specjalizacja nauczycielska

SPECJALIZACJA NAUCZYCIELSKA
NA KIERUNKU GEOGRAFIA UG
TRYB STACJONARNY
ROK AKAD. 2008/2009
ZAWODOWE STUDIA LICENCJACKIE........................................................................... 3
PRZEDMIOTY WSPÓLNE .................................................................................................. 5
SPECJALNOŚĆ GEOGRAFIA Z PRZYRODĄ................................................................... 9
SPECJALNOŚĆ GEOGRAFIA Z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ......................................... 11
MAGISTERSKIE STUDIA UZUPEŁNIAJĄCE ............................................................... 14
Specjalizacja nauczycielska w ramach studiów zawodowych na kierunku Geografia, zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 22 września 2004 r. w
sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 207, poz. 2110) oraz na podstawie
rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie
szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków,
w których moŜna zatrudnić nauczycieli niemających wyŜszego wykształcenia lub
ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288, § 3 i 4),
przygotowuje do nauczania geografii w gimnazjum i geografii z ochroną środowiska
w zasadniczej szkole zawodowej oraz jednego z przedmiotów do wyboru: przedsiębiorczości
(w zasadniczej szkole zawodowej) lub przyrody (w szkole podstawowej).
W ramach specjalizacji nauczycielskiej studenci realizują kształcenie kierunkowe w
zakresie geografii, zgodnie ze standardami kształcenia i podobnie jak pozostali studenci tego
kierunku, a oprócz tego studiują przedmioty z zakresu drugiej specjalności (przyrody lub
przedsiębiorczości), przedmioty kształcenia nauczycielskiego (psychologię, pedagogikę,
dydaktyki przedmiotowe – geografii i drugiego przedmiotu oraz emisję głosu, etykę, prawo
oświatowe, ewaluację w kształceniu) oraz technologię informacyjną w edukacji. Studenci
studiów nauczycielskich odbywają takŜe praktyki pedagogiczne w szkołach w łącznym
wymiarze 180 godzin (w tym 120 godzin pedagogicznej praktyki zawodowej odbywanej
indywidualnie w szkole pod opieką nauczyciela we wrześniu po II roku studiów oraz w ciągu
semestru letniego na III roku).
Po ukończeniu studiów zawodowych w specjalizacji nauczycielskiej studenci mają
moŜliwość (od semestru letniego 2009 r.) kontynuowania nauki na magisterskich studiach
uzupełniających i uzyskania kwalifikacji nauczyciela geografii w liceum i technikum (na
podstawie wymienianego juŜ rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10
września 2002 r., § 2). Podczas uzupełniających studiów magisterskich poza przedmiotami
wybranej specjalności w zakresie geografii studenci specjalizacji nauczycielskiej realizują
zajęcia z psychologii, pedagogiki, dydaktyki geografii oraz odbywają praktyki pedagogiczne
w liceum lub technikum, zgodnie z minimum zawartym w Standardach kształcenia
nauczycieli (Dz. U. Nr 207, poz. 2110)
2
ZAWODOWE STUDIA LICENCJACKIE
Program obowiązuje od roku akad. 2007/2008
I ROK STUDIÓW
Forma
Zal.
Przedmiot
Semestr 1
W
Ćw.
Semestr 2
ECTS
W
Ćw.
Prakt. ECTS
Pedagogika
E
30
30
4
Psychologia
Z
30
30
4
Praktyka pedagogiczna (organizacja i funkcjonowanie
szkół i placówek oświatowych)
Z
-
-
15
1
Praktyka pedagogiczna (psychologiczna)
Z
-
-
15
1
150
60
60
30
10
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
II ROK STUDIÓW
ŚCIEśKA: GEOGRAFIA Z PRZYRODĄ
Semestr 1
Semestr 2
Forma
Zal.
W
Ćw.
Dydaktyka geografii I
E
30
30
4
Ewaluacja w kształceniu
Z
-
30
2
Biologia dla przyrodników
Z
45
60
7
Praktyka pedagogiczna (obserwowanie zajęć)
Z
-
-
Dydaktyka geografii II
Przedmiot
W
Ćw.
ECTS
Z
-
45
3
Technologia informacyjna w edukacji
Z
-
30
2
Emisja głosu
Z
-
30
2
Anatomia i fizjologia człowieka
Z
-
30
2
Zajęcia terenowe z biologii dla przyrodników
Z
-
45
3
-
180
12
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
405
75
120
Prakt. ECTS
30
30
1
14
ŚCIEśKA: GEOGRAFIA Z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ
Semestr 1
Semestr 2
Forma
Zal.
W
Dydaktyka geografii I
E
30
30
4
Ewaluacja w kształceniu
Z
-
30
2
Podstawy mikro i makroekonomii
E
45
45
6
Praktyka pedagogiczna (obserwowanie zajęć)
Z
-
-
Dydaktyka geografii II
Technologia informacyjna w edukacji
Przedmiot
W
Ćw.
ECTS
Z
-
45
3
Z
-
30
2
Emisja głosu
Z
-
30
2
Elementy prawa gospodarczego
Z
30
-
2
Podstawy nauki o przedsiębiorstwie
Z
30
30
4
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
405
60
135
13
75
Ćw.
