa wymiana gruntu, jeśli na etapie
projektowania technicznego okaże się, że grunt istniejący nie posiada odpowiednich parametrów
budowlanych. W celu podniesienia parametrów technicznych podłoża można zastosować nowe
mieszanki i materiały. Materiałem ulepszającym jest np. tłuczeń bazaltowy, położony dla umocnienia
drogi. W podłożu gromadzone są wówczas produkty uboczne, powstające podczas nowych procesów
produkcyjnych lub technologicznych, o odmiennych cechach niż utwory naturalne, np. popioły, żużle
hutnicze, fosfogipsy.
Skutkiem prowadzenia procesów inwestycyjnych jest powstanie, niekiedy znaczących, mas
ziemnych. Zgodnie z zapisami projektu planu nadmiar takiego materiału należy wykorzystać
w granicach działki, np. poprzez wykorzystywanie ich do kształtowania nowych terenów zieleni
towarzyszących inwestycjom lub usunąć, zgodnie z przepisami odrębnymi.
W zależności od stopnia przekształcenia powierzchni ziemi transformacji ulegają również
gleby. Powodowane działaniami mechanicznymi przekształcenia powodują zmianę ułożenia warstw,
jak również zmianę składu chemicznego gruntów i ich właściwości technicznych, m.in. uziarnienia,
zagęszczenia, stopnia plastyczności. W rezultacie powstają nowe grunty, składające się
z przemieszczonych składników mineralnych rodzimych i sztucznych, kwalifikowane do nasypowych.
Największy wpływ na przekształcenie powierzchni ziemi, w tym również gleb, będzie miała
rozbudowa układu komunikacyjnego. Zarówno na etapie przebudowy, jak i w trakcie użytkowania,
przewiduje się wzrost zawartości związków pochodzących ze źródeł komunikacyjnych na terenach
położonych wzdłuż ulic. Zasadna byłaby organizacja placu budowy w taki sposób, aby nie
występowała wtórna emisja pyłu, np. poprzez stosowanie zraszania terenu w okresie bezdeszczowym,
ograniczenie prędkości pojazdów, tymczasowe utwardzenie dróg w stopniu umożliwiającym
sprzątanie. Tego typu działania nie znajdują się jednak w zakresie zagadnień, jakie regulują zapisy
planu miejscowego.
Ze względu na trwały charakter zmian powierzchni ziemi, szczególnie ważne są zapisy
projektu planu, dotyczące ustaleń określających nieprzekraczalne powierzchnie zabudowy działek
oraz minimalne procenty powierzchni biologicznie czynnych. Ustalono lokalizację zabudowy zgodnie
z liniami zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu. Powyższe zapisy projektu zapewnią
pozostawienie na każdej działce niezabudowanych powierzchni o nienaruszonej powierzchni terenu
i o zbliżonym do naturalnego podłożu gruntowym.
Zgodnie z ustaleniami projektu planu ochroną obejmuje się powierzchnie ziemi,
a w przypadku zanieczyszczenia gleb lub ziemi rekultywacje terenu, zgodnie z przepisami odrębnymi.
30
Opisane wyżej przewidywane inwestycje, wynikające z zapisów projektu planu, będą
oczywiście wpływać na zmianę powierzchni ziemi oraz zmianę struktury i funkcjonowania innych
elementów środowiska w sposób trwały lub długotrwały. Należy jednak uznać, że zjawiska te są
oczywistymi procesami niezbędnymi dla uzupełnienia zabudowy w poszczególnych kwartałach oraz
prawidłowego funkcjonowania tej części miasta.
6.2.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
Na terenie planu wody powierzchniowe nie występują, w związku z tym ustalenia projektu
planu nie odnoszą się bezpośrednio do zagadnień, związanych z ochroną zasobów wód
powierzchniowych i można założyć, że ich realizacja nie będzie ingerować w układ hydrograficzny.
Nie przewiduje się również znaczącego oddziaływania realizacji ustaleń planu na wody
podziemne. Ustalenia omawianego projektu planu regulują zasady prowadzenia gospodarki wodnościekowej na przedmiotowym terenie. Przede wszystkim wprowadzono nakaz powiązania elementów
sieci infrastruktury technicznej na terenie planu z układem zewnętrznym infrastruktury technicznej
oraz
zapewnienie
dostępu
do
sieci
zgodnie
z
przepisami
odrębnymi.
Zgodnie
z ustaleniami planu wprowadza się obowiązek odprowadzania ścieków bytowych wyłącznie do sieci
kanalizacji sanitarnej.
Powiększenie
infiltracyjnych
obszarów
gruntów
zabudowanych
przypowierzchniowych
powoduje
oraz
zawsze
nadmierny
zmniejszenie
odpływ
wód
zdolności
opadowych
i roztopowych z terenów. Powoduje to zagrożenie obniżania poziomu wód gruntowych, zmniejszania
ich zasobów, nadmiernego przesuszania gruntu, a w konsekwencji również zanikanie i degradację
cieków na terenach zurbanizowanych oraz zachwiania równowagi ekologicznej.
Korzystnym skutkiem środowiskowym realizacji
ustaleń
planu
będzie
możliwość
zmniejszenia odpływu wód opadowych i roztopowych z terenów przez sieci kanalizacyjne. Plan
przewiduje bowiem zagospodarowanie czystych wód opadowych i roztopowych na terenach MN,
MW, U, UO, KD-D, KD-Dxs oraz 02KD-L. Wody opadowe i roztopowe z terenów 01KD-Z i 03KDL mogą być odprowadzane wyłącznie do sieci kanalizacji deszczowej. Na kanałach deszczowych
projekt
planu
ustala
zastosowanie
urządzeń
podczyszczających
wody
opadowe
i roztopowe przed wprowadzeniem ich do odbiornika.
