Protokół nr 12

Katowice, dnia 10 grudnia 2003r.
P R O T O K Ó Ł Nr 12
z posiedzenia Komisji do spraw analizy stosowania przepisów prawa związanego z
ruchem zakładów górniczych odbytego w dniu 9 grudnia 2003r.
Posiedzenie Komisji prowadził jej przewodniczący mgr inż.Jan Szczerbiński. W
posiedzeniu uczestniczyło 14 członków Komisji oraz wnioskodawcy rozpatrywanych
tematów wg listy obecności.
Porządek dzienny posiedzenia obejmował rozpatrzenie wniosków :
1. Departamentu Górnictwa WUG w sprawie doboru obudowy.
2. Departamentu Energomechanicznego WUG w sprawie doboru obudów
zmechanizowanych.
3. Głównego Instytutu Górnictwa w sprawie dopuszczenia do stosowania
różnych typów obudów zmechanizowanych w ścianie.
4. Lubelskiego Węgla „BOGDANKA” SA. w sprawie warunków klimatycznych.
5. Lubelskiego Węgla „BOGDANKA” S.A. w sprawie transportu dołowego.
6. Lubelskiego Węgla „BOGDANKA” S.A. w sprawie sygnalizacji kolejek
podwieszonych z napędem własnym.
Ad.1.Rozpatrując problem dokonywania doboru obudowy przez kierownika działu
robót górniczych o którym mowa w §169 ust.1 rozporządzenia Ministra
Gospodarki z dnia 28.06.2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego
w podziemnych zakładach górniczych ( Dz.U. Nr 139, poz. 1169 ), Komisja
uznała, że kierownik działu robót górniczych jest osobą kompetentną i właściwą
w zakresie doboru obudowy dla typowych wyrobisk górniczych.
W ostatnim okresie czasu obserwuje się sporadyczne wykonywanie szybów i
wlotów do szybów oraz wyrobisk nietypowych o dużych gabarytach, dla
górnictwa węglowego. Poprzednio wyrobiska takie wykonywały firmy
specjalistyczne posiadające swoją kadrę, biura projektów oraz doświadczenie w
projektowaniu i wykonywaniu obudów tego typu wyrobisk. Biorąc powyższe pod
uwagę, celem zapewnienia odpowiedniej stabilności i podporności obudowy
oraz zachowania odpowiednich warunków bezpieczeństwa proponuje się zapis
§ 169 ust.1 poszerzyć o pkt 2 i uzyskać jednolity zapis:
„ § 169
1.O ile przepisy rozporządzenia nie stanowią inaczej :
1) kierownik działu robót górniczych dokonuje doboru obudowy w
poszczególnych wyrobiskach, na podstawie rozeznania warunków
górniczo-geologicznych,
2
2) doboru obudowy szybów wlotów do szybów oraz wyrobisk nietypowych
dla górnictwa węglowego tj. o przekroju poprzecznym przekraczającym
30 m2 , dokonuje kierownik działu robót górniczych na podstawie opinii
rzeczoznawcy,
3) rodzaje obudowy oraz zasady jej wykonywania określa się w projekcie
technicznym, o którym mowa w § 41 ust. 1.
Treść proponowanego zapisu Komisja przyjęła jednogłośnie.
Ad.2.Sprawę doboru obudów zmechanizowanych poddanych remontowi lub
modernizacji Komisja uznała za bardzo istotną w szczególności gdy remont ten
czy modernizacja ingeruje w konstrukcję elementów nośnych. Uznano za
zasadną rolę rzeczoznawcy w wydaniu opinii o poprawności doboru takiej
obudowy zmechanizowanej do określonych warunków geologiczno-górniczych.
Zwrócono jednak uwagę, że zapis nie ma dotyczyć remontów bieżących
dokonywanych w ścianach w czasie pracy kompleksu ścianowego. Uznano, że
należy
dokonać
zmiany
proponowanego
przez
Departament
Energomechaniczny WUG zapisu i przedstawić go na następnym posiedzeniu
Komisji.
Ad.3.Główny Instytut Górnictwa zaproponował poszerzenie zapisu §440 ust. 8
rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002r.w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych
(Dz.U. Nr 139, poz.1169). Poszerzenie zapisu polegać ma na określeniu
warunków jakie powinien uwzględniać rzeczoznawca dopuszczając różne typy
obudowy zmechanizowanej do pracy w jednej ścianie. Komisja uznała
stosunkiem głosów 5 za i 4 przeciw, że zapis powinien brzmieć :
„ § 440 ust.8. Dopuszcza się stosowanie różnych typów obudów
zmechanizowanych w jednej ścianie, pod warunkiem uzyskania pozytywnej
opinii rzeczoznawcy, uwzględniającej zarówno parametry techniczne obudów
jak i warunki górniczo-geologiczne danego pola ścianowego”.
