docNajlepsi doradcy serwisowi Wycieraczki z adapterem Multi
download 
Reklamacja Transkrypt
Najlepsi doradcy serwisowi Wycieraczki z adapterem Multi
Autospec Nr 1(35) | wiosna | 2010 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl Technologia blizżej nas Najlepsi doradcy serwisowi Wycieraczki z adapterem Multi-Clip Auta hamują samodzielnie Autospec | nr 1 (35) | 2010 | spis treści Od redakcji Kierowcy stają się coraz mniej po- O ile jednak kierowcę można wyręczyć trzebni. Współczesne samochody po- w wielu czynnościach, niezastąpieni trafią same utrzymywać na szosie pas są ci, którzy konstruują i produkują te jazdy, właściwą odległość od aut poru- finezyjne układy samochodowe, a tak- szających się przed nimi, rozpozna- że ci, którzy je serwisują. Dlatego tak wać przeszkody na drodze. Same włą- ważne są sieci obsługi pojazdów, takie czają wycieraczki szyb, umieją zapar- jak Bosch-Service czy AutoCrew, która kować lub zahamować w razie niebez- od niedawna znalazła się w „rodzinie” pieczeństwa. Te umiejętności zawdzię- Boscha. Firma dba o wiedzę zatrud- czają skomplikowanym systemom, nionych tam fachowców, organizując których wiele skonstruowano w firmie dla nich szkolenia, konkursy, a także Bosch. Piszemy o nich w Autospecu, oferując im części samochodowe i wy- wyjaśniając tajniki aktywnego syste- posażenie warsztatów. Informacje mu hamowania, stosowanego w samo- na ten temat również znajdują się chodach osobowych i ciężarowych. w tym numerze Autospeca. Zestaw adapterów pomiarowych do serwisowania systemów wtryskowych Diesla Spis treści Aktualności 1 Budowniczy rynku flotowego 2 Najlepsi doradcy serwisowi Bosch-Service 3 Sieć AutoCrew w organizacji Bosch 4 6 7 7 7 Porady Układ oczyszczania spalin DENOX Świece zapłonowe – moment dokręcenia Wymiana okładzin hamulcowych w Passacie Niebieskie spaliny w Audi Problemy z rozruchem Diesel 8 Regeneracja systemów wtryskowych Diesla 9 Niezrównana wydajność 9 Części zamienne w systemie Bosch eXchange Bosch-Service w Polsce 10 Inwestowanie w ludzi Produkty 11 Nowy program świec Bosch Platin-Ir do silników zasilanych paliwami gazowymi 12 Nowe akumulatory Bosch M4 i M6 do motocykli 13 Wymiana starej geometrii 13 Superfit z pędzelkiem 14 Adapter Multi-Clip w wycieraczkach firmy Bosch 15 Promocyjna sprzedaż KTS 340 i 670 16 VW Transporter T5 i Bosch Technika 17 Gdy kierowca nie zahamuje Magazyn Autospec redaguje dział Części Samochodowych firmy Robert Bosch sp. z o.o. ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Jarosław Cichecki, Przemysław Ćwikowski, Robert Dzierżanowski, Sławomir Kosek, Tomasz Kukiełka, Jerzy Kozierkiewicz, Tomasz Maciejasz, Piotr Maciejewski, Tomasz Nowak, Ryszard Polit, Jacek Pochopień, Iwona Rokicka, Michał Stępak. Opracowanie graficzne: studio CARRY aktualności | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 1 Budowniczy rynku flotowego Na ósmym Salonie Pojazdów Flotowych Fleet & Business Day 2009 firma Robert Bosch Sp. z o. o jako administrator sieci warsztatów samochodowych Bosch Service została uhonorowana statuetką Budowniczego Rynku Flotowego. Jest to wyróżnienie przyznawane nia technologicznego pojazdów poru- przez magazyn FLOTA firmom aktyw- szających się po naszych drogach, wy- nie uczestniczącym w kreowaniu pol- musza również inwestycje w warszta- skiego rynku flotowego, tym, które tach. Dzięki temu, patrząc z perspekty- działają na nim najdłużej oraz odno- wy minionych lat, warsztaty tzw. „nie- szą spektakularne sukcesy. W gronie autoryzowane” znakomicie będą uzu- nagrodzonych znalazły się koncerny pełniały się na rynku w obsłudze klien- nymi i ASO. Zjawisko to jest szczegól- motoryzacyjne, firmy oferujące usługi ta z ASO producentów samochodów. nie widoczne w mniejszych aglomera- car fleet management, firmy leasingo- Rozporządzenie Komisji Europej- cjach. Dyrektywa otworzyła dla warsz- we, ubezpieczeniowe, serwisowe i te skiej GVO (Gruppen Freistellungs Ver tatów większy rynek. Największą ba- oferujące rozwiązania telematyczne. Ordnung – przyp. red.) ograniczyło rierą była mentalność klientów. prawo ingerencji koncernów samo- Zmiana ich przyzwyczajeń postępuje Bosch to konsekwentne tworzenie chodowych w sprzedaż aut i ich ser- wolno, choć jest coraz lepiej. grupy warsztatów, która swoim stan- wisowanie. GVO uwolniło rynek części dardem kompetencji technicznych zamiennych, co umożliwiło warszta- woju zarówno dla ASO jak i warsztatów i jakości obsługi klientów dorównuje tom nabywanie wysokiej jakości pod- niezależnych. W przyszłości rynek ser- poziomowi obowiązującemu w punk- zespołów u wybranych dostawców, wisów stanie się w Polsce bardziej ho- tach autoryzowanych przez importe- włączając w to niezależnych dystry- mogeniczny, zgodnie z trendem za- rów pojazdów. Wyposażenie technicz- butorów. Klient ma prawo do serwiso- chodnioeuropejskim. Różnica między ne i kompetencje pracowników warsz- wania auta na gwarancji poza autory- warsztatami autoryzowanymi a nieau- tatowych sieci Bosch-Service jest zowaną siecią oraz stosowania części toryzowanymi będzie się zacierać. adekwatne do standardu ASO produ- zamiennych niekoniecznie z logo pro- Większość serwisów niezależnych re- centów pojazdów. Dysponują persone- ducenta pojazdu. prezentujących wysoki poziom profe- Cel jaki od lat przyświeca firmie lem profesjonalnie zajmującym się ob- Bosch wraz ze swoją siecią serwi- Regulacje GVO dały impuls do roz- sjonalizmu będzie zsieciowana z najsil- sługą klientów, współpracują bezpo- sową Bosch-Service był pionierem we niejszymi partnerami. Powiększy się średnio lub za pośrednictwem firm wprowadzaniu tych przepisów w ży- też grupa warsztatów wyspecjalizowa- zarządzających parkiem samochodo- cie. Podjął działania propagujące zasa- nych. Pozwoli to na coraz lepsze dopa- wym z firmami zewnętrznymi posia- dy GVO, organizując szkolenia, zadbał sowywanie się oferty do oczekiwań ja- dającymi floty samochodowe. o wdrożenie procedur warsztatowych kościowych i kosztowych fleet mana- zgodnych z zaleceniami producentów. gerów. Zarządcy flot z kolei zarówno motoryzacyjny w Polsce, pociągający Rozwinęła się także współpraca tech- na poziomie CFM jak i małych firm bę- za sobą znaczny wzrost zaawansowa- niczna między warsztatami niezależ- dą coraz umiejętniej korzystać ze zróż- Dynamicznie rozwijający się rynek nicowanej oferty. Celem sieci Bosch-Service na najbliższe lata jest umocnienie pozycji rynkowej obsługi klientów zdecydowanie powyżej średniej rynkowej, w pobliżu oferty ASO. Chcemy również zacieśniać współpracę między naszą siecią i ASO, która pozwoli zagwarantować usługi na jak najwyższym poziomie i utrzymać w kręgu warsztatów Bosch-Service i ASO klientów mających auta w wieku do 8 lat. Robert Dzierżanowski 2 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | aktualności Konkurs cieszy się dużym zainteresowaniem pracowników sieci. Bywają firmy, z których startuje po kilka osób. Co ciekawe, część z nich traktuje wstępne eliminacje jako dodatkową formę szkolenia i często mimo osiągnięcia odpowiedniej liczby punktów wycofuje się z dalszej rywalizacji. Tegoroczny finał odbył się pod hasłem procesu obsługi klienta. Obejmował całą procedurę – od chwili pojawienia się go w warsztacie, po telefoniczne pytanie o zadowolenie z wykonanej usługi. Należało wykazać się umiejętnościami rozmowy z klientem, ustalenia zakresu naprawy, zaproponowania dodatkowych Trójka laureatów: Barbara Różalska, Piotr Rutkowski i Marcin Zenowicz Najlepsi doradcy serwisowi Bosch-Service Już po raz czwarty Bosch Polska zorganizował konkurs na doradcę serwisowego sieci Bosch-Service. Po ogólnopolskich eliminacjach i półfinałach ostateczna rywalizacja o tytuł najlepszego doradcy w 2009 r. odbyła się w nowej siedzibie firmy, w Warszawie. Karol Kukiełka z BS Rycar Białystok Konkurs wszedł