Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów
Transkrypt
Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów
DARIUSZ SIECZKOWSKI Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów ponad 120 tematów ponad 6000 słów i wyrażeń aktualne słownictwo czytelny układ haseł wydanie drugie - poprawione Wydawnictwo "Darlex" www.darlex.pl Oświęcim 2011 wszelkie prawa zastrzeżone D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" OD AUTORA: "Słownik tematyczny dla uczniów i studentów" jest pierwszą publikacją tego typu z języka słowackiego na polskim rynku. Zawiera około 7000 najważniejszych słów i wyrażeń pogrupowanych w 130 tematach. Od darmowej wersji, która była dostępna rok wcześniej, różni się przede wszystkim czytelniejszym układem, większą liczbą przykładów jak również poprawą znalezionych błędów. Niektóre mniej istotne tematy nie pojawiły się w tej wersji - pojawiły się za to nowe. Nie jest to słownik pisany po to, żeby mieć jak największą liczbę słów w publikacji. W przeciwieństwie do innych słowników nacisk jest kładziony na aktualne, współczesne słownictwo. Słownik nie jest pracą dokończoną. Plany były dużo ambitniejsze, jednak problemy osobiste uniemożliwiły mi dokończenie publikacji w zakresie, w jakim chciałbym ją opracować. Może kiedyś będzie okazja do zrealizowania pierwotnych zamierzeń. Dariusz Sieczkowski 2 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" SPIS TREŚCI 1. KOLEJE ŻYCIA 1.1 Rodzina 1.2 Małżeństwo 1.3 Rutynowe czynności 1.4 Od urodzin do starości 1.5 Śmierć 1.6 Życie towarzyskie 1.7 Dom i mieszkanie 1.8 W mieszkaniu 1.9 Problemy 6 8 9 11 13 14 16 17 18 2. CZŁOWIEK 2.1 Części ciała 2.2 Wygląd 2.3 Sen 2.4 Seks 2.5 Nałogi 2.6 Inteligencja 2.7 Charakter 2.8 Emocje i uczucia 2.9 Miłość 19 21 23 24 25 27 29 33 34 3. ŚWIAT ABSTRAKCJI 3.1 Zmysły 3.2 Czas 3.3 Prawda i kłamstwo 3.4 Przestrzeń 3.5 Dźwięk 3.6 Kolor 3.7 Kształt 35 37 39 40 41 43 44 4. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE 4.1 Przestępczość 4.2 Sąd 4.3 Więzienie 4.4 Służby specjalne 4.5 Terroryzm 4.6 Broń 4.7 Wojsko 4.8 Wojna 45 47 48 49 50 51 52 53 5. NAUKA 5.1 Pojęcia ogólne 5.2 Astronomia 5.3 Fizyka 5.4 Optyka 5.5 Chemia 5.6 Pierwiastki 5.7 Matematyka 5.8 Geometria 5.9 Geografia 5.10 Archeologia 5.11 Filozofia 5.12 Socjologia 5.13 Nowomowa 5.14 Genetyka 5.15 Jednostki 5.16 Językoznawstwo 54 55 57 59 60 61 62 63 64 65 66 67 67 68 68 69 3 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 6. SPOŁECZEŃSTWO 6.1 Społeczeństwo 6.2 Polityka 6.3 Wybory 6.4 Religia 6.5 Miasto 6.6 Środki masowego przekazu 71 73 75 76 78 79 7. JĘZYK BIZNESU 7.1 Bank 7.2 Firma 7.3 Giełda 7.4 Gospodarka 7.5 Handel 7.6 Inwestycje 7.7 Ubezpieczenia społeczne 7.8 Pieniądze 7.9 Podatki 7.10 Ubezpieczenia 7.11 Umowa 80 81 82 83 84 86 86 87 88 89 90 8. PODRÓŻ 8.1 Podróż pociągiem 8.2 Podróż samolotem 8.3 Podróż drogą morską 8.4 Podróż samochodem 8.5 Ruch drogowy 8.6 Nocleg 8.7 Komunikacja miejska 91 93 94 96 97 98 99 9. PRZYRODA 9.1 Ląd 9.2 Woda 9.3 Zwierzęta 9.4 Rośliny 9.5 Pogoda 100 101 102 104 106 10 SPORT 10.1 Dyscypliny sportowe 10.2 Rywalizacja 10.3 Piłka nożna 10.4 Hokej na lodzie 10.5 Boks 10.6 Kolarstwo 10.7 Lekkoatletyka 10.8 Tenis 10.9 Olimpiada 109 110 112 113 113 114 114 115 115 11. TECHNOLOGIA 11.1 Komputer 11.2 Internet 11.3 Oprogramowanie 11.4 Budownictwo 11.5 Samochód 11.6 Elektrotechnika 11.7 Przemysł 116 117 118 119 121 123 124 4 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 12. HANDEL I USŁUGI 12.1 Zakupy 12.2 Artykuły spożywcze 12.3 Owoce 12.4 Warzywa i