Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze

Transkrypt

Program rozwoju turystyki wodnej
na obszarze
Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego i Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi
Listopad 2011
Spis treści
SPIS TREŚCI....................................................................................................................................................... 2
I.
WPROWADZENIE DO „PROGRAMU ROZWOJU TURYSTYKI WODNEJ NA OBSZARZE POJEZIERZA
DRAWSKIEGO, MYŚLIBORSKIEGO I WAŁECKIEGO ORAZ W DORZECZU PARSĘTY I REGI” .................................. 4
1.
2.
3.
4.
5.
INFORMACJE WPROWADZAJĄCE ........................................................................................................................ 4
OBSZAR REALIZACJI „PROGRAMU” .................................................................................................................... 6
CELE REALIZACJI „PROGRAMU” ......................................................................................................................... 8
ZAKRES RZECZOWY „PROGRAMU”..................................................................................................................... 9
CHARAKTER I ZAKRES KONSULTACJI Z PARTNERAMI ............................................................................................. 11
II. POTENCJAŁ OBSZARU POJEZIERZA DRAWSKIEGO, MYŚLIBORSKIEGO I WAŁECKIEGO ORAZ DORZECZA
PARSĘTY I REGI W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ ......................................................................................... 13
1.
1.1.
1.2.
1.3.
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
4.
5.
WALORY NATURALNE W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ........................................................................................ 14
JEZIORA .................................................................................................................................................. 15
RZEKI ..................................................................................................................................................... 17
OBSZARY OCHRONY PRZYRODY ................................................................................................................... 22
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA DO ROZWOJU I UPRAWIANIA TURYSTYKI WODNEJ I ZAGOSPODAROWANIE JEZIOR I RZEK . 25
DROGI I DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA ....................................................................................................... 25
BAZA NOCLEGOWA ................................................................................................................................... 29
BAZA GASTRONOMICZNA........................................................................................................................... 33
ZAGOSPODAROWANIE JEZIOR I RZEK ............................................................................................................ 34
WODNE SZLAKI TURYSTYCZNE..................................................................................................................... 53
INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA DLA TURYSTYKI WODNEJ ....................................................................................... 62
PODMIOTY OBSŁUGI TURYSTYKI WODNEJ...................................................................................................... 62
ZARZĄDZANIE I ORGANIZACJA ŁOWISK.......................................................................................................... 67
INFORMACJA TURYSTYCZNA ....................................................................................................................... 70
ORGANIZATORZY TURYSTYCZNI, POŚREDNICY I AGENCI .................................................................................... 71
ORGANIZACJE PRO-TURYSTYCZNE................................................................................................................ 74
OFERTA PRODUKTU TURYSTYCZNEGO ............................................................................................................... 75
PROMOCJA TURYSTYKI WODNEJ ...................................................................................................................... 79
III. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE ROZWOJU ŚRÓDLĄDOWEJ TURYSTYKI WODNEJ W WOJEWÓDZTWIE
ZACHODNIOPOMORSKIM NA OBSZARZE REALIZACJI „PROGRAMU” .............................................................. 81
1. ROZWÓJ ŚRÓDLĄDOWEJ TURYSTYKI WODNEJ W POLSCE ...................................................................................... 81
1.1.
RYNEK TURYSTYCZNY W POLSCE, EUROPIE I NA ŚWIECIE .................................................................................. 81
1.2.
RYNEK ŚRÓDLĄDOWEJ TURYSTYKI WODNEJ ................................................................................................... 83
2. POLITYKA INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCYCH AKWENAMI WODNYMI I OBSZARAMI PRZYRODNICZYMI CHRONIONYMI PRAWEM86
3. ROZWÓJ TURYSTYCZNY INNYCH OBSZARÓW POJEZIERNYCH I DORZECZY W POLSCE ................................................... 91
3.1.
ROZWÓJ INNYCH OBSZARÓW POJEZIERNYCH ................................................................................................. 91
3.2.
SZTUCZNE ZBIORNIKI WODNE Z FUNKCJĄ TURYSTYCZNĄ................................................................................... 95
3.3.
RZEKI I SZLAKI KAJAKOWE .......................................................................................................................... 96
IV.
PROJEKTY I INWESTYCJE NA RZECZ ROZWOJU TURYSTYKI WODNEJ .................................................. 98
1. CHARAKTERYSTYKA PROJEKTÓW I INWESTYCJI W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ ....................................................... 98
1.1.
RODZAJE PROJEKTÓW I INWESTYCJI W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ ................................................................. 98
1.2.
KLUCZOWE PROJEKTY I INWESTYCJE W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ ................................................................. 99
2ba–„Program rozwoju turystyki wodnej
na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi”.
-2-
2. PROJEKTY I INWESTYCJE W ZAKRESIE ZAGOSPODAROWANIA AKWENÓW I ICH NABRZEŻY .......................................... 101
2.1.
PROJEKTY I INWESTYCJE W ZAKRESIE INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ BEZPOŚREDNIO DO UPRAWIANIA TURYSTYKI WODNEJ
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………101
2.2.
PROJEKTY I INWESTYCJE W ZAKRESIE URZĄDZEŃ I INSTALACJI HYDROTECHNICZNYCH ORAZ PRAC HYDROTECHNICZNYCH
ORAZ INNE INWESTYCJE, W TYM DROGOWE .............................................................................................................. 111
3. PROJEKTY W ZAKRESIE POPRAWY ATRAKCYJNOŚCI PRODUKTU TURYSTYCZNEGO ..................................................... 116
4. PROJEKTY NA RZECZ PROMOCJI TURYSTYKI WODNEJ .......................................................................................... 117
V.
ANALIZA SWOT ŚRÓDLĄDOWEJ TURYSTYKI WODNEJ NA OBSZARZE REALIZACJI „PROGRAMU”.......... 119
1.
2.
WNIOSKI Z KONSULTACJI Z BRANŻĄ TURYSTYCZNĄ ............................................................................................ 119
WNIOSKI Z ANALIZY WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU TURYSTYKI WODNEJ NA OBSZARZE
REALIZACJI „PROGRAMU” ..................................................................................................................................... 121
3. ANALIZA SWOT ........................................................................................................................................ 123
4. REKOMENDACJE ......................................................................................................................................... 128
VI.
IDENTYFIKACJA CELÓW I DZIAŁAŃ DLA ROZWOJU TURYSTYKI WODNEJ NA OBSZARZE REALIZACJI
„PROGRAMU” .............................................................................................................................................. 129
1. CELE I DZIAŁANIA DLA „PROGRAMU” ............................................................................................................. 129
1.1.
CEL PODSTAWOWY I CELE ROZWIJAJĄCE „PROGRAMU”................................................................................. 129
1.2.
DZIAŁANIA I ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W RAMACH „PROGRAMU”............................................... 130
2. ODNIESIENIE DO REGIONALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH ..................................................................... 144
3. PROPONOWANE DZIAŁANIA, ZADANIA I PROGRAMY OPERACYJNE NA RZECZ ROZWOJU TURYSTYKI WODNEJ - ROZWINIĘCIE
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….148
VII.
KONCEPCJA BUDOWY PRODUKTU TURYSTYCZNEGO W ZAKRESIE TURYSTYKI WODNEJ NA OBSZARZE
POJEZIERZA DRAWSKIEGO, MYŚLIBORSKIEGO I WAŁECKIEGO ORAZ DORZECZA PARSĘTY I REGI W OPARCIU O
POTENCJAŁ TURYSTYKI WODNEJ .................................................................................................................. 151
1.
2.
3.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
4.
5.
ZAŁOŻENIA BUDOWY PRODUKTU TURYSTYCZNEGO OPARTEGO NA POTENCJALE TURYSTYKI WODNEJ .......................... 151
ODBIORCY PRODUKTU – SEGMENTY GŁÓWNE I UZUPEŁNIAJĄCE .......................................................................... 155
PROPONOWANE PRODUKTY OPARTE NA POTENCJALE TURYSTYKI WODNEJ ............................................................ 160
„SZLAK ŻEGLARSKI POJEZIERZA ZACHODNIOPOMORSKIEGO”.......................................................................... 162
„ZACHODNIOPOMORSKA KRAINA KAJAKOWA” ........................................................................................... 163
„WSZYSTKIE DROGI PROWADZĄ PRZEZ POJEZIERZE DRAWSKIE” ..................................................................... 164
„KRAINA WODNA DORZECZA PARSĘTY I REGI” ............................................................................................ 166
„ZACHODNIOPOMORSKIE NA WĘDKĘ” ....................................................................................................... 168
WYTYCZNE DO BUDOWANIA MARKI TURYSTYCZNEJ OPARTEJ NA POTENCJALE TURYSTYKI WODNEJ............................. 169
WYTYCZNE REALIZACYJNE DLA WDRAŻANIA KONCEPCJI PRODUKTU TURYSTYCZNEGO .............................................. 171
ZAKOŃCZENIE .............................................................................................................................................. 174
WYKAZ PARTNERÓW DO KONSULTACJI ....................................................................................................... 175
SPIS RYSUNKÓW I TABEL .............................................................................................................................. 176
SŁOWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW ZWIĄZANYCH Z TURYSTYKĄ WODĄ ............................................. 179
WYKAZ ŹRÓDEŁ ............................................................................................................................................ 180
-3-
I.
Wprowadzenie do „Programu rozwoju turystyki wodnej na
obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi”
1. Informacje wprowadzające
Województwo Zachodniopomorskie z racji swojego położenia, posiada bardzo duży potencjał w zakresie
turystyki wodnej. W dokumencie „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku
2015. Audyt Turystyczny Województwa Zachodniopomorskiego” zidentyfikowano cztery względnie jednorodne
obszary, które wyodrębniono ze względu na walory przyrodnicze, sposób zagospodarowania turystycznego,
1
a także uwarunkowania geograficzno – przestrzenne. Trzy z tych obszarów są atrakcyjne z racji posiadanych
walorów dla turystyki wodnej. Jeden z tych obszarów to Strefa Pojezierna, obejmująca obszar Pojezierza
Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego, jak również Wełtyńskiego. Zgodnie z cytowanym źródłem,
Pas Pojezierny zajmuje ok. 35% powierzchni Województwa Zachodniopomorskiego i jest drugim
najistotniejszym turystycznym obszarem Regionu (po Strefie Nadmorskiej). Głównym powodem atrakcyjności
tego obszaru jest liczne występowanie dużych jezior, o powierzchni ponad 20 ha.
Realizując zapisy regionalnych dokumentów strategicznych i dążąc do zbudowania zintegrowanego
2
produktu turystycznego , Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego zainicjował projekt
„Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Ma ona stanowić sieć powiązanych ze sobą działań i projektów, które
mają na celu zbudowanie spójnej marki turystycznej o tej nazwie. „Zachodniopomorska Kraina Wodna”
obejmuje swoim zasięgiem następujące obszary Województwa Zachodniopomorskiego: Pas Nadmorski, Odrę,
Jezioro Dąbie, Zalew Szczeciński, Jezioro Miedwie, Pas Pojezierny (Pojezierze Drawskie, Myśliborskie, Wałeckie)
oraz dorzecza Parsęty i Regi. Sukcesywnie realizowane są projekty, mające na celu powstanie i rozwój marki
„Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Obecnie trwa realizacja projektu „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski”.
W 2008 r. opracowany został „Program rozwoju infrastruktury portów i przystani żeglarskich Województwa
Zachodniopomorskiego w regionie Odry, Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża Morza Bałtyckiego”. Zgodnie
z nazwą, dokument ten koncentrował się przede wszystkim na zaprogramowaniu rozwoju infrastruktury
żeglarskiej. W „Programie” tym, obok projektów dotyczących rozwoju infrastruktury żeglarskiej, zawarte
3
zostały wytyczne do budowy marki „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski”.
Niniejszy dokument pn. „Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi”, zwany dalej „Programem”, wpisuje się w założenia
budowy markowego produktu turystycznego „Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Stanowi jeden z jej
integralnych, istotnych elementów. Ma na celu wsparcie budowy tej marki, jej uzupełnienie (rysunek 1).
1
„Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku 2015. Audyt Turystyczny Województwa
Zachodniopomorskiego”, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Szczecin 2005, s. 125.
2
Budowa i rozwój produktów markowych turystyki wodnej stanowi Działanie I.2.2 Obszaru priorytetowego I w dokumencie
„Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku 2015”, opracowanym przez Polską Agencję
Rozwoju Turystyki i Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną (aktualizacja, grudzień 2008 / sierpień 2010).
3
„Program rozwoju infrastruktury portów i przystani żeglarskich Województwa Zachodniopomorskiego w regionie Odry,
Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża Morza Bałtyckiego”, Stowarzyszenie POMOST – Instytut Gospodarki Morskiej
w Szczecinie, Opracowanie na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin 2008,
s. 157.
-4-
Rysunek 1: Obszary składające się na markę turystyczną „Zachodniopomorska Kraina Wodna”
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne
„Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz
dorzecza Parsęty i Regi” koncentruje się na wymienionej w jego tytule części Województwa
Zachodniopomorskiego. Odnosi się przede wszystkim do turystycznego rozwoju Pasa Pojeziernego. Dodatkowo
w „Program” włączone zostały dorzecza Parsęty i Regi. Obie rzeki mają swoje źródła w Pasie Pojeziernym
i uchodzą bezpośrednio do Bałtyku. W tym kontekście „Program” łączy się ze wspomnianym wcześniej
projektem pn. „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski” (gminy Trzebiatów i Miasto Kołobrzeg biorą udział
w realizacji obu projektów, port w Mrzeżynie leży u ujścia Regi, zaś port w Kołobrzegu u ujścia Parsęty).
W informacjach wprowadzających do niniejszego dokumentu należy wspomnieć również o innym projekcie
o charakterze regionalnym, który dotyczy bezpośrednio turystyki wodnej. Jest to transgraniczny projekt pn.
„Pomorski Krajobraz Rzeczny”, realizowany przez Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną.
Celem projektu jest opracowanie programu rozwoju produktu turystycznego pod tą samą nazwą. Podstawą
budowanego produktu są szlaki turystyczne wodne i rowerowe prowadzące przez obszary pojezierzy
Meklemburgii – Przedpomorza po stronie niemieckiej oraz Doliny Dolnej Odry, wzdłuż rzeki Iny, terenami
Pojezierza Myśliborskiego, Pojezierza Wałeckiego, Pojezierza Drawskiego, wzdłuż rzeki Parsęty oraz wzdłuż Regi
4
po stronie polskiej. Informacja o zasięgu terytorialnym projektu wskazuje, że oba, „Pomorski Krajobraz
Rzeczny” oraz „Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi”, dotyczą tego samego obszaru. Istotny jest fakt, że oba programy
są wobec siebie komplementarne. Niniejszy „Program” koncentruje się przede wszystkim na najważniejszych
jeziorach Pasa Pojeziernego. Rzeki są tu istotne, ponieważ są swoistymi łącznikami, biorą swój początek
na obszarach przyjeziernych oraz łączą te obszary z innymi wodnymi destynacjami Województwa
Zachodniopomorskiego. „Pomorski Krajobraz Rzeczny” ma natomiast na celu stworzenie produktu, opartego
głównie na szlakach kajakowych i rowerowych. W tym przypadku jeziora są mniej istotne i stanowić będą
uzupełnienie tworzonego programu rozwoju produktu turystycznego. Podczas prac nad niniejszym programem
przeprowadzone zostały konsultacje z Zachodniopomorską Regionalną Organizacją Turystyczną, które dotyczyły
wzajemnych powiązań obu projektów.
4
„Pomorski Krajobraz Rzeczny”, informacja o projekcie ze strony www.zrot.pl
-5-
2. Obszar realizacji „Programu”
Obszar realizacji „Programu” określony został na podstawie wytycznych dot. założeń budowy marki
„Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Są to gminy leżące na terenie Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. W „Programie” uwzględnione zostały łącznie 42 gminy, należące
administracyjnie do 12 powiatów ziemskich (w Województwie Zachodniopomorskim znajduje się łącznie 114
gmin: miast, gmin miejsko – wiejskich i wiejskich, w 21 powiatach ziemskich). Poniższa mapa prezentuje obszar
realizacji „Programu”, w podziale administracyjnym wg gmin, leżących na terenie poszczególnych krain
geograficznych (rysunek 2). Mimo że obszar pojezierzy i niektórych rzek wychodzi poza ustalony podział
administracyjny, przedmiotem „Programu” jest wyłącznie obszar Województwa Zachodniopomorskiego.
Rysunek 2: Terytorialny zasięg realizacji „Programu”
-6-
Największy obszar terytorium objętego realizacją „Programu” zajmuje Pojezierze Drawskie. Obszar
od strony południowo – wschodniej sięga granic Województwa Zachodniopomorskiego i sąsiaduje
z Województwem Pomorskim oraz Województwem Wielkopolskim. Na południowym zachodzie dochodzi
do Odry i graniczy z Województwem Lubuskim. Na północy dochodzi do Morza Bałtyckiego.
Tabela 1: Struktura obszaru objętego „Programem”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Obszar
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Pojezierze Drawskie
Gmina
Czaplinek
Kalisz Pomorski
Drawsko Pomorskie
Ostrowice
Złocieniec
Borne Sulinowo
Szczecinek - miasto
Szczecinek
Grzmiąca
Barwice
Drawno
Połczyn-Zdrój
Powiat
Drawski
Drawski
Drawski
Drawski
Drawski
Szczecinecki
Szczecinecki
Szczecinecki
Szczecinecki
Szczecinecki
Choszczeński
Świdwiński
Powierzchnia
36,5 tys. ha
48,0 tys. ha
34,5 tys. ha
15,1 tys. ha
19,4 tys. ha
48,4 tys. ha
4,8 tys. ha
51,0 tys. ha
20,4 tys. ha
25,9 tys. ha
32,1 tys. ha
34,4 tys. ha
13.
14.
15.
16.
17.
Pojezierze Wałeckie
Mirosławiec
Człopa
Tuczno
Wałcz - miasto
Wałcz
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
20,3 tys. ha
34,8 tys. ha
17,0 tys. ha
3,8 tys. ha
57,5 tys. ha
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
Pojezierze Myśliborskie
Myślibórz
Nowogródek Pomorski
Barlinek
Moryń
Chojna
Trzcińsko-Zdrój
Lipiany
Przelewice
Pełczyce
Myśliborski
Myśliborski
Myśliborski
Gryfiński
Gryfiński
Gryfiński
Pyrzycki
Pyrzycki
Choszczeński
32,8 tys. ha
14,6 tys. ha
25,9 tys. ha
12,5 tys. ha
33,3 tys. ha
17,1 tys. ha
9,5 tys. ha
16,2 tys. ha
20,0 tys. ha
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33
34.
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Dorzecze Regi
Trzebiatów
Gryfice
Płoty
Resko
Łobez
Węgorzyno
Świdwin - miasto
Świdwin
Gryficki
Gryficki
Gryficki
Łobeski
Łobeski
Łobeski
Świdwiński
Świdwiński
22,5 tys. ha
26,1 tys. ha
23,9 tys. ha
28,5 tys. ha
22,8 tys. ha
25,6 tys. ha
2,2 tys. ha
24,7 tys. ha
35.
36.
37.
38.
39.
40
41.
42.
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Dorzecze Parsęty
Kołobrzeg - miasto
Kołobrzeg
Gościno
Dygowo
Karlino
Białogard - miasto
Białogard
Tychowo
Kołobrzeski
Kołobrzeski
Kołobrzeski
Kołobrzeski
Białogardzki
Białogardzki
Białogardzki
Białogardzki
2,5 tys. ha
14,4 tys. ha
11,6 tys. ha
12,9 tys. ha
14,1 tys. ha
2,5 tys. ha
32,8 tys. ha
35,0 tys. ha
-7-
Łącznie obszar objęty „Programem” zajmuje powierzchnię 987,9 tys. ha, z czego 370,5 tys. ha to Pojezierze
Drawskie. Pojezierze Drawskie stanowi 38% powierzchni, która objęta została działaniami „Programu”. Łączna
powierzchnia Województwa Zachodniopomorskiego wynosi 2 289,3 tys. ha. Teren realizacji „Programu”
stanowi 43% łącznej powierzchni Regionu. Jest to Pas Pojezierza, czyli Pojezierze Zachodniopomorskie łącznie
z dorzeczami Parsęty i Regi.
3. Cele realizacji „Programu”
Cele realizacji „Programu” wynikają z potrzeby działań na rzecz rozwoju oraz promocji turystyki wodnej
na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Wpisują się
w całościową koncepcję, która ma na celu zbudowanie spójnej marki turystycznej pn. „Zachodniopomorska
Kraina Wodna”. W tym względzie cele te nawiązują do pozostałych realizowanych programów, w tym
„Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego” i „Pomorskiego Krajobrazu Rzecznego”. „Program” ma za zadanie
zdiagnozowanie obszaru realizacji (części Województwa Zachodniopomorskiego) pod względem posiadanych
walorów dla turystyki wodnej, stanu zagospodarowania turystycznego oraz przygotowania do recepcji ruchu
turystycznego. Przygotuje założenia koncepcyjne, inwestycyjne oraz finansowe pod budowę spójnej oferty
produktu turystycznego, obejmującego Pas Pojezierny. Produkt ten wpisywać będzie się w założenia
„Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”. W oparciu o realizowane obecnie oraz planowane do realizacji projekty
gmin uczestniczących w „Programie” zaproponowany zostanie zintegrowany program rozwoju markowych
produktów turystycznych, równoległych do m.in. „Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego”.
Wymienione poniżej cele realizacji „Programu” odwołują się do wytycznych Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Zachodniopomorskiego, zawartych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia. Cel główny
„Programu” to zaplanowanie długoterminowego rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Cele szczegółowe uwzględniają opisane wcześniej
aspekty. Są zbieżne z celami, które zostały wpisane w regionalne dokumenty strategiczne oraz inne programy
odnoszące się do rozwoju turystyki wodnej. Cele szczegółowe realizacji „Programu” są następujące:
•
kompleksowe zinwentaryzowanie potencjału w zakresie turystyki wodnej w Pasie Pojezierzy (zarówno
w zakresie walorów, infrastruktury społecznej, jak i technicznej),
• zinwentaryzowanie projektów, działań, oczekiwań w zakresie rozwoju i promocji turystyki wodnej oraz
ocena możliwości jednostek samorządowych, leżących na obszarze realizacji „Programu”,
• zainicjowanie i zaprogramowanie działań, mających w przyszłości doprowadzić do powstania
markowego produktu turystycznego „Zachodniopomorska Kraina Wodna” - produkty wypracowane
w niniejszym programie będą stanowiły część „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”,
• zaproponowanie atrakcyjnej, całorocznej alternatywy dla turystyki w Pasie Pojezierzy.
Ma to zapewnić osiągnięcie rezultatów takich, jak:
• docelowe zwiększenie konkurencyjności turystycznej i ekonomicznej terenów Pojezierzy
w Województwie Zachodniopomorskim,
• spozycjonowanie obszaru realizacji „Programu” względem innych obszarów w Polsce, które cechuje
wysoka atrakcyjność w zakresie turystyki wodnej,
• wzrost konkurencyjności Pasa Pojezierzy, rozwój całorocznej turystyki, zwiększenie ruchu
turystycznego, rozwój i wzrost gospodarczy obszaru objętego „Programem”.
Jak wspomniano wyżej, cele realizacji „Programu” odnoszą się do celów ujętych w innych regionalnych
dokumentach programowych, w tym o charakterze sektorowym. W rozdziale VI zostaną wskazane cele dla
rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza
Parsęty i Regi. Będą miały one za punkt wyjścia wymienione wyżej cele oraz uwzględniać będą diagnozę sytuacji
-8-
strategicznej, określonej na etapie inwentaryzacji i analizy potencjału dla rozwoju turystyki wodnej. Oznacza to,
że wskazane wyżej cele zostaną doprecyzowane i rozwinięte o wnioski z prac wykonanych na potrzeby
opracowania niniejszego „Programu”. W takim znaczeniu niniejszy „Program” ma charakter strategiczny, tym
bardziej, że dotyczy perspektywy długookresowej, obejmującej lata 2012 – 2020. Jednocześnie „Program” ma
charakter sektorowego dokumentu operacyjnego, który programuje rozwój turystyki wodnej w zakresie
wykraczającym poza wymiar strategiczny. Oznacza to, że znajdą się w nim również szczegółowe działania,
zadania, projekty i inwestycje, które określać będą rozwój turystyki na najbliższe lata. Należy podkreślić, że
wśród zidentyfikowanych w dalszej części „Programu” projektów i inwestycji są również takie, które
realizowane są obecnie, bądź też ich realizacja zakończyła się niedawno.
W cytowanym rozdziale przedstawione zostanie również powiązanie celów dla „Programu”, celów
strategicznych dot. rozwoju turystyki wodnej na analizowanym obszarze oraz celów z dokumentów
strategicznych wyższego i niższego rzędu.
4. Zakres rzeczowy „Programu”
Zakres rzeczowy „Programu” jest pochodną celów przewidzianych w Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia. W dokumencie tym wyspecyfikowane zostały zadania, które należy uwzględnić w trakcie prac
nad „Programem”. Są to:
•
•
•
•
•
•
•
•
przeprowadzenie szczegółowej inwentaryzacji potencjału turystycznego, infrastruktury technicznej
i społecznej obszaru objętego „Programem” pod kątem rozwoju turystyki wodnej,
przeprowadzenie konsultacji odnośnie planowanych działań w zakresie turystyki wodnej i budowy
marki turystycznej,
identyfikacja przygotowywanych lub realizowanych projektów oraz inwestycji na rzecz rozwoju
turystyki wodnej,
wskazanie pojezierzy konkurencyjnych i określenie potencjału konkurencyjnego analizowanego
obszaru,
przeprowadzenie analizy SWOT dla „Programu”,
opracowanie koncepcji strategicznej rozwoju turystyki wodnej obszaru objętego „Programem”,
zaprogramowanie rozwoju turystyki wodnej, jako jednego z elementów (uzupełnienia) marki
turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna”,
zaproponowanie na bazie zidentyfikowanych projektów koncepcji programu markowych produktów
turystycznych, wpisujących się w rozwój marki turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna”.
Wskazane do realizacji zadania determinują strukturę niniejszego dokumentu i znajdują odzwierciedlenie
w poszczególnych jego rozdziałach. Zadaniem o kluczowym charakterze jest dokładne rozpoznanie sytuacji
w zakresie rozwoju turystyki wodnej w części Województwa Zachodniopomorskiego. Będzie ono polegało
na zinwentaryzowaniu i zdiagnozowaniu walorów turystycznych dla turystyki wodnej, zagospodarowania
turystycznego, potencjału społecznego, przygotowania do przyjmowania i obsługi ruchu turystycznego,
charakteru współpracy lokalnej. Istotne jest, że zgodnie z ustalonymi zasadami, inwentaryzowany i analizowany
będzie wyłącznie potencjał dotyczący bezpośrednio turystyki wodnej. Inne rodzaje turystyki aktywnej
(np. rowerowa, konna, piesza) nie będą poddawane analizie. Podobnie, jak potencjał walorów krajoznawczych
antropogenicznych. Atrakcje i produkty innych rodzajów turystyki uwzględnione zostaną częściowo w rozdziale
VII, na etapie koncepcji budowy produktu turystycznego w zakresie turystyki wodnej.
Jako kontynuacja analizy w zakresie turystyki wodnej przedstawiony i omówiony zostanie katalog
projektów, inwestycji i planów wskazanych przez partnerów samorządowych, biznesowych i reprezentujących
organizacje pozarządowe. Wymienione dane i informacje będą podstawą programowania strategicznego oraz
-9-
koncepcji rozwoju markowych produktów turystycznych, mieszczących się w ramach spójnej marki
„Zachodniopomorska Kraina Wodna”.
W syntetycznym ujęciu zakres prac nad „Programem” przedstawić można w postaci trzech następujących
po sobie etapów, złożonych z wymienionych wcześniej zadań. Rysunek 3 przedstawia kluczowe etapy prac
nad „Programem”.
Rysunek 3: Kluczowe etapy prac nad „Programem”
Ostatni z przedstawionych na schemacie etapów odnosi się bezpośrednio do umiejscowienia produktów
turystycznych, które obejmą obszar Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty
i Regi w ramach marki turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Potrzeba odniesienia się do marki
turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna” wymaga opracowania bazowych założeń dla markowych
produktów turystycznych obszaru realizacji „Programu”. Chodzi o główne wytyczne dot. budowania marki
produktów, mieszczących się w marce „Zachodniopomorska Kraina Wodna”.
W ramach niniejszego „Programu” przedstawione zostaną wytyczne dot. budowania spójnej marki
Pojezierza Zachodniopomorskiego, jako submarki w ramach „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”. Wymagać
będzie to przedsięwzięcia wielu wspólnych działań, które realizowane będą przez partnerów uczestniczących
w „Programie”. Działania te są następujące:
•
•
•
współpraca wszystkich Partnerów samorządowych z obszaru w ramach „Programu”,
zdefiniowanie wspólnych celów,
określenie zbioru wartości wspólnych obszaru realizacji „Programu” – tożsamości w ramach
„Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”,
• zaprogramowanie rozwoju turystycznego (infrastruktura techniczna i społeczna),
• oparcie na istniejących i tworzonych produktach turystyki wodnej,
• połączenie projektów realizowanych/planowanych z możliwymi do realizacji (w ramach tego
„Programu”),
• wskazanie źródeł finansowania i określenie perspektywy czasowej,
• wspólna promocja,
• budowanie wspólnego wizerunku.
Działania te zostaną również uwzględnione w rozdziale VI.
- 10 -
5. Charakter i zakres konsultacji z partnerami
Jednym z istotnych elementów prac nad „Programem” było przeprowadzenie konsultacji z partnerami instytucjami, organizacjami i firmami z obszaru objętego jego oddziaływaniem. Przewidziane konsultacje
dotyczyły zarówno planowanych lub realizowanych działań w zakresie rozwoju turystyki wodnej, jak
i budowania marki turystycznej. Prowadzenie konsultacji i uwzględnienie w „Programie” katalogu działań,
projektów i inwestycji powoduje, że w zakresie metodyki prac zastosowany został model ekspercko –
konsultacyjny. Wskazywał on na:
•
•
zaangażowanie przedstawicieli samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych w konsultacje
na etapie analitycznym i strategicznym,
metody mające zastosowanie w pracy nad „Programem”:
– analiza desk research,
– konsultacje z Zamawiającym,
– konsultacje grupowe,
– „burza mózgów”,
– techniki projekcyjne,
– wnioskowanie indukcyjne.
Uzasadnieniem wyboru trybu ekspercko – partycypacyjnego dla celów prac nad „Programem” jest:
sektorowy i sprofilowany charakter „Programu” oraz postawione cele wymagają zebrania i zestawienia ze sobą
działań, planów, potencjałów i oczekiwań różnych podmiotów. Aby „Program” osiągnął sukces realizacyjny,
podmioty z obszaru objętego nim powinny identyfikować się z zamierzeniami, mieć swój udział
w programowaniu strategicznym. Przewidziane zostały konsultacje w formie spotkań oraz wymiany informacji
drogą telefoniczną i za pomocą korespondencji e-mail. Odbyło się spotkanie konsultacyjne, w którym wzięli
udział zarówno przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, jak również
jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych z obszaru objętego „Programem” (miało ono miejsce
24 sierpnia 2011 r. w Szczecinie). Konsultacje podczas spotkania przewidywały:
•
•
•
•
•
odniesienie się do inwentaryzacji potencjału – uwagi, uzupełnienia,
omówienie planowanych działań w zakresie turystyki wodnej,
ustalenie rozumienia marki turystycznej i przyjęcie na potrzeby realizacji „Programu” zakresu budowy
marki turystycznej,
uzupełnienie przez uczestników wykazu projektów realizowanych/planowanych w zakresie turystyki
wodnej,
określenie przez Uczestników mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w odniesieniu do rozwoju
turystyki wodnej na analizowanym obszarze.
W ślad za konsultacjami grupowymi podczas spotkania, wykonawca „Programu” przeprowadził wizytę
studyjną na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Podczas tej wizyty realizowane były indywidualne spotkania konsultacyjne. Miały one na celu pogłębienie
analizy faktograficznej, związanej z potencjałem w zakresie turystyki wodnej, zebranie w terenie informacji
na temat m.in.: zagospodarowania turystycznego, dostępności akwenów, podmiotów zajmujących się
organizacją turystyki wodnej.
Jako uzupełnienie konsultacji bezpośrednich po spotkaniu prowadzone były konsultacje telefoniczne
i za pomocą korespondencji e-mail. Ich przedmiotem było:
- 11 -
•
•
•
•
•
•
•
•
ustalenie ostatecznej postaci inwentaryzacji potencjału,
ustalenie kompletnej listy realizowanych / planowanych projektów,
ustalenie ostatecznej postaci analizy SWOT,
rzeczowa i szczegółowa analiza potencjału,
analiza i diagnoza dotychczasowych przedsięwzięć,
identyfikacja planów, projektów, działań, oczekiwań oraz pragnień,
określenie równowagi pomiędzy oczekiwaniami a możliwościami,
opracowanie skutecznego i możliwego do realizacji „Programu”, umożliwiającego osiągnięcie
założonych celów.
Rysunek 4: Struktura Programu rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi
Konsultacje prowadzone były przede wszystkim z samorządami terytorialnymi, leżącymi na obszarze
realizacji „Programu”. Objęły również organizacje pozarządowe, w tym lokalne grupy działania i lokalne grupy
rybackie oraz samorządowe zrzeszenia i związki, powołane na rzecz konsolidacji rozwoju lokalnego. Ważnym
elementem były konsultacje z przedsiębiorcami turystycznymi, których działalność jest istotnym elementem
obsługi ruchu turystycznego. Oprócz podmiotów świadczących usługi noclegowe, nawiązano kontakt
z organizatorami imprez wodniackich i podmiotami zapewniającymi sprzęt dla turystyki wodnej.
Na terenie Województwa Zachodniopomorskiego funkcjonują instytucje, które stwarzają ramy prawne
i organizacyjne dla rozwoju turystyki wodnej. Są to zarządcy akwenów, lasów, obszarów chronionego
krajobrazu, instytucje zajmujące się planowaniem zagospodarowania przestrzennego. Niezależnie od polityki
samorządów lokalnych, instytucje te mają bardzo duży wpływ na wykorzystanie akwenów wodnych i terenów
położonych dookoła nich. Również te instytucje były partnerem do konsultacji, a przedstawione przez
nie opinie, wnioski, planowane działania i projekty uwzględnione zostały w „Programie”.
Pełny wykaz partnerów, z którymi przeprowadzone zostały konsultacje, znajduje się w końcowej części
„Programu”. Partnerzy, z którymi prowadzone były konsultacje, wskazali na strategiczne dokumenty
o charakterze lokalnym i regionalnym, na których oparty został również niniejszy „Program”. Są to strategie
rozwoju, plany zagospodarowania przestrzennego, lokalne plany rozwoju, sektorowe programy strategiczne
odnoszące się do rozwoju turystyki. Wszystkie dokumenty tego typu wyspecyfikowane zostały w wykazie źródeł
dla „Programu”.
- 12 -
II.
Potencjał obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego
i Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi
w zakresie turystyki wodnej
Na wstępie analizy potencjału obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza
Parsęty i Regi w zakresie turystyki wodnej, należy ustalić rozumienie tego terminu. Jest wiele definicji turystyki
wodnej. Można stwierdzić, że turystyka wodna jest związana z uprawianiem turystyki w celach rekreacyjnych,
krajoznawczych, kajakarstwa, żeglarstwa, motorowodniactwa, nurkowania, windsurfingu, kitesurfingu,
raftingu, kanioningu. Do turystyki wodnej zalicza się także rejsy statkami pasażerskimi, pływanie, wypoczynek
nad wodą. W obszar turystyki wodnej można włączyć bierny udział w imprezach wodniackich oraz wędkarstwo,
jako rodzaj turystyki specjalistycznej. W tym rozdziale przedstawiona jest analiza potencjału dla turystyki
wodnej.
Autorzy dokonali charakterystyki obszaru objętego „Programem”, w podziale na poszczególne zagadnienia
dotyczące potencjału w zakresie turystyki wodnej. Nie analizowano odrębnie każdego z obszarów, aby móc
w sposób syntetyczny ocenić wielkość tego potencjału. Dlatego na przykład, walory naturalne w zakresie
turystyki wodnej, w tym jeziora, omówione zostały łącznie w jednym podrozdziale. We wnioskach z analizy
potencjału w zakresie turystyki wodnej autorzy odnieśli się natomiast do każdego z obszarów oddzielnie, aby
móc porównać potencjały, pokazać różnice pomiędzy poszczególnymi obszarami pojeziernymi i dorzeczami.
Poniżej krótko scharakteryzowane są wszystkie obszary objęte „Programem”.
Pojezierze Drawskie to mezoregion fizyczno-geograficzny, położony w środkowej części Pojezierza
Zachodniopomorskiego. W głębokich rynnach polodowcowych znajdują się liczne jeziora. Jest to największe
pojezierze w Regionie, zarówno pod względem powierzchni, jak też liczby jezior i ich wielkości. Znajduje się tu
5
587 jezior o powierzchni ponad 1 ha (jednak w tym ujęciu w skład Pojezierza Drawskiego wchodzi Pojezierze
Ińskie oraz gmina Biały Bór). Według innych źródeł na Pojezierzu Drawskim znajduje się ok. 250 jezior
6
o powierzchni ponad 1 ha. Największe jeziora to: Drawsko, Dołgie, Ciemino, Komorze, Lubie, Pile, Siecino,
Trzesiecko, Wąsosze, Wielimie, Wierzchowo, Wilczkowo, Żerdno. Największymi rzekami Pojezierza Drawskiego
są: Drawa, Gwda oraz Piława (dopływ Gwdy). Na Pojezierzu Drawskim swoje źródła mają Parsęta i Rega.
W środkowej części regionu leży Drawski Park Krajobrazowy, w którego granicach jest 8 rezerwatów.
Łącznie na terenie pojezierza znajduje się 12 rezerwatów przyrody i 3 obszary chronionego krajobrazu.
Największe miasta Pojezierza Drawskiego to: Szczecinek, Drawsko Pomorskie, Czaplinek, Złocieniec.
Pojezierze Myśliborskie to mezoregion położony w południowo – zachodniej części Pojezierza
Zachodniopomorskiego. Sięga od gminy Chojna na zachodzie, po Pełczyce na wchodzie (w niektórych ujęciach
Pojezierze Myśliborskie sięga pod Drawno na wschodzie, a na zachodzie dochodzi do Odry w gminie Cedynia).
W cytowanym audycie turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego podaje się, że na obszarze
Pojezierza Myśliborskiego znajduje się 380 jezior o powierzchni ponad 1 ha i ok. 200 na analizowanym
obszarze. W tym ujęciu w obszarze Pojezierza znajdują się dwie mniejsze jednostki: Pojezierze Choszczeńskie
i Pojezierze Dobiegniewskie. Do największych jezior należą: Myśliborskie, Chłop, Morzycko, Barlineckie, Karskie
Wielkie. Najważniejsze rzeki to: Płonia, Myśla, Tywa, Rurzyca, Kłodawka. Na Pojezierzu Myśliborskim znajdują
się liczne i istotne kompleksy leśne: Puszcza Barlinecka i Puszcza Piaskowa. Na tym terenie utworzone zostały
5
6
Z. Głąbiński (red.): „Tajemnice krajobrazów Pomorza Zachodniego: przewodnik dla dociekliwych”. Forum Turystyki
Regionów, Szczecin 2009, s. 6
- 13 -
dwa parki krajobrazowe: Cedyński Park Krajobrazowy i Barlinecko – Gorzowski Park Krajobrazowy. Największe
miasta Pojezierza to: Myślibórz, Barlinek, Chojna, Moryń, Trzcińsko – Zdrój.
Pojezierze Wałeckie – mezoregion w południowej części Województwa Zachodniopomorskiego i północnej
części Województwa Wielkopolskiego, na Pojezierzu Zachodniopomorskim, pomiędzy dwoma największymi
dopływami Noteci: Drawą i Gwdą. Na Pojezierzu Wałeckim znajduje się ok. 160 jezior o powierzchni ponad 1 ha
(razem z jeziorami leżącymi na terenie gminy Jastrowie, która nie jest ujęta w tym „Programie”, ponieważ leży
poza Województwem Zachodniopomorskim). Największym jeziorem jest Betyń Wielki. Jest to gęsto zalesiony
obszar polodowcowy, który na terenie Województwa Zachodniopomorskiego leży w całości na terenie Powiatu
Wałeckiego (z uwagi na bieg rzek i bliskie związki z Wielkopolską, do obszaru Pojezierza Wałeckiego zalicza się
często gminę Jastrowie), a połączenie szlakami wodnymi rzek z Wielkopolską powoduje, że trudno oddzielić
tę gminę. Największym miastem Pojezierza jest Wałcz. Częściowo na tym terenie leży obszar chronionego
krajobrazu Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy.
Dorzecze Parsęty – jedno z bezpośrednich dorzeczy Morza Bałtyckiego. Leży na Pojezierzu
Zachodniopomorskim, na którym ma źródła Parsęta oraz Pobrzeżu Koszalińskim. Zajmuje powierzchnię
ok. 314,5 tys. ha i obejmuje dolinę Parsęty i dorzecza wszystkich jej dopływów. Zlewnia Parsęty należy
do dorzecza rzek przymorza Bałtyku. Najdłuższym dopływem Parsęty jest rzeka Radew, która posiada także
największą podzlewnię w dorzeczu Parsęty. U ujścia Parsęty znajduje się port morski
w Kołobrzegu. Jest to jednocześnie największe miasto dorzecza Parsęty. Dolina rzeki Parsęty jest istotna,
ze względu na występowanie tu zróżnicowanych typów siedlisk i znaczne bogactwo świata roślin i zwierząt.
Dorzecze Regi – to również jedno z bezpośrednich dorzeczy Morza Bałtyckiego, na obszarze Pojezierza
Zachodniopomorskiego, Pobrzeża Koszalińskiego, Pobrzeża Szczecińskiego. Zajmuje powierzchnię
ok. 272,3 tys. ha. Obejmuje dolinę Regi i dorzecza wszystkich jej dopływów. Odcinek ujściowy Regi jest częścią
akwatorium portu morskiego Mrzeżyno wykorzystywanego przez kutry rybackie i małe jachty.
Jest czwartą pod względem długości (po Wiśle, Odrze i Pasłęce) rzeką w Polsce. Do największych dopływów
Regi należą: Ukleja, Reska Węgorza i Stara Rega. Ze względu na cenne walory przyrodnicze, na tym terenie
utworzono specjalny obszar ochronny siedlisk w ramach Programu Natura 2000, pn. „Dorzecze Regi”.
Do największych miast dorzecza Regi należą: Świdwin, Łobez, Gryfice, Trzebiatów.
Geograficznie obszar objęty „Programem” leży na terenie Pojezierza Zachodniopomorskiego i częściowo
Pojezierza Południowobałtyckiego (Pojezierze Wałeckie i Dolina Drawy) oraz Pobrzeży Południowobałtyckich
(Szczecińskiego i Koszalińskiego). Pojezierze Zachodniopomorskie stanowi północną część Pojezierza
Południowobałtyckiego. Ponieważ obszary pojezierne administracyjnie nachodzą na siebie nawzajem,
na potrzeby tego „Programu” Pas Pojezierzy określany jest jako „Pojezierze Zachodniopomorskie”, również
w nawiązaniu do nazwy Regionu.
1. Walory naturalne w zakresie turystyki wodnej
Analizując walory naturalne w zakresie turystyki wodnej, uwzględniono przede wszystkim jeziora i rzeki,
jako najistotniejsze wody powierzchniowe. Z uwagi na fakt, że jeziora i rzeki leżą w wielu przypadkach
na terenach atrakcyjnych krajobrazowo oraz cennych przyrodniczo i są objęte ochroną przyrody, w analizie
walorów naturalnych uwzględniono również Drawieński Park Narodowy, parki krajobrazowe, rezerwaty
przyrody i inne obszary leśne. Ich obecność na analizowanym obszarze zwiększa jego atrakcyjność w zakresie
turystyki wodnej. Oddzielnie zostały potraktowane sztuczne zbiorniki zaporowe, licznie występujące
w dorzeczach Parsęty i Regi, wraz z utworzonymi na nich elektrowniami wodnymi (nie znajdują się one
w walorach naturalnych).
- 14 -
1.1.
Jeziora
W dokumencie „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku 2015.
Audyt Turystyczny Województwa Zachodniopomorskiego” znajduje się informacja, że na obszarach
pojeziernych doliczono się ok. 1 600 jezior, o powierzchni ponad 1 ha. Mając na uwadze koncentrację
na kluczowych zasobach analizowanego obszaru w zakresie turystyki wodnej, w poniższej inwentaryzacji jezior
uwzględnione zostały zbiorniki o powierzchni ponad 100 ha. Przyjęto, że zbiorniki o takiej wielkości stwarzają
możliwości do rozwoju żeglarstwa, windsurfingu. Inne zbiorniki, w tym sztuczne jeziora zaporowe i jeziora
naturalne na rzekach, zostały omówione przy okazji analizy szlaków wodnych, istniejących na analizowanym
obszarze.
Tabela 2: Największe jeziora Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi
Lp.
Nazwa jeziora
Gmina
Powiat
Powierzchnia Głębokość
ogólna (max)
max.
Pojezierze Drawskie
1.
Drawsko
Czaplinek
Drawski
1871,5 ha
83 m
2.
Wielimie
Szczecinek
Szczecinecki 1865 ha
5m
3.
Lubie
Złocieniec,
Drawski
1439 ha
46 m
Drawsko Pomorskie
4.
Adamowo
Drawno
Choszczeński 1100 ha
34 m
(Dubie Południowe)
5.
Pile
Borne Sulinowo
Szczecinecki 1002 ha
54 m
6.
Wierzchowo
Szczecinek
Szczecinecki 780 ha
40 m
7.
Siecino
Złocieniec
Drawski
743 ha
48 m
8.
Komorze
Borne Sulinowo
Drawski
416,7 ha
35 m
9.
Dołgie
Szczecinek
Szczecinecki 310 ha
20 m
10. Trzesiecko
Szczecinek
Szczecinecki 295 ha
12 m
11. Wilczkowo
Złocieniec
Drawski
285 ha
26 m
12. Wąsosze
Złocieniec
Drawski
284 ha
8,5 m
13. Przytonko
Ostrowice
Drawski
266 ha
bd.
14. Ciemino
Borne Sulinowo, Szczecinek
Szczecinecki 252,5 ha
15 m
15. Zalewy Nadarzycki
Borne Sulinowo
bd.
16. Żerdno (Srebrne)
Czaplinek
Drawski
205 ha
35 m
17. Zarańsko
Drawsko Pomorskie
Drawski
186 ha
21 m
18. Wielatowo
Szczecinek
Szczecinecki 182 ha
5m
19. Makowary
Kalisz Pomorski
Drawski
180,5 ha
33 m
20. Krosino
Czaplinek
Drawski
177 ha
17 m
21. Nobliny (Niewlino)
Czaplinek,
Drawski,
171 ha
17 m
Borne Sulinowo
Szczecinecki
22. Lubicko Wielkie
Borne Sulinowo
30 m
23. Radacz
Borne Sulinowo
Szczecinecki 162 ha
8m
24. Bucież
Drawsko Pomorskie
Drawski
150 ha
29
25. Dołgie
Ostrowice
Drawski
147 ha
bd.
26. Krzemno
Czaplinek
Drawski
145 ha
36 m
27. Trzebuń
Drawno
Choszczeński 136 ha
20 m
28. Śmiadowo
Borne Sulinowo
15 m
29. Krzywe Dębsko
Kalisz Pomorski
Drawski
122 ha
10 m
30. Kaleńsko
Czaplinek
Drawski
115 ha
24 m
31. Czaple
Drawsko Pomorskie
Drawski
114 ha
25,7 m
32. Czaplino
Czaplinek
Drawski
110 ha
22 m
- 15 -
33.
34.
Ostrowiec
Studnia
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Płoń
Myśliborskie
Morzycko
Chłop
Barlineckie
Duży Pełcz
Łubie
Kościelne
Będzin
Wądół
Karskie Wielkie
Strzeszewskie
Mętno
Golenickie
(Dobropolskie)
Jeleńskie
Narost
15.
16.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Bytyń Wielki
(zwany inaczej
Betyń Wielki)
Zdbiczno
Raduń
Businowskie Duże
Szczurzarz
Tuczno
Zamkowe
Łubianka
Ostrowice
Szczecinek
Drawski
Szczecinecki
Przelewice
Pyrzycki
Myślibórz
Myśliborski
Moryń
Gryfiński
Lipiany
Pyrzycki
Barlinek
Myśliborski
Przelewice
Choszczeński
Myślibórz
Myśliborski
Lipiany
Pyrzycki
Lipiany
Pyrzycki
Lipiany
Pyrzycki
Myśliborski
Trzcińsko-Zdrój
Gryfiński
Chojna
Gryfiński
Myślibórz,
Myśliborski,
Trzcińsko-Zdrój
Pyrzycki
Chojna
Gryfiński
Chojna
Gryfiński
Mirosławiec, Tuczno, Wałcz
Wałecki
Wałcz
Wałcz
Wałcz
Człopa
Tuczno
Wałcz
Wałcz
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
Wałecki
107,5 ha
102 ha
7,5 m
24,9 m
738 ha
630 ha
342 ha
326 ha
267 ha
238 ha
182 ha
168 ha
166 ha
155 ha
150 ha
150 ha
141 ha
110 ha
4,5 m
22 m
60 m
37 m
18 m
40 m
8m
bd.
13 m
15,9
15 m
10 m
4m
12,1 m
105 ha
105 ha
21 m
13 m
877 ha
10,4 m
276 ha
228 ha
172 ha
149 ha
135 ha
133 ha
108 ha
29 m
25,1 m
13,9 m
17,4 m
20,2 m
41,5 m
17,8 m
809 ha
668 ha
106 ha
28 m
2,5 m
4,4 m
Dorzecze Regi
1.
Woświn
Węgorzyno
Łobeski
2.
Resko Przymorskie
Trzebiatów
Gryficki
3.
Okrzeja
Węgorzyno
Łobeski
Specyfikacja największych jezior obszaru objętego „Programem” pokazuje, że najwięcej zbiorników
naturalnych o powierzchni powyżej 100 ha znajduje się na Pojezierzu Drawskim (34 jeziora). Najwięcej jezior
Pojezierza Drawskiego znajduje się w gminach Borne Sulinowo (55), Czaplinek (47) oraz Szczecinek (37).
Jeziorami o największym znaczeniu z punktu widzenia walorów turystycznych są jeziora: Drawsko, Siecino,
Komorze, Trzesiecko, Lubie, Pile, Wielimie. Zagospodarowanie turystyczne wybranych jezior omówione jest
w dalszej części analizy potencjału. Istotne są walory krajobrazowe i krajoznawcze terenów położonych wokół
jezior. Jeziora te są atrakcyjnymi i zasobnymi łowiskami. Na Pojezierzu Drawskim występuje 50 % wszystkich ryb
słodkowodnych żyjących w Polsce. Najważniejsze to: leszcz, płoć, karp, szczupak, jak również sieja i sielawa.
7
Spotkać można również sandacze, węgorze i liny. Łowiska znajdują się na większości występujących tu jezior.
7
„Pojezierze Drawskie. Turystyka wodna. Przewodnik dla żeglarzy, kajakarzy, wędkarzy”, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów
Pojezierza Drawskiego, Czaplinek 2010, s.29.
- 16 -
Drugim obszarem, pod względem zasobności w duże jeziora jest Pojezierze Myśliborskie. Znajduje się tutaj
16 jezior o powierzchni powyżej 100 ha. Największe znaczenie turystyczne mają jeziora: Myśliborskie, Morzycko
i Barlineckie. Ze względów krajobrazowych i krajoznawczych na uwagę zasługują również inne, mniejsze jeziora
Pojezierza Myśliborskiego: zagospodarowane dobrze Jezioro Białe, atrakcyjnie położone Jezioro Okunie
(dookoła znajdują się cenne przyrodniczo drzewa oraz punkt widokowy), Jezioro Renickie, położone w pobliżu
8
grodziska kultury łużyckiej oraz Jezioro Rokitno, otoczone atrakcyjnym lasem mieszanym.
Wody powierzchniowe zajmują 3% łącznej powierzchni Pojezierza Myśliborskiego – najwięcej w Lipianach –
9,5%. Pojezierze Myśliborskie to obszar występowania wspaniałych torfowisk nakredowych i wapiennych jezior
ramienicowych. Jezioro Morzycko jest najgłębszym jeziorem Pojezierza Myśliborskiego (9 w Polsce), występuje
tu tzw. kryptodepresja. Najwięcej jezior znajduje się w gminie Myślibórz (20). Również Pojezierze Myśliborskie
jest zasobne w występujące w stanie naturalnym łowiska rybne. Występuje tu ponad 30 gatunków ryb
słodkowodnych, wśród których dominują ryby karpiowate (leszcze, liny, karasie). Spotkać można również
szczupaki, sandacze, okonie, węgorze oraz ryby siejowate. W ryby zasobne są przede wszystkim następujące
9
jeziora: Myśliborskie, Łubie, Renickie, Wierzbnickie, Czółnów.
Spośród obszarów pojeziernych najmniej jezior dużych posiada Pojezierze Wałeckie.
W granicach Województwa Zachodniopomorskiego leży tylko 8 jezior powyżej 100 ha. Atrakcyjne pod
względem walorów turystycznych krajobrazowych i krajoznawczych są również inne, mniejsze jeziora tego
obszaru. Na uwagę zasługują w szczególności jeziora: Drzewoszewo, Korytnickie i Piecnik w gminie Mirosławiec,
jeziora tworzące Pętlę Wałecką: Dybrzno, Srączno, Zielno, Smolno Wielkie, Smolno Małe, Sumite, Bytyń Mały,
a także Jezioro Lubianka, Jezioro Kopanik (Lubno), Jezioro Nakielno. Na terenie Drawieńskiego Parku
Narodowego, wzdłuż biegu rzeki Płociczna znajduje się wiele małych, cennych przyrodniczo jezior, m.in. jeziora:
Sitno, Piaseczno Duże, Płociczno, Załomie. Jezioro Tuczno leży w obszarze rezerwatu przyrody o tej samej
10
nazwie. Jeśli chodzi o zasoby rybne, na Pojezierzu Wałeckim przeważają jeziora leszczowe (jeziora: Zamkowe,
Łubianka, Zdbiczono, Dłusko, Szczurzarz, Trzebiń, Zatom Wielki, Orle Wielkie), linowo – szczupakowe (jeziora
Raduń, Businowskie Duże, Ostrowiec Wielki, Kosiakowo) i linowo – sandaczowe (Jezioro Chmiel Mały).
Na Jeziorze Betyń (Bytyń) Wielki występują prawie wszystkie gatunki ryb: węgorze, szczupaki, leszcze, miętusy,
11
okonie, liny.
Obie rzeki zlewni Morza Bałtyckiego, Rega i Parsęta i ich dorzecza nie są terenami bogatymi w zbiorniki
wodne. Dotyczy to szczególnie dorzecza Parsęty, która jest dość uboga w jeziora. Występują tu natomiast liczne
małe oczka polodowcowe. Największym zbiornikiem w dorzeczu Parsęty jest zbiornik zaporowy Jezioro
Rosnowskie, utworzony na rzece Radwi. Dorzecze Regi jest bogatsze w zbiorniki wodne. Największym
naturalnym zbiornikiem jest położone u ujścia Regi Jezioro Resko Przymorskie, natomiast największym
zbiornikiem sztucznym jest Jezioro Rejowickie. Z mniejszych jezior na uwagę zasługują: Żabice, Klępnickie,
Klęckie.
1.2.
Rzeki
Rzeki obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi są istotne
z kilku powodów. Trzy kluczowe rzeki obszaru objętego „Programem”: Drawa, Parsęta i Rega
są najważniejszymi po Odrze rzekami Województwa Zachodniopomorskiego. Drawa (długość 186 km) jest jedną
8
9
http://www.lakefishing.com.pl/mysliborskie/
10
„Pojezierze Wałeckie. Warto wracać”, mapa wydana na zlecenie Urzędu Miasta Wałcz, Agencja Reklamowa Linda.
11
R. Gniot i P. Piotrowski „Jeziora i szlaki wodne Pojezierza Wałeckiego”, K.P. Media na zlecenie Urzędu Miasta Wałcz,
Wydanie trzecie poprawione, Wałcz 2002.
- 17 -
z ważniejszych rzek w Polsce, z uwagi na jej walory turystyczne krajobrazowe, krajoznawcze i w zakresie
wykorzystania dla turystyki wodnej. Przepływa ona przez obszar Drawieńskiego Parku Narodowego
i Drawskiego Parku Krajobrazowego, łączy Pojezierze Drawskie i Pojezierze Wałeckie, jest jednym
z najważniejszych w Polsce rzecznych szlaków kajakowych. Drawa łączy w sieć kilka najważniejszych jezior
12
Pojezierza Drawskiego: Drawsko, Lubie, Żerdno. Posiada kilka dopływów, z których najważniejsze to:
Brzeźniak, Stara Drawa, Korytnica, Płociczna, Sucha, Mierzecka Struga (ta ostatnia leży na terenie
Województwa Wielkopolskiego). Drawa wpływa do Noteci, stanowiąc dopływ Noteci. Jest to rzeka o kilku
obliczach, która po wypłynięciu z Jeziora Lubie przypomina rzekę górską. Na Pojezierzu Drawskim źródła mają
wszystkie trzy wymienione wyżej rzeki i można powiedzieć, że Pojezierze to stanowi połączony jeziorami,
rzekami i ciekami wodnymi subregion. Pojezierze Drawskie połączone jest z dorzeczem Parsęty i Regi.
Pod względem posiadanych walorów rzeka Parsęta i jej dorzecze jest atrakcyjne turystycznie. Parsęta
bierze swój początek koło Parsęcka (10 km na zachód od Szczecinka) i liczy 127 km. Przepływa przez
malowniczą Równinę Białogardzką i wpływa do Bałtyku w Kołobrzegu. Jest to rzeka zimna, ciekawa,
o zmiennym otoczeniu i charakterze. Z wyjątkiem górnego i środkowego biegu ma charakter rzeki nizinnej.
Lasy w dorzeczu Parsęty są bogate w różne gatunki roślin i zwierząt. Utworzony został tu obszar ochronny
13
„Dolina Parsęty”. Na całej długości jest rzeką spławną.
Rega jest rzeką o długości całkowitej 184 km. Jest więc jedną z najdłuższych rzek przymorza i drugą
14
co do przepływów rzeką Regionu. Bierze swój początek na Pojezierzu Drawskim, w gm. Połczyn-Zdrój,
w pobliżu osady leśnej Imieninko i płynie po Pojezierzu Zachodniopomorskim i Pobrzeżu Szczecińskim.
Krajobraz i charakter poszczególnych odcinków rzeki jest różnorodny. W górnym biegu bieg rzeki jest powolny,
15
a szerokość koryta wynosi 6-8 m. Najpiękniejsze krajobrazowo są zalesione odcinki, poniżej miasta Łobez.
Dorzecze Regi jest jednym z obszarów objętych ochroną w ramach programu Natura 2000.
Kolejne rzeki Pojezierza Drawskiego to: Gwda (druga z ważnych rzek Pojezierza Drawskiego, stanowiąca
również dopływ Noteci) i Piława (największy dopływ Gwdy). Płonia i Myśla to dwie najważniejsze rzeki
Pojezierza Myśliborskiego. Rzeka Myśla płynie przez Pojezierze Myśliborskie, Równinę Gorzowską i uchodzi
do Odry w kotlinie Freienwalde. Rurzyca, Dobrzyca, Korytnica, Piławka, Płociczna to najważniejsze rzeki
Pojezierza Wałeckiego. Przez gminę Wałcz przepływa również rzeka Piława, która łączy Pojezierze Drawskie
z Pojezierzem Wałeckim. System dorzecza Parsęty i Regi jest bardzo dobrze rozwinięty. Obok wspomnianej
Radwi, najważniejszymi dopływami Parsęty są: Mogilnica, Dębnica, Pierznica. Głównymi dopływami Regi
są natomiast: Sąpólna, Ukleja, Mołstowa. Rzeki te są atrakcyjnymi łowiskami. W rzekach obszarów pojeziernych
występują głównie: pstrągi, lipienie i miętusy. Rega jest zarybiana takimi gatunkami, jak: kleń, lipień, jaź, pstrąg
potokowy, certa, łosoś, miętus, troć. Rzeka na prawie całej długości stwarza bardzo dobre warunki
do uprawiania wędkarstwa. Okresowo na tarło wpływają tu trocie i łososie. Podobnie jest na Parsęcie,
która jest określana, jako kraina troci i łososia. Popularnymi rybami są również pstrąg i lipień. Łososie wędrują
również w górę największego dopływu Parsęty, rzeki Radew. Obie rzeki, wraz z ich dopływami, są uznawane
16
za bardzo atrakcyjne dla uprawiania wędkarstwa.
Wykaz rzek wraz z ich krótką charakterystyką przedstawia tabela 3.
12
Pojezierza Drawskiego, Czaplinek 2010, s. 29.
13
„Spływy kajakowe w Dorzeczu Parsęty”, Publikacja Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty.
14
15
M. Lityński, „Rega z dopływami”, wydawnictwo z serii „Szlaki wodne”, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Oficyna Wydawnicza
„Rewasz”, Warszawa 2004, s.5.
16
http://www.zpw.pl
- 18 -
Tabela 3: Największe rzeki Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi
Powiat
i pojezierze/dorzecze
Długość
Drawski, Choszczeński
Pojezierze Drawskie
188,9
km
3296 km
Drawski
Pojezierze Drawskie
8 km
Przepływa
Wąsosze
Drawski
Pojezierze Drawskie
24 km
Lewobrzeżny
dopływ
Drawy
Prawobrzeżny
dopływ
Drawy
Drawski
Pojezierze Drawskie
26 km
Kalisz Pomorski
Drawski
Pojezierze Drawskie
24 km
Gwda
Szczecinek,
Biały Bór
Szczecinecki
Pojezierze Drawskie
145 km
Lewobrzeżny
dopływ
Drawy
Prawobrzeżny
dopływ
Drawy
2
4943 km
dopływ
Noteci
7.
Piława
Borne Sulinowo
Szczecinecki
Pojezierze Drawskie
Wałecki
80 km
1381 km
Największy
dopływ Gwdy
8.
Myśla
Lipiany,
Myślibórz,
(a także:
Boleszkowice,
Dębno, Lubieszyn)
95,5 km
1334 km
Prawobrzeżny
dopływ Odry
9.
Płonia
Myślibórz,
Przelewice,
(a także Pyrzyce,
Kobylanka,
Szczecin)
Pyrzycki
i Myśliborski
w Województwie
Zachodniopomorskim
oraz Województwo
Lubuskie
Pojezierze
Myśliborskie
Myśliborski, Pyrzycki,
Choszczeński,
Stargardzki
Pojezierze
Myśliborskie
74,3 km
1171,2 km
Lp.
Nazwa rzeki
Gminy
1.
Drawa
2.
Wąsawa
3.
Kokna
4.
Drawica
Czaplinek,
Ostrowice,
Drawsko
Pomorskie
Kalisz Pomorski
5.
Głęboka
6.
Czaplinek,
Złocieniec,
Kalisz Pomorski,
Drawsko
Pomorskie,
Drawno (również
woj. Lubuskie i
Wielkopolskie)
Czaplinek,
Złocieniec
Powierzchnia
dorzecza
Krzywe (źródło), Drawsko,
Rzepkowskie, Krosino, Lubie,
Wielkie i Małe Dębno,
Grażyna, Żerdno
2
2
- 19 -
2
Jeziora i dopływy
2
przez
Jezioro
Przepływa
przez
Ostrowice i Dołgie
jeziora
Przepływa przez
Mąkowarskie
Jezioro
Przepływa
Trzebuń
Jezioro
przez
Wierzchowo, Wielimie
Dopływy:
Nizica,
Dołga,
Czernica, Szczyra, Dobrzynka,
Płytnica, Rurzyca, Piława,
Głomnia
Przepływa przez jeziora:
Komorze, Rakowo, Brody,
Strzeszyn,
Kocie
Małe
i Wielkie, Pile. Wypływa
z Jeziora Pile.
źródło na Jeziorze Komorze
Jeziora: Wądół, Kościelne,
Będzin, Łubie, Myśliborskie,
Wierzbnickie,
źródło:
Rychnów
na Pojezierzu Myśliborskim
(koło Barlinka), na system
rzeczny Myśli składają się
24 cieki główne;
Dopływy: Strzelica, Kanał
Młyński,
Rudzianka,
Gowienica, Niedźwiedzianka,
Miedwinka,
Ostrowica,
Stróżewski Rów,
źródła: k. Barlinka, przepływa
przez Jezioro Barlineckie,
Jezioro Płoń, Jezioro Miedwie
i uchodzi do Jeziora Dąbie
10.
Rurzyca
Trzcińsko - Zdrój,
Chojna
11.
Dobrzyca
Gmina Wałcz
12.
Piławka
13.
Gryfiński
Pojezierze
Myśliborskie
Wałecki
45 km
Prawobrzeżny
dopływ Odry
60 km
Gmina
Wałcz,
Mirosławiec
Wałecki
15 km
Rurzyca
Gmina Wałcz
Wałecki
25 km
Prawobrzeżny
dopływ
Piławy
Prawobrzeżny
dopływ
Dobrzycy
Prawobrzeżny
dopływ Gwdy
14.
Płytnica
Borne Sulinowo,
Szczecinek
59,3 km
296,9 km
Prawobrzeżny
dopływ Gwdy
15.
Płociczna
Mirosławiec,
Tuczno
Szczecinecki
Pojezierze Drawskie
i obszar Pojezierza
Wałeckiego
w Wielkopolsce
Wałecki
51 km
16.
Korytnica
Mirosławiec
Wałecki
37 km
17.
Rega
Świdwiński, Łobeski,
Gryficki
Pojezierze Drawskie
Dorzecze Regi
184 km
18.
Stara Rega
Połczyn–Zdrój,
Świdwin,
Łobez,
Resko, Płoty,
Gryfice,
Trzebiatów
Łobez, Świdwin
440 km ,
Lewobrzeżny
dopływ
Drawy
Lewobrzeżny
dopływ
Drawy
2
2725 km
Łobeski, Świdwiński
Dorzecze Regi
25 km
172 km
Lewobrzeżny
dopływ Regi
19.
Reska
Węgorza
Łobez
Łobeski
Dorzecze Regi
25 km
Lewobrzeżny
dopływ Regi
20.
Brzeźnicka
Węgorza
Węgorzyno
Łobeski
Dorzecze Regi
17,2 km
171 km
Prawobrzeżny
dopływ
Reski
Węgorza
21.
Ukleja
Węgorzyno,
Resko
Łobeski
Dorzecze Regi
48 km
453 km
Lewobrzeżny
dopływ Regi
2
2
2
2
- 20 -
2
źródła powyżej Trzcińska –
Zdroju. Płynie przez Trzcińsko
- Zdrój i Chojną
Dopływy:
Kłębowianka
i Piławka,
źródła k. Czaplinka
wypływa z Jeziora Bytyń
Mały w okolicach wsi Pilów
Rzeka ta przepływa przez
jeziora:
Krąpsko
Małe,
Krąpsko Długie, Trzebieszki,
Krąpsko Łękawe (Krąpsko
Górne), Krąpsko – Radlino
(Krąpsko Średnie), Dębno
(Dąb)
Źródła na Pojezierzu
Drawskim, między
Szczecinkiem, a Bornym
Sulinowem. Przepływa przez
siedem malowniczych jezior
Dopływy: Runica, Cieszynka,
źródła: k. Mirosławca
Źródła: koło Mirosławca
Przepływa przez jeziora:
Rejowickie, Resko, Lisowskie,
Dopływy: Stara Rega, Ukleja,
Mostowa, Reska Węgorzowa,
Brzeźnicka Węgorzowa
Dopływy: Breń, Grądek,
Gręzówka,
źródła w okolicy Jeziora
Gęgnowskiego, źródło:
Pojezierze Drawskie
Dopływy:
Golnica
(lewy
i prawy dopływ), Brzeźnicka
Węgorza, Krzeszna,
źródło: Pojezierze Ińskie
(Jezioro Winnik)
Dopływy: Brzeźnica, Mnica,
źródła
Jezioro
Studnica
na
Równinie
Drawskiej,
przepływa
przez
jeziora
Ostrowickie, Bucierz, Czaple,
Brzeźno
Dopływy:
Sąpólna,
Dobrzenica,
Gostominka,
Łosośnica
2
22.
Sąpólna
Maszewo,
Nowogard, Resko,
Płoty
Goleniowski, Łobeski,
Gryficki
Dorzecze Regi
60,8 km
87,7 km
Lewobrzeżny
dopływ Uklei
23.
Rekowa
Resko, Płoty
Łobeski, Gryficki
Dorzecze Regi
22 km
110,4 km
Prawobrzeżny
dopływ Regi
24.
Gardominka
Nowogard, Płoty,
Gryfice
Goleniowski,
Gryficki
Dorzecze Regi
26,6 km
112,6 km
Lewobrzeżny
dopływ Regi
25.
Mołstowa
Brojce
Gryficki, Kołobrzeski
Dorzecze Regi
48,9 –
57 km
371,5 –
2
377 km
Prawobrzeżny
dopływ Regi
26.
Stara Rega –
Koryto
Trzebiatów
Gryficki
Dorzecze Regi
6,15 km
27.
Parsęta
Szczecinecki
Świdwiński
Białogardzki
Kołobrzeski
129 km
3145 km
28.
Perznica
Szczecinek,
Barwice,
Grzmiąca,
Połczyn–Zdrój
Białogard,
Karlino,
Dygowo, Gościno,
Kołobrzeg
Grzmiąca
Szczecinecki
Pojezierze Drawskie
30,5 km
244 km
Prawobrzeżny
dopływ
Parsęty
29.
Dębnica
Barwice,
Połczyn-Zdrój,
Tychowo
Szczecinecki
Świdwiński,
Białogardzki
Pojezierze Drawskie
Dorzecze Parsęty
31,5 km
282 km
Lewobrzeżny
dopływ
Parsęty
2
2
2
- 21 -
2
2
Źródło:
Jezioro
Dłusko
(Pojezierze Ińskie), przepływa
przez kilka stawów rybnych,
jeziora Woświn, Mielno,
Lisowskie
Dopływy: Dobra, Bukowina,
rzeka ma źródła obok wsi
Bagna (pow. Goleniowski),
płynie
przez
Nowogard
i wpływa do Uklei na granicy
gmin Płoty i Resko
Dopływy: Dąbrówka, Łabunia,
Wicimica,
źródła w gm. Resko i wpada
do Regi poniżej Płotów
Dopływy: Miedzna, Rudka,
Wołowa,
Źródła na północ
od Wojcieszyna
(gm. Nowogard), wpływa
do Regi na obszarze Jeziora
Rejowickiego niedaleko
Baszewic (gm. Gryfice)
Dopływy: Leżnica, Czernica,
Wkra,
źródło: na północ
od Jeziora Klępnicko
(gm. Resko), wpada do Regi
w gminie Brojce
Stare koryto Regi, uchodzi
w Resku Przymorskim, wody
Starej Regi są odprowadzane
do
Regi,
a
także
do jeziora Resko Przymorskie
Dopływy: Radew, Perznica,
Dębnica, Moglilnica, Liśnica,
Topiel, Pokrzywnica
Dopływy: Kanał Graniczny,
Kanał Trzebiechowo, Łozica,
Radusza i Trzebiegoszcz,
źródła w okolicy Szczecinka,
wpadający na jej 123 km
Dopływy: Wogra, Odpust,
Bliska
Struga,
Brusna,
Karsina, Lubiatówka
Źródła: w okolicach Jeziora
Kolbackiego, przepływa przez
jeziora Dębno, Koprzywno,
2
30.
Mogilnica
Połczyn-Zdrój,
Białogard
Świdwiński,
Białogardzki
Pojezierze Drawskie
Dorzecze Parsęty
44 km
150,4 km
Lewobrzeżny
dopływ
Parsęty
31.
Liśnica
Grzmiąca,
Tychowo
Białogardzki,
Szczecinecki
Dorzecze Parsęty
42 km
32.
Topiel
Rąbino, Białogard
Świdwiński
Białogardzki
Dorzecze Parsęty
17 km
179,9 km
Prawobrzeżny
dopływ
Parsęty
2
80 km
Lewobrzeżny
dopływ
Parsęty
33.
Pokrzywnica
Sławoborze,
Białogard
Świdwiński
Białogardzki
Dorzecze Parsęty
29 km
247 km
Lewobrzeżny
dopływ
Parsęty
34.
Radew
Bobolice,
Świerzyno,
Manowo,
Biesiekierz,
Karlino
Koszaliński
Białogardzki
Dorzecze Parsęty
83 km
1091,5 km
Prawobrzeżny
dopływ
Parsęty
2
2
2
Dopływy:
Grudzianka,
Świerznica,
źródła
w
okolicy
Połczyna-Zdroju,
uchodzi
do Parsęty za Białogardem
Dopływ: Leszczynka, źródła
na Pojezierzu Drawskim,
dopływ Parsęty, do której
uchodzi w Białogardzie
Jest to struga uchodząca
do Parsęty za Białogardem.
Miejscowości
leżące
nad
rzeką:
Kamosowo,
Stanomino
w
Powiecie
Białogardzkim
Dopływy:
Młynówka,
Mielnica,
Ponik,
źródła
w okolicach Słowieńska,
uchodzi
do
Parsęty
w okolicach Rościna
Źródła rzeka ta ma w okolicy
Bobolic, następnie wpływa
do
Jeziora
Kwiecko,
przepływa przez sztuczne
jeziora Hajka i Rosnowskie,
Kanał Rosnowski, Radew
uchodzi do Parsęty w Karlinie
1.3.
Obszary ochrony przyrody
Tereny objęte „Programem” są bogate w obszary chronionego krajobrazu, które są istotnymi walorami
z punktu widzenia krajobrazowego i krajoznawczego. Poszczególne obszary chronione różnią się od siebie
statusem. Najważniejsze są parki narodowe i rezerwaty. Tereny pojezierne i dorzecza objęte zostały również
ochroną jako parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe,
pomniki przyrody, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz obszary Natura 2000.
Najważniejszym obszarem objętym ochroną przyrody w granicach terytorium „Programu” jest Drawieński
Park Narodowy. Leży on na pograniczu województwa: Zachodniopomorskiego, Wielkopolskiego i Lubuskiego.
Zajmuje centralną część zwartego kompleksu leśnego, zwanego Puszczą Drawską. W obszarze objętym
„Programem” zajmuje południową część Pojezierza Drawskiego, na terenie Gminy Drawno
(powiat choszczeński), wzdłuż rzeki Drawy. Drawieński Park Narodowy leży również na zachodnim skraju
Pojezierza Wałeckiego, wzdłuż biegu rzeki Płociczna, gdzie utworzono również cenne przyrodniczo obszary
ścisłej ochrony. Najważniejszymi atrakcjami Parku są dwie wymienione wyżej rzeki: Drawa i Płociczna, tworzące
malownicze meandry. Park leży w całości w zlewni Drawy i ma powierzchnię 11,4 tys. ha. Na terenie Parku
leży ciąg jezior rynnowych. Lasy stanowią 80% powierzchni Drawieńskiego Parku Narodowego.
Park jest dostępny dla turystów, przebiega przez niego wiele szlaków turystycznych, w tym najważniejszy
17
szlak kajakowy na Drawie (również na rzece Płociczna). Dyrekcja Parku znajduje się w Drawnie.
17
Zasady udostępniania Drawieńskiego Parku Narodowego dla ruchu turystycznego, w tym turystyki wodnej, zamieszczone
są na stronie www.dpn.pl/turystyka
- 22 -
Drawski Park Krajobrazowy utworzony został w centralnej części Pojezierza Drawskiego i w całości
leży w Województwie Zachodniopomorskim, na terenie gmin: Barwice, Borne Sulinowo (powiat szczecinecki),
Połczyn–Zdrój (powiat świdwiński), Drawno, Złocieniec, Czaplinek (powiat drawski). Zajmuje powierzchnię
41,4 tys. ha, zaś otulina ma powierzchnię 22,2 tys. ha. Jest to teren bardzo urozmaicony krajobrazowo.
W dolinach wzgórz morenowych są liczne jeziora, często połączone rzekami. Jeziora zajmują 10,5% powierzchni
Parku. Na terenie Parku znajduje się 48 jezior o powierzchni ponad 1 ha. Są to głównie jeziora rynnowe,
o dużej powierzchni, głębokości oraz bardzo urozmaiconej linii brzegowej. Największym jeziorem Parku
jest Jezioro Drawsko. Na uwagę zasługują jeziora lobeliowe, ze stanowiskami reliktowych roślin.
Park jest dostępny dla turystów i ze względu na istotne walory krajobrazowe i krajoznawcze jest jednym
18
z atrakcyjniejszych turystycznie obszarów w Polsce. Dyrekcja Parku znajduje się w Złocieńcu.
Barlinecko – Gorzowski Park Krajobrazowy położony jest w południowej części Województwa
Zachodniopomorskiego i w północnej części Województwa Lubuskiego. Łączna powierzchnia Parku to prawie
24 tys. ha, z czego część zachodniopomorska zajmuje 11,8 tys. ha. Leży na terenie gmin: Barlinek, Nowogródek
Pomorski (powiat myśliborski), Pełczyce (powiat choszczeński). Na terenie parku na Pojezierzu Pomorskim
i Myśliborskim znajduje się 75 jezior o powierzchni powyżej 1 ha. Największym zbiornikiem wodnym Parku
jest Jezioro Barlineckie. Inne istotne jeziora to Lubie i Chłop. Lasy zajmują 81% powierzchni
Barlinecko – Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. Dyrekcja Parku znajduje się w Kłodawie,
19
w Województwie Lubuskim.
Cedyński Park Krajobrazowy – położony jest w całości w Województwie Zachodniopomorskim, w powiecie
gryfińskim i obejmuje gminy: Cedynia, Chojna, Mieszkowice, Moryń. Zajmuje powierzchnię 30,8 tys. ha.
Wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Doliny Dolnej Odry. W granicach obszaru objętego
„Programem” największym zbiornikiem wodnym na terenie Parku jest Jezioro Mętno. Natomiast w otulinie
Parku na uwagę zasługuje Jezioro Morzycko, którego maksymalna głębokość wynosi 60 m i część misy jeziora
20
znajduje się poniżej poziomu morza.
Na terenie gminy Węgorzyno, leżącej w Dorzeczu Regi, znajduje się część Ińskiego Parku Krajobrazowego.
Dyrekcja Parku znajduje się w Złocieńcu (razem z Dyrekcją Drawskiego Parku Krajobrazowego). W celu ochrony
środowiska przyrodniczego utworzone zostały również obszary chronionego krajobrazu, których część leży
na terenie objętym niniejszym „Programem”. Należy tu wymienić następujące obszary (niektóre z nich,
21
jak np. Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Radwi, tylko częściowo obejmują analizowany teren):
• Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Szczecineckie,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Choszczno-Drawno,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Barlinek,
• Obszar Chronionego Krajobrazu rzeka Korytnica,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Myślibórz,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Okolice Kalisza Pomorskiego,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierze Drawskie,
• Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Radwi.
18
Oficjalna strona Drawskiego Parku Krajobrazowego http://www.zlocieniec.gawex.pl/dipk/pliki/drawski/drawski.html
http://www.ekoportal.gov.pl/opencms/opencms/ekoportal/warto_wiedziec_i_odwiedzic/Ekoturystyka/Parki_Krajobrazo
we/PK1.html
20
http://www.cedynia.pl/strony/menu/45.dhtml
21
19
- 23 -
W Województwie Zachodniopomorskim znajduje się 81 rezerwatów przyrody, będącymi obszarami
ochrony ścisłej. Rezerwaty i obszary ochrony ścisłej zlokalizowane są na terenie Drawieńskiego Parku
Narodowego, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Na terenie opisanych wcześniej
obszarów objętych ochroną przyrody znajdują się następujące rezerwaty:
•
•
•
•
Drawieński Park Narodowy - na terenie Województwa Zachodniopomorskiego znajduje się 8 obszarów
ochrony ścisłej: „Dębina", „Drawski Matecznik", „Głodne Jeziorka", „Grabowy Jar", „Płociczna",
„Sicienko", „Stare Buki", „Tragankowe Urwisko",
Drawski Park Krajobrazowy – na jego terenie znajduje się 8 rezerwatów: „Brunatna Gleba",
„Dolina Pięciu Jezior", „Jezioro Czarnówek", „Jezioro Prosino", „Przełom rzeki Dębnicy",
„Torfowisko nad Jeziorem Morzysław Mały", „Torfowisko Toporzyk", „Zielone Bagna",
Barlinecko – Gorzowski Park Krajobrazowy – w granicach Województwa Zachodniopomorskiego
zlokalizowane są 2 rezerwaty: „Markowe Błota” i „Skalisty Jar Libberta”,
Cedyński Park Krajobrazowy - na terenie objętym „Programem” znajduję się 2 rezerwaty:
„Olszyny Ostrowskie”, „Dąbrowa Krzymowska”.