na stale do kalendarza Bosch Polska. Mogą w nim uczestniczyć wszyscy pracownicy sieci BS i nie ogranicza się liczby startów. Pierwszy etap – korespondencyjny – to zestaw ponad dwudziestu pytań, na które wszyscy zainteresowani, a jest ich powyżej setki, odpowiadają przez internet. Półfinały, organizowane o tej samej porze w dwóch różnych miastach, gromadzą po dwudziestu kilku uczestników. Tam jest już trudniej – zadania do wykonania są bardziej skomplikowane, wymagają większej wiedzy fachowej i doświadczenia. Do ostatecznej, finałowej rozgrywki przechodzi tylko 12 osób. Wnikliwe oglądanie samochodu klienta aktualności | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 3 (finalista w 2008 r.), a trzecie miejsce Barbara Różalska pracująca w RS Bosch Service z Wrocławia (także 3 miejsce w 2008 r.). Konkurs jest dla nas bardzo ważny. Obserwując uczestników zdobywamy dodatkową wiedzę o ich wyszkoleniu i dowiadujemy się, gdzie są luki w naszych działaniach. Poprawiamy to podczas następnych szkoleń. Doradca serwisowy odgrywa bardzo odpowiedzialną rolę w działalności warsztatu. Od jego umiejętności postępowania z klientami oraz organizacji pracy zależy w sporej części sprawne funkcjonowanie firmy. Regularnie prowadzimy szkolenia w tej tematyce, zwracając Barbara Różalska rozmawia z „klientem” szczególną uwagę na te najtrudniejsze usług, wyjaśnienia, co zostało zrobio- Zwycięzcą „IV Konkursu na naj- momenty w relacjach klient – warsztat. ne, itd. Ostatnim elementem był tele- lepszego doradcę serwisowego 2009” W tym roku będą przeprowadzone do- fon do klienta z pytaniem czy napra- został Marcin Zenowicz z Bosch Car datkowe szkolenia, dofinansowane wa została dobrze wykonana. Nie by- Service Rożeń w Bytomiu (zwycięzca z funduszy unijnych, w których udział ło to łatwe, gdyż w role bardzo w 2007 r., finalista w 2008 r.). Drugie weźmie po minimum jednym pracow- wymagających klientów wcielili się miejsce zajął Piotr Rutkowski z Bosch niku z każdego serwisu. fachowcy z Bosch Polska. Car Serwice Polmozbyt w Olsztynie Robert Dzierżanowski Sieć AutoCrew w organizacji Bosch W lutym 2009 r. firma Bosch stała się oficjalnie właścicielem sieci AutoCrew. Pod koniec ubiegłego roku odbyło się pierwsze spotkanie wszystkich członków sieci AC w Polsce. Konferencja została zorganizowana w nowej siedzibie firmy Robert Bosch Polska w Warszawie. Podczas spotkania zostały przedstawione najważniejsze zasady przyszłej współpracy oraz plany na najbliższą przyszłość. Przedstawiono również aktualne oferty firmy Bosch w zakresie części samochodowych i wyposażenia warsztatu oraz firmy ZF Services. Korzystając z okazji, wszyscy uczestnicy konferencji mogli poznać nowoczesny biurowiec firmy Bosch oraz zapoznać się z ofertą szkoleniową Działu Technicznego. Podczas prezentacji w warsztatach szkoleniowych koledzy z Działu Diagnostyki mieli możliwość przedstawienia najnowszego urządzenia do pomiaru geometrii zawieszenia FWA 4630 w technologii pomiaru 3D. Po spotkaniu wszyscy uczestniczyli w uroczystej kola- wypowiedzi poszczególnych uczestników pozwalają cji. W jej trakcie właściciele serwisów AutoCrew mieli z optymizmem patrzeć na przyszłość sieci AutoCrew możliwość rozmowy z kolegami odpowiedzialnymi za roz- w Polsce. wój koncepcji AutoCrew w Polsce. Miła atmosfera oraz Robert Dzierżanowski 4 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | porady Układ oczyszczania spalin DENOX Coraz nowsze normy emisji spalin wymuszają na producentach pojazdów Poniżej przedstawione są wzorcowe reakcje chemiczne zachodzące stosowanie różnych zabiegów mających na celu ich spełnienie. w katalizatorze utleniającym oraz selektywnym katalizatorze redukującym SCR, ponieważ, jak mówi nazwa – selektywny, proces redukcji tlenków azotu odbywa się w kilku etapach. KATALIZATOR UTLENIAJĄCY utlenianie tlenku węgla: 2CO+O2 => 2CO2 utlenianie weglowodorów: 2C2H6+7O2 => 6H2O+4CO2 utlenianie cząstek węgla (sadzy): C+O2 => CO2 utlenianie tlenku azotu: 2NO+O2 => 2NO2 SCR (rys. 1), polegające na redukcji NOx do czystego azotu N2 oraz wody H2O. W związku z tym, że silniki wysokoprężne pracują na mieszankach WY TWORZENIE SIĘ AMONIAKU termoliza: (NH2)2CO => NH3+HNCO hydroliza: HNCO+H2O => NH3 + CO2 ubogich, tzn. współczynnik λ > 1 (co Oprócz optymalizacji samego proce- sprzyja tworzeniu się większej ilości REDUKCJA TLENKÓW AZOTU su spalania oraz poprawy warunków tlenków azotu niż w silnikach benzy- reakcja 1: wymiany ładunku, przy obecnych nowych), w spalinach występuje dużo i przyszłych ograniczeniach emisji tlenu. Dlatego też do redukcji nie- reakcja 2: szkodliwych substancji w spalinach, zbędny jest czynnik redukujący. Ta- NO+NO2+2NH3 => 2N2+3H2O nieodzowne staje się zastosowanie kim czynnikiem jest amoniak NH3. (występuje głównie przy niskich tem- oczyszczania spalin w układzie Uzyskuje się go z roztworu uryny peraturach < 300°C, aby uzyskać zado- i wody NH2-CO-NH2+H2O. Został na- walającą redukcję wymagany stosu- wydechowym. Jednym ze sposobów zmniejszenia 4NO+4NH3+O2 => 4N2+6H2O zwany AdBlue i w takiej postaci, jako nek NO/NO2 wynosi 1:1, wtedy reakcja emisji tlenków azotu jest zastosowa- nieszkodliwy dla człowieka, dostępny redukcji występuje już od 170 – 200°C) nie selektywnej redukcji katalitycznej jest w handlu. reakcja 3: 6NO+8NH3+O2 => 7N2+12H2O Rys. 1 Budowa układu wydechowego z DENOX Utlenianie – reakcja łączenia z tlenem Redukcja – usuwanie tlenu Termoliza – rozpad cząsteczki z powodu ciepła Hydroliza – rozpad cząsteczki z powodu reakcji z wodą 1.Katalizator utleniający 2.Czujnik temperatury spalin za katalizatorem utleniającym 3.Wtryskiwacz AdBlue do układu wydechowego 4.Katalizator SCR 5.Czujnik temperatury spalin za katalizatorem SCR 6.Czujnik zawartości NOx w spalinach 7.Katalizator „blokujący” Powyższe reakcje przedstawiają idealną teoretyczną sytuację, w której finalnie otrzymujemy substancje nieszkodliwe jak azot i wodę. W rzeczy- porady | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 5 wistości rzadko mamy do czynienia cję tlenków azotu, (które też są silnie wymagania co do precyzyjnego dozo- z idealnymi procesami. Dlatego w tym drażniące i szkodliwe dla zdrowia), wania roztworu redukującego pozo- przypadku, aby zapewnić redukcję a z drugiej zapewnić jak najmniejsze stają również bardzo wysokie. tlenków azotu na wymaganym pozio- przedostanie się amoniaku do atmos- mie (ok. 90%) w różnych stanach pra- fery. W praktyce przyjęto, iż poziom zmniejszenia emisji tlenków azotu, cy silnika, musimy dostarczyć pewną nadwyżki amoniaku powinien znajdo- jest zmniejszenie zużycia paliwa i CO2 nadwyżkę amoniaku, który niewyko- wać się poniżej 20 ppm. o około 5%. Dzieje się tak dzięki temu, Innym zabiegiem, mającym na ce- rzystany przedostaje się do atmosfery. Zaletą systemu DENOX SCR oprócz iż proces spalania może być zoptyma- lu wyeliminowanie przedostawania lizowany ze względu na sprawność sil- cym śluzówkę nosa, oczu i górne drogi się amoniaku do atmosfery, jest za- nika, która rośnie ze wzrostem tempe- oddechowe, a w większych stężeniach stosowanie dodatkowego katalizatora ratury spalania (czego efektem ubocz- może doprowadzić do uduszenia. Dla- tzw. „blokującego” (rys 1. poz. 7) nym jest zwiększona emisja tlenków tego bardzo ważne staje się precyzyj- za katalizatorem SCR. Powoduje on azotu). Ponieważ ze zwiększoną emi- ne dawkowanie odpowiedniej ilości utlenianie amoniaku do postaci azotu sją NOX radzi sobie system DENOX, AdBlue do układu wydechowego i wody, jednakże ze względu na jego możemy podwyższyć temperaturę – z jednej strony, aby zapewnić reduk- ograniczoną zdolność utleniającą, spalania oraz dodatkowo wyelimino- Amoniak jest gazem podrażniają- wać recyrkulację spalin, dzięki czemu mogą być osiągnięte bardziej korzyst- Rys. 2 Układ DENOXTRONIC 1 ne parametry