Moduł nr 4. Postępowanie przed sądami Unii Europejskiej Karolina

Projekt „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Moduł nr 4. Postępowanie przed sądami Unii Europejskiej
Karolina Rokicka, Mikołaj Jarosz
I.
Ramy prawne
1. Art. 263 TFUE stanowi:
„Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej kontroluje legalność aktów
legislacyjnych, aktów Rady, Komisji i Europejskiego Banku Centralnego, innych niż
zalecenia i opinie, oraz aktów Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej
zmierzających do wywarcia skutków prawnych wobec podmiotów trzecich.
Kontroluje również legalność aktów organów lub jednostek organizacyjnych Unii,
które zmierzają do wywarcia skutków prawnych wobec osób trzecich.
W tym celu Trybunał jest właściwy do orzekania w zakresie skarg wniesionych przez
Państwo Członkowskie, Parlament Europejski, Radę lub Komisję, podnoszących
zarzut braku kompetencji, naruszenia istotnych wymogów proceduralnych, naruszenia
Traktatów lub jakiejkolwiek reguły prawnej związanej z ich stosowaniem lub
nadużycia władzy.
[…]
Każda osoba fizyczna lub prawna może wnieść, na warunkach przewidzianych w
akapitach pierwszym i drugim, skargę na akty, których jest adresatem lub które
dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie oraz na akty regulacyjne, które dotyczą jej
bezpośrednio i nie obejmują środków wykonawczych.
[…]”
2. W celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie Europejskiej, na
podstawie dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13
października 2003 r. utworzono we Wspólnocie system handlu uprawnieniami do
emisji tych gazów. Art. 9 tej dyrektywy stanowi:
„1. W odniesieniu do każdego okresu określonego w art. 11 ust. 1 i 2, każde Państwo
Członkowskie opracowuje krajowy plan przydziałów wskazujący całkowitą ilość
pozwoleń, które ma zamiar rozdzielić w odniesieniu do tego okresu oraz sposób w jaki
proponuje je rozdzielić. Plan opiera się na kryteriach celowości oraz przejrzystości, w
tym na kryteriach wymienionych w załączniku III, należycie uwzględniając opinie
społeczeństwa. Komisja, bez uszczerbku dla postanowień Traktatu, najpóźniej do dnia
31 grudnia 2003 r. opracuje wskazania dotyczące wprowadzenia w życie kryteriów
wymienionych w załączniku III.
Na okres określony w art. 11 ust. 1, plan zostaje opublikowany oraz notyfikowany
Komisji oraz innym Państwom Członkowskim najpóźniej do dnia 31 marca 2004 r. W
odniesieniu do dalszych okresów, plan zostaje opublikowany oraz notyfikowany
Komisji oraz innym Państwom Członkowskim przynajmniej na 18 miesięcy przed
rozpoczęciem odpowiedniego okresu.
[…]
Projekt „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
3. W ciągu trzech miesięcy od notyfikacji krajowego planu rozmieszczenia przez
Państwo Członkowskie na podstawie ust. 1, Komisja może odrzucić ten plan,
jakikolwiek jego aspekt, na podstawie tego, iż jest on niezgodny z kryteriami
wymienionymi w załączniku III lub z artykuł 10. Państwo Członkowskie podejmuje
decyzję wyłącznie na podstawie art. 11 ust. 1 lub 2 jeśli proponowane zmiany są
przyjęte przez Komisję. Podaje się powody odrzucenia decyzji przez Komisję.”
II.
Stan faktyczny i postępowanie
3. Skarżąca, Cement Polski SA, jest spółką prawa polskiego posiadającą na terenie
Polski pewną liczbę instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu
uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla (CO2).
4. Pismem z dnia 29 grudnia 2006 r. Rzeczpospolita Polska notyfikowała Komisji
krajowy plan rozdziału uprawnień na lata 2008–2012 (zwany dalej „KPR”) zgodnie z
przepisami art. 9 ust. 1 dyrektywy 2003/87/WE (zwanej dalej „dyrektywą”). Zgodnie
z KPR Rzeczpospolita Polska zamierzała we wskazanym okresie rozdzielić średnio
284,648332 mln ton równoważnika dwutlenku węgla rocznie.
5. W dniu 26 marca 2007 r. Komisja na podstawie art. 9. ust. 3 dyrektywy przyjęła
decyzję C(2007) 1295 dotyczącą KPR (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”). W decyzji
tej Komisja stwierdziła co do istoty, iż plan jest niezgodny z niektórymi kryteriami
wymienionymi w załączniku III do dyrektywy i zażądała zmniejszenia całkowitej
liczby uprawnień przewidzianej w KPR.
6. Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 5 czerwca 2007 r. skarżąca wniosła
skargę o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji, zarzucając jej naruszenie art. 9
ust. 3 dyrektywy oraz nadużycie władzy przez Komisję.
III.
Argumenty stron
7. Komisja podnosi zarzut niedopuszczalności skargi na tej podstawie, że zaskarżona
decyzja, skierowana do Rzeczypospolitej Polskiej, nie dotyczy skarżącej bezpośrednio
i indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE.
8. Skarżąca wskazuje na wiążący i ostateczny charakter aktu, na swą legitymację czynną
oraz na fakt, że decyzja dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie, w związku z czym
skarga jest dopuszczalna. Uważa ona, że Rzeczypospolitej Polskiej, jako adresatowi
decyzji, nie przyznano uprawnień dyskrecjonalnych w zakresie zmian w KPR na
etapie jego wdrażania. Rzeczpospolita Polska jest bowiem jej zdaniem zobowiązana
zastosować zmiany narzucone w decyzji Komisji w sposób mechaniczny i
proporcjonalny. KPR jest zatem „przejrzystym” dokumentem, plasującym się
pomiędzy zaskarżoną decyzją a skarżącą, a zaskarżona decyzja wywiera bezpośredni
wpływ na sytuację skarżącej.
9. W tym względzie skarżąca twierdzi, po pierwsze, że w konsekwencji wydania
zaskarżonej decyzji Rzeczpospolita Polska nie mogła ani zwiększyć liczby
przyznanych uprawnień na poziomie krajowym, sektorowym czy też na poziomie
poszczególnych instalacji w ramach danego sektora, ani nawet utrzymać pułapu
wspomnianych uprawnień wskazanego w KPR. Zaskarżona decyzja zawiera bowiem
zakaz zwiększania w jakimkolwiek zakresie całkowitej liczby uprawnień, a ponadto
Rzeczpospolita Polska nie może – nie narażając się na naruszenie zasady
niedyskryminacji i tym samym przepisów traktatu WE dotyczących pomocy państwa
Projekt „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
– zdecydować o przyznaniu uprawnień do emisji CO2 w liczbie większej lub równej
tej, która została zadeklarowana w KPR jako niezbędna dla zapewnienia działania
sektorów przemysłowych i poszczególnych zakładów.
10. Po drugie, skarżąca podnosi, że w konsekwencji Rzeczpospolita Polska mogła jedynie
zmniejszyć liczbę uprawnień rozdzielanych pomiędzy sektory i zakłady w sposób
proporcjonalny do obniżenia całkowitej liczby uprawnień narzuconego przez Komisję
w drodze zaskarżonej decyzji. Każdy inny poziom ograniczeń stanowiłby
dyskryminację i naruszałby przepisy traktatu WE dotyczące pomocy państwa. Poza
tym z art. 3 ust. 3 zaskarżonej decyzji wynika, że wszelkie zmiany KPR, które nie
odpowiadałyby zmianom wymienionym w art. 2 tej decyzji, mając na przykład
charakter dyskryminujący, powinny zostać zgłoszone Komisji, która może na tej
podstawie zgłosić zastrzeżenia.
11. Jak wynika z powyższych rozważań, biorąc pod uwagę fakt, iż Rzeczpospolita Polska,
wykonując KPR w sposób zgodny z zaleceniami zawartymi w zaskarżonej decyzji, nie
dysponowała jakimkolwiek zakresem uznania, KPR jest całkowicie „przejrzysty” w
stosunku do tej decyzji, która tym samym dotyczy skarżącej bezpośrednio.
IV.
Pytania
Na podstawie powyższych informacji odpowiedz na pytania. Odpowiedź uzasadnij.
1) Czy skarga jest dopuszczalna?
2) Jakiego rodzaju orzeczenie wyda Sąd? Czy dopuszczalność skargi będzie mieć wpływ
na rodzaj orzeczenia?
3) Czy Rzeczpospolita Polska będzie mogła wziąć udział w postępowaniu i w jakim
charakterze? Czy będzie musiała wykazać interes prawny?
4) Czy stronom będzie przysługiwał środek odwoławczy od orzeczenia niezależnie od
rodzaju tego orzeczenia?
UWAGA. Postępowanie toczyło się w rzeczywistości pod rządami Traktatu w brzmieniu
sprzed Traktatu z Lizbony. Jednakże dla uproszczenia w opisie stanu prawnego podano
nowe brzmienie jego postanowień; nie ma to wpływu na rozstrzygnięcie kazusu.