Rezerwaty zlokalizowane są również poza Drawieńskim Parkiem Narodowym i parkami krajobrazowymi.
Na terenie Pojezierza Drawskiego znajduje się łącznie 14 rezerwatów (wliczając w to wymienione wyżej).
Na terenie Pojezierza Wałeckiego w obszarze Powiatu Wałeckiego znajduje się 8 rezerwatów przyrody.
Na terenie Pojezierza Myśliborskiego znajduje się 7 rezerwatów, w Dorzeczu Regi 3 rezerwaty, a w Dorzeczu
22
23
Parsęty 1 rezerwat. Obszary objęte Programem Natura 2000 zlokalizowane są w następujących krainach:
•
•
Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków: „Ostoja Drawska”, „Puszcza Barlinecka”,
Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk: „Bagno i Jezioro Ciemino”, „Bobolickie Jeziora Lobeliowe”,
„Jezioro Czaplineckie”, „Jezioro Śmiadowo”, „Jezioro Szczecineckie”, „Jezioro Bobęcińskie”,
„Diabelskie Pustacie”, „Uroczyska Puszczy Drawskiej”, „Lasy Puszczy nad Drawą”, „Dolina Piławy”,
„Dolina Płoni i Jezioro Miedwie”, „Jezioro Lubie i Dolina Drawy”, „Lasy Bierzwnickie”,
„Pojezierze Myśliborskie”, „Jezioro Kozie”, „Dorzecze Parsęty”, „Trzebiatowsko–Kołobrzeski
Pas Nadmorski”, „Brzeźnicka Węgorza”.
Warto zauważyć, że na obszarze realizacji „Programu”, w gminie Przelewice (Pojezierze Myśliborskie)
znajduje się Ogród Dendrologiczny, gdzie znajdują się oczka wodne i w którym zgromadzono
24
ponad 1000 cennych przyrodniczo gatunków drzew i krzewów.
Opisane obszary, objęte różnymi formami ochrony przyrody, tworzą wraz z jeziorami i rzekami bogactwo
walorów naturalnych w zakresie turystyki wodnej. Objęcie ochroną przyrody obszarów pojeziernych i dorzeczy
z jednej strony podnosi atrakcyjność turystyczną analizowanego obszaru, z drugiej strony jest formą
ograniczenia ruchu turystycznego. Ten aspekt omówiony zostanie w rozdziale III „Programu”.
22
http://crfop.gdos.gov.pl/?wo=4558&po=1931&gm=&nazwa=&typ=2&rok=&wody=0&ko=0&szukaj=true&x=49&y=16
http://www.wzp.pl/srodowisko/formy_ochrony_przyrody/obszary_natura_2000_20.htm
24
http://www.ogrodprzelewice.pl/strona.php?id=ogrod&nr=1&lang=pl
23
- 24 -
2. Infrastruktura techniczna do rozwoju i uprawiania turystyki wodnej
i zagospodarowanie jezior i rzek
Jednym z dwóch elementów analizy zagospodarowania turystycznego obszaru Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi jest infrastruktura techniczna dla turystyki wodnej.
Składają się na nią:
• drogi i dostępność komunikacyjna,
• baza noclegowa,
• baza gastronomiczna,
• infrastruktura dla turystyki wodnej – zagospodarowanie jezior i rzek,
• wodne szlaki turystyczne.
W tym podrozdziale dokonana zostanie inwentaryzacja i analiza potencjału w zakresie infrastruktury
turystycznej obszaru objętego „Programem”. W następnym podrozdziale omówiona zostanie infrastruktura
społeczna. Elementy infrastruktury technicznej i społecznej dla turystyki wodnej na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi przedstawia rysunek 5.
Rysunek 5: Infrastruktura turystyczna dla rozwoju turystyki wodnej
2.1.
Drogi i dostępność komunikacyjna
Analizując dostępność komunikacyjną obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi odnieść należy się do uwarunkowań dotyczących całego Regionu. Jak oceniono
w cytowanym już audycie turystycznym, Województwo Zachodniopomorskie charakteryzuje się względnie
- 25 -
25
dobrą dostępnością komunikacyjną. Region jest najlepiej skomunikowany z południowo – zachodnią częścią
Polski. Jest również łatwo dostępny dla turystów zagranicznych z Niemiec, Danii, Szwecji. Województwo
Zachodniopomorskie jest słabiej dostępne dla mieszkańców centralnej i południowo – wschodniej Polski.
2
Jednocześnie, wskaźnik gęstości połączeń drogowych wynosi 65,5 km na 100 km i jest niższy, niż średnia
w Polsce. Świadczy to o deficycie dróg.
Analizując dostępność obszarów pojeziernych i dorzeczy, uwzględnić należy ich położenie w południowej,
południowo – wschodniej i północno – wschodniej części Województwa Zachodniopomorskiego. Duży udział
terenów leśnych i akwenów wodnych powoduje, że istotniejsze znaczenie ma stan techniczny dróg,
26
a nie ich gęstość. Dobrą dostępność komunikacyjną gwarantują drogi krajowe i międzynarodowe,
które charakteryzuje względnie dobry stan techniczny. Część tych dróg przebiega poprzez analizowany obszar.
Jeśli chodzi o połączenia kolejowe, obszar pojezierny nie jest obecnie dobrze skomunikowany.
Z pewnością korzystnie wpłynie na kolejową dostępność komunikacyjną reaktywowanie połączenia kolejowego
27
Piła – Szczecin, przez Wałcz. Kołobrzeg jest natomiast dobrze skomunikowany połączeniami kolejowymi
z większością regionów. Poniżej przedstawione są wnioski dotyczące dostępności komunikacyjnej
poszczególnych krain objętych „Programem”.
Wnioski dot. dostępności komunikacyjnej Pojezierza Drawskiego opracowane zostały na podstawie
28
strategicznego programu, dot. rozwoju turystyki tego obszaru:
•
•
•
•
•
•
•
Pojezierze Drawskie leży w środkowo-wschodniej części Pomorza Zachodniego. Ze względu
na swoje naturalne walory tj. duże zalesienie i dużą ilość jezior (zajmują 5% powierzchni terenu
na tym obszarze) komunikacja jest ograniczona,
mimo niedalekiej odległości granicy polsko-niemieckiej i bliskości morza sieć komunikacyjna
jest niedostatecznie rozwinięta, więc turyści z zagranicy również mają utrudniony dojazd,
przeciętna gęstość, jak i jakość dróg wpływa niekorzystnie na rozwój turystyki w regionie,
łączność między miastami Pojezierza Drawskiego jest w niektórych miejscach utrudniona,
sieć bezpośrednich i pośrednich połączeń autobusowych miast Pojezierza Drawskiego
z innymi rejonami Polski jest słabo rozwinięta,
Pojezierze Drawskie połączone jest infrastrukturą kolejową z większością dużych miast w Polsce,
Przez Powiat Szczecinecki przebiegają 3 magistrale, w tym o znaczeniu krajowym: Poznań-SzczecinekKołobrzeg, Gdańsk-Chojnice-Szczecin oraz linia lokalna Szczecinek – Miastko - Słupsk,
drogi główne (krajowe): nr 10: Granica Państwa – Lubieszyn – Szczecin – Stargard Szczeciński
- Rzecz – Kalisz Pomorski – Mirosławiec – Piła – Pawłówek – Białe Błota – Wypaleniska – Przyłubie –
Toruń – Lipno – Sierpc – Drobin – Płońsk, nr 11: Kołobrzeg – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Okonek
– Podgaje – Piła – Ujście – Chodzież – Oborniki – Poznań – Kórnik – Jarocin – Pleszew –
Ostrów Wielkopolski – Ostrzeszów – Kępno – Kluczbork – Lubliniec – Twaróg – Bytom
(na długości 35,3 km), nr 20: Stargard Szczeciński – Chociwel – Węgorzowo – Drawsko Pomorskie –
Złocieniec – Czaplinek – Szczecinek – Biały Bór – Miastko – Bytów – Kościerzyna – Żukowo – Gdynia
(na długości 70,3 km),
25
26
Jw. s.28.
27
http://www.wit.wzp.pl/wit/kolejowy_transport_pasazerski.htm
28
„Strategia i program operacyjny rozwoju produktu turystycznego oraz markowej infrastruktury turystycznej „Cztery Pory
Roku dla Pojezierza Drawskiego”, PART SA na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego,
Warszawa 2003
- 26 -
•
drogi drugorzędne: nr 150: Łobez – Drawsko Pomorskie, nr 151: Węgorzyno – Łobez – Świdwin,
nr 152: Świdwin – Połczyn-Zdrój, nr 162: Świdwin – Drawsko Pomorskie, nr 163: Połczyn-Zdrój –
Czaplinek – Wałcz, nr 171: Czaplinek – Barwice – Grzmiąca – Bobolice (37,295 km),
nr 172: Połczyn-Zdrój – Barwice – Szczecinek (33,639 km), nr 173: Drawsko Pomorskie – Połczyn-Zdrój,
nr 177: Mirosławiec – Czaplinek. Stan dróg systematycznie poprawia się we wszystkich
trzech powiatach, na terenie których leży Pojezierze Drawskie, nr 1962Z Ostrowice – Złocieniec –
Kalisz Pomorski (droga po modernizacji).
Pojezierze Myśliborskie leży w południowo-zachodniej części Pomorza Zachodniego. Ze względu na swoje
naturalne walory tj. duże zalesienie i dużą ilość jezior (zajmują 3% powierzchni terenu na tym obszarze)
29
komunikację ma ograniczoną. Wnioski dot. dostępności komunikacyjnej są następujące:
•
•
•
•
•
•
•
Pojezierze Myśliborskie położone jest koło wielkich aglomeracji: na południe od Szczecina,
na północny-zachód od Poznania oraz na wschód od Berlina, jego obszar rozciąga się równoleżnikowo
z zachodu na wschód,
Pojezierze Myśliborskie jest przecięte magistralami biegnącymi z północy na południe: na zachodzie
jest to magistrala kolejowa łącząca Szczecin i Świnoujście ze Śląskiem, środek obszaru przecina droga
szybkiego ruchu,
ruch równoleżnikowy obsługują wyłącznie słabej jakości drogi lokalne, dawne połączenia kolejowe
są nieczynne,
pozostałe drogi główne: nr 26: przejście graniczne w Krajniku Dolnym – Chojna – Myślibórz –
węzeł na drodze ekspresowej S3 w Renicach, nr 31: Szczecin – Gryfino – Chojna – Mieszkowice –
Kostrzyn nad Odrą do Słubic, nr 23: Słubice – Kostrzyn nad Odrą – Myślibórz,
drogi drugorzędne: nr 124: granica państwa – Osinów Dolny – Cedynia – Chojna,
nr 125: wieś przygraniczna Bielinek – Cedynia – Moryń, nr 128: Rów – Myślibórz – Ławy,
nr 151: łączy Świdwin z Gorzowem Wielkopolskim i przebiega na trasie Świdwin – Łobez – Węgorzyno
– Rzecz – Choszczno – Barlinek, nr 156: Lipiany – Barlinek – Strzelce Krajeńskie (łączy powiaty Pyrzycki,
Myśliborski, Strzelecko – Drezdenecki w Wielkopolsce),
obszar Pojezierza Myśliborskiego stanowi korytarz ekologiczny, łączący tereny nad Odrą
poprzez Pojezierze Myśliborskie z Pojezierzem Drawskim,
największy ruch drogowy odbywa się po drogach krajowych (S3 Świnoujście – Jakuszyce,
nr 23 Myślibórz – Sarbinowo, nr 26 Renice – Myślibórz – Cedynia, nr 31 Szczecin – Słubice)
oraz wojewódzkich.
Istotnym węzłem komunikacji drogowej jest Wałcz. Przez Pojezierze Wałeckie przebiegają drogi krajowe
30
i wojewódzkie. Wnioski dot. dostępności komunikacyjnej Pojezierza Wałeckiego są następujące:
•
•
•
•
Pojezierze Wałeckie posiada dobrą dostępność komunikacyjną – w Wałczu krzyżują się dwie drogi
krajowe nr 22 z Gorzowa do Elbląga i nr 10 ze Szczecina w kierunku Warszawy,
Pojezierze Wałeckie jest dobrze skomunikowane z Wielkopolską i Ziemią Lubuską, a dzięki drogom
prowadzącym na północ łączy się z Pojezierzem Drawskim,
stan dróg jest zadowalający i ciągle poprawia się,
drogi główne (krajowe): nr 10: Granica Państwa – Lubieszyn – Szczecin – Stargard Szczeciński – Recz –
Kalisz Pomorski – Mirosławiec – Piła – Toruń – Lipno – Sierpc – Drobin – Płońsk,
29
http://www.zzdw.koszalin.pl/html/news/i/30812, sieć drogowa RDW Chojna i Białogard.
30
„Wałcz. Wędrówki po mieście i okolicach. Przewodnik z mapami tras”, Oficyna Wydawnicza „Nie byle co” na zlecenie
Urzędu Miasta Wałcz, Wałcz 2010, s.14.
- 27 -
•
nr 22: Granica Państwa w Kostrzynie – Gorzów Wielkopolski – Strzelce Krajeńskie – Dobiegniew –
Wałcz – Człuchów – Chojnice – Czersk – Starogard Gdański – Malbork – Elbląg – Granica Państwa
w Grzechotkach,
drogi drugorzędne: nr 163: Kołobrzeg – Karlino – Białogard – Połczyn-Zdrój – Czaplinek – Wałcz,
nr 177: Czaplinek – Mirosławiec – Tuczno – Człopa – Wieleń, nr 178: Wałcz – Trzcianka – Czarnków –
Oborniki, nr 179: łączy Rusinowo na DK nr 22 z Piłą.
Dorzecze Parsęty leży od strony wschodniej na przecięciu dwóch dróg wiodących z zachodu (od Szczecina)
na wschód i z centralnej Polski na Pobrzeże Bałtyckie w Kołobrzegu. Wnioski dot. dostępności komunikacyjnej
31
dorzecza Parsęty są następujące:
•
•
•
•
•
•
Dorzecze Parsęty przecina droga krajowa nr 6, łącząca Szczecin z Gdańskiem i dostępność
równoleżnikowa jest dobra (droga nr 6 przecina Parsętę przy ujściu Radwi, w Karlinie),
dostępność południkowa analizowanego obszaru jest mniej atrakcyjna,
sieć dróg wojewódzkich i powiatowych nie jest zbyt gęsta,
stan dróg poprawia się systematycznie – realizowane i planowane są inwestycje drogowe,
zwiększające dostępność dorzecza Parsęty,
drogi główne (krajowe): nr 10: Granica Państwa – Kołbaskowo – Goleniów – Nowogard – Płoty –
Karlino – Koszalin – Sianów – Sławno – Słupsk – Lębork – Wejherowo – Reda – Rumia – Gdynia –
Gdańsk – Pruszcz Gdański,
Drogi drugorzędne: nr 102: Międzyzdroje – Dziwnów – Trzebiatów – Kołobrzeg,
nr 162: Kołobrzeg (poprzez drogę 102 z drogą 173) z Drawskiem Pomorskim,
nr 163: Połczyn-Zdrój – Białogard – Karlino – Kołobrzeg, nr 166: łączy Białogard z DK nr 6
od strony wschodniej, nr 167: biegnie z Tychowa do Koszalina, nr 169: łączy Bobolice z drogą
wojewódzką nr 163, prowadzącą z Połczyna-Zdroju do Kołobrzegu.
Dorzecze Regi posiada gęstą sieć dróg drugorzędnych, których stan jest sukcesywnie poprawiany.
32
Wnioski dot. dostępności komunikacyjnej dorzecza Regi są następujące:
•
•
•
•
•
•
Przez Dorzecze Regi przebiega główna droga Pomorza, łącząca Szczecin z Gdańskiem
(jest to droga krajowa nr 6), która poprowadzona jest przez gm. Płoty i Gryfice i przecina Regę
poniżej Jeziora Rejowickiego,
według planu rozwoju lokalnego powiatu gryfickiego, stan dróg i ich gęstość nie był zadowalający –
największą gęstość i jakość dróg analizowanego obszaru posiadały Gryfice,
obecnie są realizowane inwestycje drogowe, mające poprawić dostępność komunikacyjną i stan dróg
(m.in. zakończony pierwszy etap przebudowy drogi powiatowej 152Z na odcinku Mrzeżyno –
Dźwirzyno – Kołobrzeg),
dostępność komunikacyjna powiatu łobeskiego jest mniejsza – mniej rozwinięta gęstość sieci,
droga krajowa nr 20 przebiega tylko południowym skrajem na terenie gm. Węgorzyno,
gęsto rozwinięta jest natomiast sieć dróg drugorzędnych, w tym łączących powiat łobeski
z pozostałymi subregionami Województwa Zachodniopomorskiego,
z analizy działań Powiatowego Zarządu Dróg wynika, że prace remontowe prowadzone są głównie
na terenie gm. Łobez,
drogi główne (krajowe): nr 10: Granica Państwa – Kołbaskowo – Goleniów – Nowogard – Płoty –
Karlino – Koszalin – Sianów – Sławno – Słupsk – Lębork – Wejherowo – Reda – Rumia – Gdynia –
Gdańsk – Pruszcz Gdański, nr 20: Stargard Szczeciński – Chociwel – Węgorzyno – Drawsko Pomorskie –
Złocieniec – Czaplinek – Szczecinek –Biały Bór – Miastko – Bytów – Kościerzyna – Żukowo - Gdynia,
31
http://www.zzdw.koszalin.pl/html/news/i/30812, sieć drogowa RDW Koszalin i Białogard.
32
http://www.zzdw.koszalin.pl/html/news/i/30812, sieć drogowa RDW Gryfice.
- 28 -
•
drogi drugorzędne: nr 102: Międzyzdroje – Dziwnów – Trzebiatów – Kołobrzeg,
nr 103: Kamień Pomorski – Trzebiatów, nr 105: Świerzno z DK nr 6, przechodzi przez Gryfice,
nr 109: Płoty – Gryfice – Trzebiatów – Mrzeżyno, nr 110: Gryfice – Cerkwica,
nr 146: łączy drogę 106 z drogą 147, wiodącą do miasta Łobez, nr 147: łączy drogę 144
z miastem Łobez, nr 148: Starogard Łobeski – Łobez – Drawsko Pomorskie,
nr 151: łączy Świdwin z Gorzowem Wielkopolskim, przebiega na trasie Łobez – Węgorzyno,
nr 152: łączy drogę 163 z DK nr 6 w Płotach, nr 162: Kołobrzeg (poprzez drogę 102 z drogą 173)
z Drawskiem Pomorskim.
2.2.
Baza noclegowa
Baza noclegowa jest tym elementem turystycznego zagospodarowania, bez którego nie jest możliwe
zatrzymanie
turystów
zainteresowanych
pobytem
na
obszarach
pojezierzy
i
dorzeczy.
Analizując bazę noclegową obszaru objętego „Programem” uwzględnić należy następujące czynniki:
•
•
duże zróżnicowanie obszarowe poszczególnych krain objętych „Programem”,
różnice w zagospodarowaniu turystycznym, w tradycjach turystycznych i realizowanych
inwestycjach w turystykę,
• uwzględnienie bazy noclegowej zlokalizowanej wokół jezior i wzdłuż biegów turystycznych
szlaków wodnych, jako najbardziej pożądanej z punktu widzenia rozwoju turystyki wodnej
(obiekty noclegowe przy zbiornikach wodnych są częścią zagospodarowania turystycznego jezior
i rzek).
Tabela 4 przedstawia bazę noclegową obszaru objętego „Programem”, z uwzględnieniem poszczególnych
krain. Analizowane dane dotyczą 2010 r. Na ich podstawie można stwierdzić, że na Pojezierzu Drawskim,
Myśliborskim, Wałeckim oraz w dorzeczu Parsęty i Regi znajdowało się w ubiegłym roku
29.643 miejsc noclegowych w 201 obiektach. W Województwie Zachodniopomorskim odnotowano w 2010 r.
106.483 miejsc noclegowych w 816 obiektach. Na analizowanym obszarze znajduje się 28% miejsc noclegowych
całego Regionu. W samym pasie pojeziernym jest 6.258 miejsc noclegowych, co stanowi tylko
33
6% miejsc noclegowych Regionu.
Należy zaznaczyć, że na tę wartość składa się bogata baza noclegowa gmin położonych nad Bałtykiem:
miasta Kołobrzeg, gminy wiejskiej Kołobrzeg oraz gminy Trzebiatów. Włączenie tych gmin w znaczący sposób
zwiększa potencjał bazy noclegowej analizowanego obszaru. Dla przykładu, w Kołobrzegu znajduje się ponad
12.946 miejsc noclegowych w 59 obiektach, zaś na Pojezierzu Drawskim jest 4.533 miejsc noclegowych
w 44 obiektach. To pojezierze jest najbardziej zasobne w bazę noclegową, która zlokalizowana jest przede
wszystkim w gminach Złocieniec i Czaplinek, w pobliżu zbiorników wodnych. Na Pojezierzu Myśliborskim
i Pojezierzu Wałeckim znajduje się podobna liczba miejsc noclegowych i taka sama liczba obiektów.
dorzecze Regi jest dość ubogie w rejestrowaną bazę noclegową. Znajduje się tu 29 obiektów,
z czego 20 na terenie gminy Trzebiatów. Na terenie dorzecza Parsęty jest 19.158 miejsc noclegowych
w 99 obiektach, z czego 23.161 miejsc w 96 obiektach położonych jest na terenie miasta i gminy Kołobrzeg
(tabela 4).
33
Zgodnie z „Planem zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego”, pas pojezierzy skupiał
6,3% miejsc noclegowych Regionu i odwiedziło ten teren 107 tys. turystów (10% ogólnej liczby turystów odwiedzających
Województwo Zachodniopomorskie). Średnia długość pobytu wyniosła 3,8 dnia i była krótsza, niż w pasie nadmorskim.
W pasie pojeziernym ujęto Pojezierze Dobiegniewskie i Pojezierze Ińskie.
- 29 -
Tabela 4: Baza noclegowa obszaru objętego „Programem” – obiekty i miejsca noclegowe ogółem wg GUS -u
Lp.
Jednostka terytorialna
1.
Złocieniec
2.
Czaplinek
3.
Połczyn-Zdrój
4.
Szczecinek
5.
Drawsko Pomorskie
6.
Borne Sulinowo
7.
Drawno
8.
Szczecinek
9.
Kalisz Pomorski
1o. Ostrowice
11. Grzmiąca
12. Barwice
Razem Pojezierze Drawskie
1.
Myślibórz
2.
Barlinek
3.
Chojna
4.
Moryń
5.
6.
Przelewice
7.
Trzcińsko-Zdrój
8.
Lipiany
9.
Pełczyce
Razem Pojezierze Myśliborskie
1.
Wałcz - miasto
2.
Mirosławiec
3.
Tuczno
4.
Wałcz - gmina
5.
Człopa
Razem Pojezierze Wałeckie
1.
Trzebiatów
2.
Świdwin - miasto
3.
Węgorzyno
4.
Świdwin - gmina
5.
Gryfice
6.
Łobez
7.
Płoty
8.
Resko
Razem Dorzecze Regi
1.
Kołobrzeg - miasto
2.
Kołobrzeg - gmina
3.
Karlino
4.
Białogard - miasto
5.
Dygowo
6.
Białogard - gmina
7.
Gościno
8.
Tychowo
Razem Dorzecze Parsęty
RAZEM
Obiekty ogółem Miejsca noclegowe ogółem
13
9
5
6
4
3
1
1
1
1
0
0
44
4
6
3
2
1
1
0
0
0
17
6
4
2
1
1
14
21
2
1
2
2
1
0
0
29
59
37
1
1
1
0
0
0
99
2534
831
353
272
144
138
116
78
50
17
0
0
4533
326
263
186
46
32
25
0
0
0
878
498
168
101
64
16
847
3909
197
72
32
29
20
0
0
4259
12946
6012
92
68
40
0
0
0
19158
203
29675
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie danych GUS-u
- 30 -
Istotne znaczenie ma określenie udziału ruchu turystycznego w bazie noclegowej. Niestety, tutaj zarówno
liczba miejsc noclegowych w bazie noclegowej, jak i korzystających z niej podawane są łącznie.
Trudno ocenić, które obiekty i w jakim stopniu są wykorzystywane przez uprawiających turystykę wodną.
Doświadczenia organizatorów turystyki wodnej wskazują, że wielu żeglarzy nocuje na swoich jachtach,
zaś kajakarze wybierają nocleg pod namiotem lub w turystycznej bazie noclegowej, zlokalizowanej w pobliżu
wody. Można założyć zatem, że baza dla turystyki wodnej jest zlokalizowana wokół jezior i w pobliżu rzek.
Zostanie ona omówiona specjalnie w podrozdziale 2.4.
Obszar objęty „Programem” odwiedziło w 2010 r. 397.317 turystów, którym udzielono
2.534.113 noclegów. W takim ujęciu było to 28,9% ruchu turystycznego Regionu.
Średnia długość pobytu w bazie noclegowej wynosiła 5,9 doby. Również i tutaj należy uwzględnić,
że bardzo duży wpływ na wielkość ruchu turystycznego miało uwzględnienie gminy i miasta Kołobrzeg
oraz gminy Trzebiatów, charakteryzujących się dużym ruchem turystycznym. Jeśli nie uwzględnimy
w statystyce wymienionych gmin, stwierdzić należy, że analizowany obszar odwiedziło 101.879 turystów,
którym udzielono 334.889 noclegów. Średnia długość pobytu w bazie noclegowej wyniosła 3,3 doby.
Oddzielnie
potraktować
należy
pas
pojezierny,
który
odwiedziło
89.875
turystów,
którym udzielono 309.562 noclegów. Tym samym długość pobytu na pojezierzach wynosiła 3,4 doby.
Pojezierze Drawskie odwiedziło w 2010 r. 43.770 turystów, w tym 3593 zagranicznych.
Na Pojezierze Myśliborskie przyjechało 24.743 turystów, z czego 2620 stanowili turyści zagraniczni.
Pobyt na Pojezierzu Wałeckim wybrało 21.362 turystów, w tym 1.853 turystów zagranicznych.
Porównanie danych z lat 2008 i 2010 pokazuje, że na Pojezierzu Drawskim rośnie liczba odwiedzających
i długość ich pobytu (średnia długość pobytu wyniosła w 2010 r. 4,1 dni).
Nie we wszystkich gminach GUS zarejestrował obiekty i miejsca noclegowe. Należy jednak pamiętać,
że funkcjonujące w szczególności na terenach małych gmin obiekty typu pokoje gościnne i gospodarstwa
agroturystyczne nie są objęte statystyką GUS-u. We współpracy z gminami, powiatami oraz organizacjami
pozarządowymi działającymi na rzecz rozwoju lokalnego, w tym rozwoju turystycznego, obszaru objętego
„Programem” podjęto próbę określenia ilości obiektów w bazie noclegowej. Niestety, nie ma możliwości
oszacowania w oparciu o wiarygodne źródła wielkości ruchu turystycznego w tych obiektach.
Tabela 5: Baza noclegowa obszaru objętego „Programem” – obiekty i miejsca noclegowe w poszczególnych
kategoriach wg danych gmin
Lp.
Jednostka
terytorialna
1.
Barwice
2.
Borne Sulinowo
3.
Czaplinek
4.
6.
Drawno
Drawsko
Pomorskie
Grzmiąca
7.
Kalisz Pomorski
8.
Ostrowice
9.
Połczyn-Zdrój
10.
Szczecinek
11.
Szczecinek - gmina
5.
Hotele, motele,
pensjonaty
inne obiekty
hotelarskie
Gospodarstwa agroturystyczne
Schroniska
i szkolne
schroniska
młodzieżowe
Kampingi pola
namiotowe
i biwakowe
Ośrodki
wczasowe
i wypoczynkowe
Pokoje
gościnne
Inne
0
1
1
0
11
28
36
21
0
0
1
0
0
12
4
7
1
12
8
0
1
0
9
2
0
0
4
1
1
5
3
6
5
2
8
0
4
0
2
34
9
0
1
13
8
13
0
12
0
0
0
1
2
0
0
2
0
2
0
0
0
0
0
0
1
3
0
1
0
8
6
2
0
0
0
7
3
2
34
Jednym z obiektów jest nowo otwierany w tym roku Hotel*** „Zieliński” w Szczecinku
- 31 -
12. Złocieniec
Razem Pojezierze
Drawskie
1.
Barlinek
2.
Chojna
3.
Lipiany
4.
Moryń
5.
7.
Myślibórz
Nowogródek
Pomorski
Pełczyce
8.
Przelewice
6.
9.
Trzcińsko-Zdrój
Razem Pojezierze
Myśliborskie
1.
Człopa
2.
Mirosławiec
3.
Tuczno
4.
Wałcz
5.
Wałcz - gmina
Razem Pojezierze
Wałeckie
1.
Gryfice
2.
Łobez
3.
Płoty
4.
Resko
5.
Świdwin
6.
Świdwin
7.
Trzebiatów
8.
Węgorzyno
Razem Dorzecze Regi
1.
Białogard
2.
Białogard - gmina
3.
Dygowo
4.
Gościno
5.
Karlino
6.
Kołobrzeg
7.
Kołobrzeg - gmina
8.
Tychowo
RAZEM
1
12
1
4
10
4
0
19
160
8
37
40
35
25
5
2
0
1
3
2
0
0
0
1
1
0
0
1
0
1
0
0
1
0
3
0
0
4
4
21
0
2
3
0
0
5
2
4
0
2
0
0
0
0
2
0
0
0
0
3
1
0
1
0
0
1
0
0
1
0
1
3
1
1
0
2
11
9
3
3
12
31
16
0
1
1
5
0
7
4
8
5
9
0
0
1
0
0
2
3
4
2
6
1
3
3
2
2
1
2
1
1
2
1
1
2
0
1
7
33
1
17
11
7
5
2
2
0
1
0
0
7
1
13
3
0
0
0
1
13
7
0
24
74
0
4
2
1
0
2
6
4
17
0
2
2
3
0
0
24
1
33
252
0
0
0
0
1
0
1
0
2
0
0
0
0
0
1
1
0
2
16
0
1
0
1
0
0
2
0
4
0
0
0
0
0
7
25
0
32
93
0
0
0
0
1
0
44
3
45
0
0
1
1
0
62
52
0
114
222
0
1
0
0
2
0
21
1
23
0
0
1
1
0
265
113
2
382
478
2
3
0
0
3
0
2
0
10
1
0
0
2
0
8
2
1
15
71
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie danych gmin i powiatów
GUS w prowadzonych statystykach uwzględnia 52 obiekty hotelowe. Dodatkowo w statystykach ujmowane
są inne obiekty hotelowe, świadczące usługi hotelarskie, którym nie została nadana kategoria.
Na obszarze objętym „Programem” są 43 obiekty skategoryzowane, w tym 31 obiektów hotelowych.
Z danych gmin wynika natomiast, że na analizowanym terenie występują 74 obiekty hotelowe.
Warto wskazać, że informatory turystyczne i bazy gmin często posługują się nazwami „hotel”, „pensjonat”,
„motel” w odniesieniu do obiektów, które nie mogą posługiwać się tymi nazwami. Brak możliwości weryfikacji,
na podstawie danych gmin i danych GUS-u, o jakie obiekty chodzi. Poniżej przedstawiono wykaz obiektów
skategoryzowanych.
- 32 -
Tabela 6: Skategoryzowana baza noclegowa obszaru objętego „Programem” w Ewidencji Obiektów
Hotelarskich Ministerstwa Sportu i Turystyki
Hotel
Motel
Pensjonat
Kemping
Schronisko
młodzieżowe
***** „Auquarius" SPA” Kołobrzeg
***** „Marine” Kołobrzeg
**** „Senator” Dźwirzyno
**** „Arka – Medical” Kołobrzeg
**** „BalticPlaza” Kołobrzeg
**** „Leda SPA” Kołobrzeg
*** „Alma” Barlinek
*** „Barlinek” Barlinek
*** „City Park” Barlinek
*** „Abrava” Drawsko Pomorskie
*** „New Skanpol” Kołobrzeg
*** „Villa Maksymilian” Kołobrzeg
*** „Zdrojowy Pro-Vita” Kołobrzeg
** „Stop” Białograd
** „Hexagon” Grzybowo
** „Residence” Szczecinek
** „Biały Domek” Wałcz
* „Stop” „Karlino”
* „Polani” Połczyn-Zdrój
* „Merkury” Szczecinek
* „Pojezierze” Szczecinek
*** Restauracja
32 Motel Gryfice
**„PEK”
Kołobrzeg
*** „Pod Zegarem”
Barlinek
*** „Żółty Domek”
Szczecinek
** „Pod Wozem”
Trzebiatów
* „Pod Łabędziem”
Barlinek
* „Kama” Kołobrzeg
* „Pod Kasztanami”
Kołobrzeg
** „Relax”
Kołobrzeg
***„Baltic”
Kołobrzeg
*** „Camping 88”
Kołobrzeg
** Camping „Wajk”
Czaplinek
**„Drawtur”
Czaplinek
**„Agrotur”
Dygowo
**„Bursztynek”
Kołobrzeg
ul. Śliwińskiego 1
Kołobrzeg
„Tadeuszówka”
Połczyn–Zdrój
ul. Artyleryjska 9
Szczecinek
ul. Kościuszki
Szczecinek
ul. Szczecińska 88
Świdwin
„Stanica Wodna”
Złocieniec
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Ewidencji Obiektów Hotelarskich Ministerstwa Sportu i Turystyki
http://turystyka.gov.pl/MOH.aspx
2.3.
Baza gastronomiczna
Podobnie, jak w przypadku bazy noclegowej, baza gastronomiczna służąca turystyce wodnej zlokalizowana
jest przede wszystkim w okolicach jezior i wzdłuż biegów rzek. Jednak, z punktu widzenia rozwoju turystyki
w poszczególnych gminach należy uwzględnić również zaplecze związane z funkcją miejską.
Tabela 7: Baza gastronomiczna obszaru objętego „Programem” – obiekty danych gmin
Lp.
Jednostka terytorialna
1.
Barwice
2.
Borne Sulinowo
3.
Czaplinek
4.
Drawno
5.
Drawsko Pomorskie
6.
Grzmiąca
7.
Kalisz Pomorski
8.
Ostrowice
9.
Połczyn-Zdrój
10.
Szczecinek
11.
Szczecinek - gmina
12.
Złocieniec
Razem Pojezierze Drawskie
1.
Barlinek
2.
Chojna
3.
Lipiany
Restauracje
Pizzerie
Bary
Puby
Kawiarnie
Cukiernie
1
6
7
3
7
0
1
0
8
10
1
7
51
0
2
5
1
3
0
1
0
8
2
0
1
23
13
5
1
6
2
1
1
4
6
2
8
2
3
3
3
12
2
3
49
3
2
4
- 33 -
Inne obiekty
gastronomiczne
1
3
0
1
1
0
0
0
0
2
2
0
10
0
0
0
4.
Moryń
5.
Myślibórz
6.
7.
Pełczyce
8.
Przelewice
9.
Trzcińsko-Zdrój
Razem Pojezierze Myśliborskie
1.
Człopa
2.
Mirosławiec
3.
Tuczno
4.
Wałcz
5.
Wałcz - gmina
Razem Pojezierze Wałeckie
1.
Gryfice
2.
Łobez
3.
Płoty
4.
Resko
5.
Świdwin
6.
Świdwin - gmina
7.
Trzebiatów
8.
Węgorzyno
Razem Dorzecze Regi
1.
Białogard
2.
Białogard - gmina
6.
Dygowo
3.
Karlino
4.
Kołobrzeg
5
Kołobrzeg
7.
Gościno
8.
Tychowo
RAZEM
1
7
1
1
0
1
30
1
2
0
1
2
2
17
1
1
1
5
3
11
0
0
2
2
0
4
4
4
2
1
5
0
3
2
21
2
1
0
0
2
0
4
0
9
3
1
0
2
53
13
2
1
75
188
1
0
0
0
28
9
0
0
38
91
3
8
3
2
4
1
30
0
5
2
3
6
16
9
8
3
2
10
0
5
2
39
5
2
1
2
45
29
1
1
86
220
0
3
0
1
0
0
4
0
0
0
0
0
0
2
3
3
0
0
0
6
0
14
1
0
0
0
20
27
0
1
49
77
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie danych gmin i powiatów
Jeśli oceniamy bazę gastronomiczną obszaru objętego „Programem” zauważamy, że jest ona bardzo
zróżnicowana w poszczególnych krainach. Pojezierze Drawskie ma względnie równomiernie rozwiniętą
bazę gastronomiczną. Najwięcej lokali znajduje się w miastach powiatowych i są one związane z pełnioną
przez nie funkcją lokalnych ośrodków miejskich o istotnym znaczeniu. Baza gastronomiczna na pojezierzach
jest lepiej rozwinięta, niż w obu dorzeczach (to samo dotyczy bazy noclegowej).
Jednakże, analizując bazę gastronomiczną obu dorzeczy nie uwzględniono potencjału nadmorskich gmin
(miasta Kołobrzeg, gminy Kołobrzeg i gminy Trzebiatów), których baza noclegowa i gastronomiczna
związana jest z obsługą turystów przebywających nad morzem. Nieco lepiej rozwinięta
jest baza gastronomiczna w miejskich ośrodkach dorzecza Parsęty i Regi, głównie miastach powiatowych.
Tereny gmin wiejskich są słabiej zagospodarowane i nie posiadają wystarczającej ilości obiektów noclegowych
i gastronomicznych, aby stworzyć atrakcyjną ofertę pobytową dla turystyki wodnej.
2.4.
Zagospodarowanie jezior i rzek
Z punktu widzenia rozwoju turystyki wodnej kluczowe znaczenie ma zagospodarowanie jezior i rzek.
Chodzi o specjalistyczną infrastrukturę, dedykowaną żeglarzom, kajakarzom, windsurferom.
- 34 -
Infrastruktura służąca do
obiektami noclegowymi i
tego rodzaju turystyki.
uprawiania turystyki wodnej, wraz
gastronomicznymi, ma priorytetowe
ze zlokalizowanymi w pobliżu
znaczenie i warunkuje rozwój
Poniżej scharakteryzowane zostało zagospodarowanie turystyczne najważniejszych i największych
jezior Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego. Wybrano i bardziej szczegółowo opisano
najważniejsze jeziora i rzeki obszaru objętego „Programem”. Ilościowe zestawienie infrastruktury dla turystyki
wodnej opisane zostało w tabeli w dalszej części tego podrozdziału. Na szczególną uwagę zasługuje
ważna pozycja Jeziora Drawsko na turystycznej mapie jezior w Polsce. W rankingu tygodnika „Wprost”
w 2006 r. Jezioro Drawsko zajęło drugie miejsce (po Jeziorze Śniardwy). Jeziora oceniane były w kontekście
ich zagospodarowania turystycznego. Na dalszych miejscach znalazły się: Jezioro Wielimie (poz. 26 w rankingu),
Jezioro Lubie (poz. 36) i Jezioro Betyń Wielki (poz. 43).
Rysunek 6: Jeziora Województwa Zachodniopomorskiego w rankingu jezior „Wprost”
Źródło: jeziora.wprost.pl/ranking/ide,17/edycja-2006.html
Śródlądowa turystyka wodna, zwłaszcza żeglarstwo śródlądowe i kajakarstwo, wymaga stworzenia
35
specjalistycznej infrastruktury w obrębie akwenów. Ma ona umożliwiać:
• kotwiczenie,
• żeglowanie jednostek pływających,
• cumowanie i holowanie,
• wiosłowanie,
• poruszanie się jednostek pływających zmotoryzowanych,
• organizację zawodów motorowodnych,
• używanie nart wodnych,
• nurkowanie,
• łowienie ryb,
• pływanie turystów w kąpieliskach (plaże i kąpieliska strzeżone).
35
W. Skóra, „Założenia do projektowania marin i stanic kajakowych”, seria „Polskie Szlaki Wodne”, Fundacja Szansa, 2009,
s. 3
- 35 -
36
Wokół akwenów wodnych wymagana jest następująca infrastruktura:
• parkingi,
• urządzenia do wodowania i wyciągania łodzi z wody (pochylnie, wyciągi),
• gastronomia, rozrywka, zaopatrzenie,
• campingi i inne obiekty noclegowe w pobliżu zbiorników wodnych,
• warsztaty naprawcze.
Dodatkowo powinna zostać zapewniona możliwość: opróżniania jachtów z wód zęzowych
i ścieków sanitarnych, wymiany oleju, tankowania paliwa, drobnych napraw, usuwania powłok
37
przeciwporostowych, malowania, czyszczenia z użyciem chemicznych środków. Zgodnie z opiniami ekspertów,
przystań żeglarska powinna znajdować się na szlaku co ok. 20–40 km. Stanica kajakowa powinna być
zorganizowana co 15–25 km. Analizując infrastrukturę dla turystyki wodnej należy uwzględnić również
przystanie dla komercyjnej żeglugi pasażerskiej, obsługującej ruch lokalny. Z punktu widzenia użytkownika
osobno
należy
potraktować:
przystanie
klubowe,
postojowe
przystanie
„tranzytowe”
(można zatrzymać się w nich nawet na kilka dni), pomosty na krótkie postoje w turystycznych centrach –
mogą to być te same przystanie, które obsługują lokalny ruch pasażerski, miejsca postojowe na szlaku.
Stanice kajakowe powinny być wyposażone w pomosty lub umożliwiać zwodowanie kajaka z brzegu.
Istotnym elementem przystani są pomosty trwałe lub pływające. Pomosty kajakowe są niższe od jachtowych.
W pobliżu powinien znajdować się parking, w którym mogą zaparkować samochody z przyczepami
do wodowania kajaków. W uprawianiu kajakarstwa istotne znaczenie mają urządzenia hydrotechniczne,
położone wzdłuż rzek, głównie śluzy, których zaplecze infrastrukturalne może posłużyć do zorganizowania
38
w tym miejscu miejsca postojowego dla kajaków. W przypadku jezior Województwa Zachodniopomorskiego
duże znaczenie mają wielofunkcyjne ośrodki turystyki wodnej, obsługujące zarówno żeglarzy, jak i kajakarzy.
Wynika to z faktu, że np. Jezioro Drawskie jest kluczowe dla żeglarstwa w pasie pojeziernym i jednocześnie
stanowi początek szlaku kajakowego na rzece Drawa. Opisane elementy infrastruktury dla turystyki wodnej
uwzględnione są w przedstawionej analizie.
39
Jezioro Drawsko – największe na Pojezierzu Drawskim, trzecie co do wielkości w Województwie
Zachodniopomorskim i drugie pod względem głębokości (po Jeziorze Hańcza) w Polsce.
Jest dobrze zagospodarowane turystycznie. W całości leży na terenie gminy Czaplinek
(gmina Złocieniec ma dostęp do jeziora od strony północno–zachodniej). Przygotowane jest zarówno
do obsługi żeglarzy, kajakarzy, windsurferów, jak i nurków (baza nurkowa ZCTN Octo).
Jezioro charakteryzuje się długą i urozmaiconą linią brzegową, z licznymi zatokami (14) i wyspami,
przejrzystym i twardym dnem oraz czystą wodą. Z uwagi na położenie na terenie
Drawskiego Parku Krajobrazowego, Jezioro Drawsko jest obecnie wyłączone z ruchu motorowodnego.
Formalnie, łodzie motorowe mogą pływać 200 m od brzegu, ale w praktyce istnieje trudność
w wyznaczeniu na powierzchni jeziora takiej strefy. Wokół Jeziora Drawsko zlokalizowane
są ośrodki wypoczynkowe i campingi (razem 15, w tym 8 bezpośrednio nad jeziorem), plaże, kąpieliska,
wypożyczalnie sprzętu pływającego, przystanie żeglarskie, baza WOPR. W 2 zatokach znajdują się
miejsca do cumowania. Położony nad brzegiem jeziora Czaplinek umożliwia korzystanie z atrakcji
i zaplecza miasta. Po Jeziorze Drawsko kursują 2 statki wycieczkowe. U ujścia Jeziora Drawsko
36
Jw. s. 4
Jw. s. 4
38
M. Czarny, „Inwestycje w turystyce wodnej”, artykuł zamieszczony na portalu http://www.polskieszlakiwodne.pl
37
39
Jezioro Drawsko i pozostałe jeziora Pojezierza Drawskiego opisane zostały na podstawie wydawnictwa
„Pojezierze Drawskie. Turystyka wodna. Przewodnik dla żeglarzy, kajakarzy, wędkarzy”, Stowarzyszenie Gmin
i Powiatów Pojezierza Drawskiego, Czaplinek 2010.
- 36 -
rozpoczyna się szlak kajakowy po rzece Drawa. Jezioro Drawsko połączone jest z Jeziorem Żerdno,
które również jest dobrze zagospodarowane turystycznie (znajduje się ośrodek wypoczynkowy, camping,
kąpielisko, plaża i pomosty).
Rysunek 7: Zagospodarowanie Jeziora Drawsko
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie materiałów uzyskanych
od Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego
- 37 -
Jezioro Siecino – jedno z najczystszych jezior w Polsce, z dobrze rozwiniętą linią brzegową,
licznymi zatokami, dwiema wyspami, przejrzystą wodą. Leży na terenie gminy Złocieniec
(gmina Ostrowice ma dostęp do zachodniego brzegu, gdzie w miejscowości Siecino
jest on dobrze zagospodarowane turystycznie). Stwarza bardzo dobre warunki do nurkowania.
Na wyspie Ostrów znajduje się Centrum Nurkowe „Shark” oraz ośrodek wypoczynkowy i pomost.
Najlepiej
zagospodarowany
jest
południowy
brzeg
jeziora
w
miejscowości
Cieszynko.
Nad jeziorem jest wiele ośrodków wypoczynkowych, campingów, pomostów i gospodarstw agroturystycznych
(12, w tym 6 bezpośrednio nad jeziorem). Nad brzegiem jeziora w Cieszynku znajduje się plaża „Leśna Łączka”.
Również w południowej części jeziora jest przystań wodna. Nie ma ono jednak połączenia
z innymi jeziorami Pojezierza Drawskiego.
Rysunek 8: Zagospodarowanie Jeziora Siecino
Jezioro Trzesiecko – położone jest w centrum Szczecinka i jest najlepiej turystycznie zagospodarowanym
jeziorem na Pojezierzu Drawskim (pod względem powierzchni jest to dziesiąte jezioro).
Brzegi są dobrze dostępne dla turystów. Przeciwległy do miasta brzeg jest zalesiony. Nad zagospodarowanym
brzegiem znajdują się strzeżone i dobrze zagospodarowane kąpieliska i plaże, ośrodki sportów wodnych
z wypożyczalnią sprzętu pływającego, przystanie i pomosty. Nad Jeziorem Trzesiecko znajduje się
jedyny na obszarze przyjeziernym wyciąg do nart wodnych. Po jeziorze kursuje statek spacerowy „Jadwiga”
i tramwaj wodny „Bayern”. Nad jeziorem swoją bazę ma Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna,
która prowadzi „Akademię Nautica”. Jezioro Trzesiecko jest początkiem szlaku kajakowego
- 38 -
„Pętla Szczecinecka”. Wyjątkową właściwością związaną
z położeniem jeziora jest występowanie
na jego brzegu dobrej jakości hotelowej bazy noclegowej (2 obiekty).
Rysunek 9: Zagospodarowanie Jeziora Trzesiecko
Rysunek 10: Zagospodarowanie Jeziora Wielimie
- 39 -
Jezioro Wielimie – leży na terenie gminy wiejskiej Szczecinek i jest połączone z Jeziorem Trzesiecko
rzeką Niezdobną, którą prowadzi szlak kajakowy „Pętla Szczecinecka”. Jezioro zajęło 26. miejsce
w rankingu „Wprost”. Jezioro Wielimie leży również na szlaku kajakowym Gwdy, przebiegającym częściowo
przez Pojezierze Drawskie. Cechą wyróżniającą tego zbiornika jest to, że jest bardzo płytki,
częściowo zanieczyszczony biologicznie i stosunkowo słabo zagospodarowany turystycznie.
Płytkość powoduje, że nie nadaje się do żeglowania, stwarza jednak bardzo dobre warunki do uprawiania
kajakarstwa, kitesurfingu i windsurfingu. Na jego brzegu nie znajduje się żadna przystań żeglarska.
Gmina Szczecinek utworzyła na jego wschodnim brzegu w miejscowości Gwda Wielka sezonowo dostępny
pomost pływający oraz 3 miejsca postojowe dla kajaków. Znajduje się tu również pole namiotowe.
Rysunek 11: Zagospodarowanie Jeziora Lubie
Jezioro Lubie – najdłuższe jezioro rynnowe na Pojezierzu Drawskim. Jest dobrze zagospodarowane
turystycznie po północnej stronie, natomiast południowy, zalesiony brzeg wchodzi w skład
poligonu drawskiego. Jezioro leży na terenie gminy Złocieniec, zaś w zachodniej części dostęp do brzegu
posiada gmina Drawsko Pomorskie i tu zlokalizowane są 3 miejscowości: Gudowo, Lubieszewo i Karwice.
Razem z leżącym w gminie Złocieniec Lubieszewem tworzą zaplecze infrastrukturalne dla rozwoju
turystyki wodnej. Nad brzegami jeziora znajduje się 10 ośrodków wypoczynkowych, 2 agroturystyki
i 4 pola namiotowe. Większość ośrodków posiada pomosty, niektóre również slipy.
W Gudowie jest przystań żeglarska przy Ośrodku „Relax”. Jezioro Lubie stwarza bardzo dobre warunki
dla żeglarstwa, windsurfingu (z uwagi na układ wiatrów), a także kajakarstwa. Przez jezioro przepływa
rzeka Drawa, którą poprowadzony jest szlak kajakowy. W okolicach jeziora znajdują się również
miejsca postojowe i biwakowe dla kajakarzy. Po jeziorze można pływać łodziami motorowymi.
- 40 -
Rysunek 12: Zagospodarowanie Jeziora Pile
Jezioro Pile – kolejne duże jezioro rynnowe Pojezierza Drawskiego. Leży ono na terenie
gminy Borne Sulinowo i jest zagospodarowane wzdłuż brzegu przy miejscowościach: Borne Sulinowo, Piława
i Dąbrowica. Atutem jeziora jest czysta, krystaliczna woda. Dzięki temu są tu dobre warunki do nurkowania.
Przez jezioro przepływa rzeka Piławka, którą poprowadzony jest szlak kajakowy. Cechą charakterystyczną
Jeziora Pile jest to, że jest połączone z Jeziorem Komorze siecią mniejszych jezior (Kocie, Kocie Południowe,
Strzeszyn, Brody, Lubicko Małe i Wielkie, Rakowo), którymi poprowadzony jest również szlak kajakowy.
W Bornym Sulinowie przy Ośrodku „Marina” znajduje się przystań wodna ze slipem.
Żeglarze mają do dyspozycji wiele miejsc z pomostami do cumowania łodzi (ponad 60).
Na Jeziorze Pile można również uprawiać windsurfing. Po jeziorze można również pływać łodziami
motorowymi. W wymienionych miejscowościach, w pobliżu jeziora zlokalizowanych jest 5 ośrodków
i 5 pól namiotowych.
Rysunek 13: Zagospodarowanie Jeziora Komorze
- 41 -
Jezioro Komorze – jezioro rynnowe, leżące na terenie gminy Borne Sulinowo, jest również połączone rzeką
Piławką i poprowadzonym nią szlakiem kajakowym. Piława uchodzi do Jeziora Komorze w Rakowie
i łączy się z Jeziorem Rakowo. Cechę charakterystyczną jeziora są wyspy (4), z których największa
jest Wydrza Wyspa. Brzeg jeziora jest zagospodarowany w okolicach wsi Komorze, Rakowo i Sikory.
Pomost żeglarski znajduje się przy Ośrodku „Uroczysko”. Na jeziorze nie ma przystani żeglarskiej,
jednak dogodnie kajaki wodować można w miejscowości Sikory. Wokół jeziora znajdują się ośrodki,
gospodarstwa agroturystyczne i pola namiotowe (13), w tym 4 tuż nad brzegiem. Jezioro Komorze
leży na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego i ze względu na objęcie strefą ciszy, jest niedostępne
dla łodzi motorowych.
Rysunek 14: Zagospodarowanie Jeziora Myśliborskiego
40
41
Jezioro Myśliborskie
– po Jeziorze Płoń
jest to drugie pod względem wielkości jezioro
Pojezierza Myśliborskiego. Leży na terenie gminy Myślibórz, a miasto przylega do jeziora od wschodniej strony.
Dzięki bliskości powiatowego ośrodka miejskiego, brzeg ten jest dobrze zagospodarowany turystycznie.
Nad brzegiem jeziora znajduje się Ośrodek „Szkuner”, który dysponuje dwiema przystaniami żeglarskimi,
plażą strzeżoną, stanicą wodną. Oprócz wymienionego ośrodka, nad brzegiem jeziora położone są:
pole namiotowe przy plaży na terenie OSIR-u, a także sąsiadujący z jeziorem Ośrodek Harcerski.
W pobliżu znajdują się ośrodki i pokoje gościnne o różnym standardzie. Jezioro Myśliborskie stwarza
dobre warunki do uprawiania żeglarstwa i kajakarstwa. Jeziorem Myśliborskim poprowadzony
jest szlak kajakowy rzeką Myśla. W Myśliborzu oraz miejscowości Dąbrowa znajdują się kąpieliska.
Pozostały odcinek linii brzegowej Jeziora Myśliborskiego jest słabiej zagospodarowany turystycznie. Po Jeziorze
Myśliborskim organizowane są rejsy statkiem wycieczkowym "Inga". W pobliżu plaży w Myśliborzu znajduje się
42
wyspa połączona z lądem pomostem. Jezioro Myśliborskie stwarza bardzo dobre warunki do nurkowania.
40
http://mysliborz.pl/strony/menu/5.dhtml
Jezioro Płoń nie nadaje się do żeglowania: jest zanieczyszczone, ma trudno dostępne brzegi. Przez jezioro przepływa
szlak kajakowy rzeczką Płonia, łączący Pojezierze Myśliborskie z Jeziorem Miedwie i Jeziorem Dąbie.
Jezioro Płoń jest wykorzystywane przez wędkarzy.
42
http://www.marlinplus.pl/jmysliborskie.html
41
- 42 -
Rysunek 15: Zagospodarowanie Jeziora Morzycko
43
Jezioro Morzycko – trzecie co do wielkości jezioro Pojezierza Myśliborskiego, położone na terenie
gminy Moryń. Najważniejszą cechą wyróżniającą ten akwen jest wspomniana wcześniej kryptodepresja.
Dzięki czystej wodzie jezioro to jest bardzo dobrym miejscem do nurkowania. Na tym jeziorze
(podobnie jak Myśliborskim i Barlineckim) działa Centrum Nurkowe Marlin Plus z Gorzowa Wielkopolskiego
oraz Klub Płetwonurków „Actacus” w Moryniu. Miasto Moryń położone jest na zachodnim brzegu jeziora.
Blisko centrum Morynia znajduje się przystań wodna, z pomostem i zapleczem infrastrukturalnym na nabrzeżu
oraz strzeżoną plażą miejską. Przystań została zrewitalizowana w 2010 r. Jezioro położone jest w otulinie
Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. Zagospodarowany turystycznie jest również brzeg w okolicach
miejscowości Gądno (pole namiotowe i kąpielisko). Jezioro jest zasilane kilkoma niewielkimi ciekami,
większość z nich to dopływy okresowe. Nad brzegiem jeziora położonych jest 5 obiektów noclegowych.
Rysunek 16: Zagospodarowanie Jeziora Barlineckiego
43
http://www.gryfino.powiat.pl/index.php?show=tur_wane_jeko
- 43 -
44
Jezioro Barlineckie – jezioro Pojezierza Myśliborskiego, położone na terenie gminy Barlinek.
Od strony północno – zachodniej jezioro otaczają zabudowania Barlinka. Tu usytuowano ośrodek przywodny
OSiR z dużą, ładną plażą, zabytkowym kąpieliskiem z 1927 r., ośrodkiem sportów wodnych, bazą WOPR.
Jezioro posiada 4 wyspy (Łabędzia, Sowia, Nadziei, Zielona) i wiele wypłyceń w urozmaiconym dnie.
Jezioro Barlineckie zasilają liczne źródła i cieki wodne. Odpływ akwenu, rzeka Młynówka, uchodzi na północy
do rzeki Płoni. Tu rozpoczyna się szlak kajakowy po rzece Płonia do Jeziora Płoń i dalej do Jeziora Miedwie
i Jeziora Dąbie. Bardzo zróżnicowany teren południowy pokryty jest gęstwiną Puszczy Barlineckiej.
Nad Jeziorem Barlineckim znajdują się: przystań żeglarska w Klubie TKKF „Sztorm”, molo, liczne pomosty
i kładki wędkarskie (obok OSiR-u oraz przy każdym z położonych nad jeziorem ośrodków wypoczynkowych).
Oprócz kąpieliska i plaży OSiR, nad zbiornikiem znajdują się: kąpielisko „Pod Sosnami”, kąpielisko
w Ośrodku Wypoczynkowym „Janowo”. Tu znajduje się również przystań żeglarska. Z przystani
przy tym Ośrodku wypływa statek wycieczkowy, oferujący rejs po Jeziorze Barlineckim. Akwen stwarza również
dobre warunki do nurkowania i również tutaj działa Centrum Nurkowania Marlin Plus.
Rysunek 17: Zagospodarowanie Jeziora Betyń (Bytyń) Wielki
45
Jezioro Betyń (Bytyń) Wielki – największe jezioro Pojezierza Wałeckiego. Leży ono na terenie trzech gmin
powiatu wałeckiego: Wałcza, Mirosławca i Tuczna. Na zbiorniku znajdują się dwie wyspy i trzy długie odnogizatoki: Drzewoszewska, Nakielska i Lubieska oraz kilka mniejszych zatok – Piecnicka, Krępa i Marcinkownicka.
44
http://www.marlinplus.pl/jbarlineckie.html
45
Jezioro Betyń (Bytyń) Wielki i pozostałe jeziora Pojezierza Wałeckiego opisane zostały na podstawie wydawnictwa
R. Gniot i P. Piotrowski „Jeziora i szlaki wodne Pojezierza Wałeckiego”, K.P. Media na zlecenie Urzędu Miasta Wałcz,
Wydanie trzecie poprawione, Wałcz 2002 oraz strony Urzędu Miasta Wałcz http://www.walcz.um.pl/pl/Jeziora.html
- 44 -
Przez Jezioro Betyń Wielki przepływa rzeka Piławka, którą poprowadzony jest szlak kajakowy.
Jezioro stanowi również ważny fragment szlaku kajakowego Wałecka Pętla Kajakowa, biorącego swój początek
na Jeziorze Raduń w Wałczu. Jest to najlepiej zagospodarowane turystycznie jezioro Pojezierza Wałeckiego.
Stwarza ono dobre warunki do uprawiania żeglarstwa, kajakarstwa, nurkowania. Nad jeziorem znajdują się
miejscowości turystyczne: Nakielno, Próchnowo, Drzewoszewo, stanica harcerska w Próchnówku.
W miejscowościach tych znajdują się kąpieliska. Najlepiej turystycznie zagospodarowany jest brzeg zbiornika
w miejscowości Drzewoszewo. Tutaj znajdują się 2 ośrodki i klub żeglarski „Kliwer” oraz baza WOPR.
Nad Jeziorem Betyń (Bytyń) Wielki są 4 przystanie żeglarskie (3 w Drzewoszewie i 1 w Próchówku)
46
oraz Baza Żeglarska Amatorskiego Klubu Żeglarskiego AKŻ 90 w Nakielnie. Przystań – marina żeglarska
w Drzewoszewie stanowi centralny punkt organizacji regat żeglarskich. Przy gospodarstwie agroturystycznym
„Zajazd” znajdują się pomosty. Akwen stanowi również miejsce do nurkowania, oznaczone
47
na Zachodniopomorskim Szlaku Nurkowym.
Rysunek 18: Zagospodarowanie turystyczne Jeziora Zdbiczno
Jezioro Zdbiczno – drugie co do wielkości jezioro Pojezierza Wałeckiego, położone na zachód
od wsi Zdbice. Jest to jezioro rynnowe, o podłużnym kształcie i stromych brzegach. Rzeka Zdbica, wypływająca
z południowej części jeziora, uchodzi do rzeki Dobrzycy, którą prowadzi szlak kajakowy. Od północy jezioro
jest połączone ciekami wodnymi z jeziorami Dobre i Głodno, a na południu z jeziorem Smolno.
Zbiornik ma silnie rozwiniętą linię brzegową. Ośrodki wypoczynkowe i pola namiotowe znajdują się
przede wszystkim na terenie wsi Zdbice. Na wcinającym się w jezioro od północy półwyspie powstało
pole namiotowe. Tu znajduje się również przystań, ośrodek żeglarski z pomostem oraz kąpielisko.
Drugie kąpielisko leży po przeciwnej stronie półwyspu. Nad jeziorem znajdują się również liczne pomosty.
Jezioro Raduń – jest charakterystycznym i istotnym akwenem Pojezierza Wałeckiego.
Położone jest w administracyjnych granicach miasta Wałcz. Jest to jezioro rynnowe połączone
z Jeziorem Dybrzno. Tu przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji rozpoczyna się szlak kajakowy
Wałecka Pętla Kajakowa. Znajduje się tu jedyny w Polsce most wiszący, położony nad jeziorem
oraz Centralny Ośrodek Sportu (COS) Ośrodek Przygotowań Olimpijskich. Jest to największy ośrodek
na Pojezierzu Wałeckim (322 miejsca noclegowe). Tu też znajduje się profesjonalne zaplecze sportowe,
46
http://www.bytyn.trz.pl/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=44&page=1
www.szlaknurkowy.pl
47
- 45 -
w tym do uprawiania sportów wodnych (tor wioślarsko-kajakowy, sala treningu wioślarskiego – ergonometry
wioślarskie, pływalnia kryta o długości basenu 25 m, w części rekreacyjnej jest 55 m zjeżdżalnia,
sprzęt pływający, tj. łódki, kajaki, rowery wodne, narty wodne). Na jeziorze przygotowane są trasy wioślarskie
oraz inne urządzenia, niezbędne do uprawiania kajakarstwa. Ośrodek leży na południowo – wschodnim brzegu.
Tu zlokalizowany jest również Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, pomosty, kąpieliska, pola namiotowe,
infrastruktura towarzysząca.
Rysunek 19: Zagospodarowanie turystyczne Jeziora Raduń
Tabela 8: Infrastruktura dla turystyki wodnej na najważniejszych jeziorach
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
20.
22.
12.
13.
Przystanie
żeglarskie
Jezioro
Barlineckie
Betyń Wielki
Drawsko
Komorze
Lubie
Morzycko
Myśliborskie
Pile
Raduń
Siecino
Trzesiecko
Wielimie
Zdbiczno
2
2
6
0
3
1
1
2
1
2
1
0
1
Przystanie
kajakowe
0
1
1
1
1
0
1
0
1
0
0
3
1
Pomosty
Plaże
i kąpieliska
48
20
30
80
20
29
40
40
64
20
40
11
4
34
3
5
6
2
4
3
2
2
3
4
3
0
3
Wyciągi do nart
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie informacji zawartych
na stronach gmin objętych „Programem”,
cytowanych wydawnictw, odnoszących się do jezior
i rzek Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz maps.google.pl, maps.geoportal.gov.pl
48
Pomosty są częścią infrastruktury przystani żeglarskich, w miejscach ich występowania na opisanych jeziorach.
Na jeziorach, na których nie ma przystani, funkcje związane z cumowaniem pełnią samodzielnie występujące pomosty
(tak jest np. na Jeziorze Wielimie).
- 46 -
Tabela 9: Przystanie żeglarskie na obszarze realizacji „Programu”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Nazwa przystani
Klub Żeglarski TKKF Sztorm
Ośrodek „Janowo” w Barlinku
Amatorski Klub Żeglarski AKŻ 90
Baza żeglarska „POZŻ-Kliwer”
„BosMan” Radosław Filipczak
Przystań „U Jacka”
P.T.i R. „Drawtur”
PUT „Omega”
Ośrodek campingowy „Wajk”
O.W-K „Aquarius”
Ośrodek Taurus
Pensjonat „Przystań nad Zatoką“
PPU „Jermak“
Plaża miejska w Moryniu
Międzyszkolny klub sportowy „Szkuner”
Klub Żeglarski „Bosman”
Ośrodek Konferencyjno-Wypoczynkowy „Marina”
Ośrodek Wypoczynkowy „Drawa”
Ośrodek wypoczynkowy Ekoeden Sp. z o. o
Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna
Miejscowość
Barlinek
Barlinek
Nakielno
Drzewoszewo
Czaplinek
Czaplinek
Czaplinek
Czaplinek
Piaseczno
Stare Drawsko
Linowo
Lubieszewo
Drawsko Pomorskie
Moryń
Myślibórz
Piława
Borne Sulinowo
Cieszyno
Cieszyno
Szczecinek
Jezioro
Barlineckie
Barlineckie
Betyń Wielki
Betyń Wielki
Drawsko
Drawsko
Drawsko
Drawsko
Drawsko
Drawsko
Lubie
Lubie
Lubie
Morzycko
Myśliborskie
Pile
Pile
Siecino
Siecino
Trzesiecko
Sumaryczne zestawienie zagospodarowania najważniejszych jezior Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego
i Wałeckiego prezentuje tabela 8. Na obszarze pojeziernym znajduje się łącznie 22 przystanie żeglarskie
na 13 największych jeziorach (kolejne 4 przystanie są na zbiornikach opisanych dalej,
zlokalizowanych w: Drawnie, Lipianach, Pełczycach, mieście Wałcz, co daje razem 26 przystani).
Dalszy rozwój turystyki wodnej, w tym żeglarstwa, wymaga przyspieszenia zagospodarowania jezior
i budowy nowych przystani. Działania takie rekomendowane będą w dalszej części „Programu”.
W tabeli wymienione zostały również przystanie kajakowe na jeziorach. Temu elementowi zagospodarowania
poświęcone będzie więcej uwagi przy analizie zagospodarowania rzek obszaru objętego „Programem”.
W tabeli 9 zostały natomiast wymienione przystanie żeglarskie, wraz z podaniem ich nazwy i miejsca lokalizacji.
Natomiast tabela 10 prezentuje charakterystykę zagospodarowania turystycznego przystani.
6.
7.
Przystań „U Jacka”
P.T.i R. „Drawtur”
„BosMan” Radosław Filipczak
49
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Obiekt posiada dodatkowo warsztat szkutniczy i mechaniczny
Paliwo
(do 2 km)
+
+
Kemping /
hotel
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
49
- 47 -
Prąd na kei
Prysznic
Klub Żeglarski TKKF Sztorm
Ośrodek „Janowo” w Barlinku
Amatorski Klub Żeglarski AKŻ 90
Baza żeglarska „POZŻ-Kliwer”
WC
1.
2.
3.
4.
5.
Zimowanie
łodzi
Nazwa przystani
Czarter
Lp.
Wodowanie
Tabela 10: Zagospodarowanie przystani żeglarskich na najważniejszych jeziorach obszaru objętego
„Programem”
+
+
+
+
+
+
+
+
+
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
PUT „Omega”
Ośrodek campingowy „Wajk”
O.W-K „Aquarius”
Ośrodek Taurus
Pensjonat „Przystań nad Zatoką“
PPU „Jermak“
Plaża miejska w Moryniu
Międzyszkolny klub sportowy „Szkuner”
Klub Żeglarski „Bosman”
Ośrodek Konferencyjno-Wypoczynkowy „Marina”
Ośrodek Wypoczynkowy „Drawa”
Ośrodek wypoczynkowy Ekoeden Sp. z o.o
Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie strony
www. porty.jachtowe.pl
Turystycznie zagospodarowane są również inne, mniejsze jeziora obszaru objętego „Programem”.
Warto uzupełnić powyższą charakterystykę o pozostałe akweny. Pod względem zagospodarowania na uwagę
zasługują dodatkowo na Pojezierzu Drawskim:
•
•
•
•
•
•
•
plaża miejska nad Jeziorem Okra (z wypożyczalnią sprzętu wodnego), kąpielisko wojskowe w Olesznie
nad jeziorem Bucież, stanica kajakowa w Drawsku Pomorskim, pole biwakowe nad jeziorami Spore
i Damskie (gmina Drawsko Pomorskie),
kąpielisko nad Jeziorem Kłokowo, pole biwakowe nad Jeziorem Nobliny (gmina Czaplinek),
plaża nad jeziorem Lubicko Wielkie w Łubowie, kąpieliska niestrzeżone: Borne Sulinowo, Jeleń,
Strzeszyn, Piława, Dolne Sulinowo, Zalewy Nadarzyckie (gmina Borne Sulinowo),
basen kryty „Aqua Tur” (miasto Szczecinek),
plaża oraz pomost - stanica kajakowa nad Jeziorem Drężno (gmina wiejska Szczecinek),
basen miejski w Parku Zdrojowym, basen „Patio” i basen kryty w Sanatorium „Gryf”, kąpielisko
i pole biwakowe nad zbiornikiem powyżej Połczyna–Zdroju (gmina Połczyn–Zdrój),
przystań wodna w Drawieńskim Parku Narodowym, stanica wodna PTTK, przystań żeglarska
przy szkole podstawowej im. Stefana Żeromskiego w Drawnie, 3 pomosty, kąpielisko strzeżone
nad Jeziorem Adamowo i niestrzeżone nad Jeziorem Dominikowo Wielkie (gmina Drawno).
W zagospodarowaniu Pojezierza Myśliborskiego należy dodatkowo uwzględnić następujące obiekty:
•
•
•
•
•
•
•
plaża, przystań żeglarska przy Klubie Żeglarskim „Sztaksel” nad Jeziorem Duży Pełcz,
kąpielisko w Pełczycach, plaża nad jeziorem Panieńskim (gmina Pełczyce),
ośrodek sportów wodnych, pole biwakowe nad Jeziorem Chłop w miejscowości Osenta, plaża miejska
w Lipianach nad Jeziorem Wądół, przystań żeglarska „Wądół” (gmina Lipiany),
pole biwakowe nad Jeziorem Mętno, przystań nad Jeziorem Jeleńskim, kąpieliska
nad jeziorem Jeleńskim, Mętno i Stoki (gmina Chojna),
pływalnia kryta w Myśliborzu (gmina Myślibórz),
plaża w Kinicach, molo i plaża nad jeziorem Karskim Wielkim, przystań kajaków,
molo nad jeziorem Parzeńskim (gmina Nowogródek Pomorski),
plaża nad Jeziorem Strzeszowskim (gmina Trzcińsko–Zdrój),
pomosty na jeziorach w: Lipianach, Przelewicach, Pełczycach, Trzcińsku – Zdroju.
- 48 -
Na Pojezierzu Wałeckim istnieje wiele małych jezior, które również są zagospodarowane w różnym stopniu
pod względem turystycznym. Jezioro Businowskie Duże to czwarte pod względem wielkości,
jednakże jego zagospodarowanie jest słabe. Znaczenie turystyczne mają:
•
•
•
•
•
•
•
przystań i pomosty nad Jeziorem Zamkowym (miasto Wałcz),
baza kajakowa w Szwecji KTA Szuwary Gdańsk, kąpielisko i pole biwakowe nad Jeziorem Lubianka
(na szlaku kajakowym Dobrzycy), kąpielisko nad Jeziorem Nakielno, pole biwakowe
nad Jeziorem Strączno (gmina wiejska Wałcz),
kąpielisko i pole biwakowe nad Jeziorem Trzebiń, pole biwakowe pomiędzy jeziorami Dłuskowe i Białe,
pole biwakowe nad Jeziorem Szczurzarz (gmina Człopa),
pola biwakowe, camping, ośrodek, stanica harcerska nad Jeziorem Tuczno, ośrodki wypoczynkowe
i pole biwakowe oraz kładki wędkarskie nad Jeziorem Liptowskim, kąpielisko (gmina Tuczno),
pola biwakowe nad jeziorami: Sadowo, Orle Wielkie, Gniewosz, Kosiakowe, Nieradź
(gmina Mirosławiec),
stanice harcerskie w: Ostrowcu, Wrzosach, Zdbicach, Piecniku, Strącznie, Tucznie,
sezonowe przystanie żeglarskie nad Jeziorem Betyń Wielki: Próchnówko - Przystań Pilskiego
Okręgowego Związku Żeglarskiego, Drzewoszewo - Przystań i plaża Gminy Mirosławiec,
Drzewoszewo - Przystań Klubu Żeglarskiego "Bryza", Drzewoszewo - Przystań Żeglarska
Ośrodka Wczasowego "Philips".
W dorzeczu Parsęty i Regi zagospodarowane są małe akweny. Na tym obszarze znajdują się:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ośrodek sportów wodnych nad Jeziorem Kamica w Dargocicach (gmina Gościno, dorzecze Parsęty),
przystań kajakowa na rzece Parsęta w miejscowości Bardy (gmina Dygowo, dorzecze Parsęty),
kąpielisko i ośrodek w Byszynie (gmina Białogard, dorzecze Parsęty),
pływalnia kryta, marina, przystań kajakowa w Kołobrzegu, kąpieliska morskie w Kołobrzegu,
Grzybowie, Dźwirzynie (miasto i gmina wiejska Kołobrzeg, dorzecze Parsęty),
ośrodek sportów wodnych i camping w Rosnowie nad Jeziorem Rosnowskim na rzece Radew
(gmina Manowo, dorzecze Parsęty),
kąpielisko w miejscowości Rzesznikowo nad rzeką Mołstowa (gmina Rymań, dorzecze Regi),
pole biwakowe w Resku (gmina Resko, dorzecze Regi),
pływalnia kryta w Świdwinie (miasto Świdwin, dorzecze Regi),
kąpielisko w Lekowie (gmina wiejska Świdwin, dorzecze Regi),
kąpielisko i ośrodek sportów wodnych w miejscowości Oświn, kąpielisko i ośrodek sportów wodnych
oraz miejsce biwakowe nad Jeziorem Połchowo (gmina Węgorzyno, Dorzecze Regi),
kąpielisko, pole biwakowe i camping w Łobzie (gmina Łobez, dorzecze Regi),
kąpielisko, pole biwakowe i camping w Podborsku na małym oczku wodnym (gmina Tychowo,
dorzecze Regi),
ośrodek wypoczynkowy i kąpielisko w Starym Resku nad Regą (gmina Połczyn-Zdrój, dorzecze Regi)
marina, przystań kajakowa, kąpielisko morskie w Mrzeżynie (gmina Trzebiatów, Dorzecze Regi).
Tabela 11: Przystanie żeglarskie u ujścia Regi i Parsęty
Lp.
1.
2.
3.
4.
Nazwa przystani
Dźwirzyno, Port Dźwirzyno
Przystań Jachtowa i Surfingowa
Wyspa Solna, Port Jachtowy Kołobrzeg
Mrzeżyno, Port Mrzeżyno
Miejscowość
Dźwirzyno
Dźwirzyno
Kołobrzeg
Mrzeżyno
Jezioro
Kanał Resko
Resko Przymorskie
Rzeka Parsęta
Rzeka Rega
- 49 -
Dla rozwoju i uprawiania turystyki kajakowej istotne znaczenie ma zagospodarowanie rzek obszaru
objętego „Programem”. Przy charakterystyce zagospodarowania jezior uwzględniono stanice kajakowe,
znajdujące się na najważniejszych jeziorach, pomosty i inne elementy zagospodarowania turystycznego.
Jak wspomniano jednak, pomosty dla kajakarzy powinny być niższe, niż wykorzystywane przez żeglarzy.
Często obie grupy korzystają jednak z tych samych pomostów. Jeziora pojezierzy i dorzeczy stanowią
najczęściej element szlaków kajakowych. Istotna jest również inwentaryzacja i analiza stanu zagospodarowania
rzek pod kątem przystosowania do potrzeb kajakarzy. Przystań lub stanica kajakowa powinna znajdować się,
co 15–25 km na szlaku kajakowym. Poniżej znajduje się charakterystyka zagospodarowania
trzech najważniejszych rzek pojezierzy i dorzeczy obszaru realizacji „Programu”, z uwzględnieniem budowli,
które powodują konieczność przenoszenia kajaków. Budowle te, czyli urządzenia hydrotechniczne i związane
z nimi prace omówione są w dalszej części „Programu”. Pozostałe rzeki zostaną omówione w podrozdziale,
dotyczącym wodnych szlaków turystycznych.
Rzeka Drawa ma długość 186 km, z czego szlak kajakowy liczy 173 km. Zagospodarowanie turystyczne
i hydrotechniczne Drawy obejmuje:
•
•
•
•
pola biwakowe (20, w tym 6 na terenie DPN): Rzepowo, Rzęśnica, przy ujściu rzeki Kokna,
Mielenko Drawskie (2), Wyspa Rybaki (Jezioro Lubie), u ujścia Drawy z Jeziora Lubie, Karwickie Bory,
Jezioro Małe Dębno, Prostynia, Rościn, nad Jeziorem Siekiercze, „Barnimie”, „Bogdanka”, „Sitnica”,
„Pstrąg” w DPN, Mostniki, Stare Osieczno, „Leśna Kotlina”, Przeborowo,
stanice wodne (4): Złocieniec, Drawsko Pomorskie, na Jeziorze Adamowo w Drawnie, w DPN,
przenoski (6): Złocieniec, Głęboczek, Młynisko, od mostu przed Poligonem Drawskim do Prostyni,
Borowo, Głusko,
elektrownie wodne (4): Głęboczek, Młynisko, Borowo, Głusko.
Rzeka Parsęta jest spławna na całej swojej długości, jednak szlak kajakowy wyznaczony został
od połączenia z rzeką Dębnica, powyżej miejscowości Stare Dębno. Zagospodarowanie turystyczne
i hydrotechniczne Parsęty obejmuje:
•
•
•
•
•
pola biwakowe: leśny parking z przydrożnym barem w Białogardzie, pole biwakowe u ujścia Dębnicy
w Karlinie, infrastruktura mariny w Kołobrzegu,
stanice wodne: przystań kajakowa u ujścia rzeki Radew do Parsęty w Karlinie, w Byszewie na Parsęcie,
przenoski, elektrownie wodne, jaz zastawkowy w Krosinie, próg wodny w Białogardzie,
podwójny próg wodny u ujścia Radwi,
elektrownie wodne (3): pod Rościnem, we wsi Storkowo, w miejscowości Pustkowo (2 elektrownie
wodne znajdują się również na głównym dopływie Parsęty, rzece Radwi),
kanał drzewny od Budzistowa do Kołobrzegu – rozwidlenie Parsęty,
marina w Kołobrzegu: przy ujściu Parsęty w Kołobrzegu na Wyspie Solnej znajduje się port jachtowy,
tu również jest meta szlaku kajakowego Parsęty, przystań jachtowa znajduje się również w Dźwirzynie
nad Jeziorem Resko Przymorskie.
Rzeka Rega w praktyce jest spławna od miasta Świdwin. Zagospodarowanie turystyczne i hydrotechniczne
Regi obejmuje:
•
•
•
pola biwakowe (3): Świdwin, Łobez, Resko,
stanice wodne: 4 przystanie kajakowe na Redze w: Płotach, Gryficach, Trzebiatowie i Mrzeżynie,
utworzone w ramach projektu „Kraina Regi – kajakiem do morza”,
przenoski (11) na zaporach i małych elektrowniach wodnych,
- 50 -
•
•
•
•
•
elektrownie wodne (8) w: Prusinowie, Łobzie, Resku, Żerzynie, Lisowie, Płotach, Smolęcinie,
przed Trzebiatowem, a także jedna mała elektrownia na ramieniu bocznym Młynówce w Trzebiatowie,
urządzenia spiętrzające wodę: Jezioro Lisowskie, Jezioro Rejowickie,
kanał ulgi na Redze w Łobzie – ciekawostka turystyczna: Rega płynie dwoma korytami, znajdującymi
się na różnej wysokości,
wały przeciwpowodziowe: od Trzebiatowa do Mrzeżyna,
port w Mrzeżynie, przy którym cumują również małe jachty.
Wzdłuż biegów rzek (podobnie, jak na wielu jeziorach), znajdują się liczne kładki dla wędkarzy,
służące do wędkowania spinningowego. Przez wędkarzy wykorzystywane są również pomosty żeglarskie
i kajakowe oraz rekreacyjne, położone na jeziorach znajdujących się w pobliżu ośrodków miejskich.
Wędkarze korzystają również z bazy noclegowej, zlokalizowanej w pobliżu jezior i rzek.
Z charakterystyki zagospodarowania najważniejszych rzek wynika, że na rozwój turystyki wodnej
wpływ mają urządzenia i prace hydrotechniczne. Budowle hydrotechniczne służą gospodarce wodnej,
kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z wód. Pojęcie budowli hydrotechnicznej obejmuje także
50
urządzenia i instalacje techniczne związane z daną budowlą. Podstawowa w zakresie gospodarki wodnej,
ustawa Prawo wodne, posługuje się pojęciem „urządzenia wodne” w odniesieniu do budowli
51
hydrotechnicznych.