przyprawy 12.5 Drogeria 12.6 Artykuły gospodarstwa domowego 12.7 Artykuły RTV 12.8 Fotografia 12.9 Fryzjer 12.10 Odzież 12.11 Obuwie 12.12 Poczta 12.13 Telekomunikacja 12.14 Usługi gastronomiczne 12.15 Napoje 125 127 128 129 130 130 131 131 132 133 136 137 138 139 141 13. CZAS WOLNY 13.1 Literatura 13.2 Film 13.3 Muzyka 13.4 Instrumenty muzyczne 13.5 Moda 13.6 Teatr 13.7 Showbiznes 13.8 Hazard 13.9 Konkurs 13.10 Wycieczka 13.11 Nad wodą 13.12 W górach 13.13 Sztuka 13.14 Taniec 13.15 Wędkarstwo 13.16 Grzybiarstwo 142 145 147 149 150 151 153 154 155 156 157 158 159 161 162 163 14. TEMATY DODATKOWE 14.1 Zdrowie 14.2 U dentysty 14.3 Szkoła 14.4 Studia 14.5 Praca 14.6 Zawody 14.7 Wypadki i katastrofy 164 167 168 170 171 173 174 5 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 1. KOLEJE ŻYCIA 1.1 RODZINA aký otec, taký syn bezdetná rodina blízka rodina braček bratranec celá rodina ďaleká rodina dcéra dcéruška dcéry dospeli dieťa dvojčatá hlava rodiny jedináčik krstná dcéra krstná matka krstný otec krstný syn malé dieťa mať deti matka milované dieťa neter, bratova dcéra neter, sestrina dcéra nevesta nevlastná dcéra nevlastná matka nevlastní rodičia nevlastný otec nevlastný syn otcovský otec otecko pán domu početná rodina ponajprv sa pobral k rodičom postarať sa o rodinu potomstvo prababička pradedo prarodičia pravnučka pravnuk pri stole sedí celá rodina príbuzenstvo rodičia rodičovstvo rodinka rodinná pohoda rodinná tradícia rodinný kozub rodinný kruh rodinný príslušník rodinný život sesternica sestrička sirota sirotinec slobodná matka jaki ojciec, taki syn bezdzietna rodzina bliska rodzina braciszek kuzyn cała rodzina daleka rodzina córka córeczka córki dorosły dziecko bliźniaki głowa rodziny jedynak/jedynaczka chrześniaczka matka chrzestna ojciec chrzestny chrześniak małe dziecko mieć dzieci matka ukochane dziecko bratanica siostrzenica 1. synowa 2. panna młoda pasierbica macocha przybrani rodzice ojczym pasierb ojcowski ojciec ojczulek pan domu liczna rodzina najpierw wybrał się do rodziców zatroszczyć się o rodzinę potomstwo prababcia pradziadek dziadkowie prawnuczka prawnuk przy stole siedzi cała rodzina krewni rodzice rodzicielstwo rodzinka rodzinna sielanka rodzinna tradycja ognisko domowe grono rodzinne członek rodziny życie rodzinne kuzynka siostrzyczka sierota sierociniec samotna matka 6 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" snúbenec snúbenica spriaznenosť spriaznený spríbuznenosť spríbuznený starí rodičia starostlivý otec starší brat stať sa matkou strýko, matkin brat strýko, otcov brat súrodenci svokor svokra syn synáčik synček synovec, bratov syn synovec, sestrin syn švagor švagriná teta vnučkina dcéra výživné vyživovacia povinnosť založiť si rodinu zať zdravá rodina narzeczony narzeczona pokrewieństwo spokrewniony pokrewieństwo spokrewniony dziadkowie troskliwy ojciec starszy brat zostać matką wujek stryj rodzeństwo teść teściowa syn synalek synek bratanek siostrzeniec szwagier bratowa ciocia córka wnuczki alimenty obowiązek alimentacyjny założyć rodzinę zięć zdrowa rodzina 7 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 1.2 MAŁŻEŃSTWO byť pod papučou cirkevný/ občiansky sobáš dievča súce na vydaj dôvod na rozvod druhýkrát ženatý družba družica manžel/ manželka manželský pár/ zväzok manželstvo mať dobrého muža mať vernú ženu matričný úrad milenec/ milenka mladomanželia mladucha našla si iného nechce dieťa nevera nevernosť nevesta novomanželia obrúčka oslávili tridsiate výročie svadby oženiť sa partner podať návrh na rozvod pozvánka