walkabout - spark.edu.pl

WWW.SPARK.EDU.PL
WALKABOUT
Uczniowie powinni podejmować wyzwania, które pomogą im utwierdzić się w
przekonaniu, że są gotowi, aby przejść na kolejny etap, zarówno szkolnictwa, jak i rozwoju
osobistego. Polski system szkolnictwa zakłada, że takim wyzwaniem są testy (sprawdzian
szóstoklasisty, egzamin gimnazjalny, egzamin maturalny). Wspomniane testy sprawdzają
jednak poziom wiedzy teoretycznej z przedmiotów szkolnych, a pomijają kompetencje
miękkie, takie jak umiejętność współpracy, zdolność samodzielnego rozwiązywania
problemów, umiejętność planowania czy wystąpień publicznych, które są równie ważne, o
ile nie ważniejsze, co zaplecze teoretyczne. Egzaminy sprawdzają na ile uczeń się
dostosowuje, natomiast walkabout umożliwia podjęcie inicjatywy i sprawdzenie siły
własnego charakteru.
Termin walkabout odnosi się do rytuału przejścia w dorosłość rdzennych
mieszkańców Australii - Aborygenów. Młodzi członkowie społeczności wysyłani są na
sześciomiesięczną wędrówkę w dzicz, podczas której muszą samodzielnie zdobyć
pożywienie, chronić się przed dzikimi zwierzętami i przetrwać. Następnie wracają do
plemienia i są gotowi, aby sprostać trudom dorosłości. Umiejętności nabyte podczas
wędrówki oraz ukształtowany charakter sprawiają, że młodzieniec nie potrzebuje
informacji zwrotnej pod postacią “jesteś dorosły”, ponieważ odczuł tę zmianę
bezpośrednio.
Maurice Gibbons
W maju 1974 roku, w akademickim czasopiśmie “Phi Delta Kappa” pojawił się artykuł
Maurice’a Gibbonsa pt. “Searching for the Right Passage from Childhood and School”1, w
którym autor zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia uczniom wyzwania na wzór
aborygeńskiego walkabout. Wyzwania, które sprawi, że uczeń będzie musiał wyjść poza
swoją strefę komfortu i zmierzyć się z zadaniem, które sprawdzi jego umiejętności miękkie,
twarde, hart ducha, charakter i wiele innych osobistych czynników w atmosferze przygody.
Szkoły
Artykuł Maurice’a Gibbonsa sprawił, że wiele szkół w Stanach Zjednoczonych
wprowadziło programy walkabout, mające na celu uaktywnienie uczniów i umożliwienie im
sprawdzenia swoich umiejętności w warunkach pozaszkolnych. Jedną ze szkół, które
stosują walkabout, jest Baylor School w Chattanooge w stanie Tennessee2, gdzie uczniowie
mają możliwość wyruszyć w towarzystwie nauczycieli na wyprawę, podczas której
uprawiają wspinaczkę, kajakarstwo lub po prostu piesze wędrówki. Zagraniczne wyprawy
http://www.selfdirectedlearning.com/teaching-self-directed-learningtools/articles/walkabout.html
2
http://www.baylorschool.org/student-life/walkabout/index.aspx
1
WWW.SPARK.EDU.PL
pozwalają im spędzić czas z nauczycielami poza szkołą oraz przekonać się o swoich
umiejętnościach przetrwania.
Walkabout odnosi się jednak nie tylko do podróży. Linworth Alternative Program w
Worthington w stanie Ohio3 zakłada, że uczniowie mogą sprawdzić swoje umiejętności i
predyspozycje w świecie dorosłych, poprzez odwiedzanie zakładów pracy, sprawdzanie
ofert uczelni, uczestniczenie w badaniach i projektach oraz podróże. Dzięki temu mogą
dostosować swoje nauczanie do wymagań i oczekiwań lokalnej społeczności oraz
potencjalnych pracodawców.
Budząca się szkoła
Program walkabout znalazł swoje odzwierciedlenie w Europie w ramach projektu
Budząca się szkoła (http://www.budzacasieszkola.pl/), który powstał w oparciu o działania
Margret Rasfeld, dyrektorki berlińskiego gimnazjum Evangelische Schule Berlin Zentrum 4.
Margret Rasfeld w 2007 roku podjęła decyzję o zmianie sposobu nauczania w szkole.
Odeszła od pouczania i nauczania, na rzecz procesu uczenia się. Uczniowie gimnazjum sami
wybierają czego się uczą i w jaki sposób, stawiają sobie wyzwania, a następnie dążą do
zamierzonego celu. Wspomniana szkoła była inspiracją dla polskich placówek, które
działają w duchu Budzącej się szkoły.
Obieranie kierunku nauki, stawianie wyzwań oraz dążenie do wyznaczonego celu
pozwala uczniom sterować procesem nauczania oraz rozwijać pasje i zainteresowania.
Dzięki takiemu podejściu do edukacji, każdy może indywidualnie obierać ścieżki i w pełni
wykorzystywać swój potencjał.