Dla ochrony zasobów wód podziemnych pożądane jest utrzymanie jak największych
powierzchni umożliwiających infiltrację wód do gruntu. W tym kontekście istotne są zapisy planu
dotyczące ograniczenia powierzchni zabudowanych działek oraz wymaganych minimalnych
powierzchni biologicznie czynnych (w znacznej części obszaru wynoszącej nie mniej niż 50%
powierzchni działki budowlanej).
31
Zapisy planu ustalają także warunki gospodarowania odpadami, które powinny być zgodne
z przepisami odrębnymi. Pozwoli to uniknąć zagrożenia, związanego z możliwością zanieczyszczenia
gleb i wód odpadami, które będą wytwarzane przez większą liczbę gospodarstw domowych.
Ograniczenie powierzchni zabudowy i pozostawienie odpowiednio wysokiego udziału
powierzchni nieuszczelnionych daje możliwość zachowania funkcji retencyjnych na tym obszarze.
6.3.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną i krajobraz
Na terenie objętym opracowaniem nie występują cenne przyrodniczo siedliska, czy też gatunki
roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem. Różnorodność biologiczna obszaru zachowana jest
głównie dzięki zieleni towarzyszącej zabudowie - zieleni ogrodowej, zieleni przestrzeni publicznych izolacyjnej i przyulicznej oraz zieleni spontanicznej, porastającej obecnie nieużytkowane fragmenty
terenów. Jest to zieleń w dużym stopniu kształtowana i kontrolowana przez człowieka, o niższym
stopniu naturalności oraz obniżonej odpornością na antropopresję.
Zapisy zawarte w planie mają na celu zachowanie w jak największym stopniu elementów
środowiska przyrodniczego, zapewniającego zachowanie różnorodności biologicznej.
Czynnikiem, który może łagodzić negatywne dla środowiska przyrodniczego skutki
antropopresji oraz może wspomagać zachowanie ekologicznych funkcji terenów jest wykształcenie
odpowiedniego układu przestrzennego zabudowy oraz wprowadzenie obowiązku zachowania
powierzchni biologicznie czynnych, zapewniających warunki życia organizmów żywych, produkcji
materii organicznej oraz warunki infiltracji wód opadowych i roztopowych do gruntu.
W tym celu w projekcie ustalono nieprzekraczalne parametry zabudowy oraz minimalne powierzchnie
biologicznie dla wszystkich terenów przeznaczonych po zabudowę. Na terenach MN, MW, U i UO,
KD-D, KD-Dxs i 02KD-L dopuszczono zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych
w granicach działek, dzięki czemu umożliwiono utrzymanie warunków zasilania zasobów wód
gruntowych.
Korzystnymi, z punktu widzenia ochrony różnorodności, zapisami projektu planu są również
ustalenia dotyczące ochrony i kształtowania zieleni w obrębie poszczególnych terenów, zarówno
terenów budowlanych, jak i komunikacyjnych, umożliwiających ukształtowanie korzystnych
warunków dla bytowania na nich drobnych zwierząt. W tym kontekście istotne są zapisy ustalające
ochronę istniejących na terenach drzew i krzewów, z obowiązkiem dokonania nowych nasadzeń
w ramach rekompensaty strat poniesionych przez środowisko w wyniku usunięcia zadrzewień,
obowiązek zagospodarowania zielenią wszystkich nieutwardzonych fragmentów pasów drogowych
oraz obowiązku kształtowania zieleni na terenach MW, U i UO.
Wszystkie te zapisy pozwolą także na zachowanie korzystnych walorów estetycznych
i krajobrazowych obszaru planu, poprzez zachowanie odpowiedniej proporcji pomiędzy terenami
zieleni oraz terenami zabudowanymi. Wprowadzana zieleń oraz jej odpowiedni dobór i zróżnicowanie
32
gatunkowe przyczyni się do poprawy fizjonomii krajobrazu, zwiększenie różnorodności biologicznej
a także pozytywnie wpłynie na jakość i warunki życia mieszkańców Podolan.
Dzięki wprowadzaniu nowych nasadzeń roślinności oraz zakazie lub ograniczeniu lokalizacji
elementów wpływających negatywnie na krajobraz, burzących tzw. ład przestrzenny, takich jak:
napowietrzne sieci infrastruktury technicznej, reklamy, szyldy, tablice informacyjne, stacje bazowe
telefonii komórkowej uzyskana zostanie dodatkowo poprawa wartości krajobrazowych tego terenu.
Projekt planu zakazuje lokalizacji wolno stojących stacji bazowych telefonii komórkowej.
Dopuszcza jedynie lokalizację stacji bazowych na budynkach wyłącznie na tereni UO, wprowadzając
dodatkowo ograniczenia, łączna wysokość budynku wraz ze stacją telefonii komórkowej nie może
przekroczyć 22 m n.p.t.
W kontekście ochrony walorów krajobrazowych omawianego obszaru pozytywnie ocenia się
również zakaz lokalizacji innych form zagospodarowania, niż wymienione zostały w projekcie planu,
w tym w szczególności budynków mieszkalnych wielorodzinnych na terenach zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej.
6.4.