Ad.4.Wnioskodawca Lubelski Węgiel „BOGDANKA” SA. zwrócił się do Komisji z
zapytaniem jak rozumieć zapis § 239 ust.2 rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 28.06.2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia
ruchu o raz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w
podziemnych zakładach górniczych (Dz.U.Nr 139, poz.1169) mówiący o
ograniczeniu czasu pracy pracowników przebywających całą zmianę roboczą w
miejscu pracy gdzie parametry klimatyczne są przekroczone. Jednocześnie
podniósł problem, czy dopuszczalna jest zmiana stanowiska pracy dla
pracowników zatrudnionych w miejscu gdzie są przekroczone parametry
klimatyczne.
Komisja stanęła na stanowisku, że problem wymaga głębszej analizy i
wypowiedzenia się w tym temacie jednostek naukowych. Dopiero po takim
działaniu możliwa jest zmiana istniejących przepisów prawa.
2
3
Na obecnym etapie Komisja uważa, że warunki klimatyczne na stanowisku
pracy powinny być zgodne § 239, ust.1 rozporządzenia. Natomiast ograniczony
czas pracy dotyczy pracowników zatrudnionych w czasie zmiany w
wyznaczonym przez pracodawcę miejscu pracy gdzie przekroczone sa
parametry klimatyczne.
Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, że temperatura powietrza, jego wilgotność
oraz intensywność chłodzenia decydują między innymi o komforcie pracy, który
ma bardzo duży wpływ na organizm ludzki, tj. na podwyższenie tętna, wzrost
ciśnienia krwi, wzrost temperatury wewnętrznej ciała ludzkiego. Równolegle ze
zmianą wymienionych objawów fizycznych obserwuje się zmiany psychiczne,
jak wzrost pobudliwości i uczucia niepokoju wewnętrznego. Wymienione objawy
przeważnie są krótkotrwałe i dlatego też są często bagatelizowane, co może
być powodem następstw chorobowych czy też przyczyną wypadku przy pracy.
Zmiana stanowiska pracy nie jest zabroniona ale zdaniem Komisji nie jest
korzystna, ponieważ pracownik na nowym stanowisku musi się do niego
zaadoptować i zapoznać z sytuacja na nim panującą. Czynności te mogą być
wykonywane w pośpiechu i być przyczyną różnych zdarzeń.
Ad.5.Rozpatrujac problemy zgłoszone przez wnioskodawcę a dotyczące zagadnień
transportu podziemnego regulowanego rozporządzeniem Ministra Gospodarki z
dnia 28 czerwca 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia
ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w
podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr 139, poz.1169) Komisja
stwierdziła, że:
-
kolej podziemna nadtorowa jest koleją podziemną ,
jednoszynowa kolej podwieszana
ze spalinowym napędem
lokomotywowym jest koleją podwieszoną z napędem własnym.
Jednocześnie Komisja uznała :
a) rozdział 6 załącznika nr 4 cyt. rozporządzenia zawierający szczegółowe
zasady prowadzenia ruchu układów transportu w wyrobiskach poziomych i
pochyłych do 45o, podzielony jest na podrozdziały dotyczące
poszczególnych rodzajów transportu.
Wymagania zawarte w punktach od 6.1 do 6.8 dotyczą kolei podziemnej,
natomiast wymagania zawarte w punktach 6.9., 6.11., 6.12., oraz 6.18
dotyczą kolejek podwieszonych z napędem własnym,
b) wymagania zawarte w rozdziale 6 punkt 6.7.30 oraz 6.7.32. załącznika nr 4
do cyt. rozporządzenia dotyczą wyłącznie kolei podziemnej.
c) skrócenie toru jezdnego kolejki podwieszonej i przemieszczanie stacji
osobowej w nowe miejsce tego samego wyrobiska nie jest istotną zmianą
konstrukcyjną lub zmianą warunków eksploatacji w rozumieniu przepisu §
32 ust.2 cyt. rozporządzenia, jednakże pod warunkiem, że zostało to
przewidziane w dokumentacji układu transportu będącej podstawą wydania
zezwolenia na oddanie do ruchu przez właściwy organ nadzoru górniczego.
Oczywistym jest, że po dokonaniu przedmiotowych zmian należy dokonać
odbioru technicznego i uzyskać zezwolenie kierownika ruchu zakładu
3
4
górniczego na eksploatacje zgodnie z § 536 cyt. rozporządzenia. Dokonane
zmiany powinny być ujęte w karcie aktualizacji, a o powyższych zmianach
powiadomiony organ nadzoru górniczego.
d) przepis § 541 cyt. rozporządzenia wymaga, aby uruchomienie transportu w
wyrobiskach poziomych oraz pochyłych o nachyleniu do 45o było
poprzedzone sygnałem ostrzegawczym (niebezpieczeństwa). Wszystkie
dopuszczone do stosowania decyzją administracyjną środki transportu
posiadają urządzenia do nadania dźwiękowego sygnału ostrzegawczego,
ręcznie bądź automatycznie. Tak więc w tym przypadku należy stosować
dźwiękowe sygnały ostrzegawcze (niebezpieczeństwa) zgodnie z
dokumentacją techniczno-ruchową tych maszyn.
