KATALOG

s/
RUCHOMA
WYSTAWA
SZTUKI
W A R S Z A W A , S T A R E M I A S T O Nr 32, K A M I E N I C A B A R Y C Z K Ó W
KATALOG
W YSTAW Y S Z T U K I R E L IG IJ N E J
I K O Ś C IE L N E J W C Z Ę S T O C H O W IE
M A J
-
W R Z E S I E Ń
1 9 3 4
5 Z Y t.
h * f
itf
> )0 t
% ~U L *. /
%sO
~
K O M IT E T S T O W A R Z Y S Z E N IA
„RUCHOMA WYSTAWA S Z T U K I ”
Z A R Z Ą D
KONRAD SRZEDNICKI
Prezes
CZESŁAW WDOWI S Z E WS KI
Za stę p ca
STEFAN CHMIELARSKI
D yrektor
ZOFJA D U NI N- WOL S K A
Skarbnik
RADA ARTYSTYCZNA
JAN U SZ PODOSKI
Przew odniczqcy
ARCT EUGENJUSZ
B E L O W
J Ó Z E F
CZASZNICKA ZOFJA
K A R N Y A L F O N S
KARPIŃSKA HALINA
M E G I K
P I O T R
RAK A L E K S A N D E R
UMI ŃSKA J ADWI GA
W O Y D Y N O WŁ A DY S Ł A W
J U R Y
W YSTAW Y SZ TU K I R E LIG IJN E J I K O Ś C IE LN E J
ARCT
EUGENJUSZ
B E L O W
J Ó Z E F
PROF. BRE YE R T A D E U S Z
INŻ. BRUKALSKI STANISŁAW
INŻ. N I E MO J E WS K I LECH
PODOSKI
JANUSZ
PROF. PRUSZKOWSKITADEUSZ
DR. S I E N K I E W I C Z JERZY
SRZEDNICKI KONRAD
Proł. Dr. SZYSZKO-BOHUSZ A.
Ad m ajorem Dei Gloriam.
Niema dziś w Polsce katolika o jakiem takiem wyrobieniu
pojęć artystycznych, któryby nie ubolewał szczerze nad wręcz
niewiarogodnem szpeceniem naszych kościołów przez masową
produkcję fabryczną dewocjonaljów czy nawet sprzętów litur­
gicznych.
Szczególnie przykrem staje się to zaniedbywanie
najprymitywniejszych często wymogów artystycznych, kiedy ta
szpetna „ozdoba” naszych świątyń w procesjach publicznych
prezentuje się w całej swej bezwartości, wołającej wprost o za­
radzenie złemu, inowiercom.
Nie byłby ten widok tak bolesny, gdyby o wszystkich tych
monstrancjach, kapach, feretronach, czy chorągwiach powiedzieć
można, że ozdoba ich wyrosła z naiwnej wiary sztuki ludowej,
jak to działo się jeszcze w wieku XVIII, czy w pierwszej poło­
wie zeszłego. Ale to, na co dziś patrzymy, jest najpospolitszą
tandetą narzuconą naszym kościołom przez handlarzy bez sumie­
nia kupczących świętością w sposób karygodny, a ciągnących
z naiwności ludzkiej poważne zyski.
A w naszych domach polskich czy jest lepiej? Wystarczy
popatrzeć na stragany odpustowe co się na nich z dewocjonal­
jów wystawia, żeby mieć wyobrażenie czem zdobią się mieszka­
nia nietylko naszego włościanina lub robotnika.
Czy wolno nam wobec takiego stanu rzeczy zakładać ręce
i łzy tylko ronić nad upadkiem naszej sztuki kościelnej i religij­
nej; czy wystarczy piorunować, w pismach na ten wyzysk naj­
żywszych uczuć religijnych na to targowisko świętości, z któ­
rego do świątyń i domów naszych wsiąka, nazwijmy to imie­
niem właściwem „obraza majestatu Bożego zamiast chwały Je g o ” .