Ponieważ rozwój turystyki wodnej obejmuje również korzystanie z wód
i ich kształtowanie, zagadnienie budowli hydrotechnicznych i prac z nimi związanych należy do istoty tematu.
Rozróżnić należy śródlądowe i morskie budowle hydrotechniczne. Najważniejszymi śródlądowymi budowlami
hydrotechnicznymi są: jazy, zapory, śluzy wodne, elektrownie wodne, wały przeciwpowodziowe,
kanały i zbiorniki. W ramach działań rekultywacyjnych na jeziorze: Resko Górne, Barlineckim, Zamkowym,
Panieńskim i Trzesiecko uruchomiono wiatrowe aeratory pulwerzacyjne mające wpłynąć
na poprawę natlenienia wód warstw dennych jezior.
Z punktu widzenia rozwoju turystyki wodnej na obszarze objętym „Programem” kluczowe znaczenie
mają zbiorniki wodne zaporowe i elektrownie wodne na rzekach, na których wytyczone zostały szlaki kajakowe.
Są to przede wszystkim rzeki: Parsęta, Rega i ich dopływy oraz rzeka Drawa. Większość zbiorników wodnych
obszarów pojeziernych i dorzeczy to jeziora naturalne. W obszarze Województwa Zachodniopomorskiego
znajduje się niewielka liczba zbiorników antropogenicznych. Są to zbiorniki zaporowe (jeziora zaporowe),
wymienione w tabeli poniżej. Zbiorniki te stanowią istotną część szlaków kajakowych (na Radwi, Redze),
a istniejące na nich zapory i elektrownie wpływają na organizację spływu.
Tabela 12: Jeziora antropogeniczne w dorzeczu Parsęty i Regi
Lp.
Nazwa
1.
2.
3.
4.
Jezioro Rosnowskie (na rzece Radwi)
Jezioro Hajka (na rzece Radwi)
Jezioro Bądki
Przeciwpowodziowy zbiornik retencyjny
Połczyn–Zdrój (na rzece Wogra)
1.
2.
3.
Jezioro Rejowice
Jezioro Lisowo
Jezioro Sicina I
Powierzchnia
Dorzecze Parsęty
189 ha
92,0 ha
25 ha
Gmina
Manowo
Rosnowo (gm. Świerzyno)
Barwice
25 ha
Połczyn–Zdrój
Dorzecze Regi
177,0 ha
75,0 ha
30,8 ha
Gryfice
Płoty
Pyrzyce
50
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie.
51
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229)
- 51 -
Jezioro Rosnowskie jest jednym z najstarszych zbiorników retencyjnych w Polsce, powstały wskutek
spiętrzenia rzeki Radew zaporą ziemną. Zbiornik wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej
w elektrowni wodnej, ochrony przeciwpowodziowej, a także w celach rekreacyjnych. Posiada dość wysokie
brzegi z licznymi zatoczkami, całkowicie pokryte lasem. Obok znajduje się Jezioro Hajka, na którym utworzono
elektrownię wodną. Jezioro pełni też funkcję zbiornika wyrównawczego hydroelektrowni w Rosnowie.
Jezioro Bądki to sztuczny zbiornik na rzece Gęsiej, która wpada do Parsęty. Jezioro Rejowickie
jest sztucznie utworzonym zbiornikiem, który powstał w celu spiętrzenia wód Regi i wykorzystaniu
w małej elektrowni wodnej "Rejowice" (ZEW Płoty), a także wyrównywania odpływów z Jeziora Lisowskiego.
Jezioro Lisowskie to kolejny zbiornik zaporowy na rzece Rega. Akwen został utworzony przez sztuczne
przegrodzenie koryta rzeki groblą ziemną. Znajduje się tu mała elektrownia wodna. Rzeka piętrzona
jest zaporą ziemną, zapewniającą spad 4,75 m, w którą wbudowane są urządzenia hydrotechniczne jazu,
betonowe komory turbin budynek elektrowni z rozdzielnią. Oprócz tamy z elektrownią, nad jeziorem
52
znajduje się mała przystań wędkarska oraz budynek mieszkalny.
Z wyjątkiem Jeziora Bądki,
wszystkie wymienione zbiorniki pochodzą z okresu międzywojennego. Obok znaczenia dla kajakarstwa,
każdy z tych zbiorników, jako zarybiony wykorzystywany jest dla wędkarstwa. W ramach
ochrony przeciwpowodziowej powstają kolejne zbiorniki zaporowe. W Połczynie–Zdroju utworzono
przeciwpowodziowy zbiornik retencyjny Połczyn–Zdrój (na rzece Wogra). Powstaje również zapora wodna
53
na rzece Parsęta w Osówku.
Elektrownie wodne założone zostały nie tylko na zbiornikach zaporowych, utworzonych na Parsęcie i Redze
oraz ich dopływach. Elektrownie wodne, a także inne budowle hydrotechniczne, stanowią utrudnienie
w organizacji spływów kajakowych. Oprócz konieczności przenoszenia kajaków, istotna jest zmiana poziomu
wody w trakcie produkcji energii, występowanie silnych prądów, konieczność wcześniejszego opuszczenia rzeki.
Urządzenia hydrotechniczne, z nielicznymi wyjątkami (np. kanału ulgi), nie są wykorzystywane przez kajakarzy.
Tabela poniżej prezentuje elektrownie wodne, leżące na obszarze realizacji „Programu”.
Tabela 13: Zestawienie elektrowni wodnych obszaru objętego „Programem”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Dorzecze
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Gwda
Gwda
Gwda
Gwda
Gwda
Gwda
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Parsęta
Parsęta
Rzeka
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Drawa
Gwda
Gwda
Piława
Piława
Piława
Gwda
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Myśla
Wogra (Dębnica)
Parsęta
52
http://naszlaku.zachodniopomorskie.pl/portal.php?aid=11969492474757feff92fb1
www.zyber.pl
53
- 52 -
Umiejscowienie elektrowni
Drawsko Pomorskie
Borowo
Kamienna k. Głuska
Kalisz Pomorski
Płociczna
Młynowo
Gołębiewo
Dobrzyca
Liszkowo
Starowice
Nadarzyce
Klepacz-Gołębiewo
Namyślin
Chwarszczany
Gudzisz
Barnówko
Dargomyśl
Reczyce Międzylesie
Połczyn-Zdrój
Karlino
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
Parsęta
Parsęta
Parsęta
Parsęta
Parsęta
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Parsęta
Parsęta
Parsęta
Radew
Radew
Łoźnica
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Rega
Reska-Węgorza
Stara Rega
Ukleia
Ukleja
Ukleja
Mołstowa
Rościno
Storkowo
Pustkowo
Rosnowo
Niedalino
Łobez – Łoźnica
Likowo
Płoty
Prusinowo
Rejowice
Trzebiatów I
Trzebiatów II
Resko
Łobez
Żerzyno
Rogowo
Runowo
Tarnowo
Miłogoszcz
Troszczno
Troszczno Dolne
Rzesznikowo
2.5.
Wodne szlaki turystyczne
Województwo Zachodniopomorskie zajmuje istotne miejsce na kajakowej mapie Polski.
Na 30 najważniejszych szlaków kajakowych Polski, oznaczonych przez wydawnictwo: „Polska na kajaku.
30 najlepszych tras kajakowych” aż 8 znajduje się w tym Regionie. Są to szlaki na rzekach: Drawa, Rega, Parsęta,
54
Gwda, Pętla Szczecinecka, Wałecka Pętla Kajakowa, Piława i Ina. Oprócz wymienionych, w skali regionalnej
należy również uwzględnić szlaki kajakowe na rzekach: Dobrzyca, Płociczna, Korytnica, Myśla, Płoń, Radew.
Poniżej jest przedstawiona krótka charakterystyka najważniejszych szlaków kajakowych Województwa
Zachodniopomorskiego. Kilka z rzek, stanowiących m.in. dopływy Noteci, wypływa poza teren Regionu
i szlaki kajakowe na tych rzekach prowadzą przez teren województw Lubuskiego lub Wielkopolskiego.
Część szlaków kajakowych jest ze sobą połączonych, a jeziora stanowią naturalne i bardzo atrakcyjne
„łączniki”. Przykładem jest szlak kajakowy na Drawie, rozpoczynający się na jeziorze Drawsko. Na tym jeziorze
łączy się on ze szlakiem prowadzącym przez Jezioro Komorze i sieć mniejszych jezior do Jeziora Pile, skąd można
spływać w dół Piławą. Z Jeziora Pile można przepłynąć Jeziorem Ciemino, ciekami wodnymi i Jeziorem Radacz
do Szczecinka. Tu, opływając miasto i gminę Szczecinek szlakiem Pętla Szczecinecka, można spływać w dół rzeką
55
Gwda. Rzeki przepływające przez Pojezierze Wałeckie: Rurzyca, Dobrzyca, Płytnica, Piława łączą się z szlakiem
kajakowym Gwdy, rozpoczynającym się na Pojezierzu Drawskim w gminie Szczecinek. Zatem są one łącznikami
pomiędzy obydwoma obszarami pojeziernymi. Na wymienionych rzekach można również spływać kajakiem
i są one uznawane za atrakcyjne szlaki wodne. Obie rzeki Przymorza, Parsęta i Rega wypływają
z Pojezierza Drawskiego, nie są jednak połączone praktycznie spławnymi ciekami z wymienionymi szlakami
54
P. Skórzyński, M. Lityński, A. Matusiewicz, „Polska na kajaku. 30 najlepszych tras kajakowych”, Wydawnictwo „Pascal”,
Bielsko – Biała, 2011.
55
„Atlas Turystyczno – Samochodowy Województwa Zachodniopomorskiego”, Wydawnictwo „BiK” na zlecenie
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, 2011.
- 53 -
wodnymi. Warto mieć na uwadze, że źródła Parsęty i Regi od największych jezior i szlaków wodnych
tego pojezierza dzieli zaledwie kilka kilometrów (początek szlaku na rzece Brzeźnica Węgorza dzieli od Drawy
zaledwie 1,5 km). Rzeki Pojezierza Myśliborskiego, Myśla i Płonia, są dostępne dla kajakarzy.
Pomiędzy Pojezierzem Drawskim i Wałeckim, a Myśliborskim znajdują się atrakcyjne szlaki wodne
Pojezierza Ińskiego, Choszczeńskiego i Dobiegniewskiego. Warto wspomnieć chociażby o szlaku kajakowym Iny.
Szlak kajakowy na rzece Drawa – prowadzi najdłuższą i najważniejszą rzeką Pojezierza Drawskiego.
56
Należy do jednych z najbardziej interesujących szlaków w Polsce. Pomimo trudności, jakie może sprawiać
spływ, rzeka jest bardzo popularna wśród turystów - kajakarzy. Istotne dla spływających są dwa aspekty.
Pierwszy dotyczy przepływu Drawy przez teren Poligonu Drawskiego, co fragmentem wyłącza rzekę ze spływu
(pływanie terenem poligonu jest zabronione). Drugi aspekt związany jest z obecnością Drawieńskiego Parku
Narodowego na szlaku Drawy. Park rozpoczyna się w Drawnie, przy ujściu rzeki z Jeziora Grażyna. Tu należy
kupić bilet wstępu do DPN. Z uwagi na ochronę przyrody Park wprowadza ograniczenia w korzystaniu ze szlaku
wodnego na rzece Drawa: od zeszłego roku wprowadzone zostały limity dzienne. Na stronie DPN znajduje się
następująca informacja: „Zgodnie z zapisami Zarządzenia nr 22 Ministra Środowiska z dnia 28 kwietnia 2011 r.
zmieniające zarządzenie w sprawie zadań ochronnych dla Drawieńskiego Parku Narodowego, maksymalna
liczba osób mogących przebywać jednocześnie na szlaku wodnym rzeki Drawy wynosi: 700 osób, z czego:
57
na I odcinku w ciągu jednego dnia może przebywać nie więcej niż 350 osób, na II zaś nie więcej niż 350.”
Dodatkowo, szlak jest dostępny dla kajakarzy w okresie od 1 lipca do 15 marca w godzinach 9.00 – 19.00.
Powyższe warunki korzystania z Drawy w granicach Parku, na odcinku 41 km, postrzegane są jako utrudnienia
w rozwoju kajakarstwa. Takie opinie wyrazili przedstawiciele lokalnej branży turystycznej podczas konsultacji.
Rysunek 20: Oznakowanie na Pojezierzu Drawskim
Atrakcyjność szlaku związana jest z czystością wody, zmiennym charakterem Drawy, a także występującymi
tu walorami przyrodniczymi. Drawa jest rzeką o zmiennym charakterze, miejscami przypomina rzekę górską.
Przepływa przez 7 jezior, w tym 3 duże (Drawsko, Lubie i Adamowo), miasta Złocieniec, Drawsko Pomorskie
i Drawno. Te czynniki powodują, że szlak wodny Drawy podzielony jest na kilka etapów. Cały szlak można
56
Z. Galiński, „Rzeki Pojezierza Drawskiego: Drawa, Gwda, Piława, Rurzyca. Przewodnik kajakowy”, Wydawnictwo „Pascal”,
Bielsko – Biała, 2011, s. 6.
57
http://www.dpn.pl/szlak-wodny
- 54 -
58
przepłynąć w 8-10 dni, zaś długość szlaku wynosi 173 km. Rozpoczyna się w Czaplinku, na Jeziorze Drawno.
Kończy się tuż przed ujściem Drawy do Noteci w Krzyżu Wielkopolskim. Długość na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego wynosi 118,3 km (do miejscowości Zatom). Przez ekspertów szlak Drawy uznawany
jest za trudny. Wynika to ze wspomnianego zmiennego charakteru, ale też z występujących przeszkód
(naturalnych i antropogenicznych), wymuszających przenoski. Na odcinku Poligonu Drawskiego szlak
jest zamknięty i od Jeziora Wielkie Dąbie do Prostyni organizowany jest transport kajaków.
Szlak kajakowy rzeką Kokna – krótki szlak kajakowy, na dopływie Drawy. Rzeka o długości 24 km
ma źródła na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego. Sam szlak ma długość 12,5 km. Prowadzi przez Jezioro
Ostrowiec, gdzie ma swój początek i Jezioro Dołgie. Koniec szlaku jest u ujścia do Drawy. Szlak jest dość trudny,
59
z uwagi na niewielką głębokość rzeki. Doświadczony kajakarz przepłynie go w jeden dzień.
Szlak kajakowy pn. „Pętla Szczecinecka” – atrakcyjny szlak dookoła Szczecinka. Rozpoczyna i kończy się
na Jeziorze Trzesiecko. Prowadzi przez 3 rzeki i 9 jezior. Trasa spływu wynosi łącznie 61,4 km,
a czas przepłynięcia to 3-5 dni. Trasa łatwiejsza o długości 48,3 km zaczyna i kończy się w wiosce Gwda
60
Wielka. Spływ nie jest trudny, ale uciążliwy. Rzeka Niezdobna łączy jeziora Trzesiecko oraz Wielimie i prowadzi
przez centrum Szczecinka. Niedawno koryto rzeki zostało oczyszczone i udrożnione, dzięki czemu przepłynięcie
tego odcinka jest łatwiejsze. Niskie rury powodują jednak konieczność przenoszenia kajaka. Taka konieczność
jest również na dalszych odcinkach, gdzie w korytach rzek zalegają powalone drzewa. Utrudnieniem
jest również zabagniony wpływ na Jezioro Wielimie. Jezioro to jest słabo zagospodarowane turystycznie.
Szlak kajakowy na rzece Gwda - tylko w części znajduje się na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego. Jest to jeden z najbardziej interesujących szlaków Pojezierza Drawskiego.
Płynie w głębokiej i zalesionej dolinie, przez bardzo zróżnicowane krajobrazowo tereny. Gwda ma długość
145 km, zaś szlak kajakowy wyznaczony został na długości 136 km. Długość trasy spływu w granicach
Pojezierza Drawskiego wynosi 44,9 km. Czas przepłynięcia szlaku to 7-8 dni. Początek szlaku znajduje się
61
w Drężynie na Jeziorze Studnica (rekomendowane jest rozpoczynanie szlaku na Jeziorze Stare Wierzchowo ),
kończy się w Ujściu nad Notecią w Wielkopolsce. Odcinek na terenie Województwa Zachodniopomorskiego
kończy się przy elektrowni w Lubnicy. Wcześniej szlak prowadzi przez jeziora: Wierzchowo, Smolęsko, Wielimie.
W środkowej części szlak kajakowy Gwdy łączy się ze szlakami jej dopływów (Dołga, Czernica, Płytnica, Rurzyca,
Piława, Dobrzyca, Głomia). Po wpłynięciu na teren Wielkopolski szlak mija zbiorniki retencyjne i elektrownie
wodne. Stojąca pod zaporami woda zmusza do przenoszenia kajaków (uwzględnić należy 13 przenosek).
Szlak jest określany, jako stosunkowo łatwy.
Szlak kajakowy na rzece Piława – wytyczony jest na prawie całej długości rzeki i rozpoczyna się
na Jeziorze Komorze. Koniec szlaku znajduje się w miejscowości Dobrzyca, gdzie Piława uchodzi do Gwdy.
Piława ma długość 79,9 km i jej część przepływa przez Pojezierze Drawskie oraz Wałeckie, na granicy
Województwa Zachodniopomorskiego. Długość trasy spływu w granicach Pojezierza Drawskiego
62
wynosi 37,3 km, a całkowita długość to 79,6 km . Piławę można przepłynąć w 5-6 dni (przepłynięcie odcinka
po Pojezierzu Drawskim zajmuje 2-3 dni). Trasa prowadzi z Jeziora Komorze, poprzez jeziora Rakowo, Brody,
Strzerzyn, Strzeszyno, Kocie Małe, Kocie, Pile, Długie, Zalewy Nadarzyckie do Nadarzyc. Szlak kajakowy Piławy
58
Pojezierza Drawskiego, Czaplinek 2010, s. 29.
59
Jw. s. 32.
60
Jw. s. 39.
61
Z. Galiński, „Rzeki Pojezierza Drawskiego: Drawa, Gwda, Piława, Rurzyca. Przewodnik kajakowy”, Wydawnictwo „Pascal”,
62
Jw. s. 44.
- 55 -
jest łatwy i ciekawy krajoznawczo, częściowo prowadzi przez teren Drawskiego Parku Krajobrazowego. Atrakcję
stanowi również ciągnący się wzdłuż brzegów pas umocnień Wału Pomorskiego. Piława jest rzeką bezpieczną
i obecnie bardzo popularną. Szlak Piławy był wcześniej niedostępny – znajdowały się tutaj bazy wojskowe.
Szlak kajakowy na rzece Rurzyca – jest krótki, ale bardzo atrakcyjny, zaliczany do jednych z ładniejszych
w Polsce. Liczy 25 km długości. Rozpoczyna swój bieg na Jeziorze Krąpsko Małe i prowadzi przez 6 małych jezior
rynnowych. Należy do łatwych i kończy się w miejscowości Krępsko, gdzie Rurzyca uchodzi do rzeki Gwda,
63
która jest najczystszą rzeką tego obszaru. Rzeka jest spławna na całej długości i można przepłynąć ją w 2 dni.
Szlak Piławy został przepłynięty przez Kardynała Wojtyłę. Rzeka leży w całości poza Województwem
Zachodniopomorskim i przepływa przez wielkopolską część Pojezierza Wałeckiego. Została uwzględniona
tu z uwagi na jej powiązanie ze szlakiem kajakowym Piławy.
Szlak kajakowy na rzece Korytnica - liczy 38 km i obecnie (po udrożnieniu) jest atrakcyjny dla kajakarzy.
Rzeka ma 40 km długości, jest lewobrzeżnym dopływem Drawy, do której uchodzi na terenie Puszczy Drawskiej.
Jest to najbardziej atrakcyjny odcinek szlaku, gdzie rzeka przepływa przez jeziora: Studnickie i Korytnica.
64
Szlak ma swój początek w miejscowości Stara Korytnica.
Szlak kajakowy na rzece Dobrzyca – jest kolejnym szlakiem, łączącym Pojezierze Drawskie z Pojezierzem
Wałeckim. Rzeka mająca źródła na Pojezierzu Drawskim w okolicach Czaplinka ma długość 60 km.
Można nią spływać od miejscowości Machliny w gminie Czaplinek. Szlak kajakowy ma swój początek
65
na Jeziorze Machliny Duże, kończy się natomiast u ujścia Dobrzycy do Gwdy, już w wielkopolskiej części
Pojezierza Wałeckiego. Po drodze znajduje się 8 stanic kajakowych. Spływ Dobrzycą trwa 3–4 dni. Jest to szlak
66
zagospodarowany i oznakowany, jednak rzeka nie jest uregulowana i dość trudna w spływie.
„Wałecka Pętla Kajakowa” - obejmuje 7 jezior połączonych ciekiem wodnym. Wspólna inicjatywa
Stowarzyszenia Gmin Pojezierza Wałeckiego, władz miasta oraz gminy wiejskiej Wałcz, a także Ministerstwa
Gospodarki sprawiła, iż od jesieni 2001 roku „Wałecka Pętla Kajakowa" stała się znów udrożnionym
i profesjonalnie oznaczonym szlakiem kajakowym. Do dyspozycji są przewodnicy turystyki kajakowej PTTK
w Wałczu. Szlak zaliczany jest do średnio trudnych, liczy 45 km i można go przepłynąć w 2-3 dni, rozpoczyna się
przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Wałczu. Koniec szlaku znajduje się natomiast na rzece Dobrzyca
67
w Ostrowcu.
Szlak kajakowy na rzece Myśla – szlak na Pojezierzu Myśliborskim. W obszarze Pojezierza Myśliborskiego,
z wyjątkiem ok. 12 km odcinka płynie na obszarze Województwa Zachodniopomorskiego. Szlak rozpoczyna się
na Jeziorze Lipiańskim (Wądół) i ma długość 85 km, licząc do ujścia Myśli do Odry poniżej miejscowości
Chlewice. Prowadzi przez jeziora: Wądół, Kościelne, Będzin, Łubie, Myśliborskie, Wierzbnieckie. Rzeka Myśla
liczy łącznie 95,5 km i ma swoje źródła k. Rychnowa pod Barlinkiem. Szlak podzielony jest na 5 odcinków:
od Lipian do Myśliborza (9,2 km), od Myśliborza do Lubiszyna (13,8 km). Najdłuższy odcinek znajduje się
w okolicach Dębna. Na rzece znajdują się stałe zapory, które wymagają od kajakarzy przenoszenia kajaków.
68
Pojawiają się również różne przeszkody, czasami o dużym stopniu trudności. Promowaniem walorów
turystycznych Myśli zajmuje się Stowarzyszenie „Z Biegiem Myśli", które zainicjowało oczyszczanie
69
i zagospodarowywanie rzeki dla kajakarzy. Przepłynięcie szlakiem Myśli zajmuje 5–7 dni.
63
Jw. s. 45.
http://www.walcz.um.pl/files/file/Szlaki_kajakowe.pdf
65
Jw.
66
http://splywy-kajakowe.eu/2194/2215.html
67
http://www.walcz.um.pl/pl/Walecka-Petla-Kajakowa.html
68
http://debno.pl/_portal/1213095314484e5d924cdef/Sp%C5%82yw_kajakowy.html
69
http://www.zaje.com.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=95&Itemid=104
64
- 56 -
70
Szlak kajakowy na rzece Płoń – płynie przez Pojezierze Zachodniopomorskie i Pobrzeże Szczecińskie.
Rzeka ma swoje źródła na Pojezierzu Myśliborskim, obok Barlinka i ma długość 74,3 km.
Cechą charakterystyczną górnego biegu jest szerokie koryto. Rzeka przepływa przez jeziora Płoń, Miedwie,
Żelewko. Uchodzi do Jeziora Dąbie w Szczecinie – Dąbiu. Płoń jest rzeką czystą, jednak na obszarze Jeziora Płoń
występują biologiczne zanieczyszczenia i zabagnienie brzegów. Szlak kajakowy rzeki Płoni ma łącznie 65 km
długości. Zaczyna się w Niepołcku. Na trasie spływu są jedynie nieliczne miejsca do biwakowania.
Charakter rzeki nie pozwala też na organizację dużych spływów. Czas przepłynięcia to średnio 6 dni,
chociaż zaawansowani kajakarze mogą pokonać tę trasę w 3 dni. Oprócz Morzyczyna nad rzeką nie ma także
71
żadnej innej bazy dla kajakarzy.
Szlak kajakowy na rzece Parsęta - rzeka o długości 129 km. Parsęta to rzeka zimna, o zmiennym otoczeniu
i charakterze. Na rzece Parsęcie utworzony został szlak kajakowy, który jest bardzo atrakcyjny dla kajakarzy
72
(ocena wg Przewodnika spływu kajakowego Parsętą Wydawnictwa Pascal). Szlak kajakowy rozpoczyna się
73
w miejscowości Nowy Chwalim. Spływy masowe lepiej rozpoczynać jednak w Krosinie. Szlak ma długość
125 km i można przepłynąć go w ok. 5-7 dni, pamiętając o tym, że te same odległości w górnym odcinku
pokonuje się dwa razy wolniej niż w odcinku dolnym. Z wyjątkiem górnego i częściowo środkowego biegu
ma charakter rzeki nizinnej. Parsęta, jako szlak kajakowy jest na ogół łatwa (odcinek od Białogardu
do Kołobrzegu), ale w górnym odcinku nadzwyczaj uciążliwa ze względu na liczne naturalne przeszkody,
74
głównie drzewa i krzewy licznie występujące w nurcie. Elektrownie wodne znajdujące się na szlaku wymagają
kilku przenosek. Trasa spływu podzielona została na trzy odcinki: Pierznica – Osówka (2 dni), Osówka – Karlino
(2 dni), Karlino – Kołobrzeg (2 dni). Szlak Parsęty dostępny jest dla kajakarzy również zimą. Na zimowy spływ
najbardziej nadaje się trzeci etap, od Karlina do Koszalina. Czas spływu 6 dni. Proponowany jest również krótszy
szlak „kołobrzeski” (proponowany przez Miasto Kołobrzeg), który liczy 26 km i zaczyna się w miejscowości
75
Wrzosowo.
76
Szlak kajakowy na rzece Radew – Radew jest największym dopływem Parsęty, o długości 85 km.
Płynie przez Pojezierze Pomorskie i Pobrzeże Słowińskie. Swój początek ma niedaleko wsi Żydowo,
na Pojezierzu Bytowskim (ok. 8 km na wschód od Bobolic). Przepływa przez jezioro Kwiecko, z którego wypływa
już jako Radew. Przepływa przez kilka jezior (m.in. przez sztuczne jeziora: Rosnowskie, Hajka
i Manowo). Rzeka uchodzi do Parsęty w mieście Karlino. Szlak kajakowy Radwią ma długość 77 km
77
i spływ zajmuje co najmniej 6 dni. Początek szlaku znajduje się w miejscowości Żydowo - ok. 15 km na zachód
od Miastka. W Żydowie są dwa jeziora: Kamienne, położone wysoko i Kwiecko (start spływu). Znajduje się
tu elektrownia wodna. Szlak kajakowy Radwi jest mniej znany, ale bardzo malowniczy i możliwy
do przepłynięcia w 5 odcinkach (Mostowo – Rosnowo, Rosnowo – Niedalino, Niedalino – Wronie Gniazdo –
Wronie Gniazdo – Białogórzyno, Białogórzyno – Nosowo, Nosowo - Karlino). W Rosnowie i Mostowie znajdują
się przystanie, z których również mogą korzystać kajakarze.
Szlak kajakowy na rzece Rega – rzeka o długości 184 km. Rega bierze swój początek na Pojezierzu
Drawskim, w gm. Połczyn-Zdrój. Krajobraz i charakter poszczególnych odcinków rzeki jest różnorodny.
70
http://www.zpw.pl/komentarze,sid263.html
Jw.
72
Jw. s. 144.
73
74
Broszura „Spływy kajakowe w Dorzeczu Parsęty”, na zlecenie Związku Miast Dorzecza Parsęty”.
75
http://www.kajaki.net.pl/pl/sp%C5%82ywy_na_nadmorsk%C4%85_pla%C5%BC%C4%99/radew_i_pars%C4%99ta/
76
Broszura „Spływy kajakowe w Dorzeczu Parsęty”, na zlecenie Związku Miast Dorzecza Parsęty”.
77
http://www.kajaki.swornegacie.biz/parsetairadew/
71
- 57 -
78
Rega jest rzeką spławną i można ją przepłynąć w ok. 9 dni. Szlak kajakowy ma długość 137 km.
Na Redze znajdują się 4 przystanie kajakowe w: Płotach, Gryficach, Trzebiatowie i Mrzeżynie.
Elektrownie wodne i zapory stanowią utrudnienia dla kajakarzy i powodują konieczność przenoszenia kajaka.
Szlak prowadzi przez Świdwin – Łobez – Resko – Płoty – Gryfice – Trzebiatów do ujścia Regi w Mrzeżynie.
Spływy kajakowe Regą można rozpocząć od Świdwina, lecz tutaj rzeka nadaje się na spływ mniejszych grup
ze względu na uciążliwość (4 przeszkody) i niewielką szerokość. Rozpoczęcie spływu możliwe
jest przed Świdwinem i szlak wytyczony jest od miejscowości Sława, jednak znaczącą trudnością jest niski
stan wody. Spływy Regą dla większych, zorganizowanych grup najlepiej rozpoczynać od Łobza w odległości
około 1 km od stacji kolejowej (na starym boisku). Rega jest na ogół rzeką łatwą, lecz dość uciążliwą w górnym
i środkowym biegu, ze względu na powalone drzewa w poprzek koryta i przenoski. Spływ kończy się
przed mostem w Mrzeżynie na prawym brzegu rzeki obok pola biwakowego OSiR. Na przebycie trasy należy
przeznaczyć 8-10 dni. Na całej długości trasy kajakowej znajduje się dużo dobrych miejsc do biwakowania.
79
Ze względu na ochronę krajobrazu, biwakowanie jest dozwolone tylko w określonych miejscach.
Szlak kajakowy na rzece Stara Rega – rzeka Stara Rega jest lewobrzeżnym dopływem Regi.
Ma długość 33,1 km i swój początek bierze koło Zarańska, na północ od Drawska Pomorskiego. W górnym biegu
uchodzą do Starej Regi cieki z kilku jezior, a do Regi uchodzi powyżej Worowa. Szlak kajakowy na rzece
Stara Rega ma długość 23,5 km. Jest szlakiem malowniczym, ale dość uciążliwym. Rozpoczyna się
w miejscowości Rydzewo. Jednak, w praktyce odcinek od Rydzewa do Więcsławia jest trudny do pokonania,
ze względu na obniżający się poziom wody. Najlepiej rozpocząć więc spływ w miejscowości Więcław
i wtedy trasa do ujścia do Regi liczy 7,3 km. Jest to odcinek, na którym znajdują się liczne przeszkody
w postaci powalonych drzew. Szlak można pokonać w ciągu jednego dnia. Od ujścia do Regi
80
powyżej miejscowości Tarnowo można dopłynąć szlakiem Regi do Prusinowa (6,5 km) lub do Łobza (15 km).
Szlak kajakowy na rzece Brzeźnickiej Węgorza i Reskiej Węgorza – rzeka Brzeźnicka Węgorza, zwana
również Brzeźniakiem, jest lewym dopływem Regi o długości 37,8 km i ma swoje źródła we wsi Studnica
na Równinie Drawskiej. Przepływa przez 5 jezior, wypływając z Pojezierza Drawskiego za Jeziorem Czaple
jako Brzeźnicka Węgorza, przepływa jeszcze przez 2 jeziora i uchodzi do Regi koło Łobza. Kiedyś stanowiła
dopływ Drawy, obecnie nie ma bezpośredniego przejścia pomiędzy dorzeczami Drawy i Regi – dzieli je
ok. 1,5 km i spływanie z Drawy Regą wymagałoby przeniesienia kajaka. Rzeka charakteryzuje się
dużą zmiennością i urozmaiceniem krajobrazu. Polecane jest więc do spływania doświadczonym kajakarzom
i można ją określić, jako trudną. Szlak kajakowy ma długość 22,1 km i rozpoczyna się w miejscowości Woliczyno.
Trasa spływu podzielona jest na 6 odcinków. W odległości 10,9 km od ujścia do Regi z lewej strony dołącza
81
Brzeźnica Węgorza do Reskiej Węgorza. Opisany szlak jest możliwy do przepłynięcia w ciągu jednego dnia.
Szlak kajakowy na rzece Ukleja – jest lewym dopływem Regi. Ma długość 44,4 km. Swoje źródła
ma na północ od Ińska, na Jeziorze Dłusko. Ujście do Regi znajduje się na Jeziorze Lisowskim. Ukleja przepływa
przez Jezioro Woświn, gdzie ma charakter rzeki górskiej. Rzeką na długości 40 km poprowadzony
jest malowniczy, ale dość uciążliwy szlak kajakowy. Początek szlaku jest w Cieszynie Łobeskim nad Jeziorem
Woświn. Utrudnieniami na szlaku są powalone drzewa, wystające głazy, zarośnięte brzegi, a także okresowy
niski stan wody. Do Uklei uchodzą na całej długości liczne, dość dobrze zmeliorowane cieki wodne. Przeszkodą
dla kajakarzy są również 4 elektrownie wodne. Kajakarze muszą wielokrotnie wychodzić z wody i przenosić
82
kajaki. Jest to szlak trudny, polecany dla doświadczonych kajakarzy. Jego przepłynięcie zajmuje ok. 4 dni.
78
http://www.splywy.kol.pl/index.php
http://www.kdm.gryfice.pl/szlak
80
M. Lityński, „Rega z dopływami”, wydawnictwo z serii „Szlaki wodne”, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Oficyna Wydawnicza
„Rewasz”, Warszawa 2004, s. 16.
81
Jw., s. 21 - 22.
79
82
Jw., s. 26 - 27.
- 58 -
Szlak kajakowy na rzece Mołstowa – Mołstowa to lewy, najdłuższy dopływ Regi (48,9 km).
Wypływa w okolicach Jeziora Klępnicko. Szlak kajakowy rzeką Mołstowa ma długość 44 km i rozpoczyna się
koło wsi Rusinowo. Ujście do Regi znajduje się poniżej wsi Bielikowo. Szczególnie godna polecenia jako szlak kajakowy - jest Mołstowa, płynąca przez tereny urozmaicone, zadrzewione, słabo zaludnione,
a więc mało zanieczyszczone. W początkowym biegu na szlaku znajdują się utrudnienia w postaci powalonych
drzew. Jest to szlak o dużej trudności, uciążliwy, lecz bardzo malowniczy. Podzielony jest na 5 odcinków.
83
Na przepłynięcie szlaku na rzece Mołstowa należy przeznaczyć ok. 5 dni.
Tabela 14 przedstawia w sumarycznej postaci opisane szlaki kajakowe. Łączna długość szlaków na rzekach,
przepływających przez obszar realizacji „Programu” wynosi 1249,1 km, z czego w granicach Województwa
Zachodniopomorskiego znajduje się 919 km szlaków. Na przepłynięcie tych szlaków należałoby przeznaczyć
do 88 dni. Najdłuższym szlakiem kajakowym analizowanego obszaru jest szlak prowadzący Drawą.
Jednak, w granicach Regionu jest tylko 118,3 km szlaku. Najdłuższym szlakiem kajakowym w granicach
Województwa Zachodniopomorskiego jest szlak Regi. Jest on coraz lepiej zagospodarowany, dość łatwy.
Szlak kajakowy na rzece Drawa jest najbardziej malowniczy i atrakcyjny przyrodniczo, jednak jest również
dość trudny. Przywołując charakterystykę zagospodarowania rzek, porównując te informacje z opisem szlaków,
należy stwierdzić, że ciągle występują braki w organizacji i przygotowaniu rzek do spływania. Część rzek nie jest
oznakowana i opisana w terenie (np. szlak Drawy). Szlaki Regi oraz Piławy na terenie gminy Borne Sulinowo
są zinwentaryzowane, oznakowane, opisane. Przygotowana została również w odniesieniu do Piławy diagnoza
84
potrzeb w zakresie zagospodarowania szlaku kajakowego.
Tabela 14: Najważniejsze szlaki wodne obszaru objętego „Programem”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Nazwa
szlaku wodnego
Drawa
Rega
Gwda
Parsęta
Myśla
Piława
Radew
Płoń
„Pętla Szczecinecka”
Dobrzyca
„Wałecka Pętla”
Mołstowa
Ukleja
Korytnica
Rurzyca
Stara Rega
Brzeźnicka Węgorza
i Reska Węgorza
Kokna
Razem
Długość
całkowita szlaku
173 km
137 km
136 km
125 km
85 km
79,6 km
77 km
65 km
61,4 km
60 km
45 km
44 km
40 km
38 km
25 km
23,5 km
22,1 km
Długość szlaku w Województwie
Zachodniopomorskim
118,3 km
137 km
44,9 km
125 km
ok. 73 km
37,3 km
77 km
65 km
61,4 km
55 km
ok. 45 km
44 km
40 km
38 km
0 km
23,5 km
22,1 km
Całkowity czas
przepłynięcia szlaku
8 – 10 dni
8 – 10 dni
7 – 8 dni
6 dni
5 – 7 dni
3 – 5 dni
6 dni
6 dni
3 – 5 dni
3 – 4 dni
2 – 3 dni
5 dni
4 dni
2 -3 dni
2 dni
1 – 2 dni
1 dzień
12,5 km
1249,1 km
12,5 km
919 km
1 dzień
73 – 88 dni
83
Jw., s. 36 - 37.
Takie informacje uzyskano w trakcie konsultacji z przedstawicielami wymienionych gmin.
84
- 59 -
Omawiając wodne szlaki turystyczne, należy wspomnieć również o Zachodniopomorskim
Szlaku Nurkowym. Jeziora obszaru objętego „Programem” są istotnymi miejscami na tym szlaku.
Chodzi przede wszystkim o jeziora Drawsko i Siecino, nad którymi znajdują się bazy nurkowe.
Omawiając walory poszczególnych jezior i stan ich zagospodarowania, wymieniono dodatkowo jeziora: Pile,
Komorze, Betyń Wielki, Morzycko, Barlineckie, jako polecane miejsca do nurkowania. Na Zachodniopomorskim
Szlaku Nurkowym znajdują się dodatkowo jeziora: Karskie Wielkie i Pełcz (Pojezierze Myśliborskie)
85
oraz Kaleńskie i Krzemno (Pojezierze Drawskie).
Samorządy lokalne, objęte „Programem”, wskazują również na znaczenie szlaków kulturowych,
przyrodniczych, dla turystyki aktywnej, które zlokalizowane są dookoła jezior i wzdłuż biegów rzek.
Często szlaki te są w pewien sposób powiązane ze szlakami wodnymi, stwarzają możliwość zapoznania się
w historią, kulturą, atrakcjami przyrodniczymi. Stanowią alternatywę na czas pozostawania na lądzie,
mogą stanowić atrakcyjne uzupełnienie produktu dla turystyki wodnej. Z perspektywy celów niniejszego
„Programu” szlaki te staną się uzupełnieniem oferty markowego produktu turystycznego, nie stanowią
jednak przedmiotu odrębnej analizy. Zostały one obszernie opisane w cytowanym wcześniej kilkakrotnie
86
audycie turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego.
Wnioski dotyczące potencjału i zagospodarowania turystycznego Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi:
•
•
•
•
•
•
•
•
krainy objęte „Programem” są bardzo zróżnicowane względem siebie i trudno jest je porównać –
każda ma swoją specyfikę,
Pojezierze Drawskie można uznać za najlepiej zagospodarowane turystycznie, tak pod względem
bazy noclegowej i gastronomicznej, jak również infrastruktury do uprawiania turystyki wodnej
(tu znajduje się jedyny w Regionie wyciąg do nart wodnych); Pojezierze Drawskie wyróżnia się również
pod względem posiadanych walorów naturalnych, tj. największych jezior i ich liczby,
dobrze zagospodarowane są zbiorniki wodne, położone w pobliżu ośrodków miejskich
(dotyczy to wszystkich obszarów pojeziernych, a wyjątek stanowi Jezioro Betyń Wielki, położone
w otoczeniu terenów leśnych); na tych jeziorach budowane są pomosty, tworzona jest infrastruktura
turystyczna na nabrzeżach (promenady), mała infrastruktura, obiekty gastronomiczne i rekreacyjno–
sportowe (m.in. na jeziorach w: Barlinku, Wałczu, Szczecinku, Czaplinku),
jeziora nie są ze sobą połączone szlakiem wodnym, co stanowi słabą stronę i przeszkodę
dla rozwoju żeglarstwa (istniejące zagospodarowanie terenu uniemożliwia potencjalne połączenie
jezior, co byłoby wskazane),
najlepiej
zagospodarowane
jest
13
największych
jezior
obszarów
pojeziernych,
o powierzchni przekraczającej 100 ha, w tym na uwagę zasługują w szczególności jeziora: Trzesiecko,
Drawsko, Lubie, Myśliborskie, Barlineckie, Moryń, Betyń Wielki, Raduń,
pod względem zagospodarowania wyróżnia się Jezioro Raduń, nad którym położony
jest Centralny Ośrodek Sportu w Wałczu; znajduje się tu specjalistyczna infrastruktura wioślarska,
a nabrzeże jest bardzo dobrze i funkcjonalnie zagospodarowane turystycznie; tu również ma swoją
siedzibę Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wałczu,
na jeziorach trzech pojezierzy znajduje się obecnie łącznie ok. 24 przystani żeglarskich; są to przystanie
o różnym stopniu zagospodarowania,
Jezioro Drawsko zostało opisane, jako atrakcyjny szlak żeglarski poza Mazurami
(obok
Zalewu
Solińskiego,
Zalewu
Koronowskiego,
Pojezierza
Iławsko–Ostródzkiego,
85
www.szlaknurkowy.pl
Zachodniopomorskiego”, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Szczecin 2005.
86
- 60 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zalewu Wiślanego, „Morza Kaszubskiego”) w wydawnictwie „Polska dla żeglarzy”;
87
obok Jeziora Drawsko w kategorii małych zbiorników ujęte zostało Jezioro Lubie ,
należy zwrócić również uwagę na brak oznakowania większości jezior, w tym położonych
poza ośrodkami miejskimi; często nie wiadomo, jak dojechać do jeziora, brakuje tablic informacyjnych,
dróg dojazdowych i parkingów,
przy niewielu jeziorach są oznakowane parkingi, liczba miejsc parkingowych w pobliżu jezior
jest niewystarczająca,
Województwo
Zachodniopomorskie,
w
szczególności
obszar
realizacji
„Programu”,
obfituje w atrakcyjne szlaki kajakowe, o różnym stopniu trudności i o zróżnicowanym
stanie zagospodarowania,
na rzekach obszaru realizacji „Programu” wytyczone zostały szlaki kajakowe, o łącznej długości
blisko 1000 km, w granicach Województwa Zachodniopomorskiego, jednak duża część tych szlaków
jest nieoznakowana i nieopisana w terenie, brakuje również tablic kierunkujących,
zgodnie z zaleceniami ekspertów, przystanie kajakowe oraz miejsca postojowe dla kajaków
powinny być umiejscowione na głównych szlakach kajakowych gęściej, niż ma to miejsce obecnie
(maksymalnie, co 25 km),
inwentaryzacja zagospodarowania jezior i rzek pokazuje, że często brakuje urządzeń sanitarnych,
albo występują one w niewystarczającej ilości; najlepiej pod tym względem wygląda sytuacja
na jeziorach zlokalizowanych w pobliżu ośrodków miejskich i rzekach w obrębie miast
(czasem jednak trudno jest wysiąść z kajaka, z uwagi na istniejące przeszkody w zagospodarowaniu
przestrzennym brzegów),
samorządy lokalne podejmują się realizacji inwestycji, poprawiających dostępność rzek
i zapewniających infrastrukturę dla kajakarzy (np. projekt „Kajakiem do morza”, w ramach którego
powstały 4 przystanie kajakowe na Redze, budowa przystani i ujścia Radwi do Parsęty),
eksperci ds. kajakarstwa, z którymi prowadzone były konsultacje dot. zagospodarowania turystycznego
obszaru objętego „Programem”, wskazywali na brak sanitariatów wzdłuż biegów szlaków kajakowych
(np. toalet przenośnych typu toy-toy); szczególnie podkreślano słabe, wieloletnie zagospodarowanie
pod tym względem szlaku Drawy na terenie DPN,
na jeziorach znajduje się wiele pomostów, część z nich jest jednak zbyt wysoka dla kajakarzy
(chociaż na wielu jeziorach, np.: Drawskim, Trzesiecko, Barlineckim, Myśliborskim, Raduń,
zastosowane zostały rozwiązania, ułatwiające korzystanie z pomostu zarówno kajakarzom,
jak i żeglarzom),
najsłabiej pod względem infrastruktury turystycznej zagospodarowane są dorzecza Parsęty i Regi
(nie uwzględniając bazy miasta i gminy Kołobrzeg oraz gminy Trzebiatów); sytuacja stopniowo
ulega poprawie, szczególnie w zakresie zagospodarowania rzek, na których tworzone są przystanie
dla kajaków; dobrym przykładem jest zagospodarowanie rzeki Rega na terenie powiatu gryfickiego,
gdzie zbudowano 4 przystanie kajakowe,
istnienie obszarów chronionego krajobrazu jest dużą zaletą, ale jednocześnie stanowi przeszkodę
w rozwoju infrastruktury i korzystaniu ze szlaków wodnych (uregulowania formalno – prawne).
Obszar Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi
jest rekomendowany, jako niezniszczony przez człowieka i niezagospodarowany („niezadeptany”). Oczekiwania
samorządów lokalnych dot. wzrostu ruchu turystycznego oraz potrzeby samych turystów wymuszają jednak
tworzenie infrastruktury dla turystyki wodnej. Warto mieć na uwadze, że jeziora i rzeki znajdują się w znaczącej
części w strefach objętych różnymi formami prawnymi ochrony przyrody. Paradoksalnie, brak niezbędnego
zaplecza (np. sanitarnego) powoduje, że korzystający turyści przyczyniają się do degradacji krajobrazu.
87
Z. Klimczak „Polska dla żeglarzy”, Wydawnictwo „Bezdroża”, Sp. z o. o., Grupa Wydawnicza Helion S.A., Kraków, 2010.
- 61 -
3. Infrastruktura społeczna dla turystyki wodnej
3.1.
Podmioty obsługi turystyki wodnej
Infrastruktura społeczna dla turystyki wodnej jest nierozłącznie związana z istniejącą infrastrukturą
techniczną. Urządzenia rekreacyjno – sportowe oraz obiekty rozrywkowe zostały częściowo scharakteryzowane
w poprzednim podrozdziale. Przedmiotem analizy była organizacja infrastruktury zagospodarowania
jezior i rzek, czyli inwentaryzacja istniejących przystani żeglarskich, stanic kajakowych,
pomostów (towarzyszących przystaniom lub niezależnych), miejsc na plaże i kąpieliska, pływalni krytych
i aquaparków, infrastruktury specjalnej, dedykowanej uprawiającym turystykę wodną (np. wyciąg
do nart wodnych). Z reguły infrastruktura ta znajduje się na terenie miejskich lub gminnych ośrodków sportu
i rekreacji, ośrodków wodnych lub ośrodków wypoczynkowych, położonych nad wodą.
Często pełnią one równocześnie funkcje wypożyczalni, organizują instruktaż w zakresie żeglarstwa
i kajakarstwa, świadczą usługi informacji turystycznej, organizacji spływów kajakowych. Dodatkowo
niektóre z nich oferują czartery i wodowanie jachtów, transport, jak również inne usługi turystyczne
i handlowe, z których korzystają kajakarze, żeglarze oraz inne grupy turystów. Istnieją również ośrodki i bazy
dla płetwonurków, ponieważ niektórzy z usługodawców świadczą kompleksowe usługi w zakresie turystyki
wodnej. Należy tu uwzględnić jednak, że zgodnie z Ustawą o usługach turystycznych
z 29 sierpnia 1997 r., tekst jednolity po zmianach (stan na 2011 r.), organizacja spływów kajakowych wymaga
posiadania specjalnych uprawnień i zezwoleń oraz aktualnego wpisu do Rejestru Organizatorów Turystyki.
Sprawna i satysfakcjonująca turystę obsługa ruchu turystycznego wymaga odpowiedniej infrastruktury
społecznej. Organizacje, instytucje, przedsiębiorstwa świadczą usługi na rzecz turystów, nie tylko uprawiających
turystykę wodną. Właściwe korzystanie z zaplecza infrastrukturalnego dla turystyki wodnej wymaga
wyspecjalizowanych podmiotów obsługi ruchu turystycznego, kompetentnych kadr dla turystyki.
Jakość funkcjonalna, (jakość obsługi) jest tu powiązana z jakością techniczną (stanem opisanej infrastruktury).
Z przedstawionego wyżej opisu wynikają kategorie obiektów obsługi turystyki wodnej, które są przedmiotem
analizy w tym podrozdziale. Należy uwzględnić, że wypożyczalnie sprzętu wodnego znajdują się w większości
komercyjnych ośrodków, położonych nad brzegami jezior (tu również znajdują się slipy, przystanie z pomostami
lub same pomosty, świadczone są usługi wodowania i czarteru jachtów). Poniżej wymienione zostały
najważniejsze podmioty, świadczące usługi w zakresie turystyki wodnej. Dokonano podziału na: wypożyczalnie
sprzętu wodnego, ośrodki sportów wodnych, kluby żeglarskie, organizatorów imprez wodnych, w tym spływów
kajakowych, bazy i ośrodki dla płetwonurków, usługi rejsów statkami wycieczkowymi oraz oddziały WOPR.
Tabela 15: Wypożyczalnie sprzętu wodnego
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Nazwa wypożyczalni i miejsce prowadzenia działalności
Klub Żeglarski TKKF „Sztorm” w Barlinku (gmina Barlinek)
O.W. „Janowo” w Barlinku (gmina Barlinek)
Pensjonat „Pod Sosnami” w Barlinku (gmina Barlinek)
Wypożyczalnia „Ester” w Barlinku (gmina Barlinek)
LOK Białogard (miasto Białogard)
„Kajakarze”, Mariusz Anikiel w Bornem Sulinowie (gmina Borne Sulinowo)
Wypożyczalnia Kajaków, Roman Petrowicz w Bornem Sulinowie (gmina Borne Sulinowo)
Wypożyczalnia „Komandos” Krystyna Malinowska w Bornem Sulinowie (gmina Borne Sulinowo)
Firma Usługowo – Handlowa Bogumiła i Jerzy Barscy w Nadaczycach (gmina Borne Sulinowo)
Agencja Turystyczna „Delfin” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyczne „Makówka” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyki „Irena” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
„Drawsko Jacht Czarter” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
- 62 -
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
„Jachty” Jerzy Grabowiec w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Ośrodek Sportów Wodnych w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Janusz Matyjaszek, usługi transportowo – kajakowe w Drawnie (gmina Drawno)
P.H.U. „DrawaTur” w Drawnie (gmina Drawno)
„Plusk” Henryk Kojałowicz w Drawnie (gmina Drawno)
„Super wypoczynek”, Bartosz Górski w Drawnie (gmina Drawno)
Zakład Usług Wielobranżowych „Emilex” w Drawnie (gmina Drawno)
Ewa i Leszek Mazurkiewicz w Drawsku Pomorskim (gmina Drawsko Pomorskie)
„Skiff-Slalom” - Sławomir Gręzia w Drawsku Pomorskim (gmina Drawsko Pomorskie)
Centrum Sportów Wodnych „Delfin” Artur Krzemień nad Jeziorem Lubie w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Ośrodek Wypoczynkowy „Relax” w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
P.H.U. „Jermak” w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
wypożyczalnia kajaków przy Urzędzie Gminy Dygowo (gmina Dygowo)
Plaża Miejska w Kaliszu Pomorskim (gmina Kalisz Pomorski)
Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych „Pojezierze” s.c. w Kaliszu Pomorskim (gmina Kalisz Pomorski)
Referat Sportu UMiG w Karlinie „Wodnik” (gmina Karlino)
„Kuźnia – Kajaki” w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
wypożyczalnia łodzi w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
przystań żeglarska „Wądół” (gmina Lipiany)
Ośrodek Żeglarski "Philips Lighting Poland SA” Baza Pilskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego w Drzewoszewie
(gmina Mirosławiec)
O.W. „Gądno” w Moryniu (gmina Moryń)
Międzyszkolny Ośrodek Sportowy „Szkuner” w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
Ośrodek Sportu i Rekreacji nad Jeziorem Myśliborskim w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
FU „Kajnet” w Resku (gmina Resko)
Ośrodek Sportu i Rekreacji, plaża miejska w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Restauracja „Jolka” w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna w Szczecinku (miasto Szczecinek)
„Tawerna” w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Wojskowe Koło PTTK „Wiarusy” w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Wypożyczalnia rowerów CIT w Szczecinku (miasto Szczecinek)
„Kajtur” – baza Mrzeżyno (gmina Trzebiatów)
„Kajtur” – baza Rogowo (gmina Trzebiatów)
„Wikingowie Regi” Dariusz Kopeć w Trzebiatowie (gmina Trzebiatów)
88
Baza żeglarska Armatorskiego Klubu Żeglarskiego w Nakielnie (gmina Wałcz)
COS w Wałczu (miasto Wałcz)
Grzegorz Szwarc w Wałczu (miasto Wałcz)
„Kapitan”, Andrzej Szeremeta w Wałczu (miasto Wałcz)
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wałczu (miasto Wałcz)
Pomorski Wojskowy Oddział PTTK w Wałczu (miasto Wałcz)
„Tawerna Pod Wieżą” w Wałczu - sezonowo (miasto Wałcz)
Tabela 16: Ośrodki sportów wodnych
Lp.
1.
2.
3.
4.
Nazwa ośrodka
Ośrodek Sportu i Rekreacji w Barlinku (gmina Barlinek)
Ośrodek Konferencyjno–Wypoczynkowy „Marina” nad Jeziorem Pile w Bornym Sulinowie (gmina Borne Sulinowo)
„BosMan” Radosław Filipczak nad Jeziorem Czaplino w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Ośrodek Sportów Wodnych nad Jeziorem Drawsko w Czaplinku (miasto Czaplinek)
88
Pozostałe obiekty noclegowe Pojezierza Wałeckiego w większości mają dostępne wypożyczalnie dostępne tylko
dla swoich gości (źródło: www.sgpw.pl).
- 63 -
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
„Przystań u Jacka” nad Jeziorem Drawsko w Czaplinku (gmina Czaplinek)
PUT „Omega” nad Jeziorem Drawsko w Czaplinku (gmina Czaplinek)
P.T.i R. „Drawtur” nad Jeziorem Drawsko w Czaplinku (gmina Czaplinek)
O.W-K „AQUARIUS” nad Jeziorem Drawsko w Starym Drawsku (gmina Czaplinek)
Ośrodek campingowy „Wajk” nad Jeziorem Drawsko w Piasecznie (gmina Czaplinek)
O.W. „Relax” nad Jeziorem Lubie w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
P.H.U. „Jermak” nad Jeziorem Lubie w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Ośrodek „Taurus” nad Jeziorem Lubie w Linowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Przystań Jachtowa i Surfingowa nad Jeziorem Resko Przymorskie w Dźwirzynie (gmina Kołobrzeg)
Port Jachtowy na Wyspie Solnej w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
Lipiański Klub Sportów Wodnych z przystanią na Jeziorze Wądół (gmina Lipiany)
baza żeglarska „POZŻ-Kliwer” nad Jeziorem Betyń (Bytyń) Wielki w Drzewoszewie (gmina Mirosławiec)
ośrodek sportów wodnych nad Jeziorem Morzycko w Moryniu (gmina Moryń)
Międzyszkolny Ośrodek Sportowy „Szkuner” w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
Ośrodek Sportu i Rekreacji nad Jeziorem Myśliborskim w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
centrum sportów wodnych „Akademia Nautica”, Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna w Szczecinku
(miasto Szczecinek)
Ośrodek Sportu i Rekreacji w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Port Jachtowy w Mrzeżynie (gmina Trzebiatów)
COS w Wałczu (miasto Wałcz)
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wałczu (miasto Wałcz)
Ośrodek Wypoczynkowy „DRAWA” nad Jeziorem Siecino w Cieszynie (gmina Złocieniec)
Ośrodek Wypoczynkowy „Ekoeden” Sp. z o. o. nad Jeziorem Siecino w Cieszynie (gmina Złocieniec)
Pensjonat „Przystań nad Zatoką” na Jeziorze Lubie w Lubieszewie (gmina Złocieniec)
Tabela 17: Kluby żeglarskie i kajakowe
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Nazwa klubu
Klub Żeglarski TKKF „Sztorm” w Barlinku (gmina Barlinek)
Klub Żeglarski „Bosman” nad Jeziorem Pile w Piławie (gmina Borne Sulinowo)
Czaplineckie Bractwo Żeglarskie przy Ośrodku Sportów Wodnych w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Klub Żeglarski „Yacht Club Jermak” w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Klub Żeglarski „Yacht – Ster” w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Lipiański Klub Sportów Wodnych (gmina Lipiany)
Bazy klubów żeglarskich z Piły nad Jeziorem Betyń Wielki w Drzewoszewie: KŻ „Kliwer" Piła, KŻ ,,Szkwał”PLP Piła,
KŻ ,,Żagiel” Piła i WKŻ ,,Mewa” Piła (gmina Mirosławiec)
Klub Żeglarski TKŻ „Bryza” nad Jeziorem Betyń Wielki w Drzewoszewie (gmina Mirosławiec)
UKS „Keja” w Mirosławcu (gmina Mirosławiec)
Międzyszkolny Klub Żeglarski „Szkuner” w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
UKS Myślibórz (gmina Myślibórz)
ZKŻ „Sztaksel” (gmina Pełczyce)
„Akademia Nautica” w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Klub Turystyki Kajakowej „ŻÓŁW” przy Oddziale PTTK Lokomotywowni (miasto Szczecinek)
Żeglarski Międzyszkolny Klub Sportowy „Orlę” w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Armatorski Klub Żeglarski AKŻ 90 w Nakielnie (gmina Wałcz)
JK Wałcz (miasto Wałcz)
Uczniowski Klub Sportowy „Szkwał” w Złocieńcu (gmina Złocieniec)
- 64 -
89
Tabela 18: Organizatorzy imprez wodnych (organizacja spływów kajakowych, regat żeglarskich)
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Nazwa organizatora imprez wodnych
Biuro Turystyczne „Mrówka" w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyki Aktywnej „IRENA” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
„BosMan” Radosław Filipczak w Czaplinku (gmina Czaplinek)
„Skiff-Slalom” - Sławomir Gręzia w Drawsku Pomorskim (gmina Drawsko Pomorskie)
P.H.U. „Jermak” nad Jeziorem Lubie w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie)
Gospodarstwo Agroturystyczne Kłodkowo w Gryficach (miasto Gryfice)
Referat Sportu UMiG w Karlinie „Wodnik” (gmina Karlino)
„Kuźnia – Kajaki” w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
Spływy Kajakowe Mirosław Kabaciński w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
wypożyczalnia łodzi w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
Dworek Tradycja - Grażyna Zaremba-Szuba w Łobzie (gmina Łobez)
Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych „Z.A.J.E. Kajaki” w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
Stowarzyszenie „Z biegiem Myśli” w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
FU „Kajnet” Justyna Grankowska w Resku (gmina Resko)
„Kajtur” – baza Mrzeżyno (gmina Trzebiatów)
„Kajtur” – baza Rogowo (gmina Trzebiatów)
„Wikingowie Regi” Dariusz Kopeć w Trzebiatowie (gmina Trzebiatów)
Grzegorz Szwarc, Wałcz (miasto Wałcz)
„Kapitan”, Andrzej Szeremeta w Wałczu (miasto Wałcz)
„Tawerna Pod Wieżą” w Wałczu - sezonowo (miasto Wałcz)
Tabela 19: Bazy i ośrodki dla płetwonurków
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nazwa bazy
Baza Nurkowa nad Jeziorem Drawsko - Ośrodek Wypoczynkowy „DRAWTUR" (miasto Czaplinek)
ZCTN „Octo” na Jeziorze Drawsko (miasto Czaplinek)
Dr. Lubecki (miasto Kołobrzeg)
Szkoła Nurkowania „Scubadiscovery” w Lipianach (gmina Lipiany)
Centrum Nurkowe Marlin Plus z Gorzowa Wielkopolskiego oraz Klub Płetwonurków „Actacus” w Moryniu
(gmina Moryń)
C. N. „Shark” na Jeziorze Siecino (gmina Złocieniec)
Tabela 20: Rejsy statkiem po jeziorach
Lp.
1.
2.
3.
4.
Nazwa statku
Statek Wycieczkowy z przystani przy O.W. „Janowo” w Barlinku – rejsy po Jeziorze Barlineckim (gmina Barlinek)
Rejsy łodzią motorową „Aquarius” po Jeziorze Drawsko (miasto Czaplinek)
Rejsy spacerowe komfortowym statkiem po Jeziorze Drawsko (P.T.i.R. „Drawtur” Czaplinek, wynajem łodzi
ze sternikiem, miasto Czaplinek)
Statek „Europa” – rejsy w sezonie letnim po Jeziorze Drawsko (Ośrodek Sportów Wodnych w Czaplinku,
89
Wymienieni
organizatorzy
prowadzą
działalność
na
terenie
gmin
objętych
„Programem”
i są tu zarejestrowani. Oprócz tych podmiotów, organizację spływów kajakowych, imprez żeglarskich, kursy żeglarskie,
kursy nurkowania organizują podmioty spoza Województwa Zachodniopomorskiego, głównie z Wielkopolski
i Województwa Pomorskiego, np.: firma Spływy Kajakowe „Mati”, „Activas” z Bydgoszczy, „Kajaki.pl” z Sopotu.
- 65 -
5.
6.
7.
8.
miasto Czaplinek)
Statek Wycieczkowy „Inga” – rejsy po Jeziorze Myśliborskim (gmina Myślibórz)
Statek Spacerowy „Księżna Jadwiga” – organizacja imprez na Jeziorze Trzesiecko (miasto Szczecinek)
Szczecinecki Tramwaj Wodny „Bayern” – rejsy po Jeziorze Trzesiecko (miasto Szczecinek)
Statek Spacerowy „Delfin” – rejsy po Jeziorze Raduń w Wałczu (miasto Wałcz)
Tabela 21: Oddziały WOPR na terenie realizacji „Programu”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Nazwa oddziału
Oddział WOPR Gryfice
Oddział WOPR Kołobrzeg
Oddział powiatowy WOPR w Myśliborzu
Oddział WOPR Szczecinek
Oddział WOPR Świdwin
Oddział WOPR Wałcz
Oddział WOPR Powiatu Drawskiego z siedzibą w Złocieńcu
WOPR Województwa Zachodniopomorskiego prowadzi od 2009 r. klasyfikację kąpielisk.
Część występujących na obszarze realizacji „Programu” zostało sklasyfikowanych na: 2, 3 lub 4 gwiazdki.
Zidentyfikowano 13 takich kąpielisk (tabela poniżej). Oprócz nich, na analizowanym obszarze dostępne są
kąpieliska strzeżone niesklasyfikowane (m.in. liczne na Pojezierzu Wałeckim).
Tabela 22: Wykaz bezpiecznych kąpielisk na jeziorach obszaru realizacji „Programu”
Lp.
Kąpielisko
Nazwa jeziora
Lokalizacja
1.
Budowo – „JW. 1696"
Jezioro Krosino
Gmina Złocieniec
2.
Zatonie
Jezioro Lubie
Gmina Złocieniec
3.
Czaplinek
Jezioro Drawsko
Gmina Czaplinek
4.
Drawno
Jezioro Adamowo
Gmina Drawno
5.
Drawsko Pomorskie
Jezioro Okra
Gmina Drawsko Pomorskie
6.
Moryń
Jezioro Morzycko
Gmina Moryń
7.
Szczecinek „Plaża Miejska”
Jezioro Trzesiecko
Miasto Szczecinek
Jezioro Trzesiecko
Miasto Szczecinek
przy ul. Mickiewicza
8.
Szczecinek „Plaża Wojskowa”
przy ul. Kilińskiego
9.
Lubieszewo „OW Lubie”
Jezioro Lubie
Gmina Złocieniec
10.
Cieszyno „Ekoland”
Jezioro Siecino
Gmina Złocieniec
11.
Cieszyno „Gęsia Łączka”
Jezioro Siecino
Gmina Złocieniec
12.
Cieszyno „Island Camp”
Jezioro Siecino
Gmina Złocieniec
13.
Cieszyno „OKW Legnica”
Jezioro Siecino
Gmina Złocieniec
Klasyfikacja
w 2010 r.
Źródło: http://www.wopr.szczecin.pl/index.php/audyty-kppielisk-mainmenu-27/115-mapa-kapielisk-imiejsc-w-wojewodztwie-zachodniopomorskim
- 66 -
Przedstawiona inwentaryzacja podmiotów świadczących usługi na rzecz turystyki wodnej pokazuje,
że część z nich obsługuje ten segment w sposób kompleksowy. Są ośrodkiem sportów wodnych, posiadają
sprzęt, organizują spływy. Zdarza się, że wszystkie te funkcje pełnią kluby żeglarskie, miejskie lub gminne
ośrodki sportu i rekreacji. Na uwagę zasługuje w szczególności Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna,
która jest zarządcą infrastruktury na Jeziorze Trzesiecko, dysponuje sprzętem wodnym, prowadzi ośrodek
sportów wodnych „Akademia Nautica” oraz pośredniczy w organizacji zakwaterowania.
Analizując ilość podmiotów obsługi ruchu turystycznego turystyki wodnej i zakres świadczonych przez nich
usług należy stwierdzić, że pod względem tego rodzaju infrastruktury społecznej najlepiej zagospodarowane
jest Pojezierze Drawskie. Dotyczy to przede wszystkim instytucji, organizacji i firm, skupionych w gminach
Czaplinek, Drawsko Pomorskie, Złocieniec i Borne Sulinowo, nad jeziorami Drawsko, Siecino, Lubie i Pile.
Mniejsza liczba tych podmiotów znajduje się w szczecineckiej części Pojezierza Drawskiego. W przypadku
Pojezierza Myśliborskiego, największa koncentracja wypożyczalni, ośrodków i klubów żeglarskich
jest w Myśliborzu i Barlinku. Stosunkowo niewielu jest organizatorów spływów kajakowych na Myśli i Płoni
i imprezy te organizują podmioty zewnętrzne. Na Pojezierzu Wałeckim najważniejsze znaczenie mają podmioty,
znajdujące się w mieście Wałczu (tu organizacją spływów i jednocześnie wypożyczaniem sprzętu zajmuje się
90
6 podmiotów. Kluby żeglarskie, ośrodki wodne i wypożyczalnie sprzętu znajdują się przede wszystkim
nad Jeziorem Betyń Wielki w Drzewoszewie i Nakielnie oraz nad Jeziorem Raduń w Wałczu. Infrastruktura
społeczna dla turystyki wodnej na obszarze dorzecza Parsęty i Regi jest słabiej rozwinięta
(nie uwzględniając gmin położonych nad Bałtykiem). Tu sytuacja zmienia się stopniowo na lepsze,
jednak istniejącą podaż reguluje popyt i niewystarczające zagospodarowanie w zakresie bazy noclegowej
i gastronomicznej.
3.2.
Zarządzanie i organizacja łowisk
Na obszarze objętym „Programem” znajdują się atrakcyjne łowiska. Dla wędkarzy są dostępne zarówno
rzeki i jeziora, jak również specjalne łowiska utworzone na stawach hodowlanych. Właścicielami
(lub podmiotami uprawnionymi do zarządu) śródlądowych wód na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego mogą być: Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej i Dyrektorzy Regionalnych
Zarządów Gospodarki Wodnej (w Szczecinie i Poznaniu), Dyrektor DPN, Marszałek Województwa
Zachodniopomorskiego oraz właściciele prywatni. Mogą oni przenieść swoje uprawnienia właścicielskie
na podmioty, zarządzające w ich mieniu tymi zbiornikami. Łowiska na Pojezierzu Drawskim są w większości
w zarządzie RZGW w Poznaniu. Gospodarują na nich gospodarstwa rybackie. Udostępniają one jeziora
do wędkowania na określonych warunkach. Do uzyskania pozwolenia na wędkowanie konieczne
jest posiadanie ważnej karty wędkarskiej oraz uiszczenie opłaty, w zależności m.in. od rodzaju połowu.
Dzierżawcą części zbiorników wodnych jest Polski Związek Wędkarki, który gospodaruje na nich w imieniu
administratora. Jeziora Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi
znajdują się na terenie czterech okręgów Polskiego Związku Wędkarskiego: w Szczecinie, Koszalinie, Gorzowie
Wielkopolskim i Pile. W okręgu szczecińskim znajdują się koła w: Gryficach, Łobzie, Chojnej, Węgorzynie,
Trzcińsku–Zdroju, Moryniu, Płotach, Resku, Trzebiatowie. Największy obszar leży w granicach oddziaływania
Okręgu PZW w Koszalinie. Są to koła w: Czaplinku, Drawsku, Złocieńcu, Barwicach, Kaliszu Pomorskim,
Białogardzie, Dygowie, Grzmiącej, Kołobrzegu, Połczynie–Zdroju, Świdwinie, Szczecinku, Tychowie,
Bornym Sulinowie, Kołobrzegu, Karlinie. W obszarze Okręgu PZW w Pile leżą koła w: Człopie, Mirosławcu,
91
Wałczu. Natomiast Okręgowi PZW w Gorzowie Wielkopolskim podlegają koła w: Barlinku i Drawnie.
90
http://www.walcz.um.pl/files/file/sprzet_turystyczny.pdf
http://www.pzw.org.pl
91
- 67 -
Administratorem wód dorzeczy Parsęty i Regi jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie,
92
a gospodaruje na tych terenach Polski Związek Wędkarski (Okręg w Szczecinie i Okręg w Koszalinie).
Terytorialnie obszar śródlądowych wód powierzchniowych w Województwie Zachodniopomorskim
podzielony został na obwody rybackie. Obwody rybackie są ustanawiane lub znoszone w drodze
rozporządzenia przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (w Szczecinie i Poznaniu).
93
Zgodnie z ustawą o rybactwie śródlądowym obwód rybacki dzieli się na:
• zasadniczy obwód rybacki, który obejmuje wody jezior, zbiorników wodnych, rzek, kanałów
lub cieków naturalnych, niezbędnych do prowadzenia przez uprawnionego do rybactwa racjonalnej
gospodarki rybackiej,
• uzupełniający obwód rybacki, który obejmuje wody płynące dopływów zasadniczego
obwodu rybackiego, na których uprawniony do rybactwa okresowo wykonuje czynności związane
z prowadzeniem racjonalnej gospodarki rybackiej, określone w operacie rybackim,
m.in. zarybianie oraz zabiegi ochronne.
Z punktu widzenia wędkarzy najważniejsze są podmioty, które zarządzają akwenami (lub administrują,
gospodarują na nich), udostępniają je i sprzedają pozwolenia wędkarskie. Pozwolenia wędkarskie
można zakupić w gospodarstwach rybackich lub kołach PZW oraz niektórych jednostkach handlowo –
usługowych (m.in. w sklepach wędkarskich). Poniżej znajduje się specyfikacja gospodarstw rybackich, kół PZW
oraz innych łowisk, które są dostępne dla wędkarzy i sprzedają pozwolenia wędkarskie.
Na analizowanym obszarze istnieje kilkanaście gospodarstw rybackich, które odgrywają istotną rolę
w zarządzaniu i administrowaniu akwenami. Oprócz jezior udostępniają one tzw. łowiska specjalne.
Gospodarstwa Rybackie w Złocieńcu działają na terenie, który należy do Poligonu Drawskiego
i DPN. Podmioty te sprzedają pozwolenia wędkarskie. Gospodarstwa rybackie na terenie realizacji „Programu”
to m.in.:
Tabela 23: Podmioty sprzedające pozwolenia wędkarskie
Lp.
Nazwa podmiotu
1.
Gospodarstwo Rybackie w Barlinku
2.
Sklep Wędkarski „ESSOX" w Białogardzie
3.
Gospodarstwo Rybackie „Zana” w Bornym Sulinowie
4.
Gospodarstwo Rybackie w Czaplinku
5.
Gospodarstwo rybackie A. Koczmara w Człopie
6.
Sklep przy ul. Bolesława Chrobrego 3 w Karlinie
7.
Inspektorat Rybołówstwa Morskiego w Kołobrzegu
8.
Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „Iniktom", Inga Szampanti-Woźniak w Kołobrzegu
9.
Sklep Wędkarski przy ul. Portowej 3 w Kołobrzegu
10.
Sklep Wędkarski Marszałek Ewa w Łobzie
11.
Sklep „Rybakówka” w Moryniu
12.
Polski Związek Wędkarski w Szczecinie - zezwolenia na amatorski połów wędką na rzece Redze
13.
14.
15.
16.
Gospodarstwo Rybackie w Szczecinku
Gospodarstwo Rolno - Rybackie, Grzegorz Siwek w Wełtyniu (Jezioro Myśliborskie)
Sklep Wędkarski Wróbel Zdzisław w Węgorzynie
Przedsiębiorstwo Rybackie w Złocieńcu
92
www.pzw.pl
93
Ustawa o rybactwie lądowym, Dz. U. z 1985 r. Nr 21, poz. 91; Dz. U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1471.
- 68 -
Koła Polskiego Związku Wędkarskiego (PZW) należą do czterech wspomnianych wcześniej okręgów.
Okręgi te mają różne zasięgi terytorialne, inne niż krainy analizowanego obszaru i wykraczają poza granice
Województwa Zachodniopomorskiego. Koła PZW administrują i udostępniają akweny wodne: rzeki i jeziora,
a także sprzedają pozwolenia wędkarskie. Na terenie realizacji „Programu” znajdują się następujące koła:
Tabela 24: Koła rybackie na obszarze realizacji „Programu”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
Nazwa koła
Koło PZW w Czaplinku
Koło PZW „Karp” w Złocieńcu
Koło PZW „Brzana” w Drawsku Pomorskim
Koło PZW w Kaliszu Pomorskim
Koło PZW w Połczynie-Zdroju
Koło PZW „Jesiotr” w Szczecinku
Koło PZW w Bornym Sulinowie
Koło PZW w Barwicach
Koło PZW w Nowym k. Grzmiącej
Koło PZW w Drawnie
Koło PZW Barlinek nr 1 w Barlinku
Koło PZW Barlinek nr 2 w Barlinku
Koło PZW w Myśliborzu
Koło PZW w Pełczycach
Koło PZW Chojna – Rurzyca
Koło PZW w Trzcińsku–Zdroju
Koło PZW w Moryniu
Koło PZW w Człopie
Koło PZW w Wałczu
Koło PZW „Relax” w Wałczu
Koło PZW „Sum” w Mirosławcu
Koło PZW „Wodnik” w Tucznie
Koło PZW w Białogardzie
Koło PZW „Topik" w Białogardzie
Koło PZW Białogard PKP w Białogardzie
Białogard Koło PZW przy Towarzystwie Miłośników Parsęty
Koło PZW w Dygowie
Koło PZW w Tychowie
Klub wędkarstwa sportowego „SALMO" w Kołobrzegu
Koło Miejskie PZW w Kołobrzegu
Koło PZW Jednostka Wojskowa w Kołobrzegu
Koło PZW Miejsko-Gminne w Karlinie
Koło PZW „Pstrąg” w Łobzie
Koło PZW „Karaś” w Łobzie
Koło PZW „Węgorz” w Węgorzynie
Koło PZW „Miasto” w Gryficach
Koło PZW „Amur” w Płotach
Koło PZW „Łosoś” w Resku
Koło PZW „Sumik” w Radowie Wielkim
Koło PZW „Miasto” w Trzebiatowie
Koło PZW „Wiarus” w Trzebiatowie
Koło PZW „Wodnik – Miasto” w Świdwinie
Koło PZW „Rega” w Świdwinie
Koło PZW „Sazan” w Świdwinie
- 69 -
Analizowany obszar jest zasobny w rybne stawy hodowlane, znajdujące się głównie w rękach prywatnych.
Tereny dorzecza Parsęty i Regi nie posiadają dużej liczby jezior naturalnych, natomiast znajduje się tu sporo
rybnych stawów. Takie miejsca są również dostępne w obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego
i Wałeckiego. Zasady korzystania z tego typu łowisk regulowane są odrębnymi wytycznymi.
Poniżej wymienionych jest kilka przykładowych prywatnych łowisk:
•
•
•
Prywatne stawy udostępnione do wędkowania odpłatnie: Łubianka, koło Niepołcka,
nad jeziorem Okunie, koło Drozdowa, koło Lisiego Pola i Rurki, w Pełczycach (Pojezierze Myśliborskie),
Prywatne stawy rybne za Ogrodem Dendrologicznym w Pełczycach (Pojezierze Myśliborskie),
Ośrodek we wsi Zdbice nad Jeziorem Zdbiczno oferuje możliwość wędkowania.
3.3.
Informacja turystyczna
Usługi w zakresie informacji turystycznej świadczone są przez urzędy miast, gmin i powiatów obszaru
objętego „Programem”, lokalne organizacje turystyczne lub przedsiębiorstwa usług turystycznych
oraz przez biura turystyczne. Centra i punkty informacji turystycznej są dość licznie reprezentowane.
Większość z nich świadczy usługi kompleksowej informacji turystycznej, o terenie gminy, powiatu, pojezierza –
nie specjalizują się w turystyce wodnej. Za takie można uznać biura turystyczne, które jednocześnie organizują
spływy kajakowe i wypożyczają sprzęt wodny. Poniżej wyspecyfikowane są centra i punkty informacji
turystycznej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
Tabela 25: Informacja turystyczna na obszarze realizacji „Programu”
Lp.
Informacja turystyczna
Pojezierze Drawskie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
IT przy Urzędzie Miejskim w Barwicach (gmina Barwice)
Centrum Informacji Turystycznej w Bornym Sulinowie (gmina Borne Sulinowo)
Agencja Turystyczna „Holiday Center" Marta Gańska w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyczne „Delfin” (oddziały w Czaplinku, Drawsku Pomorskim i Złocieńcu)
Biuro Turystyczne „Mrówka” s.c. w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Centrum Turystyki Lokalna Organizacja Turystyczna w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Gminne Centrum Informacji w Drawnie (gmina Drawno)
Punkt Informacyjny DPN w Drawnie (gmina Drawno)
Punkt Informacji Turystycznej – Przystań Wodna w Drawnie (gmina Drawno)
Miejski Punkt Informacji Turystycznej w Drawsku Pomorskim (gmina Drawsko Pomorskie)
PTTK Oddział Drawsko Pomorskie (gmina Drawsko Pomorskie)
IT przy Urzędzie Gminy w Grzmiącej (gmina Grzmiąca)
IT przy UMiG oraz sezonowe Biuro Informacji Turystycznej w Kaliszu Pomorskim (gmina Kalisz Pomorski)
Gminne Centrum Informacji w Połczynie-Zdroju (gmina Połczyn-Zdrój)
PTTK Oddział Połczyn-Zdrój (gmina Połczyn-Zdrój)
Centrum Informacji Turystycznej, ul. B. Warszawy w Szczecinku (miasto Szczecinek)
IT przy Urzędzie Gminy w Szczecinku (gmina Szczecinek)
IT przy OSIR w Złocieńcu (gmina Złocieniec)
IT przy Stowarzyszeniu Inicjatyw Społeczno – Gospodarczych w Złocieńcu (gmina Złocieniec)
1.
2.
3.
4.
5.
Centrum Informacji Turystycznej w Barlinku (gmina Barlinek)
Biuro Informacji Turystycznej, Centrum Kultury w Chojnej (gmina Chojna)
Punkt Informacji Turystycznej przy Urzędzie Miejskim w Lipianach (gmina Lipiany)
Biuro Informacji Turystycznej, Miejski Ośrodek Kultury w Moryniu (gmina Moryń)
Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
- 70 -
6.
7.
8.
9.
Starostwo Powiatowe w Myśliborzu, Wydział Inwestycji, Gospodarki i Promocji (gmina Myślibórz)
Urząd Gminy w Nowogródku Pomorskim (gmina Nowogródek Pomorski)
Gminne Centrum Informacji, Rynek Bursztynowy w Pełczycach (gmina Pełczyce)
Punkt Informacji Turystycznej w Przelewicach, Przelewice nr 17 (gmina Przelewice)
1.
2.
Centrum Informacji Turystycznej - Dom Kultury w Człopie (gmina Człopa)
Punkt Informacji Turystycznej w Bosmanacie Przystani Armatorskiego Klubu Żeglarskiego '90 nad Jeziorem Betyń
(Bytyń) Wielki w Nakielnie (gmina Wałcz)
Centrum Informacji Turystycznej w Wałczu (miasto Wałcz)
sezonowy Punkt Informacji Turystycznej przy ul. Wolności w Wałczu (miasto Wałcz)
3.
4.