mocy i zużycia paliwa. Zbiornik Czujnik jakości Sprężarka Ilość zużytego czynnika redukującego wynosi około 5% ilości paliwa zużyte- Moduł zasilający DNOX 1 go przez silnik. Katalizator SCR (rys. 1 Zbiornik poz. 4), odmiennie niż utleniający Temp. Czujnik poziomu Sterownik Moduł dozujący bądź trójfunkcyjny, pokryty jest warstwą katalityczną z tytanu, wolframu lub wanadu w zależności od wykonania. Warstwa ta jest odpowiedzialna za przyspieszoną redukcję tlenków azotu przy udziale amoniaku. Temp. Wtryskiwacz Układ DENOX został wprowadzo- Czujnik NOx Temp. ny do seryjnego wyposażenia w 2004 r. Pierwsza odmiana systemu, Kat. utleniający Kat. SCR Kat. blokujący o nazwie DENOXTRONIC 1, do wtryskiwania roztworu redukującego wykorzystuje sprężone powietrze. W 2006 r. do seryjnego wyposażenia trafił DENO- Rys. 3 Układ DENOXTRONIC 2 XTRONIC 2, w którym udział sprężoZbiornik Moduł zasilający DNOX 2 Czujnik jakości czynnika nego powietrza został wyeliminowany, a wtrysk czynnika odbywa się za pomocą pompy elektrycznej. Zasadniczą różnicą między powyż- Czujnik temp. szymi układami jest brak występowaCzujnik poziomu AdBlue Sterownik nia sprężonego powietrza w drugiej generacji. Wiąże się z tym konieczność chłodzenia modułu dozującego tak, aby nie dopuścić do temperatury większej niż 120°C, gdyż jest on bezpo- Czujnik temp. Moduł dozujący – wtryskiwacz Czujnik temp. Czujnik NOx średnio połączony ze spalinami. W układzie pierwszej generacji nie ma takiej potrzeby, ponieważ sprężone powietrze wraz z czynnikiem dostatecznie chłodzi wtryskiwacz, a właści- 6 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | porady wie rozpylacz. Widoczne na schema- Rys. 4 Moduł zasilający DNOX 2 tach grzałki służą do podgrzewania Złącze ze sterownikiem czynnika w niskich temperaturach (między –10 a 15°C), gdyż w tym zakresie występuje zwiększona skłonność do krystalizacji. Kolejną cechą czynnika AdBlue jest temperatura zamarzania, która wynosi –11°C. Dlatego też układ DENOX poniżej temperatury Czujnik ciśnienia –10°C jest wyłączany z pracy. Cechą wspólną dla obu generacji Czujnik temperatury Zawór 4/2 jest konieczność opróżniania układu z czynnika po skończonej jeździe. Ca- Filtr ła zawartość zostaje przetłoczona Pompa membranowa z powrotem do zbiornika po to, aby Zawór chłodzenia czynnik nie ulegał krystalizacji – gdyż w nadmiernym kontakcie z powietrzem przebiega ona znacznie szybciej. W DENOX 1 opróżnianie dzieje się za pomocą sprężonego powietrza, wykorzystując do tego specjalny za- ciśnienia podający informację zwrot- diagnostycznym możliwa będzie pre- wór. Natomiast w DENOX 2 – poprzez ną do sterownika. Widoczny filtr pod- cyzyjna naprawa. Tylko precyzyjnie odwrócenie kierunku przepływu lega okresowej wymianie, co 1 rok lub odmierzające jednostki są w stanie za- czynnika przez pompę zasilającą 180 000 km. Należy o tym pamiętać, pewnić właściwą ochronę środowiska za pomocą specjalnego zaworu. Pro- gdyż wszelka odchyłka ciśnienia naturalnego oraz zdrowie ludzi. Jak ces ten może trwać około kilku minut. wpływa na precyzję odmierzania od- wyżej wspomniano, amoniak jest bar- powiedniej ilości czynnika. dzo niebezpieczny dla zdrowia, Na rysunku 4 przedstawiony jest moduł zasilający systemu DENOX 2, a o nie w dzisiejszych czasach należy Omówione wyżej układy, jak każdy gdzie widoczne są podstawowe ele- system wyposażenia pojazdu ulegają dbać z coraz większym zaangażowa- menty funkcjonalne. Ciśnienie syste- zużyciu oraz usterkom. Dlatego firma niem. Właśnie temu mają służyć coraz mowe w układzie wynosi 5 bar, Bosch wprowadza na rynek stanowi- bardziej surowe normy oraz skompli- za które odpowiedzialne są membra- ska naprawcze wraz z technologią na- kowane systemy oczyszczania spalin. nowa pompa zasilająca oraz czujnik prawy, gdzie wspomagana testerem Tomasz Kukiełka Świece zapłonowe – moment dokręcenia Prawidłowy moment dokręcania świecy zapłonowej jest niezwykle ważny dla bezawaryjnego funkcjonowania Prawidłowa wymiana: decydujące znaczenie ma moment dokręcenia klucza dynamometrycznego świecy w modelu Alfa Romeo z silnikiem Twin Spark. Dwie świece zapłonowe o różnym gwincie, ale takim samym 28 Nm rozmiarze klucza wymagają podczas wymiany szczególnej staranności. Moment dokręcenia dla mniejszych świec M10 15 Nm wynosi 15 Nm, a dla większych M14 – 28 Nm. Często klucz dynamometryczny jest ustawiany tylko jednokrotnie, przez co mniejsze świece są zbyt mocno dokręcone. Może to spowodować uszkodzenia, np. zniszczenie cewki zapłonowej Formuła typu świecy U xxxx F xxxx oraz znajdujących się powyżej osłon. Dbając o klientów, na- Rozmiar klucza 16 mm 16 mm leży dokręcać świece z prawidłowym momentem. Gwint 10 mm 14 mm Moment dokręcenia 15 Nm 28 Nm Przemysław Ćwikowski porady | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 7 Wymiana okładzin hamulcowych w Passacie Od 3 marca 2005 roku Passaty są wyposażone W przypadku problemów technicznych pomocna jest infolinia techniczna Bosch. Uprawnienia do korzystania z niej w elektroniczne hamulce postojowe. można zamówić dodatkowo wraz z abonamentem na oproAby wymienić okładziny w hamulcach, należy za pomocą gramowanie Bosch ESI [tronic]. W tym celu należy się zwró- testera diagnostycznego typu KTS firmy Bosch wycofać tło- cić do dystrybutora współpracującego z warsztatem. czek w zacisku. Po wymianie okładzin trzeba ustawić skok Zbigniew Pilewski hamulca, również przy pomocy testera diagnostycznego. W programie Bosch ESI [tronic] – diagnostyka sterowników, od wersji 2006/3, w grupie sterowników Komfort dostępny jest program elektronicznego hamulca postojowego 3.1. W menu diagnostycznym testera dostępne są procedury (Serwis/adaptacje). Służą one do wykonania tych czynności. Do przeprowadzenia diagnostyki sterowników oraz kasowania pamięci błędów polecamy szczególnie testery diagnostyczne KTS 530, KTS 540, KTS 570 i KTS 650 firmy Bosch. Przy ustalaniu odpowiednich części zamiennych, takich jak klocki i tarcze hamulcowe pomocny będzie program Bosch ESI [tronic]. Niebieskie spaliny w Audi Oznaczają niedrożność lub uszkodzone odpowietrzenie skrzyni korbowej. W Audi A6 2.7 TDI produkowanym od listopada 2004 r. oraz Problemy z rozruchem w A6 3.0 TDI, z silnikiem V6 i pompą wtryskową VP44, pro- W Volkswagenach Golfach III i IV TDI zdarza się, że nie dukowanym od kwietnia 2004 r., może występować silne za- można uruchomić silników, a także, że silniki szarpią lub dymienie spalin o zabarwieniu niebieskim. Możliwą przy- gasną. Takie problemy dotyczą wszystkich wersji tego czyną usterki jest niedrożne lub uszkodzone modelu, produkowanych od 1990 do 2003 roku. W pa- odpowietrzenie skrzyni korbowej. W ich wyniku olej silniko- mięci błędów sterownika silnika (samodiagnoza) nie ma wy przedostaje się do komory spalania, powodując zabar- zapisanego kodu błędu. wienie spalin na niebiesko. Usterkę można usunąć, montując nowy separator mgły Przyczyną opisanych wyżej zakłóceń może być zanik, za- olejowej. Przy jego montażu trzeba wymienić wszystkie silania sterownika silnika, wynikający z uszkodzenia uszczelki. Przewody wtryskowe należy montować pojedyn- przekaźnika głównego. Mogło w nim dojść do wypalenia czo, w kierunku dół-góra, unikając naprężania przewodów styków i złączy ze względu na przeciążenie cieplne. Uster- i dokręcić je kluczem dynamometrycznym. Uchwyty muszą kę można usunąć, wymieniając przekaźnik główny cen- być prawidłowo zamocowane na przewodach wtryskowych. tralnego obwodu elektrycznego zasilającego przekaźnik. Przed przystąpieniem do demontażu przewodów zaleca się Producent pojazdu wprowadził już do sprzedaży zmody- oznaczenie pozycji uchwytów na przewodach flamastrem. fikowany przekaźnik. Pozostałe informacje na temat pojazdu znajdują się także Pozostałe informacje na temat pojazdu znajdują się w programie Bosch