Czy raczej nie należy przeciwdziałać opłakanemu temu zjawisku
czynem i pokazem wzorów prawdziwej sztuki kościelnej i reli­
gijnej.
Znalazło u nas w Polsce żywy oddźwięk wołanie Stolicy
Apostolskiej o zreformowanie śpiewu kościelnego. Szereg ludzi
zapalonych do sprawy dokonał cudu przez doskonale zorganizo­
waną akcję, zmierzającą do oczyszczenia liturgji kościelnej
z chwastów i narostów, szpecących jej piękno melodyczne.
Przykład naśladowania godny i z pewnością do celu wiodący,
gdy idzie o inną, nieprzemijającą ozdobę domu Bożego, o koś­
cielną sztukę plastyczną. Z chwilą zaś gdy się oczyści kościoły
z naleciałości, z artyzmem nic nie mających wspólnego, nie­
długo będzie czekać potrzeba na odrodzenie ducha religijnego
również w sztuce życia prywatnego.
Prąd ten idzie poprzez cały świat katolicki nie od dziś
dopiero, a przybrał na sile po wojnie światowej. W Polsce późno
zabrano się do czynu, ale głosy wołające o reformę sztuki koś­
cielnej odzywały się u nas już wcześniej. Bo np. na wiecu ka­
tolickim w Krakowie w 1893 r. domagano się założenia perjodyku, poświęconego specjalnie sztuce kościelnej, oraz artystycz­
nej jej kontroli ze strony władzy duchownej.
Dziś zdajemy sobie dobrze sprawę, że takie zarządzenia
teoretyczne były tylko półśrodkami zgoła niewystarczającemi by
zapobiec złemu. Wiemy, że tej handlarskiej międzynarodówce
pseudoartystycznej przeciwstawić się trzeba pilnie przez twór­
czość żywą i naszą, nie szablonową i bezduszną w koncepcjach
własnych artystów, zwartych z naszą kulturą religijną i narodową.
Niedawne próby pracy w tej dziedzinie na wystawach
w Katowicach, w Warszawie i, ostatnio, w Poznaniu nosiły ce­
chy pewnej dorywczości: były niedość skoordynowane w wy­
siłku, by mogły zadowolić całkowicie, choć popchnęły sprawę
niewątpliwie poważnie naprzód. Dały one nam bowiem pewnego
rodzaju przegląd tych sił artystycznych, na które dziś w Polsce
w tej walce odrodzeniowej liczyćby można. A nawet z niedociąg­
nięć i błędów organizacyjnych tych ekspozycyj, z wadliwych
pojęć o zadaniach naszej ars sacra, jakie się tam przejawiały,
z braku zrozumienia przez artystów różnic, jakie zachodzić
mogą pomiędzy istotą sztuki kościelnej a religijnej, wyciągnąć
było można wnioski, które, mam nadzieję, Wystawa Często­
chowska uwzględni już w całej pełni, a przynajmniej w większej
niż dotychczas mierze.
Najgłówniejszem z nich będzie oddzielenie od siebie w dwóch
działach sztuki kościelnej, w pełnem tego słowa znaczeniu, od
religijnej tylko. Pierwsza ma własne swe prawa podyktowane
i ściśle zakreślone tradycją kościoła, wymogamy liturgicznemi,
i szczególnie ważnym postulatem, by przemawiała do szerokich
rzesz wiernych zrozumiałą dla wszystkich kompozycją, formą
i wyrazem duchowym. Nie znaczy to wszakże, by taka sztuka
schlebiać miała gustom zniekształconym przez długą niewolę,
przebytą w pętach łapczywego handlarstwa międzynarodowego,
kupczącego dotychczas bez sumienia ideałami artyzmu religijnego.