105
Prakt. ECTS
30
30
1
13
3
III ROK STUDIÓW
ŚCIEśKA: GEOGRAFIA Z PRZYRODĄ
Semestr 1
Semestr 2
Forma
Zal.
W
Ćw.
Prawo oświatowe
Z
15
-
Etyka
Z
15
-
-
1
Dydaktyka przyrody
Z
-
45
-
3
Chemia dla przyrodników
Z
45
45
-
6
Praktyka pedagogiczna (asystowanie nauczycielowi)
Z
-
-
60
4
Fizyka dla przyrodników
Z
-
45
-
3
Ekologia
Z
30
30
-
4
Praktyka pedagogiczna (samodzielne prowadzenie zajęć)
Z
-
-
60
4
30
75
60
11
Przedmiot
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
390
75
90
Prakt. ECTS
-
60
W
Ćw.
Prakt. ECTS
1
15
ŚCIEśKA: GEOGRAFIA Z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ
Semestr 1
Semestr 2
Forma
Zal.
W
Ćw.
Z
15
-
Etyka
Z
15
-
-
1
Dydaktyka przedsiębiorczości
Z
-
45
-
3
Zarządzanie przedsiębiorstwem
Z
30
30
-
4
Praktyka w przedsiębiorstwie
Z
-
40
-
1
Praktyka pedagogiczna (asystowanie nauczycielowi)
Z
-
-
60
4
Międzynarodowe stosunki gospodarcze
Przedmiot
W
Ćw.
Z
30
30
4
Polityka gospodarcza i społeczna krajów UE
Z
30
30
4
Praktyka pedagogiczna (samodzielne prowadzenie zajęć)
Z
-
-
60
4
60
60
60
12
Prawo oświatowe
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
415
60
115
Prakt. ECTS
-
60
Prakt. ECTS
1
14
4
PRZEDMIOTY WSPÓLNE
PEDAGOGIKA
Prowadzący: dr Iwona Majcher (Pracownia Dydaktyki Biologii)
Treść kursu: Uwarunkowania, sytuacja wyjściowa i działania projektowe w edukacji. Myśl
pedagogiczna i współczesne nauki pedagogiczne. Międzynarodowy wymiar edukacji.
Polityczne uwarunkowania edukacji szkolnej. Koncepcje szkoły. Szkoła jako instytucja
społeczna i wychowawcza. Dobór, konstruowanie, modyfikowanie programów nauczania.
Uczeń – jego potrzeby i zainteresowania. Diagnozowanie sytuacji wyjściowej – uczeń i jego
środowisko. Projektowanie działań edukacyjnych. Prawo oświatowe w pracy szkoły i
nauczycieli. Kierowanie procesem kształcenia i wychowania (kierowanie klasa szkolną, style
i strategie kształcenia, klasa szkolna jako środowisko uczenia się i wychowania). podnoszenia
jakości pracy szkoły. Materialne warunki nauczania i wychowania (praca z uczniami o
specjalnych potrzebach edukacyjnych, modyfikowanie czynników środowiskowych,
indywidualizacja). Środowisko społeczne ucznia. Tworzenie klimatu wychowawczego w
szkole. Współpraca z rodzicami. Praca z grupy rówieśniczą. Pozaszkolne instytucje
wychowawcze i resocjalizacji. Instytucje upowszechniania kultury-współpraca ze szkołą.
Wychowawcza praca szkoły poza szkołą. Współpraca szkoły z pozaszkolnymi instytucjami
wychowawczymi. Edukacyjny wpływ mediów-potrzeba oraz sposoby modyfikowania tego
wpływu. Modyfikowanie aktywności uczniów w podkulturach młodzieŜowych.Działania
nauczyciela na rzecz własnego rozwoju. Kompetencje nauczyciela. Osobiste koncepcje
pedagogiczne nauczyciela. Nauczycielskie samospełniające się przepowiednie. Tworzenie
własnych koncepcji pedagogicznych na podstawie krytycznej refleksji nas aktualnym stanem
wiedzy. Tworzenie projektów i planów własnego rozwoju zawodowego. Jakość pracy szkoły
i jej mierzenie. Podejmowanie indywidualnych i zespołowych działań na rzecz
PSYCHOLOGIA
Prowadzący: pracownicy Instytutu Psychologii
Treść kursu: Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji
w szkole. Wybrane teorie rozwoju człowieka i ich wpływ na praktykę szkolną. Kontekst
psychologiczny w projektowaniu procesów edukacyjnych. Czynniki sprzyjające rozwojowi
człowieka i hamujące jego rozwój, stadia rozwojowe a zadania edukacyjne - moŜliwości
kontroli czynników wpływających na rozwój człowieka. Osobiste plany rozwojowe uczniów.
Procesy poznawcze i emocjonalne w planowaniu i realizacji działań dydaktycznych i
wychowawczych. Psychologia procesów decyzyjnych w pracy nauczyciela. Psychologia
róŜnic indywidualnych a praktyka. Specyficzne problemy uczniów na danym poziomie
nauczania (szkoła podstawowa, gimnazjum). Rodzinne uwarunkowania rozwoju - moŜliwe
modyfikowanie wpływu.