ESI [tronic]. W przypadku problemów w programie Bosch ESI [tronic]. Jeżeli w warsztacie wystą- technicznych należy się zwrócić do infolinii technicznej pią problemy techniczne, należy skorzystać z infolinii Bosch. Uprawnienia do korzystania z niej można zamówić technicznej Bosch. Uprawnienia do korzystania z niej dodatkowo wraz z abonamentem na oprogramowanie Bosch można zamówić dodatkowo wraz z abonamentem ESI [tronic]. na oprogramowanie Bosch ESI [tronic]. Zbigniew Pilewski Zbigniew Pilewski 8 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | diesel Regeneracja systemów wtryskowych Diesla Najnowszy etap koncepcji naprawy USB 2.0 umożliwia transmisję danych wtryskiwaczy CR opracowanej przez bezpośrednio do programu obsługu- firmę Bosch rozszerza możliwości jącego. Widoczne to jest również serwisowania diesli. na przykładzie jednostki pneuma- Klucz dynamometryczny tycznej z płynną regulacją obciążenia W przypadku wtryskiwaczy Common pomiarowego oraz cyfrowym wskaź- Rail zmienione wymagania systemo- nikiem ciśnienia. we (np. normy emisji spalin) oraz no- Wyposażenie służące do elektro- we funkcje (np. wtrysk wstępny) za- nicznego pomiaru skoku armatury węziły tolerancje i zwiększyły wyma- elektromagnesu można wykorzystać gania dotyczące serwisowania także do przeprowadzenia szybkiego i napraw. testu wstępnego, zarówno wtryskiwa- Najnowszy etap koncepcji napra- czy do aut osobowych CRI jak i cięża- wy wtryskiwaczy CR opracowanej rowych CRIN. Przy nieprawidłowym przez Boscha, znanej także pod na- skoku armatury można od razu przy- zwą FIS rozszerza możliwości serwi- stąpić do naprawy z pominięciem eta- sowania diesli. pu dokładnej kontroli na stanowisku Udostępniona z początkiem roku 2010 faza trzecia FIS umożliwia m.in. naprawę gniazda zaworu i elek- operacji. Nowy, cyfrowy klucz dynamometryczny z ustawieniem kąta dokręca- niem jest przy tym skalibrowanie pa- nia zapewnia szybki i bezpieczny rametrów działania, a dokładniej mó- montaż wtryskiwaczy. Dostępna jest wiąc, siły dociskowej sprężyny w nim także kompletna baza danych zaworu, wielkości szczeliny po- zdefiniowanych parametrów skręca- wietrznej, siły docisku sprężyny roz- nia wtryskiwaczy. ne w walizce) zostały wyprodukowa- ku armatury elektrozaworu. Wszyst- ne z najwyższą dokładnością, umożli- kie ustawienia muszą być wykonane wiającą dotrzymanie wszystkich wy- z dokładnością do 1/1000 mm. maganych parametrów działania wiązują takie same normy jak w przy- Gwarancją jakości naprawy jest przemyślana konfiguracja elementów na wyposażenie fabryczne pojazdów. pomiarowych i montażowych. Zestaw Naprawione elementy muszą więc narzędzi umożliwia precyzyjne prze- pod względem jakości być porówny- noszenie zmierzonych wartości z wy- walne z tymi, które zeszły z taśm maganą, dużą dokładnością. W skład montażowych. Dlatego wszystkie na- zestawu wchodzą: rzędzia potrzebne do serwisowania G adaptery pomiarowe dla CRI i CRIN, wtryskiwaczy Common Rail zostały G adapter do pomiaru skoku armatury, stworzone na podstawie narzędzi G elementy kalibracyjne, używanych w procesie produkcji no- G uchwyty montażowe dla poszcze- czujnik zegarowy mierzący z dokładnością do 1/1000 mm zapewnia najwyższą jakość regulacji, a kabel Sterownik pneumatyki wtryskiwaczy. padku produkcji wtryskiwaczy wych wtryskiwaczy. I tak: cyfrowy Zestaw adapterów pomiarowych Podkładki regulacyjne (dostarcza- zwiększonego przemieszczenia i sko- Technikę serwisową Boscha obo- Oprogramowanie probierczym, co skraca czas całej tromagnesu. Szczególnym wyzwa- pylacza, skoku iglicy wtryskiwacza, Podkładki regulacyjne CRI/CRIN Mikrometr zegarowy Wyposażenie pomiarowe gólnych części, G narzędzie do wciskania tulejek ogranicznika. Jarosław Cichecki Przyrządy montażowe diesel | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 9 Niezrównana wydajność Pompa Common Rail CP4 została kład model Peugeot 308 w wersjach zastosowana w modelu Peugeot 308. nadwozia sedan i kombi przyspiesza z momentem obrotowym 240 Nm Nowa pompa Common Rail CP4, bę- do prędkości maksymalnej 192 km/h, dąca dziełem firmy Bosch, stała się rozwijając moc 109 KM. Jeszcze moc- w Peugeocie 308 sercem wysokoci- niejsza jest pompa CP4.1H zapewnia- śnieniowego systemu wtryskowego. jąca ciśnienie wtrysku 2000 barów, Seria CP4, mająca zastosowanie która w samochodzie tej samej klasy w wielu układach wysokociśnienio- – BMW 123d – umożliwia osiągnięcie wych, odznacza się się maksymalną prędkości 100 km/h w zaledwie 6,9 s. wydajnością hydrauliczną i już dziś Dane tego sportowego diesla o mo- osiąga ciśnienia wtrysku dochodzące cy 150 kW, momencie obrotowym 400 do 2000 barów. Nm i zużyciu 5,2 litra były prezento- można ją serwisować – łatwiejszy jest wane szeroko w prasie fachowej. do niej dostęp, a podczas prac Dzięki pompie CP4 samochody z silnikami Diesla oraz ciśnieniem Pompa CP4 jest lżejsza i składa się wtrysku 1600 barów są dynamiczne, z mniejszej liczby części niż poprzed- oszczędne i proekologiczne. Na przy- nie modele. Dzięki temu szybciej przy obsłudze urządzenia potrzeba mniej narzędzi. Jarosław Cichecki Części zamienne w systemie Bosch eXchange Rozwiązaniem w tym przypadku są części fabrycznie regenerowane – o jakości porównywalnej z tymi, które pochodzą z seryjnej produkcji, mające taką samą gwarancję, a sprzedawane w atrakcyjnych cenach. Na ich stosowaniu zyskują zarówno warsztaty jak i właściciele pojazdów. Zyskuje również środowisko – podczas regeneracji odzyskuje się wiele wartościowych elementów, które inaczej trafiłyby na śmietnik. Firma Bosch dzięki wieloletniemu doświadczeniu w seryjnej regeneracji części może zaoferować części zamienne do pomp rozdzielaczowych. Bosch eXchange dostarcza z gwarancją: G nastawniki potencjometrów do pomp VE-EDC, G zestawy części do sterowników – PSG5 – (VP 44 i VP 30), G obudowę pompy VP 44, G nastawnik HDK do pomp VE-EDC. Bosch wprowadził regenerowane części zamienne do rozdzielaczowych pomp wtryskowych (VE/VP). Wydajność i trwałość rozdzielaczowych pomp wtryskowych (VE/VP) jest już niemal legendarna. Dlatego klienci są w dalszym ciągu zainteresowani ofertą serwisowania i napraw tych komponentów. Przychodzi jednak taki moment, w którym produkcja seryjna nawet najbardziej popularnej części musi się zakończyć. Konsekwencją jest nieuchronny wzrost cen części zamiennych dla danego produktu. Jarosław Cichecki 10 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | Bosch-Service w Polsce Inwestowanie w ludzi Bytomski Bosch-Service Rożeń po raz drugi zwyciężył „na swoje”. Do sieci Bosch-Service przyłączył się prawie w konkursie na najlepszego doradcę serwisowego. na początku jej powstawania, bo, jak mówi, dla niezależ- Ten sukces to efekt przekonania właściciela firmy, nych warsztatów jest to optymalna forma. Zapewnia stan- że we współczesnym warsztacie samochodowym dardy pracy, dostęp do informacji serwisowych i właśnie równie ważne jak wyposażenie techniczne jest stałe szkolenia. A dzisiaj mechanikowi samochodowemu, nawet szkolenie pracowników. inżynierowi, nie wystarczy już ogólna wiedza z zakresu obsługi pojazdów i nie zastąpi jej nowoczesny sprzęt, który Z inż. Markiem Rożeniem, właścicielem BS Rożeń rozmawia- oczywiście też jest niezbędny. Trzeba stale się rozwijać, bo my w obszernej sali zajmującej piętro warsztatu. Tu w każdą nawet jeśli ktoś jest dobry dziś, to gdy nie będzie szkolony, pierwszą sobotę miesiąca spotykają się na szkoleniach jutro może sobie nie poradzić. wszyscy pracownicy firmy. – Zwykle sam prowadzę zajęcia, – Praca w serwisie wielomarkowym to wyzwanie. Wy- ale ostatnio zleciłem doświadczonym pracownikom przygo- maga od ludzi szerokiej wiedzy – mówi Marek Rożeń. towanie dla kolegów szkoleń tematycznych – mówi Marek W 14-osobowej załodze firmy jest czterech inżynierów Rożeń. – Chciałbym, by