Oddziaływanie na szatę roślinną
Realizacja ustaleń projektu planu wpłynie na trwałe zniszczenie szaty roślinnej na terenach
dotychczas niezainwestowanych, a przeznaczonych w projekcie pod zabudowę lub zainwestowanie
elementami infrastruktury komunikacyjnej lub technicznej. Przy czym zniszczona zieleń
nieurządzona, przynajmniej częściowo, zastąpiona zostanie zielenią urządzoną, towarzyszącą
budynkom mieszkalnym (na terenach MN i MW) lub usługowym (na ternach U i UO).
W planie ustala się ochronę istniejących drzew i krzewów, w tym ochronę i uzupełnienie
szpalerów drzew na ul. Zakopiańskiej, ul. Ciechocińskiej, ul. Kartuskiej, ul. Czorsztyńskiej, ul.
Dukielskiej. W przypadku konieczności usunięcia nasadzeń drzew obowiązuje nakaz ich przesadzenia
bądź wprowadzenia nowych nasadzeń zieleni wysokiej.
Na terenach budowlanych, w celu zniwelowania negatywnego wpływu zwiększenia
powierzchni zabudowanych, projekt planu określa maksymalny procent powierzchni zabudowy oraz
minimalny procent zachowania powierzchni biologicznie czynnych. W ten sposób zachowane zostaną
powierzchnie o podłożu zbliżonym do naturalnego, umożliwiające wprowadzanie nowej roślinności.
Dla zwiększenia udziału roślinności w zagospodarowaniu terenów komunikacyjnych
wprowadza się nakaz zagospodarowania wszystkich wolnych od utwardzenia powierzchni urządzoną
zielenią niską (do 1,2 m wysokości) albo drzewami, jeśli pozwoli na to rozmieszczenie
poszczególnych elementów infrastruktury technicznej. Zieleń przyczyni się do poprawy panującego
w otoczeniu mikroklimatu, wpłynie dodatnio na skład powietrza poprzez produkcję tlenu i absorpcję
dwutlenku węgla.
33
Pomiędzy ul. Dukielską a ul. Druskiennicką utrzymuje się teren zieleni urządzonej –
izolacyjnej (ZP). Zaleca się ukształtowanie zieleni w formie zieleni izolacyjnej, przy zastosowaniu
drzew i krzewów gatunków zimozielonych. Poza oczywistą poprawą fizjonomii tego terenu,
wprowadzona zieleń wysoka pełnić będzie rolę izolacji (szczególnie w sferze psychicznej) przed
emisjami, związanymi z funkcjonowaniem cięgów komunikacyjnych.
6.5.
Oddziaływanie na powietrze
Na etapie realizacji ustaleń projektu planu nie przewiduje się zwiększonego oddziaływania na
jakość powietrza atmosferycznego w granicach opracowania. Ponadto, na terenie objętym projektem
planu nie występują źródła powodujące znaczne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego.
Spodziewana jest jednak zwiększona emisja substancji gazowych i pyłowych, których
źródłem będą pojazdy, silniki pracujących maszyn, sypkie materiały budowlane, związana
z pracami budowlanymi, prowadzonymi w związku z lokalizacją nowej zabudowy, przebudową lub
rozbudową układu komunikacyjnego oraz infrastruktury technicznej. Będzie to oddziaływanie
krótkotrwałe, którego zasięg powinien ograniczyć się jedynie do terenu budowy i które powinno ustać
po zakończeniu prowadzenia prac budowlanych. Należy spodziewać się jednak, że prace nad
przebudową i modernizacją będą prowadzone etapowo, co znacznie zmniejszy oddziaływanie na
jakość powietrza atmosferycznego Podolan.
Na podstawie wyników wielu analiz, prowadzonych w związku z oceną zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego – wymaganą w procedurze uzyskiwania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach dla dróg, należy stwierdzić, że emisja zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim
tlenków azotu – najbardziej uciążliwych z emitowanych zanieczyszczeń, nie przekracza i nie będzie
przekraczała w przyszłości obowiązujących wartości odniesienia już na powierzchni pasów jezdni lub
granic pasa drogowego. Emisja zanieczyszczeń z rosnącej liczby poruszających się pojazdów będzie
rekompensowana zmniejszającymi się z roku na rok jednostkowymi wskaźnikami emisji
z poszczególnych typów pojazdów.
Należy zauważyć, że modernizacja i przebudowa układu komunikacyjnego będzie skutkowała
poprawą jakości powietrza na obszarze Podolan. Wprowadzone w planie zapisy służące poprawie
organizacji ruchu na tym terenie, poskutkują ograniczeniu emisji pyłów i gazów do atmosfery
z poruszających się pojazdów.
Realizacja nowej zabudowy nie przyczyni się do pogorszenia jakości powietrza na obszarze
opracowania. W tym zakresie projekt planu wprowadza zakaz stosowania w nowych budynkach
systemów grzewczych
na paliwo stałe z wyjątkiem paliw odnawialnych z biomasy. Zaleca się
przystosowanie pieców i trzonów kuchennych do spalania mniej uciążliwych dla środowiska paliw.
Zapisy te wpisują się w zalecenia wynikające z rozporządzenia Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego
z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja
34
Poznań. Zgodnie z ww. rozporządzeniem niezwykle istotne dla jakości powietrza, szczególnie
w sąsiedztwie ciągów komunikacyjnych, jest również ilość i jakość poruszających się pojazdów.
W zakresie transportu drogowego zmierza się do ograniczenia wtórnej emisji pyłu poprzez regularne
utrzymanie czystości nawierzchni (np. czyszczenie metodą mokrą).
W projekcie planu wprowadzono również zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze
lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów odrębnych,
z wyjątkiem dopuszczonych planem.