Walkabout w Sparku
Wierzymy, że szkoła powinna zapewnić uczniom przestrzeń na poznawanie samego
siebie. Każde dziecko posiada talent, który często pozostaje ukryty, ponieważ szkoły
skupiają się na wiedzy teoretycznej. Uznaje się, że osoby, które nie wpasowują się w
tradycyjny system szkolnictwa, nie sprostają oczekiwaniom społeczeństwa oraz rynku
pracy. Wielu nauczycieli zapomina jednak, że jest szereg talentów i umiejętności, które w
typowej szkole pozostają uśpione lub niedoceniane.
Walkabout w wydaniu Spark Academy służy odkryciu swoich talentów, rozwijaniu
pasji i wyjściu poza strefę komfortu (jak głosi motto programu walkabout w Baylor School making students uncomfortable since 1976). Każdy z nas marzy o zrobieniu czegoś
związanego z naszymi zainteresowaniami, jednak bardzo często brakuje nam odwagi.
Dzięki programowi walkabout nasi uczniowie otrzymają impuls do zrobienia czegoś
fantastycznego. Może to być wydanie własnego tomiku poezji. otrzymanie głównej roli w
3
4
http://www.linworth.org/activities/walkabout/
http://www.ev-schule-zentrum.de/aktuell
WWW.SPARK.EDU.PL
spektaklu. zbudowanie robota, zorganizowanie wycieczki do Peru czy założenie własnej
firmy. Jedynym ograniczeniem tak naprawdę pozostaje wyobraźnia młodego człowieka,
ponieważ większość innych przeszkód można pokonać.
Jak, gdzie, kiedy?
Chcemy, aby każdy uczeń Spark Academy mógł doświadczyć osobistego walkabout,
dlatego każdego tygodnia umożliwiamy czas i miejsce na poznawanie samego siebie,
planowanie, konsultacje oraz spotkania z ekspertami, a także realizację pomysłu. Pierwsze
tygodnie służą zapoznaniu z zagadnieniem walkabout oraz zastanowieniu nad swoimi
atutami, umiejętnościami i zainteresowaniami. Przy wsparciu coacha, każdy uczeń postawi
przed sobą osobisty cel, do którego ma zamiar dążyć przez najbliższy tydzień, miesiąc, rok.
Początkowo mogą to być krótkoterminowe cele (tydzień, miesiąc), które następnie
przekształcą się w cel całoroczny lub nawet trzyletni.
Pierwszym etapem będą zatem zajęcia prowadzone przez coachów, którzy pokażą
uczniom na czym polega walkabout. Kolejnym etapem są indywidualne konsultacje
coachów z uczniami, które pomogą określić cel. Gdy uczeń postawi sobie wyzwanie,
kolejnym etapem jest realizacja, która odbywać się może każdego dnia przed i po lekcjach
(8:00 - 9:00, 16:00 - 17:00), w środy podczas zajęć poświęconych na walkabout oraz w czasie
wolnym, zarówno w szkole, jak i poza nią. Zakładamy, że wiele czynności nie będą możliwe
do wykonania w szkole, dlatego uczniowie będą się rozwijać również poza nią. W trakcie
realizacji zadania, odbywać się będą również konsultacje z coachami, którzy będą
obserwować, motywować oraz podpowiadać kolejne kroki. Zadaniem coachów jest
wsparcie metodyczne, a nie merytoryczne. W rolę coacha wchodzić mogą również inni
uczniowie, którzy na bazie swoich doświadczeń będą pomagać kolegom.
Wsparcie merytoryczne mogą zapewniać eksperci wybrani przez uczniów. Środa jest
dniem, kiedy uczniowie lub nauczyciele mogą zapraszać ekspertów, którzy opowiedzą o
swoich doświadczeniach lub podpowiedzą uczniom w jaki sposób mogą usprawnić swoją
pracę. Ekspertami mogą być również nauczyciele lub rodzice, którzy zaznajomieni są z
wybranym zagadnieniem. Jeżeli uczeń postawi sobie za cel zbudowanie robota, to
naturalne jest, że rodzic pracujący w dziedzinie robotyki będzie mile widziany na
konsultacjach.
Rola nauczycieli (coachów)
Głównym zadaniem nauczyciela jest wsparcie oraz pokierowanie samym procesem,
naprowadzenie ucznia na odpowiednią ścieżkę oraz motywowanie do dalszych działań. W
pierwszym etapie coache muszą zapewnić podstawy, czyli wytłumaczyć uczniom czym jest
walkabout oraz w jaki sposób będzie realizowany w Sparku.
WWW.SPARK.EDU.PL
Drugim etapem są konsultacje, na których uczniowie odkryją swoje umiejętności i
pasje oraz wykorzystają je dla własnego projektu. Bardzo ważne jest, aby uczniowie
kierowali się kilkoma zasadami5:
1.
Twoje działania mają cel.
2.
Weź na siebie odpowiedzialność.
3.
Poznaj siebie.
4.
Skup się na zadaniu.
5.
Bądź produktywny.
6.
Rozwijaj się.
7.
Stań się.