podzielili się z innymi swoją wiedzą (włącznie z właścicielem) i wszyscy w razie potrzeby pra- i doświadczeniem. Minęły już czasy „złotej rączki”, a prowa- cują przy naprawach samochodów. Warsztat obsługuje sa- dzenie serwisu wielomarkowego przy obecnym tempie mochody osobowe, dostawcze i ciężarowe wszystkich ma- zmian technologicznych wymaga stałej nauki. Dlatego rów- rek, z silnikami benzynowymi i Diesla, zajmuje się naprawą nież ja uczestniczę w szkoleniach specjalistycznych i wysy- instalacji gazowych, serwisuje układy klimatyzacji i ogu- łam na nie pracowników tak często jak tylko to jest możliwe. mienia. Bosch-Service Rożeń ma wiernych klientów nie tyl- Firma Marka Rożenia działa już prawie 20 lat – od czasu, gdy jej właściciel porzucił bezpieczną posadę dyrektora technicznego w przedsiębiorstwie państwowym i przeszedł Marek Rożeń: najważniejsze jest spełnianie oczekiwań klientów Klienta trzeba wysłuchać, zdobyć jak najwięcej informacji o pojeździe i jego usterkach, bo to ułatwia pracę i jej rozplanowanie. A potem klient potrzebuje kompetentnej informacji o tym, co zostało zrobione w jego aucie. Dlatego rola doradcy ser wisowego jest tak ważna i funkcje te pełnią w firmie najbardziej doświadczeni fachowcy. ko z Bytomia, którzy wiedzą, że tu zawsze znajdą pomoc i zrozumienie. Anna Borsukiewicz produkty | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 11 Nowy program świec Bosch Platin-Ir do silników zasilanych paliwami gazowymi Firma Bosch wprowadziła na rynek nowy program świec Platin-Ir przeznaczony dla wymagających użytkowników samochodów zasilanych paliwami gazowym CNG/LPG. Program świec do gazu Platin-Ir składa się z 14 typów, które zapewniają 80% pokrycia naszego rynku. Nowe świece można znaleźć w ostatniej edycji programu TecDoc z dopiskiem CNG/LPG. Świece Platin-Ir dostosowane są do spalania gazu, innego niż w przypadku benzyny. W silnikach zasilanych benzyną podczas suwu sprężania kropelki paliwa podlegają odparowaniu. Dochodzi wówczas do schładzania komory spalania i świecy zapłonowej („ciepło parowania”). Natomiast paliwa gazowe charakteryzują się tzw. suchym spalaniem, które oznacza brak efektu schładzania przez odparowanie paliwa. Doprowadza to do wyższych temperatur w komorze spalania i na elektrodach świecy zapłonowej. Dlatego w obu elektrodach świec Platin-Ir znajdują się rdzenie miedziane, dzięki którym świeca nie wychodzi poza zakres temperatury optymalnej. Obniża to ryzyko cia, co widoczne jest w charakterystykach napięcia prze- spalania stukowego. Ponadto stop platynowo-irydowy za- bicia w funkcji czasu pracy. pewnia większą odporność świecy na wysokie temperatury i działanie erozyjne spalin. Warunkiem właściwego zapłonu mieszanki jest iskra, Tak więc nowy przewód, który miał rezystancję izolacji wyraźnie przewyższającą bieżące potrzeby, sukcesywnie ją traci, aż do momentu przebicia, które definitywnie go czy inaczej mówiąc wyładowanie elektryczne między dyskwalifikuje. Krótko mówiąc, po paru latach eksploata- elektrodami świecy zapłonowej. Energia wyzwalana pod- cji przewody zapłonowe należy wymienić na nowe z po- czas trwania łuku elektrycznego (począwszy od inicjacji wodu utraty izolacji. W przeciwnym wypadku dojdzie aż do momentu jego zakończenia) musi być na tyle duża, do ich przebicia. Jest to pierwszy krok do wystąpienia tzw. aby doszło do zjonizowania kanału między elektrodami „back fire”. świecy, które warunkuje przeskok iskry, a następnie do fa- Przemysław Ćwikowski zy rozładowania energii w czasie niezbędnym do prawidłowego zapłonu mieszanki. Z uwagi na fakt zwiększonej rezystancji mieszanki gazowej, wysokie napięcie w układzie zapłonowym jest o 30% wyższe w stosunku do pracy na mieszance benzynowej. Dlatego wszystkie świece w programie Platin-Ir mają jedną elektrodę masową oraz ustawiony odstęp między elektrodami na 0,7 mm, a średnica elektrody środkowej wynosi zaledwie 0,6 mm. Wymogi poszczególnych systemów zapłonowych są różne w zależności od wartości przenoszonego wysokiego napięcia. I tak, starsze układy zapłonowe (pierwszej generacji) wytwarzają wysokie napięcie na poziomie kilkunastu kV, a nowsze układy (drugiej generacji) rzędu kilkudziesięciu kV, co w sposób oczywisty determinuje dobór przewodów. Zarówno przewody zapłonowe bezoporowe jak i te z opornością rozłożoną podlegają procesowi zuży- Program świec do gazu Platin-Ir 12 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | produkty malne zużycie wody baterie M6 nie wymagają jej uzupełniania przez cały okres eksploatacji. Przed rozpoczęciem użytkowania akumulator należy napełnić elektrolitem. Dzięki dołączonemu do akumulatora wygodnemu systemowi napełniania operacja jest łatwa i bezpieczna. Ze względu na doskonałe parametry elektryczne przy rozruchu na zimno, a także na swoją pojemność, akumulatory M6 są idealne do motocykli, które często bywają narażone na ekstremalne obciążenia, jak np. motocykle biorące udział w zawodach Enduro. Akumulatory Bosch M4, wykonane w tradycyjnej technologii, charakteryzują się wysokimi rezerwami mocy oraz niezawodnością rozruchu. Szeroki program akumulatorów M4 obejmuje 28 typów do sieci 12 V oraz jeden akumulator do sieci 6 V i może być stosowany w niemal wszystkich motocyklach. Akumulatory M4 odznaczają się długą żywotnością nawet w niekorzystnych warunkach eksploatacji. Zastosowana technologia zapewnia ich bezobsługowe działanie. Aby dolać wodę destylowaną do akumulatora M4, można go otworzyć, a następnie szczelnie zamknąć. Wszystkie akumulatory M4 są standardowo wy- Nowe akumulatory Bosch M4 i M6 do motocykli posażone w pojemniki z elektrolitem. Dołączone akcesoria ułatwiają napełnienie akumulatora. Akumulatory linii M6 oraz M4 są dostarczane wraz z elektrolitem w pojemnikach umożliwiających ich wygodne i bezpieczne napełnienie. Można je kupić w warsztatach samochodowych, warsztatach Bosch-Service oraz w sklepach z częściami zamiennymi do samochodów. Zaprojektowano je specjalnie do motocykli często narażonych na ekstremalne obciążenia. Akumulatory linii M4 i M6 są przeznaczone do niemal wszystkich europejskich, japońskich oraz amerykańskich marek i modeli motocykli, a także do quadów, skuterów wodnych, skuterów śnieżnych i kosiarek do trawy. Zostały zaprojektowane pod kątem obciążeń charakterystycznych dla eksploatacji motocykli. Akumulatory M6 firmy Bosch, wykonane w innowacyjnej technologii AGM, są zabezpieczone przed wyciekiem, wyjątkowo odporne na wstrząsy i całkowicie bezobsługowe. Technologia AGM bazuje na macie z delikatnych mikrowłókien szklanych, które wiążą w sobie elektrolit i przez to uniemożliwiają jego wyciek z akumulatora. Włóknina jest umieszczona pomiędzy ołowiowymi płytami akumulatora i podczas napełniania niemal całkowicie wchłania elektrolit. W takim stanie elektrolit nie znajduje się w formie płynnej i wskutek tego nie może wyciec z akumulatora. W porównaniu do konwencjonalnych baterii motocyklowych, akumulatory M6 osiągają żywotność dłuższą o 20 %. Gwarantują również niezawodny rozruch nawet po długim czasie postoju i przy ekstremalnie niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Ze względu na mini- Sławomir Kosek produkty | nr 1 (35) 2010 | Autospec | 13 wolnej marki), które dotychczas było wykorzystywane w warsztacie. Korzyści dla klienta: G otrzymuje urządzenie FWA 4xxx/4xxx S1 najnowszej generacji zapewniające łatwe i efektywne badanie geometrii zawieszenia; G różnica ceny promocyjnej od ceny katalogowej wynosi ponad 11 000 zł netto, co oznacza, iż klient „sprzedaje” swój stary Wymiana starej geometrii sprzęt za tę kwotę i nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów związanych z obowiązkiem utylizacji; Do 30 kwietnia firma Bosch prowadzi promocyjną akcję sprzedaży urządzeń G nowe systemy do kontroli geometrii zawieszenia