6.6.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
W przyszłości, w wyniku realizacji ustaleń planu oraz biorąc pod uwagę ogólne prognozy
ruchu, obszar planu będzie nadal znajdował się w zasięgu oddziaływania hałasu komunikacyjnego:
kolejowego i samochodowego – jeśli nie zostaną podjęte skuteczne działania przeciwhałasowe.
Problem hałasu od tzw. pozostałych obiektów i działalności mogącej być źródłem hałasu – powinien
być rozwiązywany na drodze administracyjnej.
Oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego w perspektywie – w porze nocnej,
podobnie jak dla stanu istniejącego, ilustruje załącznik 10. Zakłada się, że hałas lotniczy nadal nie
będzie wpływał na warunki akustyczne w obszarze planu; wskazują na to dostępne materiały
informujące o zasięgach przelotów cywilnych i wojskowych nad Poznaniem.
Przewiduje się, że oddziaływanie hałasu kolejowego wrośnie niewiele – w porównaniu ze
stanem istniejącym, gdy linia kolejowa Poznań – Piła zachowa dotychczasowy charakter, a liczba
pociągów wzrośnie tylko nieznacznie. Przekształcenie jej w tzw. „tramper” (transport publiczny
pojazdami dwusystemowymi, kolejowo-tramwajowymi) będzie oznaczać wzrost częstotliwości
przewozów oraz być może inny lub nowy tabor do obsługi tego rodzaju funkcji. Jednak konieczność
spełnienia standardów środowiskowych, w tym unijnych, w przypadku uruchamiania nowych
inwestycji daje nadzieję, że poziom hałasu – mimo wzrostu natężenia ruchu – nie wzrośnie i w tym
wypadku.
Program ochrony przed hałasem (POH) – etap II12, przewiduje budowę ekranu
przeciwhałasowego wzdłuż torów kolejowych linii Poznań – Piła, na całej długości zabudowy
Podolan – od ul. Lutyckiej do ul. Biskupińskiej. Ekran ten powinien być zrealizowany w granicach
terenu kolejowego, czyli poza granicami planu. Jednak ze względu na szczupłość miejsca terenu
kolejowego, ale i konieczność zapewnienia ciągłości ekranu, dopuszcza się projektowanie i ustawienie
fragmentów ekranu akustycznego dla ochrony przed hałasem kolejowym – w granicy terenu
projektowanej ul. Szczawnickiej (03KD-L). Parametry geometryczne i akustyczne ekranu będą
określone na etapie projektowania. Skuteczność akustyczna tego ekranu musi znacząco ograniczyć
12
„Mapa akustyczna miasta Poznania wraz z programem ochrony środowiska przed hałasem”, Etap I: „Mapa akustyczna m. Poznania”
(2007), Etap. II: „Program ochrony przed hałasem (POH)” (2008), Centrum Badań Akustycznych, Fundacja Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza.
35
zasięg oddziaływania hałasu kolejowego, zarówno w porze dziennej jak i nocnej, także w przypadku
wzrostu
natężenia
ruchu
i
po
przekształceniach
funkcji,
zapewniając
przebieg izolinii
o dopuszczalnych poziomach dźwięku dla terenów mieszkaniowej jednorodzinnej MN: LN = 50 dB,
LAeq D = 55 dB, LDWN = 55 dB – poza, czyli przed tymi terenami. Zasięg hałasu kolejowego nie może
sięgać linii zabudowy mieszkaniowej MN, bo projekt planu, podobnie jak obowiązujący miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego obszaru PODOLANY ZACHÓD w Poznaniu13, uchwalony
w 2000 roku, przewiduje pomiędzy tą zabudowę i linię kolejową nowe źródło hałasu –
samochodowego – projektowaną ul. Szczawnicką (03KD-L).
Ponadnormatywny hałas kolejowy dla perspektywy, ale bez ekranu akustycznego, obejmie
istniejące budynki mieszkalne oraz jeszcze niezabudowane działki – rozmieszczone wzdłuż
zachodniej granicy planu, w pasie do ok. 70 m dla kryterium nocnego LN = 50 dB, co ilustruje
załącznik nr 10. W porze dziennej, dla kryterium LAeq D = 55 dB, ponadnormatywny hałas kolejowy
sięgnie do ok. 90 m, a dla kryterium LAeq D = 60 dB – do ok. 70 m. Dopuszczalny długookresowy
średni poziom dźwięku LDWN = 55 dB będzie osiągalny w odległości do ok. 110 m, natomiast dla
kryterium LDWN = 60 dB – do ok. 80 m.
Ponadnormatywny hałas samochodowy zilustrowano – podobnie jak kolejowy – dla pory
nocnej. Analizą akustyczną objęto cztery ulice: dwie istniejące, podobnie jak w stanie istniejącym –
ul. Druskiennicką (01KD-Z) i ul. Zakopiańską (02KD-L), oraz projektowaną ul. Szczawnicką (03KDL), która także znajduje się w granicach planu, tudzież ul. Strzeszyńską, która biegnie poza planem,
wzdłuż jego północno-wschodniej granicy. Brak danych o ruchu samochodowym dla perspektywy
uniemożliwił analizę zagrożeń akustycznych dla pozostałych ulic w obszarze planu. Hałas
samochodowy osiągnie poziom dopuszczalny w porze nocnej – LN = 50 dB, w następujących
odległościach od osi analizowanych ulic: do ok. 35 m – dla ul. Druskiennickiej, obejmując pierwszy
rząd budynków mieszkalnych oraz do ok. 15 m – dla ul. Zakopiańskiej, sięgając jedynie elewacji
budynków mieszkalnych, oraz do ok. 20 m – dla ul. Szczawnickiej, obejmując częściowo pierwszy
rząd budynków mieszkalnych – istniejących i planowanych, natomiast ponadnormatywny zasięg
hałasu od ul. Strzeszyńskiej – do ok. 35 m, obejmując również częściowo pierwszy rząd budynków
mieszkalnych, rozmieszczonych wzdłuż tej ulicy. Zasięgi te ilustruje załącznik nr 10.
Dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN, dla których poziom dopuszczalny
w porze dziennej wynosi LAeq D = 55 dB, oddziaływanie ponadnormatywnego hałasu samochodowego
będzie miało zasięg: dla ul. Druskiennickiej (bez przegród przeciwhałasowych) – do ok. 45 m, dla
ul. Zakopiańskiej – do ok. 20 m, a dla nowej ul. Szczawnickiej – do ok. 30 m, natomiast dla
ul. Strzeszyńskiej – do ok. 45 m. Dla dwu terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej MW, dla
której poziom dopuszczalny w porze dziennej wynosi LAeq D = 60 dB – zasięg ponadnormatywnego
hałasu samochodowego będzie mniejszy niż w porze nocnej. Dopuszczalny poziom LDWN = 55 dB –
13
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru PODOLANY ZACHÓD w Poznaniu, Uchwała Nr XLI/486/III/2000 Rady
Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia 2000 r.
36
dla terenów MN oraz LDWN = 60 dB – dla terenów MW będzie miał zasięg odpowiednio większy niż
zasięg poziomu LAeq D = 55 dB i poziomu LAeq D = 60 dB. Dla terenów zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej MN przewidywane zasięgi poziomu LDWN = 55 dB będą następujące: dla
ul. Druskiennickiej (bez przegród przeciwhałasowych jw.) – do ok. 50 m, dla ul. Zakopiańskiej – do
ok. 25 m, dla ul. Szczawnickiej – do ok. 35 m i dla ul. Strzeszyńskiej – do ok. 50 m.
W celu poprawy warunków akustycznych w zabudowie mieszkaniowej, zlokalizowanej
wzdłuż analizowanych ulic, powodujących przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych
w środowisku, a także utrzymania standardów oraz poprawy klimatu akustycznego w środowisku na
obszarze całego planu, w ustaleniach planu zapisano zakaz wprowadzania nowej zabudowy
wielorodzinnej – generującej dodatkowy ruch pojazdów, a także nakaz stosowania przeciwhałasowych
rozwiązań organizacyjnych i technicznych, w tym elementów uspokojenia ruchu, zmierzających do
ograniczenia lub wyeliminowania przejazdów samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie
całkowitej przekraczającej 3.5 tony.
Dodatkowo, wzdłuż ul. Druskiennickiej dopuszczono lokalizację przegród przeciwhałasowych
–
dla
zapewnienie
wymaganych
standardów
akustycznych
w
zabudowie
mieszkaniowej
wielorodzinnej 3MW.
Warunki akustyczne wzdłuż ul. Zakopiańskiej nie pogorszą się. Przewiduje się nawet, że
wzdłuż tej ulicy nastąpi poprawa warunków w środowisku z powodu przejęcia przewozów
zewnętrznych przez projektowaną ul. Szczawnicką, której parametry będą zachęcały do przejazdów
właśnie tą trasą.
Projektowany przebieg ul. Szczawnickiej, której odcinek znajduje się w granicach
przedmiotowego planu, połączy ul. Druskiennicką (a wcześniej ul. Lutycką – poprzez funkcjonujący
już odcinek tej ulicy) z ul. Kosowską i dalej z ul. Zakopiańską i ul. Strzeszyńską – w kierunku
Suchego Lasu oraz z ul. Szarych Szeregów – w kierunku ul. Obornickiej.
Warunki akustyczne w środowisku na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej MN
– przyległych do projektowanej ul. Szczawnickiej, będą bardzo niekorzystne do czasu realizacji
ekranu przeciwhałasowego wzdłuż torów kolejowych oraz po uruchomieniu projektowanej
ul. Szczawnickiej. W wyniku realizacji przegrody akustycznej, skutecznie chroniącej przed hałasem
kolejowym, zabudowa mieszkaniowa pozostanie tylko pod wpływem hałasu samochodowego.
Nadzieję na zmniejszenie zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania tego hałasu dają zapisy ustaleń
planu – nakazujące stosowanie przeciwhałasowych rozwiązań organizacyjnych (np. ograniczenie
prędkości przejazdu) i technicznych (np. zastosowanie tzw. cichych nawierzchni jezdni), w tym
elementów uspokojenia ruchu (np. rozwiązania spowalniające ruch, podwyższanie poziomu jezdni),
zmierzających do ograniczenia lub wyeliminowania przejazdów samochodów ciężarowych
o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3.5 tony. Jeśli zatem ustalenia planu będą
zrealizowane a ruch pojazdów będzie odbywał się z prędkością ograniczoną do V = 30 km/godz., to
możliwe będzie uzyskanie wymaganych przepisami standardów akustycznych w środowisku.