Indywidualność artysty z Bożej łaski znajdzie w obrębie tych po­
stulatów, jak znajdowała dawniej — zawsze niezmiernie obszerne
pole do ucieleśnienia prawdziwie pogłębionych duchowo myśli
twórczych. Kompozycja i forma może i w tych warunkach wyra­
żać się śmiało, bez obaw, że się podobać nie będzie i może
przekonywać.
Sztuka religijna zaś, przeznaczona dla celów prywatnej de­
wocji, zwracająca się więc w wielkiej części także do publicznoś­
ci poważniej obytej z zagadnieniami sztuki wogóle, mogłaby
sobie pozwalać na eksperymenty, związane ściślej z nowoczesnemi prądami twórczemi, nawet wręcz rewolucyjnemi, byleby te
eksperymenty nie zabijały istotnego ducha religijnego utworu.
Dlaczego bronić sztuce i w dziedzinie religijnej, by wypowiadała
się w języku zrozumiałym tylko dla wybrańców?
Garść tych uwag ślę na drogę zbożnemu czynowi Wystawy
Częstochowskiej z serdecznem życzeniem, by przyczyniła się
walnie do podniesienia poziomu naszej sztuki kościelnej i religij­
nej, by stała się skuteczną bronią w walce z brzydotą, która
obrała sobie nasze przybytki Boże za szczególnie umiłowaną sie­
dzibę. Oby poważny wysiłek inicjatorów i współpracowników
niezmiernie pożytecznej tej imprezy przełamał nareszcie lody
obojętności dla spraw piękna naszych domów Bożych i mieszkań
chrześcijańskich, a obrócił się na większą chwałę Bożą, polskiej
„sztuce świętej” zaś na trwały pożytek.
Ks. Szczęsny Dełłloff
Poznań
M A L A R S T W O
C H E Ł M O Ń S K
1. Zwiastowanie — Matka Boża
2. Św. Juta Pomorska
3. Zwiastowanie—Archanioł
4. Św. Teresa
D Ą B R O W S K I
5. Zwiastowanie
6. Św. Franciszek
G
7.
8.
A
R
W
T A D E U S
N
D
A
olej
Z -H E N R Y K
K
I
Z
N
O
A
olej
W
N
I
olej
H E Y D U K O W S K A
10. Św. Weronika
H O
F
M A
11. Zwiastowanie
12. Madonna
A
akwarela
»
Ó
R
S
Chusta św. Weroniki
Trzej Królowie
G R A B
9. Modlitwa
A
N
J A C K O W
13. Chrystus na krzyżu
V
S
K
L
I
K Ł O P O T O W S K I
14. Zdjęcie z Krzyża
15. Zwiastowanie
J A D W I G A
olej
A
S
H
A
T
E
L.
I
N
M
R
I
L
olej
W
Y K
witraż
L E C H
olej
K
16.
17.
18.
M A R
Y
N A
U
L
E
S
Z
J A
Godziny czuwać nie możecie ze mną — malowane na szkle
Madonna Wiejska
Sw. Anna Patronka żniw
»
M
19.
I C
H
A
Św. Franciszek
Ukrzyżowanie
20.
L
A
K
Ave Maria
A
A
N
W
I
Ł
A
D
O
N
I
olej
Y
S
Ł
A W
tempera
»
W
L
E
K
S
A
S Z; Y S Z K 0
B O H U S Z
25. Podniesienie Krzyża
26.
S
A
M
O
Y
Matka Boska Różańcowa
K
27.
28.
29.
30.
R
U
G
Ę
R
H
Obrazek do ks. do nabożeństwa
»
»
”
ff
ft
y»
v
» n
»
»
» yy w
Z
T
W
R O G U S K
21. Madonna
22. Ghrystus
23. Madonna w wieńcu
R
24.
A K
K
N
D
E
R
witraż
M A R
1
A
J A N
olej
A
N
J
techn. mieszana
L
I
N
A
tempera
»
R
G
A
F
B
R Z U S K A
31. Pieta
32. Św. Paweł i Antoni
33. Matka Boska Promienna
C H
34.