Techniki poznawania uczniów oraz ograniczenia stosowanych technik. Projektowanie działań
wspomagających rozwój. Projektowanie działań edukacyjnych w kontekście specjalnych
potrzeb edukacyjnych uczniów. Interakcje człowiek dorosły - dziecko a interakcje nauczyciel
- uczeń. Mowa i porozumiewanie się w sytuacjach uczenia się i nauczania. Procesy
poznawcze, emocjonalno-motywacyjne oraz społeczne w toku kształcenia. Mechanizmy
uczenia się a metody i strategie nauczania. Przystosowanie emocjonalno-społeczne w grupie,
w róŜnych relacjach edukacyjnych. Konflikty i sposoby ich rozwiązywania w grupie
rówieśniczej oraz w relacjach nauczyciel - uczeń. Ocenianie a kształtowanie umiejętności
uczenia się. Ocenianie pracy i osiągnięć uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
5
Zaburzenia zachowań, moŜliwości działań nauczycielskich w zakresie terapii oraz
profilaktyki. Nauczyciel jako osoba ucząca się - ewaluacja własnej pracy i osiągnięć.
DYDAKTYKA GEOGRAFII I
Prowadzący: dr Teresa Sadoń-Osowiecka
Treść kursu: Geografia jako przedmiot nauczania w szkole i jako dziedzina wiedzy; zadania i
znaczenie geografii; jej konteksty psychologiczne, społeczne, polityczne; tradycje nauczania
geografii; źródła i struktura wiedzy geograficznej; transmisyjne (behawiorystyczne) a
konstruktywistyczne podejście do uczenia; proces kształcenia a efekty edukacji; umiejętności
geograficzne i ich nabywanie przez uczniów. Podstawa programowa, konstrukcja i budowa
programów nauczania; cele edukacji geograficznej; materiały dydaktyczne do nauczania
geografii (podręczniki, atlasy, zeszyty ćwiczeń), budowanie planów wynikowych, planowanie
lekcji (konspekty), środki dydaktyczne w kształceniu geograficznym, strategie, metody i
techniki nauczania oraz ich zastosowanie na lekcjach geografii, formy nauczania, rola zajęć
terenowych.
EWALUACJA W KSZTAŁCENIU
Prowadzący: dr Ryta Suska-Wróbel (Pracownia Dydaktyki Biologii)
Treść kursu: Diagnoza. Sprawdzanie. Cele sprawdzania. Metody sprawdzania osiągnięć
uczniów w perspektywie pedagogiki behawioralnej, poznawczej i humanistycznej. Ewaluacja.
Rodzaje ewaluacji. Pomiar dydaktyczny, właściwości i wybrane cechy. Testy dydaktyczne.
Rodzaje testów osiągnięć szkolnych. Formy, rodzaje i typy zadań testowych. Konstruowanie
zadań testowych. Pomiar osiągnięć praktycznych. Kontrola i ocena ustna. Projektowanie
testu. Analiza wyników testu. Wnioskowanie na podstawie wyników. Ocenianie
wewnątrzszkolne i zewnętrzne. Funkcje oceniania. Cechy dobrego oceniania.
Komunikowanie wyników osiągnięć. Egzaminy zewnętrzne. Standardy egzaminacyjne.
Analiza wyników egzaminów zewnętrznych. Pomiar osiągnięć motywacyjnych. Metody
jakościowe w badaniu osiągnięć uczniów i ewaluacji. Wywiad indywidualny i zbiorowy,
metoda biograficzna, jakościowa analiza tekstu, obserwacja uczestnicząca, studium
przypadku. Analiza i interpretacja danych jakościowych. Ewaluacja nauczycielskiego
systemu kształcenia. Jakość pracy szkoły.
PRAKTYKA PEDAGOGICZNA (OBSERWOWANIE ZAJĘĆ)
Prowadzący: mgr Ewa Jaworska
Treść kursu: obserwacja zajęć lekcyjnych z przyrody (w szkole podstawowej), geografii (w
gimnazjum), geografii z ochroną i kształtowaniem środowiska (w zasadniczej szkole
zawodowej) oraz podstaw przedsiębiorczości (w zasadniczej szkole zawodowej); omówienie
obserwowanych zajęć
DYDAKTYKA GEOGRAFII II
Prowadzący: dr Teresa Sadoń-Osowiecka, mgr Ewa Jaworska
Treść kursu: Projektowanie procesu kształcenia. Źródła i struktura wiedzy przedmiotowej.
Budowanie rozkładu materiału. Sytuacje wychowawcze w toku nauczania przedmiotowego kaŜdy nauczyciel wychowawcą. Formułowanie celów edukacyjnych w geografii.
Uwarunkowania dla formułowanych celów. Dobór strategii, form i środków kształcenia.
Projektowanie środowiska materialnego lekcji. Plan i projekt lekcji a konspekt. Strategie i
metody w kontekście zakładanych celów, materiału nauczania oraz cech uczniów.