37
W ustaleniach planu zapisano również nakaz stosowania zasad akustyki budowlanej
i architektonicznej w budynkach zlokalizowanych na obszarach znajdujących się w zasięgu
ponadnormatywnego oddziaływania hałasu kolejowego i samochodowego – do czasu uzyskania
wymaganych warunków akustycznych w środowisku, na poziomie wartości dopuszczalnych. Zapis ten
dotyczy budynków mieszkalnych i usługowych, dla których definiowane są wymagania w dziedzinie
akustyki pomieszczeń wewnętrznych, rozmieszczonych głównie wzdłuż ulic przeznaczonych do
prowadzenia komunikacji autobusowej – w granicach planu, oraz ul. Strzeszyńskiej, która biegnie
poza jego granicami.
Zapis jw. odnosi się również do budynków rozmieszczonych wzdłuż torów kolejowych – do
czasu wybudowania ekranu przeciwhałasowego chroniącego przed hałasem kolejowym.
6.7.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe
W projekcie planu nie podejmuje się ustaleń w zakresie dziedzictwa kulturowego i zabytków
oraz dóbr kultury współczesnej.
6.8.
Oddziaływanie na obszar Natura 2000
Jak wcześniej wspomniano, w granicach obszaru projektu planu nie występują obszary objęte
siecią Natura 2000. Natomiast w pewnym oddaleniu zlokalizowany jest Fort VI, zbudowany w latach
1879-1883 na terenie Winiar. Jest jednym z najlepiej zachowanych fortów artyleryjskich w Europie.
Fortyfikacje poznańskie objęte zostały siecią Natura 2000 PLH300005. Ostoja obejmuje
kompleks XIX-wiecznych budowli fortecznych, rozmieszczonych głównie pośród terenów zielonych
Poznania. Stanowią one miejsca zimowania nietoperzy.
Do głównych zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania siedlisk nietoperzy zaliczyć należy
działania człowieka prowadzące do pomniejszenia ich bazy pokarmowej, m.in. poprzez stosowanie
środków owadobójczych, chemicznych środków ochrony roślin, stosowanie toksycznych środków
ochrony drewna w budynkach, w których znajdują one schronienie. W przypadku fortyfikacji
szczególnie niebezpieczne są działania powodujące zmianę mikroklimatu panującego w fortach, m.in.
szczelne zamykanie otworów wlotowych, zaburzających cyrkulacje powietrza, osuszanie podziemi
oraz zbyt częsta obecność człowieka w fortach w trakcie hibernacji nietoperzy.
Ze względu na oddalenie obszaru projektu planu od wskazanego fortu oraz ochronny
charakter zapisów planu, jego realizacja nie wpłynie na pogorszenie stanu siedliska nietoperzy.
W żaden sposób nie wpłynie ona na funkcjonowanie fortu jako miejsca ich zimowania oraz nie
zmniejszy i naruszy ich miejsc żerowania. Natomiast działania mające na celu eliminację
bezpośrednich zagrożeń dla nietoperzy - zabezpieczanie miejsc zimowania poprzez zakładanie krat na
wloty do fortu, ograniczanie ruchu turystycznego w trakcie hibernacji nietoperzy, zabezpieczanie
38
odpowiedniej cyrkulacji powietrza w forcie oraz zabezpieczanie bazy pokarmowej dla nietoperzy
poprzez ograniczanie stosowania chemicznych środków ochrony roślin - znajdują się poza zakresem
ustaleń projektu planu miejscowego.
6.9.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r.
7.
ROZWIĄZANIA
ALTERNATYWNE
W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH
Obecnie na terenie Podolan obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
„PODOLANY ZACHÓD”.14 Wniosek o zmianę obowiązującego planu miejscowego złożyli
mieszkańcy Podolan. Wniosek dotyczył zmiany ustaleń dla budownictwa mieszkaniowego, ponieważ
zabudowa wielorodzinna realizowana w oparciu o obowiązujący plan miejscowy znacznie odbiega
formą i skalą od dominującej na terenie Podolan jednorodzinnej zabudowy willowej. Proponowane
obecnie w projekcie panu rozwiązania mają na celu kształtowanie nowej zabudowy zgodnie
z willowym charakterem osiedla. Zasadniczym założeniem przedmiotowego projektu planu jest
szczegółowe zdefiniowanie zasad zabudowy i zagospodarowania poszczególnych terenów, zwłaszcza
w zakresie formy i skali zabudowy. Dodatkowo określono nowe zasady obsługi komunikacyjnej
terenów w granicy planu, w taki sposób aby ograniczać ruch komunikacyjny w wewnętrznej części
osiedla. Przedmiotowy projekt planu stanowi zatem alternatywę dla rozwiązań przyjętych
w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania.
14
Uchwała Nr XLI/486/III/2000 Rady Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia 2000 r.
39
8.
WNIOSKI
•
Projekt planu „Podolany Zachód D” obejmuje tereny o dominującej funkcji mieszkaniowej
jednorodzinnej. Obszar z racji swojego położenia, już zaistniałych przekształceń przestrzennych
oraz polityki przestrzennej, określonej w „Studium...”, predysponuje do uzupełnienia
zainwestowania.
•
Projektowane w planie miejscowym „Podolany Zachód D” w Poznaniu rozwiązania
funkcjonalno-przestrzenne w niewielkim stopniu wpłyną na zmianę sposobu zagospodarowania
omawianego obszaru i jego krajobraz.
•
Zmiany polegać będą na uzupełnieniu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w obrębie
pojedynczych, dotąd niezabudowanych, działek oraz ustaleniu lokalizacji kilku nowych terenów
dróg publicznych klasy dojazdowej lokalnej.