35.
36.
37.
38.
1
M
I
R
O
R O S T O W S K I
O S T O J A
Ucieczka
Jezus i zwierzątka
Boże Narodzenie
Sw. Jan Bosko
Legenda o Św. Kazimierzu
C
I S Z E W S
K
40. Chrystus i Samarytanka
U
N
I
Ł
D
Y
47.
48.
Św. Kazimierz Królewicz
Sw. Jadwiga ks. Trzebnicka
A
A W A
drzeworyt
?»
S T A N I S Ł A W
drzeworyt
tf
}>
99
H
M
Św. Hubert
Madonna
I ilustracja
II ilustracja
III ilustracja
IV ilustracja
O
i\
N
41.
42.
43.
44.
45.
46.
B
S
T A D E U S Z
C I E Ś L E W S K I
39. Polonia Rediviva
D
K
E
L
A
S Y N
drzeworyt
E
R
N A
linoleoryt
J
A
drzeworyt kolor.
do
do
do
do
psalmu
psalmu
psalmu
psalmu
W
S
K
A
I
R
99
99
»
’>
19
99
99
99
99
99
E
N
A
akwaforta z tintą
99
99
G O R Y N S K A
49. Pieta
50. Regina Coeli
51. Madonna
52. Madonna ze świecami
53. Madonna
54. Madonna karmiąca
55. Lux in tenebris lucet
K O
N
A
R
56. Św. Piotr
57. Św. Michał
58- Św. Genowefa
59. Marja Egipcjanka
60. Św. Erazm
61. Św. Izydor
S
W
K
S I E D L E
71. Św. Teresa
S R Z E D
72. Św. Krzysztof
Z
C
N
T
O
R J A
drzeworyt
J
j
A
N
I
11
N
A
11
11
K O B I E R S K I
67. Zdjęcie z Krzyża
68. Św. Barbara
69- Wniebowstąpienie
C
K
drzeworyt barwny
K Ł
O
P
O
C
K
62. Matka Boska
63. Przylecieli aniołkowie
64. Lulajże Jezuniu
65. W dzień Bożego Narodzenia
66. Rozkwitnęła się lilija
S I E R A
70. Chrystus
I
J
P R O S
A
N I N A
drzeworyt kolor.
19
»»
tl
fi
11
91
19
91
L U C J A N
drzeworyt barwny
99
99
99
Y
K
Ń
I
I
S
K
A
99
M A R J A
drzeworyt barwny
F R A N C I S Z E K
drzeworyt barwny
C
K I
K O N R A D
drzeworyt barwny
B
E
73.
F
74.
75.
Z
LU
N
R
£
L
O
W
B
Ó
j
Z
K
89.
P
90.
E
Chrystus Król pomnik
I
E
R
K
E
U
S
T
A
C
Św. Teresa
Zwiastowanie
H
J
B
I E
R
L
K
Niepokalana
O
S
Z
S
K
—
Z O F J A
gips polichrom.
patyna
sztuk. masa ze zlocen. i polichr.
bronz
99
11
11
11
11
11
19
99
99
I - P
R U S
L U C J A N
płaskorz. polichr.
Regina Coeli
O
U
cement
kuta blacha miedz.
Św. Franciszek
Św. Józef
14 stacyj Męki Pańskiej
Stacja X
Stacja I
Stacja III
Chrystus ubiczowany
Matka Boska Bolesna
Zwiastowanie
Zwiastowanie
Chrystus Król
Serce Chrystusa
Królowa Jadwiga
O
F
gips
K A M 1 Ń S K A - T R Z C 1 Ń S K A
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
A
W
S
K
I
A
N
T
O
N
I
drzewo
A R C H I T E K T U R A
J A K I M O W I C Z
91.
92.
93.
94.
9596.
97.
Kościół
„
„
„
„
„
„
M A R Z
98. Kościół
99.
„
100.
„
101.