Kształtowanie pojęć, zasad, postaw, umiejętności praktycznych oraz rozwiązywania
problemów. Rozwijanie umiejętności operowania zdobytą wiedzą. Kształtowanie
kompetencji kluczowych w geografii. Rozwijanie kompetencji czytelniczych. Wykorzystanie
6
technologii informacyjnej w nauczaniu (prowadzeniu zajęć). Praca badawcza ucznia. Zajęcia
pozaszkolne. Indywidualizacja i praca grupowa w metodzie projektów. Metody i formy
nauczania a uzdolnienia uczniów. Plan lekcji. Formalna struktura lekcji jako jednostki
metodycznej. Sytuacje wpływające na przebieg lekcji. Typy lekcji oraz spotykane
nauczycielskie i uczniowskie rytuały lekcji. Ocenianie na lekcji, takŜe w kontekście integracji
oraz korelacji przedmiotowej. Ewaluacja. Dokumentowanie przebiegu lekcji. Lekcje
indywidualne. Rodzice na lekcjach. Wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela.
Interakcje ucznia i nauczyciela na lekcji. Pytania nauczyciela i uczniów w procesie
kształcenia i wychowania.
TECHNOLOGIA INFORMACYJNA W EDUKACJI
Prowadzący: mgr Anna Kossobudzka (Pracownia Dydaktyki Biologii)
Treść kursu: Zastosowania i osiągnięcia informatyki oraz technologii informacyjnej
w geografii. Korzystanie z technologii informacyjnej w celu wzbogacenia swoich
umiejętności, poszerzania zastosowań tej technologii, korzystania z oprogramowania
uŜytkowego i specjalistycznego, korzystanie ze źródeł informacji i baz danych oraz
komunikowanie się. Kierunki rozwoju zastosowań technologii informacyjnej w dziedzinie
geografii. Wpływ technologii informacyjnej na zakres i sposoby nauczania oraz rolę
nauczyciela, korzyści edukacyjne ze stosowania tej technologii. Edukacyjne programy
komputerowe w nauczaniu geografii Bazy danych. Programy uczące. Programy uczące i
sprawdzające wiedzę. Programy symulujące badania eksperymentalne. Multimedialna
encyklopedia geograficzna i przyrodnicza. Multimedialny podręcznik dla gimnazjum.
Multimedialny poradnik dla nauczyciela. EDU-ROM – przyroda. Scenariusze zajęć,
uwzględniające korzystanie z technologii informacyjnej. Krytyczna ocena narzędzi i metod
technologii informacyjnej. Przygotowanie uczniów do właściwego korzystania z technologii
informacyjnej, aktywnego uczenia się i kreatywności. Ocena edukacyjnej przydatności
oprogramowania i zasobów elektronicznych. Przykłady dobrej praktyki pedagogicznej
wykorzystania technologii informacyjnej. Korzyści z posługiwania się technologią
informacyjną przez uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Organizacja zajęć
wspomaganych i wzbogacanych technologią informacyjną, współpraca z nauczycielami
innych przedmiotów, realizacja projektów interdyscyplinarnych wspomaganych technologią
informacyjną. Wpływ technologii informacyjnej na zachowania, działania i funkcjonowanie
uczniów. Rola technologii informacyjnej w uczeniu się uczniów, doskonaleniu zawodowym
nauczycieli oraz w nauczaniu na odległość.
EMISJA GŁOSU
Prowadzący: mgr Beata Sznurowska-Przygocka (Zakład Logopedii)
Treść kursu: Prawidłowa emisja głosu to: dobry oddech, fonacja (czyli tworzenie dźwięku) i
artykulacja (czyli nadawanie kształtu temu dźwiękowi, wymowa):- rola prawidłowego
oddechu;- tworzenie dźwięku, czyli fonacja;- wymowa, czyli artykulacja. Cechy pięknego
głosu: barwa, natęŜenie – czyli kiedy głośno a kiedy cicho, wysokość – czyli kiedy wysoko, a
kiedy nisko, tempo – nie za szybko nie za wolno, rola prawidłowego oddechu, tworzenie
dźwięku, czyli fonacja, wymowa, czyli artykulacja, pauza – znaczenie i związek z oddechem.
Obrazowanie emocji głosem
Ćwiczenia oddechowe, usprawniające aparat mowy, emisyjne, ustawienie głosu (np.
obniŜanie głosu, szukanie najciekawszej barwy, wzmacnianie głosu), ćwiczenia
prawidłowego tempa, ćwiczenia artykulacyjne, poprawiające sprawność dykcyjną
7
ETYKA
Prowadzący: pracownicy Instytutu Filozofii
Treść kursu: Główne kierunki i koncepcje w etyce w ujęciu historycznym lub
systematycznym, przemiany myśli etycznej, jej podstawowych pojęć i kwestii spornych.
Elementy etyki ogólnej (Etyka a moralność. Podstawy etyki opisowo – wyjaśniającej.
Wybrane koncepcje etyki normatywnej). Podstawy etyki nauczycielskiej: a) Zasady etyki
pedagogicznej; b) Obszary i procesy kształtowania się postawy etycznej przez pracę
pedagogiczną. Etyka w procesie kształcenia. Etyka w sprawdzaniu i ocenianiu
wewnątrzszkolnym. Problematyka egzaminacyjna. Przeszkody w etycznym kształceniu i
ocenianiu. Etyka zawodu nauczyciela.