FWA 4xxx/4xxx S1 do kontroli geometrii zawieszenia typu FWA. zawierają dane do ponad 20 000 Objęte są nią urządzenia do kontroli FWA 43xx S1/44xx S1 (wersje bez zaci- różnych pojazdów pochodzących geometrii zawieszenia typu sków i obrotnic). Warunkiem koniecz- od więcej niż 50 producentów oraz FWA 43xx/44xx (wersje standardowe nym zakupu FWA 4xxx/4xxx S1 w ce- wiele pomocniczych ilustracji już z uchwytami uniwersalnymi i ob- nie promocyjnej jest zwrot starego i rysunków. rotnicami mechanicznymi) oraz typu urządzenia do kontroli geometrii (do- Superfit z pędzelkiem Przykłady zastosowania smaru Superfit Optymalizacja i podwyższenie komfortu Problem: montaż z zastosowaniem smaru miedziowego może prowadzić do powstawania drgań rezonansowych lub utrudnienia ruchu powrotnego okładzin ciernych przy zwalnianiu hamulca. W obu przypadkach dochodzi do powstawania charakterystycznego hałasu w układzie hamulcowym. Rozwiązanie: użyć smaru Superfit na powierzchniach prowadzących i na odwrocie okładzin ciernych. Korzyść: zapobieganie hałasom (np. piskom i drganiom hamulców) i poprawa działania okładzin ciernych. Na podstawie uwag i zaleceń warsztatów Bosch opracował dla smaru Superfit nowe opakowanie z układem dozującym w postaci pędzelka. Zapewnia ono lepsze dozowanie smaru, co zwiększa jego wydajność oraz przyczynia się do skrócenia czasu naprawy hamulców. Superfit jest dobrze znany i ceniony wśród profesjonalistów, gwarantuje odpowiednią jakość działania hamulców tarczowych i bębnowych przez długi czas. Jego zalety to duża wytrzymałość na obciążenia i niezawodność. Superfit Boscha odznacza się wyjątkowo niskim stopniem separacji oleju, i nieprzewodzący prądu. Idealnie na- niewielką skłonnością do twardnienia daje się do smarowania zacisków stalo- w porównaniu do innych tego typu wych i aluminiowych. Można go także produktów, wysoką odpornością stosować do układów centralnego sma- na zmywanie oraz wysokie i niskie rowania, szyn foteli, prowadnic szyber- temperatury. Poza tym smar nie zawie- dachów oraz ograniczników drzwi. ra cząstek metalu, jest bezkwasowy Tomasz Nowak Przemysław Ćwikowski Ochrona antykorozyjna Problem: wpływ warunków otoczenia, np. deszczu, soli do posypywania jezdni czy brudu, może prowadzić do powstania korozji. Rozwiązanie: wysoka odporność smaru Superfit na zmywanie opóźnia powstawanie korozji. Korzyść: zwiększenie trwałości części układu hamulcowego. Dodatkowo smar Superfit można stosować w przypadku aluminiowych zacisków, ponieważ jest on pozbawiony domieszek miedzi. 14 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | produkty Adapter Multi-Clip w wycieraczkach firmy Bosch Bezprzegubowa wycieraczka Aerotwin Multi-Clip pasuje do różnych typów mocowań w najważniejszych modelach pojazdów na całym świecie. Tak niepozorna część jak zaczep, Szybkość, bezpieczeństwo, za pomocą którego pióro mocowane kompatybilność jest do ramienia wycieraczki samo- Nowy adapter Multi-Clip firmy Bosch chodowej na długo wprowadziła za- pasuje do czterech różnych złączy mieszanie na rynku. Często zdarzało wycieraczek bezprzegubowych typu się, że producenci samochodów sto- Toplock (montaż od góry) oraz Side- sowali różne rodzaje mocowań, nawet lock (montaż z boku). Jest stosowany w tej samej serii modeli. Zupełnie in- w wycieraczkach Bosch Aerotwin. ny jest nowy adapter Multi-Clip firmy Kierowcy, którzy sami chcieli wy- Bosch – umożliwia łatwy i szybki mienić płaskie wycieraczki, mieli do tej montaż wycieraczek. pory problemy z dobraniem odpo- Konstruktorzy z firmy Bosch wiedniej wycieraczki i pasującego opracowali adapter pasujący do naj- do niej adaptera. Teraz staje się to bar- różniejszych typów ramion wyciera- dzo łatwe. Pomyłki są w zasadzie wy- czek stosowanych w najpopularniej- kluczone, ponieważ dzięki adapterowi szych samochodach osobowych. Ada- Multi-Clip wycieraczki będą pasować pter Multi-Clip jest już zamontowany do wszystkich typów mocowań. Wy- na wycieraczce, tak więc jej wymiana starczy sięgnąć ręką na regał, by zna- przebiega komfortowo i nie wymaga leźć „swoją” wycieraczkę, bez koniecz- wielu czynności. Również poszukiwa- ności korzystania z porady personelu. nie odpowiedniej wycieraczki na regale w sklepie stało się teraz znacznie Aerotwin zwycięzcą testu łatwiejsze i szybsze. Połączenie wycieraczek za pomocą adaptera Multi-Clip jest Adapter Multi-Clip firmy Bosch to zawsze takie samo, zmienia się tylko prawdziwa innowacja – podobnie jak długość pióra. wycieraczki Aeortwin, w których jest produkty | nr 1 (35) | 2010 | Autospec | 15 montowany. W teście wycieraczek przeprowadzonym przez ADAC (ADAC Motorwelt 2/2010) wycieraczka Bosch Aerotwin uzyskała najlepsze oceny we wszystkich próbach. Jako jedyna spośród wszystkich testowanych produktów otrzymała ocenę całkowitą „bardzo dobry”. Oprócz pięciu wycieraczek płaskich, zwanych także wycieraczkami bach zdecydowanym zwycięzcą okaza- typu aero, w teście przyglądano się tak- ła się wycieraczka Bosch Aerotwin. że pięciu konwencjonalnym wycie- Druga testowana wycieraczka fir- Dzięki zastosowaniu uniwersalnego adaptera Multi-Clip Bosch już dziś spełnia życzenie ekspertów ADAC, ja- raczkom przegubowym – w sumie my Bosch – Twin Spoiler – zajęła trze- kim są „łatwe w obsłudze i ujednoli- tych 10 produktów stanowiło przekro- cie miejsce w klasyfikacji ogólnej. Zo- cone elementy łączące ramię wycie- jową reprezentację wszystkich marek stała uznana za najlepszą wycieracz- raczki z piórem”. Dlatego przy zaku- wycieraczek. Testowano je w Volkswa- kę przegubową. pie wycieraczek warto zwrócić uwagę na jakość urządzenia i nieco więcej genie Golfie czwartej generacji, oceniając montaż w pojeździe, a przede Błyskawiczny montaż za nią zapłacić. Nowoczesna, płaska wszystkim jakość oczyszczania szyb Ocenę „bardzo dobry” wycieraczka wycieraczka, taka jak Aerotwin firmy przy temperaturze letniej +20 °C oraz Aerotwin otrzymała za doskonałą ja- Bosch, zapewnia nie tylko lepszą ja- zimowej – 8 °C. Wycieraczki musiały kość oczyszczania szyb w długim cza- kość oczyszczania szyb, ale także udowodnić swoją jakość w stanie no- sie. Także montaż w pojeździe i zamo- odznacza się dłuższym okresem wym, używanym oraz po sztucznym cowanie na ramieniu wycieraczki zo- eksploatacji. nasłonecznieniu. We wszystkich pró- stały ocenione na piątkę. Michał Stępak Promocyjna sprzedaż KTS 340 i 670 Firma Bosch wprowadziła atrakcyjną ofertę sprzedażową w segmencie testerów usterek z wielomiesięcznym oprogramowaniem ESI [tronic]. Stworzone zostały 2 zestawy w ce- również podczas jazd próbnych. nach promocyjnych: KTS 340 z opro- Uwzględnia wszystkie dotychczaso- gramowaniem na 48 miesięcy (Dia- we protokoły badań diagnostycz- gnoza + System Informacji Serwiso- nych: systemy ISO samochodów wej na 4 lata) oraz KTS 670 z 3-letnim europejskich, systemy SAE sa- oprogramowaniem ESI [tronic]. Akcja mochodów amerykańskich i ja- specjalna potrwa do 30 czerwca br. pońskich, protokoły CAN do ba- KTS 340 jest testerem do diagno- dania nowoczesnych systemów z ma- zowania, wyszukiwania usterek, na- gistralami transmisji danych CAN. prawy i serwisowania. Główne jego KTS 670 dysponuje oscyloskopem zalety to prosta obsługa za pomocą dwukanałowym oraz multimetrem ekranu dotykowego, intuicyjna kon- w wersji dwukanałowej do wykony- sięcy wynosi 25 900 zł, natomiast cepcja dostępu do wszystkich infor- wania pomiarów napięcia, natężenia KTS 670 z oprogramowaniem A+C9 macji oraz możliwość natychmiasto- prądu i rezystancji. Urządzenie na 36 miesięcy – 33 800 zł. Ceny za- wego przełączania: z diagnozy ste- ma kolorowy wyświetlacz z dużym wierają koszty transportu do odbior- rowników do wyszukiwania usterek ekranem dotykowym o dobrej czytel- cy w kraju, koszt montażu i urucho- (naprawy komponentów) i odwrotnie, ności, wysokiej jasności