na svadbu požiadať dievča o ruku požiadať o rozvod rozvedený rozvod rozvodové konanie rozvrátiť manželstvo snúbenec snúbenica sobáš sobášiť sobášna hostina sobášna sieň sobášny list/ obrad spoločný život spolužitie strieborná/ zlatá svadba svadba svadobná cesta / veselica svadobné rúcho/ šaty svadobný dar / prsteň svedkovia pri sobáši šťastné manželstvo útek od muža vekový rozdiel vernosť všetci kamaráti sa poženili vydaj vyhlásenie neplatnosti manželstva zasnúbenie ženích život bez partnera nemá cenu životný partner być pod pantoflem ślub kościelny/ cywilny panna na wydaniu przyczyna/powód rozwodu żonaty po raz drugi drużba druhna małżonek; mąż/ małżonka; żona para małżeńska/ związek małżeński małżeństwo mieć dobrego męża mieć wierną żonę urząd stanu cywilnego kochanek/ kochanka nowożeńcy panna młoda znalazła sobie innego nie chce dziecka niewierność, zdrada niewierność panna młoda nowożeńcy obrączka uczcili trzydziestą rocznicę ślubu ożenić się partner złożyć pozew rozwodowy zaproszenie na ślub poprosić dziewczynę o rękę wystąpić o rozwód rozwiedziony rozwód postępowanie rozwodowe rozbić małżeństwo narzeczony narzeczona ślub udzielać ślubu przyjęcie weselne sala ślubów akt ślubu/ ceremonia ślubna wspólne życie współżycie srebrne/ złote gody ślub podróż poślubna/ wesele szaty weselne/ suknia ślubna prezent ślubny/ obrączka świadkowie na ślubie szczęśliwe małżeństwo ucieczka od męża różnica wieku wierność wszyscy koledzy już się pożenili zamążpójście unieważnienie małżeństwa zaręczyny pan młody życie bez partnera nie ma sensu życiowy partner 8 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 1.3 RUTYNOWE CZYNNOŚCI behať bicyklovať bývať celý deň je doma čakať čistiť si zuby čítať doprosovať sa dopytovať sa hľadať hovoriť hrať na hudobnom nástroji chodievať do kina ísť sa prevetrať jarné upratovanie klásť otázku klebetenie so susedkou kresliť kúpať (sa) kúpiť noviny lyžovať myslieť nahádzať veci do práčky nájsť nakúpiť napísať navštevovať posilňovňu obhrýzať si nechty oddych odpratať smeti opakovať (si) opýtať sa ospravedlniť sa piecť pilovať si nechty písať pískať si plánovať počkať počúvať podeliť povinnosti podporovať pohovoriť pokúsiť sa poležať (si) poliať kvety pomáhať pomôcť ponižovať poobzerať sa v zrkadle popratať šaty do skrine poprehŕňať sa v kabelke poprechádzať sa poprosiť porozkladať taniere po stole postaviť (vodu) na čaj postierať prach z nábytku poutierať riad povedať pozalievať kvety na balkóne pozerať film biegać jeździć na rowerze mieszkać cały dzień jest w domu czekać myć zęby czytać prosić się dopytywać się szukać mówić grać na instrumencie muzycznym chodzić do kina iść się przewietrzyć wiosenne porządki zadawać pytanie plotkowanie z sąsiadką rysować kąpać (się) kupić gazetę jeździć na nartach myśleć wrzucić rzeczy do pralki znaleźć zrobić zakupy napisać chodzić na siłownię obgryzać paznokcie odpoczynek wyrzucić śmieci powtarzać (sobie) zapytać się przeprosić piec piłować paznokcie pisać gwizdać planować poczekać słuchać rozdzielić obowiązki wspierać, pomagać porozmawiać spróbować poleżeć (sobie) podlać kwiatki pomagać pomóc poniżać pooglądać się w lustrze pochować ubranie do szafy pogrzebać w torebce pospacerować poprosić porozkładać talerze na stole postawić (wodę) na herbatę pościerać kurz z mebli powycierać naczynia powiedzieć popodlewać kwiaty na balkonie oglądać film 9 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" pozmetať pavučiny zo steny pozorovať pozrel som sa cez okno pôjdeme na nákupy pranie prať prečítať si prechádzka