Dorzecze Parsęty
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
IT przy Urzędzie Miasta w Białogardzie (miasto Białogard)
Centrum Informacji Turystycznej w Karlinie (gmina Karlino)
IT przy Urzędzie Miasta i Gminy Karlino (gmina Karlino)
Punt IT w Dźwirzynie (gmina Kołobrzeg)
Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Kołobrzegu (punkty przy Pl. Ratuszowym, ul. Dworcowej
oraz ul. Morskiej, miasto Kołobrzeg)
Informacja Turystyczna w Kołobrzegu (miasto Kołobrzeg)
Powiatowy Punkt Informacji Turystycznej i Kulturalnej przy Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu
miasto Kołobrzeg)
Dorzecze Regi
1.
2.
3.
4.
5.
IT przy UM, Hala Sportowo-widowiskowa w Łobzie (gmina Łobez)
Punkt IT przy Starostwie Powiatowym w Łobzie (gmina Łobez)
Centrum Informacji Turystycznej i Gospodarczej w Świdwinie (miasto Świdwin)
Biuro IT „TARA TOUR” w Trzebiatowie (gmina Trzebiatów)
Punkt IT w Węgorzynie (gmina Węgorzyno)
Najlepiej rozwinięta jest sieć informacji turystycznej na Pojezierzu Drawskim. Każda z gmin ma centra
lub punkty informacji turystycznej. Najwięcej punktów informacji znajduje się w gminach: Drawsko Pomorskie,
Czaplinek, Złocieniec i Drawno. W pierwszych trzech z wymienionych gmin punkty IT prowadzą także biura
turystyczne oraz Lokalna Organizacja Turystyczna. W gminie Drawno usługi IT świadczy również
Drawieński Park Narodowy. Na Pojezierzu Myśliborskim każda z gmin, z wyjątkiem Trzcińska–Zdroju
posiada na swoim terenie punkt informacji turystycznej. Są one w przeważającej części zlokalizowane
przy urzędach gmin. Na terenie Pojezierza Wałeckiego usługi IT świadczone są tylko w Wałczu, w Człopie
i nad Jeziorem Betyń Wielki w Nakielnie. Nie wszystkie gminy posiadają centra i punkty informacji turystycznej.
Podobnie wygląda sytuacja w dorzeczach Parsęty i Regi, chociaż w dorzeczu Parsęty zidentyfikowano więcej
punktów i centrów IT. Nie ma centrum świadczącego usługi informacyjne w zakresie turystyki wodnej obszarów
pojeziernych i dorzeczy.
3.4.
Organizatorzy turystyczni, pośrednicy i agenci
Biura turystyczne, pośrednicy i agenci, działający na obszarze realizacji „Programu” pełnią funkcje,
związane z obsługą wyjazdowego i przyjazdowego ruchu turystycznego. Źródłem informacji o tych podmiotach
jest „Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych”. Analiza działalności
zidentyfikowanych podmiotów wskazuje, że większość z nich specjalizuje się w turystyce wyjazdowej.
Zgodnie z Ustawą o usługach turystycznych, każdy w wymienianych typów jest uprawniony do świadczenia
określonego zakresu usług. Określenie potencjału organizatorów turystycznych, pośredników i agentów
jest bardzo istotne z punktu widzenia wdrażania niniejszego „Programu”, ponieważ te podmioty powinny
włączyć się w większym stopniu w tworzenie podaży na produkty turystyki wodnej. Poniżej wymienione
- 71 -
są biura turystyczne, przedsiębiorstwa turystyczne i agencje, które działają na analizowanym obszarze.
Są to głównie podmioty, wskazywane przez lokalne władze samorządowe i organizacje działające na rzecz
rozwoju turystyki lokalnej w obszarze pojezierzy i dorzeczy.
Tabela 26: Organizatorzy turystyczni, pośrednicy i agenci obszaru realizacji „Programu”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
1.
2.
3.
4.
5.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
Nazwa organizatora, pośrednika, agenta
94
Pojezierze Drawskie:
Agencja Turystyczna Holiday Center Marta Gańska (licencjonowany przewodnik i pilot wycieczek
po Pojezierzu Drawskim) w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyczne „Mrówka" w Czaplinku (gmina Czaplinek)
Biuro Turystyki Aktywnej „IRENA” w Czaplinku (gmina Czaplinek)
PT „Stary Drahim" w Starym Drawsku (gmina Czaplinek)
Oddział PTTK w Drawsku Pomorskim (gmina Drawsko Pomorskie)
Anna Świtała FHU ANIMAX w Połczynie-Zdroju (gmina Połczyn–Zdrój)
Oddział PTTK Połczyn-Zdrój (gmina Połczyn-Zdrój)
Szczecinek: Centrum Usług Turystycznych w Szczecinku (miasto Szczecinek)
Pojezierze Myśliborskie:
„Frajda” – Barlinek Agnieszka Kozłowska w Barlinku (gmina Barlinek)
„Modern Languages Center” Ośrodek Języków Obcych Magdalena Zwolińska w Chojnej (gmina Chojna)
„Communicate” Paweł Rychter w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
Oddział PTTK w Myśliborzu (gmina Myślibórz)
Internetowa Agencja Turystyczna „Net–Travel”, Agnieszka Dobnak w Nowogródku Pomorskim
(gmina Nowogródek Pomorski)
Barbara Biuro Turystyczne Barbara Kalbarczyk w Wałczu (miasto Wałcz)
Biuro Podróży „Skonto” Malinowski w Wałczu (miasto Wałcz)
Biuro Podróży „Wiking” w Wałczu (miasto Wałcz)
Biuro Turystyczne „Voyager” w Wałczu (miasto Wałcz)
PZMOT w Wałczu (miasto Wałcz)
Dorzecze Parsęty
„Karlos” PHU Biuro Turystyczne w Białogardzie (miasto Białogard)
„PPH REAL” Radosław Spychalski w Białogardzie (miasto Białogard)
„Zybertex” Z. Zarzeczny w Białogardzie (miasto Białogard)
W Kołobrzegu działa wiele biur turystycznych, pośredników i agentów, którzy są jednak nastawieni na inny
segment turystyczny; wymienić można kilka podmiotów: „Bałtycki Expres – Miejska Kolejka Turystyczna”,
„Baszta Prochowa”, Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego, Oddział PTTK im. Jana Frankowskiego, „Eltom Tour”,
„GAMA Biuro Turystyczno-Usługowe”, „Glob-Tourist-Sailing Club”, „Idea Spa Travel”, „Iliada”, „Jakubow Travel”,
Kołobrzeska Żegluga Pasażerska, „Megatour”, Morskie Biuro Podróży, „Navigator” Biuro Usług Turystycznych,
„Partner” Biuro Turystyki i Przewozów, „Planik Travel” Biuro Turystyczne, Polskie Biuro Podróży „WOLSKI TRAVEL”,
Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe, „Summer Car” ekologiczne pojazdy, TiP Biuro Handlowo-Usługowe,
„Voyager” (miasto Kołobrzeg)
Dorzecze Regi
ABC Świat Podróży w Gryficach (gmina Gryfice)
„Rutex” Biuro Podróży w Gryficach (gmina Gryfice)
„Turnus" Biuro Turystyczne, Chmielewska Joanna w Gryficach (gmina Gryfice)
94
Na podstawie http://www.pojezierze-drawskie.pl/obsluga-turystyki/agencje-turystyczne/
- 72 -
4.
5.
6.
7.
Przedsiębiorstwo PKS GRYFICE Sp. z o.o., Biuro Turystyczne „LIDER TOUR” w Gryficach (gmina Gryfice)
Oddział PTTK w Świdwinie (gmina Świdwin)
„Rega Tour” – Biuro handlowo – usługowe w Świdwinie (gmina Świdwin)
„Tara Tour” w Trzebiatowie (gmina Trzebiatów)
Zgodnie z rejestrem „Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych”,
na obszarze realizacji „Programu” znajdują się 73 podmioty, posiadające uprawnienia organizatora
lub pośrednika turystycznego. Najwięcej takich przedsiębiorstw (lub organizacji) zarejestrowano na terenie
miasta Kołobrzeg (51). W Mrzeżynie (gmina Trzebiatów) funkcjonuje jeden taki podmiot. Nie uwzględniając
obiektów nadmorskich gmin, w obszarze śródlądowym zidentyfikowano 21 organizatorów i pośredników
turystycznych. Poniższa tabela zawiera zastawienie tych podmiotów, z wskazaniem miejsca zarejestrowania.
Tabela 27: Licencjonowani organizatorzy i pośrednicy turystyczni z obszaru realizacji „Programu”
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Nazwa organizatora lub pośrednika
PPH REAL Radosław Spychalski
MODERN LANGUAGES CENTER Ośrodek Języków Obcych Magdalena Zwolińska
Biuro Turystyczne MRÓWKA s.c., Robert Żwirko, Jacek Todys
Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowo-Transportowe, Zbigniew Tymecki
ARTEMIS Sp. z o. o.
Jacek Goldstrom GOLDEX
Biuro Turystyczne TURNUS, Chmielewska Joanna
Przedsiębiorstwo PKS GRYFICE Sp. z o.o., Biuro Turystyczne LIDER TOUR
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe RUTEX s.c., Danuta Ruta, Ryszard Ruta
ARTOURS Artur Starek
COMMUNICATE Paweł Rychter
Anna Świtała FHU ANIMAX
Agencja Turystyczna HERMES s.c.
Biuro Turystyki Młodzieżowej FERIE, Korpal Danuta
Przedsiębiorstwo Polowań i Turystyki POMERANIA Sp. z o.o.
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinku
Organizator Turystyki i Wypoczynku POJEZIERZE TOUR, Agencja Usług Turystycznych
Sobów Bogusław
JAGD - Partner Biuro Polowań i Turystyki Hubert Sewerynek
Biuro Podróży VOYAGER Mariusz Polechoński
Biuro Turystyczne BARBARA, Barbara Kalbarczyk
Biuro Turystyczno-Przewozowe ALGA Mieczysław Szeról
Miejsce
zarejestrowania
Białogard
Chojna
Czaplinek
Człopa
Drawsko Pomorskie
Drawsko Pomorskie
Gryfice
Gryfice
Gryfice
Kalisz Pomorski
Myślibórz
Połczyn-Zdrój
Szczecinek
Szczecinek
Szczecinek
Szczecinek
Szczecinek
Świdwin
Wałcz
Wałcz
Złocieniec
Źródło: Na podstawie rejestru „Centralna Ewidencja Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych”
na stronie http://turystyka.gov.pl/CRZ.aspx
Zgodnie z danymi samorządów lokalnych, na analizowanym obszarze znajduje się 31 organizatorów
turystycznych, pośredników i agentów, z czego 13 na Pojezierzu Drawskim, 5 na Pojezierzu Myśliborskim,
6 na Pojezierzu Wałeckim, 3 w dorzeczu Parsęty i 7 w dorzeczu Regi. Na uwagę zasługuje Biuro Turystyczne
„Mrówka”. Specjalizuje się ono przede wszystkim w turystyce na Pojezierzu Drawskim, w tym prowadzi usługi
informacji turystycznej, organizuje spływy kajakowe.
- 73 -
3.5.
Organizacje pro-turystyczne
Do statutowych zadań jednostek samorządu terytorialnego należy rozwój lokalny (a więc również rozwój
turystyki) i promocja. Na obszarze objętym realizacją „Programu” funkcjonują organizacje pozarządowe,
których statutowym zadaniem jest wspieranie rozwoju i promocji turystyki. Zgodnie z Ustawą o Polskiej
Organizacji Turystycznej rolę taką pełnią: Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna (ZROT)
i lokalne organizacje turystyczne (LOT-y), działające bezpośrednio w gminach i powiatach analizowanego
obszaru. Organizacje te są międzysektorowymi stowarzyszeniami, zrzeszającymi samorządy lokalne,
inne organizacje pozarządowe oraz przedsiębiorców turystycznych.
Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna działa na rzecz rozwoju i promocji turystyki
całego Regionu. Jej członkami jest większość samorządów lokalnych, jak również stowarzyszenia
i związki branżowe oraz przedsiębiorstwa turystyczne. Zadania tej Organizacji koncentrują się na gospodarczej
funkcji turystyki. Podejmuje ona inicjatywy, które poprawiają stan i dostępność infrastruktury turystycznej,
wpływają na atrakcyjność oferty turystycznej, promują turystykę. Niektóre z projektów,
jak „Pomorski Krajobraz Rzeczny”, dotyczą bezpośrednio rozwoju śródlądowej turystyki wodnej.
Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna współpracuje z Urzędem Marszałkowskim
Województwa Zachodniopomorskiego w zakresie rozwoju i promocji turystyki.\
Tabela poniżej przedstawia lokalne organizacje turystyczne działające obecnie na obszarze realizacji
95
„Programu”:
Tabela 28: Lokalne organizacje turystyczne
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Nazwa organizacji
LOT Dorzecza Parsęty
LOT Pojezierza Drawskiego
LOT w Barlinku
LOT w Czaplinku
LOT w Drawnie
LOT w Kołobrzegu
LOT Powiatu Łobeskiego
LOT w Szczecinku - SZLOT
LOT w Złocieńcu
Stowarzyszenie Gmin Pojezierza Wałeckiego
W 2011 roku zainicjowano powstanie Lokalnej Organizacji Turystycznej Pojezierza Wałeckiego,
jednakże jej powstanie nie doszło do realizacji. Z inicjatywy Forum Turystyki Regionów realizowano w 2009 r.
projekt „Razem Więcej”, w ramach którego celem było utworzenie nowych lokalnych organizacji turystycznych.
W ramach tego projektu utworzono grupy partnerskie w turystyce w: Barlinku, Czaplinku, Dorzeczu Parsęty,
96
Drawsku Pomorskim i Złocieńcu, Kołobrzegu, Myśliborzu i Szczecinku.
Na rzecz rozwoju turystyki działają również inne stowarzyszenia, zrzeszenia i związki. Są to podmioty,
które pomagają w rozwoju lokalnym i najczęściej nie specjalizują się w turystyce. Część realizowanych
przez te podmioty projektów związana jest jednak z rozwojem turystyki, w tym turystyki wodnej.
Do ubiegłego roku na terenie Pojezierza Drawskiego działało prężnie Stowarzyszenie Gmin i Powiatów
95
Na podstawie wykazu organizacji turystycznych w Regionie znajdującego się na stronie www.wzp.pl.
96
„Zachodniopomorskie atrakcje turystyczne. Katalog grup partnerskich w turystyce”, Forum Turystyki Regionów, Szczecin
2009.
- 74 -
Pojezierza Drawskiego, które pełniło również funkcję informacji turystycznej Pojezierza Drawskiego.
Było to więc pro-turystyczne stowarzyszenie, nie mające statusu LOT-u. Niestety, stowarzyszenie przestało
działać. W dorzeczu Parsęty i Regi działają dwie organizacje, dla których jednym z obszarów aktywności
jest turystyka. Osobną kategorią organizacji pozarządowych są lokalne grupy działania (LGD), które realizują
politykę rozwoju obszarów wiejskich. Podstawą działania takich organizacji, mających najczęściej formę
stowarzyszeń, jest Lokalna Strategia Rozwoju (LSR). Na uwagę zasługują w szczególności lokalne grupy działania
i lokalna grupa rybacka. Te pierwsze organizacje realizują w ramach tzw. „małych projektów” wiele inicjatyw
na rzecz rozwoju i wzrostu konkurencyjności małej przedsiębiorczości turystycznej (np. dofinansowują budowę
pomostów na rzekach i jeziorach, organizację spływów kajakowych, działania promocyjne).
Projekty te omówione zostaną w dalszej części „Programu”. Poniżej znajduje się zestawienie najważniejszych
z wymienionych.
Tabela 29: Inne organizacje wspierające rozwój turystyki wodnej
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Nazwa organizacji
Lokalna Grupa Działania „Centrum Inicjatyw Wiejskich” (Łobez, Węgorzyno, Resko)
Lokalna Grupa Działania „Dolnoodrzańska Inicjatywa Obszarów Wiejskich” (Cedynia, Chojna, Moryń)
Lokalna Grupa Działania „Gryflandia” (Trzebiatów, Gryfice, Płoty)
Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo Drawy” (obszar Pojezierza Drawskiego oraz częściowo dorzecza Regi)
Lokalna Grupa Rybacka „Sieja” w dorzeczu Regi
Lokalna Grupa Rybacka w Szczecinku (Pojezierze Drawskie i dorzecze Parsęty)
Nadnotecka Grupa Rybacka (obejmuje zasięgiem Pojezierze Wałeckie)
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Lider Pojezierza" w Barlinku (Barlinek, Myślibórz, Nowogródek Pomorski,
Lipiany, Przelewice, Pełczyce)
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Lider Wałecki” (Pojezierze Wałeckie na terenie gmin Wałcz, Człopa, Tuczno
i Mirosławiec)
Stowarzyszenie Rybackie Pojezierza Myśliborskiego w Chojnej
Stowarzyszenie „Z biegiem Myśli”
Środkowopomorska Grupa Działania (Tychowo)
Towarzystwo Miłośników Parsęty
Towarzystwo Miłośników Rzeki Regi
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Drawieńskiej
Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi
Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
4. Oferta produktu turystycznego
W celu dokonania analizy istniejących produktów turystycznych w zakresie turystyki wodnej,
należy określić, jakie będzie rozumienie pojęcia „produkt turystyczny”. Produkt turystyczny może być
interpretowany bardzo różnie, jednak wg strukturalnego podejścia prof. Gołębskiego należy definiować go, jako
pakiet składników materialnych i niematerialnych, które umożliwiają realizację celu turystycznego, nabywanych
przez klienta/turystę w związku z wyjazdem poza miejsce zamieszkania. Produkt turystyczny powinien mieć
wymiar ekonomiczny – chodzi o ofertę, która jest dostępna w kanałach dystrybucji i sprzedaży.
Takie rozumienie produktu turystycznego przyczynia się do rozwoju gospodarczego Regionu. Produkt
turystyczny tworzą naturalne i stworzone przez człowieka walory i dobra turystyczne, towary oraz usługi
umożliwiające przybycie i pobyt związany z celami turystycznymi. Główne składniki produktu turystycznego to:
•
•
atrakcje i środowisko miejsca docelowego,
infrastruktura i usługi miejsca docelowego,
- 75 -
•
•
•
dostępność miejsca docelowego, szybkość, wygoda i koszty dotarcia podróżnego,
wizerunki i postrzeganie miejsca docelowego, jako motywator decyzji zakupu,
cena płacona przez konsumenta, jako suma kosztów powyższych składników.
Produkt turystyczny można traktować w sposób bardzo wąski lub bardzo szeroki, na różnych poziomach
97
odniesienia:
•
•
•
•
•
•
rzecz (dobra materialne tj. przewodniki, mapy, sprzęt turystyczny, pamiątki),
usługa (pojedyncza usługa turystyczna tj. przewodnicka, hotelarska, gastronomiczna, transportowa),
wydarzenie (różnego rodzaju festiwale, spotkania, wystawy, święta, itp.),
impreza (zestaw kilku usług lub usług i dóbr materialnych, organizowanych przez organizatorów
turystyki i rekreacji),
obiekt (jedna główna atrakcja powiązana z kilkoma usługami towarzyszącymi skupiona w jednym
miejscu, obiekcie),
obszar (region, powiat, miejscowość, park narodowy i inny obszar mający wewnętrznie złożony zbiór
elementów wyróżnionych ze względu na swoją konkretną lokalizację w przestrzeni, charakteryzującą
się walorami turystycznymi).
Dla analizowanego obszaru bardzo istotne znaczenie ma tzw. liniowy produkt turystyczny.
Jest on specyficznym rodzajem produktu turystycznego, który umiejscowiony powinien posiadać wszystkie
wyżej wymienione elementy. Po odpowiednim zagospodarowaniu, promocji i stworzeniu sieci dystrybucji
produkt taki może stać się elementem oferty turystycznej danego obszaru, a z czasem po zdobyciu
odpowiedniej renomy produktem markowym. Produkt liniowy składa się z usług i towarów, której podstawę
wyznacza trwale oznaczony lub przyjęty ciąg turystyczny przebiegający przez obszary o specyficznych walorach,
umożliwiające uprawianie turystyki. Dla obszaru pojezierzy i dorzeczy produktami liniowymi o priorytetowym
znaczeniu są szlaki kajakowe na rzekach (opisane wcześniej).
Odnosząc się do identyfikowanej wcześniej infrastruktury technicznej i społecznej, produkty dla turystyki
wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi
można podzielić na następujące kategorie:
•
•
•
•
•
•
produkty rekreacji i wypoczynku nad jeziorami (plaże, kąpieliska, wypożyczalnie sprzętu,
statki wycieczkowe, obiekty noclegowe, gastronomiczne oraz rekreacyjno – sportowe),
produkty turystyki kajakowej (szlaki kajakowe rzekami i jeziorami, przystanie, pomosty,
stanice kajakowe, wypożyczalnie sprzętu, szkółki kajakowe i instruktorzy, obiekty noclegowe
i gastronomiczne w pobliżu szlaków, imprezy – spływy kajakowe),
produkty dla turystyki żeglarskiej – żegluga śródlądowa (mariny, porty i przystanie, pomosty,
wypożyczalnie sprzętu, obiekty noclegowe i gastronomiczne w pobliżu głównych jezior),
produkty dla turystyki windsurfingowej (przystanie, pomosty, szkółki i instruktorzy,
obiekty noclegowe i gastronomiczne),
produkty dla wędkarstwa (łowiska, PZW, przedsiębiorstwa rybackie, system pozwoleń i kart,
bazy wędkarskie),
produkty dla turystyki nurkowej (bazy nurkowe, instruktorzy, wynajem sprzętu).
97
J. Karczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk, Produkt turystyczny, PWE, Warszawa 2005, s. 74.
- 76 -
Dla
analizowanego
obszaru
kluczowe
znaczenie
mają
takie
produkty
turystyczne,
które są charakterystyczne i wyróżnialne dla Regionu. Chodzi o obecne i potencjalne produkty turystyczne.
Odnosząc się do prezentowanego rozumienia produktu, jako takie należy uznać m.in:
• szlak kajakowy na rzece Drawa,
• Jezioro Drawskie z istniejącą infrastrukturą (jedyne jezioro śródlądowe środkowej części Województwa
Zachodniopomorskiego, obecne na śródlądowych szlakach żeglarskich),
• Drawieński Park Narodowy (ma swoją siedzibę na terenie Województwa Zachodniopomorskiego),
• Drawski Park Krajobrazowy, wraz z położonymi na jego terenie jeziorami, rzekami, miastami,
• szlak kajakowy „Pętla Szczecinecka”,
• Szczecinek i Jezioro Trzesiecko,
• Borne Sulinowo i Jezioro Pile,
• szlak kajakowy Gwdy i jej dopływów,
• Pojezierze Drawskie,
• Ogród Dendrologiczny w Przelewicach,
• Jezioro Myśliborskie,
• Barlinek i Jezioro Barlineckie,
• Pojezierze Myśliborskie,
• szlak kajakowy „Wałecka Pętla Kajakowa”,
• Pojezierze Wałeckie,
• szlak kajakowy na rzece Rega, czyli „Kajakiem do Morza”,
• szlak kajakowy na rzece Parsęta,
• Zachodniopomorski Szlak Nurkowy, na obszarze realizacji „Programu”,
• „Pomorski Krajobraz Rzeczny”.
Uzupełnieniem wymienionych wyżej produktów są tematyczne szlaki, zlokalizowane wokół jezior i wzdłuż
biegów rzek. Na całym analizowanym terenie wytyczone zostały np. atrakcyjne szlaki rowerowe, konne,
samochodowe oraz szlaki kulturowe o zasięgu regionalnym i ponadregionalnym (np. Szlak św. Jakuba,
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego, Szlak Zachodniopomorskiej Przygody, w skład którego wchodzą
oba wymienione wyżej parki: Drawieński Park Narodowy i Drawski Park Krajobrazowy). Istotnym produktem
turystycznym analizowanego obszaru jest Wał Pomorski. W odniesieniu do Pojezierza Myśliborskiego warto
wspomnieć o Barlineckim Centrum Nordic Walking. Jedną z kategorii produktu turystycznego są wydarzenia
i imprezy. W tym przypadku chodzi o te z nich, które są bezpośrednio związane z turystyką wodną. Na obszarze
realizacji „Programu” odbywają się imprezy, związane z jeziorami i rzekami. Imprezy te są atrakcyjnymi
produktami turystycznymi i wpływają na propagowanie turystyki wodnej obszarów pojeziernych i dorzeczy.
Są to imprezy żeglarskie, kajakowe, wędkarskie, dotyczące sportów motorowodnych, sportowe regaty,
maratony, itp. Poniżej wymienione są najważniejsze, cyklicznie odbywające się imprezy dot. turystyki wodnej:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Inauguracja sezonu żeglarskiego w Czaplinku,
Festiwal Wędkarski w Czaplinku i Bornym Sulinowie,
Piknik nad Drawą w Drawnie,
Otwarte Zawody Spinningowe o Puchar Burmistrza Drawna,
Regaty Żeglarskie z cyklu Powiatowej Ligi Żeglarskiej w Drawnie,
Ogólnopolskie Regaty Żeglarskie o Puchar Ziemi Złocieńskiej w Złocieńcu,
Mistrzostwa Polski Narodowego Stowarzyszenia Klasy Optimist do lat 11 w Złocieńcu,
Regaty Smoczych Łodzi – SMOKI 2012 w Szczecinku,
Regaty o Puchar Starosty Szczecineckiego w Szczecinku,
Puchar Polski w Wekeboardzie w Szczecinku,
- 77 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rodzinne Mistrzostwa Polski na Wyciągu do Nart Wodnych w Szczecinku,
Regaty o Memoriał H. Falkowskiego w Szczecinku,
Ogólnopolski Spinningowy Turniej Trzech Miast, Wędkarski Poligon Borne Sulinowo,
Ogólnopolski Spływ Kajakowy „Gwda” – Wojskowe Koło PTTK „Wiarusy” przy WKU
w gminie Szczecinek,
Ogólnopolski Zimowy Spływ Kajakowy rzeką Gwdą z Grudnej przez Jastrowie do Piły - połowa marca,
Ogólnopolski Spływ Kajakowy rzeką Piławą „Majówka z Sobótką" długi weekend majowy,
Ogólnopolski Spływ Kajakowy „Wałecką Pętlą Kajakową" - połowa lipca - jako impreza towarzysząca
kolejnemu Jarmarkowi Stefana Batorego odbywającemu się w Wałczu,
Zawody Muchowe „Lipień Drawy”,
Ogólnopolski Spływ Kajakowy „Jesienna Drawa" – I dekada września przy współorganizacji
UMiG w Człopie,
Międzynarodowy Maraton Kajakowy (Pojezierze Wałeckie),
Ogólnopolski Spływ Kajakowy „Złota jesień na Rurzycy” (Pojezierze Wałeckie),
Wędkarskie Mistrzostwa Podlodowe w Wałczu,
Zawody Spiningowe ,,Szczupak Doliny Rurzycy'' im. Pawła Piotrowskiego (Pojezierze Wałeckie),
Zawody Spinningowe „Drapieżnik Radunia" (Pojezierze Wałeckie),
Regaty z okazji „Dni Myśliborza”, Międzynarodowe Regaty o Puchar Leonida Teligi, Regaty o Błękitną
Wstęgę Jeziora Myśliborskiego, Motorowodne Mistrzostwa Świata i Europy w Myśliborzu,
Regaty żeglarskie, Ogólnopolskie Otwarte Regaty Żeglarskie o „Puchar Czterech Wysp” w Barlinku,
Wetwater festival, Floating Trippin Festival, regaty „O Szafirową Wstęgę Jeziora Morzycko" w Moryniu,
Spinningowe Zawody Wędkarskie „Piknik z Rybką” w Lipianach,
Wakacje pod żaglami „Neptunalia” w Lipianach,
Otwarte Ogólnopolskie Zawody Spinningowe „Salmo Parsęty”,
„Towarzyskie Zawody Kończące Spinningowy Sezon Łososiowy nad Parsętą”,
„Maraton Wędkowania na Plaży” w Kołobrzegu,
„Biesiada Łososiowa” w Dygowie,
„Święto Troci i Łososia” w Krzywopłotach k/Karlina,
Międzynarodowy Spływ Kajakowy Parsętą” w Karlinie,
Ogólnopolskie Zawody Spinningowe o Puchar Burmistrza Trzebiatowa „TROĆ-REGI” w Trzebiatowie,
„I Wiosenna Troć Dorado” Spinningowo-Muchowe Wędkarskie Zawody Towarzyskie na rzece Rega,
Memoriał im. Roberta Topoli pod nazwą „Pstrąg Regi”– odbywa się w różnych miejscach na terenie
gmin Łobez, Resko, Świdwin,
Zawody Wędkarskie o Puchar Starosty Łobeskiego.
Na szczególną uwagę zasługują specjalnie organizowane spływy rzekami (Drawą, Gwdą, Piławą, Regą,
Parsętą). Z jednej strony przyczyniają się one często do udrożnienia tych rzek (imprezy mają na celu
uprzątnięcie odpadów i przeszkód, które zalegają na rzekach). Z drugiej strony stanowią formę propagacyjną
w stosunku do uprawiania kajakarstwa na rzekach Województwa Zachodniopomorskiego.
Analizując produkty turystyczne dla turystyki wodnej należy zwrócić uwagę na brak funkcjonowania
w praktyce oferty sieciowego produktu turystycznego – pakietów turystycznych. Ten problem pojawił się
w trakcie konsultacji i był artykułowany zarówno przez organizacje branżowe (ZROT), jak również
przedstawicieli branży turystycznej.
- 78 -
5. Promocja turystyki wodnej
Działania w zakresie promocji turystyki wodnej w obszarze śródlądowym realizowane są z różnym
natężeniem, za pomocą różnych narzędzi. Najczęściej działania promocyjne podejmowane są przez gminy
i powiaty, posiadające na swoim terenie akweny. Promocja turystyki wodnej stanowi tylko części obszaru
zainteresowań samorządów lokalnych. Jak podkreślano w trakcie konsultacji, analizowany obszar
nie jest tak dobrze rozwinięty pod względem infrastruktury turystycznej, aby oprzeć się tylko na turystyce
wodnej. Ten rodzaj turystyki jest przedmiotem promocji, w zakresie informowania o walorach związanych
z akwenami oraz zagospodarowaniem turystycznym jezior i rzek. Wydawane są tematyczne publikacje,
dotyczące turystyki wodnej. Przykładem są: broszura „Turystyka wodna w gminie Złocieniec”,
„Jeziora i szlaki wodne Pojezierza Wałeckiego”, „Gmina Czaplinek. Przewodnik wędkarski”,
„Informator Turystyczny. Łowiska na rzekach Parsęcie i Radwi”. Wśród stosowanych narzędzi
najczęściej wykorzystywana jest promocja wydawnicza. Jednostki samorządowe chętnie uczestniczą
w targach turystycznych, na których prezentują swój potencjał. Najczęściej ograniczają się jednak
do promowania walorów naturalnych – nie włączają się w tworzenie i promocję sieciowych produktów
turystycznych lub robią to w niewystarczający sposób. Branża turystyczna obszaru realizacji „Programu”
wskazuje na niedostateczne wsparcie w promocji ze strony jednostek samorządu lokalnego, niewystarczające
zrozumienie problemów, z jakimi zmagają się przedsiębiorcy turystyczni. Podmioty te podejmują działania
promocyjne na rzecz swoich obiektów niezależnie. Rzadko korzystają z zewnętrznych kanałów sprzedaży.
W ramach promocji kompleksowej całych krain geograficznych, objętych „Programem”, działało
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego. Na Pojezierzu Wałeckim taką rolę pełni
Stowarzyszenie Gmin Pojezierza Wałeckiego. Na Pojezierzu Myśliborskim brakuje organizacji,
która zajmowałaby się w sposób całościowy i spójny promocją tej krainy. W północnej części analizowanego
obszaru działają: Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi oraz Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty.
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego, które funkcjonowało do niedawna,
działało na rzecz rozwoju i promocji turystyki (targi turystyczne, wydawnictwa promocyjne, organizacja
i wspieranie imprez lokalnych, konkursów o charakterze turystycznym, edukacja pro-turystyczna, pobudzanie
aktywności branży turystycznej, pozyskiwanie środków na rozwój turystyki). Obecnie promocją turystyki
na Pojezierzu Drawskim w obszarze 11 gmin (bez Połczyna-Zdroju, ale włączając Wierzchowo) zajmuje się
LGD „Partnerstwo Drawy”. Każdy z powiatów (drawski i szczecinecki) oraz każda z gmin na Pojezierzu Drawskim
realizuje własną politykę promocyjną. Brakuje długofalowych spójnych działań, chociaż z inicjatywy
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego powstały dwa dokumenty strategiczne
dla tej krainy, zainicjowane zostało stworzenie marki turystycznej „Pojezierze Drawskie”.
Na terenie Pojezierza Myśliborskiego brakuje jednej organizacji, która zajmowałaby się promocją całej
krainy. Każda z gmin realizuje swoją własną politykę promocyjną. Gminy należą do czterech powiatów,
z których każdy ma własną koncepcję na promocję. Turystyka wodna jest najlepiej eksponowana w działaniach
powiatu myśliborskiego oraz należących do niego dwóch gmin: Myśliborza i Barlinka. Nie są prowadzone jednak
spójne działania promocyjne, pojawiają się różne komunikaty, które niekonieczne podkreślają potencjał krainy
w zakresie turystyki wodnej.
Cztery gminy Pojezierza Wałeckiego (miasto Wałcz, Człopa, Tuczno oraz Jastrowie spoza Województwa
Zachodniopomorskiego) skupione są w Stowarzyszeniu Gmin Pojezierza Wałeckiego. Częścią działalności
Stowarzyszenia jest promocja turystyki. Z inicjatywy tej organizacji utworzono szlak kajakowy
„Wałecka Pętla Kajakowa”, który w 2003 r. został wyróżniony przez Polską Organizację Turystyczną w konkursie
ogólnopolskim na najlepszy produkt turystyczny. Stowarzyszenie jest członkiem i założycielem
- 79 -
Zachodniopomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Powiat wałecki i jego gminy również podejmują
działania, wspierające rozwój i promocję turystyki. Wydawane są publikacje tematyczne. Pojezierze Wałeckie
prezentowane jest na targach turystycznych. Warto zwrócić jednak uwagę, że brakuje dobrej jakości
kartograficznych map tej krainy. Nie są ogólnie dostępne batymetryczne mapy jezior (co jest bardzo popularne
na Pojezierzu Drawskim).
Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty jest organizacją, zrzeszającą 22 gminy w dorzeczu Parsęty
i jego sąsiedztwie. Związek przyjął sobie za cel podejmowanie wspólnych przedsięwzięć w zakresie
ochrony wód, ziemi, powietrza i krajobrazu oraz ukierunkowywanie rozwoju gospodarczego terenu
swoich członków w oparciu o naturalne walory przyrodnicze i środowiskowe. Działania w zakresie promocji
turystyki wodnej w Dorzeczu Parsęty podejmuje większość gmin analizowanego obszaru,
zamieszczając na swoich stronach informacje i zachęty do skorzystania z oferty, publikując ulotki promocyjne.
Gmina Karlino podjęła działania na rzecz poprawy konkurencyjności i rozwoju infrastruktury dla turystyki
wodnej, przygotowała ofertę spływów, wypożycza kajaki i organizuje spływy.
Na obszarze dorzecza Regi działa Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi. Nie podejmuje ona jednak widocznych
na zewnątrz działań na rzecz promocji regionu Dorzecza Regi. Projektem o istotnym znaczeniu dla rozwoju
turystyki wodnej na analizowanym obszarze jest „Kajakiem do morza – sieć przystani kajakowych”, realizowany
przez powiat gryficki i mający na celu wzrost atrakcyjności Regi. Na każdej ze stron internetowych gmin
w Dorzeczu Regi znaleźć można informacje nt. szlaku kajakowego Regi (na niektórych również zawarte
są informacje o możliwościach spływów kajakiem innymi rzekami – dopływami Regi) oraz walorach
do uprawiania wędkarstwa (dość ogólne informacje). Zadania w zakresie promocji wędkarstwa realizuje
Towarzystwo Miłośników Rzeki Regi. Brakuje spójnych, międzygminnych działań na rzecz rozwoju i promocji
Dorzecza Regi. Na rzecz rozwoju turystyki i promocji działa również LGD „Gryfladnia”. Na rzecz promocji
turystyki działają także LOT Łobez i LGR (Lokalna Grupa Rybacka) „Sieja”.
- 80 -
III.
Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju śródlądowej turystyki
wodnej w Województwie Zachodniopomorskim na obszarze
realizacji „Programu”
Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi odnoszą się przede wszystkim do rozwoju
żeglarstwa i kajakarstwa w Polsce, na tle istniejących zjawisk w turystyce polskiej, europejskiej i światowej.
Uwzględniają również ramy prawne i organizacyjne funkcjonowania akwenów i ich wykorzystywania do celów
turystycznych. W tym zakresie sytuacja jest bardzo skomplikowana, co niejednokrotnie stanowi czynnik
hamujący rozwój turystyki wodnej. Aby móc zaprogramować rozwój turystyki wodnej na analizowanym
obszarze, niezbędne jest odniesienie się do obszarów konkurencyjnych, a więc innych pojezierzy i rzek.
Ten rodzaj analizy konkurencji ma pomóc w określeniu pożądanej pozycji konkurencyjnej, najbardziej
adekwatnej drogi rozwojowej. Poniższy rozdział poświęcony jest tym właśnie zagadnieniom.
1. Rozwój śródlądowej turystyki wodnej w Polsce
1.1.
Rynek turystyczny w Polsce, Europie i na świecie
Na rozwój turystyki wodnej śródlądowej w Województwie zachodniopomorskim wpływa sytuacja
na europejskim rynku turystycznym, a także trendy w turystyce światowej. Analizując rozwój turystyki
w Europie i na świecie, odnieść należy się do danych za 2010 r. Są to dane, które można porównać z danymi
statystycznymi, gromadzonymi przez Główny Urząd Statystyczny. Pomimo kryzysu gospodarczego,
w światowej turystyce odnotowano wzrost. UMWTO szacuje, że liczba wyjazdów turystycznych w 2010 r.
wzrosła o ok. 6,7% do 935 mln. Największy udział w rynku turystycznym miały kraje rozwijające się.
Sytuacja na europejskich rynkach turystycznych była trudniejsza. Europa bardziej odczuła skutki kryzysu,
który pogłębiały zdarzenia niezależne (np. wybuch wulkanu na Islandii, który sparaliżował czasowo ruch lotniczy
nad znaczącą częścią Europy w maju 2010 r.). Miało to wpływ na stan rozwoju turystyki w środkowo–
wschodniej części kontynentu, w tym w Polsce. Sytuacja w Europie Środkowo–Wschodniej poprawiała się
stosunkowo szybko i oszacowano wzrost turystyczny w tym obszarze na poziomie 4% w analizowanym roku.
Województwo Zachodniopomorskie, z uwagi na swoje położenie, pozostaje pod wpływem sytuacji
na rynkach turystycznych Europy Zachodniej, gdzie turystyka rozwijała się w 2010 r. szybciej, niż w innych
98
częściach kontynentu. Kraje Europy Zachodniej zanotowały wzrost turystyczny na poziomie ok. 5%.
Potencjał krajowego rynku turystycznego jest istotny z punktu widzenia rozwoju turystyki wodnej
na obszarze objętym „Programem”. Polacy nadal chętnie wybierają krajowe destynacje, a niepewna sytuacja
w strefie Euro i wysokie kursy walut zachęcają do wypoczynku w Polsce. Z raportu Instytutu Turystyki wynika,
że uczestnictwo dorosłych Polaków w krajowym ruchu turystycznym było w 2010 r. niższe o 2%,
niż w roku poprzednim. Odnotowano niższe uczestnictwo Polaków w podróżach długookresowych (co najmniej
5 dni), ale wzrasta ich częstotliwość. Wzrasta uczestnictwo mieszkańców naszego kraju w podróżach
krótkookresowych (2-4 dni), jak i liczba tego rodzaju podróży. W 2010 r. Polacy wzięli udział w 33,9 mln podróży
(więcej o 10%, niż w roku poprzednim). Podróże długookresowe stanowiły 60% podróży ogółem.
Dane statystyczne wskazują również na wzrost średniej długości pobytu w podróżach długookresowych,
co miało miejsce głównie w sezonie letnim. W strukturze celów nieznacznie zmalał udział podróży
98
http://www.intur.com.pl/trendy.htm
- 81 -
w celach turystyczno – wypoczynkowych, wzrosła natomiast liczba odwiedzin krewnych i znajomych.
Podczas podróży długookresowych 37% Polaków wybrało w 2010 r. morze, 26% góry, a 15% jeziora
i pobyt w województwach: pomorskim, zachodniopomorskim, mazowieckim i małopolskim. O 2-4 dni
częściej niż nad morze Polacy jeżdżą w góry i nad jeziora. W 2010 r. wzrosła o 13% liczba zagranicznych
podróży Polaków. Średnie dzienne wydatki Polaków na wyjazdy zagraniczne spadły w stosunku do 2009 r.,
w tym na krajowe wyjazdy długookresowe o 7%, a na krajowe wyjazdy krótkookresowe o 3%.
99
O 15% wzrosły natomiast wydatki Polaków na wyjazdy zagraniczne.
Z uwagi na położenie Województwa Zachodniopomorskiego, istniejące szlaki komunikacyjne i charakter
oferty turystycznej, istotne znaczenie mają przyjazdy turystów zagranicznych. Jest to cenna informacja
o potencjale i kierunkach rozwoju analizowanego rynku. W zakresie zagranicznego ruchu turystycznego
w Polsce w 2010 r. nastąpiła lekka poprawa, w stosunku do 2009 r. W 2010 r. nasz kraj odwiedziło 12,5 mln
turystów zagranicznych (prognoza „Strategii Rozwoju Kraju” zakładała, że Polskę odwiedzi w 2010 roku
18,3 mln turystów zagranicznych). Oznacza to, że po spadku w 2009 r. zanotowano wzrost o 0,6 mln rok
po roku. Jednocześnie zwiększa się liczba noclegowych obiektów turystycznych, związana z „boomem”
na krajowym rynku hotelarskim. Od 2006 r. liczba obiektów turystycznych w Polsce wzrosła o 359,
a liczba miejsc noclegowych o 37000. Rosnąca liczba korzystających z noclegów w turystycznych obiektach
zbiorowego zakwaterowania (o prawie 2,8 mln osób w latach 2006-2009, do 19,4 mln osób w 2009 r.) wskazuje
na rozwój turystyki krajowej. Zdaniem ekspertów wzrost udziału turystyki krajowej spowodowany
jest m.in. wydłużeniem szlaków turystycznych o ponad 3000 km. W 2009 r. przybyło np. 2108 km szlaków
rowerowych. Znaczący wpływ na rozbudowę sieci szlaków turystycznych miała realizacja projektów
100
dofinansowanych ze środków unijnych. Instytut Turystyki prognozował, że liczba przyjazdów turystów będzie
101
powoli rosnąć do poziomu około 13,6 mln w latach 2012 i 2013 oraz do 14,6 mln w 2015 roku. Wzrasta liczba
turystów z Rosji, Finlandii, Białorusi, Łotwy, Norwegii, Turcji, Belgii, Hiszpanii, Portugali. Spada liczba wizyt
mieszkańców Danii, Estonii, Szwecji. Spadła liczba podróży służbowych, w porównaniu do 2009 r.,
wzrosła natomiast odwiedzin krewnych i znajomych. W 2010 r. średnia długość pobytu turystów zagranicznych
w Polsce zmalała (wyniosła ok. 3,9 noclegu). Znacząco zmalała długość pobytu turystów z Niemiec.
Przyjazdy drogą lotniczą wiążą się z dłuższym pobytem (6,3 noclegu). Przyjeżdżający drogą lądową zostają
w Polsce średnio na 3 noclegi. Cechą charakterystyczną turystyki przyjazdowej jest znaczna liczba wizyt
tej samej osoby w ciągu roku. Do regularnych gości w Polsce należą Niemcy oraz turyści z pozostałych krajów
sąsiedzkich. W 2010 r. turyści zagraniczni najczęściej odwiedzali województwa: mazowieckie, małopolskie,
zachodniopomorskie i dolnośląskie. Przeciętne wydatki turystów zagranicznych w Polsce wyniosły ok. 390 USD
102
na osobę i blisko 75 USD dziennie (jest to spadek o 4,6% w stosunku do 2009 r.).
Według szacunków WTTC, udział gospodarki turystycznej w światowym PKB był w 2010 r. na poziomie
9,2% i jest to o 0,2% mniej, niż w roku poprzednim. Sam przemysł turystyczny miał wygenerować PKB
na poziomie 3,2% (tu wartość nie uległa zmianie w stosunku do roku poprzedniego).
W przypadku Unii Europejskiej udział przemysłu turystycznego w PKB pozostaje w ocenie WTTC na tym samym
poziomie 3,4-3,5%, a gospodarki turystycznej zmniejszył się nieznacznie z 9,8% do 9,5%. W Polsce gospodarka
turystyczna stanowiła 7,3% PKB, zaś przemysł turystyczny – 1,6% PKB. Prognozuje się, że nastąpi
dalsze zmniejszanie się udziału w PKB w Polsce (zarówno przemysłu turystycznego, jak i gospodarki
turystycznej). Zamiany te zapowiadają wolniejszy wzrost turystyki, w stosunku do innych dziedzin
99
http://www.intur.com.pl/inne/wyjpol10.pdf
„Raport Polska 2011. Gospodarka, społeczeństwo, regiony”, opracowanie pod red. dr Piotra Żubera
– Dyrektora Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011,
s. 78.
101
http://www.intur.com.pl/
102
http://www.intur.com.pl/inne/komunikat_roczny2010.pdf
100
- 82 -
103
gospodarki.
Zwiększenie zainteresowania Polską,
jako destynacją turystyczną, w roku 2012,
jak i w następnych latach może przynieść organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej w 2012 roku.
Zmiany i prognozy na rynku turystycznym będą miały udział na rozwój turystyki w Województwie
Zachodniopomorskim, również na rozwój turystyki wodnej. Wpłyną na dynamikę trendów w turystyce,
które były obserwowane i komentowane od kilku lat. Trendy te dotyczyły zarówno popytu i podaży na rynkach
turystycznych, jak i polityki marketingowej. Były uwzględniane w działaniach instytucji zajmujących
się planowaniem rozwoju turystyki. Przykładem jest budowanie markowych produktów turystycznych.
Widoczny wzrost częstotliwości wyjazdów, przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału podróży długookresowych,
wymusza dostosowanie oferty turystycznej. Z pewnością nie spadnie zainteresowanie produktami
specjalistycznymi oraz krótkimi i intensywnymi wyjazdami weekendowymi, aktywnymi wakacjami
z interesującą ofertą krajoznawczą. Popularnością cieszyć się będą pobyty na obszarach atrakcyjnych
pod względem przyrodniczym, produkty agroturystyki i ekoturystyki. Istotne będzie bezpieczeństwo
i komfort podróżowania.
Jednocześnie można zaobserwować stopniowy schyłek modelu turystyki masowej. W najbliższej przyszłości
czekają nas trwalsze zmiany tradycyjnego modelu turystyki. Obejmą one wszystkie aspekty związane
z procesem tworzenia oferty, obsługi turystów i sprzedaży oferty. Jak prognozują eksperci, w sektorze atrakcji
turystycznych nastąpi znaczący przełom. Nie wystarczą eksploatowane do tej pory intensywnie w działaniach
promocyjnych
atrakcje
przyrodnicze.
Będą
powstawać
nowe
atrakcje
antropogeniczne,
zaspokajające różne potrzeby. Będą one łączyć element poznawczy w rozrywką i aktywnym wypoczynkiem,
jak parki tematyczne. Obecnie jest realizowanych wiele projektów na obszarach o dobrej dostępności
komunikacyjnej, a niskiej atrakcyjności przyrodniczej (parki dinozaurów, miniatur, rozrywki i zabaw).
W kategoriach produktu rosnąć będzie znaczenie imprez, wydarzeń i eventów. Nastąpi tzw. „produktywizacja
104
obszarów turystycznych”, która wiązać będzie się z aktywnym wykorzystywaniem nowoczesnych technologii.
Te trendy są istotne z punktu widzenia potencjału i oczekiwanych kierunków rozwoju Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
1.2.
Rynek śródlądowej turystyki wodnej
Na rozwój śródlądowej turystyki wodnej na analizowanym obszarze należy spojrzeć z perspektywy
turystyki wodnej w Polsce. Uwzględnić należy również tendencje, pojawiające się w turystyce europejskiej
i światowej. W przypadku pojezierzy i obu dorzeczy (nie licząc gmin nadbałtyckich) istotne znaczenie ma fakt,
że obszar ten leży poza wyznaczonymi śródlądowymi drogami wodnymi. W Województwie
Zachodniopomorskim do takich dróg należy rzeka Odra, wraz z Szczecińskim Węzłem Wodnym.
Na szlaku śródlądowych dróg wodnych leżą, oprócz Ody i Wisły: Noteć, Warta, Bug, Narew, Kanał Elbląsko–
Ostródzki oraz Pisa (prowadzi szlakiem Wielkich Jezior Mazurskich). Jeziora pojezierzy Województwa
Zachodniopomorskiego nie są ze sobą połączone i nie ma możliwości przepływania pomiędzy nimi.
W znaczący sposób wpływa to na potencjał żeglarski tego obszaru. Dotyczy to również statków wycieczkowych,
które pływają na 5 jeziorach Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego: jest to żegluga pasażerska
o charakterze lokalnym, obejmująca tylko jedno jezioro. Nie są one połączone z Zachodniopomorskim Szlakiem
Żeglarskim. W takiej sytuacji trudno w sposób porównywalny ocenić potencjał żeglarski pojezierzy środkowej
części Regionu, względem innych obszarów żeglarskich. Należy wyraźnie zaznaczyć jednak, że pod względem
103
„Polska gospodarka turystyczna w okresie światowego kryzysu”, opracowanie autorstwa zespołu: T. Dziedzic,
K. Łopaciński, A. Saja, J. Szegidewicz, Instytut Turystyki i Polska Agencja Rozwoju Turystyki na zlecenie Ministerstwa Sportu
i Turystyki, Warszawa 2010.
104
J. Wysokiński, „Zmiany w kierunku nowego modelu w turystyce”, specjalne wydanie „Rynku Podróży” na Tour Salon,
październik 2011.
- 83 -
atrakcyjności żeglarskiej najważniejsze akweny analizowanego obszaru są ocenione wysoko i zajmują
ważną pozycję na mapie żeglarskiej Polski (wcześniej powoływano się na opinie żeglarzy i umiejscowienie
dwóch zbiorników w przewodniku najatrakcyjniejszych miejsc żeglarskich w Polsce).
Już od kilku lat podkreśla się, że żeglarstwo przeżywa swój renesans i odnotowuje się wzrost tego rynku.
Tendencje te objęły również Województwo Zachodniopomorskie. Powstaje Zachodniopomorski Szlak Żeglarski,
w ramach którego buduje się i modernizuje mariny jachtowe na szlaku wodnym Odry i wzdłuż wybrzeża
Morza Bałtyckiego. Jak wskazywano w dokumencie „Program rozwoju infrastruktury portów i przystani
żeglarskich Województwa Zachodniopomorskiego w regionie Odry, Zalewu Szczecińskiego u wybrzeża
Morza Bałtyckiego”, zwiększa się dostępność żeglarstwa. Wzrasta liczba użytkowników łodzi w Regionie,
a także standard i jakość obsługi w portach. Rośnie zatem również rynek sprzętu żeglarskiego.
Sam rynek żeglarski określany jest jako raczkujący, a siła nabywcza użytkowników tego typu obiektów w Polsce
mniejsza, niż w innych krajach europejskich. W polskich portach mariny żeglarskie są atrakcją samą w sobie
i stanowią atrakcyjny element zagospodarowania przestrzennego (mariny w Świnoujściu, Kołobrzegu).
W części śródlądowej dominowały przystanie klubowe, przystanie komercyjne są w trakcie tworzenia
105
i podlegają silnym wpływom popytu na usługi żeglarskie. Cytowany dokument mówił o ok. 4000 żeglarzach,
55 klubach zarejestrowanych w Zachodniopomorskim Okręgowym Związku Żeglarskim w Szczecinie.
Miały one posiadać 150 jachtów balastowych, 400 jednostek w klasach wojewódzkich i 40 motorówek.
Na wodach Województwa Zachodniopomorskiego pływało ok. 1100 stale rezydujących jednostek
106
i 150 z innych regionów.
Obecnie w Związku zrzeszonych jest 50 klubów żeglarskich, w tym 9 z obszaru objętego „Programem”.
107
Zarejestrowanych jest ok. 4000 żeglarzy. Nie ma jednak danych, dot. korzystania z przystani żeglarskich
na jeziorach Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego. Brakuje wiarygodnych statystyk,
na podstawie których można ocenić, jaki jest udział turystyki żeglarskiej na opisanych w poprzednim rozdziale
jeziorach w rynku żeglarskim Województwa Zachodniopomorskiego.
Zagrożeniem dla rozwoju żeglarstwa w Województwie Zachodniopomorskim jest silna konkurencja
ze strony marin i dobrze rozwiniętej sieci czarterowej w Niemczech, Danii, Szwecji i w Basenie
108
Morza Śródziemnego. Z oferty tej korzysta coraz więcej turystów polskich.
Zaplecze infrastrukturalne
systematycznie poprawia się, jednak i tutaj odczuwalne są skutki kryzysu i ograniczenie inwestycji prywatnych.
Z danych Polskiej Izby Przemysłu Jachtowego wynika, że spadła o 50% produkcja łodzi pływających
(z 22.000 przed kryzysem do 10.000 obecnie). Ważną informacją jest to, że 95% światowej produkcji to eksport,
głównie do Europy Zachodniej i w rejonie Basenu Morza Śródziemnego. Świadczy to o potencjale
europejskiego rynku. European Boating Asscciation ocenia liczbę łodzi w Europie na ok. 6,3 mln.
Obroty z turystyki wodnej wynosiły w 2009 r. ok. 72 mld euro i prognozuje się roczny wzrost na poziomie
109
ok. 5-6%. Chodzi tu o żeglarstwo rekreacyjne. Obecnie nad Bałtykiem znajduje się 38 marin i 1236 przystani
110
żeglarskich. Szacunki dla rynku żeglarskiego w Polsce są następujące:
•
•
•
większość jachtów w Polsce to jachty żaglowe i motorowe do żeglugi po wodach śródlądowych,
w Polsce stacjonuje ok. 60 000 jachtów, w tym ok. 10 000 jachtów na Mazurach,
corocznie aktywnie czas nad wodą spędza ponad 200.000 Polaków,
105
Zalewu Szczecińskiego u wybrzeża Morza Bałtyckiego”, Stowarzyszenie „Pomost” na Zlecenie Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin 2008, s. 75-79.
106
Jw. s. 79.
107
http://www.zozz.com.pl/
108
http://www.magazynwiatr.pl/index.php?artykul=90
109
M. Czerny, „Inwestycje w turystyce wodnej”, artykuł zamieszczony na stronie www.polskieszlakiwodne.pl, 2009 r.
110
S. Nietubski, „Raport dot. Przemysłu Jachtowego w Polsce – 2010”, Polska Izba Przemysłu Jachtowego
i Sportów Wodnych – POLBOAT, Warszawa 2011, s. 13-14.
- 84 -
•
główne obszary wypoczynku nad wodą to:
o Wybrzeże Bałtyku,
o Mazury,
o Jezioro Solina.
W Polsce istnieje około 150 szlaków kajakowych różniących się od siebie trudnością, długością
i atrakcyjnością. Z badań Polskiego Związku Kajakowego wynika, że kajakarstwo rekreacyjne staje się
111
coraz bardziej popularne, wzrasta liczba posiadających kajaki i systematycznie pływających.
Szacuje się, że w Polsce jest ok. 50.000 osób posiadających kajak. Nie ma danych dot. korzystających
z oferty wypożyczalni sprzętu wodnego. Trudno jest również określić realny popyt na usługi kajakarstwa
rekreacyjnego i liczbę korzystających. Warto jednak mieć na uwadze, że jest to aktywność wymagająca
odpowiedniej kondycji, również zaopatrzenia w profesjonalny sprzęt. Duża część szlaków kajakowych w Polsce
112
należy do średnio – trudnych i trudnych. Koszt najprostszego kajaka turystycznego to ok. 1000 zł.
Należy również rozróżnić turystykę kajakową od sportu kajakowego. Ten ostatni, jako dyscyplina sportowa,
uprawiany jest na profesjonalnych torach wioślarskich (w Województwie Zachodniopomorskim takie tory
znajdują się nad Jeziorem Raduń w Wałczu). Z punktu widzenia rozwoju kajakarstwa w Regionie
istotne jest również to, że dostępne są kajaki morskie. Na chwilę obecną brak jest informacji o wykorzystywaniu
tego typu kajaków na terenie Województwa Zachodniopomorskiego.
W Polsce jeszcze kilka lat temu sprzedawało się ok. 3000. kajaków rocznie. W roku poprzednim produkcja
wzrosła dwukrotnie. Blisko 90% rocznej produkcji liderów w polskiej branży eksportuje się do Niemiec, Danii
i Szwecji. Jednak w związku z kryzysem eksport zmalał o ok. 40% i duża część produkcji trafia na rynek polski,
113
do wypożyczalni sprzętu i organizatorów spływów kajakowych.
Na chwilę obecną nie ma pełnych i wiarygodnych danych dot. turystyki kajakowej w Województwie
Zachodniopomorskim. Można opierać się na informacjach gmin obszaru objętego „Programem”,
wg których z roku na rok wzrasta liczba turystów przyjeżdżających do Regionu w celach związanych
z kajakarstwem. Nie wiadomo jednak, jak duży jest to wzrost, ani jaki jest udział tej grupy turystów
w ogóle odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie. Wzrost jest jednak niewątpliwy.
Świadczy o tym reakcja na ograniczenia dot. liczby kajakarzy na rzece Drawa, wprowadzone przez Drawieński
Park Narodowy. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że w 2009 r. bilet wstępu na szlak wodny Drawy wykupiło
12.665 osób, a w 2010 r. 15.670 osób, daje to wyobrażenie o potencjalnej liczbie kajakarzy
114
na wodach Regionu. Należy tu uwzględnić, że popularnymi szlakami kajakowymi są szlaki na rzekach:
Parsęta, Rega, Ina, Myśla, Piława oraz na innych rzekach, których szlaki tylko częściowo znajdują się na terenie
Województwa Zachodniopomorskiego (m.in. na Gwdzie). O zainteresowaniu kajakarstwem świadczą również
projekty, związane z zagospodarowaniem szlaków, m.in. analizowany „Pomorski Krajobraz Rzeczny”
oraz „Kajakiem do Morza”.
111
http://www.pzkaj.pl
http://www.splywy.eu/turystyka-kajakowa
113
http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/526367,polska_kajakowym_eldorado_rynek_wystrzelil_kilka_lat_temu_i_ciagle_
rosnie.html
114
Dane uzyskane od Dyrekcji Drawieńskiego Parku Narodowego na potrzeby realizacji niniejszego „Programu”.
112
- 85 -
2. Polityka instytucji zarządzających akwenami wodnymi i obszarami
przyrodniczymi chronionymi prawem
Analizując uwarunkowania zewnętrzne rozwoju śródlądowej turystyki wodnej, należy rozpatrywać
ją w kategorii części gospodarki wodnej. Wprawdzie analizowany obszar nie leży na śródlądowych
szlakach wodnych, podlega jednak prawu dotyczącemu zarządzania akwenami wodnymi.
Dodatkowo, uwzględnić należy aspekty prawne ochrony środowiska, w tym występowanie różnych form
obszarów przyrodniczych chronionych prawem, przepisów dot. organizowania i uprawiania turystyki wodnej.
W tym zakresie występuje wiele trudności, które dodatkowo pogłębia skomplikowana struktura własnościowa
rzek, jezior i innego rodzajów akwenów, leżących na obszarze objętym realizacją „Programu”.
W tym podrozdziale zostaną krótko scharakteryzowane aspekty związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami
rozwoju turystyki wodnej na Pojezierzu Drawskim, Myśliborskim i Wałeckim oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
Uwarunkowania te mają znaczący wpływ na możliwości związane z realizacją projektów rozwijających
turystykę wodną.
Zdaniem ekspertów turystyka wodna traci z powodu braku pełnego porozumienia pomiędzy wszystkimi
uczestnikami rynku. Przewoźnicy towarowi nie są zainteresowani rozwijaniem transportu i turystyki
na szlakach rzecznych. Na turystykę wodną wpływa sezonowy charakter usług. Decyzje polityczne
i ekonomiczne mają marginalne znaczenie w tym sektorze gospodarki. Rozbudowa systemów transportu
wodnego odbywa się pod presją środowisk ekologicznych. Mimo niekorzystnych czynników, widoczny
jest renesans turystyki rzecznej. Wsparciem dla rozwoju turystyki wodnej, w tym na wodnych szlakach
komunikacyjnych, są obecne zmiany w stylu życia i rosnąca świadomość konieczności zachowania dorobku
115
kulturalnego, materialnego oraz walorów przyrodniczych w skali krajowej i europejskiej.
Punktem wyjścia do zrozumienia zewnętrznych uwarunkowań rozwoju turystyki wodnej
jest przedstawienie formalnej struktury własnościowej śródlądowych akwenów wodnych. Rodzaj i charakter
właściciela determinuje również zakres prawnych uregulowań, którym podlegają te akweny.
Jak wspomniano wcześniej, struktura właścicielska akwenów wodnych w Województwie Zachodniopomorskim
jest dość skomplikowana. Najczęściej uprawnienia właścicielskie do wód są przyznane instytucjom
zewnętrznym, które są niezależne od lokalnych władz samorządowych (gminnych i powiatowych)
i które podlegają odrębnemu prawodawstwu. Poniższy schemat w uproszczony, graficzny sposób pokazuje
grupy podmiotów, które posiadają uprawnienia właścicielskie, wykonują je lub które otrzymały prawo trwałego
zarządu wodą i gruntem nią pokrytym. Z tego schematu wynika, że prawo trwałego zarządu wodami
śródlądowymi na obszarze realizacji „Programu” posiadają: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, DPN,
Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie oraz nadleśnictwa.
115
Woessner R.: Le tourisme fluvial en Europe. Navigation Ports & Industries.- 2006, nr 10, s. 419-423,
tłumaczenie i opracowanie M. Ucieszyński w:
http://gbk.nazwa.pl/biul/?Rocznik_2007:Numer_1:Transport_morski_i_%B6r%F3dl%B1dowy
- 86 -
Rysunek 21: Schemat struktury zarządzania akwenami wodnymi
Źródło: „Gospodarka nieruchomościami pokrytymi powierzchniowymi wodami płynącymi”,
Krzysztof Kowalski, Wrocław 2010, Grunt i woda.pl
Wody śródlądowe Województwa Zachodniopomorskiego są administrowane przez Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej w Szczecinie i w Poznaniu. Administratorem wód dorzecza Regi i Parsęty
oraz przeważającej części Pojezierza Myśliborskiego i gmin na obszarze Pojezierza Drawskiego
(Barwice i Grzmiąca, które w podziale wodnym należą do dorzecza Parsęty oraz Drawsko Pomorskie
i Złocieniec, leżące częściowo w dorzeczu Regi) jest RZGW w Szczecinie. Pojezierza Drawskie i Wałeckie
są administrowane przez RZGW w Poznaniu, któremu podlega cały system rzeczny Warty i Noteci.
Zasięg terytorialny obu instytucji przedstawia poniższa mapa.
Rysunek 22: Mapa zasięgu oddziaływania RZWG w Szczecinie i w Poznaniu
Źródło: www.kzgw.pl
- 87 -
Rysunek 23: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie i jego oddziały
terenowe (T/O)
Źródło: www.zzmiuw.home.pl
Rzekami, strumieniami, kanałami, wałami i stacjami pomp oraz innymi urządzeniami melioracyjnymi
zarządza Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie. Terenowe oddziały
tej instytucji znajdują się w: Białogardzie, Drawsku Pomorskim, Kołobrzegu, Myśliborzu, Szczecinku, Świdwinie
i Wałczu. Do głównych zadań Zarządu należy ochrona przeciwpowodziowa i zapewnienie bezpieczeństwa
przeciwpowodziowego. Część wód administrowanych przez tę instytucję jest wykorzystywana
w celach turystycznych, w tym obiekty małej retencji. Warto mieć na uwadze, że porty u ujścia rzek Parsęta
i Rega, jako morskie wody śródlądowe, znajdują się w zarządzie Urzędu Morskiego w Szczecinie
(port w Mrzeżynie) i Urzędu Morskiego w Słupsku (port w Kołobrzegu).
Podstawowym aktem prawym, regulującym korzystanie z wód znajdujących się na terenie Województwa
Zachodniopomorskiego jest Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019
z późn. zm.). Ustawa ta precyzuje: obowiązki właścicieli wód, gospodarowanie i korzystanie z wód, zarządzanie
zasobami wodnymi, zasady ich ochrony, wskazuje obszary ochronne. Wyznacza zasady budownictwa wodnego,
116
melioracji i ochrony przeciwpowodziowej. Jest to podstawowy akt prawny, który dotyczy również korzystania
z akwenów wodnych w celach związanych z turystyką wodną. Reguluje również gospodarowanie na wodach
podziemnych i morskich wodach śródlądowych. Zakres oddziaływania Ustawy, wraz z wskazaniem podmiotów
o uprawnieniach właścicielskich i administratorskich oraz rodzaju wód przedstawia poniższy schemat.
Ważne jest wyróżnienie akwenów, w których prawa własności gruntu są zależne od wody od tych,
w których ta zależność nie występuje.
116
http://www.prawowodne.pl/
- 88 -
Rysunek 24: Zakres oddziaływania Ustawy Prawo wodne
Źródło: „Gospodarka nieruchomościami pokrytymi powierzchniowymi wodami płynącymi”,
Krzysztof Kowalski, Wrocław 2010, Grunt i woda.pl
Oprócz Ustawy Prawo wodne, podstawowymi krajowymi aktami prawnymi, w oparciu o które działają
117
podmioty mające uprawnienia właścicielskie do wód śródlądowych są:
•
•
•
•
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857 ze zm.)
oraz Ustawa z dnia 11 maja 2007 r. o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2011 roku
118
Nr 123, poz. 845 i 846),
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 ze zm.),
Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (Dz. U. z 1985 r. Nr 21, poz. 91 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie.
Jednym
z
zadań
gospodarki
wodnej
jest
zaspokajanie
potrzeb
związanych
z
turystyką,
119
sportem i rekreacją.
Reguluje więc uprawianie żeglarstwa śródlądowego, kajakarstwa, innych sportów
wodnych, korzystanie z plaż i kąpielisk oraz zasady wędkarstwa amatorskiego. Kluczową jednak kwestią
jest decyzyjny wpływ wymienionych instytucji na zagospodarowanie turystyczne brzegów jezior i rzek.
Rozwój inwestycji w zakresie turystyki wodnej na obszarze objętym „Programem” jest uzależniony głównie
od polityki Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej.
W odniesieniu do żeglarstwa najważniejsze znaczenie mają przepisy cytowanej wcześniej
Ustawy o żegludze śródlądowej oraz Ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej. Polskie przepisy
żeglarskie uznawane były przez ekspertów za zbyt restrykcyjne, przestarzałe i w znacznym stopniu utrudniające
rozwój turystyki wodnej. Postulowane było szersze udostępnienie akwenów, opracowanie jasnych przepisów
117
http://www.kzgw.gov.pl/pl/Akty-prawne.html
Na moment opracowywania „Programu” opublikowana została kolejna zmiana Ustawy o Żegludze Śródlądowej
z 31 sierpnia 2011 roku, która wejdzie w życie 18 listopada 2011 roku (Dz. U. z 2011 roku Nr 222, poz. 1326)
dotycząca statusu instruktorów żeglarstwa PZŻ, na podstawie www.anw.pl.
119
http://www.kzgw.gov.pl/files/file/Pliki_do_pobrania/BROSZURA%20O%20KZGW%20PL.pdf
118
- 89 -
120
dot. rejestracji rekreacyjnych jednostek pływających.
Po zmianach, które nastąpiły w tym roku,
mające obowiązywać w przyszłym roku przepisy żeglarskie są oceniane przez żeglarzy pozytywnie
121
i zdaniem tej grupy wprowadzą ułatwienia w uprawianiu żeglarstwa rekreacyjnego. Aktualnie najważniejsze
122
przepisy żeglarskie to:
•
•
•
•
•
Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2010 roku Nr 127, poz. 857),
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 28 kwietnia 2003 r. w sprawie przepisów żeglugowych
na śródlądowych drogach wodnych,
Rozporządzenie Ministra Sportu w sprawie uprawiania żeglarstwa z dnia 9 czerwca 2006 roku
(Dz. U. z 2006 roku Nr 105, poz. 712),
Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 11 kwietnia 2008 roku (Dz. U. z 2008 roku Nr 72,
poz. 425 i 426) w sprawie trybu rejestracji statków używanych na wodach śródlądowych do uprawiania
sportu lub rekreacji,
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 lipca 2002 roku w sprawie świadectw zdolności
żeglugowej statków żeglugi śródlądowej (Dz. U. z 2002 roku Nr.137, poz.1156).
Ponieważ opisany obszar nie leży w zasięgu śródlądowych dróg wodnych, przepisy dot. żeglugi śródlądowej
odnoszą się tylko do pewnego zakresu żeglarstwa, jaki jest możliwy do uprawiania na jeziorach obszaru
objętego „Programem”. Zarządzanie podmiotów uprawnionych do administrowania akwenami doprecyzowują
wymienione wyżej ustawy i rozporządzenia. Oczywiście, uprawianie i organizacja każdego rodzaju
turystyki wodnej, w tym żeglarstwa, podlega przepisom Ustawy o usługach turystycznych. Korzystanie z
wodnych szlaków rzecznych przez kajakarzy również odbywa się w oparciu o wymienione przepisy prawne.
Istotne jest tu zwrócenie uwagi na przepisy dot. ochrony środowiska przyrodniczego i wykorzystywania
do celów turystycznych obszarów przyrodniczych, chronionych prawem.
Na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi znajdują się
takie obszary. Zostały one opisane w rozdziale pierwszym i ich występowanie stwarza ograniczenia
w korzystaniu z zasobów jezior i rzek, w tym np. w używaniu łodzi motorowych lub organizacji spływów.
Kluczowe znaczenie ma położenie rzeki Drawy na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego. Park zarządza
akwenami wodnymi, znajdującymi się na jego terenie. Działa w oparciu o Ustawę Prawo ochrony środowiska.
Na mocy tej Ustawy Dyrektor DPN wydaje zarządzenia, regulujące zasady korzystania przez turystów
z terenu Parku. Istotnym aspektem są ograniczenia dot. liczby osób, które mogą w ciągu jednego dnia
znajdować się na terenie Parku oraz ograniczenia w poszczególnych okresach roku. Podobnie wygląda sytuacja
w odniesieniu do wykorzystywania do celów turystycznych terenów parków krajobrazowych. Tutaj aktami
prawnymi są Rozporządzenia Wojewody Zachodniopomorskiego, regulujące obszar i zakres działania
poszczególnych parków. Na analizowanym obszarze znajdują się również tereny objęte Programem
Natura 2000. Podstawą tworzenia Sieci Natura 2000 są zapisy dwóch Dyrektyw Unii Europejskiej:
Dyrektywy Rady 79/409/EWG z dnia 02 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
(Dyrektywa Ptasia) oraz Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych
oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa = Dyrektywa Habitatowa). Dla obszarów Natura 2000 zostaną
opracowane plany ochrony, ustanowione w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska na okres 20 lat.
120
.123
Zalewu Szczecińskiego u wybrzeża Morza Bałtyckiego”, Stowarzyszenie „Pomost” na Zlecenie Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin 2008, s. 81.
121
http://www.anw.pl/przepisy.html
122
http://www.wozz.org.pl
123
http://www.dpn.pl/natura-2000
- 90 -
Kolejnym obszarem aktywności w ramach turystyki wodnej jest wędkarstwo. W Polsce, jak w większości
państw Europy, obowiązuje prawo, do którego muszą się stosować wędkarze. Prawo to określa ramy w jakich
wolno uprawiać amatorski połów ryb, jak również ustala zakazy mające na celu ochronę wód i zwierząt
ze szczególnym uwzględnieniem ryb. Wędkarzy obowiązują zarówno te podstawowe przepisy dotyczące
bezpośrednio połowu jak i pokrewne, które dotyczą ochrony przyrody, w tym rezerwatów Parków Narodowych
i krajobrazowych, uprawnień wodno prawnych, budowli nadwodnych. W prawach tych ustala się również
organa kontroli jakim podlegają wędkujący. W specyficznych sytuacjach wędkujący podlegają nawet prawu
zachowania się w obrębie pasa granicznego i podlegają rygorom z tego wynikającym. Podstawowym prawem
regulującym jest Ustawa o Rybactwie śródlądowym oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dodatkowymi aktami prawnymi, na jakie należy zwrócić uwagę
jest Ustawa Prawo Wodne i Ustawa o Ochronie Przyrody oraz wydane na tej podstawie rozporządzenia.
Reasumując, wielość przepisów prawnych, instytucji zarządzających, ograniczony wpływ samorządowych
władz lokalnych, przedsiębiorców i organizacji turystycznych, stanowią poważne utrudnienia w rozwoju
śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu
Parsęty i Regi. W ramach prac nad niniejszym „Programem” prowadzone były konsultacje z instytucjami
odpowiedzialnymi za administrowanie jeziorami, rzekami i innymi akwenami wodnymi. Wnioskiem z odbytych
konsultacji jest to, że obszar pojezierny jest dość marginalizowany w polityce tych instytucji.
Podział administracyjny nie pokrywa się z obszarem oddziaływania obu jednostek RZGW.
Jednostka w Poznaniu nie wykazuje zainteresowania rozwijaniem turystyki na położonych w Województwie
Zachodniopomorskim obszarach pojeziernych. W pojezierzach, leżących pomiędzy Bałtykiem, a dorzeczem
Warty nie upatruje się istotnego potencjału w zakresie turystyki wodnej. Sytuację może poprawić zintegrowany
system działań na poziomie regionalnym, który rekomendowany będzie w rozdziałach szóstym i siódmym.
3. Rozwój turystyczny innych obszarów pojeziernych i dorzeczy
w Polsce
Analizując rozwój śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi, należy odnieść się również do potencjału innych regionów
pojeziernych i ważniejszych dorzeczy w Polsce. Chodzi zwłaszcza o rzeki, które są atrakcyjnymi szlakami
kajakowymi. Zasoby i możliwości analizowanych pojezierzy powinny zostać skonfrontowane z innymi obszarami
pojeziernymi Polski północnej. Krainy te są również bardzo atrakcyjne dla turystyki kajakowej.
Przedmiotem analizy innych obszarów pojeziernych i rzek jest przede wszystkim określenie potencjału,
zagospodarowania, atrakcyjności, realizowanych projektów w odniesieniu do:
•
•
•
walorów do uprawiania żeglarstwa,
konkurencyjności na rynku turystyki kajakowej,
zasięgu odddziaływania danego rynku.
3.1.
Rozwój innych obszarów pojeziernych
Żeglarstwo śródlądowe rozwija się w innych regionach Polski, nie tylko pasie pojezierzy w Polsce.
Od lat liderem na tym rynku są Mazury (Kraina Wielkich Jezior Mazurskich), leżące na śródlądowych szlakach
wodnych. Popularność i rozpoznawalność tego regionu zwiększył udział Wielkich Jezior Mazurskich w konkursie
na „Siedem nowych cudów Natury”, ogłoszonym przez UNESCO. Leży ona na obszarze większego mezoregionu,
Pojezierze Mazurskie. Na Pojezierzu Mazurskim znajduje się ok. 3000 jezior o powierzchni ponad 1 ha,
w tym największe i najgłębsze w Polsce Śniardwy i Mamry oraz Niegocin, Nidzkie, Roś i Tałty.
- 91 -
W okolicach jeziora Śniardwy utworzono Mazurski Park Krajobrazowy. W skład Pojezierza, oprócz
Krainy Wielkich Jezior Mazurskich wchodzą: Pojezierze Olsztyńskie, Pojezierze Mrągowskie, Pojezierze Ełckie,
Kraina Węgorapy. Pomiędzy jeziorami można przemieszczać się licznymi szlakami żeglugowymi
(trasy żeglugowe: Giżycko – Węgorzewo, Węgorzewo – Mikołajki – Ruciane-Nida, Mikołajki – Ryn).
Szlak Wielkich Jezior Mazurskich poprzez system rzek i strumieni łączy największe polskie jeziora
(Śniardwy i Mamry) z 25 innymi jeziorami. Długość szlaku wynosi 86,5 km. Wytyczono również inne szlaki
wodne: Jezioro Nidzkie, Kanał Śniardwy – Roś, Mikołajki – Okartowo – Jezioro Tyrkło, Szlak Wojnowo Głaźna Struga - Buwełno. Pod względem możliwości uprawiania kajakarstwa, szlaki kajakowe Mazur
należą do najatrakcyjniejszych w Polsce. Chodzi głównie o: szlak rzeki Krutyni i szlak rzeki Sapiny.
Pod względem zagospodarowana turystycznego, w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich znajduje się duża liczba
portów i przystani. W ciągu ostatnich lat poczyniono kilka inwestycji, obejmujących rozbudowę porów, marin,
jak i budowę nowych (np. eko-marina w Giżycku, marina w Rynie). Podnosi się również standard i zakres usług
124
świadczonych w portach i przystaniach. Potencjał regionu stwarza warunki do uprawiania różnych rodzajów
sportów wodnych. Letni sezon przyciąga od 30.000 do 50.000 żeglarzy i zbliża się do końcowej granicy
pojemności akwenów. Pod względem potencjału żeglarskiego konkurencyjność pasa pojeziernego
Województwa Zachodniopomorskiego względem Mazur jest stosunkowo niska. W zakresie potencjału
kajakarskiego potencjał zachodniopomorskich pojezierzy i dorzeczy jest znacznie większy (szlaki kajakowe
pozostałych regionów Polski zostały opisane dalej).
Rysunek 25: Inne regiony pojezierne w Polsce
124
http://zagle.mazury.info/mariny.php?lang=pl&m=6
- 92 -
Oprócz Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na obszarze Polski północnej, zachodniej i środkowej
znajduje się łącznie ok. 14 pojezierzy, które mogą stanowić obszary konkurencyjne, względem analizowanego
obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego. Mapa powyżej przedstawia umiejscowienie
najważniejszych pojezierzy.
Najbliżej analizowanego obszaru, w pasie Pojezierza Pomorskiego, znajdują się: Pojezierze Krajeńskie
i Pojezierze Kaszubskie. To pierwsze ma mniejsze znaczenie i jest dość słabo zagospodarowane (największe
Jezioro Sławianowskie Wielkie ma powierzchnię ok. 277 ha). Pojezierze leży pomiędzy dolinami rzek Gwda,
Brda i Noteć. Najdłuższą rzeką, leżącą w całości w obszarze Pojezierza Krajeńskiego jest Łabżonka (76 km).
Pojezierze Kaszubskie jest interesujące tak pod względem etnograficznym, jak i krajobrazowym.
Jest to obszar tzw. „Szwajcarii Kaszubskiej”. Na Pojezierzu Kaszubskim znajduje się ok. 500 jezior o powierzchni
ponad 1 ha. Pojezierze obejmuje dorzecza: Raduni, Redy, Łeby, Motławy, Wierzycy, Słupi, Łupawy.
Znajdują się tu: Kaszubski Park Krajobrazowy i Trójmiejski Park Krajobrazowy. Pojezierze Kaszubskie
jest najczęściej odwiedzanym przez turystów rejonem Pojezierza Pomorskiego. Czynnikami mającymi
największy wpływ na turystykę w regionie są walory krajobrazowe oraz bliskość Aglomeracji Zatoki Gdańskiej,
powodującej napływ turystów zarówno z Trójmiasta jak i tych, którzy odwiedzają region podczas odpoczynku
125
w Trójmieście.
Największym akwenem jest Jezioro Wdzydzkie, nazywane też „Morzem Kaszubskim”
i stanowiącym połączenie 4 zbiorników, o łącznej powierzchni ponad 1600 ha. Dobrze zagospodarowane
turystycznie jest Jezioro Ostrzyckie (309 ha), nad którym znajdują się 2 przystanie żeglarskie.
Kaszuby, jako region, częścią którego jest Pojezierze Kaszubskie, są jednym z priorytetowych obszarów
w polityce Województwa Pomorskiego. Na terenie tego regionu znajduje się ok. 450 jezior o powierzchni
ponad 1 ha i ponad 2500 km szlaków kajakowych. Przeprowadzona została inwentaryzacja akwenów wodnych,
przydatnych dla turystyki kajakowej. Analizowano możliwości koncepcji rozwoju zagospodarowania szlaków
kajakowych. W bieżącym roku podjęto się opracowania zintegrowanej koncepcji szlaków kajakowych,
126
obejmujących również Pojezierze Kaszubskie.