»
102
103.
„
104. Kościół
K O N S 1
w Blachowni
w Jazgarzewie
na Kamionku
Św. Teresy
Mauzoleum
Opatrzności
Opatrzności
Y Ń S K I
S T A N I
0 0 . Redemptorystów
Wnętrze nawy głównej
„
w oświetl, wiecz.
„
nawy bocznej
A N T Y
fotografja
ff
ff
odbitka z rys.
fotografja
rys. kredką
model
S Ł A W
fotograf.
M
99
»»
99
Fragment elewacji
ff
model
INŻ. W I T K I E W I C Z - K O S Z Y C
105. 4 fotografje z modelu Kościoła Opatrzności
106. Widok Kaplicy w Nałęczowie
107.
„
„
„
Z B O R O W S K I
B R
108. Kościół Św. Krzysztofa w Leśnej Podkowie
k. Warszawy
U
J A N
gwasz
ff
N
O
projekt
C
C Z
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
E
R
A
M
I
K
A
A R K O W S K A
J A N I N A
Matka Boska Częstochowska
4 znaki Ewangelistów
Plakietka Matki Boskiej Staro-Skrzyńskiej
Figurka Madonny
„
„
mniejsza
Szopka złocona
„
mała
„
większa
S Z R A J B E R Ó W N A
W A N D A
117. Kapliczka przydrożna z 3 figurami
118. Figura M. Boskiej Skępskiej z aniołami
119. Figura Matki Boskiej Skępskiej
120. Pan Jezus Cierpiący
kropielnica
121Wnęka z figurą M. Boskiej z Dzieciątkiem Nr. 1
122
9
123. Matka Boska Kalwaryjska w kapliczce
124. Pan Jezus Frasobliwy
figura
125. Fig. Św. Teresy
126. Aniołek z lichtarzami
127
128. Matka Boska Ostrobramska w kapliczce
129. Aniołek
130. Aniołek
131. Obraz Matki Boskiej Częstoch.model Nr. 1
132.
„ „
„
„
model Nr. 2 (z orzełk.)
133.
„ „
„
„ model Nr. 3 (w ramie barokowej)
134. Stacja w ramie
135.
„
bez ramy
136. Pasyjki
137. Aniołki
138. Aniołki
139. Krzyżyki
140. Kropielniczka z pasyjką
99
99
99
99
99
99
99
**
K
S
O
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
K
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
I
Ę
G
A
R
B
N
I
R
A
„V
A
E
R
Z
B
U
M”
Y
Obraz (sepja) wyd. Art Catholiąue
„ (kolorowy) „ włoskie Alizari — Madonna
„
„
„
,,
„
„
„
„
Beureńskie — Zaślubiny
Główka Madonny
Madonna z dzieckiem — Art Catholique
Madonna z gwiazdą
(wydanie włoskie)
Anioły grające
Madonna
Głowa Św. Franciszka (powiększ, w/g. Lucca della Robbia)
„
Chrystusa
„
Obrazek kolorowy wyd. francuskie
imit. fresku
S
I
Ą
Ż
K
I
Modlitwy i pieśni
Nr. 1 kwartalnika „Verbum”
Nr. 2
Modlitwa św. Tomasza z Akwinu
O obyczajach Bożych Św. Tomasza
O połączeniu się z Bogiem bł. Alberta Wielkiego
Bernadet: O d Eucharystji do Trójcy Św.
/.ychliński: Życie wewnętrzne
„
Wtajemniczenie w umiejętność świętych— broszura
„
„
„
— oprawne
Kwiatki Sw. Franciszka
Wyznanie Św. Augustyna
Matce — Jezus Król Miłości
Naskręcki — Krótkie nauki o Mszy Św.
Paul Claudel — Zwiastowanie
M
Z
S
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
„T O W A R Z Y S T W O
A
Oprawa Nr.