PRAWO OŚWIATOWE
Prowadzący: dr Anna Sternicka (Pracownia Dydaktyki Biologii)
Treść kursu: Zewnętrzne źródła prawa: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
Konwencja o ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Międzynarodowy Pakt
Praw Obywatelskich i Politycznych. Konwencja o Prawach Dziecka. Europejska Konwencja
o Wykonywaniu Praw Dzieci. Wewnętrzne źródła prawa: Autonomia szkoły: Konstytucja RP,
Ustawa o samorządzie gminnym, Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, Ustawa
o systemie oświaty, Karta Nauczyciela, Ustawa o systemie informacji oświatowej
Nauczanie, promowanie, egzaminy – stosowane rozporządzenia Ministra właściwego ds.
Edukacji i Sportu z lat 1992- 2006 Kadra Kierownicza Placówek Oświatowych: Kodeks
Pracy. Kodeks Cywilny. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Nauczyciel, kwalifikacje,
kształcenie, doskonalenie - stosowane rozporządzenia Ministra właściwego ds. Edukacji i
Sportu z 1994-2006; Nauczyciel; stosunki słuŜbowe- stosowane rozporządzenia Ministra
właściwego ds. Edukacji i Sportu z 1974-2002; Nauczyciel, wynagradzanie - Karta
Nauczyciela (tekst jednolity ze zmianą z dnia 12 września 2002 r.); Sprawy socjalno- bytowe
– ustawa o świadczeniach rodzinnych i stosowne rozporządzenia Ministra właściwego ds.
Edukacji i Sportu; Uczeń; ustawy o: systemie oświaty, świadczeniach rodzinnych, Rzeczniku
Praw Dziecka i stosowne rozporządzenia Ministra właściwego ds. Edukacji i Sportu z 1993 –
2006; Bezpieczeństwo, opieka lekarska; obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z 28 sierpnia 2003 r. i stosowne rozporządzenia z 1998 – 2003 Organizacja roku
szkolnego; rozporządzenie MENiS z 18 kwietnia 2002 r i późniejsze zmiany.
8
SPECJALNOŚĆ GEOGRAFIA Z PRZYRODĄ
DYDAKTYKA PRZYRODY
Prowadzący: dr Teresa Sadoń-Osowiecka
Treść kursu: Koncepcje kształcenia przyrodniczego. Przyroda; analiza treści programowych.
Integracja i korelacje międzyprzedmiotowe w bloku nauczania. Umiejętności
ponadprzedmiotowe w kształceniu przyrodniczym. ŚcieŜki edukacyjne na II etapie
kształcenia; regionalna, ekologiczna, prozdrowotna; formy i sposoby realizacji. Materialna
baza kształcenia przyrodniczego; pracownia przyrodnicza. Uczenie pojęć przyrodniczych.
Ocenianie osiągnięć uczniów z przyrody. Powstawanie i rozwój zainteresowań
przyrodniczych uczniów; umiejętności praktyczne - uczeń obserwatorem i badaczem
przyrody. Metodyka stymulacji uczenia się przyrody; wybrane metody aktywizujące; projekty
edukacyjne i monitoring środowiska przyrodniczego.
BIOLOGIA DLA PRZYRODNIKÓW
Prowadzący: pracownicy Wydziału Biologii
Treść kursu: Molekularna organizacja komórki. Struktura i funkcje białek, kwasów
nukleinowych, lipidów i węglowodanów. Budowa i funkcja enzymów. Metabolizm lokalizacja, regulacja i integracja procesów komórkowych. Zaburzenia metabolizmu.
Elementy genetyki: budowa DNA, kod genetyczny, gen, synteza białek, genom człowieka,
mutacje i czynniki mutagenne, choroby dziedziczne Diagnostyka molekularna. Terapia
genowa. Budowa i zróŜnicowanie mikroorganizmów. Fizjologia drobnoustrojów. Wirusologia
molekularna. Tolerancja i nadwraŜliwość immunologiczna. Szczepienia i przeszczepy.
Biotechnologia - wykorzystanie organizmów w medycynie, rolnictwie, przemyśle i ochronie
środowiska. Organizmy modyfikowane genetycznie. Budowa i funkcjonowanie
poszczególnych przedziałów komórkowych. Sygnalizacja wewnątrz i międzykomórkowa.
Cykl komórkowy i jego regulacja. Podstawowe procesy fizjologiczne komórki. Funkcjonalne
układy tkankowe roślin i zwierząt. Biologia i regulacja rozwoju poszczególnych grup
organizmów. Procesy fizjologiczne organizmów roślinnych i zwierzęcych. Współdziałanie i
regulacja procesów fizjologicznych. Struktura i funkcja organizmu, a przystosowanie do
środowiska. Rola i zadania systematyki (taksonomii). Zasady współczesnej nomenklatury
biologicznej. Źródła danych i sposoby ich interpretacji w taksonomii. Podstawy systematyki.
Taksonomia molekularna. Główne hipotezy i teorie pochodzenia roślin plechowych i
osiowych. Przegląd systematyczny głównych linii rozwojowych roślin. Polifiletyczny
charakter glonów. Pochodzenie i główne kierunki rozwojowe roślin lądowych. Stopnie
organizacyjne i ich przegląd systematyczny, ze szczególnym uwzględnieniem roślin
nasiennych. Budowa i biologia grzybów. Formy troficzne. Mikoryza, endofity, grzyby
lichenizowane. Rola grzybów w ekosystemie. Mikologia stosowana. Organizacja komórki
pierwotniaków. Przegląd systematyczny pierwotniaków. Teorie pochodzenia tkankowców.