Zasięg oddziaływania Pojezierza Kaszubskiego to obszar
Województwa Pomorskiego, północnej części Wielkopolski oraz Województwa Kujawsko–Pomorskiego.
W skład Pojezierza Wielkopolskiego, graniczącego od południa w Pasem Pojezierzy Zachodniopomorskich,
wchodzą:
• Pojezierze Poznańskie,
• Pojezierze Gnieźnieńskie,
• Pojezierze Kujawskie.
Poniżej Pojezierza Poznańskiego leży zaś Pojezierze Leszczyńskie (między doliną Odry i Warty).
Na zachód od Pojezierza Wielkopolskiego znajduje się Pojezierze Lubuskie. Największym jeziorem na terenie
Pojezierza Wielkopolskiego jest Jezioro Gopło (2180 ha), jedenaste co do wielkości w Polsce.
Leży ono bezpośrednio na Pojezierzu Gnieźnieńskim, otoczone jest atrakcyjnymi przyrodniczo terenami
i jest stosunkowo dobrze zagospodarowane turystycznie (znajdują się tu dwie przystanie wodne).
Na południu znajduje się Pojezierze Leszczyńskie, którego największy zbiornik, Jezioro Sławskie (817 ha)
jest dobrze zagospodarowane turystycznie. Województwo Wielkopolskie inwestuje w rozwój turystyki wodnej
nad Notecią i Wartą – w tzw. „Pętlę Wielkopolską” (Warta – Noteć – Gopło – Warta), na której znajdują się
przystanie w Santoku, Drezdenku, Krzyżu Wielkopolskim, Wieleniu, Czarnkowie, Ujściu, Nakle nad Notecią.
Obecnie realizowany jest projekt budowy nowych przystani żeglarskich nad Notecią. Z racji przebiegu rzeki,
125
T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski, „Geografia Turystyki Polski” Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
2002, s. 284.
126
http://www.prot.gda.pl
- 93 -
w budowanie tego produktu zaangażowana jest również Lubuska Regionalna Organizacja Turystyczna
127
(LOTUR).
Na Pojezierzu Poznańskim występują dość liczne, ale niewielkie jeziora, głównie rynnowe (największe
Strykowskie ma 305 ha). Pod względem turystycznym Pojezierze Poznańskie jest słabiej zagospodarowane
turystycznie. Północny obszar Pojezierza Poznańskiego zajmuje Puszcza Notecka. Fragment Pojezierza
Poznańskiego na południe od Poznania, z morenami czołowymi, jeziorami rynnowymi, ozami oraz bogatą szatą
128
roślinną obejmuje Wielkopolski Park Narodowy. Zasięg oddziaływania Pojezierza Poznańskiego jest lokalny,
a mieszkańcy Wielkopolski chętnie przyjeżdżają nad jeziora Pojezierza Drawskiego i Wałeckiego.
Pojezierze Gnieźnieńskie jest atrakcyjne zarówno pod względem położenia, posiadanych walorów
naturalnych, jak również zagospodarowania. Do największych jezior należą: Gopło, Powidzkie
oraz Popielewskie. Jezioro Gopło jest połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia
połączenie wodne z Wisłą i Odrą. W południowej części Pojezierza Gnieźnieńskiego leży Jezioro Ślesin (152 ha).
Są tu dogodne warunki do uprawiania sportów wodnych. Jest również miejscem treningów i zawodów
narciarstwa wodnego. Na akwenie znajdują się przystanie żeglarskie i odbywają się otwarte zawody
wakeboardowe. Kolejnym atrakcyjnym turystycznie akwenem jest Jezioro Mikorzyńskie (251 ha).
Od północy połączone jest z Jeziorem Ślesińskim, od południa z Jeziorem Pątnowskim (prowadzi nimi kanał,
129
łączący Wartę z Jeziorem Gopło). Znajdują się tutaj trzy przystanie żeglarskie. Zasięg oddziaływania Pojezierza
Gnieźnieńskiego to: Województwo Wielkopolskie, Województwo Kujawsko–Pomorskie, Województwo Łódzkie.
Spośród pojezierzy wchodzących w skład Pojezierza Wielkopolskiego ma ono największy potencjał,
zarówno w zakresie żeglarstwa, jak też kajakarstwa (rzeki Noteć i Wełna, „Pętla Wielkopolska”).
Pojezierze Kujawskie leży pomiędzy Wisłą i Notecią. Rozmiary jezior na Pojezierzu Kujawskim
są stosunkowo małe oprócz tych położonych w tzw. rynnie goplańskiej, z których największe
jest Jezioro Głuszyńskie (625 ha). Jest to też najlepiej zagospodarowane turystycznie jezioro
Pojezierza Kujawskiego. Wzdłuż brzegu powstają domki letniskowe i obecnie zajmują
już ok. 50% linii brzegowej, rozwijając się bez jakichkolwiek uregulowań prawnych i formalnych w dziedzinie
130
gospodarki wodno-ściekowej. Zasięg oddziaływania Pojezierza Kujawskiego jest lokalny. Często traktuje się
je łącznie z leżącym obok Pojezierzem Gnieźnieńskim.
Pojezierze Lubuskie leży poniżej Pojezierza Myśliborskiego, pomiędzy Wartą, Odrą i Obrą. Jest to bardzo
zalesiony teren. Na tym terenie znajduje się Puszcza Rzepińska i występują tu liczne jeziora rynnowe.
Do największych należą: Łagowskie (820 ha), Zbąszyńskie (742 ha) i Niesłysz (496 ha). Wokół wielu jezior
i w dolinie Obry utworzono strefy chronionego krajobrazu, przede wszystkim Łagowski Park Krajobrazowy.
Nad Jeziorem Niesłysz (10 km od Świebodzina) znajdują się liczne ośrodki turystyczno-wypoczynkowe:
Niesulice, Przełazy, Krzeczkowo. Jezioro Zbąszyńskie wykorzystywane jest do uprawiania sportów wodnych.
131
Przez jezioro przebiega szlak kajakowy, są tu doskonałe warunki do żeglowania. Zasięg oddziaływania
jest lokalny, a baza turystyczna jest niezbyt duża. Mieszkańcy Województwa Lubuskiego chętnie przyjeżdżają
na Pojezierze Myśliborskie, które jest dla nich bardziej atrakcyjne pod względem walorów
132
dla turystyki wodnej i zagospodarowania turystycznego.
127
http://www.lotur.eu
http://www.wielkopolska.travel, oficjalny serwis turystyczny Województwa Wielkopolskiego
129
http://nasze.kujawsko-pomorskie.pl
130
http://www.wios.bydgoszcz.pl
131
http://www.lotur.eu
132
Na podstawie badań własnych i konsultacji z podmiotami obsługi ruchu turystycznego Pojezierza Myśliborskiego.
128
- 94 -
Na zakończenie analizy innych obszarów pojeziernych, warto zwrócić uwagę na Pojezierze Iławskie.
Leży ono na prawym brzegu Wisły, między Wisłą, Osą, Drwęcą i Pasłęką. Największe jeziora
Pojezierza Iławskiego to: Jeziorak (3460 ha), Narie (1225 ha) i Drwęckie (880 ha). Liczne kanały tworzą
tu rzadko spotykany system pochylni. W środkowej części tego regionu leży Park Krajobrazowy
Pojezierza Iławskiego, który swoim zasięgiem obejmuje Jezioro Jeziorak. Jeziorak jest najdłuższym oraz szóstym
pod względem powierzchni jeziorem w Polsce. Jezioro połączone jest z Kanałem Elbląskim i jest obsługiwane
przez Żeglugę Kanału Ostródzko–Elbląskiego. Pojezierze Iławskie wraz z Garbem Lubawskim tworzy region
turystyczny, nazywany „Mazurami Zachodnimi”. Kanał Elbląski jest sztandarową atrakcją turystyczną pojezierza.
Pojezierze Iławskie jest dobrze zagospodarowane turystycznie, leży na wodnych szlakach śródlądowych.
Wytyczono kilka atrakcyjnych szlaków wodnych, w tym Szlak Żeglarski Kanału Iławskiego
i Ostródzko-Elbląskiego i Jeziora Drwęckiego. Kanał Iławski jest częścią unikalnego na skalę światową Kanału
133
Ostródzko-Elbląskiego, systemu wodnego, łączącego kilka zachodnio-mazurskich jezior z Zalewem Wiślanym.
3.2.
Sztuczne zbiorniki wodne z funkcją turystyczną
Najważniejsze jeziora Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego, jako izolowane akweny wodne,
są konkurencyjne względem innych żeglownych jezior (zarówno naturalnych, jak i antropogenicznych).
Te ostatnie z wymienionych występują w centralnej i południowej Polsce. Wiele z nich ma dużą powierzchnię,
stwarza dobre warunki do uprawiania żeglarstwa i innych sportów wodnych, jest dobrze zagospodarowana
turystycznie. Jednym z ważniejszych i bardzo cenionych przez żeglarzy akwenów jest zaporowe Jezioro Solińskie
na rzece San. Na żeglarskiej mapie Polski znajdują się również następujące zbiorniki antropogeniczne:
Jezioro Żywieckie na rzece Soła, Jezioro Rożnowskie na Dunajcu (obecnie powiększane i modernizowane).
Wymienione zbiorniki zostały ujęte w cytowanym wcześniej przewodniku po najatrakcyjniejszych miejscach
do żeglowania w Polsce. Zostały również wysoko ocenione w rankingu „Wprost”. Z innych zbiorników
antropogenicznych, będących atrakcyjnymi akwenami z rozwiniętą funkcją turystyczną należy wymienić:
Jezioro Nyskie i Jezioro Otmuchowskie na Nysie Kłodzkiej oraz Jezioro Turawskie na rzece Mała Panew.
Akweny te są chętnie odwiedzane przez osoby uprawiające turystykę wodną, mieszkające w promieniu
do ok. 200 km. Żeglarz, który nie wybiera się na Mazury lub do innych śródlądowych dróg wodnych
(np. Kanał Ostródzko–Elbląski, „Pierścień Żuławski”, „Pętla Wielkopolska”), decyduje się przede wszystkim
na żeglowanie po zbiornikach, które leżą stosunkowo najbliżej jego miejsca zamieszkania. Dlatego, rozpatrując
pozycję konkurencyjną poszczególnych najważniejszych jezior analizowanych pojezierzy, należy odnieść się
również do innych pojedynczych akwenów. Poniższa tabela przedstawia wykaz zbiorników antropogenicznych.
Tabela 30: Największe duże jeziora zaporowe w Polsce pełniące również funkcje turystyczne
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
133
Nazwa zbiornika
Jezioro Włocławskie
Jezioro Jeziorsko
Jezioro Siemianowskie
Jezioro Zegrzyńskie
Jezioro Sulejowskie
Jezioro Turawskie
Jezioro Solińskie
Jezioro Nyskie
Jezioro Otmuchowskie
Jezioro Rożnowskie
Powierzchnia
max.
6960 ha
4320 ha
3250 ha
3000 ha
2700 ha
2400 ha
2200 ha
2077 ha
2060 ha
1600 ha
Rzeka, na której został
utworzony
Wisła
Warta
Narew
Narew
Pilica
Mała Panew
San
Nysa Kłodzka
Nysa Kłodzka
Dunajec
Województwo
Mazowieckie, Kujawsko–Pomorskie
Wielkopolskie
Podlaskie
Mazowieckie
Łódzkie
Opolskie
Podkarpackie
Opolskie
Opolskie
Małopolskie
http://www.lot.ilawa.pl/
- 95 -
11.
12.
13.
Jezioro Koronowskie
Jezioro Czorsztyńskie
Jezioro Żywieckie
1560 ha
1100 ha
1000 ha
Brda
Dunajec
Soła
Kujawsko-Pomorskie
Małopolskie
Śląskie
3.3.
Rzeki i szlaki kajakowe
Pojezierze Drawskie, Myśliborskie, Wałeckie oraz dorzecze Parsęty i Regi określone zostały wcześniej,
jako atrakcyjny obszar dla turystyki kajakowej. Dlatego należy przyjrzeć się również innym obszarom z dużym
potencjałem kajakowym. Omawiając poszczególne pojezierze, zwrócono uwagę na przepływające
przez nie rzeki, na których wytyczone zostały szlaki. Do polskich szlaków o wybitnym znaczeniu zalicza się
następujące rzeki: Krutynia, Czarna Hańcza z kanałem Augustowskim, Brda, Drawa i szlak kajakowy
Pojezierza Iławskiego. Należy rozróżnić następujące makroregiony kajakowe:
•
•
•
•
szlaki Polski południowej – rzeki górskie, a w szczególności Dunajec, Poprad, Wisłoka, górny San,
szlaki Polski środkowej – rzeki nizinne, czasem podmokłe, jak górna Narew czy Odra,
szlaki pojezierzy – jeziora połączone rzekami, o bogato zalesionych brzegach,
szlaki przymorza.
Tabela 31: Najważniejsze szlaki kajakowe w Polsce
1.
2.
3.
4.
5.
Warta
Narew
Brda
Drwęca
Wda
6.
7.
8.
173 km
153 km
85 km
62 km
136 km
135 km
123 km
111 km
13.
Łyna
Biebrza
Liwa
Nogat
Gwda
Łeba
Ina
Wierzyca
z Wietcisą
Krutynia
Czas
spływu
Do 30 dni
8 – 9 dni
7 – 9 dni
9 – 10 dni
7 dni
2 dni
8 dni
8 – 10 dni
3,5 dnia
2 dni
6 dni
6 dni
3 dni
5 – 6 dni
102 km
6 – 8 dni
14.
Radunia
96 km
4 – 5 dni
15.
16.
17.
18.
19.
Wieprza
Słupia
Wel
Łupawa
Czarna Hańcza
i Kanał
Augustowski
Pisa
Skrwa
Północna
93 km
92 km
89 km
81 km
45 km
35 km
79 km
66 km
Lp.
9.
10.
11.
12.
20.
21.
Nazwa szlaku
Długość
szlaku
783 km
421 km
233 km
194 km
188 km
Położenie
Trudność szlaku
Uciążliwość
Prawy dopływ Odry
Prawy dopływ Wisły
Lewy dopływ Wisły
Lewy dopływ Wisły
Łatwy
Średnio trudny
Łatwy
Łatwy
Średnio trudny
Średnio uciążliwy
Nieuciążliwy
Nieuciążliwy
Nieuciążliwy
Prawy dopływ Pregoły
Dopływ Narwi
Prawy dopływ Nogatu
Odnoga Wisły
Prawy dopływ Noteci
Rzeka Przymorza
Prawy dopływ Odry
Lewy dopływ Wisły
Średnio trudny
Łatwy
Średnio trudny
Uciążliwy
Nieuciążliwy
Nieuciążliwy
Średnio trudny
Trudny
Łatwy
Średnio trudny
Nieuciążliwy
Łatwy
Nieuciążliwy
Średnio trudny
Bardzo uciążliwy
4 – 5 dni
5 dni
4 dni
3 dni
3 dni
3 dni
Kraina Wielkich Jezior
Mazurskich
Zasila Motławę,
lewy dopływ Wisły
Rzeka Przymorza
Rzeka Przymorza
Lewy dopływ Drwęcy
Rzeka Przymorza
Lewy dopływ Niemna
Kanał Augustowski
Średnio trudny
Średnio trudny
Łatwy – bardzo trudny
Bardzo trudny
Łatwy
Nieuciążliwy
3 – 4 dni
4 dni
Prawy opływ Narwi
Łatwy
Średnio trudny
- 96 -
22.
23
24.
Rospuda
Łobżonka
Wałsza
65 km
32 km
24 km
3 – 4 dni
2 dni
1 – 2 dni
Kanał Augustowski
Prawy dopływ Noteci
Dopływ Pasłęki
Średnio trudny
Łatwy
Średnio trudny
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie P. Skórzyński, M. Lityński,
A. Matusiewicz, „Polska na kajaku. 30 najlepszych tras kajakowych”, Wydawnictwo „Pascal”,
Szlaki kajakowe obszaru realizacji „Programu” należą do dwóch ostatnich makroregionów.
W cytowanym przewodniku „Polska w kajaku. 30 najlepszych tras kajakowych” opisane zostały najbardziej
134
atrakcyjne i najlepiej zagospodarowane szlaki kajakowe w całej Polsce. Trasy te leżą w różnych regionach
kraju, mają bardzo różną charakterystykę, trudność, uciążliwość, adresowane są do różnych grup docelowych.
Oprócz ośmiu opisanych tras kajakowych Województwa Zachodniopomorskiego, znajdują się tam szlaki,
które stanową produkty konkurencyjne względem analizowanych w tym dokumencie. Tabela inwentaryzuje
polskie szlaki kajakowe, w porównaniu do tych z Województwa Zachodniopomorskiego.
W odniesieniu do charakterystyki wymienionych szlaków kajakowych, obie zachodniopomorskie rzeki
Przymorza są również średnio trudne i średnio uciążliwe. Podobnie Drawa, która jest w całym swoim biegu
bardzo zróżnicowana. Ma odcinki łatwe, lecz uciążliwe i odcinki o trudnym charakterze. Rega przez ekspertów
ds. kajakarstwa określana jest jako „rzeka dla twardzieli”. W Polsce są dostępne łatwe i mało uciążliwe szlaki
kajakowe, dla początkujących i dla rekreacji rodzinnej. Są to: Brda, Gwda, Czarna Hańcza. Wymienione rzeki
uznane są za bardzo atrakcyjne szlaki kajakowe. Łatwymi szlakami kajakowymi na obszarze objętym
„Programem” są: rzeka Piława w górnym biegu, część rzeki Rurzycy, niektóre odcinki Drawy.
Oprócz wymienionych w tabeli szlaków kajakowych, wymienić należy również atrakcyjne szlaki górskie.
Porównanie ich do rzek Województwa Zachodniopomorskiego jest uzasadnione, ponieważ miejscami przyjmują
one cechy rzek górskich, o szybkim spadzie. Ten parametr świadczy również o trudności szlaku. Szlaki kajakowe
znajdują się na lewych dopływach Odry, Nysie Kłodzkiej i Kwisie. Długi szlak na rzece Bóbr (222 km)
jest bardzo trudny i uciążliwy. Trudne są szlaki na Dunajcu, Sanie i Popradzie, są to jednak bardzo atrakcyjne
szlaki, położone w regionach interesujących przyrodniczo i kulturowo.
Na rzekach Wielkopolski, Województwa Pomorskiego, Województwa Kujawsko–Pomorskiego
i Warmińsko–Mazurskiego budowana jest infrastruktura dla kajakarzy. Województwo Pomorskie,
Województwo Wielkopolskie oraz Województwo Dolnośląskie podjęły się opracowania zintegrowanych
koncepcji zagospodarowania turystycznego szlaków kajakowych. Tworzone są prace planistyczne
przez biura urbanistyczne oraz powstają na szczeblu województw wyspecjalizowane komórki zajmujące się
rozwojem szlaków wodnych. W związku z zauważalnymi zmianami modelu zachowań turystów, wprowadza się
wiele udogodnień, planuje się częste rozmieszczenie przystani kajakowych, pól biwakowych, toalet.
Ułatwia się korzystanie z rzecznych budowli hydrotechnicznych.
134
- 97 -
IV.
Projekty i inwestycje na rzecz rozwoju turystyki wodnej
1. Charakterystyka projektów i inwestycji w zakresie turystyki wodnej
Rozwój i promocja śródlądowej turystyki wodnej w Województwie Zachodniopomorskim odbywa się
w ramach projektów i działań, realizowanych przez samorządy lokalne, organizacje pozarządowe i inwestorów
prywatnych. Są to projekty koncepcyjne, infrastrukturalne, czy też o charakterze marketingowym
(w tzw. „miękkim” zakresie). Niniejszy rozdział dotyczy zarówno projektów i inwestycji, które były/są
realizowane, jak również projektów przyszłych. Zgodnie z zamierzeniami, niniejszy „Program”
ma przygotowywać działania do zaplanowania rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi. Dotyczy to perspektywy czasowej,
obejmującej następny okres programowania środków UE, czyli lata 2014 – 2020. W ramach inwentaryzacji
obecnych i przyszłych projektów i inwestycji, prowadzone były konsultacje z instytucjami i organizacjami
pozarządowymi. Jak wskazano wcześniej, kompetencje w zakresie zarządzania akwenami i realizacja
na tych akwenach funkcji turystycznych leżą w kompetencji wielu podmiotów. Na potrzeby opracowania
niniejszego „Programu” przeprowadzone zostały konsultacje z samorządami lokalnymi i instytucjami,
m.in.: z Dyrekcją Drawieńskiego Parku Narodowego, Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Szczecinie,
RZGW w Szczecinie, Wojewódzkim Biurem Urbanistycznym, organizacjami turystycznymi oraz innymi
organizacjami pozarządowymi, mającymi w zakresie swoich działań rozwój lokalny, podmiotami
branży turystycznej. Zgromadzone zostały informacje, które zostały zaprezentowane w poniższym rozdziale.
Dają one obraz zaangażowania w rozwój turystyki wodnej.
1.1.
Rodzaje projektów i inwestycji w zakresie turystyki wodnej
Zgodnie z wytycznymi, zakres inwentaryzacji realizowanych i przygotowywanych projektów oraz inwestycji
w zakresie turystyki wodnej obejmować powinien: infrastrukturę dla żeglarzy, kajakarzy,
ewentualnie innych segmentów turystyki wodnej, budowle hydrotechniczne i prace hydrotechniczne,
budowle drogowe na obszarze pojezierzy i dorzeczy, ułatwiające korzystanie z akwenów wodnych.
Wymienione rodzaje projektów można ująć w trzech następujących kategoriach:
•
•
projekty i inwestycje na rzecz budowy i/lub modernizacji infrastruktury, w tym infrastruktury
dla turystyki wodnej:
o porty i przystanie jachtowe,
o przystanie kajakowe,
o pomosty (stałe i pływające), niezależne od przystani jachtowych i kajakowych,
o zagospodarowanie plaż i kąpielisk,
o zagospodarowanie terenów wokół jezior miejskich,
o budowa baz dla płetwonurków,
o miejsca postojowe i biwakowe na szlakach kajakowych,
o organizacja przenosek na szlakach kajakowych,
o mosty i pomosty dla wędkarzy,
o infrastruktura sanitarna dla wędkarzy, w wyznaczonych miejscach łowisk,
o urządzenia i instalacje hydrotechniczne,
o prace hydrotechniczne,
o drogi dojazdowe do akwenów,
projekty uzupełniające, dotyczące produktu turystyki wodnej:
o przygotowywanie i znakowanie szlaków wodnych,
- 98 -
•
o utrzymywanie szlaków wodnych,
o organizacja produktu turystyki wodnej – oferowanie pakietów,
projekty dot. marki i promocji:
o koncepcje dot. marki turystycznej w zakresie turystyki wodnej,
o kompleksowa informacja o walorach i potencjale dla turystyki wodnej,
o kampanie promocyjne.
Projekty i inwestycje dot. budowli i urządzeń hydrotechnicznych oraz prac hydrotechnicznych
są realizowane przede wszystkim przez podmioty, posiadające uprawnienia właścicielskie lub prawo trwałego
zarządu akwenami wodnymi. Natomiast prace związane z budowlami drogowymi, w tym drogi dojazdowe
do akwenów wodnych są w kompetencji właściciela drogi – gminy, powiatu lub województwa.
1.2.
Kluczowe projekty i inwestycje w zakresie turystyki wodnej
Na obszarze Województwa Zachodniopomorskiego realizowane są regionalne projekty i inwestycje
turystyczne, których zakres dotyczy również rozwoju śródlądowej turystyki wodnej Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Projekty te są podejmowane przez Samorząd
Województwa oraz Zachodniopomorską Regionalną Organizację Turystyczną (ZROT).
„Pomorski Krajobraz Rzeczny w Województwie Zachodniopomorskim – program rozwoju
transgranicznego produktu turystycznego”, Wnioskodawca: Zachodniopomorska Regionalna Organizacja
Turystyczna - projekt realizowany jest przez ZROT przy wsparciu Ministerstwa Gospodarki. Ma na celu
tworzenie warunków dla rozwoju infrastruktury turystycznej i towarzyszącej na obszarach rozwoju turystyki
wodnej i rowerowej w Województwie Zachodniopomorskim oraz wzrost ruchu turystycznego poza sezonem
letnim. Obszar realizacji projektu po stronie polskiej: Dolina Dolnej Odry, wzdłuż rzeki Iny, tereny Pojezierza
Myśliborskiego, Pojezierza Wałeckiego, Pojezierza Drawskiego, wzdłuż rzeki Parsęty, oraz wzdłuż Regi.
Projekt „Pomorski Krajobraz Rzeczny” jest realizowany wraz z Tourismusverband Vorpommern e. V.
w Greifswaldzie przy udziale dofinansowania w wysokości 85% ze środków w ramach Programu Operacyjnego
Celu 3 „Europejska Współpraca Terytorialna” – „Współpraca transgraniczna krajów Meklemburgia – Pomorze
Przednie / Brandenburgia i Rzeczpospolita Polska (Województwo Zachodniopomorskie) 2007-2013 INTERREG
IVA”. W projekcie uczestniczą w charakterze partnerów samorządy lokalne, lokalne organizacje turystyczne
135
oraz Lokalna Grupa Rybacka „Partnerstwo Drawy”. W ramach projektu przewidziane są następujące zadania:
1.
2.
Opracowanie programu rozwoju produktu turystycznego „Pomorski Krajobraz
w Województwie Zachodniopomorskim”
Założenia dla opracowania Programu Marketingu Szlaku „Pomorski Krajobraz Rzeczny”.
Rzeczny
„Zachodniopomorski Szlak Żeglarski – sieć portów turystycznych Pomorza Zachodniego”, Wnioskodawca:
Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna - przedmiotem realizacji projektu,
w który zaangażowanych jest 13 partnerów, jest modernizacja istniejącej bazy do uprawiania żeglarstwa
oraz poszerzenie jej o nowe lokalizacje. Wybudowane zostaną mariny i porty turystyczne w Wolinie,
Kamieniu Pomorskim, Rewalu, Mielnie i Darłowie oraz zostaną zmodernizowane mariny i przystanie jachtowe
w Szczecinie (Marina Pogoń, Marina Gocław i Przystań Jachtowa AZS), Port Turystyczny w Trzebieży
oraz Marina w Kołobrzegu. Porty te tworzą najważniejsze centra jachtowe sieci portów i przystani
Pomorza Zachodniego połączonych Zachodniopomorskim Szlakiem Żeglarskim. Trasa Szlaku leży
na głównej drodze wodnej prowadzącej ze stolicy Niemiec – Berlina poprzez Bałtyk do Skandynawii.
W ramach projektu powstają lub są modernizowane również porty, przystanie i mariny żeglarskie
135
http://naszlaku.zachodniopomorskie.pl
- 99 -
na terenie gmin objętych realizacją „Programu rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi”. Realizowane są następujące działania:
modernizacja i przebudowa portu jachtowego w Kołobrzegu, budowa przystani jachtowej w obrębie portu
w Mrzeżynie. Zachodniopomorski Szlak Żeglarski obejmuje łącznie 28 portów i przystani nad Odrą,
Zalewem Szczecińskim i na wybrzeżu Bałtyku. Część z nich zostanie zbudowana lub zmodernizowana dzięki
środkom pozyskanym przez Stowarzyszenie „Pomost” i Zachodniopomorską Regionalną Organizację
Turystyczną z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Wartość projektu: 88.200.000 zł,
136
w tym z dotacji unijnej - 52.920.000 zł. Zadania realizowane w ramach projektu obejmują:
•
•
•
•
współpracę portów i gmin, tworzących wzajemną sieć powiązań,
porty i przystanie, szlaki turystyczne, zabytki, atrakcje, imprezy
na produkt turystyczny,
wspólne pozyskiwanie środków na budowę portów i przystani ,
budowę wspólnej marki turystycznej pn. „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski”.
składające
się
„Bałtycka Kolej Turystyczna” – „Rewitalizacja nieczynnej linii kolejowej nr 410 na odcinku: Połczyn-Zdrój
– Złocieniec – Wierzchowo – Mirosławiec – Kalisz Pomorski – Drawno – Choszczno – Pełczyce – Barlinek
dla celów rozwoju turystyki aktywnej – Bałtycka Kolej Turystyczna" – ideą współpracy w ramach realizacji
projektu jest wykorzystanie dla potrzeb turystyki nieczynnej linii kolejowej nr 410 o długości 141 km,
w celu stworzenia nowego produktu turystycznego – kolei drezynowej. Projekt ten zwiększy dostępność
komunikacyjną Pojezierza Myśliborskiego, Wałeckiego i w części Pojezierza Drawskiego. W lipcu 2011 r.
podpisany został list intencyjny na rzecz realizacji projektu. Będzie on realizowany we współpracy
z partnerami z Niemiec, Czech i Słowacji, w ramach Programu EWT - Programu dla Europy Środkowej
(Central Europe Programme), działania: 4.3 „Wykorzystanie zasobów kulturowych dla uatrakcyjnienia miast
i regionów". Województwo Zachodniopomorskie występowałoby jako partner wspierający działania jednostek
137
zaangażowanych bezpośrednio w budowę kolei drezynowej w regionie.
„Zachodniopomorska Kraina Wodna” – projekt zainicjowany przez Urząd Marszałkowski Województwa
Zachodniopomorskiego, którego celem jest zbudowanie zintegrowanej marki turystycznej, obejmującej swoim
zasięgiem wszystkie projekty w zakresie wzmocnienia potencjału turystyki wodnej (zarówno morskiej,
jak i śródlądowej). „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski” oraz „Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi” stanowić będą integralne
elementy składowe marki „Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Docelowo marka ta obejmie inne projekty,
138
dotyczące turystyki wodnej.
Inne projekty o charakterze ponadlokalnym, dotyczące rozwoju turystyki wodnej, pośrednio powiązane
z „Programem rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi”:
•
•
•
•
•
•
„Zalew Szczeciński Turystyka bez Granic”,
„Bezpieczna Przystań”,
„Waterfront – Miasto nad wodą”,
„Partnerstwo Odra”,
„Program dla Odry - 2006”,
"Międzyodrze - labirynty Doliny Dolnej Odry”.
136
http://zalewszczecinski.net/budowa-przystani-na-zachodniopomorski-szlaku-zeglarskim
137
http://www.turystyka.wzp.pl/wtgp/turystyka/p-r-m-a-13071/aktualnosci.htm
http://www.turystyka.wzp.pl/wtgp/turystyka/zachodniopomorska_kraina_wodna.htm
138
- 100 -
2. Projekty i inwestycje w zakresie zagospodarowania akwenów
i ich nabrzeży
Projekty na rzecz rozwoju turystyki wodnej inicjowane są bezpośrednio przez samorządy lokalne
(gminne i powiatowe) obszaru realizacji „Programu”, organizacje pozarządowe i inwestorów prywatnych.
W tym podrozdziale wymienione i scharakteryzowane zostaną projekty dotyczące zagospodarowania akwenów
zlokalizowanych na obszarze objętym „Programem”. Chodzi zarówno o jeziora, rzeki, jak również pozostałe
akweny, które bezpośrednio lub pośrednio związane są z realizacją funkcji turystycznej.
Projekty przedstawione zostały w dwóch odrębnych kategoriach. Pierwsza z nich dotyczy budowy, rozbudowy
lub modernizacji infrastruktury służącej bezpośrednio do uprawiania turystyki wodnej. Druga obejmuje
urządzenia i instalacje hydrotechniczne oraz prace hydrotechniczne, pośrednio poprawiające dostępność
akwenów i stwarzające możliwość uprawiania turystyki wodnej.
2.1.
Projekty i inwestycje w zakresie infrastruktury służącej
bezpośrednio do uprawiania turystyki wodnej
W zakresie zagospodarowania jezior i rzek kluczowe znaczenia mają te inwestycje, które dotyczą
bezpośrednio infrastruktury do uprawiania turystyki wodnej. W licznych opracowaniach określano
139
zagospodarowanie turystyczne pasa pojeziernego, jako dość ubogie i w niskim standardzie. Sytuacja z roku
na rok ulega jednak poprawie. Powstają nowe przystanie żeglarskie i kajakowe, kąpieliska, pomosty.
Rewitalizowane są istniejące obiekty oraz tereny położone bezpośrednio nad akwenami wodnymi.
Poniżej przedstawione są w formie tabelarycznej inwestycje w zakresie zagospodarowania jezior i rzek,
służące bezpośrednio uprawianiu turystyki wodnej. Podzielono je na projekty już zrealizowane,
bądź realizowane obecnie oraz planowane, przyszłe inwestycje.
Tabela 32: Projekty i inwestycje w zakresie zagospodarowania akwenów i terenów wokół nich
– projekty zrealizowane lub w trakcie realizacji
Lp.
Nazwa inwestycji
1.
„Renowacja
i
modernizacja
Zabytkowego Parku Miejskiego
w Szczecinku”
2.
Projekt „Civitas Rennasisance –
clean and better transport
in cities”
Inwestor
Charakterystyka
Pojezierze Drawskie
Miasto
Projekt zlokalizowany jest w szczecineckim parku nad Jeziorem
Szczecinek
Trzesiecko na odcinku od ulicy Lelewela do przedłużenia ulicy
Mickiewicza. W zakres projektu wchodzi zagospodarowanie
terenów parkowych, rewaloryzacja historycznego układu
przestrzennego
zabytkowego
parku
nadjeziornego,
wprowadzenie nowych obiektów o funkcji rekreacyjnej,
przebudowa istniejących ciągów pieszych i rowerowych,
zagospodarowanie terenu oraz renowacja linii brzegowej
Jeziora Trzesiecko. Dofinansowanie z RPO Województwa
Zachodniopomorskiego w kwocie 520.000 zł.
Miasto
Taksówki wodne, pomosty, realizowane w ramach projektu
Szczecinek – na terenie Szczecinka
partner
projektu
139
Taka ocena śródlądowych obszarów pojeziernych znalazła się w „Programie rozwoju infrastruktury portów i przystani
żeglarskich Województwa Zachodniopomorskiego w regionie Odry, Zalewu Szczecińskiego u wybrzeża Morza Bałtyckiego”,
Stowarzyszenie „Pomost” na Zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin 2008,
s. 86.
- 101 -
3.
Budowa ścieżek rowerowych
4.
„Zagospodarowanie turystyczne
miejsca
rekreacyjnego
nad
Jeziorem Koprzywno na działce
1/3 i 305/1, obręb Nowe
Koprzywno”
„Przebudowa ciągu pieszo –
rowerowego
nad
Jeziorem
Grażyna wraz z budową nowych
pomostów wędkarskich”
5.
Miasto
Szczecinek
Gmina
Barwice
Budowa i zagospodarowanie ścieżek rowerowych – 2 odcinki
na Jeziorem Trzesiecko
Budowa drewnianego pomostu nad Jeziorem Koprzywno
w ramach programu „Zagospodarowanie turystyczne miejsca
rekreacyjnego nad jeziorem Koprzywno na działce 1/3 i 305/1
obręb Nowe Koprzywno, gm. Barwice."
Gmina
Drawno
Projekt został przygotowany w 2009 roku do złożenia
do dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu
Operacyjnego
Województwa
Zachodniopomorskiego
z poddziałania 5.1.1. Infrastruktura turystyki w wielkości 50%
wydatków. Projekt wnioskowany jest na kwotę 1 300 000 zł.
Projekt zrealizowany przez gminę Drawno.
„Modernizacja
przystani
żeglarskiej Klubu Żeglarskiego
w Drawnie nad Jeziorem Grażyna
„Remont i modernizacja hangaru
na
sprzęt
pływający oraz
przystani kajakowej nad Jeziorem
Grażyna”
„Zagospodarowanie rekreacyjne
kąpieliska wraz z dojazdem
do Jeziora Dominikowo”
„Zagospodarowanie terenu plaży
miejskiej nad Jeziorem Okra
w Drawsku Pomorskim”
Oznakowanie szlaku wodnego
Drawy
Gmina
Drawno
11.
Budowa
małej
architektury
w miejscach biwakowych na
szlaku Drawy
1.
„Rewitalizacja
w Moryniu”
2.
„Budowa ścieżki rowerowej
z Barlinka do Krzynki”
3.
„Przystanie wraz z infrastrukturą
towarzyszącą na szlakach
wodnych w regionach
Reckitz – Trebental
(powiat Nordvorpomern)
oraz gmina Pełczyce”
Wymiana części wyeksploatowanej infrastruktury turystycznej
(ławostoły zadaszone schody, tablice informacyjne, tablice
edukacyjne, oznakowanie miejsc do biwakowania).
W 2011 r. zakupiono dodatkowo kosze na śmieci.
Gmina
W pierwszym etapie zbudowano pomosty, uporządkowano
Moryń
gospodarkę wodno–ściekową, zbudowano promenadę.
Rewitalizacja plaży miejskiej obejmuje budowę pawilonu
w którym będą się znajdować: pomieszczenie magazynowe
na sprzęt pływający, pokój ratowników z łazienką, punkt
pierwszej pomocy, toalety, przebieralnie oraz lokal
gastronomiczny z tarasem. Zadanie realizowane jest
z programu PROW. Ogólna wartość operacji: 701 137,99 zł.
Gmina
W ramach projektu realizowanego z RPO Województwa
Barlinek
Zachodniopomorskiego będzie wykonany pomost nad
Jeziorem Barlineckim oraz ścieżka rowerowa przebiegająca
przez ten pomost, ułatwiająca dostęp do Jeziora Barlineckiego.
Gmina
Realizacja projektu w ramach Europejskiego Funduszu
Pełczyce
Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Celu
3 „Europejska Współpraca Terytorialna – Współpraca
Transgraniczna” Meklemburgia – Pomorze Przednie,
Brandenburgia – Rzeczpospolita Polska (Województwo
Zachodniopomorskie) we współpracy z partnerem niemieckim.
Realizacja projektu nadal trwa.
6.
7.
8.
9.
10.
plaży
miejskiej
Gmina
Drawno,
OSiR Drawno
Gmina
Drawno
Gmina
Drawsko
Pomorskie
Drawieński
Park
Narodowy
Drawieński
Park
Narodowy
W ramach projektu zaplanowane zostały: budowa nowego
pomostu, budowa budynku socjalnego i magazynowego,
zagospodarowanie terenu.
Projekt oznakowania, zgodnego z instrukcją PTTK.
Park pozyskał dofinansowanie z NFOŚiGW.
- 102 -
4.
5.
wokół
Jeziora
Panieńskiego
i Jeziora Stawno w Pełczycach”
Budowa miejsca do biwakowania
nad Jeziorem Zielin
6.
Pomosty na jeziorach, służące
do ochrony przeciwpożarowej
lasu
1.
„Turystyczne zagospodarowanie
nabrzeża
jeziora
Raduń
w Wałczu”
1.
Przystań kajakowa
przy ul. Nadbrzeżnej w Karlinie
2.
obszarów cennych przyrodniczo
w dorzeczu Parsęty”
1.
„Kajakiem do morza
przystani kajakowych”
2.
Budowa pomostu
na Jeziorze Brzeźniak
Budowa miejsca postojowego
przy rzece Rega przy drodze
Gryfice – Płoty
3.
– sieć
Gmina
Pełczyce
Realizacja projektu nadal trwa.
Nadleśnictwo
Różańsko
Obiekt posiada elementy małej infrastruktury: wiatę,
ławostoły, pomosty, toalety, miejsce na ognisko, tablice
informacyjno–edukacyjne, kosze na śmieci, ogrodzenie.
Nie jest planowana rozbudowa, lecz utrzymanie istniejącego
obiektu.
Nadleśnictwo Pomosty znajdują się na jeziorach: Warnice, Ostrowiec,
Różańsko
nad rzeką Myślą, Kanałem Młyńskim, przy użytku
ekologicznym „Bagno Chłopowo”. Przez teren Nadleśnictwa
Różańsko przebiega szlak kajakowy na rzece Myśli.
Nadleśnictwo udostępnia swoje tereny i obiekty na czas
organizacji zawodów wędkarskich.
Miasto Wałcz Turystyczne zagospodarowanie nabrzeża jeziora Raduń
w Wałczu obejmuje modernizację istniejącej infrastruktury
oraz budowę nowych obiektów rekreacyjnych oraz elementów
małej architektury: parking wodny, 2 pomosty, beneficjent
Gmina Wałcz.
Wartość projektu: 7.541.112,43 zł, wartość dofinansowania:
3.696.886,21 zł z RPO Województwa Zachodniopomorskiego.
Dorzecze Parsęty
Gmina
Przystań kajakowa została wybudowana w ramach planów
Karlino
zagospodarowania terenu nad rzeką Radew i kompleksowego
rozwiązania rekreacyjno-turystycznego obszaru w Gminie
Karlino. Wartość całej inwestycji wyniosła 1.557.646 zł., z
czego 424.479 zł było dofinansowane z programów SAPARD.
Związek
Zagospodarowanie turystyczne Parsęty i Radwi jako szlaków
Miast i Gmin kajakowych – inwestycja realizowana przy wsparciu środków
Dorzecza
programu Interreg III A. Stworzono 6 stanic kajakowych:
Parsęty
2 w gminie Białogard, 1 w mieście Białogard, 1 w gminie
Dygowo, 1 w gminie Grzmiąca i 1 w mieście Karlino.
W ramach projektu zakupiono również 60 kajaków
(20 dla Karlina, 20 dla miasta Szczecinka, 10 dla Dygowa
i 10 dla gminy Białogard). Projekt zakończony.
Dorzecze Regi
Powiat
Cztery przystanie kajakowe jako element infrastruktury
Gryficki
turystycznej stworzonej w Powiecie Gryfickim w ramach
projektu „Kajakiem do Morza - stworzenie sieci przystani
kajakowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na rzece
Redze, w 4 miejscowościach powiatu gryfickiego: Płotach,
Gryficach, Trzebiatowie, Mrzeżynie". Wartość projektu
7.969.874 zł, dofinansowanie 3.973.957 zł.
Gmina
Zrealizowana inwestycja w miejscowości Brzeźniak w gminie
Węgorzyno
Węgorzyno.
Nadleśnictwo W 2011 r. dokonano remontu drogi dojazdowej
Gryfice
oraz oznakowania.
Źródło: Opracowanie własne 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne na podstawie informacji uzyskanych
w trakcie konsultacji
- 103 -
Tabela 33: Projekty i inwestycje w zakresie zagospodarowania akwenów i terenów wokół nich
– projekty planowane do realizacji
Lp.
Nazwa inwestycji
1.
„Czaplinek – Lychen 200 mil
szlakiem Tysiąca Jezior przez
miejscowości: Myślibórz, Dębno,
Lipiany – budowa infrastruktury
wodnej,
pieszej,
rowerowej,
wypoczynkowej
oraz
Regionalnego Centrum Informacji
w Dębnie”
2.
„Budowa pomostu drewnianego
do wykorzystania przemiennego
przez mieszkańców, turystów,
żeglarzy, wędkarzy nad Jeziorem
Drawsko w Kluczewie”
„Budowa pomostu drewnianego
do wykorzystania przemiennego
przez mieszkańców, turystów,
żeglarzy, wędkarzy nad Jeziorem
Srebrnym w Nowym Drawsku”
„Zagospodarowanie i
onzakowanie kąpieliska nad
Jeziorem Drawsko w Czaplinku”
Przystań kajakowa nad Jeziorem
Grażyna w Drawnie
od strony Kalisza Pomorskiego
Projekty w ramach Lokalnej Grupy
Rybackiej Partnerstwo Jezior,
rozwijające turystykę wodną oraz
rekultywujące jeziora na terenie
Drawna
„Centrum Edukacji Przyrodniczej
Drawieńskiego Parku
Narodowego”
Zagospodarowanie szlaku
wodnego Drawy
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Udostępnienie
dla wędkarzy
zasobów
DPN
10.
„Rozbudowa przystani wodnej
PŻM nad Jeziorem Grażyna
w Drawnie”
Inwestor
Charakterystyka
Pojezierze Drawskie
Gmina Dębno,
Projekt realizowany ze środków Europejskiego Funduszu
Gmina Czaplinek Rozwoju Regionalnego w ramach RPO Cel 3 Europejskiej
jako
partner Współpracy Terytorialnej – Współpraca Transgraniczna
projektu
Meklemburgia – Pomorze Przednie, Brandenburgia –
Rzeczpospolita
Polska
(Województwo
Zachodniopomorskie). W ramach programu wykonane
zostanie
m.in.
zagospodarowanie
plaży
nad Jeziorem Drawsko w Kluczewie – budowa pomostu,
budowa schodów, przebudowa parkingu przy zamku
Drahim, przebudowa pomostu przy plaży nad Jeziorem
Żerdno, przebudowa drogi prowadzącej do plaży
nad Jeziorem Komorze w Sikorach, budowa przystani
żeglarskiej nad Jeziorem Drawsko w Starym Drawsku.
Gmina Czaplinek W ramach wniosków złożonych do Programu Operacyjnego
Ryby 2007 – 2013 za pośrednicwtem LGR „Partnerstwo
Drawy”.
Gmina Czaplinek
W ramach wniosków złożonych do Programu Operacyjnego
Drawy”.
Gmina Czaplinek
Prywatni
inwestorzy
W ramach wniosków złożonych do Programu Operacyjnego
Drawy”.
Projekt planowany do realizacji w ramach inwestycji
kapitału prywatnego na terenie gminy Drawno.
Prywatni
inwestorzy
Drawieński Park
Narodowy
Inwestycja na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego.
Drawieński Park
Narodowy
W kolejnych latach Park planuje m.in.: remont pomostów,
konserwację
istniejących
urządzeń
turystycznych,
ewentualnie remont dróg dojazdowych do miejsc
biwakowych, miejsc postoju dla kajakarzy i miejsc odbioru
kajaków.
Planowane jest zamontowanie przy każdym pomoście
wędkarskim koszy na śmieci, budowa parkingu
samochodowego dla wędkarzy (dojazd do stanowisk
wędkarskich będzie zabroniony).
Drawieński Park
Narodowy
Prywatni
inwestorzy
- 104 -
11.
„Rewitalizacja Parku Zdrojowego
w Połczynie–Zdroju”
Gmina
Połczyn–Zdrój
12.
„Zagospodarowanie
terenów
wokół
zalewu
retencyjnego
Połczyn–Zdrój na rzece Wogrze”
Gmina
Połczyn–Zdrój
13.
„Stworzenie Geoparku
Polodowcowa Kraina Drawy
i Dębnicy”
Gmina
Połczyn–Zdrój
14.
„Rozbudowa małej infrastruktury
przy
szlakach
turystycznych
w obrębie dolin rzek i nad
jeziorami”
Gmina
Połczyn–Zdrój
15.
„Młyn Popielawy”
w Gminie Połczyn–Zdrój
Prywatni
inwestorzy
16.
Utworzenie wypożyczalni kajaków
w miejscowości Gwda Wielka nad
Jeziorem Wielimie
Budowa slipu w miejscowości
Gwda Wielka nad Jeziorem
Wielimie
Zagospodarowanie
turystyczne
Jeziora Wierzchowo
Budowa
zespołu
pomostów
przy plaży miejskiej w Szczecinku
Budowa
mariny
wraz
z infrastrukturą towarzyszącą
Zagospodarowanie linii brzegowej
drugiej strony Jeziora Trzesiecko
Budowa zespołu hotelowo –
rekreacyjnego (PPP)
Remont i przebudowa obiektów
przystani żeglarskiej
Rozbudowa
infrastruktury
turystycznej „Mysiej Wyspy”
Udrożnienie kanału rzeki Nizica
i dostosowanie do turystyki
kajakowej
Budowa pensjonatu nad Jeziorem
Trzesiecko, przy ul. Ordona
Rozbudowa Hotelu „Zieliński”
Gmina
Szczecinek
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
Przez Park przepływa rzeka Wogra. Planowana
jest rewitalizacja obecnej infrastruktury oraz stworzenie
nowych form zagospodarowania, np. bulwaru spacerowego,
wyznaczenie ścieżek tematycznych, itp.
Zbiornik położony jest na obrzeżach Parku Zdrojowego.
Planowane jest stworzenie infrastruktury dla turystów,
kuracjuszy i wędkarzy – aleje spacerowe, pomosty, wiaty,
ławostoły, toalety, oznakowanie, wypożyczalnia sprzętu
pływającego.
Podjęcie działań zmierzających do zbudowania produktu
turystycznego, związanego z wodą, który oparty będzie
przede wszystkim na wododziale Drawy i Dębnicy.
Obecnie
na
zlecenie
Ministerstwa
Środowiska
przygotowywana jest dokumentacja, stanowiąca plan
rzeczywistego utworzenia Geoparku.
W ramacj tego projektu podjęte zostaną następujące
działania: stanica wodna nad Dębnicą w Popielawach
(w partnerstwie z inwestorem prywatnym), budowa
pomostów rekreacyjno–wędkarskich nad jeziorami Kołacz i
Klokowo, wartość ok. 140.000 zł (projekt w opracowaniu),
utworzenie miejsc rekreacyjno–wypoczynkowych (3 szt.),
wartość 120.000 zł.
Inwestycja przewiduje stworzenie na bazie istniejącej
pozostałości dawnego młyna, nowoczesnego obiektu
hotelowo – gastronomicznego z funkcją Wellness i SPA
(„Młyn Popielawy”).
Planowane złożenie wniosku projektowego.
Gmina
Szczecinek
Planowane złożenie wniosku projektowego.
Gmina
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Miasto
Szczecinek
Budowa pomostu, slipu dla jachtów – w dalszych planach
gminy Szczecinek.
Projekt planowany do realizacji przez miasto Szczecinek.
Prywatni
inwestorzy
Prywatni
inwestorzy
kapitału prywatnego na terenie Szczecinka.
Etap II inwestycji hotelowej w pobliżu Jeziora Trzesiecko.
- 105 -
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
„Budowa plaży i przystani
kajakowej nad Jeziorem Lubie
w miejscowości Gudowo”
„Zagospodarowanie
brzegów
rzeki Drawy w obrębie Drawska
Pomorskiego”
„Budowa przystani kajakowej
nad rzeką Drawą
w Drawsku Pomorskim”
„Wzrost atrakcyjności Jeziora Pile
poprzez budowę infrastruktury
sportowo–turystycznej w Bornem
Sulinowie, Piławie, Dąbrowicy,
Silnowie”
„Budowa
pomostów
oraz
ustawienie tablic edukacyjnych
w tzw. Zatoce Cichej”
„Uatrakcyjnienie
szlaku
kajakowego na rzece Piławie
poprzez budowę infrastruktury
oraz wykonanie oznakowania”
„Budowa infrastruktury oraz
stworzenie ośrodka sportów
wodnych w miejscowości Piława”
35.
„Budowa pomostów wędkarsko –
rekreacyjnych na Jeziorze Świdno
– Sarcze w Jeleniu”
36.
„Uruchomienie statku wędkarsko
– turystycznego na Jeziorze Pile”
37.
Zagospodarowanie
terenu
nad rzeką Drawą w Złocieńcu
Budowa stanicy wodnej przy plaży
miejskiej w Kaliszu Pomorskim
Budowa przystani wędkarskiej
w miejscowości Giżyno
Budowa pomostów wędkarskich
na Jeziorze Bobrowo Wielkie
w Kaliszu Pomorskim
Renowacja stawu wiejskiego wraz
z zagospodarowaniem nabrzeża
w miejscowości Dębsko
38.
39.
40.
41.
1.
„Projekt koncepcji promenady
nadjeziornej wraz z określeniem
sposobów
zagospodarowania
terenów
będących
w
bezpośredniej
strefie
oddziaływania inwestycji”
Gmina Drawsko
Pomorskie
Projekt planowany do realizacji przez gminę Drawsko
Pomorskie.
Gmina Drawsko
Pomorskie
Projekt planowany do realizacji przez gminę Drawsko
Pomorskie. Zaplanowano: budowę alei spacerowej, miejsc
do cumowania dla kajaków, wyjścia do miasta.
W ramach projektu zbudowane zostaną pomosty,
pole namiotowe i wykonane zostanie zagospodarowanie
turystyczne terenu.
Projekt zakłada opracowanie koncepcji lokalizacji marin,
przystani, kąpielisk, ciągów pieszych, ścieżek rowerowych,
itp. W 2012 r. planowane jest przedstawienie ostatecznej
wersji
projektu
po
konsultacjach
społecznych
i ew. pozyskanie dofinansowania zewnętrznego.
Projekt zakłada budowę 2 pomostów na Jeziorze Pile:
rekreacyjno–sportowego oraz wędkarskiego. Gmina złożyła
wniosek w ramach Osi 4 PO RYBY.
Wykonano inwentaryzację szlaku kajakowego, która
wykazała potrzebę realizacji tego projektu. W dokumencie
wskazano przykładowe miejsca lokalizacji stanic, miejsc
postoju oraz ustawienia tablic informacyjnych i znaków.
Projekt mieści się w ramach opracowanej przez gminę
koncepcji
zagospodarowania
Jeziora
Pile.
Zaplanowano:
budowę
pomostu,
zakup
sprzętu
pływającego, organizację kursów żeglarskich, regat.
Źródłem finansowania będzie PO RYBY.
Projekt jest na etapie przygotowania dokumentacji.
Prywatni
inwestorzy
Gmina
Borne Sulinowo
Gmina
Borne Sulinowo
Gmina
Borne Sulinowo
Stowarzyszenie
Klub Wodny Pile,
Gmina
Borne Sulinowo
Stowarzyszenie
Miłośników Sołe.
Jeleń, Gmina
Borne Sulinowo
Ośrodek
„Marina”
w Bornym
Sulinowie
Gmina Złocieniec
Projekt w fazie koncepcyjnej, inwestycja prywatna.
Projekt planowany do realizacji przez gminę Złocieniec.
Gmina
Kalisz Pomorski
Gmina
Kalisz Pomorski
Gmina
Kalisz Pomorski
Projekt planowany do realizacji przez gminę Kalisz Pomorski.
Prywatni
inwestorzy
kapitału prywatnego na terenie gminy Kalisz Pomorski.
Gmina Myślibórz Gmina opracowała wskazany projekt zagospodarowania
nabrzeża Jeziora Myśliborskiego – planowana jest realizacja
tej koncepcji.
- 106 -
2.
3.
4.
5.
6.
Plan miejcowy zagospodarowania
dla
terenów
nadjeziornych
nad
Jeziorem
Myślibórz
w miejscowości Czółnów
Projekt
budowy
mariny
nad Jeziorem Myśliborskim
Koncepcja
budowy
bazy
hotelowej wraz z infrastrukturą
towarzyszącą
nad
Jeziorem
Myśliborskim
„Zagospodarowanie Parku
w Delcie Młynówki”
Gmina Myślibórz
Plan opracowany do realizacji.
Powiat
Myśliborski
Prywatni
inwestorzy
Projekt do realizacji nad Jeziorem Myśliborskim
w miejscowości Kruszwin.
Inwestor posiada teren i aktualny plan miejscowy.
Inwestycja realizowana będzie przy ul. Szarych Szeregów.
Gmina Barlinek
Gmina złożyła wniosek do RPO Województwa
Zachodniopomorskiego na realizację w 2013 r. projektu,
w ramach którego zostaną wykonane: pomost
nad Jeziorem Barlineckim, ścieżka pieszo–rowerowa
przebiegająca w bezpośrednim sąsiedztwie pomostu
i ułatwiająca dostęp do Jeziora Barlineckiego.
Gmina
planuje
budowę
promenady,
pomostów
nad Jeziorem Barlineckim oraz budowę pomostów
nad innymi, mniejszymi jeziorami.
Rozwój infrastruktury
dla turystyki wodnej
nad Jeziorem Barlineckim
i innych jeziorach
Budowa
mariny
i
slipu
nad Jeziorem Morzycko
Budowa przystani i pomostu
w Rybakówce
Stworzenie bazy płetwonurków
Astacus nad Jeziorem Morzyckim
Stworzenie sportowej
ligi żeglarskiej
Uzupełnienie kąpieliska
plażowego nad Jez. Morzycko o
przystań dla sprzętu wodnego
„Zagospodarowanie terenu nad
Jeziorem Wądół (…)”
Gmina Barlinek
13.
Uruchomienie
i zagospodarowanie szlaku
kajakowego na rzece Płoni
Gmina
Przelewice
14.
Zagospodarowanie
Jeziora Jeleńskiego
turystyczne
Gmina Chojna
15.
Zagospodarowanie
turystyczne
Jeziora Ostrów
Przystań
na
rzece
Odra
w miejscowości Zatoń Dolna
„Budowa pomostu
z przeznaczeniem dla sportów
wędkarskich i cumowania sprzętu
sportowego na Jeziorze Karsko
Wielkie”
Gmina Chojna
7.
8.
9.
10.
11.
12.
16.
17.
Gmina Moryń
Projekt planowany do realizacji przez gminę Moryń.
Gmina Moryń
Gmina Moryń
Gmina Moryń
Gmina Moryń
Gmina Lipiany
Pełna nazwa projektu planowanego przez gminę Lipiany:
„Zagospodarowanie terenu nad Jeziorem Wądół poprzez
urządzenie ścieżki pieszo–rowerowej z miejscami
przystankowymi, pomostami, miejscami do odpoczynku,
rekreacji i placem zabaw na odcinku od parku
przy ul. Sikorskiego wzdłóż Okrzei, aż do ulicy Lipowej”
Planowane uruchomienie we współpracy z partnerami
szlaku kajakowego na rzece Płoni, Kanale Płońskim, Jeziorze
Płoń w obszarze granic gminy Przelewice (od Warszyna w
kierunku ujścia Kanału Płońskiego do Jeziora Miedwie).
Budowa:
plaży
strzeżonej,
pomostu,
ośrodka
wypoczynkowego, pola namiotowego, placu zabaw dla
dzieci.
Budowa: plaży, pomostu, miejsca do grillowania, placu
zabaw dla dzieci.
Budowa przystani przy zrewitalizowanym kompleksie
parkowym „Dolina Miłości”.
Inwestycja realizowana będzie nad Jeziorem Karsko Wielkie
w miejscowości Karsko.
Gmina Chojna
Gmina
Nowogródek
Pomorski
- 107 -
18.
Zagospodarowanie
turystyczne
Jeziora Karsko Wielkie
Gmina
Nowogródek
Pomorski
19.
Przebudowa i rozbudowa
istniejącego ośrodka
wypoczynkowego w miejscowości
Karsko
Budowa bazy agroturystycznej
w
Gospodarstwie
Rybackim
„Rybakówka”
Budowa Geoparku w Moryniu
w ramach projektu „Geopark
Kraina Lodowcowa nad Odrą”
Prywatni
inwestorzy
20.
21.
22.
Rewitalizacja plaży w Strzeszowie
23.
Stworzenie wypożyczalni sprzętu
wodnego w Strzeszowie
24.
Odtworzenie alei
w Trzińsku–Zdroju
spacerowej
25.
Zagospodarowanie
jeziora miejskiego
berzegów
26.
Budowa mola i dwóch przystani
na jeziorze w Trzińsku–Zdroju
27.
Remont i rozbudowa miejsca
biwakowego nad Jeziorem Białe
1.
Odnowienie szlaku
„Wałecka Pętla Kajakowa”
Zagospodarowanie
i
droga
dojazdowa do plaży miejskiej
w Tucznie
Projekt budowy ścieżki pieszo–
rowerowej
z
Mirosławca
do Jeziora Kosiakowo
2.
3.
Prywatni
inwestorzy
Projektowane są również następujące inwestycje
na Jeziorze Karsko Wielkie:
- zjeżdżalnia wodna w miejscowości Kinice lub Karsko,
- budowa ciągu pieszo–rowerowego w miejscowości Kinice
do Jeziora Karsko Wielkie,
Budowa urządzeń sportowych, parkingów, pawilonu
plażowo–sanitarnego oraz zagospodarowanie zieleni
w miejscowości Karsko.
Remont i modernizacja domków letniskowych, budowa
10 nowych domków wraz z niezbędną infrastrukturą –
inwestycja nad Jeziorem Karsko Wielkie.
Inwestycja w istniejącym Gospodarstwie Rybackim
– Stawy Rybne Karsko wraz ze ścieżką edukacyjną.
Gmina Moryń
jako partner
Realizacja projektu w ramach Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego
Celu 3 „Europejska Współpraca Terytorialna – Współpraca
Transgraniczna” Meklemburgia – Pomorze Przednie,
Brandenburgia – Rzeczpospolita Polska (Województwo
Zachodniopomorskie) we współpracy z partnerem
niemieckim
Urzędem Związku Gmin Joachimstal
jako liderem.
Gmina
Planowane działania: budowa pawilonu mieszczącego
Trzcińsko–Zdrój
pomieszczenie na sprzęt pływający, pokój ratownika,
toalety,
przebieralnie,
punkt
pierwszej
pomocy,
lokal gastronomiczny.
Gmina
W 2010 r. wyremontowano świetlicę wiejską,
która docelowo jest planowana na bazę sportów
Trzcińsko–Zdrój
rowerowych i wodnych.
Gmina
Odtworzenie alei wraz z małą architekturą wzdłuż murów
Trzcińsko–Zdrój
miejskich, a więc również w części w bezpośredniej bliskości
jeziora.
Gmina
Planowana inwestycja bezpośrednio w Trzcińsku–Zdroju.
Trzcińsko–Zdrój
Wyremontowanie ścieżek pieszych, budowa nowej trasy
rowerowej wzdłuż brzegów jeziora miejskiego, umieszczenie
tablic informacyjnych o pochodzeniu geomorfologicznym
jeziora.
Gmina
Planowana inwestycja obejmie również oświetlenie
Trzcińsko–Zdrój
i postawienie tablic informacyjnych na temat
geomorfologicznego pochodzenia jeziora.
Nadleśnictwo
Przewidywana inwestycja obejmuje budowę: zadaszeń,
Różańsko
ławostołów, ławek, miejsc na ogniska, ogrodzeń, tablic
edukacyjnych, koszy na śmieci.
Miasto Wałcz, Realizacja w ramach projektów realizowanych przez miasto
MOSiR Wałcz
Wałcz.
Gmina Tuczno
W fazie koncepcyjnej (przygotowywany jest projekt).
Gmina starać będzie się o dofinansowanie z RPO
Województwa Zachodniopomorskiego.
Gmina
W 2010 r. gmina złożyła wniosek do RPO Województwa
Mirosławiec
Zachodniopomorskiego – projekt nie został zakwalifikowany
do dofinansowania, znajduje się na liście rezerwowej.
- 108 -
4.
5.
6.
7.
Remont
przystani
jachtowej
i
pomostów
na
Jeziorze
Drzewoszewo
Budowa małej infrastruktury
turystycznej nad Jeziorem Trzebin
Budowa małej infrastruktury
turystycznej
nad
Jeziorem
Szczuczarz
Budowa przystani kajakowej
i miejsc biwakowych nad rzeką
Cieszynka
1.
obszarów cennych przyrodniczo
w dorzeczu Parsęty” – Etap II
2.
w Karlinie przy ul. Kościuszki
Zagospodarowanie
terenów
nad Pasrętą
3.
4.
Zagospodarowanie
przy Wyspie Biskupiej
5.
Rewitalizacja zbytkowego parku
przy ul. Waryńskiego w Karlinie
6.
Dokumentacja
projektowa
zagospodarowania dwóch stawów
w gminie Dygowo
7.
Zagospodarowanie stawów
w miejscowości Stokowo
na terenie ośrodka
agroturystycznego.
w miejscowości Duble na Parsęcie
Rozwój infrastruktury turystycznej
w miejscowościach Warnino i
Kowalki
na Parsęcie w Ząbrowie
8.
9.
10.
11.
terenów
Budowa przystani kajakowych
na terenie gminy Białogard
Prywatni
inwestorzy
Planowane inwestycje kapitału prywatnego na terenie
gminy Mirosławiec.
Gmina Człopa
Stworzenie w ramach inwestycji miejsc rekreacyjno–
wypoczynkowo–biwakowych.
Stworzenie w ramach inwestycji miejsc rekreacyjno–
wypoczynkowo–biwakowych.
Gmina Człopa
Gmina Człopa
Inwestycja planowana do realizacji przez gminę Człopa
na rzecz podniesienia atrakcyjności infrastruktury szlaków
kajakowych.
Dorzecze Parsęty
Związek Miast Projekt planowany do złożenia przez Związek. W ramach
i Gmin Dorzecza projektu zakłada się budowę 3 kolejnych przystani
Parsęty
kajakowych na rzece Radew i Parsęta oraz budowę 5 stanic
na jeziorach zlokalizowanych w dorzeczu Parsęty. Powstaną
elementy małej architektury (pomosty, stoły, ławy, wiaty,
tablice informacyjne, kosze na śmieci). Planowany
jest zakup 100 kajaków, 10 przyczep do ich przewozu
i 20 rowerów wodnych. Projekt będzie możliwy do realizacji
w przypadku pozyskania dofinansowania.
Gmina Karlino
W fazie planowania budowy przystani kajakowej
na rzece Parsęta.
Gmina Karlino Planowane zagospodarowanie terenów nadrzecznych
lub
inwestor w gminie Karlino
prywatny
Prywatni
inwestorzy
kapitału prywatnego na terenie gminy Karlino – wyspa
na rzece Parsęta.
Gmina Karlino
Planowana rewitalizacja obejmie również instalację mostu
lub inwestor
zwodzonego.
prywatny
Gmina Dygowo
Gmina w trakcie konsultacji poszukiwała projektanta,
który wykona dokumentację projektu. Planowane
jest złożenie wniosku o dofinansowanie do LGR na początku
2012 r.
Prywatni
inwestorzy
kapitału prywatnego na terenie gminy Dygowo.
Gmina Tychowo
Prywatni
inwestorzy
Gmina Gościno
Gmina Białogard
Realizację inwestycji zaplanowano ze środków PO RYBY
(dofinansowanie 85%, środki własne gminy).
kapitału prywatnego na terenie gminy Tychowo.
Inwestycja planowana do realizacji w ramach projektu
Związku Miast i Gmin Dorzecza Pasręty „Zagospodarowanie
turystyczne terenów cennych przyrodniczo w dorzeczu
Parsęty – Etap II”.
Możliwe jest pozyskanie przez gminę środków
na utrzymanie istniejących przystani kajakowych
(w miejscowościach Białogórzyno i Byszyno oraz budowę
nowych przystani).
- 109 -
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
„Zagospodarowanie turystyczno–
kulturalne pasa wzdłuż rzeki Regi
oraz modernizacja amfiteatru
w Łobzie”
Jeziora Debrzno”
Pomosty
i
przystanie
przystankowe
dla
kajakarzy
na rzece Rega
Utworzenie Papieskiego Szlaku
Kajakowego
Zbudowanie przystani kajakowych
na rzece Rega
Budowa pól namiotowych
Zagospodarowanie
ścieżki
rowerowej Doliną Rzeki Regi
Budowa
stanicy
kajakowej
w Resku
Powstanie wypożyczalni kajaków
Zagospodarowanie terenu wokół
Jeziora Węgorzyno
Plany przestrzennego
zagospodarowania terenu
nad Jeziorem Woświn
„Zagospodarowanie
terenu
rekreacyjnego przy zbiorniku
wodnym Rusałka w Płotach”
„Budowa kąpieliska i terenu
rekreacyjnego przy rzece Redze
w miejscowości Płoty”
„Budowa ścieżek rowerowych
wzdłuż Regi i na terenie powiatu
gryfickiego”
Tworzenie
gospodarstw
agroturystycznych w pobliżu Regi
Tworzenie
punktów
gastronomicznych i innych usług
wzdłuż Regi
Poprawa
infrastruktury
Gospodarstwa Agroturystycznego
Dariusza
Jaworskiego
w Kłodkowie nad Regą
Dorzecze Regi
Gmina Łobez
Koncepcja została opracowana już w 2008 r. Przedsięwzięcie
obejmować będzie 3 etapy. W oczekiwaniu na realizację,
stosownie do możliwości finansowych gminy.
Gmina Łobez
Powiat łobeski
Powiat łobeski
Powiat łobeski
Powiat łobeski
Powiat łobeski
Został złożony w 2010 r. wniosek o dofinansowanie
do działania 413 PROW. Wniosek wymaga uzupełnień.
Realizacja uzależniona od stanu finansów, ze względu
na cięcia budżetowe w gminie.
Stworzenie zagospodarowania turystycznego szlaku
na rzece Rega, wraz z przystaniami dla kajakarzy na terenie
powiatu łobeskiego.
Stworzenie markowego produktu turystycznego w dorzeczu
Regi.
Wybrano następujące lokalizacje przystani: Stare Boisko
w Łobzie, Unimie, Przyborze, Łagiewniki i inne.
Lokalizacje: wyspa przy nadleśnictwie, Unimie, Łagiewniki
i inne.
Ścieżka wzdłuż biegu Regi.
Prywatni
inwestorzy
Prywatni
inwestorzy
Gmina
Węgorzyno
Gmina
Węgorzyno
gminy Resko w powiecie łobeskim.
Planowane
inwestycje
kapitału
prywatnego
w powiecie łobeskim.
Opracowanie
koncepcji
zagospodarowania
Jeziora Węgorzyno.
Opracowanie planu.
Gmina Płoty
Projekt planowany do realizacji przez gminę Płoty.
Gmina Płoty
Gmina Płoty
Prywatni
inwestorzy
Prywatni
inwestorzy
gminy Płoty.
gminy Płoty.
Prywatni
inwestorzy
gminy Trzebiatów.
- 110 -
2.2.
Projekty i inwestycje w zakresie urządzeń i instalacji
hydrotechnicznych oraz prac hydrotechnicznych
oraz inne inwestycje, w tym drogowe
Projekty dot. infrastruktury w zakresie urządzeń i instalacji hydrotechnicznych i prac hydrotechnicznych
realizowane są przez instytucje zarządzające akwenami. Chodzi o projekty realizowane na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
Tabela 34: Projekty i inwestycje w zakresie urządzeń i instalacji hydrotechnicznych
oraz prac hydrotechnicznych
Lp.
Nazwa inwestycji
1.
„Rewitalizacja
jeziora
Trzesiecko – wykonanie trzech
zabiegów aeracji mobilnej
w 2010 roku”.
2.
„Budowa dwóch zbiorników
retencyjnych na rzece Wogrze
w miejscowościach Łężek
i Międzyborze”
„Jezioro Baczyno –
odbudowa mnicha,
uszczelnienie wału –
zapory czołowej” oraz
„Odbudowa jazu na rzece
Łozince wraz z remontem
budowli piętrzącej na kanale
odprowadzającym wodę
do zbiorników
Baczyno – Baczynko”
„Rzeka Chudowo – Lubie
w km 0+000 – 1+400”
3.
4.
5.
„Rzeka Zarańsko – Rydzewo.
Remont (modernizacja) koryta
rzeki w km 1+700 4+500”
6.
„Juchowo – Kądzielnia.
Przebudowa (remont)
urządzeń melioracji wodnych
szczegółowych,
gm. Borne Sulinowo”
Inwestor
Charakterystyka
Pojezierze Drawskie
Miasto Szczecinek
Na podstawie podpisanej umowy Prezes Wojewódzkiego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Szczecinie przyznał miastu dotację w wysokości 90.000 zł
na realizację zadania pn. „Rewitalizacja Jeziora Trzesiecko –
wykonanie trzech zabiegów aeracji mobilnej w 2010 roku”.
Zachodniopomorski Projekt realizowany na terenie gminy Połczyn–Zdrój
Zarząd Melioracji
w
Ramach
„Programu
Małej
Retencji”
przez
i Urządzeń
Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych.
Wodnych
Zachodniopomorski Projekt zrealizowany na terenie gminy Połczyn–Zdrój
Zarząd Melioracji
w 2010 r. przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych,
i Urządzeń
właściciela tych zbiorników
Wodnych
Terenowy Oddział
Szczecinek
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Drawsko
Pomorskie
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Drawsko
Pomorskie
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Szczecinek
Rzeka i retencja – inwestycja zakończona.
Rzeka i retencja – inwestycja zakończona.
Wykonanie drenowanie – inwestycja zakończona.
- 111 -
1.
2.
3.
„Jezioro Tchórzyno – Kanał
Tarnów. Odbudowa progu
stałego na Kanale Tarnów
w km 5+080, gm. Myślibórz”
„Wał przeciwpowodziowy –
Chlewice – Porzecze – wał
cofkowy
rzeki
Odry
przy rzece Myśli”
„Przebudowa mostu i jazu
na rzece Myśli”
4.
Projekt modernizacji rzeki
„Płoni
w
tym
murów
oporowych w km 0+8600+900, 2+030-2+100 i jazu
na rzece Płoni w km 2+450”
1.
„Rzeka Człapia, km 2+30010+240 - konserwacja koryta
rzeki, gmina CZŁOPA”
2.
„Rzeka
Rurzyca.
Odbudowa
(udrożnienie)
koryta rzeki w km 0+000
do
8+000
ocena
oddziaływania na środowisko”
„Podpiętrzenie jezior - retencja
jeziorowa - jezioro Raduń”
3.
1.
2.
3.
„Projekt robót czerpalno–
refulacyjnych
w
porcie
Kołobrzeg”
Odbudowa
i
rozbudowa
umocnień brzegu morskiego”w
Kołobrzegu km 330,4 - 333,4
Prace
hydrotechniczne
i związane z budowlami
hydrotechnicznymi w Porcie
Kołobrzeg
Zachodniopomorski Inwestycja realizowana w 2009 r., zakończona. Zbudowano
Zarząd Melioracji
stopień wodny na Kanale Tarnów. Budżet Wojewody i
i Urządzeń
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnych
Wodnej.
Zachodniopomorski Opracowanie w latach 2010–2011 dokumentacji inwestycji.
Zarząd Melioracji
Budowa wału przewidziana jest w latach 2012–2015.
i Urządzeń
Program dla Odry 2006 i Wojewódzki Fundusz Ochrony
Wodnych
Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zachodniopomorski Budowa w 2009 r. mostu i jazu na rzece Myśli. Budżet:
Zarząd Melioracji
Usuwanie skutków klęsk żywiołowych i Wojewódzki
i Urządzeń
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wodnych
Zachodniopomorski Planowane opracowanie dokumentacji inwestycji w latach
Zarząd Melioracji
2012 – 2015.
i Urządzeń
Wodnych
Zachodniopomorski Projekt
melioracyjny
realizowany
na
Zarząd Melioracji
Powiatu Wałeckiego.
i Urządzeń
Wodnych
Zachodniopomorski Opracowanie w 2010 r. dokumentacji inwestycji.
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
terenie
Zachodniopomorski Inwestycja planowana do realizacji w latach 2015 – 2020.
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Choszczno
Dorzecze Parsęty
Urząd
Morski Na zlecenie Urzędu Morskiego w Słupsku przygotowany
w Słupsku
został „Projekt robót czerpalno–refulacyjnych w porcie
Kołobrzeg”.
Urząd
Morski Odbudowa i rozbudowa umocnień brzegu morskiego
w Słupsku,
w Kołobrzegu jest projektem, który ma na celu zwiększenie
Miasto Kołobrzeg
długości linii brzegowej i jej przywrócenie do właściwego
stanu. Realizacja projektu stanowi też istotne ogniwo
w zapewnieniu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
i przeciwerozyjnego. Dzięki podjętym działaniom ochroną
zostaną objęte obiekty
sanatoryjne, noclegowe
czy mieszkaniowe, położone na obszarach zagrożonych
podtopieniem
lub
zalaniem.
Wartość
projektu:
88.022.260,56 zł, wartość dofinansowania: 74.809.970,99
zł z programu Infrastruktura i Środowisko.
Urząd
Morski Zrealizowane zostały następujące zadania:
w Słupsku,
- budowa i przebudowa nabrzeży i basenów portowych
Miasto Kołobrzeg
w części zachodniej portu Kołobrzeg,
- budowa i przebudowa nabrzeży i basenów portowych
- 112 -
4.
„Zabezpieczenie
przeciwpowodziowe doliny
rzeki Pasręty poniżej
m. Osówko,
w tym w m. Kołobrzegu,
Karlina i Białogardu”
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
5.
„Zintegrowana
gospodarka
wodno–ściekowa w dorzeczu
Parsęty”
Związek
Miast
i Gmin Dorzecza
Parsęty
6.
„Modernizacja (remont)
wałów
przeciwpowodziowych
nad rzeką Liśnicą w km 3+030 –
5+950 wraz z remontem jazu
w km 3+250,
miasto i gmina Białogard.”
„Budowa przepławki dla ryb.
Rzeka Parsęta w km 134+200
w miejscowości Żarnowo”
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Białogard
7.
8.
„Przebudowa (remont) wałów
przeciwpowodziowych
nad
jeziorem Resko Przymorskie,
gm. Kołobrzeg.’
9.
„Górna Liśnica. Odbudowa
rzeki Liśnicy w km 25+20038+900”
10.
„Karlino - wykonanie melioracji
obszaru zalewowego rzeki
Radew”
1.
Podniesienie poziomu wody
na Jeziorze Mielno w Mielnie
na wyspie Solnej w granicach adm. portu Kołobrzeg,
- zakończenie przebudowy wejścia do portu Kołobrzeg
wraz z modernizacją torów wodnych,
- budowa terminalu promowego w porcie Kołobrzeg.
Celem przedsięwzięcia jest zabezpieczenie Białogardu,
Karlina i Kołobrzegu przed powodzią. Zadania:
- remont brzegowych umocnień liniowych i przyczółków
oraz odbudowa koryta rzeki Parsęty,
- remont brzegowych umocnień liniowych i przyczółków
oraz odbudowa koryta rzeki Parsęty,
- modernizacja stopnia na rzece Parsęcie w km 44+600
w m. Karlino,
- modernizacja stopnia na rzece Parsęcie w km 61+615
w m. Białogard (w trakcie realizacji).
Inwestycja ma na celu uporządkowanie gospodarki wodno–
ściekowej w dorzeczu Pasręty i wpłynie również na jakość
realizowanej funkcji turystycznej. Projekt jest w trakcie
realizacji, podzielono go na etapy i jest realizowany
w 3 rejonach: Kołobrzeg, Białogard, Szczecinek.
Inwestycja zakończona.
Zachodniopomorski Projekt planowany do realizacji w najbliższym czasie przez
Zarząd Melioracji
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Ma na celu
i Urządzeń
udrożnienie rzeki Parsęty i odtworzenie historycznych
Wodnych
zasięgów występowania ryb łososiowatych.
Zachodniopomorski Inwestycja zakończona.
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Kołobrzeg
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Białogard
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Białogard
Dorzecze Regi
Zarząd Melioracji
Projekt w realizacji.
i Urządzeń
Wodnych,
Gmina Węgorzyno
- 113 -
2.
Budowa sieci wodociągowej
na działkach rekreacyjnych nad
Jeziorem Woświn w Cieszynie
„Zabezpieczenie
przeciwpowodziowe doliny
rzeki Regi ze szczególnym
uwzględnieniem
m. Trzebiatów”
Modernizacja portu rybackiego
w Mrzeżynie
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Gmina Trzebiatów
Gmina Trzebiatów
Inwestycja w trakcie realizacji.
5.
Jaz Woświn, Jaz Suchań
6.
„Rzeka Rega Węzeł wodny Gryfice Odbudowa (modernizacja) jazu
na kanale Ulgi”
7.
„Rzeka Rega Węzeł wodny Gryfice odbudowa (modernizacja) jazu
na kanale Młyńskim”
8.
„Kanał
Kucerz.
Remont
(modernizacja) kanału w km
0+600 - 3+300”
9.
„Remont stopni i koryta rzeki
Galbeny w km 1+450 - 2+890”
10.
„Rzeka Mołstowa – przepławka
dla ryb w miejscowości Grąd
(gm. Brujce) przy istniejącym
jazie w km 12+100 rzeki
Mostowej”
„Rzeka Mołstowa – przepławka
dla ryb w miejscowości
Rzesznikowo (gm. Rymań) przy
istniejącym jazie w km 23+150
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych,
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Gryfice,
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Gryfice,
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Gryfice,
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
Terenowy Oddział
Świdwin,
Gmina Węgorzyno
Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji
i Urządzeń
Wodnych
3.
4.
Inwestycja jest finansowana ze środków PO RYBY i budżetu
gminy. Obecnie jest na etapie zlecenia na zaprojektowanie i
wykonanie budowy terenów portowych wraz z
infrastrukturą.
Opracowanie dokumentacji inwestycji w 2009 r. Budżet
Wojewody i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej.
Inwestycja zakończona
Inwestycja zakończona
- 114 -
rzeki - Zachodniopomorski
Zarząd Melioracji i Urządzeń
Wodnych”
Tabela 35: Projekty i inwestycje drogowe
Lp.
1.
2.
Nazwa inwestycji
Budowa mostu na rzece
Perznicy
Przebudowa ul. Kaszubskiej
w Złocieńcu
3.
„Budowa obejścia miasta
Szczecinek w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 172”
4.
„Przebudowa przejścia przez
m. Połczyn-Zdrój w ciągu drogi
wojewódzkiej Nr 163”
1.
Remont drogi nad Jeziorem
Myśliborskim w Myśliborzu
„Przebudowa drogi
wojewódzkiej nr 124
na odcinku Cedynia – Chojna”
„Przebudowa drogi
na odcinku
Mostkowo – Barlinek”
2.
