Przemówienie Ojca Świętego Franciszka do Jego

Przemówienie Ojca Świętego Franciszka
do Jego Ekscelencji Pana Sergia Mattarelli,
Prezydenta Republiki Włoskiej
Sobota, 18 kwietnia 2015 roku
Panie Prezydencie,
jestem Panu wdzięczny za tę wizytę, którą składa Pan już dwa
miesiące po tym, gdy przedstawiciele Narodu włoskiego wybrali Pana na
najwyższy urząd w państwie. Gest ten świadczy o znakomitych stosunkach
między Stolicą Apostolską a Włochami i stanowi ciąg dalszy wizyt
odbywanych przez Pańskiego bezpośredniego poprzednika, a także ciąg
dalszy długiej już tradycji, która zwłaszcza od okresu soborowego
charakteryzowała się coraz częstszymi okazjami do spotkań między
najwyższymi władzami świeckimi Włoch a władzami Kościoła powszechnego.
Układy laterańskie, uznane w republikańskiej ustawie zasadniczej,
oraz porozumienie, które je modyfikowało, stworzyły stabilny układ
odniesienia, w którym w sposób pokojowy rozwijają się i umacniają relacje
między Włochami a Stolicą Apostolską. Dzieje się to z zagwarantowaniem
obopólnej suwerenności i niezależności, a zarazem kieruje obydwie strony ku
efektywnej współpracy na gruncie podzielanych wartości i w perspektywie
dobra wspólnego.
Jest to bowiem sprawą zasadniczej wagi, że z zachowaniem
rozróżnienia ról i kompetencji oraz z pełnym uszanowaniem obustronnych
zadań zawsze odczuwano potrzebę wzmożonej współpracy, służącej
1
jednoczeniu sił dla dobra wszystkich obywateli, gdyż mają oni prawo do
takiej zgodności, z której płyną nieprzeliczone pożytki. Kościół proponuje
wszystkim piękno Ewangelii i jej zbawczego orędzia, aby zaś mógł wypełniać
swoje duchowe posłannictwo, potrzebuje warunków pokoju i spokoju, jakie
może zaprowadzić tylko władza publiczna. Z drugiej strony ta ostatnia – do
której przede wszystkim należy urządzanie warunków zrównoważonego
rozwoju, aby społeczność obywatelska rozwijała cały swój potencjał – w
zaangażowaniu i lojalnej współpracy Kościoła znajduje mocne i pożyteczne
wsparcie dla swoich działań. Wzajemna bowiem autonomia owocuje nie
umniejszeniem, lecz uwydatnieniem wspólnej odpowiedzialności za
konkretną istotę ludzką oraz za duchowe i materialne potrzeby wspólnoty,
którym wszyscy mamy za zadanie z pokorą i oddaniem służyć.
Z tego wynika, że zdrowy pluralizm nie zamyka się wobec
szczególnego wkładu ofiarowanego przez różne czynniki ideowe i religijne
współtworzące społeczeństwo, o ile oczywiście czerpią one z
fundamentalnych zasad, które przyświecają życiu społecznemu, oraz nie
nadużywają i nie wypaczają swoich przekonań w celu wywarcia przemocy lub
ucisku. Innymi słowy, uporządkowany rozwój pluralistycznego
społeczeństwa obywatelskiego wymaga, żeby nie dążono do zamknięcia
autentycznego ducha religijnego wyłącznie w osobistej przestrzeni
świadomości, lecz żeby uznano także jego istotną rolę w budowaniu
społeczeństwa, a wartościowy wkład z jego strony przyjęto jako prawomocny.
Historia Włoch jasno pokazuje, jak wielki jest wkład chrześcijaństwa
w ich kulturę i charakter ich ludności, jak głęboko wiara chrześcijańska
przeniknęła sztukę, architekturę i obyczajowość kraju. Wiara przekształcała
się w dzieła, te zaś – w instytucje, co nadało wyjątkowe rysy historii i
2
ukształtowało prawie wszystkie strony życia, poczynając od rodziny, tej
pierwszej, nieodzownej ostoi solidarności i szkoły wartości, którą należy
wspierać w spełnianiu jej niezastąpionej funkcji społecznej jako
podstawowego miejsca rozwoju osoby.
Panie Prezydencie, wśród różnorodnych dóbr koniecznych do rozwoju
każdej zbiorowości wyróżnia się praca, jest bowiem związana z samą
godnością osób oraz z możliwością budowania godziwej i wolnej egzystencji.
W szczególności niedostatek pracy dla ludzi młodych staje się krzykiem bólu,
który domaga się od władz publicznych, organizacji pośrednich, prywatnych
przedsiębiorców i wspólnoty kościelnej zastosowania wszelkich środków
zaradczych i przyznania należnego pierwszeństwa rozwiązaniu tego
problemu. W dostępności pracy zawiera się bowiem przystęp do godności i
przyszłości.
Do uporządkowanego wzrostu społeczeństwa konieczne jest, by
młode pokolenia zyskiwały przez pracę możliwość spokojnego planowania
swojej przyszłości, uwalniając się od niepewności i od niebezpieczeństwa
złudnych, groźnych pokus. Toteż wszyscy zajmujący szczególnie
odpowiedzialne stanowiska powinni przede wszystkim zmierzyć się odważnie,
twórczo i wielkodusznie z tym problemem.
Innym obszarem wymagającym dzisiaj od wszystkich specjalnej
uwagi jest troska o środowisko. Aby w miarę możności zmniejszyć
narastający brak równowagi i zanieczyszczenia, czasami prowadzące do
najprawdziwszej katastrofy w środowisku, trzeba zyskać pełną świadomość
skutków naszego postępowania w tej dziedzinie, które są ściśle związane ze
sposobem, w jaki człowiek postrzega i traktuje samego siebie (por. Benedykt
XVI, Encyklika Caritas in veritate, 51).
3
Za kilka dni rozpocznie się w Mediolanie wystawa powszechna pod
hasłem „Wyżywić planetę. Energie dla życia”. To wydarzenie Expo będzie
ważną okazją do zaprezentowania najnowszych technik służących
zapewnieniu zdrowej żywności, bezpiecznej i wystarczającej dla wszystkich
ludzi, z poszanowaniem środowiska. Oby ta wystawa przyczyniła się również
do pogłębienia namysłu nad przyczynami degradacji środowiska, tak aby
kompetentne władze zyskały zasób wiadomości i doświadczeń niezbędnych
do podejmowania skutecznych decyzji i zabezpieczenia zdrowia planety,
którą Bóg powierzył trosce rodzaju ludzkiego.
Wreszcie pragnę wyrazić wdzięczność za wysiłek, który Włochy
wkładają w podejmowanie licznych migrantów, z narażeniem życia
starających się o przyjęcie. Jest oczywiste, że rozmiary zjawiska wymagają
znacznie większego zaangażowania. Musimy niestrudzenie dopominać się o
zwiększoną aktywność na szczeblu europejskim i międzynarodowym.
Panie Prezydencie, składam Panu najserdeczniejsze życzenia w
związku z Pańskim doniosłym zadaniem, a zarazem wyrażam pragnienie, by
Włochy, czerpiąc ze swoich wzniosłych tradycji i swojej kultury, tak
wyraziście nacechowanej wiarą chrześcijańską, rozwijały się i rozkwitały w
harmonii, a swoim cennym wkładem przyczyniały się do pokoju i
sprawiedliwości na świecie.
Niech Bóg ma w opiece Włochy i każdego ich mieszkańca.
Tłum. Paweł Borkowski
4