Rodzaje symetrii. Gąbki i jamochłony, powstanie Bilateralia. Przegląd typów Metazoa w
aspekcie ewolucyjnym. Powstanie strunowców. Przegląd systematyczny kręgowców.
Mechanizmy ewolucji - molekularne podstawy ewolucji, dobór naturalny, genetyka populacji.
Ewolucja i utrzymywanie się rozrodu płciowego. Systemy kojarzeń i dobór płciowy.
Konflikty wewnątrz genomu. Ewolucja altruizmu biologicznego. Specjacja i radiacje
przystosowawcze. Wymieranie gatunków i wielkie wymierania. Prawidłowości
makroewolucji.
9
ANATOMIA CZŁOWIEKA
Prowadzący: pracownicy Wydziału Biologii
Treść kursu: Anatomia czynnościowa układu mięśniowego, kostnego, krąŜenia, nerwowego,
pokarmowego, oddechowego, moczowego, rozrodczego i wewnątrzwydzielniczego. Budowa
anatomiczna i fizjologia zmysłów. Fizjologia ośrodkowego układu nerwowego: fizjologia
czucia i ruchu, odruch jako podstawowa jednostka funkcjonalna ośrodkowego układu
nerwowego, poziomy integracji czuciowo-ruchowej w ośrodkowym układzie nerwowym.
CHEMIA DLA PRZYRODNIKÓW
Prowadzący: pracownicy Wydziału Chemii
Treść kursu: Podstawowe pojęcia i prawa chemii. Układ okresowy pierwiastków,
konfiguracja elektronowa atomów. Wiązania chemiczne. Budowa cząsteczek. Stechiometria.
Charakterystyka związków nieorganicznych, organicznych i kompleksowych. Rodzaje reakcji
chemicznych. Fazy: gazowa, ciekła i stała. Roztwory - roztwory elektrolitów. Podstawy
termodynamiki chemicznej. Równowaga chemiczna - równowagi w roztworach elektrolitów,
równowagi kwasowo-zasadowe. Podstawy kinetyki chemicznej. Elektrochemia - ogniwa,
elektroliza. Elementy chemii analitycznej. Gospodarowanie chemikaliami.
EKOLOGIA
Prowadzący: pracownicy Wydziału Biologii
Treść kursu: Morfologiczne, anatomiczne i fizjologiczne przystosowanie organizmów do
określonych warunków środowiska. Ekologiczne grupy organizmów wyróŜnione na
podstawie podobieństw cech przystosowawczych. Wybrane czynniki środowiskowe
kształtujące określony typ morfologiczny i metaboliczny organizmów, ich warunki bytowania
i rozmieszczenia. Historie i strategie Ŝycia. Struktura, dynamika i demografia populacji.
Populacyjna struktura roślinności. Procesy ekologiczne na poziomie osobnika, populacji i
fitocenozy. Koegzystencja roślin z innymi organizmami. Fitocenoza jako strukturalny i
funkcjonalny składnik ekosystemu.
FIZYKA DLA PRZYRODNIKÓW
Prowadzący: prof. UG, dr hab. Stanisław Fedorowicz
Treść kursu: Mechanika - podstawowe wielkości fizyczne - pomiar. Międzynarodowy układ
jednostek SI. Wektory i wielkości wektorowe w fizyce. Podstawy mechaniki klasycznej.
Ruch prostoliniowy. Siła i ruch. Zasady dynamiki Newtona. Energia kinetyczna, praca.
Energia potencjalna, zachowanie energii. Elementy termodynamiki fenomenologicznej –
wymiana ciepła i kalorymetria. Drgania mechaniczne i fale. Oddziaływanie grawitacyjne,
pole grawitacyjne. Elektryczność i magnetyzm - Ładunek elektryczny, pole elektryczne.
Prawo Coulomba. Prawo Gaussa. Potencjał elektryczny. Dielektryk w polu elektrycznym.
Kondensatory. Prąd elektryczny, prawa przepływu prądu. Obwody elektryczne. Pola
magnetyczne. Prawo Ampera. Indukcja i indukcyjność. Drgania elektromagnetyczne. Prąd
zmienny. Fale elektromagnetyczne. Optyka - Fala świetlna na granicy dwóch ośrodków.
Polaryzacja światła. Dyfrakcja i interferencja światła. Prędkość światła. Współczynnik
załamania światła - jego dyspersja. Klasyczne i nieklasyczne źródła światła. Elementy fizyki
jądrowej. Budowa materii - Zjawiska nieklasyczne, koncepcja fotonu. Stabilność atomu.
Promieniotwórczość. Klasyfikacja cząstek elementarnych.
10
SPECJALNOŚĆ GEOGRAFIA Z PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ
DYDAKTYKA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
Prowadzący: mgr Krzysztof Kopeć
Treść kursu: Znaczenie edukacji ekonomicznej. Konteksty społeczno-polityczne. Analiza
treści programowych. Podręczniki i materiały metodyczne. Baza kształcenia w zakresie
przedsiębiorczości; metody i strategie stosowane na lekcjach przedsiębiorczości; znaczenie
metod aktywizujących; symulacje, gry strategiczne. Rozwijanie praktycznych umiejętności
analizowania i interpretowania zjawisk ekonomicznych oraz podejmowania decyzji.