•
Zapisy projektu spełniają zasadnicze założenia planu miejscowego, dotyczące ograniczenia
lokalizacji w granicy planu zabudowy odbiegającej formą i gabarytami od dominującej na
osiedlu zabudowy jednorodzinnej. Projekt planu poprzez uniemożliwienie rozwoju zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej oraz większe zindywidualizowanie zapisów projektu w zakresie
gabarytów i formy budynków mieszkalnych, pozwala na zachowanie dotychczasowego
willowego charakteru fragmentu osiedla Podolany.
•
Projektowana do rozbudowy ul. Szczawnicka, dzięki swojemu docelowemu przebiegowi oraz
odpowiednim parametrom, przyczyni się do przejęcia części ruchu komunikacyjnego
z wewnętrznej części osiedla (zwłaszcza ul. Zakopiańską i ul. Ciechocińską), która ze względu
na większy udział terenów zabudowy mieszkaniowej oraz istniejące cenne nasadzenia drzew,
stanowi strefę bardziej „wrażliwą” na negatywne oddziaływania komunikacyjne (hałas, drgania,
zanieczyszczenia).
•
Przeznaczenie oraz sposób zagospodarowania terenów położonych w granicy planu,
zaproponowane w projekcie planu są zgodne z ustaleniami „Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” oraz uwzględniają cele
ekologiczne, wskazane w „Programie ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 20042007”.
•
Realizacja ustaleń projektu planu wpływać będzie na komponenty środowiska przyrodniczego,
nie przewiduje się jednak wystąpienia znaczącego oddziaływania na środowisko.
•
Oddziaływania na środowisko będą skutkiem lokalizacji w granicy planu nowych inwestycji
budowlanych. Potencjalne trwałe lub długotrwałe oddziaływania dotyczyć będą:
→
ingerencji w powierzchnię ziemi i warunki gruntowo - wodne w miejscu realizacji
inwestycji budowlanych,
→
pomniejszenia
powierzchni
biologicznie
czynnych
oraz
pogorszenia
warunków
infiltracyjnych gruntu w miejscu realizacji inwestycji budowlanych,
40
→
usunięcia zbiorowisk zieleni w miejscu planowanych inwestycji,
→
zwiększenia emisji (zanieczyszczeń i hałasu) w związku z funkcjonowaniem nowych
terenów zabudowanych,
→
poprawy walorów krajobrazowych obszaru planu, poprzez zagospodarowanie terenów
nieużytkowanych, podlegających sukcesywnej degradacji.
•
Projekt planu zawiera szereg zapisów zapewniających ochronę istotnych elementów
środowiska przyrodniczego i minimalizujących lub ograniczających negatywne skutki realizacji
planu na środowisko. Dotyczą one:
→
ochrony istniejących drzew i krzewów oraz kształtowania nowych elementów zieleni
w granicach terenów przeznaczonych pod zabudowę oraz terenów komunikacyjnych,
→
zachowania w granicach działek budowlanych minimalnych powierzchni biologicznie
czynnych – wolnych od zabudowy – w przedziale od 25 % na terenie U do 50% na
terenach MN (w przypadku zabudowy wolno stojącej i bliźniaczej), wprowadzenia
wymogu zachowania na terenach MW i U części działki jako gruntu rodzimego,
zagospodarowanego zielenią,
→
zakazu stosowania wysokoemisyjnych nośników energii w systemach grzewczych
budynków,
→
obowiązku podłączenia wszystkich budynków do sieci kanalizacji sanitarnej,
→
nakazu podczyszczania wód opadowych i roztopowych odprowadzanych do odbiornika,
→
zasad kształtowania komfortu akustycznego w środowisku i budynkach,
→
stosowania rozwiązań zmierzających do ograniczenia lub wyeliminowania przejazdu
samochodów
ciężarowych
o
dopuszczalnej
masie
całkowitej
przekraczającej
3,5 t i technicznych elementów uspokojenia ruchu,
→
zasad kształtowania ładu przestrzennego, w tym zakazu lokalizacji elementów
zagospodarowania dysharmonizujących walory krajobrazowe terenów.
•
Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko
będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie
przez inwestorów przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów
odrębnych.
9.
STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio
z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
41
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko
oraz ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zasadniczym celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu
środowiska oraz wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego na środowisko.
Projekt planu miejscowy opracowywany jest na podstawie uchwały Nr XXX/283/V/2008
Rady Miasta Poznania z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp
Podolany Zachód. Planem objęto obszar położony w północnej części Poznania, w dzielnicy Jeżyce na
Podolanach, ograniczony ul. Biskupińską, ul. Strzeszyńską, ul. Druskiennicką oraz terenem linii
kolejowej Poznań - Piła. W ww. uchwale Rada Miasta Poznania podjęła o sporządzeniu planu
odrębnie dla poszczególnych fragmentów przedmiotowego obszaru, oznaczonych symbolami od B do
E.
Niniejsza prognoza dotyczy fragmentu wskazanego w ww. uchwale w etapie D. Obszar
opracowania
zlokalizowany jest pomiędzy ulicami: Szaflarską, Poronińską, Strzeszyńską,
Druskiennicką, Buską oraz terenem linii kolejowej Poznań- Piła. Powierzchnia obszaru objętego
sporządzeniem planu miejscowego wynosi 43,2 ha.
Obecnie
na
omawianym obszarze
obowiązuje
miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego „PODOLANY ZACHÓD” w Poznaniu, zatwierdzony uchwałą Nr XLL/486/III/2000
Rady Miasta Poznania z dnia 29 sierpnia 2000 r.