prejsť od slov k činom prekážať preobuť si topánky preobúvať sa preveriť prinútiť pripraviť sa prudká výmena názorov raňajkovať raňajky robiť rozhodnúť sa rozprávať sedieť skúsiť spať spoznávať svet správať sa sťažovať si stres strihať si nechty trávenie voľného času umyť riad umývanie riadu únava upratať upratovať urážať usalašiť sa vo foteli usmiať sa utiecť uvariť večeru varenie variť večerať veľa čítať vetrať voľný čas vykúpať sa vypnúť vypytovať sa vysprchovať sa vysvetľovať vyzliecť sa vyzuť vyzúvať sa zabitie nudy zabudnúť zapnúť zavrel za sebou dvere zostať žehliť žiť život v zlatej klietke pozmiatać pajęczyny ze ścian obserwować wyjrzałem przez okno pójdziemy na zakupy pranie prać przeczytać spacer przejść od słów do czynów przeszkadzać zmienić buty zmieniać buty sprawdzić zmusić przygotować się gwałtowna wymiana zdań jeść śniadanie śniadanie robić zdecydować się mówić siedzieć spróbować spać poznawać świat zachowywać się skarżyć się stres obcinać paznokcie spędzanie wolnego czasu umyć naczynia mycie naczyń zmęczenie posprzątać; sprzątnąć sprzątać obrażać usadowić się w fotelu uśmiechnąć się uciec ugotować kolację gotowanie gotować jeść kolację dużo czytać wietrzyć wolny czas wykąpać się wyłączyć wypytywać się wziąć prysznic wyjaśniać rozebrać się zdjąć buty zdejmować buty zabicie nudy zapomnieć włączyć zamknął za sobą drzwi zostać prasować żyć życie w złotej klatce 10 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 1.4 OD URODZENIA DO STAROŚCI bezbolestný pôrod byť v požehnanom stave cítiť sa mlado človek pokročilého veku dcérke sa už režú zúbky deti podrástli deti šantia detská výbavička detstvo dieťa poslúcha rodičov dieťa sa teší novej hračke dieťa už rozpráva dieťa v kolíske poplakávalo dosiahnuť plnoletosť dospelák dospelý dospieť dospievajúci dospievanie dožiť sa vysokého veku hojdačka hrať sa na schovávačku hrať sa na slepú babu chlapčenské výčiny jeseň života klimaktérium kĺzačka kočíček kočík kríza stredného veku má celý život pred sebou mládencom šibú fúziky mládež sa musí vybúriť mladistvý mladosť mladý človek na staré kolená neplnoletý osláviť štyridsiatku oťarchavieť otec ho neraz vydral panenstvo panic panna päťdesiatnička päťdesiatnik pieskovisko plány do budúcnosti plesnivý starec plnoletosť plnoletý počať dieťa počatie pokojná staroba pokojný život popestovať dieťa (na rukách) popôrodný porodiť pospomínať si na minulosť postarší potrat bezbolesny poród być w stanie błogosławionym czuć się młodo człowiek w podeszłym wieku córce wyrzynają się już ząbki dzieci podrosły dzieci figlują wyprawka dla dziecka dzieciństwo dziecko słucha rodziców dziecko cieszy się z nowej zabawki dziecko już mówi dziecko w kołysce popłakiwało osiągnąć pełnoletniość dorosły dorosły dorosnąć, dojrzeć dojrzewający dorastanie dożyć sędziwego wieku huśtawka bawić się w chowanego bawić się w ciuciubabkę chłopięce wybryki jesień życia klimakterium ślizgawka wózeczek wózek kryzys wieku średniego ma całe życie przed sobą młodzieńcom sypią się wąsiki młodzież musi się wyszumieć młodociany młodość młody człowiek na stare lata niepełnoletni obchodzić czterdziestkę zajść w ciążę ojciec nieraz go sprał dziewictwo prawiczek dziewica pięćdziesięciolatka pięćdziesięciolatek piaskownica plany na przyszłość zgrzybiały starzec pełnoletniość pełnoletni począć dziecko poczęcie spokojna starość spokojne życie pobawić dziecko na rękach poporodowy urodzić powspominać przeszłość starszy, postarszy poronienie 11 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" pôrod pôrodné bolesti