3.
1.
2.
1.
Opracowanie
dokumentacji
technicznej
dla
zadania
pod nazwą „Przebudowa drogi
do Drzewoszewa”
„Przebudowa drogi
wojewódzkiej Nr 177
na odcinku
Sośnica – Mirosławiec przejście przez m. Sośnica”
„Budowa obejścia m. Gościno
w ciągu drogi wojewódzkiej
Nr 162”
Inwestor
Charakterystyka
Pojezierze Drawskie
Nadleśnictwo
Budowa trwała od września do grudnia 2010 r. Na wiosnę
Połczyn
2011 r. wykonywane były drobne prace uzupełniające.
Gmina Złocieniec
Prace techniczne i eksploatacyjne odpowiadające klasie
ulicy D. Przebudowana ulica zapewni dostępność dla
mieszkańców
(dojazdy
do
nieruchomości),
przedsiębiorców i ich klientów, turystów (w tym wędkarzy)
oraz służb publicznych, specjalnych i ratunkowych.
Województwo
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
Zachodniopomorskie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 - 2013
w ramach poddziałania 2.1.1 Regionalna infrastruktura
drogowa. Przedmiotem zamówienia jest budowa obejścia
m. Szczecinek o długości około 3 km, w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 172.
Województwo
Przebudowa przejścia przez m. Połczyn-Zdrój w ciągu drogi
Zachodniopomorskie wojewódzkiej Nr 163.
Gmina Myślibórz
W 2011 r. wyremontowano ulice: Ks. Sopoćki,
Marcinkowskiego oraz Szarych Szeregów.
Województwo
Przedmiotem zamówienia jest wykonanie przebudowy
Zachodniopomorskie drogi wojewódzkiej Nr 124 na odcinku Cedynia – Chojna
na odcinku około 19,8 km.
Województwo
W ramach przebudowy zostaną wykonane następujące
Zachodniopomorskie prace: wykonanie przebudowy przejścia przez m. Barlinek
na długości około 1,4 km oraz przebudowa odcinka
szlakowego drogi wojewódzkiej Nr 156 na odcinku
Mostkowo – Barlinek na długości około 7 km.
Gmina Mirosławiec
Podpisanie umowy na opracowanie dokumentacji
do końca 2011 r.
Województwo
Zachodniopomorskie
Przebudowa drogi wojewódzkiej Nr 177 na odcinku
przejścia przez miejscowość Sośnica ma na celu
przebudowę skrzyżowań, zjazdów oraz budowę
chodników i odwodnienia.
Dorzecze Parsęty
Województwo
Celem realizowanego projektu jest poprawa warunków
Zachodniopomorskie ruchu drogowego i bezpieczeństwa pieszych oraz
wykluczenie z centrum miasta ruchu tranzytowego między
Kołobrzegiem a drogą krajową nr 6.
- 115 -
2.
„Przebudowa
wiaduktu
w m. Białogard w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 163”
1.
Przebudowa drogi powiatowej
Resko – Węgorzyno
2.
Przebudowa ul. Nadmorskiej
w Mrzeżynie
3.
Remont drogi w Trzebawiu
4.
Budowa
kładki
pieszej
na Starej Redze w Mrzeżynie
„Przebudowa drogi
na odcinku
Mrzeżyno – Trzebiatów”
5.
Województwo
Zachodniopomorskie
Roboty będą polegać na przebudowie wiaduktu o długości
239,74 m, o konstrukcji stalowo-betonowej, składającej się
z 12 przęseł ciągłych. Wiadukt znajduje się w ciągu drogi
wojewódzkiej nr 163 w mieście Białogard.
Dorzecze Regi
Powiat Łobeski
W wyniku wdrożenia inwestycji powstała nowa
utwardzona nawierzchnia odcinka drogi i chodniki, dzięki
czemu zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu, dostępność
powiatu, jak i jego atrakcyjność inwestycyjna.
Gmina Trzebiatów
Przedsięwzięcie
polegało
na
przebudowie
ulic:
Nadmorskiej, Miłosza i Zacisze wraz z przeniesieniem stacji
transformatorowej w Mrzeżynie.
Gmina Węgorzyno
Gmina Trzebiatów
Województwo
Zachodniopomorskie
Inwestycja jest obecnie na etapie rozpoczęcia prac
projektowych.
Planowanym przedsięwzięciem są roboty budowlane
polegające na przebudowie odcinka drogi od Mrzeżyna
do Trzebusza o łącznej długości około 6,4 km. Celem
projektu jest wzmocnienie konstrukcji istniejącej
nawierzchni oraz poprawa bezpieczeństwa użytkowników
drogi.
3. Projekty w zakresie poprawy atrakcyjności produktu turystycznego
Jednostki samorządowe obszaru realizacji „Programu” oraz ich zrzeszenia podejmują również działania
wspierające tworzenie i podnoszenie atrakcyjności produktu turystycznego. Chodzi tu przede wszystkim
o działania o charakterze „miękkim” lub z nieznacznym zakresem inwestycyjnym. Konsultacje z partnerami
samorządowymi pokazały, że z planowanych zadań najistotniejsza jest kontynuacja imprez cyklicznych,
znakowanie szlaków wodnych i współpraca z lokalną branżą turystyczną obsługującą segmenty turystyki
wodnej. Istotne znaczenie ma współpraca w ramach lokalnych organizacji turystycznych, lokalnych grup
działania i lokalnych grup rybackich.
Poniżej wymienione zostały projekty i działania w zakresie poprawy atrakcyjności produktu turystycznego
w obszarze turystyki wodnej. Samorządy lokalne zaplanowały realizację następujących projektów:
•
•
•
•
•
•
wykonanie oznakowania szlaku kajakowego na rzece Drawie (gmina Drawsko Pomorskie),
wykonanie oznakowania szlaku kajakowego na rzece Drawie (gmina Złocieniec),
projekt „Uatrakcyjnienie szlaku kajakowego na rzece Piławie poprzez budowę infrastruktury
oraz wykonane oznakowania” – oznakowanie szlaku kajakowego na rzece Piława
(gmina Borne Sulinowo),
organizacja Międzynarodowych Spotkań Wędkarskich Euroregionu Pomerania w Złocieńcu
(gmina Złocieniec),
oznakowanie drogowymi znakami turystycznymi obiektów bazy noclegowej położonych nad jeziorem
Siecino i Lubie (LOT w Złocieńcu),
ciągły rozwój oferty usług gestorów bazy kajakowej – zakup kajaków, samochodów do ich przewozu,
urządzenie miejsca postoju, itp. (podmioty na terenie miasta Wałcz i powiatu wałeckiego),
- 116 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
organizacja imprez cyklicznych – „Festiwal Filmu i Sportu”, spływy kajakowe po rzekach wokół Wałcza
(miasto Wałcz),
realizacja cyklicznej imprezy „Międzynarodowy Spływ Kajakowy Parsętą”, realizacja dofinansowywana
ze środków programu Interreg IV A (Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty),
współpraca w ramach LGR z Mielna na rzecz zrównoważonego rozwoju (również produktów
turystyki wodnej) w sektorze rybołówstwa (gmina Dygowo),
oznakowanie szlaku kajakowego – tablice informacyjne na Redze (powiat łobeski),
zbudowanie markowego produktu turystycznego „Papieski Szlak Kajakowy” (powiat łobeski),
organizacja imprez cyklicznych: „Międzygminny Gwieździsty Spływ Kajakowy”, Rajd Rowerowy,
współpraca w ramach LOT powiatu łobeskiego na rzecz rozwoju produktów turystyki wodnej,
planowane jest powołanie LOT-u gminy Trzebiatów, która będzie miała również na celu
koordynowanie współpracy w ramach turystyki wodnej i tworzenie ofert turystyki wodnej
(gmina Trzebiatów),
planowane jest wydanie przwodnika po Redze z opisem szlaku kajakowego i najciekawszych atrakcji
w dorzeczu Regi (gmina Trzebiatów),
wsparcie promocyjne przedsiębiorców, organizujących spływy kajakowe i inne imprezy wykorzystujące
walory Regi.
Samorządy lokalne dostrzegają potrzebę wspólnych działań na rzecz rozwoju turystyki, również
turystyki wodnej. Najlepsze rezultaty dają inicjatywy lokalnych organizacji turystycznych, lokalnych
grup działania oraz innych stowarzyszeń międzysektorowych (np. projekty i działania Związku Miast i Gmin
Dorzecza Parsęty, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego, Stowarzyszenia Gmin Pojezierza
Wałeckiego). Należy wspomnieć tu o projekcie zagospodarowania turystycznego szlaku wodnego
na rzece Parsęta, w ramach którego ma szansę powstać markowy produkt turystyczny o wysokim standardzie.
Podobne działania zaczynają być realizowane również w dorzeczu Regi.
4. Projekty na rzecz promocji turystyki wodnej
Samorządy lokalne planują podjęcie działań promocyjnych, które koncentrować będą się w szczególności
na turystyce wodnej. Projekty te obejmują głównie opracowywanie koncepcji promocyjnych,
wydawanie publikacji (foldery, przewodniki, katalogi) dot. szlaków wodnych i możliwości uprawiania
turystyki wodnej. Oprócz tego jednostki samorządowe deklarowały udział w targach turystycznych.
Wśród tych ostatnich nie znalazły się jednak specjalistyczne imprezy, dedykowane segmentom turystyki wodnej
i sportów wodnych. Działania można określić jako standardowe narzędzia promocyjne, które nie uwzględniają
specyfiki rozwoju turystyki wodnej.
Podczas konsultacji wskazane zostały następujące projekty w zakresie promocji turystyki wodnej:
•
•
•
•
•
•
wydanie przez Powiat Szczecinecki przewodnika dot. turystyki wodnej w tej części
Pojezierza Drawskiego (powiat szczecinecki),
wydanie przewodnika turystycznego na temat turystyki wodnej w gminie Drawsko Pomorskie
(gmina Drawsko Pomorskie),
gmina Borne Sulinowo opracowała koncepcję zagospodarowania sportowo–turystycznego
Jeziora Pile, w ramach której będą realizowane projekty promocyjne,
opracowanie i wydanie przewodnika po szlakach turystycznych, w tym kajakowych,
w gminie Złocieniec (gmina Złocieniec),
postawienie dla turystów infomatów (gmina Złocieniec),
przygotowanie folderu turystycznego, w tym dot. turystyki wodnej (gmina Kalisz Pomorski),
- 117 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
przygotowanie wirtualnego spaceru po gminie Kalisz Pomorski (prezentacja plaży miejskiej
oraz jezior znajdujących się na terenie gminy Kalisz Pomorski),
przygotowanie strategii promocyjnej gminy Kalisz Pomorski, z uwzględnieniem promocji
turystyki wodnej,
współpraca miasta Szczecinek z LGD „Partnerstwo Drawy” w zakresie rozwoju i promocji
turystyki wędkarskiej,
współpraca miasta Szczecinek z Szczecinecką Lokalną Organizacją Turystyczną w zakresie turystyki
i sportów wodnych,
współpraca gminy Myślibórz w ramach Stowarzyszenia „Z biegiem Myśli” na rzecz rozwoju i promocji
turystyki kajakowej na rzece Myśla,
współpraca gminy Myślibórz w ramach Stowarzyszenia „Lider Wałecki” na rzecz rozwoju i promocji
turystyki wodnej na Pojezierzu Myśliborskim,
współpraca gminy Myślibórz z Polskim Związkiem Motorowodnym w Szczecinie na rzecz organizacji
Mistrzostw Motorowodnych na Jeziorze Myśliborskim,
udział w kampanii promocyjnej „Jedz ryby, będziesz zdrów” – LGR „Sieja” (gmina Węgorzyno),
współpraca w ramach LOT w Łobzie (gmina Węgorzyno).
Konsultacje w zakresie projektów realizowanych przez partnerów samorządowych, organizacje
pozarządowe i branżę turystyczną wykazały bardzo duży potencjał w tym zakresie. Jeśli chodzi o zapatrywanie
się na tematykę zbudowania wspólnej marki turystycznej, jednostki samorządowe patrzą przede wszystkim
przez pryzmat własnych interesów i potrzeb, w ramach krainy na terenie której położona jest dana gmina.
Za najbardziej zintegrowane uznać można gminy Pojezierza Drawskiego. Zarówno pod względem wspólnych
projektów inwestycyjnych, jak również wspierających rozwój turystyki wodnej i promocyjnych widoczna
jest potrzeba i wola współpracy. Dotyczy to zwłaszcza najważniejszych gmin w obszarze Pojezierza Drawskiego.
Wspomniane wcześniej, nieistniejące już Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Pojezierza Drawskiego podejmowało
działania na rzecz zbudowania wspólnej marki turystycznej. Dobrze zintegrowane są również gminy
Pojezierza Wałeckiego. Tutaj na rzecz rozwoju i promocji turystyki wodnej działa również Starostwo Powiatowe
w Wałczu. W proponowanych projektach nie widać jednak propozycji na rzecz wspólnej promocji Pojezierza
Wałeckiego, w celu wykreowania wspólnej marki turystycznej. Jeszcze słabiej pod tym względem wypada
Pojezierze Myśliborskie, którego promocja wydaje się być podzielona na kilka części. Na obszarze dorzecza
Parsęty silnym czynnikiem integrującym są inicjatywy Związku Miast i Gmin Dorzecza Parsęty. Nie ma jednak
marki turystycznej „dorzecze Parsęty”. Podobnie wygląda sytuacja w dorzeczu Regi, gdzie dodatkowo
każdy z dwóch powiatów prowadzi odrębną politykę rozwojową i promocyjną, dotyczącą turystyki wodnej.
Na chwilę obecną działania promocyjne w pasie pojeziernym nie są zintegrowane. Nie ma woli zbudowania
wspólnej silnej marki turystycznej, stanowiącej przeciwwagę dla Pasa Nadmorskiego. Nie oznacza to jednak,
że potencjalne korzyści nie są argumentem przekonującym. Duży obszar terytorialny stanowi jednak poważne
utrudnienie, również w sensie organizacyjnym. Analiza potencjału analizowanego obszaru Pojezierza
Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi wskazuje, że powinny zostać podjęte
starania w celu zbudowania wspólnej marki turystycznej środkowej części Województwa
Zachodniopomorskiego, pomiędzy Pasem Nadmorskim a dorzeczem Odry.
- 118 -
V.
Analiza SWOT śródlądowej turystyki wodnej na obszarze
realizacji „Programu”
1. Wnioski z konsultacji z branżą turystyczną
W ramach analizy uwarunkowań rozwoju śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi prowadzone były konsultacje z lokalną branżą
turystyczną. W szczególności zwrócono się do podmiotów organizujących imprezy w zakresie turystyki wodnej,
prowadzących swoją działalność na terenie jezior i rzek. Mają one na co dzień kontakt z tym środowiskiem.
Widzą krajobraz akwenów śródlądowych tak, jak widzą to turyści. Z wypowiedzi lokalnej branży turystycznej
wyłania się obraz daleki od prezentowanego w materiałach promocyjnych. W dużej części branża turystyczna
czuje się pozostawiona sama sobie, pozbawiona rzeczywistego i wystarczającego wsparcia ze strony lokalnych
władz samorządowych. Problemy związane z funkcjonowaniem przedsiębiorczości turystycznej obsługującej
poszczególne segmenty turystyki wodnej przekładają się na realny popyt na produkty tego rodzaju turystyki,
postrzeganie przez turystów i możliwości dalszego rozwoju.
Poniżej zostały wymienione w punktach wnioski z konsultacji z branżą turystyczną, obsługującą segmenty
turystyki wodnej. Najważniejsze z nich są następujące:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
niewystarczająca i niskiej jakości infrastruktura turystyczna nad jeziorami i wzdłuż biegów rzek,
brak bazy noclegowej wzdłuż szlaków wodnych, na początku i na końcu szlaku: profesjonalnych
miejsc biwakowych i kempingów,
istnienie wielu uciążliwych przenosek na szlakach rzecznych i brak rozwiązań infrastrukturalnych,
które ułatwiłyby obejście przeszkód (takie rozwiązania istnieją na wielu europejskich
szlakach wodnych),
brak urządzeń sanitarnych wzdłuż szlaków wodnych, co powoduje zanieczyszczanie środowiska
obszarów chronionych oraz odstrasza turystów zagranicznych,
duże zanieczyszczenie różnego rodzaju odpadami szlaków kajakowych, głównie szlaku na rzece Drawa
(również w części przepływającej przez Drawieński Park Narodowy),
brak miejsc z dostępem do wody pitnej na szlakach, co powoduje zanieczyszczanie akwenów
plastikowymi butelkami, które zalegają i nie są przez dłuższy czas sprzątane,
niewystarczająca infrastruktura gastronomiczna na obszarze pojezierzy i dorzeczy,
brak dróg dojazdowych do szlaków wodnych, a istniejące są bardzo złej jakości,
niewystarczająca ilość parkingów i miejsc parkingowych,
brak oznakowania akwenów (jezior i rzek) oraz dróg dojazdowych do tych akwenów,
brak oznakowania szlaków wodnych tablicami informacyjnymi,
działania instytucji zarządzających budowlami hydrotechnicznymi i niewystarczająca świadomość
w samorządach lokalnych uciążliwości w korzystaniu ze szlaków wodnych, na których znajdują się takie
obiekty i urządzenia hydrotechniczne,
działania instytucji zarządzających obszarami krajobrazu chronionego, które zamiast zadbać o budowę
niezbędnej infrastruktury turystycznej, ograniczają dostępność szlaków (zdaniem branży turyści
będą korzystać z istniejących szlaków wbrew zakazom, przyczyniając się w niezamierzony
sposób do degradacji środowiska, ponieważ nie zapewnia się im niezbędnej infrastruktury),
wysokie koszty korzystania z dostępnych szlaków, znajdujących się na terenie obszarów chronionego
krajobrazu,
- 119 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
brak jasnej polityki biwakowania na terenach wokół jezior i wzdłuż brzegów rzek (np. aby skorzystać
ze szlaku kajakowego na Rurzycy trzeba mieć zgodę dwóch regionalnych instytucji, które zarządzają
rezerwatem przyrodniczym „Dolina Rurzycy”, o czym nie wszyscy turyści wiedzą),
brak wyrażania zgody przez instytucje zarządzające akwenami i terenami przyległymi na zabudowę
turystyczną w odległości min. 150 m od wody, co jest bardzo dużym utrudnieniem w rozwoju
turystyki wodnej na obszarze pojezierzy i dorzeczy,
zagradzanie dojść do brzegu i wody,
problematyczne pozyskanie zgody na budowę pomostów dla sprzętu pływającego (również
pomostów pływających), slipów, pomostów dla wędkarzy, w rezultacie czego większość pomostów
140
na posesjach prywatnych powstaje nielegalnie,
wysokie koszty związane z przygotowywaniem niezbędnych dokumentacji dot. inwestycji
turystycznych (np. raporty oddziaływania na środowisko), utrudniające rozwój turystyki,
brak instrumentów wsparcia finansowego branży turystycznej przez samorząd lokalny wszystkich
szczebli, np. w formie niskoprocentowych pożyczek,
brak instrumentów wsparcia w zwalczaniu nieuczciwych praktyk w branży turystycznej,
w tym działalności podmiotów działających niezgodnie z obowiązującym prawem w turystyce,
w opinii branży turystycznej samorządy lokalne są w większości nieprzygotowane merytorycznie
do rozwoju turystyki wodnej i nie posiadają wystarczających kompetencji w zakresie
rozwoju infrastruktury turystycznej,
brakuje współpracy z lokalną branżą turystyczną w rozwiązywaniu rzeczywistych problemów
i wspieraniu podmiotów turystycznych w przejściu przez procedury formalne, związane z inwestycjami
dla turystyki wodnej,
zdaniem branży turystycznej lokalne władze samorządowe na poziomie werbalnym deklarują,
że rozwój gmin i powiatów zależy od turystyki, jednak rzeczywiste wsparcie ogranicza się głównie
do działań promocyjnych,
często opisy szlaków kajakowych, zawarte w przewodnikach i folderach, są niezgodne z rzeczywistym
stanem i wprowadzają potencjalnych turystów w błąd (np. często powtarzana jest informacja,
że szlak kajakowy Drawy nie jest trudny i uciążliwy, podczas, gdy dla niewprawnego kajakarza
wypłynięcie na Drawę może być niebezpieczne),
zdaniem przedsiębiorców turystycznych samorządy lokalne widzą w nich przede wszystkim partnera,
który powinien wesprzeć finansowo działania promocyjne (publikacje, udział w targach),
podczas gdy sama promocja to o wiele za mało, aby pobudzić rozwój turystyki wodnej,
finansowane ze środków unijnych przystanie i często bezpłatne (w okresie trwałości rezultatów)
wypożyczalnie sprzętu wodnego mają ograniczoną dostępność i są konkurencyjne względem
podmiotów działających na komercyjnych warunkach,
brakuje systemu profesjonalnego ratownictwa wodnego nad jeziorami i rzekami.
Branża turystyczna jest chętna i otwarta na współpracę, wbrew mylnemu wyobrażeniu części
samorządów lokalnych. Rozumie jednak, że promocja samych walorów naturalnych jezior i rzek to za mało,
aby pobudzić ruch w turystyce wodnej. W wielu miejscach współpraca jednostek samorządowych i podmiotów
obsługi ruchu turystycznego układa się dobrze, z korzyścią dla obu stron. Oba środowiska są zgodne w opiniach
dotyczących działań instytucji zarządzających obszarami krajobrazu chronionego. Stanowisko tych podmiotów
stanowi według branży turystycznej największe utrudnienie w rozwoju turystyki wodnej.
Dlatego przedsiębiorcy turystyczni oczekują większego zaangażowania instytucji samorządowych
140
Problem tzw. „dzikich pomostów”, głównie na Mazurach, został poruszony w jednym z ostatnich raportów NIK.
Zjawisko to pokazuje istniejące konflikty interesów, na których ewidentnie traci turysta i który przyczynia się
do hamowania rozwoju śródlądowej turystyki wodnej.
- 120 -
wszystkich szczebli w lobbowaniu korzystnych zmian w polityce Drawieńskiego Parku Narodowego,
parków krajobrazowych, rezerwatów, nadleśnictw. Nie chodzi wprost o zmianę obowiązującego prawa,
lecz o współpracę wymienionych instytucji w zakresie stworzenia niezbędnej ultrastruktury turystycznej
na szlakach wodnych. Takie rozwiązanie będzie korzystne zarówno dla ochrony środowiska naturalnego,
jak również satysfakcji turystów odwiedzających Pas Pojezierzy oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Branża turystyczna wiąże duże nadzieje z opracowywanym „Programem” i liczy na wsparcie ze strony
instytucji samorządowych szczebla regionalnego. Chodzi zwłaszcza o zaangażowanie się w negocjacje
z dyrekcjami DPN, parków krajobrazowych, nadleśnictw, RZGW, ZZMiUW. Niezbędne jest przekonanie instytucji
zarządzających obszarami chronionego krajobrazu do zmiany postawy w zakresie zapewnienia niezbędnego
zaplecza infrastrukturalnego, w tym sanitarnego. Dla przykładu, dzienny limit wstępu do DPN wynosi 700 osób,
zaś miejsc biwakowych jest znacznie mniej. Ponadto są one niskiej jakości i odstraszają turystów.
Podmioty świadczące usługi turystyczne oczekują koncepcji zintegrowanej polityki dot. akwenów.
Są zdania, że należałoby przeprowadzić przy ich współudziale rzetelną inwentaryzację wszystkich istniejących
szlaków wodnych i wskazać potrzebę najbardziej niezbędnych inwestycji. Umożliwi to realne zaplanowanie
projektów do realizacji na najbliższy czas. Branża jest otwarta i gotowa na takie działania, ponieważ
poprawią one docelowo jakość śródlądowej turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”.
2. Wnioski z analizy wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań
rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”
We wcześniejszej części „Programu” przedstawiona została analiza stanu i perspektyw rozwoju
śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu
Parsęty i Regi. Wewnętrzne uwarunkowania rozwoju turystyki wodnej wskazują na duży potencjał
w tym zakresie. Oprócz niezaprzeczalnych walorów naturalnych potencjał ten drzemie w ciągle poprawiającym
się standardzie infrastruktury turystycznej, jej rozbudowie, podejmowanych inwestycjach. Proces ten następuje
powoli, jednak charakterystyka obecnego zagospodarowania w zestawieniu z realizowanymi i planowanymi
do realizacji inwestycjami pozwala optymistycznie myśleć o rozwoju turystyki wodnej. Krytyczny stosunek
branży turystycznej jest uzasadniony, jednak z perspektywy oceny całokształtu rozwoju turystyki wodnej
dostrzec można wiele pozytywnych zmian.
Największym problemem wydaje się być stanowisko Dyrekcji Drawieńskiego Parku Narodowego
i Drawskiego Parku Krajobrazowego. Na terenach tych parków leżą akweny najbardziej atrakcyjne
z punktu widzenia rozwoju turystyki wodnej. Trudno nie zgodzić się z przedstawicielami branży turystycznej,
że polityka wymienionych instytucji wpływa negatywnie w końcowym rozrachunku na stan środowiska
naturalnego. Istniejące problemy trudno jest rozwiązać zakazami i nakazami, chociaż obie instytucje
mają swoje racje i działają w określonym otoczeniu prawnym. Brak zapewnienia niezbędnej infrastruktury
turystycznej jest koniecznością, jeśli Pas Pojezierzy chce skutecznie rozwijać turystykę wodną i konkurować
z innymi obszarami pojeziernymi. Wskazane instytucje są uprawnione do realizacji inwestycji na zarządzanych
przez siebie obszarach. Oczywiście, należy mieć świadomość ograniczonego charakteru środków finansowych.
Dlatego trzeba również zrozumieć racje drugiej strony. W wykazie projektów przewidzianych do realizacji
znajdują się również przewidziane do realizacji przez DPN. W trakcie przeprowadzonych konsultacji
Dyrekcja DPN przedstawiła swoje stanowisko dot. rozwoju turystyki wodnej. Należałoby rozważyć
możliwość szerszych konsultacji, w celu wypracowania wspólnego stanowiska, przy zaangażowaniu
instytucji poziomu regionalnego.
- 121 -
Kolejnym istotnym aspektem jest polityka instytucji zarządzających gospodarką wodną.
Stopień skomplikowania istniejących przepisów i licznych podmiotów zarządzających powoduje realny problem
w rozwoju infrastruktury turystycznej. Rolą samorządów lokalnych wszystkich szczebli powinno być również
wspieranie przedsiębiorców w przejściu przez procedury formalne. Wskazane jest również lobbowanie
z poziomu regionalnego interesów związanych z rozwojem turystyki wodnej w tych instytucjach
oraz konsultacje i mediacje w celu podjęcia pożądanych zmian legalizacyjnych.
Z analizy potencjału wynika niska jakość istniejącego zagospodarowania turystycznego. Jest to
w dużej części spowodowane wymienionymi wyżej uwarunkowaniami prawno – organizacyjnymi.
Jednak w części funkcjonujące obiekty noclegowe, gastronomiczne i pozostałe rodzaje podmiotów
obsługujących turystów również prezentują niską jakość. Powoduje to określony wizerunek obszaru pojezierzy
i dorzeczy i przekłada się na rozmiar ruchu turystycznego. Potencjał w zakresie pojemności turystycznej
jest w dalszym ciągu mocno niewykorzystany, szczególnie w okresie po sezonie letnim. W porównaniu
do Pasa Nadmorskiego baza noclegowa analizowanego obszaru również prezentuje się stosunkowo skromnie.
Pod względem atrakcyjności dla turystów jest to niestety strefa drugiej kategorii.
Warto zwrócić uwagę na charakter i jakość turystycznego potencjału społecznego. Podmioty obsługi
turystycznej skoncentrowane są w głównych ośrodkach turystycznych. W mniejszych miejscowościach
baza ta prezentuje się znacznie skromniej. Istnieje jeszcze ciągle potrzeba w zakresie działania punktów
informacji turystycznej, centrów obsługi turystyki wodnej, profesjonalnych wypożyczalni sprzętu wodnego,
organizatorów turystycznych imprez wodnych. Nie wszystkie podmioty działają zgodnie z obowiązującym
prawem turystycznym. Trudnością jest wybitnie sezonowy charakter ruchu turystycznego. Pomimo tworzonych
programów strategicznych, nie ma wystarczających narzędzi, które pozwolą skutecznie wydłużyć
141
ruch turystyczny. Odbija się to negatywnie na kondycji branży turystycznej, wpływa na jej liczebność
oraz na jakość świadczonych prze nią usług. Brakuje również oferty sieciowego produktu turystycznego
oraz zintegrowanej informacji o ofercie turystyki wodnej.
Pozycja konkurencyjna analizowanego obszaru może zostać uznana za nieadekwatną w stosunku
do posiadanego potencjału walorów naturalnych. Niewystarczające zagospodarowanie i brak zintegrowanego
spójnego przekazu marketingowego powoduje osłabienie pozycji względem innych obszarów pojeziernych
oraz dorzeczy. Analiza pokazała, że pojezierza i dorzecza środkowej części Województwa
Zachodniopomorskiego posiadają potencjał w zakresie walorów naturalnych większy, niż inne podobne
obszary. Jednak brak połączenia poszczególnych jezior szlakiem wodnym stanowi poważne utrudnienie.
Dobrym podsumowaniem analizy uwarunkowań rozwoju turystyki w Pasie Pojezierzy są wnioski z diagnozy
stanu do „Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010”.
Zgodnie z tym dokumentem Region w części pojezierzy i dorzeczy posiada duży potencjał turystyczny,
142
który jest na chwilę obecną niedostatecznie wykorzystany. Wnioski są następujące:
•
•
ruch turystyczny ma charakter sezonowy,
najbardziej intensywny ruch turystyczny jest latem, skoncentrowany głównie w pasie nadmorskim,
w mniejszej skali nad jeziorami,
141
Dla Pojezierza Drawskiego opracowana została „Strategia i program operacyjny rozwoju produktu turystycznego
oraz markowej infrastruktury turystycznej <Cztery Pory Roku>” oraz „Zintegrowana Koncepcja Rozwoju Turystyki
w regionie rzeki Drawy”.
142
Wypis z „Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010”,
Diagnozy i ustalenia Planu Zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego dotyczące turystyki,
Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej w Szczecinie, Szczecin 2010.
- 122 -
•
•
•
Województwo Zachodniopomorskie dysponuje dogodnymi warunkami do rozwoju turystyki wodnej,
przy jednoczesnym zaniedbaniu stanu jej infrastruktury,
Pomorze Zachodnie dysponuje dużą liczbą niewykorzystanych akwenów śródlądowych
o dużej pojemności turystycznej,
niedostatecznie wykorzystany jest potencjał turystyczny Pasa Pojezierzy.
Zgodnie z kierunkami zagospodarowania turystycznego, które zaproponowano na podstawie diagnozy
stanu wyjściowego, rozwiązaniem będzie wykształcenie centrów obsługi ruchu turystyki wodnej w wybranych
ośrodkach Pasa Pojezierzy. Powstanie centrów obsługi turystyki wodnej będzie zbieżne zarówno
z oczekiwaniami branży turystycznej, lokalnych władz samorządowych, jak również samych turystów.
W „Planie” została uwzględniona potrzeba opracowania „Studium drogi wodnej łączącej akweny
143
Pojezierza Drawskiego” (gminy w powiatach: drawskim, szczecineckim).
Przedstawione powyżej wnioski są zbieżne z audytem turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego.
Analiza dokumentów strategicznych, wypowiedzi samorządów lokalnych i wyniki konsultacji pozwalają sądzić,
że wnioski te są nadal aktualne. W opracowaniu tym znalazły się następujące spostrzeżenia dotyczące
144
uwarunkowań rozwoju turystyki w Pasie Pojezierzy:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
problemem analizowanego obszaru jest wysoka sezonowość turystyki wodnej,
baza noclegowa jest w znaczącej części zdekapitalizowana i niewystarczająca,
podstawowa infrastruktura dla turystyki wodnej wymaga modernizacji i rozwoju,
należałoby skupić się na rozwoju szlaków wodnych, jako sieciowego markowego
produktu turystycznego,
analizowany obszar posiada cenne walory przyrodnicze, pozwalające na rozwój turystyki ekologicznej –
ekoturystyki,
obszary pojezierzy są szczególnie predystynowane do rozwoju aktywnej turystyki wodne
i sportów wodnych,
zaobserwować można niewystarczającą liczbę atrakcji antropogenicznych, które mogą zatrzymać
turystykę na dłużej – rozbudowa infrastruktury i atrakcji wydłużyłaby sezon turystyczny,
rozproszenie geograficzne poszczególnych jezior i pojezierzy jest przeszkodą w budowaniu spójnej
marki turystycznej,
oferta weekendowa jest niewystarczająca i mało konkurencyjna – nie pozwala na przyciągnięcie
turystów z tego segmentu,
niewystarczające zintegrowanie działań samorządów lokalnych i branży turystycznej osłabia pozycję
konkurencyjną obszaru,
brak zintegrowanej promocji i silnej marki turystycznej powoduje, że obszary pojezierne Województwa
Zachodniopomorskiego nie mogą skutecznie rywalizować o turystów z innymi destynacjami,
głównie z Mazurami.
3. Analiza SWOT
Analiza SWOT została przygotowana w konsultacji z samorządami lokalnymi i podmiotami
branży turystycznej. Uwzględnione zostały opinie i wnioski zgłaszane przez partnerów z obszaru objętego
„Programem”. Do współpracy zaproszono również ekspertów ds. turystyki wodnej, praktyków,
143
Wypis
z
„Planu
zagospodarowania
przestrzennego
Województwa
2010”,
Diagnozy i ustalenia Planu Zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego dotyczące turystyki,
144
Zachodniopomorskiego”, Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Szczecin 2005, s. 132 – 133.
- 123 -
organizatorów spływów kajakowych. Przedstawiona analiza SWOT stanowi ocenę możliwości rozwojowych
śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi. Jest to równocześnie analiza przedsięwzięcia, będącego długoterminowym
sektorowym programem rozwoju śródlądowej turystyki wodnej w Województwie Zachodniopomorskim.
Poniższa analiza SWOT wskaże na mocne i słabe strony potencjału wewnętrznego turystyki wodnej.
Na mocnych stronach zostanie oparte niniejsze przedsięwzięcie. Stanowić one będą rdzeń przewagi
konkurencynej turystyki wodnej. Jednocześnie zidentyfikowane zostały zewnętrzne szanse i zagrożenia,
warunkujące rozwój turystyki wodnej na analizowanym obszarze. Będą one miały wpływ na realizację
projektów, działań, zadań i produktów wskazanych w „Programie”.
Tabela 36: Ocena potencjału wewn. w zakresie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”
Mocne strony
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
silne oparcie w postaci walorów wypoczynkowych,
krajobrazowych i krajoznawczych,
występowanie cennych przyrodniczo obszarów
chronionego krajobrazu,
duża różnorodność i zmienność krajobrazu,
posiadanie dużej liczby wyróżniających się jezior
(Jezioro Drawsko – drugie pod względem
głębokości w Polsce, jedno z największych),
dobry stan środowiska naturalnego (czysta woda,
powietrze, brak nadmiernego hałasu),
położenie w jednym z najatrakcyjniejszych
turystycznie regionów Polski,
położenie bezpośrednio na ważnych szlakach
komunikacyjnych lub w ich bezpośrednim pobliżu,
położenie w obszarze Euroregionu Pomerania
i korzyści wynikające z tego położenia,
położenie z dala od dużych aglomeracji miejskich,
charakter klimatycznych, stosunkowo niewielkich
miast, położonych pomiędzy jeziorami i nad
rzekami,
niski
stopień
niekorzystnych
zmian
antropogenicznych
w
obszarze
pojezierzy
i dorzeczy,
liczne szlaki turystyczne, głównie wodne szlaki
kajakowe na rzekach pojezierzy i dorzeczy,
duża
powierzchnia
obszarów
wiejskich,
stwarzająca możliwość rozwoju agroturystyki,
ekoturystyki i turystyki na obszarach wiejskich,
w bliskości jezior i rzek,
na przestrzeni ostatnich 2-3 lat powstało kilka
nowych obiektów noclegowych, ośrodków
obsługujących turystykę wodną,
przy wsparciu środków unijnych zrealizowane
zostały inwestycje poprawiające ilość i jakość
infrastruktury turystycznej,
wzrosła świadomość rozwoju turystycznego
w samorządach lokalnych i wśród mieszkańców,
zauważalna jest krytyczna ocena posiadanego
potencjału, dążenie do zmiany jakości bazy
turystycznej, planowane i podejmowanie wysiłków
Słabe strony
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wybitnie sezonowy charakter ruchu turystycznego,
duże
zróżnicowanie
wewnętrzne
pomiędzy
poszczególnymi pojezierzami i dorzeczami oraz
nierównomierne rozłożenie walorów turystycznych,
niewystarczające
zagospodarowanie
turystyczne
w stosunku do posiadanego potencjału,
brak kompleksowego, zintegrowanego programu
zagospodarowania jezior i rzek dla turystyki wodnej,
brak połączenia jezior szlakami wodnymi i ich izolowany
charakter,
ograniczone
możliwości
realizacji
inwestycji
turystycznych, spowodowane występowaniem obszarów
chronionego krajobrazu,
zdekapitalizowana i niskiej jakości baza noclegowa
i gastronomiczna w większości miejsc oraz niewielka
w stosunku do nich liczba nowoczesnych ośrodków,
obsługującym turystykę wodną,
stan lokalnych, peryferyjnych dróg,
likwidacja
istniejących
połączeń
kolejowych
i ograniczenie pozostałych,
brak dróg dojazdowych do jezior i rzek, parkingów oraz
brak oznakowania samych jezior,
słabe zagospodarowanie i oznakowanie szlaków
turystycznych, w tym szlaków wodnych,
trudny i uciążliwy charakter większości szlaków
kajakowych,
ograniczenia w dostępności szlaków kajakowych,
położonych na terenie DPN, parków krajobrazowych,
rezerwatów,
niewystarczająca liczba przystani kajakowych, miejsc
postojowych i biwakowych,
zanieczyszczenie
szlaków
spowodowane
niewystarczającą infrastrukturą sanitarną,
brak udogodnień, zmniejszających uciążliwość szlaków
kajakowych,
niedostateczna liczba wyspecjalizowanych ośrodków
wodnych, przystani z niezbędną infrastrukturą (slipy,
zaplecze sanitarne, mieszkalne, serwis, wystarczająca
liczba miejsc do cumowania),
brak profesjonalnych marin na najważniejszych jeziorach
- 124 -
•
•
•
•
•
•
•
•
w
kierunku
rozbudowy
i
modernizacji
zagospodarowania turystycznego,
samorządy lokalne i prywatni inwestorzy
turystyczni realizują obecnie wiele projektów
i inwestycji turystycznych, a także wskazują wiele
potrzebnych
inwestycji,
jakie
zamierzają
zrealizować w najbliższej przyszłości,
systematycznie poprawia się stan dróg (głównie
jednak tych najważniejszych, poprawiających
ogólną dostępność komunikacyjną obszaru),
istnieje potrzeba współpracy, zawiązywania
organizacji wspierających turystykę, realizacji
wspólnych międzysektorowych działań,
rośnie
świadomość
potrzeby
budowania
zintegrowanej oferty markowych produktów
turystycznych,
podejmowanie działań na rzecz tworzenia
wspólnej oferty turystycznej,
współpraca z partnerami zagranicznymi daje
możliwość podpatrywania i przenoszenia dobrych
praktyk i wymusza dostosowanie,
rośnie aktywność mieszkańców,
gminy posiadają duży potencjał własny
w zakresie rozwoju turystyki.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego,
niewystarczająca liczba podmiotów świadczących usługi
kompleksowej obsługi segmentów turystyki wodnej,
niedostateczne
niedopasowanie
projektów
realizowanych przez samorządy do realiów i potrzeb
rynku (np. nad Regą są przystanie kajakowe, na terenie
których nie można biwakować),
sezonowy
charakter
funkcjonowania
większości
podmiotów branży turystycznej,
niewystarczająca
ilość
praktycznych
informacji
o korzystaniu z jezior i rzek przez poszczególne segmenty
turystyki wodnej (głównie zachwalane są wybitne walory
naturalne),
brak zintegrowanej oferty sieciowego produktu
turystycznego,
niewystarczająca koordynacja działań na rzecz rozwoju
turystyki wodnej,
wzajemne niezrozumienie się i sprzeczność interesów
pomiędzy samorządami lokalnymi a branżą turystyczną,
niewystarczająca
współpraca
wewnątrz
branży
turystycznej,
rozgoryczenie
przedsiębiorców
turystycznych
i ich krytyczny stosunek do działań samorządów
lokalnych,
nierealne oczekiwania samorządów lokalnych względem
postawy i aktywności branży turystycznej,
niewystarczająca liczba inwestycji turystycznych,
względem potrzeb i oczekiwań,
zbyt
mała
liczba
inwestycji,
nakierowanych
na wydłużenie sezonu turystycznego,
deklarowanie chęci rozwoju turystyki w gminach
na poziomie werbalnym, przy jednoczesnej niskiej
świadomości uwarunkowań rozwoju turystyki,
ciągle nieliczne jednostki samorządowe posiadają
długoterminowe programy rozwoju turystyki (a te, które
posiadają takie programy, często ich nie realizują),
brak kompleksowego marketingowego podejścia
do pojezierzy i dorzeczy,
brak spójnej, wyróżnianej marki analizowanego obszaru
i poszczególnych krain,
tradycyjne podejście samorządów lokalnych do promocji
– opieranie się głównie na promowaniu walorów
turystycznych,
ciągle niewystarczająca liczba jednostek i punktów
informacji turystycznej, w tym praktyczny brak w skali
obszaru wyspecjalizowanych jednostek i punktów,
obsługujących segmenty turystyki wodnej,
brak spójnego przekazu marketingowego,
niewystarczający potencjał społeczny w obszarze
pojezierzy i dorzeczy.
- 125 -
Tabela 37: Ocena potencjału zewnętrznego w zakresie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji
„Programu”
Szanse
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zagrożenia
poprawa turystycznej dostępności komunikacyjnej
całego Regionu, w tym stanu dróg krajowych
i wojewódzkich,
korzystne zmiany w polityce instytucji zarządzających
akwenami, obszarami chronionego krajobrazu,
podjęcie decyzji o zagospodarowaniu turystycznym
kluczowych
szlaków
wodnych,
położonych
na obszarach chronionego krajobrazu,
wprowadzenie przez w/w instytucje czytelnych zasad
korzystania z szlaków wodnych, położonych
na obszarach chronionego krajobrazu,
wsparcie ze strony samorządu wojewódzkiego
w lobbowaniu na rzecz rozwoju śródlądowej turystyki
wodnej,
dalsze pozyskiwanie środków zewnętrznych, w tym
unijnych na rozwój zagospodarowania turystycznego
pojezierzy i dorzeczy,
wsparcie instytucji regionalnych w pozyskiwaniu przez
samorządy, organizacje i przedsiębiorców środków
zewnętrznych na realizację planowanych projektów
i inwestycji,
wykorzystanie środków UE dostępnych jeszcze w tym
okresie programowania (Leader+, PO RYBY),
wsparcie przez samorząd wojewódzki przygotowania
i promocji atrakcyjnej oferty inwestycyjnej w zakresie
rozwoju turystyki wodnej,
wyjście przez obszary pojezierzy i dorzeczy z „cienia”
spowodowanego
priorytetowym
traktowaniem
rozwoju turystyki w pasie nadmorskim,
docelowy wzrost potencjału turystycznego spowoduje
poprawę pozycji konkurencyjnej analizowanego
obszaru,
budowanie rozpoznawalnej na zewnątrz wspólnej
marki, opracowanie systemu zintegrowanej promocji
turystyki wodnej i jej produktów,
uwzględnienie w działaniach promocyjnych instytucji
i organizacji regionalnych kampanii Pasa Pojezierzy
oraz dorzecza Parsęty i Regi,
włączenie w działania w ramach wspólnej marki
regionalnej pn. „Zachodniopomorska Kraina Wodna”,
włączenie atrakcyjnych markowych produktów
turystycznych
obszaru
realizacji
„Programu”
w regionalny program marki „Zachodniopomorskie
Morze Przygody”,
opracowanie na poziomie regionalnym koncepcji
zintegrowanego zagospodarowania szlaków wodnych
na obszarze pojezierzy i dorzeczy, zawierającej
dokładną inwentaryzację potencjału (niektóre gminy
wykonały we własnym zakresie takie inwentaryzacje,
np. Borne Sulinowo zinwentaryzowało szlak kajakowy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ograniczenie nakładów na rozwój turystyki
na poziomie regionalnym,
zbliżający się koniec bieżącego okresu planowania
środków UE, wyczerpanie budżetów większości
programów,
kryzys gospodarczy i niepewność dot. środków
dostępnych w następnym okresie programowania,
rywalizacja o środki unijne z innymi regionami
turystycznymi (dofinansowanie uzyskały projekty
dot. Kanału Elbląskiego, „Pętli Żuławskiej”,
szlaku żeglugi śródlądowej na Wiśle),
wpływ kryzysu na kondycję branży turystycznej,
w tym lokalnych przedsiębiorców turystycznych,
odpływ młodych i wykształconych mieszkańców
obszaru objętego „Programem” stwarza zagrożenie
dla funkcjonowania branży turystycznej i rozwoju
turystyki,
działania
instytucji
zarządzających
akwenami
i obszarami chronionego krajobrazu, ograniczająca
możliwości inwestycji w zakresie turystyki wodnej,
niewystarczająca
współpraca
międzysektorowa
na rzecz rozwoju śródlądowej turystyki wodnej,
niestabilne i skomplikowane prawo turystyczne,
w szczególności Ustawa Prawo wodne i przepisy
regulujące żeglugę śródlądową,
niskie nakłady na promocję na wszystkich poziomach
(w stosunku do potrzeb) i prognozowane dalsze
obniżanie dostępnych środków na ten cel,
brak
strategii
marki
narodowej,
spójności
i skoordynowania działań promocyjnych na szczeblu
krajowym,
brak dostatecznego wsparcia rozwoju turystyki
wodnej przez instytucje rządowe,
słabsza pozycja obszaru objętego „Programem”
względem Pasa Nadmorskiego, przegrywanie
w rywalizacji o turystów, środki zewnętrzne,
inwestorów,
zagrożenie konkurencyjne ze strony innych obszarów
pojeziernych
i
dorzeczy,
w
szczególności
pod względem podejmowanych przez zarządzających
tymi
obszarami
działaniami,
realizowanymi
inwestycjami i wysiłkami na rzecz podniesienia
atrakcyjności i pozycji konkurencyjnej,
bogata oferta turystyczna ościennych regionów
turystycznych,
zmniejszenie się w związku z kryzysem popytu
na krajową ofertę turystyczną (jest ona relatywnie
droga),
kryzys w strefie euro osłabia ruch turystyczny
na rynkach europejskich,
- 126 -
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
na rzece Piława),
realizacja projektu połączenia akwenów Pojezierza
Drawskiego,
pozytywny klimat do współpracy, zaangażowanie
samorządu wojewódzkiego zwiększają szansę
realizacji „Programu”,
rozwój współpracy międzysektorowej na rzecz
realizacji „Programu”, w tym w opracowaniu
i wdrażaniu programu markowych produktów
turystycznych w obszarze turystyki wodnej,
współpraca ze ZROT i wsparcie tej organizacji
w realizacji „Programu”,
korzystne zmiany w modelu zachowań turystów,
regres turystyki masowej, poszukiwanie i odkrywanie
mniejszych destynacji,
stale utrzymujące się wysokie zapotrzebowanie
na produktu turystyki aktywnej,
moda na turystykę w niezdegradowanych obszarach,
„blisko natury”, moda na slow life, ekoturystykę,
podniesienie jakości i dostępności oferty turystycznej
jest szansą na przyciągnięcie turystów zagranicznych,
w okresie kryzysu atrakcyjna cenowo oferta
Pasa Pojezierzy i dorzeczy może stać się popularna,
prezydencja Polski w UE i polityka instytucji szczebla
centralnego stwarzają szansę rozwoju turystycznego,
długoterminowe
prognozy
dot.
światowego
i europejskiego ruchu turystycznego,
duży potencjał europejskiego rynku turystycznego,
szczególnie destynacji turystycznych położonych
najbliżej (tu zaletą jest transgraniczne położenie
Województwa Zachodniopomorskiego),
działania podjęte w związku z organizacją Euro 2012.
•
niekorzystne zmiany demograficzne, w tym starzenie
się społeczeństwa, stanowią zagrożenie dla turystyki
sentymentalnej,
jeszcze
niedawno
ważnej
dla Województwa Zachodniopomorskiego.
Z przedstawionej analizy SWOT wynika, że istnieje bardzo dużo słabych stron, które negatywnie wpływają
na rozwój turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”. Słabych stron jest zdecydowanie więcej, niż zalet
i silnych stron potencjału turystycznego. W większości słabe strony są znane podmiotom, z którymi
prowadzone były konsultacje. Są one wspólne dla wielu podmiotów, które zajmują się rozwojem i promocją
turystyki, w tym turystyki wodnej. Oczywiście, należy uwzględnić, że poszczególne krainy objęte „Programem”
bardzo różnią się pomiędzy sobą. To, co dla jednych jest słabą stroną, z perspektywy miasta z sąsiedniego
pojezierza stanowi jedną z kluczowych silnych stron. Zaprezentowana analiza SWOT jest próbą całościowego
spojrzenia na wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozwoju turystyki wodnej na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
Warto zwrócić uwagę, że w ocenie potencjału zewnętrznego przeważają szanse. Rokuje to bardzo dobrze
dla realizacji „Programu” i przewidzianych przedsięwzięć. Umiejętne wykorzystanie szans i unikanie zagrożeń
powinno
pozwolić
na
zniwelowanie
niekorzystnego
wpływu
słabych
stron.
„Program”
powinien
być
realizowany
przez
wszystkie
zainteresowane
podmioty,
przy
wsparciu
samorządu wojewódzkiego. Projekty i inwestycje zaplanowane przez partnerów i zgłaszane podczas konsultacji
wymagają współpracy, zintegrowanych działań i zaangażowania instytucji szczebla regionalnego.
„Program” może stać się równoległym zamierzeniem do „Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego”.
- 127 -
Wymaga to oczywiście dalszych prac, opracowywania szczegółowych koncepcji i studiów wykonalności.
Przedsięwzięcie ma szansę powodzenia.
4. Rekomendacje
Analiza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych rozwoju śródlądowej turystyki wodnej
w Województwie Zachodniopomorskim wskazuje jednoznacznie na duży i niedostatecznie wykorzystany
do tej pory potencjał. Wnioski z analizy SWOT potwierdzają, że jest potrzeba realizacji „Programu”,
dedykowanego turystyce wodnej w marginalizowanym obszarze pojezierzy i dorzeczy. Klimat wewnętrzny,
gotowość środowisk turystycznych do współpracy, świadomość zaniedbań, ograniczeń i podjęcia
wspólnych działań, świadczą o potencjalnym zaangażowaniu w przedsięwzięcie, będące przedmiotem
tego opracowania.
„Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierze Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi” powinien skoncentrować się na następujących priorytetach:
•
•
•
•
•
•
połączenie
wysiłków
w
celu
kompleksowego
zaplanowania
rozwoju
inwestycji
w zakresie zagospodarowania turystycznego, pomimo podziałów administracyjno-terenowych,
zinwentaryzowanie potencjału w zakresie produktów turystycznych, w tym szlaków wodnych
i wspólne działanie na rzecz opracowania i wdrażania programu markowych sieciowych
produktów turystycznych w obszarze turystyki wodnej,
nawiązanie długoterminowej współpracy w negocjacjach z właścicielami/administratorami akwenów,
obszarów chronionego krajobrazu, lasów,
połączenie sił i środków na rzecz zbudowania zintegrowanej wspólnej marki turystycznej,
połączenie sił i środków w ramach wspólnej promocji,
podjęcie działań na rzecz podnoszenia jakości kadr obsługi turystycznej na obszarze
pojezierzy i dorzeczy.
Wymienione priorytety są rekomendowane dla opracowywanego „Programu”. Są wytycznymi
dla celów „Programu”, projektów, działań, propozycji markowych produktów turystycznych.
Odwołują się do istniejących strategii, dokumentów programowych, oczekiwań artykułowanych
podczas przeprowadzonych konsultacji. Tak sformułowane priorytety prezentują całe spektrum podejścia
do rozwoju turystyki wodnej. Zwiększają szansę na powodzenie przedsięwzięć związanych
z realizacją „Programu”. Zostaną one rozwinięte w kolejnych rozdziałach i wskażą kierunki
realizacji „Programu”.
- 128 -
VI.
Identyfikacja celów i działań dla rozwoju turystyki wodnej
na obszarze realizacji „Programu”
1. Cele i działania dla „Programu”
Cele dla rozwoju śródlądowej turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi, proponowane dla tego „Programu”, wynikają z trzech źródeł,
które przedstawione zostały na schemacie (rysunek poniżej).
Rysunek 26: Metodyka wyznaczania celów „Programu”
1.1.
Cel podstawowy i cele rozwijające „Programu”
Na podstawie bazowych wytycznych, założeń dla opracowywanego dokumentu, analizy wewnętrznych
i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju turystyki wodnej, określone zostały cele dla „Programu rozwoju
turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty
i Regi”. Odnosząc się do tych źródeł, zaproponowano następujący cel podstawowy (ogólny) dla rozwoju
turystyki wodnej na analizowanym obszarze: Stworzenie warunków do intensywnego rozwoju
turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty
i Regi, w tym atrakcyjnej i konkurencyjnej oferty turystycznej.
Cel ten będzie realizowany w ramach niniejszego „Programu” w perspektywie czasowej do 2020 roku.
Wynikają z niego cele rozwijające (szczegółowe), które wskazują kierunki realizacji celu ogólnego (głównego).
Odwołują się one do wniosków zawartych w rekomendacjach i mają umożliwić osiągnięcie zakładanych
rezultatów realizacji „Programu”, a w szczególności doprowadzić do wzrostu konkurencyjności turystycznej
i ekonomicznej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Rozwój całorocznej turystyki i zwiększenie ruchu turystycznego pociągać będą za sobą wzrost gospodarczy
i
zwiększenie
znaczenia
środkowej
części
Województwa
Zachodniopomorskiego.
Cele rozwijające (szczegółowe), przewidziane dla „Programu”, przestawia schemat na poniższym rysunku.
- 129 -
Rysunek 27: Cel ogólny (główny) i cele rozwijające (szczegółowe) dla „Programu”
1.2.
Działania i zadania przewidziane do realizacji w ramach
„Programu”
Dla poszczególnych celów rozwijających (szczegółowych) zaplanowane zostały działania operacyjne,
które powinny być realizowane w ramach wdrażania „Programu”. W przedstawionych na kolejnej stronie
tabelach działania operacyjne przypisane poszczególnym celom rozpisane zostały na zadania operacyjne
i projekty. Część działań operacyjnych, jak również konkretne, wybrane projekty, będą opisane
bardziej szczegółowo w dalszej części „Programu”.
Pierwszym z proponowanych celów jest budowanie i wdrażanie markowych produktów turystycznych,
które będą ze sobą powiązane siecią w ramach wspólnej marki „Zachodniopomorska Kraina Wodna”.
Motywem głównym inicjowania powstania zintegrowanej oferty markowych produktów turystycznych
jest wzrost zainteresowania obszarem Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzeczem
Parsęty i Regi. Atrakcyjna oferta turystyczna ma skłonić turystów do przyjazdów lub ponownych odwiedzin.
Ma zatem związać turystę z ofertą. W rezultacie doprowadzi to do zwiększenia potencjału ruchu turystycznego.
Turyści będą zostawiać w tej części Regionu więcej pieniędzy, które z kolei powinny być inwestowane
w rozwój turystyczny i dalsze zwiększanie atrakcyjności oferty turystycznej. „Markowy charakter” produktu
wiązać będzie się z atrakcyjną obietnicą dla turysty, która powinna zostać faktycznie spełniona.
Kierując się wymienionymi przesłankami zapropowano pięć głównych produktów, przedstawionych
w poniższej tabeli. Produkty te powinny być budowane w parterstwie, obejmującym Województwo
Zachodniopomorskie, ZROT, samorządy lokalne, organizacje turystyczne oraz branżę turystyczną.
- 130 -
Tabela 38: Opis działań i zadań w ramach celu: Rozwój zintegrowanej oferty markowych produktów
turystycznych w zakresie śródlądowej turystyki wodnej
Cel rozwijający 1 (szczegółowy):
Rozwój zintegrowanej oferty markowych produktów turystycznych w zakresie śródlądowej turystyki wodnej
Działanie operacyjne 1.1:
Opracowanie szczegółowego zintegrowanego programu rozwoju i wdrażania markowych produktów turystycznych
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Zadania operacyjne i projekty w ramach działania:
• wskazanie priorytetowych obszarów dla rozwoju programu markowych produktów turystycznych,
• opracowanie programu rozwoju i wdrażania markowych produktów turystycznych, obejmujących cały obszar
(produkty wspólne, produkty dla poszczególnych pojezierzy i dorzeczy), mieszczących się w koncepcji wspólnej
marki obszaru objętego „Programem” pn. „Pojezierze Zachodniopomorskie”,
• powiązanie programu z rozwojem infrastruktury dla turystyki wodnej: żeglarstwa, kajakarstwa, windsurfingu,
kitesurfingu, bojerów, żeglarstwa lodowego,
• zaproponowanie atrakcyjnych i innowacyjnych udogodnień dla poszczególnych segmentów turystyki wodnej,
które poprawią konkurencyjność oferty markowych produktów turystycznych w obszarze turystyki wodnej,
• przygotowanie atrakcyjnej sieciowej oferty w zakresie turystyki wodnej,
• włączenie programu produktów w projekt zintegrowanej marki turystycznej „Zachodniopomorska Kraina
Wodna”.
Rozwój komplementarnych produktów, wykorzystując walory przyrodnicze, kulturowe i społeczne
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
• rozwój uzupełniającej oferty rekreacyjno–sportowej w obszarze pojezierzy i dorzeczy,
• stworzenie centrów obsługi ruchu turystycznego w najważniejszych miastach obszaru (Szczecinek, Czaplinek,
Drawsko Pomorskie, Wałcz, Myślibórz, Barlinek, Białogard, Świdwin, Łobez, Gryfice),
• poprawienie atrakcyjności i dostępności obszarów położonych nad jeziorami i wzdłuż biegów rzek,
• sieciowanie oferty turystycznej obszaru pojezierzy i dorzeczy, opracowanie jej w postaci pakietów i modułów,
które będą dostępne dla turystów w wybranych kanałach sprzedaży,
• opracowanie całorocznej, atrakcyjnej oferty komplementarnej w ramach całego obszaru i każdej
pojedynczej krainy.
Rozwój markowego produktu turystycznego „Szlak Żeglarski Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
obejmującego Pas Pojezierzy i część dorzeczy Parsęty i Regi.
Zadania operacyjne i projekty:
• produkt obejmowałby następujące jeziora: Drawsko, Siecino, Lubie, Pile, Adamowo, Trzesiecko, Wierzchowo,
Betyń (Bytyń) Wielki, Zamkowe w Wałczu, Zbiczno, Myśliborskie, Barlineckie, Morzycko, Chłop, Wądół,
Duży Pełcz, Karskie Wielkie oraz inne jeziora, wokół których będzie rozbudowywana infrastruktura przystani
i stanic żeglarskich,
• produkt uwzględnia przystanie planowane do stworzenia przez gminy i podmioty prywatne
(wskazane w zidentyfikowanych projektach, w rozdziale IV),
• opracowanie szczegółowego programu rozwoju i wdrażania programu produktu turystycznego,
który byłby kluczowym produktem dla obszaru Pasa Pojezierzy,
• opracowanie koncepcji „zbliżenia do siebie” najważniejszych jezior Pasa Pojezierzy, poprzez studium sieci
różnorodnych połączeń (obok planowanego połączenia szlakiem wodnym jezior Pojezierza Drawskiego, należy
przewidzieć spójną ofertę połączeń drogowych, kolejowych (przy zapewnieniu transportu osób i łodzi),
• zapewnienie wystarczającej, dostępnej infrastruktury przystani żeglarskich na „Szlaku Żeglarskim Pojezierza
Zachodniopomorskiego”
• budowa i modernizacja infrastruktury uzupełniającej wokół przystani na szlaku,
• wprowadzenie czytelnego i spójnego oznakowania jezior, dróg dojazdowych do nich, stref przystani i marin,
• rozwój oferty żeglugi pasażerskiej na największych jeziorach (dodatkowo planowane nad Jeziorem Pile,
jak również Lubie, Zamkowym w Wałczu oraz Morzycko w Moryniu),
• budowa w kluczowych miejscach na szlaku kompleksowo wyposażonych marin żeglarskich (Szczecinek,
Czaplinek, Drawsko Pomorskie, Cieszyno, Borne Sulinowo, Drzewoszewo, Nakielno, Barlinek, Myślibórz,
Moryń),
• podnoszenie estetyki i jakości zagospodarowania przestrzeni miejskiej w miejscach występowania przystani
i marin,
• zapewnienie kompleksowej obsługi żeglarzy korzystających z oferty szlaku (usługi czarterowe, transportowe,
serwis i naprawa, połączenie poprzez sieć usług przystani i jezior),
• zapewnienie systemu bezpieczeństwa i ochrony na jeziorach objętych szlakiem,
- 131 -
•
zapewnienie atrakcyjnej oferty uzupełniającej i komplementarnej w ramach szlaku (oferta rekreacyjno–
sportowa, kulturalna, krajoznawcza),
• połączenie wszystkich tematycznych imprez żeglarskich w jeden wspólny kalendarz,
• opracowanie profesjonalnych materiałów informacyjno–perswazyjnych na temat produktu,
• przygotowanie atrakcyjnej oferty, zachęcającej żeglarzy do skorzystania ze szlaku poza sezonem letnim,
• stworzenie systemu zapewnienia jakości produktu (szkolenia, certyfikacja przystani, ranking przystani).
Rozwój markowego produktu turystycznego „Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”.
• produkt obejmowałby szlaki kajakowe na następujących rzekach: na Drawie, Piławie, Gwdzie, Rurzycy,
Dobrzycy, Myśli, Płoni, Parsęcie, Radwi, Redze, Starej Redze, Brzeźnickiej Węgorzy i Reskiej Węgorzy, Uklei,
Mołstowej oraz „Pętlę Szczecinecką” i „Wałecką Pętlę Kajakową”,
• dokładne zinwentaryzowanie szlaków kajakowych na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi w celu zdiagnozowania szczegółowych potrzeb inwestycyjnych,
słabych stron, określenia propozycji ułatwień dla kajakarzy,
• opracowanie szczegółowego programu rozwoju i wdrażania programu produktu turystycznego
„Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”,
• zapewnienie na szlakach kajakowych przystani (maks. co 25 km), stanic, miejsc postojowych i biwakowych
z odpowiednią infrastrukturą o wysokim standardzie,
• połączenie i skoordynowanie projektów realizowanych przez poszczególne gminy, ich związki i instytucje
(m.in. Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, gmina Drawno, DPN, gmina Borne Sulinowo, gmina i miasto
Szczecinek, gmina Drawsko Pomorskie, powiat łobeski, powiat gryficki, powiat myśliborski, gmina Pełczyce,
Towarzystwo „Z biegiem Myśli”, miasto i gmina Wałcz, powiat wałecki),
• zapewnienie wystarczającej infrastruktury sanitarnej na szlakach kajakowych,
• wprowadzenie ułatwień dla kajakarzy w miejscach przenosek – wózki dla kajaków, sieć transportu w miejscach
szczególnie uciążliwych, zagospodarowanie nabrzeża wzdłuż brzegów rzek w miejscach przenosek,
w celu usunięcia przeszkód utrudniających przenoszenie/przewożenie wózkiem kajaków,
• wyznaczenie pakietu szlaków przyjaznych rodzinie,
• organizacja systemu transportu samochodowego (szczególnie w sezonie letnim) pomiędzy szlakami,
• organizacja zintegrowanego systemu pozwoleń na problematyczne odcinki szlaków (tereny objęte różnymi
formami ochrony prawnej przyrody), informacji o utrudnieniach, sposobu załatwienia sprawy i przygotowanie
ogólnodostępnej czytelnej informacji,
• wprowadzenie czytelnego i spójnego oznakowania szlaków kajakowych od strony lądu i wody oraz miejsc
dojścia/dojazdu do szlaku od strony lądu (zgodnie z wytycznymi oznakowania wg PTTK) – niektóre samorządy
lokalne znakują szlaki na terenach swoich gmin, jednak istotne byłoby opracowanie zintegrowanego systemu
oznakowania na poziomie regionalnym,
• stworzenie centrów obsługi „Zachodniopomorskiej Krainy Kajakowej” – proponowane miejsca: Czaplinek,
Drawno, Szczecinek, Borne Sulinowo, Wałcz, Myślibórz, Barlinek, Łobez, Gryfice, Białogard, Karlino,
• zapewnienie systemu bezpieczeństwa i ochrony na szlakach kajakowych,
• wprowadzenie systemu monitoringu jakości zagospodarowania i bezpieczeństwa szlaków kajakowych,
• opracowanie katalogu bazy noclegowej dla kajakarzy (najlepiej z uwzględnieniem wypożyczalni, organizatorów,
obsługi i opieki),
• zapewnienie atrakcyjnej oferty uzupełniającej i komplementarnej w ramach szlaków kajakowych
(oferta rekreacyjno–sportowa, kulturalna, krajoznawcza),
• połączenie w sieć wszystkich tematycznych imprez kajakowych w jeden wspólny kalendarz,
• przygotowanie atrakcyjnej oferty, zachęcającej kajakarzy do skorzystania ze szlaków poza sezonem letnim,
• stworzenie systemu zapewnienia jakości produktu (szkolenia, certyfikacja szlaków i przystani, ranking
szlaków i przystani).
Rozwój markowego produktu turystycznego „Wszystkie drogi prowadzą przez Pojezierze Drawskie”.
• produkt obejmowałby swoim zasięgiem: jeziora Pojezierza Drawskiego, Drawę, DPN, Gwdę wraz z dopływami
przepływającymi przez Pojezierze Wałeckie, Pojezierze Wałeckie, dorzecze Parsęty i dorzecze Regi,
• produkt oparty zostanie przede wszystkim na jeziorach, szlakach rzecznych, miastach, Drawieńskim Parku
Narodowym, Drawskim Parku Krajobrazowym; wsparty zostanie atrakcyjną ofertą uzupełniającą, obejmującą
atrakcje przyrodnicze, kulturalne, obiekty rekreacyjno–sportowe, jak również istniejące szlaki tematyczne,
które biegną przez ten obszar,
„Wszystkie drogi prowadzą na Pojezierze Drawskie”,
• opracowanie modelu współpracy podmiotów, w szczególności oferentów usług, wszystkich krain objętych
- 132 -
oddziaływaniem produktu,
wyznaczenie głównego centrum obsługi, które będzie również koordynować wdrażanie produktu,
przygotowanie turystycznej oferty sieciowej produktu, którego motywem przewodnim powinno być
skorzystanie z oferty turystyki wodnej; oferta powinna obejmować kilka atrakcyjnych miejsc na obszarze
objętym produktem,
• zapewnienie atrakcyjnej oferty uzupełniającej i komplementarnej (oferta rekreacyjno–sportowa, kulturalna,
krajoznawcza),
• podkreślanie i komunikowanie, że z Pojezierza Drawskiego można dostać się szlakami rzecznymi do morza,
• przygotowanie atrakcyjnej oferty, zachęcającej do skorzystania z produktu poza sezonem letnim.
Działanie 1.6:
Rozwój markowego produktu turystycznego „Kraina wodna dorzecza Parsęty i Regi”.
• produkt obejmowałby swoim zasięgiem dorzecze Parsęty i Regi,
• produkt oparty zostanie przede wszystkim na szlakach rzecznych obu dorzeczy, miastach, zbiornikach wodnych,
obszarach chronionego krajobrazu; wsparty zostanie atrakcyjną ofertą uzupełniającą, obejmującą atrakcje
przyrodnicze, kulturalne, obiekty rekreacyjno–sportowe (w produkcie ujęty zostałby również projekt
„Kajakiem do Morza”),
„Kraina wodna dorzecza Parsęty i Regi”,
• opracowanie modelu współpracy podmiotów, w szczególności oferentów usług, wszystkich obu dorzeczy,
• zapewnienie wszystkich elementów zagospodarowania szlaków, które przewidziane zostały w produkcie
„Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”,
• wyznaczenie głównego centrum obsługi, które będzie również koordynować wdrażanie produktu,
• przygotowanie turystycznej oferty sieciowej produktu, którego motywem przewodnim powinny być
szlaki kajakowe dorzeczy,
• zapewnienie
atrakcyjnej
oferty
uzupełniającej
i
komplementarnej
w
ramach
szlaku
(oferta rekreacyjno–sportowa, kulturalna, krajoznawcza),
• połączenie wszystkich tematycznych imprez kajakowych obu dorzeczy w jeden wspólny kalendarz,
• przygotowanie atrakcyjnej oferty, zachęcającej żeglarzy do skorzystania ze szlaków kajakowych obu dorzeczy
poza sezonem letnim.
Działanie 1.7:
Rozwój markowego produktu turystycznego „Zachodniopomorskie na wędkę”.
• produkt obejmowałby swoim zasięgiem jeziora i rzeki Pasa Pojezierzy oraz obu dorzeczy,
• produkt uwzględnia przystanie planowane do stworzenia przez gminy i podmioty prywatne
(wskazane w zidentyfikowanych projektach, w rozdziale IV),
„Zachodniopomorskie na wędkę”,
• zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dla wędkarzy: budowa nowej infrastruktury oraz modernizacja
istniejącej (pomostów, kładek, stanic wędkarskich, miejsc postojowych i biwakowych, usług: wypożyczenie
łodzi, system zakup kart i pozwoleń wędkarskich, map, informacji dla wędkarzy),
• zapewnienie wystarczającej infrastruktury sanitarnej dla wędkarzy,
• wyznaczenie głównego centrum obsługi, które będzie również koordynować wdrażanie produktu,
• przygotowanie turystycznej oferty sieciowej produktu,
• przygotowanie katalogu oferty bazy noclegowej dla wędkarzy,
• oznakowanie łowisk, dojazdu do nich – opracowanie spójnego systemu oznakowania dla całego Regionu,
• zapewnienie atrakcyjnej oferty uzupełniającej i komplementarnej w ramach szlaku (oferta
rekreacyjno–sportowa, kulturalna, krajoznawcza),
• połączenie wszystkich tematycznych imprez wędkarskich w jeden wspólny kalendarz,
• opracowanie profesjonalnych materiałów informacyjno–perswazyjnych na temat produktu.
Działanie 1.8:
Rozwój markowych produktów turystycznych dla poszczególnych pojezierzy i dorzeczy
oraz leżących na ich obszarze gmin i powiatów.
Zadania operacyjne i projekty (przykładowe propozycje produktów, które można opracować i wdrożyć do realizacji)
• „Zachodniopomorskie Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu nad Jeziorem Wielimie”,
• „Jezioro Trzesiecko – wodny surviwal”,
• „Podwodny świat Jeziora Lubie”,
• „Wodny szlak Pojezierza Drawskiego”,
•
•
- 133 -
• „Rzeki i bunkry” – Wał Pomorski na Pojezierzu Wałeckim,
• „Z biegiem Myśli” – przyroda i kultura na Pojezierzu Myśliborskim,
• „Świat natury” – widziane z Parsęty i Regi.
W tych produktach należy uwzględnić istniejące: „Pętla Szczecinecka”, „Wałecka Pętla Kajakowa”,
częściowo „Zachodniopomorski Szlak Nurkowy”. Każdy z produktów powinien mieć własny system identyfikacji wizualnej
i program promocji.
Przedstawione w tabeli produkty powinny zostać połączone w sieć i być firmowane marką „Pojezierze
Zachodniopomorskie”, które objęłaby również oba dorzecza. Marka „Pojezierze Zachodniopomorskie”
będzie z kolei stanowić część szerszej koncepcji, czyli „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”.
Nieodzownym warunkiem powodzenia rynkowego oferty markowych produktów turystycznych
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi jest zapewnienie
odpowiedniego zagospodarowania turystycznego jezior i rzek. Istnienie wysokiej jakości infrastruktury
dla turystyki wodnej jest podstawowym wyznacznikiem opracowania atrakcyjnej i konkurencyjnej oferty
dla obsługi poszczególnych segmentów turystyki wodnej. Opieranie się tylko i wyłącznie na atrakcyjnych
walorach turystycznych nie przyczyni się do wzrostu ruchu turystycznego i atrakcyjności turystycznej tej części
Województwa Zachodniopomorskiego. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury dla turystyki wodnej
stanowi jeden z kluczowych celów rozwoju potencjału turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Poniższa tabela wskazuje działania i zadania
operacyjne, jakie powinny zostać podjęte w ramach wdrażania „Programu”.
Tabela 39: Opis działań i zadań w ramach celu: Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury
Cel rozwijający 2 (szczegółowy): Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury dla turystyki wodnej
Budowa, rozbudowa i modernizacja przystani żeglarskich na jeziorach Pasa Pojezierzy.
W planach samorządów lokalnych i inwestorów prywatnych ujęte zostały następujące inwestycje, mieszczące się
w opisywanym celu:
• budowa przystani nad Jeziorem Drawsko w Starym Drawsku (inwestor: gmina Czaplinek),
• budowa mariny wraz z infrastrukturą towarzyszącą nad Jeziorem Trzesiecko w Szczecinku (inwestor:
miasto Szczecinek),
• remont i przebudowa obiektów przystani żeglarskiej w Szczecinku (inwestor: miasto Szczecinek),
• budowa przystani i marin wokół Jeziora Pile (inwestor: gmina Borne Sulinowo, w fazie koncepcyjno–
projektowej, obejmującej wyznaczenie lokalizacji marin i przystani),
• modernizacja przystani żeglarskiej Klubu Żeglarskiego w Drawnie nad Jeziorem Grażyna (inwestor
gmina Drawno),
• rozbudowa przystani wodnej PŻM w Drawnie nad Jeziorem Grażyna (inwestorzy prywatni),
• budowa mariny nad Jeziorem Myśliborskim w miejscowości Kruszwin (inwestor: powiat myśliborski),
• budowa przystani w Pełczycach (inwestor: gmina Pełczyce),
• budowa mariny nad Jeziorem Morzycko w Moryniu (inwestor: gmina Moryń),
• budowa dwóch przystani nad Jeziorem Miejskim w Trzcińsku–Zdroju (inwestor: gmina Trzcińsko-Zdrój),
• remont przystani jachtowej i pomostów nad Jeziorem Betyń (Bytyń) Wielki w Drzewoszewie, gmina Mirosławiec
(inwestorzy prywatni).
Dodatkowo, w oparciu o analizę potencjału rekomendowane są następujące działania:
• budowa profesjonalnej mariny turystycznej w Czaplinku nad Jeziorem Drawsko przy Ośrodku Sportów Wodnych
w Czaplinku (Czaplinek powinien być flagową destynacją żeglarską Pojezierza Zachodniopomorskiego
i mieć najlepiej zagospodarowane nabrzeże i infrastrukturę dla żeglarstwa); proponowani partnerzy:
gmina Czaplinek, powiat drawski, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, Zachodniopomorski Okręgowy
Związek Żeglarski, LGD „Partnerstwo Drawy”, LOT w Czaplinku, inwestorzy prywatni,
• zagospodarowanie do celów żeglarskich (z wyłączeniem sprzętu motorowodnego) Jeziora Komorze (głębokie,
czyste) położonego na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego; Jezioro Komorze jest stosunkowo
słabo zagospodarowane i w związku z tym rekomendowane jest podjęcie działań zmierzających
do rozwoju infrastruktury turystycznej; proponowani partnerzy: gmina Czaplinek, powiat drawski,
Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, Drawski Park Krajobrazowy, LGD „Partnerstwo Drawy”,
LOT w Czaplinku, inwestorzy prywatni,
- 134 -
•
budowa przystani żeglarskiej nad Jeziorem Lubie w Gudowie (gmina Drawsko Pomorskie zaplanowała budowę
przystani kajakowej w tej miejscowości, na szlaku kajakowym rzeki Drawy; proponowani partnerzy:
gmina Drawsko Pomorskie, powiat drawski, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, Zachodniopomorski
Okręgowy Związek Żeglarski, inwestorzy prywatni,
• budowa przystani żeglarskiej nad Jeziorem Wierzchowo w Starym Wierzchowie (gmina wiejska Szczecinek
zaplanowała w miarę posiadanych środków budowę pomostu, slipu, a walory akwenu skłaniają do tego,
aby zbudować przystań); proponowani partnerzy: gmina wiejska Szczecinek, powiat szczecinecki,
Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, Zachodniopomorski Okręgowy Związek Żeglarski,
inwestorzy prywatni,
• budowa przystani żeglarskiej nad Jeziorem Karsko Wielkie – rozwinięcie projektu planowanego
przez gminę Nowogródek Pomorski; proponowani partnerzy: gmina Nowogródek Pomorski, powiat myśliborski,
• budowa przystani żeglarskiej nad Jeziorem Chłop w Lipianach; proponowani partnerzy: gmina Lipiany,
powiat pyrzycki, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, Zachodniopomorski Okręgowy Związek Żeglarski,
• modernizacja i rozbudowa przystani żeglarskiej nad Jeziorem Wądół w Lipianach – rozwinięcie projektu
zagospodarowania turystycznego jeziora; proponowani partnerzy: gmina Lipiany, powiat pyrzycki,
• budowa profesjonalnej miejskiej przystani turystycznej wraz z infrastrukturą towarzyszącą
nad Jeziorem Zamkowe w Wałczu; proponowani partnerzy: miasto Wałcz, powiat wałecki,
• budowa przystani nad Jeziorem Zdbiczno w Zdbicach; gmina wiejska Wałcz, powiat wałecki,
inwestorzy prywatni.
Stworzenie atrakcyjnej infrastruktury uzupełniającej wokół przystani żeglarskich.
W planach samorządów lokalnych i inwestorów prywatnych ujęte zostały następujące inwestycje,
mieszczące się w opisywanym celu:
• przebudowa parkingu przy Zamku Drahim w Starym Drawsku (inwestor: gmina Czaplinek),
• budowa pomostu nad Jeziorem Drawsko w Kluczewie (inwestor: gmina Czaplinek),
• budowa Centrum Edukacji Przyrodniczej Drawieńskiego Parku Narodowego w Drawnie (inwestor: DPN),
• zagospodarowanie drugiej strony Jeziora Trzesiecko w Szczecinku (inwestor: miasto Szczecinek),
• budowa pomostów przy plaży miejskiej w Szczecinku (inwestor: miasto Szczecinek),
• rewitalizacja Zabytkowego Parku Miejskiego w Szczecinku (inwestor: miasto Szczecinek),
• budowa zespołu hotelowo–rekreacyjnego w Szczecinku (inwestor: miasto Szczecinek),
• rozbudowa infrastruktury turystycznej „Mysiej Wyspy” na Jeziorze Trzesiecko w Szczecinku (inwestor:
miasto Szczecinek),
• budowa pomostów i ustawienie tablic w Zatoce Cichej w Bornym Sulinowie (inwestor: gmina Borne Sulinowo),
• zagospodarowanie przestrzeni wokół Jeziora Myśliborskiego w Myśliborzu (inwestor: gmina Myślibórz),
• zagospodarowanie przestrzeni wokół Jeziora Myśliborskiego w miejscowości Czółnów (inwestor:
gmina Myślibórz),
• budowa bazy hotelowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą nad Jeziorem Myśliborskim w Myśliborzu
(inwestorzy prywatni),
• rozwój infrastruktury dla turystyki wodnej nad Jeziorem Barlineckim (inwestor: gmina Barlinek),
• stworzenie sportowej ligi żeglarskiej nad Jeziorem Morzycko w Moryniu (inwestor: gmina Moryń),
• doposażenie kąpieliska nad Jeziorem Morzycko w przystań i wypożyczalnię sprzętu wodnego (inwestor:
gmina Moryń),
• budowa Geoparku w Moryniu (inwestor: gmina Moryń),
• zagospodarowanie terenu nad Jeziorem Wądół (inwestor: gmina Lipiany),
• zagospodarowanie turystyczne Jeziora Karsko Wielkie (inwestor: gmina Nowogródek Pomorski),
• przebudowa i rozbudowa ośrodka wypoczynkowego nad Jeziorem Karsko Wielkie (inwestorzy prywatni),
• zagospodarowanie brzegów Jeziora Miejskiego w Trzcińsku–Zdroju (inwestor: gmina Trzcińsko–Zdrój),
• turystyczne zagospodarowanie Jeziora Raduń w Wałczu (inwestor: miasto Wałcz).
