Polityka rozwoju energetyki

Polityka rozwoju energetyki
Egipska Najwyższa Rada Energetyki /Supreme Council of Energy - SCE/,
składająca się z ministrów ds. elektryczności i energii oraz ds. ropy, ponosi zasadniczą
odpowiedzialność za kształt polityki energetycznej kraju. SCE współdziała z
parlamentarnym Komitetem ds. Przemysłu i Energii oraz z prezydentem. Rynek energii
elektrycznej jest zmonopolizowany przez jednego odbiorcę - Egipskie Przedsiębiorstwo
Przesyłu Energii /Egyptian Energy Transmission Company - EETC/, agencja
Ministerstwa Elektryczności i Energii, jest odpowiedzialna za zakup energii elektrycznej
od elektrowni /także w większości państwowych, oraz za jej udostępnienie firmom
dystrybucyjnym oraz ok. 80 dużej skali indywidualnym odbiorcom bezpośrednim. Ceny
za energię elektryczną są ustanawiane także przez monopolistę. Niemniej reforma branży
energetycznej wprowadziła podział struktury pionowej na 6 firm produkcyjnych, 9 firm
dystrybucyjnych i 1 firmę przesyłu energii elektrycznej. Utworzono także 7 firm
prywatnych; łącznie mają one jednak zaledwie 1% udział w rynku. Przewiduje się, że
monopol EETC zakończy się w miarę postępów liberalizacji rynku, znoszenia subsydiów
i rozwoju swobodnej konkurencji.
Rosnący popyt rynku wewnętrznego stwarza warunki dla zwiększenia w Egipcie
udziału prywatnego sektora, szczególnie inwestorów zagranicznych, w budowie
elektrowni. Polityka rozwoju energetyki w Egipcie przewiduje m.in. poprawę
efektywności energetycznej - zmniejszenie strat w produkcji, transmisji i dystrybucji
energii, jak również rozwój krajowej wytwórczości wyposażenia branży elektryczności i
dywersyfikacji źródeł energii - także z powodu konieczności oszczędzania posiadanych
złóż ropy naftowej i w wyniku rozwoju wykorzystania źródeł odnawialnych energii.
Sytuacja egipskiej branży energetyki jest dynamiczna – z kraju posiadającego
nadwyżkę w bilansie energetycznym Egipt stał się netto importerem energii.
Zapotrzebowanie na energię elektryczną w Egipcie rośnie w tempie ok. 7% rocznie –
główni konsumenci elektryczności to gospodarstwa domowe /39% całości popytu/, sektor
przemysłowy /33,5%/, obiekty użyteczności publicznej i rządowej /15,6%/ oraz rolnictwo
/3,9%/. Największy udział w publicznie zarządzaną energią elektryczną w 2009 roku
miały elektrownie wodne /2.800 MW/, elektrownie termalne /18.230 MW/ i elektrownie
wiatrowe /4.235 MW/. Elektrownie prywatnych inwestorów uruchomione wg systemu
BOOT /build-own-operate-transfer/ wytwarzały w tym okresie 2.047 MW.1 Gaz był
surowcem do wytwarzania 82% energii elektrycznej /łącznie z elektrowniami systemu
BOOT/.
1
na podstawie danych Ministerstwa Elektryczności i Energii Egiptu
Rozwój energetyki w Egipcie w ostatnich latach opierał się głównie na
rozbudowie mocy elektrowni termalnych oraz rozwoju elektrowni wiatrowych. Rząd
Egiptu planuje pokryć krajowe zapotrzebowanie energetyczne w 2020 roku w 20%
energią wytwarzaną z odnawialnych źródeł. Zarząd Energii Odnawialnej /Renewable
Energy Authority - REA/ utworzony w 1986 roku w strukturze Ministerstwa
Elektryczności i Energii jest główną instytucją angażującą źródła odnawialne do podaży
energii elektrycznej. W ocenie ekspertów cel 20% udziału energii odnawialnej w Egipcie,
posiadającym korzystne warunki do wykorzystania energii słonecznej i wiatru, zostanie
osiągnięty z opóźnieniem kilku lat, najprawdopodobniej w 2024 roku.