Wniosek o zmianę obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania złożyli mieszkańcy
Podolan. Wniosek dotyczył konieczności zmiany ustaleń dla budownictwa mieszkaniowego, ponieważ
nowa zabudowa wielorodzinna, realizowana w oparciu o obowiązujący plan miejscowy, mimo
określonych parametrów, znacznie odbiega skalą i charakterem od zabudowy istniejącej, negatywnie
ingerując w przestrzeń osiedla jednorodzinnego.
Głównym założeniem omawianego projektu planu jest zatem szczegółowe zdefiniowanie
zasad zabudowy i zagospodarowania poszczególnych terenów, zwłaszcza w zakresie formy i skali
zabudowy, umożliwiających kształtowanie nowej zabudowy zgodnie z willowym charakterem osiedla,
Projekt planu zachowuje dotychczasowy charakter przedmiotowego obszaru i dotychczasową
strukturę użytkową większości terenów, z dominującą funkcją mieszkaniową jednorodzinną,
stosunkowo ekstensywną, z wysokim udziałem zieleni towarzyszącej zabudowie.
W jego strukturze funkcjonalnej dominują tereny o funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej
(tereny 1-22 MN). Na większości terenów projekt ustala lokalizację budynków wolno stojących lub
bliźniaczych. Projekt planu usankcjonował istniejące w granicy planu budynki wielorodzinne,
wyznaczając trzy tereny zabudowy wielorodzinnej (tereny 1-3MW) oraz istniejące tereny zabudowy
usługowej (tereny UO i U), nie wyznaczając nowych terenów przeznaczonych pod tego typu funkcje.
W zakresie układu komunikacyjnego projekt planu wprowadza niewielkie zmiany,
wyznaczając kilka nowych terenów dróg, zapewniających niezbędny dostęp terenów zabudowanych
42
do drogi publicznej. Projekt przewiduje również rozbudowę ul. Szczawnickiej oraz budowę na
przedłużeniu ul. Krynickiej placu z parkingiem publicznym.
Projekt planu wskazuje zasady kształtowania ładu przestrzennego oraz zasady ochrony
środowiska, przyrody, w tym zasady dotyczące ochrony zieleni, powierzchni ziemi, powietrza,
kształtowania komfortu akustycznego, gospodarki wodno - ściekowej, gospodarki odpadami.
Szczegółowo określono parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów
oraz zasady wtórnych podziałów na działki budowlane.
Na całym obszarze planu wprowadzono zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących zawsze lub
potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących
znacząco
oddziaływać
na
środowisko
oraz
szczegółowych
uwarunkowań
związanych
z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko15.
W celu zminimalizowania uciążliwości, wynikających z ruchu pojazdów ciężarowych,
obsługujących istniejące w sąsiedztwie obszaru planu tereny działalności gospodarczej, w projekcie
ustalono stosowanie rozwiązań zmierzających do ograniczenia lub wyeliminowania przejazdu
samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz dopuszczono
stosowania technicznych elementów uspokojenia ruchu.
Projekt planu określa ogólne zasady obsługi terenów w sieci infrastruktury technicznej:
wodociągowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej, gazowej, ciepłowniczej, telekomunikacyjnej,
teletransmisyjnej systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa
publicznego.
Prognoza składa się z sześciu części. W pierwszej omówiono podstawy formalno-prawne,
metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części scharakteryzowano poszczególne
elementy środowiska przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę
geologiczną i warunki gruntowe, warunki wodne, szatę roślinna, świat zwierzęcy, gleby, klimat
lokalny. Omówiono również położenie omawianego obszaru w przestrzeni miasta i jego obecne
zagospodarowanie. Określono również stan środowiska przyrodniczego w zakresie jakości powietrza,
wód oraz klimatu akustycznego.
W trzeciej części prognozy omówiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano również
powiązania ich z zapisami innych dokumentów – „Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” oraz „Programem ochrony środowiska dla miasta
Poznania na lata 2004-2007”. Wykazano także potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni
w wyniku braku realizacji ustaleń projektu planu.
15
Dz. U. Nr 257 poz. 2573 ze zmianami
43
W czwartej części zwrócono uwagę na problemy ochrony środowiska, związane
z zagadnieniami regulowanymi w projekcie planu, szczególnie w kontekście obowiązujących regulacji
prawnych.
W piątej części omówiono podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na szczeblu
międzynarodowym i krajowym, natomiast w szóstej części omówiono potencjalne oddziaływanie
realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Wskazano
też rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaływań na środowisko,
mogących
być
rezultatem
realizacji
projektowanego
planu.
44
45
46
47
48
49
50
MIEJSKA PRACOWANIA URBANISTYCZNA
60-819 POZNAŃ, UL. BOLESŁAWA PRUSA 3
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„PODOLANY – ZACHÓD D” W POZNANIU
Fot. 1-12. Zabudowa mieszkaniowa na terenie
Podolan – w granicach obszaru objętego
ustaleniami planu - – różnorodna architektura,
charakter, wielkość i funkcyjność obiektów
budowlanych
ZAŁĄCZNIK NR 7a
51
fot. 5. szkoła na skrzyżowaniu ul. Strzeszyńska / Druskiennicka
fot. 4. ul. Szaflarska
MIEJSKA PRACOWANIA URBANISTYCZNA
60-819 POZNAŃ, UL. BOLESŁAWA PRUSA 3
fot. 2. ul. Lubieńska
fot. 1. ul. Zakopiańska
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„PODOLANY – ZACHÓD D” W POZNANIU
fot. 6. ul. Strzeszyńska
fot. 3. ul. Krynicka
ZAŁĄCZNIK NR 7b
52
53
54
55
56