• budowa i modernizacja dróg dojazdowych do jezior (np. do Jeziora Wierzchowo, Jeziora Duży Pełcz,
Jeziora Betyń (Bytyń) Wielki,
• zapewnienie bezpieczeństwa łodziom cumującym w przystaniach,
- 135 -
•
•
rozwijanie oferty lokali gastronomicznych w bezpośrednim sąsiedztwie przystani,
wprowadzenie jednolitego oznakowania przystani na jeziorach środkowej części Województwa
Zachodniopomorskiego, w tym w szczególności oznakowanie dróg dojazdowych do jezior (analiza wykazała,
że jest z tym obecnie duży problem i turyści mają problem z trafieniem na właściwą drogę),
• dążenie do poprawienia estetyki przestrzeni wokół jezior (szczególnie miejskich), tak jak robią to:
miasto Szczecinek, gmina Barlinek, miasto Wałcz (wskazane jest podjęcie takich działań w Czaplinku, Gudowie),
• rozwój uzupełniającej infrastruktury w zakresie turystyki aktywnej, rekreacji i sportu, dostępnej dla żeglarzy
korzystających z przystani i marin obszaru realizacji „Programu”.
Wymienione
inwestycje
powinny
być
realizowane
przez
samorządy
gminne,
powiatowe,
Województwo Zachodniopomorskie, organizacje wspierające rozwój turystyki, inwestorów prywatnych.
Budowa, rozbudowa i modernizacja szlaków kajakowych Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi.
W planach samorządów lokalnych i inwestorów prywatnych ujęte zostały następujące inwestycje:
• budowa małej infrastruktury turystycznej w miejscach biwakowych na szlaku kajakowym Drawy
wraz z oznakowaniem szlaku (inwestor: DPN),
• budowa pomostu nad Jeziorem Drawsko w Kluczewie (inwestor: gmina Czaplinek),
• budowa przystani kajakowej nad Jeziorem Grażyna w Drawnie (inwestorzy prywatni),
• budowa przystani kajakowej nad Jeziorem Lubie w Gudowie (inwestor: gmina Drawsko Pomorskie),
• zagospodarowanie brzegów rzeki Drawy na terenie gminy Drawsko Pomorskie (inwestor: gmina
Drawsko Pomorskie),
• budowa przystani kajakowej nad rzeką Drawą w Drawsku Pomorskim (inwestorzy prywatni),
• zagospodarowanie terenów nad rzeką Drawą w Złocieńcu (inwestor: gmina Złocieniec)
• utworzenie wypożyczalni kajaków nad Jeziorem Wielimie w Gwdzie Wielkiej (inwestor: gmina wiejska
Szczecinek),
• udrożnienie kanału rzeki Nidzica i dostosowanie do potrzeb turystyki kajakowej (inwestor: miasto Szczecinek),
• budowa infrastruktury turystycznej i oznakowania na szlaku wodnym rzeki Piławy (inwestor: gmina
Borne Sulinowo),
• rozwój infrastruktury dla turystyki wodnej nad Jeziorem Barlineckim (inwestor: gmina Barlinek),
• zagospodarowanie szlaku kajakowego Płoni na terenie gminy Przelewice (inwestor: gmina Przelewice),
• odnowienie szlaku „Wałecka Pętla Kajakowa” (inwestorzy: miasto Wałcz i MOSiR Wałcz),
• budowa przystani kajakowej i miejsc biwakowych nad rzeką Cieszynką (inwestor: gmina Człopa),
• zagospodarowanie terenu wokół zalewu retencyjnego „Połczyn–Zdrój” na rzece Wogrze (inwestor: gmina
Połczyn-Zdrój),
• zagospodarowanie turystyczne obszarów dorzecza Parsęty: powstało do tej pory 6 stanic kajakowych
(2 w gminie Białogard, w mieście Białogard, w gminie Dygowo, w gminie Grzmiąca i w gminie Karlino),
zakupiono kajaki, w następnym (planowanym do realizacji) etapie zbudowane zostaną 3 przystanie kajakowe
na Parsęcie i Radwi, 5 stanic na jeziorach zlokalizowanych w dorzeczu Parsęty, elementy małej architektury,
zakupione zostaną kajaki, przyczepy do przewozu kajaków (inwestor: Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty),
• utrzymanie przystani kajakowej przy ul. Nabrzeżnej w Karlinie (inwestor: gmina Karlino),
• budowa przystani kajakowej przy ul. Kościuszki w Karlinie (inwestor: gmina Karlino),
• zagospodarowanie terenów nad Parsętą (inwestor: gmina Karlino),
• zagospodarowanie terenów przy Wyspie Biskupiej w Karlinie (inwestorzy prywatni),
• budowa przystani kajakowej w miejscowości Duble na Parsęcie (inwestor: gmina Tychowo),
• budowa przystani kajakowych na terenie gminy Białogard na Parsęcie (inwestor: gmina wiejska Białogard),
• budowa 4 przystani kajakowych na Redze: w Płotach, Gryficach, Trzebiatowie i Mrzeżynie; realizacja projektu
jest na ukończeniu (inwestor: powiat gryficki),
• budowa przystani kajakowych na rzece Redze wraz z polami namiotowymi na terenie powiatu łobeskiego;
wybrano lokalizacje m.in. w: Łobzie, Unimiu, Łagiewnikach (inwestor: powiat łobeski),
• budowa pomostów i przystani przystankowych dla kajakarzy na Redze (inwestor: powiat łobeski),
• utworzenie Papieskiego Szlaku Kajakowego (inwestor: powiat łobeski),
• powstanie wypożyczalni kajakowych na terenie powiatu łobeskiego (inwestorzy prywatni),
• budowa stanicy kajakowej w Resku (inwestorzy prywatni).
• zapewnienie toalet we wszystkich miejscach postojowych na szlakach kajakowych, stanicach, przystaniach –
najlepiej byłoby, gdyby były to toalety typu toy-toy, które zostaną zaplanowane na poziomie regionalnym
na wszystkich szlakach kajakowych; proponowani partnerzy: samorządy gminne i powiatowe,
Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, DPN, Drawski Park Krajobrazowy, PTTK, inwestorzy prywatni,
• rozbudowa przystani nad Regą w powiecie gryfickim o zaplecze noclegowe, gastronomiczne, prysznice
- 136 -
z ciepłą wodą; proponowani partnerzy: powiat gryficki, gminy powiatu gryfickiego, organizacje pozarządowe,
PTTK, inwestorzy prywatni,
• zbudowanie stanicy kajakowej i wyznaczenie zejścia do wody dla kajakarzy w Sikorach nad Jeziorem Komorze
(jest to teren Drawskiego Parku Krajobrazowego i kajakarze mają problem z biwakowaniem);
w tej miejscowości jest granica działu wód Drawy i Piławy - występuje różnica wysokości, uniemożliwiająca
przepłynięcie z Jeziora Żerdno na Jezioro Komorze; proponowani partnerzy: gmina Czaplinek, powiat drawski,
Drawski Park Krajobrazowy, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, PTTK, inwestorzy prywatni,
• budowa centrum kajakowego nad Jeziorem Drawsko; proponowani partnerzy: samorządy gminne i powiatowe,
Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, PTTK, inwestorzy prywatni,
• budowa przystani i stanic kajakowych na obszarze Pojezierza Myśliborskiego: nad Jeziorem Myśliborskim,
nad Jeziorem Barlineckim, na szlakach kajakowych Myśli i Płoni (miejsca do doprecyzowania);
samorządy gminne i powiatowe, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, PTTK, inwestorzy prywatni,
• wprowadzenie ułatwień dla kajakarzy w miejscach przenosek (na podstawie zgromadzonych informacji,
kajakarze muszą przedostawać się przez często gęste zarośla i nieoczyszczone, nierówne i kamieniste podłoże);
proponowani partnerzy: samorządy gminne i powiatowe, Województwo Zachodniopomorskie, RZGW, PTTK,
• zapewnienie systemu wózków do transportu kajaków (wózki takie były popularne na szlakach kajakowych
na tych terenach przed drugą wojną światową) pomiędzy poszczególnymi jeziorami, przeszkodami;
takie wózki mogłyby być uwzględnione w projektach dotyczących budowy przystani i stanic kajakowych,
składanych przez samorządy lokalne, organizacje pozarządowe i przedsiębiorców.
Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury dla wędkarzy.
• budowa pomostów drewnianych do wykorzystania przez wędkarzy nad Jeziorem Drawsko w Kluczewie
i nad Jeziorem Srebrnym w Nowym Drawsku (inwestor: gmina Czaplinek),
• budowa pomostów wędkarsko–rekreacyjnych na Jeziorze Świdno – Sarcze w Jeleniu (inwestor:
Stowarzyszenie Miłośników Sołectwa Jeleń, gmina Borne Sulinowo),
• uruchomienie statku turystyczno–wędkarskiego po Jeziorem Pile (inwestor prywatny),
• udostępnienie zasobów Drawieńskiego Parku Narodowego dla wędkarzy (inwestor: DPN),
• budowa przystani wędkarskiej nad Jeziorem Giżyno (inwestor: gmina Kalisz Pomorski),
• budowa pomostów wędkarskich na Jeziorze Bobrowo Wielkie w Kaliszu Pomorskim (inwestor: gmina
Kalisz Pomorski),
• renowacja stawu wiejskiego w Dębsku, gmina Kalisz Pomorski (inwestor prywatny),
• zagospodarowanie terenów wokół zbiornika retencyjnego „Połczyn-Zdrój” – budowa pomostów dla wędkarzy
(inwestor: gmina Połczyn–Zdrój),
• budowa bazy agroturystycznej w Gospodarstwie Rybackim „Rybakówka” w gminie Nowogródek Pomorski
(inwestorzy prywatni),
• zagospodarowanie stawów w miejscowości Stokowo w gminie Dygowo (inwestorzy prywatni),
• zagospodarowanie Jeziora Woświn (inwestor: gmina Węgorzyno),
• tworzenie gospodarstw agroturystycznych nad Regą (inwestorzy prywatni).
• budowa stanic wędkarskich nad Drawą, Parsętą, Regą i jej dopływami; proponowani partnerzy:
samorządy
lokalne,
Województwo
Zachodniopomorskiego,
Drawski
Park
Krajobrazowy,
Drawieński Park Narodowy, RZGW, PZW, Gospodarstwa Rybackie,
• budowa stanic wędkarskich nad jeziorami Pojezierza Myśliborskiego (m.in.: Myśliborskie, Barlineckie),
modernizacja przystani rybackiej nad Jeziorem Płoń; proponowani partnerzy: samorządy lokalne
Pojezierza Myśliborskiego, Województwo Zachodniopomorskiego, RZGW, PZW, Gospodarstwa Rybackie,
• budowa stanic wędkarskich nad jeziorami Pojezierza Wałeckiego (jeziora i lokalizacje do ustalenia
przez właściwe podmioty); proponowani partnerzy: samorządy lokalne Pojezierza Wałeckiego,
Województwo Zachodniopomorskiego, RZGW, PZW, Gospodarstwa Rybackie,
• budowa zaplecza małej infrastruktury dla wędkarzy (miejsca postojowe, ławki, kosze na śmieci, itp.),
zapewnienie zaplecza sanitarnego, główne toalet typu toy-toy (na szlakach kajakowych mogą to być te same
toalety, co dla kajakarzy); proponowani partnerzy: samorządy lokalne, Województwo Zachodniopomorskiego,
Drawski Park Krajobrazowy, Drawieński Park Narodowy, RZGW, PZW, Gospodarstwa Rybackie.
Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury dla innych segmentów turystyki wodnej.
• zagospodarowanie plaży miejskiej nad Jeziorem Okra – rekreacja wodna (inwestor: gmina Drawsko Pomorskie),
• budowa plaży nad Jeziorem Lubie w Gudowie – rekreacja wodna (inwestor: gmina Drawsko Pomorskie),
• zagospodarowanie terenów wokół zalewu retencyjnego „Połczyn–Zdrój” – rekreacja wodna (inwestor:
gmina Połczyn–Zdrój),
- 137 -
•
rozbudowa małej infrastruktury w obrębie jezior i rzek gminy Połczyn–Zdrój – rekreacja wodna (inwestor:
gmina Połczyn–Zdrój),
• rewitalizacja plaży miejskiej nad Jeziorem Morzycko w Moryniu – rekreacja wodna (inwestor: gmina Moryń),
• zagospodarowanie do celów rekreacyjnych brzegu Jeziora Barlineckiego – rekreacja wodna (inwestor:
gmina Barlinek),
• zagospodarowanie turystyczne Jeziora Jeleńskiego i Jeziora Chojna – rekreacja wodna (inwestor: gmina Chojna),
• zagospodarowanie turystyczne Jeziora Karsko Wielkie – rekreacja wodna (inwestor: gmina
Nowogródek Pomorski),
• rewitalizacja plaży w Strzeszowie – rekreacja wodna (inwestor: gmina Trzcińsko–Zdrój),
• turystyczne zagospodarowanie Jeziora Raduń w Wałczu – rekreacja wodna (inwestor: miasto Wałcz),
• zagospodarowanie i dojazd do plaży miejskiej w Tucznie – rekreacja wodna (inwestor: gmina Tuczno),
• budowa małej infrastruktury turystycznej nad jeziorami Szczuczarz i Trzebin – rekreacja wodna
(inwestor: gmina Człopa),
• stworzenie bazy dla płetwonurków nad Jeziorem Morzycko – nurkowanie (inwestor: gmina Moryń).
• stworzenie baz dla płetwonurków nad Jeziorem Pile w Bornym Sulinowie, oddziału bazy ZCTN „Octo”
nad Jeziorem Komorze, nad Jeziorem Barlineckim w Barlinku; proponowani partnerzy: samorządy lokalne,
Województwo Zachodniopomorskiego, RZGW,
• stworzenie „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu nad Jeziorem Wielimie”
w
Gwdzie
Wielkiej;
proponowani
partnerzy:
gmina
Szczecinek,
powiat
szczecinecki,
Województwo Zachodniopomorskiego, RZGW, LGD „Partnerstwo Drawy”, LGR „Partnerstwo Drawy”,
LOT Pojezierza Drawskiego, inwestorzy prywatni.
Budowa, rozbudowa i modernizacja ośrodków i centrów sportów wodnych.
• budowa i stworzenie ośrodka sportów wodnych nad Jeziorem Pile w miejscowości Piława
(inwestor: Stowarzyszenie Klub Wodny Pile, gmina Borne Sulinowo),
• stworzenie bazy sportów wodnych nad Jeziorem Strzeszewo (inwestor: gmina Trzcińsko–Zdrój),
• stworzenie centrum sportów wodnych nad Jeziorem Karsko Wielkie (inwestor: gmina Nowogródek Pomorski).
• modernizacja bazy Ośrodka Sportów Wodnych nad Jeziorem Drawsko w Czaplinku; proponowani partnerzy:
gmina Czaplinek, powiat drawski,
• stworzenie gminnego centrum sportów wodnych gminy Drawsko Pomorskie nad Jeziorem Lubie w Gudowie
(obsługa żeglarzy, kajakarzy, uprawiających rekreację wodną) – rozwinięcie projektu zagospodarowania
plaży i przystani kajakowej; proponowani partnerzy: gmina Drawsko Pomorskie, powiat drawski,
LGD „Partnerstwo Drawy”,
• modernizacja i rozwinięcie działalności przez Ośrodek Sportu i Rekreacji nad Jeziorem Myśliborskim
w Myśliborzu; proponowani partnerzy: gmina Myślibórz, powiat Myśliborski, LGD „Lider Pojezierza”,
• inwentaryzacja potencjału zidentyfikowanych w analizie ośrodków (również prywatnych), przygotowanie
planu modernizacji i rozwoju ośrodków zarządzanych przez samorządy lokalne.
Poprawa funkcjonalności i żeglowności akwenów Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi.
• połączenie jezior Pojezierza Drawskiego (Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej w Szczecinie),
• udrożnienie kanału Nidzica na szlaku kajakowym „Pętla Szczecinecka” (inwestor: miasto Szczecinek),
• odnowienie szlaku „Wałecka Pętla Kajakowa” (inwestor: miasto Wałcz i MOSiR Wałcz).
• połączenie szlaków kajakowych Drawy i Piławy wymaga zbudowania kanału pomiędzy jeziorami Żerdno
i Komorze, z uwzględnieniem różnic wysokości, odrębności działu wód,
• pogłębienie i udrożnienie połączenia Jeziora Pile z Jeziorem Trzesiecko (w wielu źródłach opisany
jest szlak kajakowy pomiędzy tymi dwoma jeziorami, łączący szlak kajakowy Piławy z „Pętlą Szczecinecką”
i szlakiem kajakowym Gwdy, jednak w praktyce przepłynięcie tą trasą nie jest możliwe),
• połączenie kanałem szlaku kajakowego Drawy z rzeką Brzeźnicką Węgorza (dopływ Regi) – dorzecza obu rzek
oddziela zaledwie 1,5 km,
• zinwentaryzowanie szlaków pod względem przepustowości na odcinkach szczególnie wąskich,
o zarośniętych brzegach i podjęcie we współpracy z Zachodniopomorskim Zarządem Melioracji
i Urządzeń Wodnych działań zaradczych,
• skoordynowanie informacji z elektrowni wodnych na szlakach kajakowych, aby informacja o czasie poboru
i/lub upuszczania wody była ogólnie dostępna.
Partnerami w realizacji opisanych zadań i projektów jest przede wszystkim Zachodniopomorski Zarząd Melioracji
- 138 -
i Urządzeń Wodnych w Szczecinie, RZGW w Szczecinie i Poznaniu, Województwo Zachodniopomorskie,
samorządy lokalne, na terenie których przepływają rzeki i cieki.
Bardzo istotnym wsparciem w realizacji „Programu” będzie opracowanie i sukcesywne budowanie marki
„Pojezierze Zachodniopomorskie”. Marka objęłaby zakresem oddziaływania cały obszar realizacji „Programu”,
również dorzecza Parsęty i Regi, mające swoje źródła na Pojezierzu Drawskim, które stanowiłyby submarki
„Pojezierza Zachodniopomorskiego”. Stałaby się ona integralną częścią szerszej koncepcji budowy
marki turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Marka „Pojezierze Zachodniopomorskie”
oparta zostanie na programie zaproponowanych markowych produktów turystycznych i innych produktów,
w tym imprez i wydarzeń, które są realizowana na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi. Marka „Pojezierze Zachodniopomorskie” obejmować będzie szereg działań,
które mają docelowo wyróżnić turystykę wodną na obszarze realizacji „Programu”. Ważnym elementem
budowy marki będą inicjatywy, wskazujące na wysoką jakość infrastruktury i oferty turystycznej
w zakresie śródlądowej turystyki wodnej. Jakość będzie jednym z podstawowych wyznaczników marki.
Jej powstanie warunkuje stworzenie sieci współpracy wszystkich partnerów, działających na obszarze
oddziaływania marki. Dlatego tak istotne jest stworzenie modelu współpracy oraz podjęcie zintegrowanych
działań promocyjnych. Opisane aspekty znajdują odzwierciedlenie w celach, rozwiniętych w poniższych
tabelach. Warto mieć na uwadze, że zbudowanie marki „Pojezierza Zachodniopomorskiego” jest inicjatywą,
obejmującą swoim zakresem wszelkie działania na rzecz rozwoju turystyki wodnej. Dotyczy to w szczególności
budowy i modernizacji infrastruktury dla turystyki wodnej i kształtowania na jej bazie oferty turystycznej.
Proponowana marka ma spajać rozwój i promocję turystyki wodnej, w ramach celów, działań,
zadań i projektów przewidzianych w „Programie”.
Tabela 40: Opis działań i zadań w ramach celu: Opracowanie i wdrożenie wspólnej marki turystycznej
w ramach „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”
Opracowanie i wdrożenie wspólnej marki turystycznej w ramach „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”
Przygotowanie do budowy marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”, obejmującej Pojezierze Drawskie, Myśliborskie,
Wałeckie oraz dorzecza Parsęty i Regi.
• opracowanie koncepcji i programu marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”,
• objęcie marką systemu markowych produktów turystycznych (opisanych w prezentacji działań i zadań
dla celu rozwijającego nr 1),
• połączenie marki „Pojezierza Zachodniopomorskiego” z marką „Zachodniopomorska Kraina Wodna”
oraz markami równoległymi (m.in. marka „Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego”),
• oparcie się marki na wartościach zawartych w marce Województwa Zachodniopomorskiego
„Zachodniopomorskie morze przygody”,
• przygotowanie spójnego systemu identyfikacji wizualnej, obejmującej wskazane obszary oddziaływania marki,
uwzględniającego jej specyfikę i przewidującego zestaw nośników adekwatnych do odbiorców
(związanych z turystyką wodną), np. specjalne mapy nieprzemakalne, oznakowanie przystani, szlaków,
obiektów dla turystyki wodnej, centrów informacji turystycznej (należy przygotować się również
do licencjonowania marki podmiotom komercyjnym poprzez udostępnienie identyfikacji wizualnej
w formie licencji, dlatego przewidzieć trzeba również nośniki specjalne: żagle, różne rodzaje łodzei, kajaki,
deski surfingowe, inne sprzęty do uprawiania sportów wodnych, odzież sportową, itp.),
• powołanie partnerstwa dla marki.
Zaplanowanie specjalnych inicjatyw firmujących markę „Pojezierze Zachodniopomorskie”.
• przygotowanie systemu certyfikacji jakości przystani żeglarskich i kajakowych,
• premiowanie podmiotów obsługujących segmenty turystyki wodnej za wyróżniające działania,
wpisujące się w markę,
• wdrożenie systemu certyfikacji szlaków kajakowych (dla rodzin, dla początkujących, dla sportowców,
ekstremalne, wyjątkowe, itp.),
- 139 -
• inicjowanie akcji „Pojezierze Zachodniopomorskie na cztery pory roku”,
• realizacja całorocznej oferty imprez związanych z turystyką wodną,
• firmowanie działalności centrów obsługi turystyki wodnej, wodnej informacji turystycznej,
• oparcie marki na centrach sportów wodnych, jako jednego z istotnych filarów marki,
• opracowanie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa na akwenach objętych oddziaływaniem marki.
Wdrażanie programu marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”.
• wybór katalogu miejsc, wydarzeń, osób, produktów, które firmować będą markę „Pojezierze
Zachodniopomorskie”,
• opracowanie programu komunikacji marki,
• spójne wdrażanie marki i zaproponowanych markowych produktów turystycznych,
• opracowanie planu wdrażania i komunikacji marki – określenie celów, terminów, źródeł finansowania,
wskaźników,
• zaplanowanie i realizacja kampanii promocyjnych w ramach wdrażania marki,
• przygotowanie modelu współpracy w ramach wdrażania marki,
• określenie lidera marki – dobrze byłoby, aby tej roli podjęło się Województwo Zachodniopomorskie,
we współpracy w liderami lokalnymi z obszaru realizacji „Programu”,
• pozyskanie silnych partnerów komercyjnych, z pozytywnym wizerunkiem korespondującym z założeniami marki
„Pojezierze Zachodniopomorskie”; chodzi również o pozyskanie licencjobiorców i sponsorów,
którzy będą wspierać nasycanie marki.
Dla działań związanych z marką „Pojezierze Zachodniopomorskie” proponowani są następujący partnerzy:
Województwo Zachodniopomorskie, ZROT, samorządy lokalne, Zachodniopomorski Okręgowy
Związek Żeglarski, LOT-y obszaru objętego oddziaływaniem marki, inne organizacje pozarządowe,
wspierające rozwój turystyki na poziomie lokalnym, w tym związki i zrzeszenia gmin, PTTK, WOPR, LGD i LGR,
lokalna branża turystyczna, w szczególności podmioty obsługujące segmenty turystyki wodnej, media.
Wymienieni partnerzy powinni wspierać budowę i promocję marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”
oraz działania promocyjne, wspierające nasycanie marką. Istotne znaczenie ma spójna prezentacja w ramach
marki oferty turystyki wodnej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Nie chodzi tu tylko o spójność wizualną, ale o wysoką wartość merytoryczną, redakcyjną i użytkową
oraz jakość wydawniczą. W zintegrowanym systemie promocji powinna zostać uwzględniona segmentacja
rynku turystyki wodnej, przedstawiona w dalszej części „Programu”. Powinno się zatem uwzględnić potrzebę
opracowania odrębnych linii promocyjnych dla żeglarzy, kajakarzy, uprawiających inne sporty wodne
(płetwonurków, windsurferów), osób zainteresowanych rekreacją i wypoczynkiem nad wodą, rodzin z dziećmi,
sportowców, itp. Proponowane grupy narzędzi i kanałów promocyjnych w ramach poszczególnych kanałów
promocyjnych przedstawione zostały w poniższej tabeli.
Tabela 41: Opis działań i zadań w ramach celu: Zapewnienie systemu zintegrowanej komunikacji
marketingowej (promocji) turystyki wodnej
Zapewnienie systemu zintegrowanej komunikacji marketingowej (promocji) turystyki wodnej
Budowa zintegrowanego systemu promocji marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”
i markowych produktów turystycznych w zakresie turystyki wodnej.
• przygotowanie i wdrażanie programu zintegrowanej komunikacji, obejmującej promocję marki
„Pojezierze Zachodniopomorskie” i markowych produktów turystycznych,
• objęcie promocją obszaru jako całości, zaplanowanie promocji poszczególnych krain, produktów wspólnych,
jak i produktów odrębnych – wypracowanie formuły niekonkurencyjnego współistnienia w ramach
spójnej koncepcji, spiętej marką „Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
• wyznaczenie centrum koordynacji zintegrowanych działań promocyjnych lub powierzenie promocji
podmiotowi zewnętrznemu,
• zaangażowanie przedsiębiorców turystycznych, szczególnie obsługujących segmenty turystyki wodnej
w działania w ramach zintegrowanej promocji,
- 140 -
•
zaplanowanie zróżnicowanych narzędzi promocji, w tym narzędzi niestandardowych:
•
budowanie wizerunku za pomocą portali społecznościowych, specjalistycznych imprez targowych,
eventów i akcji społecznościowych (konkursy, dialog z adresatami marki i markowych produktów
turystycznych),
•
budowa funkcjonalnej, przejrzystej, prostej w nawigacji i często aktualizowanej strony internetowej
145
www.pojezierzezachodniopomorskie.pl,
•
organizacja na wybranych rynkach geograficznych promocji za pomocą evenetów dot. turystyki wodnej,
informujących o ofercie pojezierzy i dorzeczy, zachęcających do odwiedzania obszaru i skorzystania
z jego oferty,
•
podjęcie działań o charakterze wybitnie wizerunkowym – badania wskazują, że obszar tej części
Województwa Zachodniopomorskiego jest jeszcze nadal stosunkowo słabo identyfikowalny,
skojarzenia zaś dotyczą przede wszystkim piękna krajobrazu i infrastruktury turystycznej
o dość niskim poziomie; proponowane działania: pozyskanie ambasadorów, tworzenie profili
na portalach społecznościowych, marketing wirusowy, szeptany, prezentacje branżowe,
prezentacje w centrach handlowych, study tours i studypress, artykuły sponsorowane,
•
przygotowanie tematycznych prezentacji, adresowanych do poszczególnych segmentów turystycznych,
•
wdrożenie karty turystycznej, za pomocą której byłaby możliwość sprzedawania pakietów turystycznych
i nawiązanie kontaktów z lokalnymi touroperatorami, którzy będą zainteresowani sprzedażą pakietów
ofert śródlądowej turystyki wodnej,
•
położenie dużego nacisku na czytelną i skuteczną reklamę zewnętrzną oraz system oznakowania
turystycznego jezior, szlaków, przystani, atrakcji (znaki zgodne z wytycznymi PTTK, mapy, tablice, itp.).
Stworzenie centrów obsługi ruchu turystycznego w najważniejszych miastach obszaru
146
(Szczecinek, Czaplinek, Drawsko Pomorskie, Wałcz, Myślibórz, Barlinek, Białogard, Świdwin, Łobez, Gryfice).
• zaplanowanie centrów na bazie istniejących informacji turystycznych lub stworzenie nowych podmiotów,
• zaplanowanie głównych, subregionalnych centrów obsługi ruchu turystycznego, które koncentrowałyby się
na ofercie podstawowej, ale równocześnie informowałyby o całym potencjale turystycznym danego obszaru;
takie centra mogłyby znajdować się w: Czaplinku, Szczecinku, Myśliborzu, Barlinku, Wałczu, Białogardzie,
Łobzie, Gryficach,
• stworzenie punktów wodnej informacji turystycznej, w tym punktów przy akwenach,
• przygotowanie
i
wdrożenie
internetowego
systemu
informacji
turystycznej
www.pojezierzezachodniopomorskie.pl,
• zapewnienie jak najszerszego dostępu do analogowej i cyfrowej informacji turystycznej i kontynuacja
wprowadzania nowoczesnych technologii w komunikacji z turystami: nawigacja GPS, hot-spoty,
powiadamianie sms-em i e-mail na telefon komórkowy,
• włączenie centrów i punktów IT w proces promocji markowych produktów turystycznych, sieciowanie
oferty turystycznej i sprzedaż pakietów, np. jako agent,
• wdrożenie narzędzia komunikacji z branżą turystyczną (rodzaj komunikatora, inspirowanego systemem
Info-tour), w celu gromadzenia i przetwarzania aktualnych informacji, przekazywania turystom zmian,
organizacji zadań operacyjnych dot. współpracy,
• wypracowanie standaryzacji obsługi segmentów turystyki wodnej w centrach i punktach obsługi
ruchu turystycznego,
• wprowadzenie narzędzi pomiaru efektywności i skuteczności działań prowadzonych przez informację
turystyczną, w tym wielkość obsłużonego ruchu turystycznego,
• zapewnienie systemu wsparcia i szkoleń personelu informacji turystycznej, w celu zapewnienia
wysokich standardów obsługi.
Wprowadzenie systemu badań marketingowych na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
145
Badania modelu zachowań turystów odwiedzających Województwo Zachodniopomorskie pokazały,
że Internet jest podstawowym źródłem pozyskiwania informacji przez turystów. Tą tezę potwierdzają również konsultacje
z branżą turystyczną, która koncentruje swoje działania promocyjne właśnie na internetowych narzędziach komunikacji
z docelowym klientem, czyli turystą. Istotne znaczenie w ramach projektu miałoby powiązanie informacji publikowanych
przez samorządy lokalne, organizacje pozarządowe i podmioty branży turystycznej w ramach integrowanego internetowego
systemu informacji turystycznej.
146
W działaniu tym uwzględnione zostały wytyczne „Koncepcji funkcjonowania systemu informacji turystycznej
w Województwie Zachodniopomorskim”, www.wzp.pl.
- 141 -
•
•
•
•
•
•
•
wprowadzenie systemu systematycznego monitoringu ruchu turystycznego na obszarze objętym „Programem”
– chodzi o wypracowanie wystandaryzowanych narzędzi, które pozwolą na porównywanie wyników badań
(obecnie część gmin prowadzi takie badania w własnym zakresie, własnymi siłami, równolegle realizowane są
regionalne badania ruchu turystycznego, zlecone przez Województwo Zachodniopomorskie),
wdrożenie skutecznej metody realizacji badań przez samorządy lokalne i organizacje turystyczne,
w celu zapewnienia wiarygodności, reprezentatywności i porównywalności,
nawiązanie współpracy z lokalnymi i regionalnymi jednostkami uczelnianymi, w celu zapewnienia poprawności
przygotowania narzędzi badawczych i przeprowadzenia badań oraz wsparcie się w realizacji badań studentami
i uczniami lokalnych szkół (np. w ramach praktyk, stażów),
wprowadzenie systemu badania potrzeb i uwarunkowań funkcjonowania lokalnej branży turystycznej,
w szczególności podmiotów obsługujących segmenty turystyki wodnej,
przeprowadzenie szkoleń dla pracowników informacji turystycznej, lokalnej branży turystycznej
i innych podmiotów zaangażowanych w realizację opisywanego działania w zakresie gromadzenia
i przetwarzania informacji marketingowej od turystów,
prowadzenie badań w systemie całorocznym, z uwzględnieniem poszczególnych pór roku – chodzi o poznanie
potrzeb, preferencji turystów odwiedzających obszar pojezierzy i dorzeczy poza sezonem letnim
i podjęcia działań korygujących w celu zwiększania atrakcyjności oferty,
zapewnienie źródeł finansowania badań w systemie cyklicznym i całorocznym poprzez składanie wspólnych
projektów do LGD i LGR (podmioty te mają jeszcze do dyspozycji środki z programów UE – Leader+ i PO RYBY,
które mogą stanowić bieżące wsparcie realizowanych przedsięwzięć).
Zbudowanie partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji turystyki wodnej jest koniecznym warunkiem
realizacji działań przewidzianych w poszczególnych celach. Rozwój infrastruktury turystycznej
wymaga zaangażowania kapitału prywatnego i długoterminowej współpracy pomiędzy sektorem publicznym
i prywatnym. Stroną inicjującą partnerstwo powinny być jednostki samorządowe. Analiza pokazała,
że branża turystyczna jest zniechęcona trudnościami biurokratycznymi, oczekuje od władz lokalnych
rzeczywistego wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu różnych problemów administracyjnych.
Potrzebuje zaangażowania w realizację projektów zagospodarowania turystycznego, w tym wspólnego
pozyskiwania środków unijnych. Niektóre gminy wypracowały taki model współpracy (np. miasto Szczecinek).
Niebagatelną rolę w budowaniu partnerstwa na rzecz turystyki odgrywają organizacje pozarządowe,
w
tym
LOT-y.
Na
terenie
Województwa
realizowano
projekt,
którego celem było inicjowanie tworzenia nowych organizacji tego typu. Nie wszędzie udało się jednak
stworzyć LOT. Analiza pokazała, że jest ciągle jeszcze duże zapotrzebowanie na organizacje turystyczne,
które działając zgodnie z Ustawą o Polskiej Organizacji Turystycznej, będą skupiać samorządy lokalne,
branże turystyczną i turystyczny samorząd gospodarczy. Dlatego rekomendowane będzie utworzenie
wspólnej Lokalnej Organizacji Turystycznej Pojezierza Zachodniopomorskiego. Powinna ona skupiać
wszystkie do tej pory funkcjonujące organizacje, wspierać ich funkcjonowanie i rozwój oraz łączyć je w sieć.
Pozwoli to osiągnąć efekt synergii w działaniach na rzecz lokalnego rozwoju turystycznego.
Informacje dot. przyszłego okresu programowania środków unijnych pozwalają jednak przypuszczać,
że uprzywilejowaną pozycję będą miały klastry. W Województwie Zachodniopomorskim istnieje
prężnie funkcjonujący klaster turystyczny, który skupia przede wszystkim podmioty Pasa Nadmorskiego.
Część Regionu, objęta niniejszym „Programem” jest słabo reprezentowana. W ramach „Programu rozwoju
infrastruktury portów i przystani żeglarskich Województwa Zachodniopomorskiego w regionie Odry,
Zalewu Szczecińskiego i wybrzeża Morza Bałtyckiego” rekomendowane było powstanie „Klastra Turystycznego
Ujścia Odry”. W roku bieżącym opracowana została analiza funkcjonowania klastrów w Regionie,
pn. „Istniejące klastry i inicjatywy klastrowe w województwie zachodniopomorskim”, w którym
scharakteryzowane zostało funkcjonowanie m.in. klastra turystycznego. Według tego opracowania
„Województwo Zachodniopomorskie cechuje się ponadprzeciętnym poziomem rozwoju inicjatyw
w sferze turystyki. Występuje tu wiele przykładów współpracy. Jest to zjawisko powszechne w ramach
- 142 -
147
łańcucha wartości.”
W ramach opracowywanego „Programu” rekomendowane jest zbudowanie
„Klastra
Turystycznego
Pojezierze
Zachodniopomorskie”,
skupiającego
branżę
turystyczną.
Powinny być kontynuowane działania z zakresu edukacji turystycznej i marketingowej samorządów lokalnych
i branży turystycznej. Propozycje działań w ramach programu współpracy partnerskiej na rzecz rozwoju
turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu” przedstawia poniższa tabela.
Tabela 42: Opis działań i zadań w ramach celu: Zbudowanie partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji
śródlądowej turystyki wodnej
Zbudowanie partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji śródlądowej turystyki wodnej
Opracowanie i wdrożenie programu partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji turystyki wodnej
na obszarze realizacji „Programu”.
• przygotowanie koncepcyjnych założeń programu (ogólne ramy działania, założenia, rekomendacje),
• określenie zasięgu i zakresu funkcjonowania partnerstwa,
• wskazanie podmiotów, które utworzą partnerstwo,
• rozważenie możliwości i uwarunkowań funkcjonowania partnerstwa jako „Klastra Turystycznego
Pojezierze Zachodniopomorskie”,
• ocena możliwości funkcjonowania klastra, korzyści z jego utworzenia, ew. zagrożeń dla jego działalności,
w oparciu o doświadczenia innych klastrów funkcjonujących w Województwie Zachodniopomorskim,
w tym klastra turystycznego,
• wytypowanie liderów partnerstwa, ew. klastra turystycznego,
• powołanie partnerstwa, ew. klastra turystycznego,
• koordynowanie w ramach partnerstwa (ew. klastra turystycznego) rozwoju turystyki wodnej
na obszarze realizacji „Programu”,
• koordynowanie w ramach partnerstwa (ew. klastra turystycznego) działań na rzecz wsparcia funkcjonowania
branży turystycznej na obszarze realizacji „Programu”,
• opracowanie szczegółowego programu współpracy, zasad funkcjonowania, zakresu odpowiedzialności,
• opracowanie narzędzi i wskaźników monitoringu funkcjonowania partnerstwa, ew. klastra turystycznego.
Wspieranie tworzenia struktur organizacyjnych pozarządowych organizacji turystycznych.
• przeprowadzenie audytu funkcjonowania LOT-ów obszaru realizacji „Programu” oraz innych organizacji
wspierających rozwój i promocję turystyki (zadanie to powinno zostać zrealizowane z inicjatywy
Województwa Zachodniopomorskiego),
• ocena potrzeb w zakresie tworzenia nowych Lokalnych Organizacji Turystycznych (we współpracy z ZROT-em,
ZART-em, Forum Regionów Turystyki),
• inicjowanie powstawania nowych Lokalnych Organizacji Turystycznych, szczególnie na obszarach
słabiej funkcjonujących pod względem turystycznym,
• stworzenie sieci powiązań pomiędzy Lokalnymi Organizacjami Turystycznymi, znajdującymi się na obszarze
realizacji „Programu”,
• konsultacja i koordynacja inicjatyw w zakresie pozyskiwania środków zewnętrznych na rozwój turystyczny
(w celu uniknięcia konkurowania o te same środki na podobne projekty); rolę taką powinno mieć docelowo
partnerstwo na rzecz turystyki, zaś na etapie inicjowania wdrażania „Programu” jako inicjator wystąpiłoby
Województwo Zachodniopomorskie,
• kontynuacja szkoleń na rzecz Lokalnych Organizacji Turystycznych,
• wsparcie organizacyjne funkcjonowania Lokalnych Organizacji Turystycznych.
Opracowanie i wdrożenie modelu wsparcia rozwoju branży turystycznej.
• analiza potrzeb w zakresie wsparcia rozwoju przedsiębiorczości turystycznej – przedsiębiorstw działających
147
„Istniejące klastry i inicjatywy klastrowe w województwie zachodniopomorskim”, konsorcjum badawcze w składzie:
Fundacja Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową oraz ICG – dr Piotr Tamowicz w ramach projektu systemowego
prowadzonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego pt. „Tworzenie, rozwój i aktualizacja
Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Zachodniopomorskiego w ramach Poddziałania 8.2.2
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013”, Szczecin 2011, s. 99.
- 143 -
•
•
•
•
•
w obszarze turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu” (zadanie to powinno zostać zrealizowane
z inicjatywy Województwa Zachodniopomorskiego),
opracowanie programu wsparcia branży turystycznej (określenie celów i sposobów ich osiągnięcia,
zakresu wsparcia, podmiotów koordynujących wspieranie firm sektora turystycznego),
wypracowanie narzędzi wsparcia przedsiębiorców turystycznych w zakresie rozwiązywania bieżących
problemów funkcjonowania (rozwój inwestycji turystycznych, współpraca z RZGW, DPN,
Parkami Krajobrazowymi, innymi instytucjami, pozyskiwanie środków na rozwój), planowania rozwoju,
wspólnych działań promocyjnych, rozwijania sieci współpracy pomiędzy podmiotami branży turystycznej,
zbudowanie w oparciu o partnerstwo na rzecz rozwoju turystyki modelu wsparcia rozwoju przedsiębiorczości
turystycznej i współpracy na rzecz rozwoju turystyki,
rozwinięcie systemu szkoleń w zakresie współpracy, opracowywania wspólnych ofert – sieciowania
produktu turystycznego, budowania marki „Pojezierza Zachodniopomorskiego”, wspólnej promocji,
opracowanie planu pozyskiwania nowych inwestorów w zakresie turystyki wodnej i rozwoju
inwestycji turystycznych.
2. Odniesienie do regionalnych dokumentów strategicznych
„Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi” odwołuje się do strategicznych dokumentów o charakterze regionalnym
i krajowym. Najważniejszym punktem odniesienia jest „Strategia Rozwoju Województwa
Zachodniopomorskiego do 2020 r.”, w którym w ramach celu strategicznego nr 1 wyodrębniono
148
Cel ten został rozwinięty
cel kierunkowy „Rozwój i promocja produktów turystycznych Regionu”.
w Obszarze Priorytetowym I „Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”.
149
Brzmi on następująco: „Rozwój markowych produktów turystycznych Regionu”.
W ramach tego
Obszaru Priorytetowego nadano uprzywilejowane znaczenie turystyce wodnej – Działanie I.2.2. –
150
„Budowa i rozwój produktów markowych turystyki wodnej”. Zbudowanie atrakcyjnej oferty markowych
produktów turystycznych jest jednym z kluczowych celów opracowywanego „Programu”.
Cel rozwijający 1 (szczegółowy) to Rozwój integrowanej oferty markowych produktów turystycznych w zakresie
śródlądowej turystyki wodnej. Cel ten odnosi się również do jednego z elementów Działania I.2.1. –
„Budowa i rozwój produktów turystyki aktywnej i specjalistycznej”, w którym jest mowa o rozwoju
wędkarstwa (Zadanie I.2.3. – Budowa i rozwój produktów turystyki specjalistycznej).
W zakresie budowy i rozwoju produktów markowych dla turystyki wodnej w cytowanej „Strategii Rozwoju
151
Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.” przewidziano:
•
•
•
•
•
•
rozwój szlaków wodnych i ich infrastruktury,
stworzenie szlaku wodnego łączącego pojezierza (optymalnie dostępnego dla jachtingu),
wykształcenie odpowiednich kadr do obsługi i zarządzania ruchem turystyki wodnej,
budowa portów, marin i przystani wodnych,
rozwój szlaków (między innymi na Parsęcie, Inie, Drawie, Piławie, Redze),
utworzenie wzajemnych powiązań między obszarami turystycznymi Regionu.
Oparcie się na markowych produktach turystycznych stanowi motyw przewodni innych równoległych
projektów (m.in.: „Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego” i „Zachodniopomorskiego Krajobrazu
Rzecznego”). Dotyczy to również obszaru realizacji „Programu”, Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
148
„Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do 2020 r.”, Województwo Zachodniopomorskie,
Szczecin 2005, s. 87.
149
„Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”, Zachodniopomorska Regionalna
Organizacji Turystyczna, Warszawa – Szczecin – Koszalin, 2005/2006, aktualizacja, grudzień 2008/2009, s.13.
150
Jw. s. 26.
151
Jw. s.27.
- 144 -
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Po Dorzeczu Odry i Pasie Nadmorskim kolejnym krokiem
w polityce Województwa Zachodniopomorskiego jest wsparcie rozwoju markowych produktów
turystyki wodnej na obszarze pojezierzy i dorzeczy. W „Programie” przedstawiono propozycję spójnej koncepcji
powiązanych ze sobą produktów turystycznych, m.in. „Szlak Żeglarski Pojezierza Zachodniopomorskiego”.
Działania przewidziane w „Programie” stanowią zatem realizację i rozwinięcie celów zapisanych w cytowanych
strategiach Województwa Zachodniopomorskiego.
„Program” jest zgodny z zapisami „Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim
do 2015 r.” również w zakresie zagospodarowania turystycznego. W Obszarze Priorytetowym IV –
„Kształtowanie przestrzeni turystycznej” w poszczególnych celach przewidziano rozwój infrastruktury
turystycznej turystyki wodnej. Są to: Działanie IV.1.2 – „Wsparcie infrastruktury żeglugi śródlądowej
i morskiej” oraz Działanie IV.1.3 – „Wsparcie budowy infrastruktury turystyki wodnej
152
i sportów wodnych”.
Rozwój infrastruktury uwzględniono również w Działaniu IV.3.4 –
153
„Rozwój infrastruktury przystosowanej do obsługi konkretnego typu turysty” tego samego priorytetu.
Przewidziany w „Programie” rozwój zagospodarowania turystycznego wyrażony został w celu rozwijającym 2
(szczegółowym): Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury dla turystyki wodnej.
Zgodnie z uzasadnieniem tego celu, rozwój infrastruktury turystyki wodnej jest nieodzownym warunkiem
zbudowania atrakcyjnej oferty markowych produktów turystycznych Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego,
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. W tym zakresie cel jest zgodny z założeniami zawartymi
w „Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”.
W „Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.” za istotne
uznano również zagadnienia związane z promocją i współpracą partnerską. Obszar Priorytetowy III –
„Wsparcie marketingowe” precyzuje działania związane z kształtowaniem marki, promocją,
informacją turystyczną. W celu operacyjnym III.1.2 przewidziano następujące działania: Działanie III.1.1. –
„Opracowanie
zintegrowanego
systemu
promocji
markowych
produktów
Województwa”
154
oraz
Działanie
III.1.2.
–
„Kreowanie
spójnego
wizerunku
turystycznego
Regionu”.
Dodatkowo Obszar Priorytetowy III podkreśla znaczenie zintegrowanego systemu informacji turystycznej
(Działanie III.2.1 – „Budowa zintegrowanego analogowego systemu informacji turystycznej”,
Działanie III.2.2 – „Budowa zintegrowanego cyfrowego systemu informacji turystycznej”
oraz Działanie III.2.3. – „Stworzenie kompleksowej i nowoczesnej bazy informacyjnej o ofercie
155
turystycznej”).
Z wymienionymi działaniami, celami i priorytetami korespondują cele wskazane w „Programie”.
Cel rozwijający 3 (szczegółowy): „Opracowanie i wdrożenie wspólnej marki turystycznej
w ramach „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”, cel rozwijający 4 (szczegółowy): „Zapewnienie systemu
zintegrowanej komunikacji marketingowej (promocji) turystyki wodnej” oraz Cel rozwijający 5 (szczegółowy):
„Zbudowanie partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji śródlądowej turystyki wodnej”
wpisują się w opracowanie zintegrowanego systemu promocji. Będzie obejmować on swoim zasięgiem
obszar oddziaływania Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Przewidziano również zbudowanie systemu informacji turystycznej w zakresie turystyki wodnej.
Przewidziane działania mają doprowadzić do poprawy wizerunku turystycznego tego obszaru.
W
ten
sposób
„Program”
przyczyni
się
do
realizacji
celów
strategii
turystycznej
Województwa Zachodniopomorskiego.
152
Jw. s. 55 i 56.
Jw. s. 62.
154
Jw. s. 48 – 49.
155
Jw. s. 50 – 53.
153
- 145 -
Powiązanie celów „Programu” z zapisami „Strategii Rozwoju Turystyki
Zachodniopomorskim do 2015 r.” przedstawia schemat na poniższym rysunku.
w
Województwie
Rysunek 28: Powiązanie celów „Programu” z dokumentami strategicznymi
Województwa Zachodniopomorskiego
Istotnym punktem odniesienia dla „Programu” jest „Plan zagospodarowania przestrzennego
156
Województwa Zachodniopomorskiego 2010” . W dokumencie tym oprócz przewidzianego do opracowania,
wymienionego już „Studium drogi wodnej łączącej akweny Pojezierza Drawskiego”, zaplanowane zostały
inne przedsięwzięcia. W kierunkach zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego,
Kierunek 4: „Wykorzystanie potencjału turystycznego województwa jako czynnika rozwoju gospodarczego
157
i społecznego” znalazły się następujące ustalenia:
•
•
wykształcenie centrów obsługi ruchu turystyki wodnej w wybranych ośrodkach (Barlinek, Czaplinek,
Drawsko Pomorskie, Myślibórz),
zapewnienie publicznego dostępu do brzegów rzek i jezior, ograniczenie ich zabudowy i grodzenia.
Ma to doprowadzić do wydłużenia sezonu turystycznego w drodze rozwoju niektórych form turystyki,
w tym turystyki wodnej. W rekomendacjach znalazł się natomiast zapis o „Wykreowaniu turystyki wodnej
158
jako regionalnego produktu turystycznego”.
Adresatem tych rekomendacji jest Zarząd Województwa
Zachodniopomorskiego i organizacje turystyczne.
156
Wypis z „Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010”, Diagnozy i ustalenia
Planu
Zagospodarowania
przestrzennego
Województwa
dotyczące
turystyki,
157
Jw. s. 9.
158
Jw. s. 10.
- 146 -
Najważniejszy jest jednak zapis dotyczący wykształcenia centrów obsługi turystyki wodnej,
odnoszący się w części do kluczowych destynacji Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego.
Odwołując się do cytowanego dokumentu, w ramach „Programu” uwzględniono powstanie centrów
we wskazanych miejscach. Dodatkowo przewidziano utworzenie centrów obsługi turystyki wodnej
w wybranych miastach dorzecza Parsęty i Regi (ponieważ zgodnie z „Planem” chodzi o centra śródlądowej
turystyki wodnej, nie objęto tymi działaniami miasta i gminy Kołobrzeg oraz gminy Trzebiatów).
Rysunek 29: Ujęcie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”
w „Planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010”
„Program”
wpisuje
się
również
w
„Regionalny
Program
Operacyjny
Województwa
Zachodniopomorskiego”, Oś 1. Gospodarka, Innowacje, Technologie oraz Oś 5. Turystyka, kultura
i rewitalizacja. Wprawdzie środki w ramach tego programu są na wyczerpaniu jednak samorządy lokalne
obszaru objętego „Programem” realizują inwestycje, które finansowane są głównie z Osi 5 (np. projekty
inwestycyjne: „Renowacja i modernizacja Zabytkowego Parku Miejskiego w Szczecinku”,
„Turystyczne zagospodarowanie nabrzeża jeziora Raduń w Wałczu”, „Kajakiem do morza – sieć przystani
kajakowych”).
Oś 5 przewiduje wsparcie dla projektów, które związane są z budową oraz rozbudową infrastruktury
turystycznej, m.in. dla turystyki wodnej. Priorytetowe znaczenie mają również programy budowy
markowych produktów turystycznych, z uwzględnieniem produktów już istniejących, np. wodne
szlaki turystyczne. Projekty turystyczne, muszą wykazać ewidentny, ekonomiczny efekt.
Wspierany jest rozwój sieci punktów informacji turystycznej, funkcjonujących w zintegrowanym
dla całego województwa systemie regionalnej informacji, a także tworzenie i rozwój spójnego systemu
159
promocji turystycznej.
Działania, zadania i projekty ujęte w „Programie” wpisują się w opisane
kryteria wsparcia. Zmierzają one do poprawy jakości, konkurencyjności i atrakcyjności oferty turystyki wodnej
w części Województwa Zachodniopomorskiego, objętego oddziaływaniem „Programu”. Przyczynią się one
do rozwoju i wzrostu gospodarczego Regionu i będą miały znaczący efekt ekonomiczny. Jeśli założymy,
że w przyszłym okresie programowania w ramach regionalnych programów operacyjnych będą realizowane
podobne typy projektów, są duże szanse pozyskania środków na realizację „Programu” w kolejnej postaci
„Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego”.
159
http://www.rpo.wzp.pl/rpo/regionalny_program_operacyjny/os_5_turystyka_kultura_i_rewitalizacja.htm
- 147 -
Warto mieć na uwadze, że niniejszy „Program” wpisuje się również w strategiczne programy,
opracowywane na szczeblu ogólnopolskim. Dotyczy to w szczególności „Kierunków Rozwoju Turystyki
160
do 2015 r.”. W dokumencie tym uznano, że najważniejszymi (wiodącymi) celami rozwoju turystyki są:
•
•
•
wzrost znaczenia ekonomicznego turystyki w rozwoju gospodarczym kraju,
wzrost jakości środowiska i życia mieszkańców,
współpraca oraz integracja na rzecz turystyki i jej otoczenia w wymiarze społecznym,
przestrzennym i ekonomicznym.
„Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 r.” przewidywały „Kreowanie i rozwój konkurencyjnych produktów
turystycznych”, co jest zbieżne z celami opracowywanego „Programu rozwoju turystyki wodnej na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi”. Dodatkowo,
zakładana była „Integracja produktów i oferty turystycznej regionów”, czemu odpowiadają działania
zmierzające do zbudowania zintegrowanej oferty sieciowych markowych produktów turystycznych
obszaru objętego oddziaływaniem „Programu”. Ważnym celem „Kierunków Rozwoju Turystyki do 2015 r.”
był również „Rozwój infrastruktury turystycznej” oraz „Zwiększenie dostępności turystycznej”.
Również w tym zakresie znaleźć można odniesienia w zakresie planów dotyczących planu zagospodarowania
turystycznego pojezierzy i dorzeczy. Reasumując, cele szczegółowe „Programu” wpisują się w założenia
dokumentu wskazującego strategiczne kierunki rozwoju turystyki w Polsce do 2015 r.
Warto mieć na uwadze, że „Program” opracowywany jest w szczególnym momencie.
Większość strategicznych dokumentów, planów, programów i środków finansowych znajduje się w końcowej
fazie realizacji (np. „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”
obowiązuje jeszcze przez 4 lata). Jednocześnie kończy się bieżący okres programowania środków unijnych
i większość programów ma wyczerpane zasoby. Nowy okres programowania rozpocznie się w 2014 r.
i do tego czasu znane będą założenia poszczególnych programów regionalnych, ogólnopolskich,
transgranicznych, ponadnarodowych i pozostałych Inicjatyw Wspólnotowych. Wówczas z pewnością
aktualizowane będą również strategiczne programy, w tym strategie sektorowe. Ponieważ „Program”
odnosi się do obowiązujących obecnie dokumentów, należy założyć, że być może zajdzie potrzeba ponownego
wskazania powiązań.
3. Proponowane działania, zadania i programy operacyjne
na rzecz rozwoju turystyki wodnej – rozwinięcie
Zadania operacyjne i projekty, ujęte w zaproponowanych celach rozwijających (szczegółowych), obejmują
zarówno realizowane lub przewidziane do realizacji inwestycje i projekty, jak również wskazane na podstawie
analizy potencjału turystycznego przez autorów „Programu”. Oprócz zidentyfikowanych projektów
oraz inwestycji, wskazane są również inne, uzupełniające zadania, które mają na celu zwiększenie atrakcyjności
oferty turystycznej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz dorzeczy Parsęty i Regi.
Potrzeba podjęcia tych zadań wynika z kompleksowego i spójnego spojrzenia na rozwój turystyki wodnej,
które jest rezultatem przeprowadzonej analizy faktograficznej, dotyczącej potencjału turystycznego,
infrastruktury turystycznej i społecznej turystyki wodnej obszaru.
Niektóre z zaproponowanych działań, zadań i programów wymagają szczególnego rozwinięcia.
Poniżej znajduje się uszczegółowienie wybranych z nich, przedstawionych w formie kart projektów.
Inne, jak te dotyczące marki „Pojezierza Zachodniopomorskie” i markowych produktów turystycznych
przedstawione zostaną w następnym rozdziale „Programu”.
160
„Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 r.”, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2008.
- 148 -
Tabela 43: Karta projektu: „Wprowadzenie ułatwień dla kajakarzy w miejscach przenosek
oraz zapewnienie systemu wózków do transportu kajaków”
Karta projektu:
Wprowadzenie ułatwień dla kajakarzy w miejscach przenosek
oraz zapewnienie systemu wózków do transportu kajaków
Budowa, rozbudowa i modernizacja zagospodarowania
szlaków kajakowych Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego
Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Opis projektu:
Termin realizacji:
Źródła finansowania:
Wartość:
Koordynator:
Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury
Partnerzy:
•
Województwo Zachodniopomorskie,
•
ZROT,
•
RZWG,PTTK,
•
Lokalne Grupy Rybackie i Lokalne Grupy
Działania,
•
Lokalne Organizacje Turystyczne,
•
samorządy gminne i powiatowe,
•
Cele projektu są następujące:
• poprawa dostępności i funkcjonalności szlaków kajakowych na rzekach
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi,
• zwiększenie atrakcyjności szlaków dla początkujących i rodzin poprzez zmniejszenie
ich uciążliwości,
• poprawa bezpieczeństwa korzystania ze szlaków kajakowych,
• umożliwienie stworzenia sieci szlaków kajakowych,
• wsparcie
w
budowaniu
markowego
produktu
turystycznego
„Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”.
W ramach realizacji projektu proponowane są następujące zadania:
• szczegółowa inwentaryzacja wszystkich szlaków kajakowych (ew. wykorzystanie
informacji z inwentaryzacji przeprowadzonej przez część samorządów,
m.in.: gminę Borne Sulinowo, powiat łobeski) w celu wskazania miejsc
newralgicznych – przenosek i innych przerw ciągłości szlaków, długości przeszkód,
ich lokalizacji, charakterystyki terenu organizacji przenoski,
• ustalenie właściciela terenu położonego w sąsiedztwie przeszkody oraz ewentualne
wypracowanie porozumienia,
• zaplanowanie szczegółowych przedsięwzięć, w tym:
- uporządkowania i oczyszczenia trasy przenoski,
- rozpoznanie możliwości skrócenia długości trasy przenoski,
- oznakowanie przenoski (w ramach projektu oznakowania szlaków kajakowych
na obszarze realizacji „Programu”,
- przygotowanie projektu pozyskania środków na zakup wózków do transportu
kajaków na szlakach kajakowych, wraz z uwzględnieniem zabezpieczania i
przechowywania wózków (wózki powinny być dostępne w punktach ulokowanych na
szlakach w miejscu występowania przeszkód, wymagających przenoszenia kajaków),
- przygotowanie razem z lokalnym przewoźnikiem oferty przewozu kajaków
samochodem z przyczepą na dalsze odległości oraz pomiędzy poszczególnymi
szlakami kajakowymi (np. pomiędzy działem wód rzek Drawy i Piławy, na terenie
Poligonu Drawskiego); oferta powinna być opisana i dostępna dla turystów w
miejscach organizacji spływów oraz w centrach i punktach informacji turystycznej,
- realizacja wprowadzania udogodnień,
- organizacja działań informacyjno–perswazyjnych, które powiadomią turystów
i mieszkańców oraz zachęcą do skorzystania z oferty szlaków kajakowych
nowych użytkowników.
Oferta udogodnień na szlakach kajakowych pozwoli zwiększyć liczbę korzystających ze szlaków
o dużej uciążliwości (np. Regi i Parsęty w górnym biegu oraz części szlaku kajakowego Drawy)
i stanie się elementem wyróżniającym ofertę szlaków kajakowych Województwa
Lata 2012 - 2013
PO RYBY, środki własne samorządów, środki DPN, inne źródła
Do ustalenia
Do ustalenia
- 149 -
Tabela 44: Karta projektu: „Stworzenie „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu
nad Jeziorem Wielimie” w Gwdzie Wielkiej.
Karta projektu:
Stworzenie „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu
i Kitesurfingu nad Jeziorem Wielimie” w Gwdzie Wielkiej
Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury dla innych
segmentów turystyki wodnej.
Opis projektu
Termin Realizacji
Źródła finansowania
Wartość
Koordynator
Budowa nowej i modernizacja istniejącej
infrastruktury dla turystyki wodnej
Partnerzy:
•
gmina Szczecinek,
•
powiat szczecinecki,
•
Województwo Zachodniopomorskiego,
•
RZGW,
•
LGD „Partnerstwo Drawy”,
•
LGR „Partnerstwo Drawy”
•
LOT Pojezierza Drawskiego,
•
Cele projektu są następujące:
• wspieranie
rozwoju
nowych
form
turystyki
wodnej
na
obszarze
Pojezierza Drawskiego,
• zwiększenie potencjału w zakresie turystyki wodnej obszaru objętego „Programem”,
• zagospodarowanie płytkiego Jeziora Wielimie i wykorzystanie jego potencjału
(sprzyjające dla windsurferów wiatry, wielkość akwenu, brak kolizji z żeglarzami –
z uwagi na małą głębokość Jezioro Wielimie nie nadaje się do żeglowania),
• wsparcie
budowania
oferty
markowych
produktów
turystycznych
„Pojezierza Zachodniopomorskiego”.
W ramach realizacji projektu proponowane są następujące zadania:
• wyznaczenie lokalizacji „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu
nad Jeziorem Wielimie” z uwzględnieniem istniejącego pomostu pływającego
oraz miejsca postojowego,
• przygotowanie dokumentacji formalnej i pozwolenia na budowę oraz
kosztorysu prac,
• przygotowanie wniosku projektowego w celu aplikacji o środki zewnętrzne,
• budowa przystani windsurfingu i kitesurfingu:
- przygotowanie linii brzegowej Jeziora Wielimie,
- doprowadzenie sieci wodociągowej, kanalizacji, energii elektrycznej,
- organizacja zaplecza (WC, pryszniców),
- zapewnienie infrastruktury uzupełniającej (zaplanowanie miejsca na lokal
gastronomiczny, ew. miejsca grillowego),
• stworzenie zaplecza „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu
nad Jeziorem Wielimie”:
- budynek klubowy,
- punkt WOPR,
- miejsca do rekreacji i odpoczynku,
- szkółki windsurfingu i kitesurfingu,
• budowa parkingu w pobliżu Centrum,
• stworzenie wypożyczalni sprzętu,
• budowa drogi do przystani od strony Gudowa,
• stworzenie oznakowania drogi dojazdowej do Jeziora Wielimie i terenu Centrum,
• uwzględnienie w projekcie działań promocyjnych inwestycji oraz stworzonego
produktu.
Lata 2012 - 2015
Budżet powiatu szczecineckiego, budżet gminy szczecinek, środki PO RYBY,
środki dostępne w następnym okresie programowania, w tym pochodzące z odpowiednika
Regionalnego Programu Operacyjnego.
Do ustalenia
Do ustalenia
- 150 -
VII.
Koncepcja budowy produktu turystycznego
w zakresie turystyki wodnej na obszarze Pojezierza
Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego oraz dorzecza
Parsęty i Regi w oparciu o potencjał turystyki wodnej
1. Założenia budowy produktu turystycznego opartego
na potencjale turystyki wodnej
Najważniejszym elementem opracowywanego „Programu” jest opracowanie koncepcji budowy produktu
turystycznego w oparciu o potencjał turystyki wodnej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi. Zgodnie z wytycznymi polityki strategicznej Województwa Zachodniopomorskiego
w ramach „Programu” powinna zostać stworzona sieć produktów lub pojedyncze produkty turystyczne,
które wejdą w skład markowego produktu turystycznego „Zachodniopomorska Kraina Wodna”,
jako marki turystycznej, obejmującej swoim zasięgiem obszar całego Regionu. Ponieważ „Zachodniopomorska
Kraina Wodna” zaplanowana została do realizacji jako markowy produkt turystyczny, współtworzące
ją produkty również powinny stanowić marki turystyczne. Take podejście jest zgodne z zapisami
„Strategii Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”, które stanowi
punkt odniesienia dla „Programu”. Obejmuje również inne programy, dotyczące rozwoju turystyki wodnej,
głównie rozwój produktu turystycznego „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski” wraz z budową jego marki.
Oczywistą kontynuacją polityki Województwa Zachodniopomorskiego jest budowa i rozwój nowych
produktów turystycznych, łączenie ich w sieć, w ramach istniejących powiązań. Po opracowaniu produktów
turystycznych dla Dorzecza Odry i Pasa Pojezierzy kolejnym krokiem jest przygotowanie założeń
do ich budowania na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu
Parsęty i Regi. Cel rozwijający 1 (szczegółowy) „Programu”, czyli Rozwój zintegrowanej oferty markowych
produktów turystycznych w zakresie śródlądowej turystyki wodnej, wskazuje na działania i zadania
w zakresie przygotowania i wdrożenia produktów turystycznych. „Program” koncertuje się w szczególności
na koncepcji markowych produktów turystycznych, które powinny mieć charakter sieciowy.
Niniejszy rozdział zawiera koncepcję budowy produktu turystycznego, który realizuje cele „Programu”
i opiera się na kluczowych zasobach dla rozwoju produktu. Zgodnie z przedstawionym wyżej uzasadnieniem,
koncepcja prezentuje zestaw wspólnych markowych produktów turystycznych, łączących wszystkie
bądź kilka krain objętych realizacją „Programu”. Zawiera również propozycje pojedynczych produktów
dla poszczególnych gmin, pojezierzy lub dorzeczy. Wszystkie zaproponowane produkty będą połączone
wspólną marką „Pojezierze Zachodniopomorskie”, wchodzącą jako submarka w skład marki turystycznej
„Zachodniopomorska Kraina Wodna”. Propozycja wzajemnych powiązań poszczególnych marek turystycznych
przedstawiona zostanie w podrozdziale Wytyczne dla budowania marki turystycznej opartej na potencjale
turystyki wodnej.
W celu właściwego zrozumienia istoty „markowego produktu turystycznego”, należy wyjaśnić,
jak na potrzeby opracowywanego „Programu” definiowane są pojęcia związane z produktem turystycznym.
Istnieje wiele definicji tego pojęcia. Produkt turystyczny można klasyfikować w sposób bardzo wąski
lub bardzo szeroki. W zaproponowanej koncepcji budowy produktu turystycznego opartego na potencjale
turystyki wodnej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi
występują następujące kategorie produktów turystycznych: punktowy, liniowy, markowy, sieciowy.
Sieciowy produkt turystyczny nawiązuje swoją nazwą i istotą do definicji Polskiej Organizacji Turystycznej.
- 151 -
Produkt taki był przedmiotem działań podejmowanych w ramach ogólnopolskiego projektu
„Turystyka Wspólna Sprawa”, w którym powstawały programy markowych, sieciowych produktów
turystycznych. W ramach wprowadzenia do koncepcji budowy produktu turystycznego, poniżej przedstawiono
rozumienie czterech wspomnianych wyżej kategorii produktu turystycznego.
Punktowy produkt turystyczny (obiekt) rozumieć należy wg podawanej przez Kaczmarka, Stasiaka
161
i Włodarczyka
definicji obiektu, czyli jako jedna, główna atrakcja powiązana z kilkoma usługami
towarzyszącymi skupiona w jednym miejscu, obiekcie (np. skansen, park rozrywki, aquapark,
centrum handlowe, muzeum, wycieczka do Disneylandu). W tym rozumieniu produktem obszaru objętego
„Programem” może być np. rejs statkiem po Jeziorze Drawsko.
Liniowy produkt turystyczny jest specyficznym rodzajem produktu turystycznego, czyli w tym przypadku
może to być szlak kajakowy, szlak kajakowo–rowerowy, szlak żeglarski. Po odpowiednim zagospodarowaniu,
promocji i stworzeniu sieci dystrybucji produkt taki może stać się elementem oferty turystycznej
danego obszaru, a z czasem po zdobyciu odpowiedniej renomy produktem markowym. Produkt liniowy
składa się z usług i towarów, których podstawę wyznacza trwale oznaczony lub przyjęty ciąg turystyczny
przebiegający przez obszary o specyficznych walorach, umożliwiający uprawianie turystyki.
Tworzenie szlaków turystycznych o przewodniej tematyce pozwala łączyć obiekty i miejscowości główną ideą –
myślą przewodnią. Za opracowaniem szlaków powinno nadążać ich wykorzystanie w praktyce dla turystów.
Dalszym etapem rozwoju szlaku powinno być doprowadzenie do tego, aby stał się produktem turystycznym,
spełniającym podstawowe jego cechy: określoną cenę, pakiet świadczeń, miejsce realizacji
162
i krąg odbiorców.
Liniowy produkt turystyczny może być markowym produktem turystycznym.
Znamiona takiego produktu mają szlaki kajakowe „Pętla Szczecinecka” i „Wałecka Pętla Kajakowa”.
Takim produktem jest już obecnie „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski”. Przedstawione podejście zastosowano
w koncepcji produktów turystycznych turystyki wodnej, przedstawionej w „Programie”.
Koncepcja sieciowego produktu turystycznego opiera się na założeniu, że stanowi on złożoną konfigurację
różnych elementów oferty turystycznej, opartą o różne atrakcje, wydarzenia i imprezy turystyczne,
zespolone usługami turystycznymi (usługa noclegowa, gastronomiczna, transportowa, przewodnicka).
Również sieciowy produkt turystyczny może stać się markowym produktem turystycznym.
Przyjmuje on wówczas postać rozbudowanej, wielopoziomowej struktury, gdzie w ramach
brandu produktowego zawarte zostały pakiety usług i dóbr turystycznych, które są dostępne
w postaci gotowych do zakupu ofert. Wskazane jest, aby doprowadzić proponowane w ramach „Programu”
produkty turystyczne do tego etapu i zapewnić turyście możliwość nabywania gotowych pakietów.
Takie rekomendacje przedstawione w działaniach i zadaniach operacyjnych w rozdziale VI. Produkt turystyczny
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego oraz dorzecza Parsęty i Regi powinien mieć charakter sieciowy
i obejmować będzie różne dobra i usługi tematyczne, oferowane przez podmioty obsługi ruchu turystycznego
tego obszaru.
Markowy produkt turystyczny wyróżniać powinien ofertę turystyczną poprzez dostarczenie wyjątkowych
korzyści i wartości, motywujących turystę do skorzystania i zakupu oferty. Istotnymi elementami składowymi
markowego produktu turystycznego jest odpowiednia nazwa, wyróżniający zestaw cech, za pomocą których
będzie on identyfikowany przez odbiorców, a także koncepcja pozycjonowania, która pozwala na wyróżnienie
go na rynku spośród innych produktów. Cechą charakterystyczną markowego produkty turystycznego
jest zatem rozbudowana struktura, osadzona na podstawowych, czytelnych w odczytaniu filarach.
161
Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk, „Produkt turystyczny", Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2005 r.
Z. Kruczek, „Szlaki jako specyficzny rodzaj produktu turystycznego, w: Droga szlaku lokalnego do produktu
turystycznego”, Materiały z seminarium, Zawoja 7-8 września 2006 r.
162
- 152 -
Filary te związane są z wizją, obietnicą, wartościami i korzyściami dla turystyki. Są to elementy nieodzowne
w procesie budowania marki, również turystycznej i stanowią elementu metodologii pracy nad programami
strategii marki. Mówiąc w „Programie” o markowym produkcie turystycznym, chodzi o przedstawione wyżej
jego rozumienie. W taki sposób należy rozumieć wskazania dotyczące budowy produktu turystycznego obszaru
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi, zawarte w celu rozwijającym
1 (szczegółowym) „Programu” - Rozwój zintegrowanej oferty markowych produktów turystycznych
w zakresie śródlądowej turystyki wodnej. Koncepcja budowy produktu turystycznego obszaru objętego
„Programem” oparta zostanie częściowo na produktach już istniejących, jak wspomniane wcześniej
szlaki kajakowe. Zaproponowane zostaną również nowe markowe produkty turystyczne. Zostały one
uwzględnione w działaniach i zadaniach przewidzianych do realizacji w ramach celu rozwijającego 1
(szczegółowego) „Programu”.
Rysunek 30: Powiązania pomiędzy rodzajami produktów turystycznych
Struktura markowych produktów turystycznych Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi odnosi się do poziomów produktu turystycznego (rdzeń, produkt podstawowy
i produkt poszerzony). Rdzeń produktu, związany jest z podstawową korzyścią funkcjonalną, główną motywacją
do skorzystania z produktu. Stanowi jeden z kluczowych elementów funkcjonowania produktu. Poszczególne
produkty turystyczne, przewidziane w koncepcji produktów turystycznych opartych o potencjał turystyki
wodnej Województwa Zachodniopomorskiego, opracowane są według ustalonej procedury, która uwzględnia
filozofię marki Regionu „Zachodniopomorskie morze przygody” oraz reguły budowania markowych
produktów turystycznych.
Koncepcja budowy produktów turystycznych obszaru objętego „Programem” składa się z dziewięciu
elementów. Elementy te odpowiadają kolejnym etapom koncepcji, która stanowi podstawę do opracowania
- 153 -
szczegółowych programów markowych produktów turystycznych. Etapy pracy nad koncepcją budowy
163
produktów turystycznych, zawartych w „Programie” sprowadzają się do określania elementów takich, jak:
•
•
•
•
•
•
nazwa produktu – stworzona na potrzeby „markowa” nazwa dla każdego z produktów,
którą będziemy posługiwać się na etapie wdrażania,
opis koncepcji (filozofii funkcjonowania) produktu – główna motywacja skorzystania z produktu
(rdzeń produktu), opis cech, doświadczeń i korzyści emocjonalnych i symbolicznych związanych
z produktem (poziom rzeczywisty i poszerzony produktu), grupy docelowe, czasokres produktu,
na czym będzie oparty produkt – kluczowe atrakcje, najważniejsze komponenty i podprodukty,
wchodzące w jego skład,
co wyróżnia produkt – jakie są przesłanki jego „markowości”, unikalności i wyróżnialności,
czyli realizacji koncepcji pozycjonowania,
inspiracje do produktu – inspiracje polskie i europejskie, które wskazują na wdrożenie z sukcesem
markowych produktów turystycznych,
wdrażanie produktu – kto będzie odpowiedzialny za wdrożenie, jakich partnerów wsparcie
jest zalecane, jakie są zalecane kroki wdrożeniowe.
Opracowanie koncepcji rozowju produktów turystycznych obejmuje następujące kroki:
•
•
•
•
wybór kategorii i wariantów produktów,
segmentacja rynku turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu”,
wzajmne dopasowanie produktów i segmentów rynku turystyki wodnej,
określenie kierunków pozycjonowania kierunków (w oparciu o elementy budowania marki).
Zgodnie z wnioskami z konsultacji przeprowadzonymi z samorządami lokalnymi, zaproponowane
w koncepcji produkty oparte zostaną na atrakcjach dotyczących pozostałych rodzajów turystyki,
jako uzupełnienie walorów w zakresie turystyki wodnej. W filozofii funkcjonowania produktu wskazane zostaną
także grupy docelowe, do których jest on adresowany. Identyfikacja grup docelowych i segmentów zostanie
przedstawiona poniżej. Istotne jest uwzględnienie, że wzajemne dopasowanie segmentów i zaproponowanych
markowych produktów turystycznych ma doprowadzić do stworzenia takich propozycji oferty turystycznej,
które zrealizują założenie zawarte w cytowanym wyżej celu „Programu”, dotyczącego rozwoju turystyki wodnej
na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi.
Koncepcja markowych produktów turystycznych obszaru realizacji „Programu” stanowi rdzeń
oferty produktowej. Konstrukcja zaproponowanych produktów warunkować będzie osiągnięcie wyróżnialnej
pozycji oferty turystyki wodnej na rynku turystycznym w skali regionalnej i ponadregionalnej.
Wybór produktów poparty został badaniami i analizami oraz znajomością rynku turystycznego.
Opracowanie koncepcji poprzedziło zderzenie różnych wariantów markowych produktów turystycznych
z potencjałem turystycznym tej części Województwa Zachodniopomorskiego, wytycznymi polityki strategicznej
Województwa Zachodniopomorskiego, oczekiwaniami samorządów lokalnych i branży turystycznej
obszaru realizacji „Programu”. Kolejnymi krokami powinno być opracowanie szczegółowych programów
poszczególnych produktów, stworzenie systemu identyfikacji wizualnej każdego z nich, sieciowanie produktów,
ich komercjalizacja i wprowadzenie do kanałów dystrybucji. Te działania powinny być wsparte zintegrowanymi
działaniami promocyjnymi.
163
Jest to autorska metoda firmy 2ba szkolenia i doradztwo strategiczne, która stosowana była w ramach opracowywania
strategii, koncepcji i programów markowych produktów turystycznych (m.in.: dla Szklarskiej Poręby, Ziemi Kłodzkiej,
powiatu nyskiego, Raciborza, Ustki).
- 154 -
2. Odbiorcy produktu – segmenty główne i uzupełniające
Segmentacja jest to podział rynku turystycznego na względnie jednorodne grupy odbiorców,
które z uwagi na podobieństwo cech ujawniają podobny popyt na podobne kategorie produktu turystycznego
i warianty produktowe. Celem segmentacji jest wybór segmentu lub segmentów rynku,
najlepiej odpowiadających założeniom koncepcji budowy produktu turystycznego opartego na potencjale
w zakresie turystyki wodnej obszaru objętego „Programem”. Odbiorcami zaproponowanych produktów
turystycznych będą różne segmenty w ramach rynku turystyki wodnej. Charakterystykę segmentów
oparto na analizie potencjału turystyki wodnej obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi. Jednym z kryteriów segmentacji jest wyodrębnienie poszczególnych jednorodnych
segmentów ze względu na dominujący motyw wyjazdu turystycznego. Pod tym względem wyodrębnić można
następujące segmenty i podsegmenty:
•
•
•
•
turyści aktywni, uprawiający różne formy turystyki kwalifikowanej i sportu:
o żeglarze,
o kajakarze,
o windurferzy i kitesurferzy,
o wędkarze,
o płetwonurkowie,
o narciarze wodni,
o uprawiający inne rodzaje turystyki i sportów wodnych (m.in. motorowodniactwo, rafting,
kanioning, wakeboard, smocze łodzie, bojery, piłka wodna, jet-ski, freediving, itp.),
turyści wypoczynkowi:
o wypoczynek nad wodą,
o rekreacja wodna (pływanie, korzystanie z oferty sprzętu wodnego przy kąpieliskach),
o korzystający z oferty statków wycieczkowych,
uczestnicy imprez wodniackich:
o aktywni uczestnicy imprez wodniackich,
o bierni uczestnicy imprez wodniackich,
segmenty mieszane, między innymi:
o turyści łączący rekreację rowerową i kajakową,
o turyści łączący rekreację wodną z ofertą kulturalną i krajoznawczą,
o turyści łączący pobyty biznesowe z rekreacją wodą.
Zgodnie z cytowanym wyżej audytem turystycznym Województwa Zachodniopomorskiego,
Pas Pojezierny charakteryzuje się wielokulturowością, historycznym znaczeniem wielu miast
(np. Szczecinek, Myślibórz, Barlinek, Wałcz, Kołobrzeg, Białogard, Świdwin). Posiada walory antropogeniczne,
silnie związane z przeszłością tych terenów (np. założenia dworsko–parkowe, wiejskie układy osadnicze,
zamki i pałace, zabytki sakralne, budowle militarne i obronne z różnych epok, grodziska średniowieczne
i groby megalityczne). Na obszarze objętym realizacją „Programu”, na pograniczu Pojezierza Drawskiego
i dorzecza Regi, znajduje się jedno z uzdrowisk Województwa Zachodniopomorskiego – Połczyn-Zdrój.
Miasto to jest uznane za wyspecjalizowane centrum, o ustalonej marce turystycznej (turystyka uzdrowiskowa
164
i zdrowotna).
W dokumencie „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku 2015.
Audyt Turystyczny Województwa Zachodniopomorskiego” wskazane zostały dominujące segmenty
164
- 155 -
165
rynku turystycznego dla Pasa Pojeziernego. Zostały one określone jako „segmenty rynku jeziorno–leśnego”.
Segmenty te przedstawiono w tabeli poniżej. Analiza potencjału obszaru objętego „Programem”
pozwala stwierdzić, że segmenty te można odnieść również do dorzecza Parsęty i Regi, jako krain powiązanych
z Pasem Pojeziernym.
Tabela 45: Segmenty rynku turystycznego Pasa Pojeziernego według
„Audytu Turystycznego Województwa Zachodniopomorskiego”
Lp.
1.
4.
Nazwa segmentu
Turyści wypoczynkowi
(pobyty długookresowe)
Turyści aktywni
(pobyty krótkookresowe)
Miłośnicy form turystyki specjalistycznej
(myślistwo, wędkarstwo, hippika)
Turystyka sentymentalna
5.
Młodzież szkolna, kolonie, zielone szkoły
6.
7.
8.
Miłośnicy wsi
Dbający o zdrowie,
Ekolodzy (eko–turyści)
Przyrodnicy
9.
Turysta weekendowy
10.
11.
Rodziny z dziećmi
Turystyka tranzytowa
12.
Turystyka kulturalno-objazdowa
2.
3.
Dominujący motyw przyjazdu
Jeziora, kąpieliska, lasy, imprezy kulturalne, oferta rozrywkowa.
Aktywna rekreacja, w tym wodna (kajakarstwo, żeglarstwo), piesza,
rowerowa w oparciu o szlaki, ścieżki, przygoda.
Realizacja i rozwój zainteresowań, pasji.
Odwiedzanie miejsc urodzin przodków, spędzania dzieciństwa
(głównie Niemcy).
Wypoczynek grupowy, zorganizowany, także motyw poznawczy
i edukacyjny.
Wypoczynek i rekreacja na terenach wiejskich.
Wypoczynek i profilaktyka zdrowotna.