„
»
„
„
„
„
„
Ł
Y
1
2
3
4
5
6
7
8
W Y D A W N IC Z E
W
WARSZAWIE”
SP Ó Ł K A A K C Y JN A
Od
„
„
„
176
198
201
203
do
„
„
„
197
200
202
242
wł. Drzeworyty ludowe
„
„
„
„
Roguski — Madonna
„
Reprod. malarstwa religijnego
ciemne
barwne
klasycznego
H
A
F
T
Y
PRYWATNA SZKOŁA ZAW. ŻEŃSKA P. N. „DZIEŁO SERCA
JEZUSOWEGO" W CZĘSTOCHOWIE
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
Ornat
haft cieniowany ze złotem
Ornat
aplikacja i ściegi
Pas na ambonę
aplikacja
Nakrycie na ołtarz
haft cieniowany
Tuwalnia
haft płaski
Kapa w kroju romańskim
haft cieniowany i złoto
Konopeum
aplikacja
Konopeum
ażurki ściągane i „Jan in a“
Bursa
haft cieniowany
Sukienka na cyborjum (krój okrągły)
haft płaski
Alba
koronka tiul poszywany
koronka tiul poszywany
Komża
Komża
koronka na siatce
S. ANIELA JÓZEFOWICZÓWNA C. R. ZAKON S. S. ZMAR­
TWYCHWSTANEK W CZĘSTOCHOWIE
256.
257.
258.
259.
Rezurexi
Regina coeli
Te Joseph celebrant
Tu solus sanctus
makata lnem haftowana
V)
V)
Y)
Y>
y>
Y>
V>
Y)
Y)
PR A C E D O SZ Ł Y PO W YDRU KO W ANIU K A T A L O G U .
H ofm an W lastimil
„M ad on n a"
'
G rab arz A ntoni
„ M odlitw a”
M ichalak Antoni
„Sw . F ran cisz e k ”
R ogusk i W ładysław
„Madonna”
K ru jre ró w n a H a lin a
„M ad on n a”
.
.
C h rostow ski O sto ja Stan isław
K ościół M atki Boskiej Zw ycięskiej w W arszaw ie na K am ionku
'
■
.
■
Szrajb erów n a W anda
<
•• .•_
Stowarzyszenie Ruchoma Wystawa Sztuki
u ła tw ia b e z in te re s o w n ie porozumienie
w sprawach nabywania wzgl. zamawiania
obrazów, rzeźb, sprzętu kościelnego oraz
dewocjonaliów, przez dostarczanie adresów
artystów oraz pracowni artystycznych, jak
ró w n ie ż to w a rz y s tw w y d a w n i c z y c h
(wydawnictwa, reprodukcje), nadto udziela
i n f o r ma c j i w zakresie sztuki r e l i g i j n e j
i kościelnej.
Z okazji otwarcia W ystawy Sztuki Religijnej i Kościelnej
w Częstochowie nadesłano od Stolicy Apostolskiej na ręce J . Exelencji ks. Biskupa Dr. Teodora Kubiny telegram następującej treści:
S.
S. S. C i t t a del V a t i c a n o
A u g u s t u s P o n t i f e x e x p o s i c i o n e m artis
decicandam
bonis
om nib us
isque qui utili isti
prosecutus
e n cep to
sacrae istic
Tibi
ceter-
o p e r a m dant b e n e d i c i t
Cardinalis Pacelli
„Ojciec Św ięty życzy W ystawie Sztuki Św iętej tam urządzonej
w szelkiego dobra. Tobie i w szystkim innym, którzy przyczynili się
do tego dzieła, udziela błogosław ień stw a".
K S IĘ G A RN I A
A N T Y K W A R iT
E
*
207640
t
Biblioteka Śląska w Katowicach
Id: 0030000502343
drukarnia
STEMPLE
uiarszaiua
m a rsz a iK .» 7
t e l : *-» i - • i
ROKZaCOZ.I»OI
P.K .O . I » ? « ? C
;
^
'