W Egipcie planowne jest zwiększenie mocy energetycznej o 9,2 GW - inwestycje
wartości ok. 21 mld dol. USA w budowę 9 nowych elektrowni zwiększą produkcję
energii elektrycznej o 10.450 MW do 2012 roku przy wykorzystaniu konwencjonalnych i
odnawialnych źródeł energii. Przewiduje się inwestycje wartości 110 mld dol. USA w
rozwój energetyki do 2027 roku. Zakłada się także kontynuację znacznego wykorzystania
gazu do generowania energii elektrycznej.
Sektor prywatny zaczyna odgrywać znaczącą rolę w podaży energii elektrycznej,
szczególnie w ramach realizacji programu niezależnych producentów energii elektrycznej
/IPP – Independent Power Producer/. Program IPP, rozpoczęty w 1998 roku
przyznaniem amerykańskiej firmie InterGen licencji na budowę zasilanej gazem
elektrowni o mocy 682 MW w Sidi Kiri k/Aleksandrii, okazał się sukcesem
powodującym zainteresowanie budową większej liczby prywatnych elektrowni. W
listopadzie 2010 roku rząd egipski zaplanował budowę 5 nowych elektrowni termalnych
w ramach programu IPP. W przetargu ogłoszonym w maju 2010 roku na budowę
największej z nich w Dairut w delcie Nilu, o mocy 2250 MW i wartości 1,5 mld dol.
USA, uczestniczyło 19 firm z 13 państw, w tym kilka firm egipskich. Kontrakt IPP
przewiduje 20 – letni okres zakupu przez EETC energii wytwarzanej przez elektrownię.
Administracja Egiptu planuje, że w długim okresie czasu znacząco zwiększona
zostanie produkcja energii elektrycznej w wyniku realizacji projektu NPP - budowy
elektrowni atomowej /Nuclear Power Plant/. Egipski projekt NPP ma poparcie wielu
organizacji międzynarodowych, w tym Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, w
kontekście rosnącego zapotrzebowania gospodarki Egiptu oraz zmniejszających się
zasobów paliw kopalnych. Program budowy NPP przewiduje budowę 4 reaktorów o
łącznej mocy 4000 MW. Całkowity koszt realizacji projektu szacowany jest na ok. 4 mld
dol. USA, wyłonienie w ramach przetargu firmy wykonawczej ma nastąpić latem 2012
roku, a uruchomianie reaktorów elektrowni ma następować w latach od 2019 do 2025.
Zainteresowanie realizacją projektu NPP wyraziło konsorcjum gigantów na
egipskim rynku budowlanym – firmy ORASCOM Construction Industries oraz ARAB
Contractors. Powodzenie w realizacji projektu umożliwi konsorcjum wykorzystywać
zdobyte w Egipcie doświadczenie do udziału w budowach elektrowni nuklearnych w
innych krajach regionu MENA. Również organizacje międzynarodowe są zaangażowane
w rozbudowę mocy wytwórczych egipskiej branży energetyki. IBRD zaakceptował
kredyt wartości ponad 3 mld dol. USA na finansowanie rozbudowy mocy wytwórczych
branży o 3500 MW.
Poza rozbudową mocy wytwórczych Egipt realizuje także politykę modernizacji i
zwiększenia efektywności wykorzystania energii – w sierpniu 2010 roku Ministerstwo
Przemysłu i Handlu poinformowało, że 12 firm – posiadaczy nowych licencji na
produkcję cementu jest zobowiązane do indywidualnego zaopatrzenia się w energię
elektryczną – generowanej lub importowanej własnymi możliwościami bez wsparcia
rządowego. Ma to na celu zmniejszenie obciążenia krajowej sieci energetycznej oraz
efektywne wykorzystanie energii. Podobne cele ma spełnić planowana reforma systemu
subsydiów energii oraz ich zniesienie dla energochłonnych, dużych firm sektora
przemysłowego Egiptu.
Kierując się oszczędnością energii elektrycznej Ministerstwo Elekryczności i
Energii zapowiedziało instalację w gospodarstwach domowych liczników elektrycznych
obliczających zużycie prądu w oparciu o wartość wniesionych przedpłat.
Opracowanie: WPHI w Kairze