Znaczenie całoŜyciowego uczenia się. Poszukiwanie informacji. Wykorzystanie
pozapodręcznikowych źródeł informacji ekonomicznej (prasa codzienna, czasopisma,
internet). Planowanie lekcji. Projektowanie edukacyjne.
PODSTAWY MAKRO- I MIKROEKONOMII
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel, mgr GraŜyna Karwacka
Treść kursu: Wprowadzenie do ekonomii; rynek i jego podstawowe kategorie ekonomiczne;
strona podaŜowa rynku; konkurencja; elastyczność cenowa popytu i podaŜy – wybory
konsumentów i przedsiębiorców; teoria podziału i rynki czynników produkcji; pieniądz i
system bankowo-kredytowy; polityka monetarna państwa; niedoskonałości rynku;
bezrobocie; inflacja; rola państwa w gospodarce; budŜet; polityka fiskalna; podstawowe
agregaty makroekonomiczne; polityka fiskalna i monetarna – model IS-LM; wzrost
gospodarczy i cykle koniunkturalne; międzynarodowa współpraca w gospodarce globalnej;
główne nurty myśli ekonomicznej, systemy ekonomiczne; interwencjonizm państwowy.
Podstawowe pojęcia ekonomii, własność, zasady racjonalnego zachowania się, rynek
produktów i usług, popyt, podaŜ, przedsiębiorstwo, cel działalności gospodarczej przychody i
koszty, formy konkurencji, elastyczność popytu i podaŜy, decyzje produkcyjne
przedsiębiorstwa, koszt krańcowy i utarg krańcowy, podstawy teorii podziału, rynek pracy,
rynek ziemi, rynek kapitału, rynek kapitału finansowego, funkcje pieniądza, rynek pieniądza,
stopa procentowa, funkcje banków, rola banku centralnego, elementy polityki monetarnej,
Rodzaje inflacji, przyczyny inflacji, rodzaje bezrobocia, przyczyny, koszty i skutki
bezrobocia, dochód narodowy, budŜet państwa, polityka fiskalna, popyt globalny, podaŜ
globalna, stan równowagi na ryku dóbr, stan równowagi na rynku pieniądza, mierniki wzrostu
gospodarczego, cykl koniunkturalny, handel międzynarodowy, kurs walutowy, bilans
płatniczy, elementy gospodarczej integracji UE, wzajemne relacje gospodarcze krajów w
dobie globalizacji, Szkoły ekonomii, systemy gospodarcze państw.
PODSTAWY NAUKI O PRZEDSIĘBIORSTWIE
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel, mgr GraŜyna Karwacka
Treść kursu: Teoretyczne podstawy funkcjonowania organizacji; formy i przekształcenia
przedsiębiorstw; otoczenie przedsiębiorstw; zasoby i ich znaczenie w działalności
przedsiębiorstw; gospodarowanie zasobami materialnymi; gospodarowanie kapitałem
ludzkim; gospodarowanie zasobami niematerialnymi; kooperanci i klienci przedsiębiorstwa;
inwestycje i innowacje w przedsiębiorstwie; współczesne problemy i trendy w zarządzaniu
przedsiębiorstwami; finansowy wymiar celów działalności gospodarczej; główne
uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju przedsiębiorstw w przyszłości Wprowadzenie do
teorii przedsiębiorstwa; formy organizacyjno – prawne przedsiębiorstwa; cele działalności;
powstawanie przedsiębiorstw w sensie organizacyjnym, prawnym i ekonomicznym; odbiorcy
i kontrahenci przedsiębiorstwa, zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem,; prezentacja
projektów indywidualnych.
11
ELEMENTY PRAWA GOSPODARCZEGO
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel
Treść kursu: Prawne uwarunkowania działalności gospodarczej. Rządowe procesy
regulacyjne a prywatne przedsiębiorstwa, przemiany w tym zakresie w XXI wieku, tendencje
światowe. Transformacja polskiej gospodarki: środki stabilizacji makroekonomicznej,
deregulacja, zmiany instytucjonalne. Podstawowe akty prawne. Systemy podatkowe i
tendencje w zakresie ich reform.
ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel
Treść kursu: Logika wyboru ekonomicznego; przesłanki racjonalnego działania; koszt
alternatywny; krzywa moŜliwości produkcyjnych; krańcowa stopa transformacji. Pojęcia:
popyt, podaŜ, rynek, cena, równowaga rynkowa, wielkość popytu,; wielkość podaŜy;
determinanty: popytu, podaŜy; punktowa i łukowa formuła elastyczności popytu i podaŜy;
elastyczność cenowa popytu i podaŜy; podział dóbr: normalne, niŜszego rzędu, podstawowe,
luksusowe, substytucyjne, komplementarne. Teoria zachowań konsumenta. Czynniki
produkcji; metoda produkcji; skala produkcji; efekty skali; funkcja produkcji krótkoi długookresowa; produkt: krańcowy, całkowity, przeciętny; prawo malejącej produkcyjności.