i szerokim mienia. Urządzenia są objęte 12 mie- co przyspiesza proces naprawy. kącie widzenia. sięczną gwarancją, serwisem KTS 670 to kompletny tester usterek, który może być wykorzystywany Promocyjna cena netto KTS 340 z oprogramowaniem A+C9 na 48 mie- gwarancyjnym i pogwarancyjnym. Tomasz Nowak 16 | Autospec | nr 3 (34) | 2009 | produkty VW Transporter T5 i Bosch Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudzie- i mocy 77 kW/105 KM z okresu od kwietnia 2003 r. do listo- sięciu marek samochodów produkowanych w Europie. pada 2009 r. – wraz z wykazem niektórych części zamien- Warto sobie uświadomić jak wiele elementów z logo nych produkowanych do niego przez firmę Bosch. Obok na- Bosch znajduje się w każdym modelu. zwy produktów umieszczamy numery katalogowe. W przypadku niektórych elementów są to tylko przykłady, W naszym cyklu prezentujemy samochód Volkswagen gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyjnych, a wraz Transporter T5, w wersji nadwozia dostawczej lub osobo- z nimi zmieniały się numery katalogowe. Dlatego dobór od- wej, z silnikiem wysokoprężnym o pojemności 1896 cm³ powiednich części możliwy jest przy użyciu katalogu Bosch. 15 7 6 5 1 14 3 22 21 1 Świeca żarowa, Duraterm G Nr 0 250 202 023 2 nator (KCB1(>) 14V 50/90A) G Al(wyterrób regenerowany) G G 4 5 G 6 G 7 G 8 G 9 G 10 9 8 16 23 20 24 3 11 2 13 17 4 12 Nr 0 986 047 250 Pasek klinowy wielorowkowy (6 DPK 1195) Nr 1 987 946 047 Rozrusznik (RF74-E25 12V (L)) (wyrób regenerowany) Nr 0 986 020 250 Przepływomierz masowy powietrza (HFM 5-4.7) (wyrób regenerowany) Nr 0 986 284 009 Pompowtryskiwacz (UIS/PDE) (wyrób regenerowany) Nr 0 986 441 509 Wkład filtra powietrza; silnik Nr 1 457 433 331 Wkład filtra olejowego Nr 1 457 429 192 Pasek zębaty (HTDA 1143 9,525M 30) Nr 1 987 949 538 18 19 10 Pasek zębaty/rolka napinacza/ G 17 Czujnik prędkości G 11 G 18 G 12 G 13 G 14 G 15 G 16 G zwrotna/prowadząca – komplet Nr 1 987 948 253 Reflektor, ruch prawostronny, montaż z lewej strony Nr 0 301 195 201 Reflektor, ruch prawostronny, montaż z prawej strony Nr 0 301 195 202 Żarówka, światła mijania (H7 Longlife Daytime) Nr 1 987 302 078 Żarówka, światło postojowe/ pozycyjne/gabarytowe (Pure Light) Nr 1 987 302 206 Filtr z węglem aktywnym we wnętrzu pojazdu Nr 1 987 432 431 Czujnik prędkości obrotowej koła, przód Nr 0 986 594 504 19 G 20 G 21 G 22 G 23 G 24 G obrotowej koła, tył Nr 0 986 594 504 Okładziny hamulca tarczowego, komplet, przód Nr 0 986 494 107 Zacisk hamulcowy lewy, przedni (wyrób regenerowany) Nr 0 986 473 193 Zacisk hamulcowy prawy, przedni (wyrób regenerowany) Nr 0 986 474 193 Tarcza hamulcowa, przednia Nr 0 986 479 211 Okładziny hamulca tarczowego, komplet, tył Nr 0 986 494 108 Szczęka hamulca ręcznego Nr 0 986 487 625 Tarcza hamulcowa, tylna Nr 0 986 479 097 technika | nr 1 (35) 2010 | Autospec | 17 Gdy kierowca nie zahamuje Audi A8 czy Mercedes-Benz klasy E potrafią w sytuacji awaryjnej zahamować same. To wybawienie dla kierowców, którzy mają trudności z szybkim podjęciem decyzji. Unia Europejska konsekwentnie dąży rówce Merce- do tego, by poprawić bezpieczeństwo des-Benz Actros na drogach. Z przeprowadzonej przez seryjnie stoso- firmę Bosch w Niemczech analizy wy- wany od 2006 r. padków najechania na poprzedzający system automa- pojazd wynika, że 1/3 kierowców nie tycznie urucha- hamowała wcale, a połowa nie wyko- mia układ hamul- rzystała pełnej siły hamowania. Dlate- cowy, gdy uzna, że go od 2011 r. wszystkie nowe samo- zderzenie z jadą- chody sprzedawane na terenie Unii cym przed nią na tym Europejskiej będą musiały być seryj- samym pasie ruchu po- nie wyposażone w układ wspomaga- jazdem jest nieuniknione. nia nagłego hamowania. System wykorzystuje trzy wiąz- Działa on jednak tylko wtedy, gdy ki radarowe wykrywające poruszają- kierowca naciśnie pedał hamulca. ce się pojazdy w odległości 150 m etapie system uruchamia układ ha- Niektórzy producenci samochodów przed ciężarówką i stale mierzy róż- mulcowy z siłą 30%. Gdy pojazdy są oferują pojazdy, które hamują, gdy nicę prędkości między ciężarówką już w odległości ok. 7 m od siebie, kierowca nie robi nic. Są one wyposa- a pojazdem poprzedzającym. a kierowca nadal nie reaguje, nastę- żone w liczne urządzenia nazywane W pierwszej fazie działania systemu puje zahamowanie ciężarówki z pełną pomocnikami. Niektóre z nich wyrę- kierowca jest informowany sygnałem wydajnością układu hamulcowego, aż czają kierowcę bez jego wiedzy i zgo- dźwiękowym i wizualnym (na tablicy do jej zatrzymania. dy, na przykład „inteligentny” system przyrządów), że oba pojazdy niebez- hamowania montowany w samocho- piecznie zbliżają się do siebie. Jeśli jazdy poruszające się przed cięża- dach osobowych i ciężarówkach. In- kierowca nie zareaguje, w drugim rówką, ale nie rozpoznawał obiektów System w Actrosie wykrywał po- teligencja polega na tym, że układ zatrzymuje pojazd, nawet jeśli kierowca nie ma na to najmniejszej ochoty. By jednak nie dyskredytować intelektu Aktywny układ hamowania w Mercedesach klasy S i E Układ rozpoznaje pojazdy znajdujące się w odległości 200 m i funkcjonuje, gdy samochód porusza się z prędkością od 30 do 200 km/h. Działa w trzech fazach: kierowcy, bezpieczniej jest nazwać ten system aktywnym. Aktywny układ hamowania Aktywny układ hamowania wykorzystuje wcześniej stosowane systemy – ABS/ESP, wspomagania nagłego hamowania oraz kontroli odległości i łączy je w jeden wspólny. Bosch, jako uznany projektant i producent układów hamulcowych, współpracuje z producentami samochodów nad unowocześnieniem tych układów. Chociaż zasada działania jest identyczna, aktywne układy hamowania różnią się długością pomiaru odległości lub liczbą radarów. W cięża- I faza II faza III faza Na ok. 2,6 s. przed przewidywaną kolizją sygnalizacja sygnałem optycznym i dźwiękowym. Po 3-krotnym akustycznym ostrzeżeniu, jeśli kierowca nie zareaguje, na 1,6 s przed wypadkiem uruchamia się układ hamulcowy. Uruchomienie systemu ochrony pasażerów. Na ok. 0,6 s przed kolizją następuje hamowanie z pełną siłą. 18 | Autospec | nr 1 (35) 2010 | technika Aktywny układ hamowania w Audi A8 działa czterofazowo Uruchomienie sygnałów ostrzegawczych, niewielkie zahamowanie samochodu, hamowanie z opóźnieniem 3 m/s2 i w czwar tej fazie, na 0,5 s. przed przewidywanym zderzeniem – hamowanie z maksymalną wydajnością. ją pasy bezpieczeństwa do ciał pasażerów, zamyka szyby w drzwiach i okno dachowe (jeśli są otwarte). Proces ten jest odwracalny i gdy system stwierdzi, że zagrożenie mija, pasy bezpieczeństwa są rozluźniane, a światła awaryjne – wyłączane. Pasy bezpieczeństwa są naciągane również wtedy, gdy system wykryje pojazd nagle wyjeżdżający z bocznej ulicy lub jadący na tym samym pasie ruchu, ale w przeciwnym kierunku (zderzenie czołowe). W Audi jest także zamontowany system ochrony pasażerów chroniący ich przed najechaniem w tył samochodu. Wówczas przed zbliżającą się kolizją oparcia foteli i zagłówki są przesuwane do optymalnej pozycji, a w przypad- nieruchomych, co było jego wadą. cze – dźwiękowy i wizualny. W drugiej ku tzw. foteli wielokonturowych boki W osobowych Mercedesach klasy S fazie następuje niewielkie zahamo- siedziska i oparcia są napełniane po- i E zmieniono radar dalekiego zasię- wanie samochodu. Jeśli wtedy kie- wietrzem, układ hamulcowy zostaje gu, który rozpoznaje pojazdy znajdu- rowca naciśnie na pedał hamulca, ak- przygotowany do działania przez jące się w odległości 200 m, a więc tywny układ hamowania już sam zbliżenie klocków do tarcz. o 50 m dalej. Jego uzupełnieniem są ustala właściwą siłę hamowania radary krótkiego zasięgu (30 m). na podstawie pomiaru odległości nia jest optymalny dobór siły hamo- Działanie systemu jest podobne – ak- od poprzedzającego pojazdu. Gdy wania – przez wytworzenie odpowied- tywizuje