Wypoczynek poprzez kontakt z przyrodą, realizacja pasji, poznanie
nowych miejsc atrakcyjnych ze względu na walory przyrodnicze.
Kilkudniowy, najczęściej sobotnio-niedzielny wypoczynek i rekreacja,
istotne znaczenie oferty kulturalnej oraz specjalnych pakietów
weekendowych.
Wypoczynek rodzinny.
Atrakcyjny nocleg i oferta gastronomiczna (stosunek cena/jakość)
na ważnych szlakach, istotne znaczenie udogodnień, bezpieczeństwa.
Poznanie atrakcyjnych miejsc, kultury i historii.
Źródło: „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do roku 2015.
Audyt Turystyczny Województwa Zachodniopomorskiego”,
Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna, Szczecin 2005, s. 130
Analizując powyższy wykaz segmentów i ich charakterystykę można stwierdzić, że nie straciła
ona na aktualności i można ją odnieść do całego obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi. Z pewnością słabło będzie znaczenie segmentu turystów sentymentalnych,
definiowanych w tradycyjny sposób. Ich miejsce będą zastępować tzw. „nowi turyści sentymentalni”,
tj. osoby urodzone na tych terenach po 1945 r. Aby utrzymać turystów niemieckich, którzy mają swoje korzenie
na terenach obecnego Województwa Zachodniopomorskiego, należy skoncentrować się na zapewnieniu
tej grupie atrakcyjnej i konkurencyjnej cenowo oferty (relacja cena/jakość). Należy mieć świadomość,
że opieranie się tylko na motywach sentymentalnych może okazać się niewystarczające.
W założeniach koncepcji produktu, przedstawionej w cytowanym wyżej dokumencie określone
166
zostały strategiczne rynki, odpowiadające zidentyfikowanym produktom. Są to:
•
•
turystyka
wypoczynkowa
(na
terenach
jeziorno–leśnych)
–
głównie
segment
turystów wypoczynkowych,
submarki turystyki specjalistycznej (w odniesieniu do przedmiotu „Programu” jest to głównie
wędkarstwo) – głównie segment miłośników form turystyki specjalistycznej,
165
166
Jw. s. 131.
- 156 -
•
popularne formy turystyki aktywnej (szlaki wodne, sporty wodne, szlaki rowerowe) – głównie segment
turystów aktywnych.
Określając odbiorców oferty turystycznej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi, należy odnieść się również do rynków w sensie geograficznym. W odniesieniu
do obszaru, jako całości, wyodrębniono pięć głównych kierunków, z których przyjeżdżają turyści.
Największe znaczenie globalne ma turystyczny ruch wewnątrzregionalny – na obszar pojezierzy i dorzeczy
przyjeżdżają mieszkańcy innych części Województwa Zachodniopomorskiego. Poprawa połączeń
komunikacyjnych powoduje, że obszar realizacji „Programu” jest odwiedzany przez mieszkańców aglomeracji
Szczecińskiej, Koszalina. Dotyczy to zwłaszcza pobytów krótkookresowych, których motywem jest turystyka
aktywna. Kolejnymi ważnymi geograficznie rynkami są obszary północnej części Województwa Wielkopolskiego
i Lubuskiego. Budowa drogi ekspresowej S3 i dogodny zjazd w Renicach skrócił czas przyjazdu
na Pojezierze Myśliborskie. Dla mieszkańców Wielkopolski naturalnym kierunkiem jest Pojezierze Wałeckie
oraz Pojezierze Drawskie. Te tereny są również chętnie odwiedzane przez mieszkańców Województwa
Kujawsko–Pomorskiego i Łódzkiego. Układ połączeń komunikacyjnych i dogodny dojazd z południa Polski
powodują, że obszar Pasa Pojezierzy jest również atrakcyjny dla Dolnoślązaków. Jednak częściej wybierają oni
destynacje nadmorskie i w rywalizacji o segment turystów preferujących wypoczynek nadmorski
obszar pojezierzy i dorzeczy ma gorszą pozycję. Należy pamiętać, że jest to inny segment, o innych potrzebach
oraz motywacjach i jest mało prawdopodobne zatrzymanie tych turystów (w drodze nad morze
lub drodze powrotnej). Są to głównie krótkie pobyty tranzytowe (np. w Szczecinku), z reguły bez noclegu.
Mapa na poniższym rysunku przedstawia główne kierunki przyjazdów na obszar objęty realizacją
„Programu”. Należy mieć na uwadze, że tę część Województwa Zachodniopomorskiego odwiedzają
również turyści z innych województw i przedstawione kierunki nie wyczerpują w pełni zagadnienia.
Jednak mając na uwadze charakter produktu, w tym jego sezonowość, dostępność i atrakcyjność,
można stwierdzić, że głównym odbiorcą oferty są mieszkańcy terenów położonych w promieniu do 300 km.
3
Rysunek 31: Dominujące geograficzne segmenty rynku turystycznego obszaru realizacji „Programu”
- 157 -
Opierając się na znajomości zasad przeprowadzania procesu segmentacyjnego i wyborze kryteriów
segmentacji, ustalono, że dla obszaru Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty
i Regi kluczowe znaczenie będą miały segmenty turystów aktywnych, uprawiających sporty wodne,
turystów wypoczynkowych oraz segment turystyki specjalistycznej – wędkarzy. Takie podejście
jest uzasadnione charakterem „Programu”, którego podstawowym celem jest aktywizacja rozwoju turystyki
wodnej. Trzy główne segmenty rynku turystycznego, wyodrębnione dla tego „Programu” są następujące:
•
•
•
aktywny (turystyka aktywna i sporty wodne),
hobbysta,
wypoczynkowy.
W ramach tych segmentów wyodrębnić można podsegmenty. Mamy również do czynienia z segmentem
mieszanym, łączącym dwa segmenty główne: turyści aktywno–wypoczynkowi. Ta grupa ma szczególne cechy.
Są to przede wszystkim turyści sezonowi, przyjeżdżający na Pojezierze Drawskie, Myśliborskie lub Wałeckie
w okresie sezonu letniego na pobyty długookresowe (powyżej 8 dni). Na Pojezierzu Drawskim często pobyty
wakacyjne trwają do 2 tygodni, zaś krótkookresowe pobyty weekendowe są uzupełnieniem. Jednak po sezonie
letnim ruch turystyczny praktycznie zamiera. Sezonowość ta przekłada się niekorzystnie na rozwój turystyki
w tej części Województwa Zachodniopomorskiego. Specyficzny charakter mają obszary obu dorzeczy.
Produktami dominującymi są pobyty krótkookresowe, związane z uprawianiem turystyki aktywnej oraz
turystyki na obszarach wiejskich (ekoturystyka, agroturystyka). Są to zarówno krótkookresowe pobyty (w tym
weekendowe), jak również sezonowo pobyty średnio i długookresowe (mają mniejsze znaczenie). Podesgmenty
segmentów głównych przedstawione zostały w poniżej tabeli. Podsegmenty zidentyfikowane zostały
na podstawie następujących kryteriów: intensywności wypoczynku, profilu społecznego oraz długości pobytu.
Tabela 46: Struktura głównych segmentów – odbiorców produktów turystyki wodnej obszaru objętego
„Programem”
Lp.
Segment
aktywny
Segment
hobbysta
1.
Żeglarze:
- żeglarze rekreacyjni:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe pobyty
od wiosny do jesieni,
głównie w weekendy,
- żeglarze „na poważnie”:
- rodziny:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- uczestnicy imprez żeglarskich
(w czasie organizacji imprezy).
Wędkarze:
- wędkarze rekreacyjni:
- wędkarze „klubowicze”:
również całoroczne
(wędkarstwo podlodowe),
- uczestnicy imprez wędkarskich
2.
Kajakarze:
Sportowcy wodni:
- 158 -
Segment
wypoczynkowy
Wypoczynkowi – aktywni:
- rodziny:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- pary:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- krótkookresowe
pobyty całoroczne,
- zorganizowane grupy
dzieci i młodzieży oraz
zorganizowane grupy dorosłych:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
wakacyjne oraz całoroczne,
- uczestnicy imprez
Wypoczynkowi – plaża i las:
3.
- kajakarze rekreacyjni:
- kajakarze „na poważnie”:
- krótkookresowe
pobyty całoroczne,
- kajakarze ekstremalni
(tzw. „zwałkowcy”):
- krótkookresowe
pobyty całoroczne,
- rodziny:
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
dzieci i młodzieży:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- zorganizowane grupy dorosłych:
- krótkookresowe
pobyty całoroczne,
- uczestnicy imprez kajakowych
Płetwonurkowie:
- rekreacyjni:
- „freedivingowcy”:
głównie w weekendy.
- uczestnicy zgrupowań sportowych:
- długookresowe pobyty
od wiosny do jesieni
oraz całoroczne
głównie w weekendy
oraz pobyty całoroczne,
- członkowie klubów:
- krótkookresowe
pobyty całoroczne,
- rodziny:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- pary:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- emeryci i renciści:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne
oraz od wiosny do jesieni.
Ten segment koncentruje się
głównie
na
wakacyjnym
wypoczynku nad wodą i jego
pojawienie się jest uzależnione
od aury pogodowej.
Ekoturyści:
- długookresowe
pobyty w sezonie,
Wypoczynkowi – wrażeniowcy:
- rodziny:
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- pary:
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
- krótkookresowe
pobyty wakacyjne,
Ten segment łączy wypoczynek
nad
wodą
ze
zwiedzaniem
i poznawaniem okolic.
4.
Uprawiający inne sporty wodne:
- rekreacyjni:
- uczestnicy imprez sportowych
- 159 -
Na osobne potraktowanie zasługuje turystyka weekendowa. Pobyt weekendowy na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi rozpatrywany
według dominującego motywu pobytu może mieć bardzo różnorodny charakter. Turystyka weekendowa
nabrała w ciągu ostatnich lat znaczenia, które wynika ze zmiany modelu zachowań społecznych
i psychologicznych, a w szczególności proporcji pomiędzy pracą a wypoczynkiem (Raport Komisji Europejskiej
dotyczący psychologicznych i społecznych uwarunkowań turystyki z 2006 r.). Zmiany te powodują,
że stale rośnie rynek docelowy aktywnych zawodowo osób, dla których turystyczny wyjazd weekendowy
musi być dopracowany w szczegółach, nasycony atrakcjami i pozwalający korzystać z wolnego czasu.
Oferta aktywnej turystyki wodnej obszaru objętego „Programem” jest bardzo dobrą propozycją
dla osób chcących spędzić aktywny weekend w bliskim kontakcie z przyrodą, z dala od dużych aglomeracji
i zatłoczonych plaż. Działania w zakresie budowy i modernizacji infrastruktury turystycznej
zwiększą atrakcyjność obszaru dla tego subsegmentu. Możliwości stworzenia atrakcyjnej oferty weekendowej
na Pojezierzu Drawskim, Myśliborskim, Wałeckim oraz w dorzeczu Parsęty i Regi, czyli
na „Pojezierzu Zachodniopomorskim”, przedstawia schemat na poniższym rysunku.
Rysunek 32: Weekend na „Pojezierzu Zachodniopomorskim”
3. Proponowane produkty oparte na potencjale turystyki wodnej
W rozdziale VI, w prezentacji działań i zadań w ramach celu: Rozwój zintegrowanej oferty markowych
produktów turystycznych w zakresie śródlądowej turystyki wodnej, wskazano na główne i uzupełniające
produkty turystyczne, na których opiera się koncepcja budowy produktu turystycznego w oparciu
o potencjał turystyki wodnej Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Rekomendowano do opracowania i wdrożenia pięć głównych markowych produktów turystycznych,
- 160 -
bazujących na potencjale turystyki wodnej obszaru objętego „Programem”. Produkty te stanowić będą
swoiste filary i siłę napędową rozwoju turystyki wodnej śródlądowej w tej części Województwa
Zachodniopomorskiego. Zaproponowanych zostało pięć produktów, które zostaną opisane w ramach
opracowania wyżej wspomnianej koncepcji.
Schemat na poniższym rysunku przedstawia główne produkty turystyczne, które stanowią podstawy
prezentowanej koncepcji.
Rysunek 33: Główne produkty turystyczne planowane w ramach koncepcji produktu turystycznego
opartego na potencjale turystyki wodnej obszaru realizacji „Programu”
W celu rozwijającym 1 „Programu” zaproponowane zostały również przykładowe propozycje produktów,
które można opracować i wdrożyć do realizacji. Zgodnie z oczekiwaniami, w produktach tych uwzględniono
również potencjał przyrodniczy i kulturowy Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi. W koncepcji produktów turystycznych obszaru należy uwzględnić istniejące:
„Pętla Szczecinecka”, „Wałecka Pętla Kajakowa”, częściowo również „Zachodniopomorski Szlak Nurkowy”.
•
•
•
•
•
•
•
„Zachodniopomorskie Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu nad Jeziorem Wielimie”,
„Jezioro Trzesiecko – wodny surviwal”,
„Podwodny świat Jeziora Lubie”,
„Wodny szlak Pojezierza Drawskiego”,
„Rzeki i bunkry” – Wał Pomorski na Pojezierzu Wałeckim,
„Z biegiem Myśli” – przyroda i kultura na Pojezierzu Myśliborskim,
„Świat natury” – widziane z Parsęty i Regi.
- 161 -
3.1.
„Szlak żeglarski Pojezierza Zachodniopomorskiego”
Opis koncepcji produktu
Główna myśl: jeziora Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego należą do najatrakcyjniejszych
śródlądowych
akwenów
Województwa
Najważniejszym
zbiornikiem
jest Jezioro Drawsko, drugie pod względem głębokości jezioro w Polsce i trzecie co do wielkości w Regionie.
Jeziora „Pojezierza Zachodniopomorskiego” leżą w atrakcyjnym otoczeniu: wśród morenowych wzgórz, lasów,
Drawieńskiego Parku Narodowego, parków krajobrazowych, rezerwatów przyrody, z dala od aglomeracji
miejskiej. Ich otoczenie jest niezniszczone krajobrazowo. Same jeziora są czyste, głębokie i obfitują w ryby.
Produkt „Szlak Żeglarski Pojezierza Zachodniopomorskiego” obejmie najważniejsze jeziora obszaru.
Jeziora te nie są ze sobą połączone, wiec na chwilę obecną będzie to szlak „żeglarsko–samochodowy”.
W miarę rozbudowy i modernizacji zagospodarowania turystycznego dla żeglarzy, zwiększy się
również jego atrakcyjność. Ważnym elementem produktu będą centra obsługi ruchu turystycznego
dla turystyki wodnej. Produkt będzie równoległy do „Zachodniopomorskiego Szlaku Żeglarskiego”.
Główna motywacja do skorzystania z produktu: czerpanie przyjemności z żeglarstwa w otoczeniu
niezniszczonej przyrody, w ciszy i z dala od zatłoczonych szlaków wodnych Mazur, Zalewu Zegrzyńskiego, Odry.
Cechy markowego produktu: spokojny, przyjazny, bezpieczny, piękny, zielony, kojący, wyciszający.
Docelowy odbiorca: żeglarze rekreacyjni, rodziny żeglarze „na poważnie”, uczestnicy imprez żeglarskich,
sportowcy.
Czasokres produktu: szczyt w sezonie letnim. W celu przedłużenia sezonu turystycznego
wskazane jest opracowanie atrakcyjnej oferty pozasezonowej.
Na czym będzie oparty produkt
Kluczowe atrakcje i elementy: Jeziora: Drawsko, Siecino, Lubie, Pile, Adamowo, Trzesiecko, Wierzchowo,
Betyń (Bytyń) Wielki, Zamkowe w Wałczu, Zdbiczno, Myśliborskie, Barlineckie, Morzycko, Chłop, Wądół,
Duży Pełcz, Karskie Wielkie oraz inne jeziora, które będą rozbudowywać infrastrukturę przystani
i stanic żeglarskich. Docelowo sieć marin żeglarskich (Szczecinek, Czaplinek, Drawsko Pomorskie, Cieszyno,
Borne Sulinowo, Drzewoszewo, Nakielno, Barlinek, Myślibórz, Moryń). Miasta wraz z ich architekturą,
ofertą kulturalną, muzeami, lokalami gastronomicznymi. Istnieje możliwość włączenia ich w oferty opracowane
na bazie produktu „hitów” zachodniopomorskich: przyrody rezerwatu „Doliny Pięciu Jezior”, poniemieckich
bunkrów i wrzosowisk w Bornym Sulinowie, Wału Pomorskiego.
Imprezy i wydarzenia wpisujące się w produkt: imprezy żeglarskie, wymienione w podrozdziale trzecim
rozdziału II „Programu”. Proponowane nowe imprezy: cykl regat na „Pojezierzu Zachodniopomorskim”
– kalendarz imprez z wspólną nazwą w każdy weekend sezonu, „Majówka żeglarska”.
Podprodukty i komponenty
• żeglarskie lato na „Pojezierzu Zachodniopomorskim” – oferta pakietów pobytowych dla żeglarzy,
• karta żeglarska „Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
• paszport żeglarski „Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
• „jedź i żegluj” – oferta obejmująca czarter łodzi, transport turystów i łodzi, obsługę w centrach
sportów wodnych, usługi przewodnickie, transport pomiędzy poszczególnymi jeziorami,
• szkoła pod żaglami na „Pojezierzu Zachodniopomorskim” – oferta zielonych szkół, kolonii, obozów,
zgrupowań żeglarskich dla dzieci i młodzieży.
Co wyróżnia produkt
Trzy obszary pojezierne, tworzące „Pojezierze Zachodniopomorskie” posiadają potencjał, który lokuje
produkt pomiędzy ofertą żeglarską jezior mazurskich, a ofertą innych śródlądowych zbiorników wodnych.
Produkt wyróżnia zachowanie piękna krajobrazu, które obecnie rekompensuje niedostateczne
- 162 -
zagospodarowanie dla żeglarstwa. Rozwijając infrastrukturę przystani żeglarskich należy dążyć do zachowania
walorów krajobrazowych i krajoznawczych Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego i Wałeckiego.
Inspiracje do produktu
Inspiracją regionalną do produktu są plany, działania i rezultaty, osiągnięte w realizacji
„Zachodniopomorskiego
Szlaku
Żeglarskiego”.
Inspiracją
zewnętrzną
była
współpraca
Związku Gmin Nadnoteckich w stworzeniu zintegrowanego produktu turystycznego „Turystyka wodna
na Noteci” – wykorzystanie atrakcji miast i gmin nadnoteckich oraz stworzenie sieci nowoczesnych portów.
Partnerzy do realizacji produktu
Województwo Zachodniopomorskie, samorządy lokalne, Zachodniopomorski Okręgowy Związek Żeglarski,
ZROT, Lokalne Organizacje Turystyczne, ośrodki sportów wodnych, Ośrodki Sportów i Rekreacji,
kluby żeglarskie, podmioty czarterujące łodzie, firmy transportowe, organizatorzy turystyczni, przewodnicy,
Drawski Park Krajobrazowy, Nadleśnictwa, RZGW, podmioty branży turystycznej, inne podmioty prywatne.
3.2.
„Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”
Główna myśl: rzeki Województwa Zachodniopomorskiego są atrakcyjnymi szlakami kajakowymi.
Najbardziej znany jest szlak kajakowy Drawy. Szlaki przepływają przez jeziora „Pojezierza
Zachodniopomorskiego”, łączą się w sieć i sprawiają, że można płynąć malowniczymi trasami, położonymi
na terenie DPN, Parków Krajobrazowych i rezerwatów przyrody. Produkt obejmie 5 głównych rzek,
wraz z ich dopływami: Drawę, Piławę, Gwdę, Regę i Parsętę. Na szlakach tych rzek występuje wiele przenosek
i nie są to oferty dla każdego turysty. Rekreacja kajakowa staje się coraz bardziej popularna, jednak turyści
mają coraz większe wymagania dotyczące zagospodarowania turystycznego szlaków. Stopniowa poprawa
jakości zagospodarowania szlaków, wyznaczenie szlaków łatwych (dla początkujących i rodzin), rozwiązywanie
trudności z dostępnością i zmniejszanie uciążliwości niektórych przeszkód zwiększy również dostępność,
atrakcyjność i wykorzystanie innych szlaków (Drawa charakteryzuje się dużą popularnością).
Główna motywacja do skorzystania z produktu: chęć poprawy kondycji, potrzeba integracji,
kontaktu z naturą, pokonywanie trudności.
Cechy markowego produktu: różnorodny, dynamiczny, zaskakujący, integracyjny, przyrodniczy, witalny.
Docelowy odbiorca: kajakarze rekreacyjni, kajakarze „na poważnie”, kajakarze ekstremalni, rodziny,
uczestnicy imprez, sportowcy, wypoczynkowi – aktywni.
Czasokres produktu: posiada potencjał do rozwoju całorocznego, jednak najlepsze warunki do korzystania
z produktu są od wiosny do jesieni.
Kluczowe atrakcje i elementy: szlaki kajakowe na następujących rzekach: na Drawie, Piławie, Gwdzie,
Rurzycy, Dobrzycy, Myśli, Płoni, Parsęcie, Radwi, Redze, Starej Redze, Brzeźnickiej Węgorzy i Reskiej Węgorzy,
Uklei, Mołstowej oraz „Pętla Szczecinecka” i „Wałecka Pętlę Kajakowa”. Przystanie, stanice kajakowe,
ośrodki sportów wodnych. Centra Obsługi „Zachodniopomorskiej Krainy Kajakowej” – proponowane miejsca:
Czaplinek, Drawno, Szczecinek, Borne Sulinowo, Wałcz, Myślibórz, Barlinek, Łobez, Gryfice, Białogard, Karlino.
Docelowo powstać powinna sieć przystani kajakowych, miejsc postojowych, biwakowych dla kajakarzy,
udogodnienia i zaplecze sanitarne, na których wesprze się produkt. Uzupełniającymi elementami produktu
są atrakcje przyrodnicze i antropogeniczne wzdłuż rzek (które powinny być opisane, oznakowane w postaci
tablic w miejscach biwakowych, postojowych, przy przystaniach), miasta „Pojezierza Zachodniopomorskiego”.
Imprezy i wydarzenia wpisujące się w produkt: imprezy kajakowe, wymienione w podrozdziale trzecim
rozdziału II „Programu”. Proponowane nowe imprezy: spływy Regą i Parsętą „Kajakiem do morza”,
- 163 -
pokazy umiejętności kajakarzy ekstremalnych (zwałkowców), „zima na kajaku” – cykl spływów kajakowych
od listopada do marca.
• „Sieć szlaków kajakowych Pojezierza Zachodniopomorskiego” – połączenie szlaków,
• regionalna odznaka kajakowa,
• karta kajakowa,
• „Zachodniopomorskie – ekstremalne kajaki”,
• „coolwater” – zimowa kraina kajakowa,
• „Pętla Szczecinecka”
• „Wałecka Pętla Kajakowa”,
• „Kajakiem do Morza”.
Wśród 30 najbardziej atrakcyjnych szlaków kajakowych w Polsce, 8 znajduje się w Województwie
Zachodniopomorskim, w tym 7 z nich przepływa bezpośrednio przez obszar „Pojezierza
Zachodniopomorskiego”. Szlak kajakowy Drawy jest znany i ceniony wśród kajakarzy. Cechą charakterystyczną
szlaków kajakowych „Pojezierza Zachodniopomorskiego” jest ich różnorodność – niektóre rzeki nizinne
momentami przypominają rzeki górskie. Najbardziej wyróżnia ofertę szlaków kajakowych to, że tylko tu można
przepłynąć kajakiem do morza. Część szlaków przepływa przez centrum miast, co stanowi dodatkowy walor.
Inspiracją do produktu były plany organizacji i zagospodarowania dolnośląskich szlaków kajakowych,
167
m.in. Kwisy. W zakresie stworzenia i organizacji szlaków kajakowych jako produktu markowego inspiracją
są działania podjęte w Województwie Kujawsko–Pomorskim na rzekach Brda i Wda („Kajakowy Tramwaj Brdą”,
„Wahadło Kajakowe Wdą”). Szlaki te są dobrze oznakowane i zagospodarowane. Z inspiracji regionalnych
ważna jest inicjatywa powiatu gryfickiego „Kajakiem do morza”, którą należałoby kontynuować,
rozwijać i implementować na innych rzekach.
Województwo Zachodniopomorskie, samorządy lokalne, ZROT, Lokalne Organizacje Turystyczne,
Lokalne Grupy Działania, Lokalne Grupy Rybackie, Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, inne organizacje
pozarządowe, ośrodki sportów wodnych, kluby żeglarskie, DPN, Parki Krajobrazowe, Nadleśnictwa, RZGW,
podmioty branży turystycznej, w tym świadczące usługi wypożyczalni kajaków, tworzące bazę noclegową
i gastronomiczną, firmy transportowe i organizatorzy turystyczni. Skoordynowanie działań podejmowanych
m.in. przez następujących partnerów: Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, gmina Drawno, DPN,
gmina Borne Sulinowo, gmina i miasto Szczecinek, gmina Drawsko Pomorskie, powiat łobeski, powiat gryficki,
powiat myśliborski, gmina Pełczyce, Towarzystwo „Z biegiem Myśli”, miasto i gmina Wałcz, powiat wałecki.
3.3.
„Wszystkie drogi prowadzą przez Pojezierze Drawskie”
Główna myśl: Pojezierza Drawskie jest swoistym łącznikiem „Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
tu występują działy wód dorzeczy Drawy, Piławy, Gwdy, Regi, Parsęty – wszystkich najważniejszych szlaków
kajakowych obszaru. Na Pojezierzu Drawskim znajdują się największe jeziora, w tym drugie pod względem
167
„Program zagospodarowania turystycznego szlaku kajakowego Kwisy”, Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu,
Legnica 2007.
- 164 -
głębokości w Polsce, Jezioro Drawsko o bardzo atrakcyjnej i urozmaiconej linii brzegowej. Rzeki wypływające
z Pojezierza Drawskiego łączą się z Pojezierzem Wałeckim oraz dorzeczami Parsęty i Regi.
Produkt obejmie jeziora i rzeki Pojezierza Drawskiego, miasta z ich architekturą i zapleczem,
Drawski Park Krajobrazowy, DPN, rezerwaty przyrody, bazę noclegową i gastronomiczną.
Częściowo obejmie obszar dorzecza Parsęty i Regi. Wymieniony obszar łączyć będą imprezy kulturalne,
rozrywkowe, sportowe, przede wszystkim dotyczące jezior i rzek, ale również pozostałe atrakcyjne wydarzenia,
które mogą być interesujące dla turysty. Produkt łączy ze sobą elementy „Szlaku Żeglarskiego Pojezierza
Zachodniopomorskiego” i „Zachodniopomorskiej Krainy Kajakowej” z potencjałem przyrodniczym
i antropogenicznym nie odnoszącym się bezpośrednio do turystyki wodnej (m.in. miasta: Czaplinek, Drawsko,
Szczecinek, Złocieniec, Świdwin, Drawno, Kalisz Pomorski, Połczyn–Zdrój, Łobez, Karlino, Wałcz, Borne Sulinowo
– poniemieckie bunkry i radziecka przeszłość, wrzosowiska, szlaki kulturowe, obszary wiejskie, w tym leżące
na terenach cennych przyrodniczo, kuchnia, tradycje i zwyczaje, imprezy kulturalne).
Główna motywacja do skorzystania z produktu: chęć odpoczynku, potrzeba przebywania w kontakcie
z naturą, oddechu od miejskiego zgiełku, przeżycia przygody, zabawy, potrzeba aktywności fizycznej.
Cechy markowego produktu: różnorodny, naturalny, przyjazny, klimatyczny, wypoczynkowy, spokojny,
gościnny.
Docelowy odbiorca: przede wszystkim podsegmenty segmentu wypoczynkowego: wypoczynkowi –
aktywni, wypoczynkowi plaża – las, wypoczynkowi – wrażeniowcy. Pożądanym odbiorcą są: rodziny,
zorganizowane grupy dorosłych, poza sezonem letnim emeryci i renciści oraz ekoturyści
(podsegment segmentu hobbysta). Produkt może być adresowany również do niektórych podsegmentów
segmentu aktywnego.
Czasokres produktu: ten produkt ma największy potencjał do rozwoju całorocznego.
Przeszkodą jest niski stopień zagospodarowania części obszaru, niedostateczna znajomość
i dość słaby wizerunek. Poprawa jakości zagospodarowania turystycznego powinna zwiększyć
atrakcyjność produktu. Ma on również największy potencjał do stworzenia mixu ofertowego
dla turysty weekendowego i można stworzyć propozycje dla wszystkich kategorii tego turysty,
przedstawionych w charakterystyce odbiorców produktów obszaru objętego „Programem”.
Kluczowe atrakcje i elementy: produkt oparty zostanie przede wszystkim na jeziorach, szlakach rzecznych,
miastach, Drawieńskim Parku Narodowym, Drawskim Parku Krajobrazowym. Wsparty zostanie atrakcyjną
ofertą uzupełniającą, obejmującą atrakcje przyrodnicze, kulturalne, obiekty rekreacyjno– sportowe,
jak również istniejące szlaki tematyczne, które biegną przez ten obszar. Kluczowymi elementami produktu
będzie kombinacja walorów „natura i kultura”: wymienione wyżej jeziora i rzeki, w tym najważniejsze jeziora
Pojezierza Drawskiego (Drawsko, Lubie, Adamowo, Komorze, Siecino, Pile, Trzesiecko, Wielimie, Wierzchowo),
obszary chronionego krajobrazu, centra miejskie, jako ośrodki władzy rycerskiej (Świdwin, Drawno,
Stare Drawsko, Karlino), zabytkowe i klimatyczne wsie, uzdrowisko Połczyn-Zdrój i architektura uzdrowiskowa
miasta, bunkry, koszary i wrzosowiska w Bornym Sulinowie, umocnienia Wału Pomorskiego,
elektrownie wodne, zabytkowa wytwórnia gęsich piór do pisania w Mirosławcu, Szlak Solny,
Szlak twierdz i fortyfikacji, Szlak Zachodniopomorskie Przygody (DPN, Drawski Park Krajobrazowy).
Ważnym elementem produktu jest zaplecze noclegowe i gastronomiczne oraz organizacja obsługi
– ten produkt powinien być sprzedawany w pakietach.
Imprezy i wydarzenia wpisujące się w produkt: imprezy wodne, wymienione w podrozdziale trzecim
rozdziału II „Programu”. Imprezy kulturalno–rozrywkowe, w tym: „Cztery Oblicza Off-roadu
na Pojezierzu Drawskim”, „Ogólnopolskie Spotkania Filmowe” w Połczynie-Zdroju, „Festiwal Teatrów
Ulicznych” w Wałczu, „X-Triathlon Orienteering” w Bornym Sulinowie, „Rajd Szlakiem Umocnień
Wału Pomorskiego”, „Jarmark Stefana Batorego” w Wałczu, „Bitwa o Krowę” (Świdwin, Karlino),
„Międzynarodowy Złot Pojazdów Militarnych” w Bornym Sulinowie, „Piknik nad Drawą” i inne imprezy.
- 165 -
•
•
•
•
•
„Weekend na Pojezierzu Drawskim” – zestaw pakietów weekendowych dla różnych grup turystów,
„Szlak jezior i fortyfikacji” – szlak subregionalny, w skład którego weszłyby m.in. następujące miejsca:
Jezioro Drawsko i Zamek Drahim, Świdwin, Karlino, Drawno, Borne Sulinowo, Wałcz,
paszport Pojezierza Drawskiego,
„Woda i kultura” – pakiety łączące wypoczynek nad wodą z ofertą krajoznawczą,
udziałem w imprezach,
Pojezierze Drawskie – cykl imprez (połączenie kalendarza imprez wodnych, krajoznawczych,
kulturalnych, rozrywkowych).
Idea połączenia ze sobą systemem wodnym rzek i jezior obszaru bardzo różnorodnego,
położonego wśród lasów, wzgórz, z ukrytymi pomiędzy nimi spokojnymi miastami i wsiami.
Produkt wyróżnia to, że jest swoistym łącznikiem pomiędzy Morzem Bałtyckim a środkową częścią Polski –
Drawą, Gwdą i Piławą prowadzącą na południe, do Wielkopolski.
Inspiracją do produktu był program „Cztery Pory Roku na Pojezierzu Drawskim” oraz idea
połączenia wszystkich pojezierzy i dorzeczy tej części Województwa Zachodniopomorskiego
pod egidą Pojezierza Drawskiego.
.
Lokalne Grupy Działania, Związek Miast Gmin Dorzecza Parsęty, różne podmioty obsługujące segmenty
turystyki wodnej, instytucje i organizacje związane kulturą, Drawski Park Krajobrazowy, Nadleśnictwa, RZGW,
podmioty branży turystycznej, organizatorzy turystyczni, przewodnicy.
3.4.
„Kraina wodna dorzecza Parsęty i Regi”
Główna myśl: Parsęta i Rega to dwie rzeki Przymorza – jedne z najdłuższych w Polsce rzek uchodzących
bezpośrednio do Bałtyku. Obie rzeki wraz z dopływami tworzą malowniczą krainę rzeczną, która kończy się
wraz z ujściem do Morza Bałtyckiego w uzdrowisku Kołobrzeg (Parsęta) i w Trzebiatowie (Rega).
Dorzecze Parsęty i Regi to również subregion, gdzie można dopłynąć kajakiem do morza. Jest to najbardziej
wewnętrznie zróżnicowany obszar „Pojezierza Zachodniopomorskiego” – biegowi rzek towarzyszą
niezamieszkałe obszary leśne (cenne przyrodniczo obszary Natura 2000), spokojne wsie, powiatowe ośrodki
miejskie, kąpieliska nadmorskie i porty tętniące życiem przez cały rok – uzdrowisko Kołobrzeg.
Produkt obejmuje obszar dorzecza obu rzek, uzdrowiska Kołobrzeg i Połczyn–Zdrój, szlaki kajakowe
na rzekach dorzecza Parsęty i Regi (w tym zakresie łączy się z produktem „Zachodniopomorska Kraina
Kajakowa”). Częściowo łączy się również z produktem „Wszystkie drogi prowadzą przez Pojezierza Drawskie”.
Synteza głównej myśli sprowadza się do potencjału opartego na kombinacji „rzeki, przyroda, miasta i wsie”.
Pomijając miasto i gminę Kołobrzeg oraz gminę Trzebiatów, obszar dorzecza Parsęty i Regi jest dość słabo
zagospodarowany turystycznie. W celu zwiększenia atrakcyjności turystycznej niezbędna jest kontynuacja
rozpoczętych działań w zakresie rozwoju turystyki wodnej oraz ekoturystyki i turystyki na obszarach wiejskich.
Główna motywacja do skorzystania z produktu: potrzeba kontaktu z naturą, obserwacji przyrody,
odpoczynku z dala od zgiełku, chęć poznania nowych miejsc, poszukiwanie wyzwań, potrzeba różnorodności
(od ciszy wsi po gwar uzdrowiska Kołobrzeg).
Cechy markowego produktu: różnorodność, ekologiczny charakter, klimatyczność, uzdrowiskowość
(również klimatyczny Kołobrzeg), pasja.
- 166 -
Docelowy odbiorca: zróżnicowanie wewnętrzne produktu przekłada się na różnorodny charakter
odbiorców. Najważniejsze będą następujące grupy: subsegmenty kajakarzy segmentu aktywny,
sportowy i ekoturyści z segmentu hobbysta, wypoczynkowi – aktywny, wypoczynkowi – wrażeniowy
z segmentu wypoczynkowego.
Czasokres produktu: produkt o potencjale całorocznym (z uwagi na włączenie potencjału walorów
wypoczynkowych, uzdrowiskowych, kulturowych). Produkt najbardziej atrakcyjny jest w sezonie letnim
(również na dłuższe pobyty). Wysiłki powinny również zostać skoncentrowane na stworzeniu atrakcyjnej oferty
pakietów weekendowych, dla różnych grup odbiorców, z naciskiem na ofertę pozasezonową.
Kluczowe atrakcje i elementy: produkt oparty zostanie przede wszystkim na szlakach rzecznych
obu dorzeczy, miastach, zbiornikach wodnych, obszarach chronionego krajobrazu; wsparty zostanie
atrakcyjną ofertą uzupełniającą, obejmującą atrakcje przyrodnicze (obszary Natura 2000 obu dorzeczy,
Parsęta – kraina łososia), kulturalne, obiekty rekreacyjno–sportowe (w produkcie ujęty zostałby również
projekt „Kajakiem do Morza”). Elementy produktu to również: uzdrowiska (Połczyn-Zdrój i Kołobrzeg),
miasta (Świdwin, Łobez, Gryfice, Szczecinek, Karlino, Kołobrzeg), zabytki (Bazylika Katedralna w Kołobrzegu,
zamek w Świdwinie), atrakcje przyrodnicze (Głaz Trygław w Tychowie), zabytkowe wsie, układy staromiejskie
i średniowieczne systemy obronne (Kołobrzeg, Świdwin, Trzebiatów), ośrodki władzy książęcej (Świdwin),
zabytki techniki i przemysłu (m.in. elektrownie i jeziora zaporowe). Ważnym elementem produktu
będzie infrastruktura dla kajakarzy (opisana w produkcie „Zachodniopomorska Kraina Kajakowa”),
infrastruktura dla ekoturystyki i turystyki na obszarach wiejskich (gospodarstwa agroturystyczne i ekologiczne,
produkty kuchni tradycyjnej, ośrodki edukacji ekologicznej, stawy rybne, gospodarstwa rybackie,
Szlak Konny i obiekty znajdujące się na nim). Wdrożenie produktu jest związane z rozwojem
infrastruktury turystycznej w dorzeczach Parsęty i Regi (zagospodarowanie rzek dla turystyki wodnej,
rozwój bazy noclegowej i gastronomicznej, szczególnie wzdłuż rzek, poprawa estetyki miast,
przez które przepływają Parsęta i Rega).
Imprezy i wydarzenia wpisujące się w produkt: imprezy kajakowe, wymienione w podrozdziale trzecim
rozdziału II „Programu”. Pozostałe imprezy, organizowane na obszarze dorzecza Parsęty i Regi:
m.in. „Bitwa o Krowę” w Karlinie i Świdwinie, „Sunrise Festiwal” w Kołobrzegu, „Młodzieżowy Zlot Harleyów
w Kołobrzegu”, „Łobeski Memoriał Szachowy” w Łobzie, „Lato z Węgorzem” w Węgorzynie.
• „Krajobraz dorzecza Parsęty i Regi” – oferta pakietów krajoznawczych, łącząca rekreację wodną
na rzekach dorzeczy Parsęty i Regi z edukacją ekologiczną,
• „Rzeka i wieś” – oferta pakietowa pobytów na obszarach wiejskich, połączona z rekreacją wodną
na wybranych szlakach rzecznych,
• karta turystyczna dorzecza Parsęty i Regi,
• „Przyroda widziana z rzeki” – produkty dla ekoturystów, obejmujące wycieczki wzdłuż rzek
lub spływy łodziami (pontonami, kajakami) na rzekach,
• „Szlak elektrowni wodnych dorzecza Parsęty i Regi”.
Obie główne rzeki są jednymi z najważniejszych rzek Przymorza w Polsce i drugimi co do ważności
po Odrze w Województwie Zachodniopomorskim. Rzeki mają swoje źródła na Pojezierzu Drawskim
i tworzą rozbudowany system dorzeczy, które łączą atrakcyjne szlaki kajakowe. Parsęta to kraina łososia
– rzeka tajemnicza, zmienna. Poszczególne dorzecza objęte są Programem „Natura 2000”: „Dorzecze Parsęty”,
„Dorzecze Regi” (dawniej „Dolina Regi”) i „Trzebiatowsko–Kołobrzeski Pas Nadmorski”.
- 167 -
Inspiracją dla produktu jest zagospodarowanie Odry (również w części dolnośląskiej),
rozwój turystyki wodnej nad Notecią, zagospodarowanie rzeki Pasłęki wraz z okolicznymi terenami
(jest to również rzeka Przymorza), zagospodarowanie „Krainy Kanału Elbląskiego”.
Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi, Lokalne Grupy Działania,
Lokalne Grupy Rybackie, lokalna branża turystyczna, różne podmioty obsługujące segmenty turystyki wodnej,
instytucje i organizacje związane z kulturą, Nadleśnictwa, RZGW, podmioty branży turystycznej,
organizatorzy turystyczni, przewodnicy.
3.5.
„Zachodniopomorskie na wędkę”
Główna myśl: rzeki i jeziora „Pojezierza Zachodniopomorskiego” stwarzają doskonałe walory
dla wędkarstwa. Są zasobne w różne gatunki ryb – praktycznie można tu łowić wszystkie gatunki
ryb słodkowodnych. Dodatkowo rzeki przymorza umożliwiają łowienie ryb morskich, wędrujących w górę rzek
na tarło (Parsęta jest nazywana krainą łososia). Łowiska naturalne i stworzone przez człowieka położone
są w atrakcyjnym otoczeniu lasów, obszarów objętych ochroną krajobrazu. Wszystko to stwarza
dogodne warunki do wykreowania markowego produktu turystycznego dla amatorów wędkarstwa. Produkt
obejmie łowiska na terenie Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi.
Główna motywacja do skorzystania z produktu: możliwość uprawiania hobby w bliskim kontakcie
z naturą, poszukiwanie atrakcyjnych i zasobnych łowisk, chęć przeżycia przygody wędkarskiej,
łowienia ryb niedostępnych na innych rzekach śródlądowych.
Cechy markowego produktu: naturalny, niezwykły, spokojny, ekologiczny, rzeczno–morski, bogaty,
różnorodny, zmienny (jak charakter rzek).
Docelowy odbiorca: głównie segment hobbysta (wędkarze rekreacyjni, wędkarze „klubowicze”,
uczestnicy imprez wędkarskich).
Czasokres produktu: od wiosny do jesieni, a także w zimie (jeśli stworzone zostaną warunki
do uprawiania wędkarstwa podlodowego oraz infrastruktura całoroczna dla wędkarstwa).
Kluczowe atrakcje i elementy: łowiska na jeziorach i rzekach, rybne stawy hodowlane i inne łowiska.
Istniejąca infrastruktura techniczna dla wędkarzy (pomosty, miejsca biwakowe, ośrodki nad jeziorami i rzekami,
warunki do wędkowania z łodzi), infrastruktura społeczna (gospodarstwa rybackie, Koła PZW,
sklepy wędkarskie, prywatne stawy, wypożyczalnie łodzi i innego sprzętu). Niezbędne będzie zapewnienie
odpowiedniej infrastruktury dla wędkarzy: budowa nowej infrastruktury oraz modernizacja istniejącej
(pomostów, kładek, stanic wędkarskich, miejsc postojowych i biwakowych, usług: wypożyczenie łodzi,
system zakup kart i pozwoleń wędkarskich, map, informacji dla wędkarzy). Podstawą tego produktu
jest zapewnienie sieci ośrodków oferujących usługi dla wędkarzy (ośrodki kempingowe,
punkty gastronomiczne, sieć sprzedaży pozwoleń) oraz organizacja centrów kompleksowej obsługi wędkarzy.
Stworzy to możliwość do zorganizowania w poszczególnych ośrodkach różnego rodzaju wzajemnie
powiązanych zawodów wędkarskich.
Imprezy i wydarzenia wpisujące się w produkt: imprezy wędkarskie, wymienione w podrozdziale trzecim
rozdziału II „Programu”. Sugerowanie jest opracowanie we współpracy z PZW atrakcyjnych nowych imprez
oraz opracowanie regionalnego kalendarza stałych imprez wędkarskich.
- 168 -
• sieć barów wędkarskich, oferujących dania rybne i dających również możliwość
przyrządzenia złowionych ryb,
• certyfikacja łowisk,
• karta wędkarska „Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
• „Festiwal rybny” – połączenie imprez wędkarskich, odbywających się w różnych miejscach
„Pojezierza Zachodniopomorskiego”,
• „Wybory wędkarza Pojezierza Zachodniopomorskiego”.
Atrakcyjne, czyste i bezpieczne łowiska, obfitujące we wszystkie gatunki ryb. Najbardziej wyróżniającym
elementem jest możliwość łowienia łososia na Parsęcie (również na Redze).
Inspiracją dla produktu była organizacja produktu „Łowiska
oraz stworzenie atrakcyjnej, sieciowej oferty dla wędkarzy.
Noteckie”
w
dorzeczu
Noteci
Lokalne Grupy Działania, Lokalne Grupy Rybackie, PZW, Gospodarstwa Rybackie, DPN i Parki Krajobrazowe,
Nadleśnictwa, RZGW, podmioty branży turystycznej, podmioty obsługujące wędkarzy, właściciele
prywatnych łowisk.
4. Wytyczne do budowania marki turystycznej
opartej na potencjale turystyki wodnej
Marka jest obecnie głównym czynnikiem wyróżnienia miast i regionów. Powinna być spójną ideą,
która obejmie wszystkie obszary związane z rozwojem danego obszaru . Musi spinać kluczowe wartości
i działania na rzecz rozwoju. Województwo Zachodniopomorskie posiada strategię marki.
„Sprawny rozwój regionów wymaga od osób nimi zarządzających wykorzystywania nowoczesnych narzędzi
168
marketingowych w celu efektywnej promocji. Jednym z nich jest „Strategia Marki Regionu.”
Główną cechą marki Regionu jest różnorodność, która dotyczy wielu obszarów i odnosi się również do turystyki.
Marka Województwa Zachodniopomorskiego wyrażona jest w postaci wizualnej (logo) oraz werbalnej (hasło)
„Zachodniopomorskie morze przygody”. To hasło definiuje charakter marki, która spinać powinna
wszelkie inicjatywy realizowane w Województwie Zachodniopomorskim.
Opierając się na powyższym założeniu, w opracowywanym „Programie” zaproponowano
opracowanie marki turystycznej „Pojezierze Zachodniopomorskie”. Marka ta obejmuje obszar
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi. Stanowić będzie
jeden z elementów „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”, jako szerszej inicjatywy budowania marki
w obszarze turystyki wodnej Województwa Zachodniopomorskiego. Powiązania te obrazuje poniższy rysunek.
168
www.wzp.pl
- 169 -
Rysunek 34: Powiązania marki „Pojezierze Zachodniopomorskie” z marką regionalną
oraz marką turystyczną „Zachodniopomorska Kraina Wodna”
Dalszym krokiem powinno być opracowanie programu marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”,
jako całościowej koncepcji łączącej obszar realizacji „Programu”, czyli Pojezierze Drawskie, Myśliborskie,
Wałeckie oraz dorzecze Parsęty i Regi. W celu zbudowania marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”
rekomendowane są następujące działania:
•
•
•
•
•
•
•
zdefiniowanie celów i założeń (wynikają one w wytycznych, zawartych w podrozdziale 1.2 rozdziału VI),
wskazanie obietnicy marki,
określenie głównych elementów: filary, wartości, korzyści, cechy, atrybuty,
zdefiniowanie szczegółowych powiązań pomiędzy marką Województwa Zachodniopomorskiego,
a marką turystyczną „Zachodniopomorska Kraina Wodna”,
opracowanie logo (w powiązaniu z identyfikacją wizualną markowych produktów)
i systemu identyfikacji wizualnej,
opracowanie programu komunikacji marketingowej marki,
opracowanie programu wdrażania i współpracy.
Niektóre z wskazanych elementów zostały wstępnie określone w niniejszym „Programie”,
na poziomie bazowych założeń. Obietnica marki „Pojezierze Zachodniopomorskie” odwołuje się
do wysokich walorów krajobrazowych i krajoznawczych oraz spokojnego wypoczynku nad wodą
i rekreacji wodnej (żeglarskiej, kajakowej) na Pojezierzu Drawskim, Myśliborskim, Wałeckim
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi. To odróżnia turystykę wodną na tym obszarze od innych,
konkurencyjnych destynacji. W „Programie” wskazane i opisane zostały kluczowe filary marki:
- 170 -
są to jeziora i rzeki, zagospodarowane turystycznie i stwarzające warunki do różnorodnego wypoczynku
i aktywności nad wodą. Marka „Pojezierze Zachodniopomorskie” opiera się na koncepcji markowych
produktów turystycznych, odwołujących się do potencjału turystyki wodnej. Oparcie marki na produktach,
jako filarach, pokazuje poniższy rysunek.
Rysunek 35: Markowe produkty turystyczne „Programu” – filary marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”
Dla poszczególnych produktów zostały wskazane główne wartości, korzyści i cechy
oraz kierunek pozycjonowania. Aby móc wypełnić markę „Pojezierze Zachodniopomorskie” treścią,
umożliwić jej rozwój, należy dokonać tzw. „transferu wizerunku marki”. Kierunek tego transferu
przebiegać
będzie
od
markowych
produktów
turystycznych
do
marki
turystycznej
„Pojezierze Zachodniopomorskie”. W tym sensie należy stwierdzić, że zostały wskazane bazowe wytyczne
do budowania marki „Pojezierze Zachodniopomorskie”, jako submarki „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej”.
5. Wytyczne realizacyjne dla wdrażania koncepcji
produktu turystycznego
Realizacja założeń „Programu”, w szczególności koncepcji budowy produktu turystycznego
w oparciu o potencjał turystyki wodnej Regionu wymaga opracowania planu wdrożenia,
wskazania i zabezpieczenia czynnika ludzkiego, finansowego i technicznego. Wyzwaniem dla realizacji
„Programu” jest jej „instytucjonalizacja”, czyli stworzenie trwałej podstawy organizacyjnej i finansowej
dla wsparcia realizacji. W rozdziale VI wskazane zostały ogólne wytyczne programowe dotyczące
realizacji poszczególnych działań i zadań operacyjnych. Zaproponowani zostali partnerzy
dla konkretnych projektów i inwestycji oraz rekomendacje dotyczące koordynacji współpracy partnerskiej
na rzecz wdrażania „Programu”.
Obszar realizacji „Programu” jest bardzo rozległy i tworzą go niepowiązane w części ze sobą krainy.
Z tego względu wskazane jest, aby rolę inicjatora i głównego koordynatora wdrażania „Programu”
- 171 -
i zawartej w nim koncepcji budowy markowych produktów turystycznych wzięło na siebie
Województwo Zachodniopomorskie. Samorząd Województwa powinien zbudować sieć współpracy
i powierzyć na dalszym etapie koordynację wdrażania istniejącemu już podmiotowi, który skupiać będzie
samorządy lokalne, branżę turystyczną i turystyczne organizacje pozarządowe. Alternatywą jest powołanie
nowego podmiotu. Z uwagi jednak na mnogość funkcjonujących organizacji (Lokalne Organizacje Turystyczne,
Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, Unia Miast i Gmin Dorzecza Regi, Stowarzyszenie Gmin
Powiatu Wałeckiego, Lokalne Grupy Działania), sugerowane jest połączenie wysiłków tych organizacji.
Tu polem działania jest współpraca z Zachodniopomorską Regionalna Organizacją Turystyczną,
Forum Turystyki Regionów oraz innymi branżowymi organizacjami. Warto mieć jednak na względzie,
że jedną z propozycji zawartych w tym „Programie” jest powołanie Klastra Turystycznego
„Pojezierza Zachodniopomorskiego”. Klaster będzie miał duże szanse i możliwości działań,
w tym w skutecznym pozyskiwaniu środków unijnych w następnym okresie programowania.
Wdrażanie „Programu” przebiegać będzie w perspektywie długookresowej (włączając kolejny
okres programowania środków unijnych, czyli lata 2014 – 2020). Z uwagi na potrzebę pozyskiwania
środków zewnętrznych na realizację poszczególnych projektów i inwestycji, należy dopasować ramowy plan
wdrożenia do czasokresu obowiązywania obecnego okresu programowania oraz ważności regionalnych
dokumentów strategicznych (np. „Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim
do 2015 r.” obowiązuje jeszcze przez 4 lata). Wdrażanie opracowanego „Programu” powinno przebiegać
w trzech następujących etapach:
•
•
•
etap przygotowawczy do wdrożenia: zainicjowanie przez Województwo Zachodniopomorskie
wdrażania „Programu”, przeprowadzenie konsultacji, powołanie zespołów roboczych,
zainicjowanie powołania partnerstwa i przygotowanie szczegółowego programu współpracy
partnerskiej, utworzenie Klastra Turystycznego „Pojezierze Zachodniopomorskie”, analiza
i ocena możliwości realizacji poszczególnych zapisów „Programu”, opracowanie rekomendowanych
programów działań; na tym etapie nastąpiłoby szczegółowe zaplanowanie realizacji działań
i zadań operacyjnych, w tym przede wszystkim koncepcji markowych produktów turystycznych,
wdrożenie procedur pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania poszczególnych projektów
i inwestycji, zabezpieczenie środków na realizację w budżetach partnerów „Programu”
(w szczególności samorządów lokalnych); czasokres etapu przygotowawczego: lata 2012 - 2013,
czyli czas do zakończenia obecnego okresu programowania, kiedy przygotowane zostaną
wytyczne dotyczące kolejnego okresu, weryfikowany będzie potencjał i możliwości
oraz regionalna strategia turystyczna,
etap realizacyjny: realizacja działań i zadań operacyjnych przewidzianych w „Programie”,
rozwój markowych produktów turystycznych (w tym opracowywanie i wdrażanie nowych produktów),
sieciowanie oferty turystycznej, budowanie marki „Pojezierza Zachodniopomorskiego”, współpraca
w budowaniu marki turystycznej „Zachodniopomorska Kraina Wodna”, rozwój współpracy
partnerskiej,
wspólna
promocja
Pojezierza
Drawskiego,
Myśliborskiego,
Wałeckiego
oraz dorzecza Parsęty i Regi w ramach wspólnego brandu turystycznego: „Pojezierze
Zachodniopomorskie”; realizacja przedsięwzięć zaplanowanych w „Programie” uzależniona będzie
przede wszystkim od możliwości finansowych samorządów lokalnych, dlatego ważne jest opracowanie
zasad subregionalnej polityki inwestycyjnej i pozyskiwanie przy wsparciu Województwa
Zachodniopomorskiego inwestorów, rozwój inwestycji turystycznych; czasokres etapu realizacji:
lata 2014 – 2019,
etap rozliczenia i zakończenia: podsumowanie realizacji „Programu”, ocena stopnia wdrożenia
poszczególnych projektów i inwestycji, ocena stopnia rozwoju infrastruktury turystycznej,
produktu turystycznego (w tym sieciowej oferty turystycznej), rozwoju inwestycji w odniesieniu
- 172 -
do momentu bazowego (czas rozpoczęcia wdrażania „Programu”); na tym etapie nastąpiłoby
formułowanie wniosków końcowych i ocena skuteczności wdrożeń i wpływu podjętych działań
na rozwój turystyki na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi; czasokres etapu: lata 2019 - 2021.
Istotnym zagadnieniem jest wskazanie źródeł finansowania działań i zadań operacyjnych, przewidzianych
do realizacji w „Programie”. Ważnym elementem jest wskazanie zewnętrznych źródeł finansowania,
gdyż ograniczone możliwości własne samorządów lokalnych są istotną przeszkodą w realizacji przedsięwzięć
na rzecz rozwoju turystyki. Jak wspomniano wcześniej, środki z programów dostępnych w bieżącym
okresie programowania są na wyczerpaniu. Z uwagi na fakt, że wiele inwestycji i projektów dotyczących
rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi finansowanych jest z środków unijnych, należy wymienić te programy. Są to:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego,
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska,
Program Operacyjny Kapitał Ludzki,
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka,
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko,
Środki Ministerstwa Kultury i Ministerstwa Edukacji,
Program Operacyjny RYBY,
Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Zachodniopomorskie) –
Niemcy (Meklemburgia/Pomorze Przednie – Brandenburgia),
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – PROW (Środki Inicjatywy Wspólnotowej Leader+),
środki rozdysponowywane w ramach konkursów ogłaszanych przez Polską Organizację Turystyczną,
Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Kultury.
Warto również uwzględnić następujące źródła:
• Program dla Europy Środkowej (dawniej CADSES) w ramach Europejskiej Współpracy Transnarodowej,
• Program Współpracy Międzyregionalnej INTERREG IV C.
W następnym okresie programowania niezbędne jest pozyskiwanie środków finansowych
z odpowiedników wymienionych wyżej programów. Z pewnością Województwo Zachodniopomorskie
dysponować będzie środkami odpowiednika obecnego Regionalnego Programu Operacyjnego.
W polityce regionalnej należałoby uwzględnić zatem, że projekty z obszaru Pojezierza Drawskiego,
Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi, dotyczące rozwoju infrastruktury turystycznej
dla turystyki wodnej, powinny być premiowane. Takie rozwiązanie pozwoliłoby dokapitalizować
gorzej rozwijający się pod względem turystycznym obszar Pasa Pojeziernego i obu dorzeczy.
Finansowanie ze środków zewnętrznych przedsięwzięć związanych z rozwojem turystyki wodnej na obszarze
Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu Parsęty i Regi jest czynnikiem
warunkującym powodzenie we wdrażaniu „Programu”, dlatego możliwie jak najwcześniej należy zaplanować
źródła, z których finansowany będzie ten rozwój.
- 173 -
Zakończenie
Opracowanie „Programu rozwoju turystyki na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego
oraz w dorzeczu Parsęty i Regi” miało na celu przygotowanie wytycznych do rozwoju produktu
turystyki wodnej. Ponieważ niezbędnym warunkiem osiągnięcia sukcesu w rozwoju produktu
jest turystyczne zaplecze infrastrukturalne i społeczne, dokonana została analiza i ocena
potencjału turystycznego. Na podstawie tej analizy, konsultacji z samorządami lokalnymi, instytucjami
wspierającymi rozwój turystyki stwierdzono braki i zaniedbania w zagospodarowaniu turystycznym.
Podmioty działające na obszarze objętym realizacją „Programu” starają się przeciwdziałać temu stanowisku
i inicjują projekty oraz inwestycje na rzecz rozwoju infrastruktury dla turystyki wodnej. Są to jednak działania
często niepowiązane ze sobą. Wśród niektórych partnerów „Programu” nadal panuje przekonanie o tym,
że wystarczą same walory naturalne. Wielu ma jednak świadomość oczekiwań uczestników
rynku turystycznego. Nadal jednak rzeczywistość prezentowana w dokumentach i opracowaniach samorządów
lokalnych jest daleka od stanu faktycznego i opiera się przede wszystkim na promocji walorów naturalnych,
pomijając braki w zagospodarowaniu turystycznym.
Prezentowany „Program” wytycza cele i kierunki działań na rzecz rozwoju turystyki wodnej.
Wskazuje na działania i zadania operacyjne, jakie powinny zostać przedsięwzięte, aby doprowadzić
do docelowego wzrostu atrakcyjności turystycznej tej części Województwa Zachodniopomorskiego,
wzrostu zainteresowania ze strony turystów, a w konsekwencji zwiększenia ruchu turystycznego.
wymienione rezultaty będę miały znaczący wymiar gospodarczy: przyczynią się do rozwoju ekonomicznego
i społecznego obszarów, które charakteryzują się wysokim bezrobociem, słabszym rozwojem gospodarczym
i odpływem młodych ludzi.
„Program” koncentruje się na trzech aspektach. Pierwszy z nich dotyczy budowy atrakcyjnych markowych
produktów turystycznych. W tym celu przedstawiona została koncepcja budowy produktu turystycznego
w oparciu o potencjał turystyki wodnej. Drugi aspekt wskazuje na potrzebę połączenia poszczególnych krain
wchodzących w skład obszaru wspólną marką turystyczną „Pojezierze Zachodniopomorskie”.
W „Programie” przedstawiano wytyczne dotyczące budowania marki turystycznej „Pojezierze
Zachodniopomorskie”. Trzeci z aspektów koncentruje się na połączeniu sił i środków na rzecz rozwoju
turystyki wodnej przez wszystkie podmioty obszaru realizacji „Programu”. Jak wykazano,
działania poszczególnych podmiotów są ze sobą nieskoordynowane i często rywalizują one o te same
środki unijne. Z pewnością nie służy to rozwojowi turystycznemu. Aby urzeczywistnić partnerstwo
na rzecz rozwoju turystyki na obszarze Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz w dorzeczu
Parsęty i Regi, zaproponowane zostały również główne założenia programu współpracy partnerskiej.
W przedstawionym „Programie” zawarto rekomendacje dotyczące wdrożenia i finansowania realizacji
zaplanowanych działań i zadań. Z uwagi na moment opracowywania „Programu” mają one charakter
ogólnych wskazań. Warto mieć na uwadze, że niniejszy „Program” jest powiązany z innymi inicjatywami
na rzecz rozwoju turystyki w Województwie Zachodniopomorskim. Autorzy „Programu” odnieśli się
do zapisów strategii regionalnych i innych istotnych dokumentów. „Program” jest rekomendowany
do wdrożenia, jako zgodny z „Strategią Rozwoju Turystyki w Województwie Zachodniopomorskim do 2015 r.”.
- 174 -
Wykaz partnerów do konsultacji
W związku z realizacją zadania przeprowadzono szereg spotkań w obszarze obejmującym „Program”.
Zrealizowano również konsultacje z poniższymi urzędami, instytucjami i organizacjami:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Urzędy miast i gminy: Czaplinek, Kalisz Pomorski, Drawsko Pomorskie, Ostrowice, Złocieniec,
Borne Sulinowo, Szczecinek – miasto, Szczecinek – gmina, Grzmiąca, Barwice, Drawno,
Połczyn-Zdrój, Mirosławiec, Człopa, Tuczno, Wałcz – miasto, Wałcz – gmina, Myślibórz,
Nowogródek Pomorski, Barlinek, Moryń, Chojna, Trzcińsko-Zdrój, Lipiany, Przelewice, Pełczyce,
Trzebiatów, Gryfice, Płoty, Resko, Łobez, Węgorzyno, Świdwin – miasto, Świdwin – gmina,
Kołobrzeg – miasto, Kołobrzeg – gmina, Gościno, Dygowo, Białogard – miasto, Białogard – gmina,
Karlino, Tychowo,
Starostwa Powiatowe w powiatach: drawskim, szczecineckim, świdwińskim, wałeckim,
myśliborskim, gryfińskim, pyrzyckim, choszczeńskim, gryfickim, łobeskim, kołobrzeskim,
białogardzkim,
Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie i Poznaniu,
Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne w Szczecinie,
Drawieński Park Narodowy, Drawski Park Krajobrazowy, Zachodniopomorski Zarząd Melioracji
i Urządzeń Wodnych w Szczecinie,
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Szczecinie, Poznaniu i Szczecinku
wraz z podlegających im znajdującymi się na terenie Województwa Zachodniopomorskiego
Nadleśnictwami,
Lokalne Grupy Działania: Stowarzyszenie „Lider Pojezierza” w Barlinku, Stowarzyszenie
Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo Drawy” w Złocieńcu, Fundacja Lider Wałecki w Wałczu,
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Gryflandia” w Gryficach i Lokalna Grupa Rybacka
„Partnerstwo Drawy”,
branża turystyczna oraz przodownicy turystyki kajakowej,
Szczecinecka Lokalna Organizacja Turystyczna, Lokalna Organizacja Turystyczna „Wokół Drawy”.
- 175 -
Spis rysunków i tabel
Rysunek 1: Obszary składające się na markę turystyczną „Zachodniopomorska Kraina Wodna” .......................... 5
Rysunek 2: Terytorialny zasięg realizacji „Programu” ............................................................................................ 6
Rysunek 3: Kluczowe etapy prac nad „Programem” ............................................................................................. 10
Rysunek 4: Struktura Programu rozwoju turystyki wodnej na obszarze Pojezierza Drawskiego.......................... 12
Rysunek 5: Infrastruktura turystyczna dla rozwoju turystyki wodnej .................................................................. 25
Rysunek 6: Jeziora Województwa Zachodniopomorskiego w rankingu jezior „Wprost” ..................................... 35
Rysunek 7: Zagospodarowanie Jeziora Drawsko .................................................................................................. 37
Rysunek 8: Zagospodarowanie Jeziora Siecino ..................................................................................................... 38
Rysunek 9: Zagospodarowanie Jeziora Trzesiecko ................................................................................................ 39
Rysunek 10: Zagospodarowanie Jeziora Wielimie ............................................................................................... 39
Rysunek 11: Zagospodarowanie Jeziora Lubie ...................................................................................................... 40
Rysunek 12: Zagospodarowanie Jeziora Pile ......................................................................................................... 41
Rysunek 13: Zagospodarowanie Jeziora Komorze ................................................................................................ 41
Rysunek 14: Zagospodarowanie Jeziora Myśliborskiego ...................................................................................... 42
Rysunek 15: Zagospodarowanie Jeziora Morzycko ............................................................................................... 43
Rysunek 16: Zagospodarowanie Jeziora Barlineckiego ......................................................................................... 43
Rysunek 17: Zagospodarowanie Jeziora Betyń (Bytyń) Wielki ............................................................................. 44
Rysunek 18: Zagospodarowanie turystyczne Jeziora Zdbiczno ............................................................................. 45
Rysunek 19: Zagospodarowanie turystyczne Jeziora Raduń ............................................................................... 46
Rysunek 20: Oznakowanie na Pojezierzu Drawskim ............................................................................................. 54
Rysunek 21: Schemat struktury zarządzania akwenami wodnymi ....................................................................... 87
Rysunek 22: Mapa zasięgu oddziaływania RZGW w Szczecinie i w Poznaniu ....................................................... 87
Rysunek 23: Zachodniopomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Szczecinie i jego oddziały terenowe
(T/O) ...................................................................................................................................................................... 88
Rysunek 24: Zakres oddziaływania Ustawy Prawo wodne .................................................................................... 89
Rysunek 25: Inne regiony pojezierne w Polsce ..................................................................................................... 92
Rysunek 26: Metodyka wyznaczania celów „Programu” .................................................................................... 129
Rysunek 27: Cel ogólny (główny) i cele rozwijające (szczegółowe) dla „Programu” ........................................... 130
Rysunek 28: Powiązanie celów „Programu” z dokumentami strategicznymi Województwa
Zachodniopomorskiego....................................................................................................................................... 146
Rysunek 29: Ujęcie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji „Programu” w „Planie zagospodarowania
przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010” .......................................................................... 147
Rysunek 30: Powiązania pomiędzy rodzajami produktów turystycznych ........................................................... 153
Rysunek 31: Dominujące geograficzne segmenty rynku turystycznego obszaru realizacji „Programu” ............ 157
Rysunek 32: Weekend na „Pojezierzu Zachodniopomorskim” ........................................................................... 160
Rysunek 33: Główne produkty turystyczne planowane w ramach koncepcji produktu turystycznego opartego na
potencjale turystyki wodnej obszaru realizacji „Programu” ............................................................................... 161
Rysunek 34: Powiązania marki „Pojezierze Zachodniopomorskie” z marką regionalną oraz marką turystyczną
„Zachodniopomorska Kraina Wodna” ................................................................................................................ 170
Rysunek 35: Markowe produkty turystyczne „Programu” – filary marki „Pojezierze Zachodniopomorskie” .... 171
- 176 -
Tabela 1: Struktura obszaru objętego „Programem” .............................................................................................. 7
Tabela 2: Największe jeziora Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi 15
Tabela 3: Największe rzeki Pojezierza Drawskiego, Myśliborskiego, Wałeckiego oraz dorzecza Parsęty i Regi ... 19
Tabela 4: Baza noclegowa obszaru objętego „Programem” – obiekty i miejsca noclegowe ogółem wg GUS -u . 30
Tabela 5: Baza noclegowa obszaru objętego „Programem” – obiekty i miejsca noclegowe w poszczególnych
kategoriach wg danych gmin ................................................................................................................................ 31
Tabela 6: Skategoryzowana baza noclegowa obszaru objętego „Programem” w Ewidencji Obiektów
Hotelarskich Ministerstwa Sportu i Turystyki ....................................................................................................... 33
Tabela 7: Baza gastronomiczna obszaru objętego „Programem” – obiekty wg danych gmin .............................. 33
Tabela 8: Infrastruktura dla turystyki wodnej na najważniejszych jeziorach ........................................................ 46
Tabela 9: Przystanie żeglarskie na obszarze realizacji „Programu” ...................................................................... 47
Tabela 10: Zagospodarowanie przystani żeglarskich na najważniejszych jeziorach obszaru objętego
„Programem” ........................................................................................................................................................ 47
Tabela 11: Przystanie żeglarskie u ujścia Regi i Parsęty ........................................................................................ 49
Tabela 12: Jeziora antropogeniczne w dorzeczu Parsęty i Regi ............................................................................ 51
Tabela 13: Zestawienie elektrowni wodnych obszaru objętego „Programem” .................................................... 52
Tabela 14: Najważniejsze szlaki wodne obszaru objętego „Programem” ............................................................ 59
Tabela 15: Wypożyczalnie sprzętu wodnego ........................................................................................................ 62
Tabela 16: Ośrodki sportów wodnych................................................................................................................... 63
Tabela 17: Kluby żeglarskie i kajakowe ................................................................................................................. 64
Tabela 18: Organizatorzy imprez wodnych (organizacja spływów kajakowych, regat żeglarskich)...................... 65
Tabela 19: Bazy i ośrodki dla płetwonurków ........................................................................................................ 65
Tabela 20: Rejsy statkiem po jeziorach ................................................................................................................. 65
Tabela 21: Oddziały WOPR na terenie realizacji „Programu” ............................................................................... 66
Tabela 22: Wykaz bezpiecznych kąpielisk na jeziorach obszaru realizacji „Programu” ........................................ 66
Tabela 23: Podmioty sprzedające pozwolenia wędkarskie ................................................................................... 68
Tabela 24: Koła rybackie na obszarze realizacji „Programu” ................................................................................ 69
Tabela 25: Informacja turystyczna na obszarze realizacji „Programu” ................................................................. 70
Tabela 26: Organizatorzy turystyczni, pośrednicy i agenci obszaru realizacji „Programu”................................... 72
Tabela 27: Licencjonowani organizatorzy i pośrednicy turystyczni z obszaru realizacji „Programu” ................... 73
Tabela 28: Lokalne organizacje turystyczne .......................................................................................................... 74
Tabela 29: Inne organizacje wspierające rozwój turystyki wodnej ....................................................................... 75
Tabela 30: Największe duże jeziora zaporowe w Polsce pełniące również funkcje turystyczne ......................... 95
Tabela 31: Najważniejsze szlaki kajakowe w Polsce ............................................................................................. 96
Tabela 32: Projekty i inwestycje w zakresie zagospodarowania akwenów i terenów wokół nich – projekty
zrealizowane lub w trakcie realizacji ................................................................................................................... 101
Tabela 33: Projekty i inwestycje w zakresie zagospodarowania akwenów i terenów wokół nich – projekty
planowane do realizacji ...................................................................................................................................... 104
Tabela 34: Projekty i inwestycje w zakresie urządzeń i instalacji hydrotechnicznych oraz prac hydrotechnicznych
............................................................................................................................................................................ 111
Tabela 35: Projekty i inwestycje drogowe .......................................................................................................... 115
Tabela 36: Ocena potencjału wewnętrznego w zakresie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji
„Programu” ......................................................................................................................................................... 124
Tabela 37: Ocena potencjału zewnętrznego w zakresie rozwoju turystyki wodnej na obszarze realizacji
„Programu” ......................................................................................................................................................... 126
Tabela 38: Opis działań i zadań w ramach celu: Rozwój zintegrowanej oferty markowych produktów
turystycznych w zakresie śródlądowej turystyki wodnej .................................................................................... 131
Tabela 39: Opis działań i zadań w ramach celu: Budowa nowej i modernizacja istniejącej infrastruktury dla
turystyki wodnej ................................................................................................................................................. 134
- 177 -
Tabela 40: Opis działań i zadań w ramach celu: Opracowanie i wdrożenie wspólnej marki turystycznej w
ramach „Zachodniopomorskiej Krainy Wodnej .................................................................................................. 139
Tabela 41: Opis działań i zadań w ramach celu: Zapewnienie systemu zintegrowanej komunikacji marketingowej
(promocji) turystyki wodnej ................................................................................................................................ 140
Tabela 42: Opis działań i zadań w ramach celu: Zbudowanie partnerstwa na rzecz rozwoju i promocji
śródlądowej turystyki wodnej ............................................................................................................................. 143
Tabela 43: Karta projektu: „Wprowadzenie ułatwień dla kajakarzy w miejscach przenosek oraz zapewnienie
systemu wózków do transportu kajaków” .......................................................................................................... 149
Tabela 44: Karta projektu: „Stworzenie „Zachodniopomorskiego Centrum Windsurfingu i Kitesurfingu nad
Jeziorem Wielimie” w Gwdzie Wielkiej” ............................................................................................................. 150
Tabela 45: Segmenty rynku turystycznego Pasa Pojeziernego według Audytu Turystycznego Województwa
Zachodniopomorskiego” ..................................................................................................................................... 156
Tabela 46: Struktura głównych segmentów – odbiorców produktów turystyki wodnej obszaru objętego
„Programem” ...................................................................................................................................................... 158
- 178 -
Słownik podstawowych terminów związanych z turystyką wodą169
Przystań (żeglarska, kajakowa) – miejsce odpowiednio przystosowane do przybijania, cumowania
i postoju jachtów i innych niewielkich jednostek pływających. Wyznacza się je w osłoniętych miejscach:
brzegi rzek, jeziora czy wyspy. Przystanie wyposażone są w pomosty stałe (drewniane, rzadziej betonowe)
lub pływające (metalowe) umożliwiające bezpieczne dobijanie jednostek. W bliskim obszarze przystani
znajdować mogą się też: podstawowe urządzenia socjalne dla żeglarzy – gości, pole biwakowe,
miejscowy klub żeglarski, ośrodek szkoleniowy, itp. Prawnym gospodarzem przystani może być
np.: miasto, gmina lub też osoba prywatna. Osoba zarządzająca przystanią tradycyjnie jest nazywana
bosmanem. Większym odpowiednikiem przystani jest marina, port jachtowy. Dobrze wyposażone
przystanie posiadają (korzystanie w większości odpłatne):
•
sanitariaty (WC, prysznice, itp.),
•
dostęp do wody pitnej,
•
podłączenie do energii elektrycznej.
Stanica (żeglarska, kajakowa), stanica turystyczna – niewielki obiekt lądowy (schronisko turystyczne)
położone nad wodą i obsługujące śródlądową turystykę wodną, wyposażone w pomieszczenia noclegowe,
gastronomiczne ewentualnie pomieszczenia na łodzie. Przystanie wyposażone są w pomosty stałe
lub pływające umożliwiające bezpieczne dobijanie jednostek. Wyznacza się je w osłoniętych miejscach:
brzegi rzek, jeziora czy wyspy. Większym odpowiednikiem stanicy jest przystań.
Marina, port jachtowy – mały lub średni port (również wydzielona część portu tj. basen jachtowy)
przystosowany do przybijania, cumowania i postoju jachtów i innych niewielkich jednostek pływających.
Obszar portu osłonięty jest zazwyczaj od strony otwartego akwenu falochronem w sposób naturalny
lub sztuczny. Mariny wyposażone są w pomosty stałe (betonowe, drewniane, metalowe) umożliwiające
bezpieczne dobijanie jednostek. Najczęściej posiadają też stacje paliwowe, dźwig, slip oraz urządzenia
sanitarne. W bliskim obszarze mariny znajdować mogą się również: kempingi, ośrodek wypoczynkowo–
rekreacyjny, klub żeglarski, itp. Prawnym gospodarzem mariny może być np.: osoba prywatna czy też miasto,
gmina, itd. Mariny śródlądowe zlokalizowane są m.in.: w Giżycku, Mikołajkach, Węgorzewie, Tczewie.
Na terenie Województwa Zachodniopomorskiego śródlądowe mariny znajdują się na terenie Jeziora Dąbie
i Zalewu Szczecińskiego. Dobrze wyposażone mariny posiadają (korzystanie w większości odpłatne):
•
sanitariaty (WC, prysznice itp.),
•
dostęp do wody pitnej,
•
podłączenie do energii elektrycznej,
•
pompy do opróżniania zbiorników ze ściekami,
•
urządzenia portowo–remontowe (dźwig, slip, itp.),
•
punkt informacji (pogoda, mapy, itp.),
•
zaplecze gastronomiczne,
•
sklep żeglarski.
169
W. Skóra, „Założenia do projektowania marin i stanic kajakowych”, Fundacja Szansa, Projekt realizowany w ramach FIO,
Seria „Polskie Szlaki Wodne”, 2007.
- 179 -
Wykaz źródeł
1. T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski, „Geografia Turystyki Polski”.
Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002, s. 284.
2. K. Kowalski „Gospodarka nieruchomościami pokrytymi powierzchniowymi wodami płynącymi”.
Wrocław 2010, Grunt i woda.pl
3. „Kierunki Rozwoju Turystyki do 2015 r.”
Ministerstwo Sportu i Turystyki, Warszawa 2008.
4. www.jeziora.wprost.pl/ranking/ide,17/edycja-2006.html
5. J. Kaczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk, „Produkt turystyczny".
Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2005.
6. J. Wysokiński, „Zmiany w kierunku nowego modelu w turystyce”.
specjalne wydanie „Rynku Podróży” na Tour Salon, październik 2011.
7. M. Czerny, „Inwestycje w turystyce wodnej”.
artykuł zamieszczony na stronie www.polskieszlakiwodne.pl, 2009 r.
8. www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl
9. www.naszlaku.zachodniopomorskie.pl
10. „Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego 2010”.
Diagnozy i ustalenia Planu Zagospodarowania przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego
dotyczące turystyki, Regionalne Biuro Gospodarki Przestrzennej w Szczecinie, Szczecin 2010.
11. T. Dziedzic, K. Łopaciński, A. Saja, J. Szegidewicz,
„Polska gospodarka turystyczna w okresie światowego kryzysu”.
Instytut Turystyki i PART na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki, Warszawa 2010.
12. „Program rozwoju infrastruktury portów i przystani żeglarskich Województwa Zachodniopomorskiego
w regionie Odry, Zalewu Szczecińskiego u wybrzeża Morza Bałtyckiego”, Stowarzyszenie „Pomost”
na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin 2008.
13. Opracowanie pod red. Dr Piotra Żubera – Dyrektora Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej
MRR „Raport Polska 2011. Gospodarka, społeczeństwo, regiony”,
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2011.
14. S. Nietubski, „Raport dot. Przemysłu Jachtowego w Polsce – 2010”.
Polska Izba Przemysłu Jachtowego i Sportów Wodnych – POLBOAT, Warszawa 2011.
15. Ustawa o rybactwie lądowym, (Dz. U. z 1985 r. Nr 21, poz. 91);(Dz. U. z 2009 r. Nr 189, poz. 1471.).
16. Woessner R.: „Le tourisme fluvial en Europe. Navigation Ports & Industries.- 2006”
tłumaczenie i opracowanie M. Ucieszyński w:
www.gbk.nazwa.pl/biul/?Rocznik_2007:Numer_1:Transport_morski_i_%B6r%F3dl%B1dowy
17. www.anw.pl/przepisy.html
18. www.dpn.pl/natura-2000
19. www.intur.com.pl/
20. www.intur.com.pl/inne/komunikat_roczny2010.pdf
21. www.intur.com.pl/inne/wyjpol10.pdf
22. www.intur.com.pl/trendy.htm
23. www.kzgw.gov.pl/files/file/Pliki_do_pobrania/BROSZURA%20O%20KZGW%20PL.pdf
24. www.kzgw.gov.pl/pl/Akty-prawne.html
25. www.lot.ilawa.pl/
26. www.lotur.eu
27. www.magazynwiatr.pl/index.php?artykul=90
28. www.prot.gda.pl
29. www.pzkaj.pl
- 180 -
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
www.pzw.org.pl
www.pzw.pl
www.rpo.wzp.pl/rpo/regionalny_program_operacyjny/os_5_turystyka_kultura_i_rewitalizacja.htm
www.splywy.eu/turystykakajakowabiznes.gazetaprawna.pl/artykuly/526367,polska_kajakowym_eldorado_rynek_wystrzelil_kilk
a_lat_temu_i_ciagle_rosnie.html
www.turystyka.wzp.pl/wtgp/turystyka/p-r-m-a-13071/aktualnosci.htm
www.turystyka.wzp.pl/wtgp/turystyka/zachodniopomorska_kraina_wodna.htm
www.wielkopolska.travel, oficjalny serwis turystyczny Województwa Wielkopolskiego.
www.wios.bydgoszcz.pl
www.wozz.org.pl
www.zozz.com.pl/
Z. Kruczek, „Szlaki jako specyficzny rodzaj produktu turystycznego”
w: „Droga szlaku lokalnego do produktu turystycznego”.
Materiały z seminarium, Zawoja, 7-8 września 2006 r.
„Zachodniopomorskie atrakcje turystyczne. Katalog grup partnerskich w turystyce”.
Forum Turystyki Regionów, Szczecin 2009.
www.zagle.mazury.info/mariny.php?lang=pl&m=6
www.zalewszczecinski.net/budowa-przystani-na-zachodniopomorski-szlaku-zeglarskim
Strategie, mapy, foldery, wydawnictwa promocyjne powiatów, miast i gmin z obszaru
objętego „Programem”.
- 181 -

Program rozwoju turystyki wodnej na obszarze

Transkrypt

Podobne dokumenty