Przepis § 600 ust.2 i pkt 6.7.53. załącznika nr 4 do cyt. rozporządzenia
dotyczy kolei podziemnej. W związku z tym sposób nadawania sygnału
ostrzegawczego przez maszynistę lokomotywy należy ustalić w regulaminie
pracy kolei. Można tutaj zastosować tradycyjne sygnały kolejowe – np.
sygnał „BACZNOŚĆ” – kilka krótkich dźwięków nadanych przez maszynistę
itd. Jest to zgodne z normą PN-EN 981 „Maszyny. Bezpieczeństwo. System
dźwiękowych i wizualnych sygnałów niebezpieczeństwa oraz sygnałów
informacyjnych”. Wprawdzie norma ta nie była stosowana w dziedzinie
transportu, jednakże kiedy planuje się nowe sygnały , zaleca się aby ją
uwzględniać w celu zapobiegnięcia nieporozumieniom.
Natomiast w nowych konstrukcjach przedmiotowych maszyn natężenie
sygnału powinno być zgodne z normą PN-EN 457 „Maszyny.
Bezpieczeństwo. Dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa. Wymagania ogólne,
projektowanie i badanie”,
e) przepisy cyt. rozporządzenia nie określają różnych rodzajów jazdy ludzi
pociągami, kolejkami czy pojazdami. Dlatego jazdę ludzi należy prowadzić
na warunkach określonych w regulaminach transportu. Dotyczy to zarówno
jazdy ludzi w stałych wyznaczonych godzinach pracy, jak również w innych
nie określonych godzinach, w koniecznych przypadkach,
f) w transporcie koleją podziemną oraz kolejkami podwieszonymi z napędem
własnym, jak również w innych przypadkach, należy stosować przepisy cyt.
rozporządzenia. Dopiero w przypadku braku uregulowań w tym
rozporządzeniu należy stosować przepisy zawarte w rozporządzeniu
Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U.Nr 169, poz.
1650 z 2003r.). Taka wykładnia jest zgodna z art. 5 Kodeksu Pracy –
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. (Dz.U. Nr 21, poz. 94 z 1998r.)
Ad.6. Analizując problemy przedstawione przez Lubelski Węgiel „BOGDANKA” S.A.,
związane ze stosowaniem sygnalizacji w transporcie kolejkami podwieszonymi
w aspekcie ich zgodności z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 lipca w
sprawie dopuszczenia do stosowania w zakładach górniczych maszyn,
urządzeń, materiałów oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego (Dz.U. Nr
125, poz. 1064) Komisja stwierdziła :
4
5
a) zaproponowany przez kopalnie do stosowania mechaniczny wskaźnik
ustawienia szyny ruchomej rozjazdu typu LPS/R trasy kolejki podwieszonej
z napędem własnym nie wymaga dopuszczenia w trybie cyt.
rozporządzenia ponieważ nie posiada znamion § 14 tego rozporządzenia .
Zdaniem Komisji rozwiązanie to nazwano błędnie „sygnalizacją ustawienia
ruchomej szyny rozjazdu typu LPS/R”, gdy w rzeczywistości jest to tylko
mechaniczny wskaźnik ustawienia rozjazdu,
b) zastosowanie wymienionego w pkt. a) wskaźnika nie narusza przepisów w
zakresie układów transportu w wyrobiskach poziomych i pochyłych o
nachyleniu do 45o .
Maszynista na miejscu przestawia rozjazd we właściwe położenie
natomiast przedmiotowy wskaźnik daje tylko informację o poprawności
ustawienia,
c) rozjazdy typu RS wyposażone są przez producenta we wskaźniki położenia
szyny ruchomej rozjazdu w postaci kolorowych sygnałów odblaskowych.
Rozjazdy te mogą być również stosowane w tych wyrobiskach, w których
prowadzony jest transport koleją podziemną oraz kolejką podwieszoną z
napędem własnym.
Warunkiem koniecznym w tym przypadku jest aby sygnały optyczne kolei
podziemnej nie były mylone z sygnałem odblaskowym rozjazdu kolejki
podwieszonej. Dlatego sygnały powinny być ustalone w regulaminie
transportu a pracownicy transportu odpowiednio przeszkoleni i pouczeni.
Ze względu bezpieczeństwa nie jest zalecane prowadzenie w jednym
wyrobisku różnych układów transportu np. kolej podziemna oraz kolejka
podwieszona z napędem własnym. Decyzję o takim układzie transportowym
może podjąć KRZG, który zgodnie z § 536 rozporządzenia MG z dnia
28.06.2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu
oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych
zakładach górniczych (Dz.U. Nr 139, poz. 1169) ponosi odpowiedzialność za
ustalenie bezpiecznych warunków transportu.
Na zakończenie poinformowano, że następne posiedzenie Komisji odbędzie się 13
stycznia 2004r. w pełnym jej składzie . Materiały na posiedzenie przesłane będą
pocztą.
Protokołował:
mgr inż. R.Moric
5