się on na ok. 2,6 sekundy jednak kierowca nie zareaguje, sys- niego ciśnienia płynu hamulcowego przed przewidywaną kolizją, ostrze- tem rozpoczyna hamowanie z opóź- – połączony z zadziałaniem pasów 2 Zaletą aktywnego układu hamowa- gając kierowcę sygnałem optycznym nieniem 3m/s . W czwartej fazie, bezpieczeństwa czy poduszek po- i dźwiękowym o grożącym niebezpie- na pół sekundy przed przewidywa- wietrznych. Możliwe są jednak kolej- czeństwie. Po trzykrotnym akustycz- nym zderzeniem, system inicjuje ha- ne kombinacje ze znanych wcześniej nym ostrzeżeniu, w przypadku braku mowanie z maksymalną wydajnością. układów zwiększających bezpieczeń- Uruchomieniu systemu aktywne- stwo podróżnych lub, inaczej mówiąc, kundy przed przewidywanym zde- go hamowania towarzyszą działania, stworzenie kolejnego elektronicznego rzeniem uruchamia się układ hamul- których celem jest ochrona pasaże- urządzenia wyciągającego wnioski cowy. Na ok. 0,6 sekundy przed koli- rów. System włącza światła awaryjne, z danych uzyskiwanych od innej kom- zją następuje hamowanie z pełną siłą. uruchamia napinacze, które dociąga- binacji czujników. reakcji ze strony kierowcy, na 1,6 se- System rozpoznaje poruszające się pojazdy, gdy samochód jedzie z prędkością od 30 do 200 km/h i reaguje także na pojazdy nieruchome, gdy prędkość jazdy nie przekracza 70 km/h. Przy opracowywaniu aktywnego układu hamowania w nowym Audi A8 brali udział specjaliści z Boscha. System działa podobnie jak w Mercedesie, chociaż nie identycznie. W systemie Mercedesa aktywny układ hamowania obejmuje trzy fazy, a w Audi – cztery. W pierwszej fazie uruchamiają się sygnały ostrzegaw- Nagłe wyjechanie pojazdu z bocznej ulicy powoduje uruchomienie systemu ochrony pasażerów przez m.in. zaciśnięcie pasów bezpieczeństwa (radary krótkiego zasięgu) technika | nr 1 (35) 2010 | Autospec | 19 System ochrony pasażerów stosowany w Mercedesach klasy S i E oraz uaktywniany z nim razem aktywny układ hamowania zamknięcie okna dachowego zamknięcie szyb bocznych naciągnięcie pasów bezpieczeństwa kierowcy i pasażera siedzisko i oparcie przednich foteli ustawione w optymalnej pozycji w siedzeniach wielokonturowych boki siedziska i oparcia są napełniane powietrzem system radarowy Kombinacje teł mijania lub drogowych. Również chłodnicy, między reflektorami i roz- Dla przykładu, w Mercedesie klasy S w Audi A8 połączony z kamerą reflek- poznaje ciepłe obiekty przed pojaz- zamontowano „hamulec momentu tor ksenonowy ma zmienny strumień dem. Stosuje się różne systemy – bli- wektorowego”, który podczas jazdy emitowanego światła zmieniający je- skiego i dalekiego zasięgu. Jeśli w zakręcie uruchamia hamulec tylne- go zasięg. Nowością w Audi są nato- kamera rozpoznaje ciepłe obiekty go, wewnętrznego koła. Nie znaczy to miast światła mijania z 10 diodami z odległości 300 m, to można z nich jednak, że zrezygnowano z układu LED, w których światła do jazdy wyodrębnić ludzi w odległości 90 m ESP. W samochodach z możliwością dziennej połączono z kierunkowska- przed pojazdem. System ma trudno- zmiany siły tłumienia w zawieszeniu zami i światłami pozycyjnymi. Włą- ści z rozpoznaniem ludzi, gdy tempe- (np. pneumatycznym) stosuje się czanie lub wyłączanie poszczegól- ratura powietrza wynosi ponad 28oC. układ zapobiegający przechylaniu się nych diod daje także możliwość nadwozia pod wpływem bocznego uzyskania świateł zakrętowych lub mujący pojazd na wyznaczonym pa- wiatru. W tym przypadku analizowa- zmiany strumienia światła na niższy sie ruchu. Kamera rozpoznaje teraz ne są informacje z czujników przy- lub szerszy, w zależności od sytuacji nie tylko białą linię na czarnym pod- spieszenia bocznego, pochylenia kół drogowej. Włączenie odpowiedniego łożu, lecz także żółtą linię na białym i nadwozia, by po właściwej stronie oświetlenia jest realizowane na pod- tle. Nowe układy już nie reagują, gdy nadwozia zwiększyć ciśnienie powie- stawie informacji z czujnika deszczu np. kierowca zmienia pas ruchu, trza w amortyzatorach. Unowocześniono też układ utrzy- i czujnika zmierzchowego, a także na- zwiększając prędkość auta, co jest in- W samochodach klasy wyższej miarów położenia pojazdu z systemu terpretowane jako manewr wyprze- stosuje się seryjne systemy ułatwiają- nawigacyjnego GPS. Dzięki GPS moż- dzania. Układ ten działa przez kom- ce jazdę w nocy. Kamera umieszczona na odpowiednio wcześniej rozpoznać puterową analizę obrazu z kamery przed przednią szybą rozpoznaje po- sytuację drogową, np. dojeżdżanie fotografującej drogę w odległości jazd z włączonymi światłami jadący do skrzyżowania lub wjazd do miej- do 60 m (kąt 600) przed pojazdem. z przeciwka i tak ustawia położenie scowości, i dostosować optymalny Przejechanie linii ograniczającej da- reflektorów, by zachować maksymal- strumień światła. ny pas ruchu sygnalizowane jest wi- ną widoczność, a jednocześnie nie oślepiać kierowcy tego auta. Stale unowocześnia się system rozpoznawania pieszego z wykorzy- bracjami kierownicy. Niezamierzona zmiana pasa ruchu staniem kamery termowizyjnej, z któ- może się wiązać z zasypianiem kie- świateł reflektorów może się zmie- rej obraz jest wyświetlany na ekranie. rowcy. W Mercedesach zainstalowa- niać od 65 do 300 m i pełnić rolę świa- Kamera ta znajduje się w osłonie no więc układ, który rozpoznaje stan W Mercedesach klasy S i E zasięg 20 | Autospec | nr 1 (35) | 2010 | technika zewnętrzne i w zależności od intensywności świecenia diod może się zorientować, czy na sąsiednim pasie ruchu nie znajduje się inny pojazd. System taki od lat stosuje Audi. Montowanie wielu nowych systemów bezpieczeństwa wymusiło stworzenie innego niż dotychczas systemu przesyłu informacji, którego wydajność wzrosła 20 razy. Działa on na zasadzie równoległej, sześciopasmowej transmisji danych z różnymi prędkościami. W Audi A8, ze względu na skomplikowany system połączeń elektrycznych w kształcie litery „H”, 15 elektronicznych sterowników zamontowano przy przegrodzie, między bagażnikiem a przedziałem pasażerskim. Uznano, że jest to dobrze chronione miejsce z możliwością zainstalowania chłodzonych przestrzeni. Gdy w klasycznym pojeździe 1500 przewodów elektrycznych waży ok. 50 kg, w Audi instalacja elektryczna to tylko 8 kg. Wygląda na to, że nowoczesne samochody śledzą nie tylko ruch drogowy, lecz także zachowanie kierowcy, który nie powinien być zaskoczony, gdy nie naciskając pedału hamulca odczuje, że pojazd sam hamuje. Nastaną też takie czasy, że to samochód nakaże kierowcy zatrzymanie się na przerwę „kawową” i miejmy nadzieję, że nie wyłączy Aktywny układ hamowania stosuje się także w ciężarówkach. Działa w podobny sposób jak w samochodach osobowych, jednak ma inną budowę, gdyż czynnikiem roboczym w układzie hamulcowym jest powietrze. przy tym silnika. Ryszard Polit fot. Audi, Daimler, Hella, R. Polit Mercedes-Benz prowadzi próby współdziałania układu ESP z aktywnym układem hamowania. Podczas zbyt szybkiej jazdy w zakręcie, gdy koła naczepy są uniesione, następuje uruchomienie układu hamulcowego z pełną wydajnością. senności przez monitorowanie 70 różnych parametrów, m.in. niewielkie ruchy kierownicą, charakterystyczne dla śpiącego kierowcy. Obraz rejestrowany przez kamerę służy także do rozpoznawania znaków drogowych ograniczających prędkość jazdy. Dzięki dwóm radarom o zasięgu do 70 m, skierowanym w tył, wyeliminowano tzw. martwe pole w zewnętrznych lusterkach wstecznych. W lusterkach tych umieszczono diody informujące kierowcę o zbliżaniu się pojazdu na sąsiednim pasie ruchu. Gdy kierowca chcę skręcić, spogląda w lusterko Reflektor przedni z Audi A8 z 10 diodami LED do świateł mijania. Włączanie lub wyłączanie poszczególnych diod daje możliwość uzyskania świateł zakrętowych lub zmiany strumienia światła na niższy lub szerszy, w zależności od sytuacji drogowej.