Maurice Gibbons podaje pięć kategorii, w których można umieścić swoje działania:
1. Przygoda - zadanie, które wymaga odwagi, wytrzymałości i umiejętności radzenia
sobie w niesprzyjających warunkach np. zaplanowanie i odbycie wyprawy do
nieznanego miejsca.
2. Kreatywność - zadanie, które pozwoli odkryć, rozwijać i pokazać swoją wyobraźnię
w formie sztuki np. zorganizowanie wystawy swoich prac plastycznych.
3. Usługi - zadanie, które pozwoli pomóc innym ludziom, bez oczekiwania zapłaty, np.
wolontariat w domu spokojnej starości.
4. Umiejętności praktyczne - zadanie, które skupia się na poznaniu umiejętności
praktycznej, która będzie pomocna w pracy np. staż w warsztacie samochodowym.
5. Logiczne myślenie - zadanie, które wymaga zdefiniowania problemu, który
następnie trzeba zbadać i ostatecznie rozwiązać np. zbadanie dlaczego w lokalnej
bibliotece nie ma najnowszych pozycji książkowych i zmiana stanu rzeczy.
Zadaniem nauczyciela zatem nie jest pomoc w rozwiązaniu problemu, lecz
motywowanie i nadzorowanie czy uczeń zmierza ku wyznaczonemu celowi. Środowe
spotkania będą służyć zarówno na realizację zadań, konsultacje, jak i spotkania z
ekspertami oraz wymianę poglądów i doświadczeń między uczniami.
Przykład
Uczeń, który bardzo interesuje się grami komputerowymi, postanowił stworzyć
własną grę. Podczas pierwszych tygodni w Sparku, rozmawiał z coachem na temat swoich
zainteresowań i umiejętności oraz podjął decyzję o postawieniu sobie celu związanego ze
http://www.selfdirectedlearning.com/becoming-self-directed/activity-6-the-sevenagreements-in-self-directed-learning.html
5
WWW.SPARK.EDU.PL
stworzeniem nowej gry. Przez kolejne tygodnie planował pracę na następne miesiące.
Skontaktował się z wydawcami gier komputerowych i poprosił o możliwość spotkania,
znalazł wiele stron internetowych, które pokazują w jaki sposób stworzyć grę i zapisał się
na internetowy kurs programowania. Zajęcia środowe spędzał na zapoznaniu się ze
znalezionymi materiałami.
W pewnym momencie uznał jednak, że to zadanie go przerasta i poinformował o tym
coacha. Nauczyciel zadał szereg pytań, które pozwoliły mu zrozumieć na czym polega
problem. Uczeń mimo wsparcia zewnętrznego nie potrafił samodzielnie zrozumieć
pewnych aspektów programowania. Coach zasugerował, aby zaprosić do szkoły osobę,
która pokaże uczniowi w praktyce, jak można stworzyć własną grę. W kolejnym tygodniu
odbyło się spotkanie w szkole, na którym programista pomógł uczniowi przebrnąć przez
problematyczne zagadnienie.
Gdy gra była prawie gotowa, coach zapytał ucznia w jaki sposób che ją
zaprezentować. Po kolejnej konsultacji podjęto decyzję o zorganizowaniu spotkania w
szkole, na które będą zaproszeni uczniowie, rodzice oraz lokalna społeczność, podczas
którego możliwe będzie przetestowanie gry. Oprócz tego uczeń wysłał swoją propozycję do
polskich wydawców gier z prośba o ocenę.
Wszelkie działania służące osiągnięciu celu odbywały się nieregularnie, zarówno w
szkole jak i poza nią. Nauczyciel zapewniał wsparcie metodyczne, a uczeń rozwinął
umiejętności praktyczne (programowanie), jak i umiejętności miękkie (rozwiązywanie
problemów) i charakter (konsekwencja, samodzielność).
Ewaluacja
Projekt walkabout przynosi ogromne korzyści, które pozostają nie do zmierzenia
podczas tradycyjnych testów. Ewaluacja opiera się zatem na obserwacjach coachów i
najbliższego otoczenia. Zwieńczeniem każdego projektu może być zorganizowanie dnia w
szkole, kiedy uczeń przedstawi efekty swojej pracy, opowie o procesie i udowodni czego się
nauczył. Relacja ucznia z nauczycielem opierać się musi na zaufaniu, że druga strona wie i
rozumie w jaki sposób dążyć do określonego celu.
Dlaczego walkabout?
Wierzymy, że szkoła jest miejscem, w którym można w praktyczny sposób zapoznać
się z pewnymi dziedzinami życia i nauczyć umiejętności praktycznych i teoretycznych, które
pozostają niezmierzone przez egzaminy zewnętrzne. Walkabout stawia na samodzielność
uczniów i umiejętność rozwiązywania problemów, które są tak ważne w dorosłym życiu.
Stawianie przed sobą wyzwań oraz realizowanie celów kształtuje charakter oraz pozwala
sięgnąć po rzeczy, które wydawały się nieosiągalne. Bardzo ważne jest, aby pokazać
uczniowi, że jego pomysł może zostać zrealizowany i wcale nie musi czekać wielu lat, aby
zacząć spełniać swoje marzenia.