Pojęcie i podział kosztu alternatywnego: koszty jawne, ukryte, stałe, zmienne, całkowite,
krańcowe, krótkookresowe; ilustracja graficzna kosztów krótkookresowych; przychód
całkowity i krańcowy producenta będącego: cenobiorcą, cenotwórcą; poziomy wyniku
ekonomicznego: zysk ekonomiczny, zysk normalny, strata ekonomiczna; zaleŜność między
wynikiem księgowym a ekonomicznym; punkt równowagi producenta będącego cenotwórcą i
cenobiorcą. Podstawowe modele rynku: konkurencja doskonała, monopol, konkurencja
monopolistyczna, oligopol. Charakterystyka modeli rynku. Ogólna charakterystyka metod
ustalania ceny przez producenta. Rynek pracy. Metody obliczania wartości pieniądza w
czasie: procent składany, dyskonto
PRAKTYKA W PRZEDSIĘBIORSTWIE
Prowadzący: mgr Aleksandra Cicharska, mgr GraŜyna Karwacka
Treść kursu: Historia powstania i rozwoju przedsiębiorstwa, rodzaj prowadzonej
działalności, proces produkcyjny, zasięg oddziaływania na rynki, sposoby finansowania
działalności, zarządzanie kapitałem ludzkim, zakres wykorzystywania dotacji budŜetów
lokalnych oraz funduszy unijnych, perspektywy rozwoju, strategie inwestycyjne
przyczyniające się do wzrostu produkcji, zwiększenia miejsc pracy i rozwoju regionu.
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel
Treść kursu: Międzynarodowa specjalizacja produkcyjno-handlowa; teoria handlu
międzynarodowego; handel międzynarodowy a rozwój gospodarczy; międzynarodowa
polityka handlowa; struktura handlu międzynarodowego; międzynarodowy transfer
czynników wytwórczych; ceny rynku międzynarodowego; problemy walutowo-rozliczeniowe
w gospodarce światowej; bilans płatniczy i równowaga płatnicza; koniunktura gospodarcza;
międzynarodowa współpraca i integracja gospodarcza; rola międzynarodowych organizacji
gospodarczych, globalizacja.
POLITYKA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
Prowadzący: prof. Zdzisław Kordel, mgr GraŜyna Karwacka
Treść kursu: Historia powstania Unii Europejskiej, prawo unijne; podstawowe załoŜenia
polityki gospodarczej; podstawowe narzędzia polityki gospodarczej; podstawowe załoŜenia
12
polityki społecznej; narzędzia polityki społecznej; cele polityki gospodarczej i społecznej
Unii Europejskiej; polityka gospodarcza i społeczna Polski; polityki gospodarcze i społeczne
wybranych krajów UE; podstawowe programy Unii Europejskiej i dostępne fundusze unijne.
Prawo unijne; podstawowe załoŜenia polityki gospodarczej; podstawowe narzędzia polityki
gospodarczej; podstawowe załoŜenia polityki społecznej; narzędzia polityki społecznej; cele
polityki gospodarczej i społecznej Unii Europejskiej. Priorytety UE finansowane z funduszy
europejskich; prezentacja projektów indywidualnych.
13
MAGISTERSKIE STUDIA UZUPEŁNIAJĄCE
Program obowiązuje od roku akad. 2008/2009
I ROK STUDIÓW
Przedmiot
Forma
Zal.
Semestr 1
W
Ćw.
ECTS
Semestr 2
W
Ćw.
ECTS
Psychologia
Z
-
15
1
Pedagogika
Z
-
15
1
Dydaktyka geografii
Z
-
30
2
Praktyka pedagogiczna w szkole (wrzesień)
Z
-
30
2
Liczba godzin wykładów i ćwiczeń
90
-
90
6
PEDAGOGIKA
Prowadzący: dr Teresa Sadoń-Osowiecka
Treść kursu: Globalne i lokalne uwarunkowania edukacji. Wpływ kapitału kulturowego na
rozwój toŜsamości człowieka. Kryzys szkoły i wychowania oraz jego przyczyny. Kultury
młodzieŜowe jako konteksty procesów wychowania i nauczania. Media w procesie
konstruowania rzeczywistości społecznej i edukacyjnej. Ukryty program instytucji
edukacyjnych. Znaczenie edukacji dla wyrównywania szans i tworzenia społeczeństwa
demokratycznego. Ideologie edukacyjne. Polityka oświatowa państwa. Specyficzne potrzeby
edukacyjne ucznia w szkole średniej. Tworzenie klimatu wychowawczego w szkole. Praca z
grupą rówieśniczą. Relacje uczeń-nauczyciel. Kompetencje komunikacyjne nauczyciela.
Tworzenie własnych koncepcji pedagogicznych na podstawie krytycznej refleksji nad
aktualnym stanem wiedzy.
PSYCHOLOGIA
Prowadzący: pracownicy Instytutu Psychologii
Treść kursu: Teorie rozwoju człowieka (Erikson, Piaget, Bruner). Teoria hierarchii potrzeb
Masłowa. Rozwój moralny wg Kohlberga. Rozwój a wychowanie. Tradycje klasycznego
wychowania a wychowanie jako rodzaj relacji sprzyjającej lub ograniczającej rozwój.
Zaburzenia typowe dla poszczególnych faz rozwojowych a trudności wychowawcze.
Trudności wychowawcze – problem wieloznaczności pojęcia: róŜnice w jego rozumieniu
przez rodziców, nauczycieli i psychologów.
14