pôrodnica pôrodnícky pôrodníctvo pôrodný prebaliť dieťa predčasný pôrod prehŕňať sa v spomienkach premárniť mladosť prírastok do rodiny priúčať dieťa samostatnosti puberta rané detstvo rapkáč roztomilé dieťa scvrknutá tvár senilita skorá staroba sopľoš/sopliak spomínať starenky posedkávajú na lavičkách stárež starnem, povzdychol si starnúť starnutie staroba staroba – choroba starobinec starým ľuďom prináleží úcta syn je už plnoletý šestonedelie šestonedieľka šmýkačka pre deti štverať sa na strom ťarchavosť tehotnosť/tehotenstvo tínedžer učičíkať dieťa ustatý životom v predstavách sa vracal do detstva všetci starneme vybíjaná vymeniť dieťaťu plienku zaspomínať (si) na mladosť zostarieť zostarievať zrelý muž zrenie poród bóle porodowe izba porodowa, porodówka, szpital położniczy położniczy położnictwo porodowy przewinąć dziecko przedwczesny poród grzebać we wspomnieniach zmarnować młodość nowo narodzone dziecko uczyć dziecko samodzielności okres dojrzewania wczesne dzieciństwo grzechotka rozkoszne/słodkie dziecko pomarszczona twarz senilizm wczesna starość smarkacz; gówniarz wspominać staruszki posiadują na ławkach starzyzna starzeję się, westchnął starzeć się starzenie się starość starość, nie radość dom spokojnej starości starszym ludziom należy się szacunek syn jest już pełnoletni połóg położnica ślizgawka dla dzieci wdrapywać się na drzewo ciąża ciąża nastolatek ukołysać/ululać dziecko zmęczony życiem w wyobraźni wracał do dzieciństwa wszyscy się starzejemy dwa ognie /gra/ zmienić dziecku pieluszkę powspominać młodość zestarzeć się starzeć się dojrzały mężczyzna dojrzewanie 12 D.Sieczkowski - "Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów" 1.5 ŚMIERĆ cintorín česť jeho pamiatke dedičstvo dedičstvo pripadlo deťom hrdinská smrť hrob ísť niekomu na pohreb ležať na smrteľnej posteli mŕtvy nebožtík nosiť smútok odpočívaj v pokoji otrčiť päty padnúť v boji Pamiatka zosnulých parte pietna spomienka pietny akt pitevňa pitva pohreb pohrebisko pohrebné pohrebný sprievod pochovať pokloniť sa pamiatke padlých položiť do hrobu položiť telo do rakvy pomôcť niekomu do hrobu poručiť majetok synovi poručiteľ poručiteľka posledná vôľa pozerať (sa) smrti do tváre pozostalí pozostalosť priatelia pomaly poumierali príčina úmrtia prísť o život rakva rodinné pamiatky rozlúčiť sa sarkofág smrtné oznámenie smútočná omša smútočný obrad smútočný sprievod smútok v rodine spáchať samovraždu súcit testament truhla umierať úmrtie úmrtné oznámenie úmrtný list urna so spopolnenými telesnými pozostatkami zádušná omša zápasiť so smrťou zomierať zomretí rodičia cmentarz cześć jego pamięci spadek spadek przypadł dzieciom bohaterska śmierć grób iść na czyjś pogrzeb leżeć na łożu śmierci martwy nieboszczyk nosić żałobę spoczywaj w pokoju wyciągnąć kopyta polec w walce Dzień Zaduszny, Zaduszki klepsydra wspomnienie o zmarłym ceremomia żałobna prosektorium sekcja zwłok pogrzeb cmentarzysko wydatki na pogrzeb kondukt pogrzebowy pochować, pogrzebać oddać hołd poległym złożyć do grobu złożyć/położyć ciało do trumny wpędzić kogoś do grobu zapisać majątek synowi spadkodawca spadkodawczyni ostatnia wola patrzeć śmierci w oczy rodzina zmarłego spadek przyjaciele powoli poumierali przyczyna zgonu stracić życie trumna pamiątki rodzinne pożegnać się sarkofag nekrolog msza żałobna ceremonia żałobna kondukt żałobny żałoba w rodzinie popełnić samobójstwo współczucie testament trumna umierać zgon; śmierć klepsydra; nekrolog akt zgonu urna z prochami msza zaduszna walczyć ze śmiercią umierać zmarli rodzice 13