Strategia - Urząd Gminy Bolesław

Transkrypt

Strategia rozwoju dla obszaru funkcjonalnego
zajmowanego przez gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze
która określi plan działań wobec ewentualnych podtopień na obszarach znajdujących się w strefie oddziaływania
działalności górniczej likwidowanej kopalni
w ramach projektu „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców ziemi olkuskiej po zakończeniu eksploatacji złóż przez Zakład Górniczo-Hutniczy Bolesław”
Spis treści:
1. Słownik pojęć związanych z podtopieniami oraz zagrożeniem podtopieniami .............................. 9
2. Diagnoza stanu istniejącego .......................................................................................................... 14
2.1
Ogólna charakterystyka obszaru funkcjonalnego ................................................................. 14
2.2
Zagospodarowanie przestrzenne obszaru funkcjonalnego ................................................... 15
2.3
Gospodarka ........................................................................................................................... 18
2.4
Identyfikacja form użytkowania terenu ................................................................................ 20
2.5
Aspekty społeczne ................................................................................................................. 22
2.6
Infrastruktura techniczna ...................................................................................................... 27
2.7
Ochrona środowiska .............................................................................................................. 35
2.8
Identyfikacja usług publicznych ............................................................................................. 47
3. Analiza hydrogeologiczna obszaru funkcjonalnego w oparciu o dokumenty źródłowe ............... 80
3.1
Bilans wodny dla obszaru funkcjonalnego ............................................................................ 80
3.2
Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne................................................................. 81
3.2.1
Zasięg leja depresji ........................................................................................................ 89
3.2.2
Wydajność ujęć wód podziemnych ............................................................................... 94
3.2.3
Wielkość dopływu wód do wyrobisk kopalń rud cynku i ołowiu................................. 101
4. Delimitacja obszarów zagrożonych podtopieniami ..................................................................... 106
5. Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami................. 112
6. Określenie wpływu zmiany stosunków wodnych na ujęcia powierzchniowe i podziemne służące
zaopatrzeniu ludności w wodę (ujęcia PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu i GPW S.A. w Katowicach) .... 121
7. Kompleksowa analiza skutków podtopień .................................................................................. 130
7.1
Skutki gospodarcze .............................................................................................................. 130
7.2
Skutki społeczne .................................................................................................................. 131
7.3
Skutki przyrodnicze.............................................................................................................. 132
7.4
Skutki infrastrukturalne ....................................................................................................... 135
7.5
Skutki czasowego odtwarzania się pradolin rzecznych (zalewisk) ...................................... 136
8. Ocena wpływu zmian stosunków wodnych na realizację usług publicznych na obszarze
funkcjonalnym ............................................................................................................................. 137
9. Strategia przewidywanych działań naprawczych ........................................................................ 154
9.1
Wyzwania strategiczne – priorytety i cele szczegółowe ..................................................... 154
9.2
Priorytety, cele i kierunki działań ........................................................................................ 156
10. Przedsięwzięcia strategiczne i wspomagające w odniesieniu do zidentyfikowanych grup usług
publicznych .................................................................................................................................. 162
10.1 Oświata i wychowanie oraz edukacja.................................................................................. 162
10.2 Ochrona zdrowia ................................................................................................................. 164
10.3 Kultura ................................................................................................................................. 166
10.4 Kultura fizyczna i rekreacja .................................................................................................. 168
10.5 Pomoc i opieka społeczna ................................................................................................... 171
10.6 Mieszkalnictwo .................................................................................................................... 172
10.7 Bezpieczeństwo publiczne ................................................................................................... 179
10.8 Transport - usługi i infrastruktura ....................................................................................... 181
10.9 Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja.................................................... 192
10.10
Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości ........................................ 200
10.11
Cmentarnictwo ................................................................................................................ 202
10.12
Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) ................. 204
10.13
Zieleń publiczna ............................................................................................................... 211
11. Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych ....................................................... 213
12. Analiza możliwości finansowania działań naprawczych ............................................................. 226
str. 1
13. Likwidacja zakładu górniczego – obowiązki przedsiębiorcy górniczego w świetle przepisów
prawnych ..................................................................................................................................... 228
14. Rekomendacje ............................................................................................................................ 232
15. System monitorowania Strategii ................................................................................................ 235
15.1 Kryteria monitorowania ...................................................................................................... 238
15.2 Częstotliwość prowadzenia monitoringu oraz sprawozdawczości ..................................... 239
15.3 Jednostki i osoby odpowiedzialne za prowadzenie monitoringu........................................ 239
15.4 Określenie harmonogramu realizacji działań ...................................................................... 240
Materiały źródłowe: ......................................................................................................................... 242
Strony internetowe .......................................................................................................................... 245
str. 2
Spis rysunków
Rysunek 1 System krążenia wód podziemnych w schemacie obiegu (krążenia) wody w zlewni
(regionie)............................................................................................................................. 9
Rysunek 2 Odwadnianie obiektów budowlanych: a – systemem drenów, b – systemem studzien.. 11
Rysunek 3 Zatopienie powierzchni (Z) wskutek podtopienia (P) ....................................................... 13
Rysunek 4 Lokalizacja gmin analizowanego obszaru funkcjonalnego ............................................... 15
Rysunek 5 Przyrost naturalny na 1000 ludności ................................................................................ 23
Rysunek 6 Specjalne Obszary Ochrony (SOO) zlokalizowane na obszarze gminy Olkusz .................. 36
Rysunek 7 Lokalizacja Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd ............................................................. 39
Rysunek 8 Skład gatunkowy i struktura wiekowa lasów na terenie gminy Bolesław ........................ 42
Rysunek 9 Mapa geologiczna rejonu olkuskiego ............................................................................... 84
Rysunek 10 Schematyczny przekrój geologiczny A-A’ w rejonie kopalń Olkusz i Pomorzany.(kolorem
fioletowym oznaczono horyzonty rudonośne) ................................................................. 84
Rysunek 11 Schemat warunków krążenia wód podziemnych w olkuskim rejonie kopalnictwa rud
cynku i ołowiu ................................................................................................................... 87
Rysunek 12 Lokalizacja GZWP Olkusz-Zawiercie na tle pozostałych zbiorników wód podziemnych
i cieków powierzchniowych .............................................................................................. 89
Rysunek 13 Schemat aktualnego zasięgu leja depresji kopalń olkuskich ............................................ 92
Rysunek 14 Zmiany wielkości dopływów do olkuskich kopalń rud cynku i ołowiu ............................ 103
Rysunek 15 Schemat zarządzania zmianami na obszarze funkcjonalnym ......................................... 156
Rysunek 16 Monitoring Strategii – schemat postępowania .............................................................. 237
Rysunek 17 Model koncepcyjny komórki........................................................................................... 240
Spis tabel
Tabela 1
Tabela 2
Tabela 3
Tabela 4
Tabela 5
Tabela 6
Tabela 7
Tabela 8
Tabela 9
Tabela 10
Tabela 11
Tabela 12
Tabela 13
Tabela 14
Tabela 15
Tabela 16
Charakterystyka gmin obszaru funkcjonalnego ............................................................... 14
Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin: Olkusz, Bolesław,
Bukowno, Klucze ............................................................................................................... 15
Udział obszarów prawnie chronionych w ogólnej powierzchni wg. stanu z dn.
31.12.2012 r. ..................................................................................................................... 21
Lesistość w % - grunty leśne – stan w latach 2006 – 2012............................................... 21
Powierzchnia użytków rolny w hektarach w roku 2005 .................................................. 21
Dane demograficzne dla obszaru funkcjonalnego ........................................................... 22
Szkolnictwo ponadgimnazjalne na terenie obszaru funkcjonalnego ............................... 24
Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne na terenie obszaru funkcjonalnego ................. 24
Dostęp do szerokopasmowego Internetu na terenie obszaru funkcjonalnego............... 25
Pracujący wg płci na terenie obszaru funkcjonalnego ...................................................... 26
Bezrobotni zarejestrowani na terenie obszaru funkcjonalnego ....................................... 26
Podstawowe dane o sieci wodociągowej na terenie obszaru funkcjonalnego ................ 28
Pozwolenia wodnoprawne oczyszczalni ........................................................................... 30
Podstawowe dane o sieci kanalizacyjnej na terenie obszaru funkcjonalnego ................. 31
Długość sieci energetycznych na terenie obszaru funkcjonalnego .................................. 32
Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w miastach...................................... 32
str. 3
Tabela 17
Tabela 18
Tabela 19
Tabela 20
Tabela 21
Tabela 22
Tabela 23
Tabela 24
Tabela 25
Tabela 26
Tabela 27
Tabela 28
Tabela 29
Tabela 30
Tabela 31
Tabela 32
Tabela 33
Tabela 34
Tabela 35
Tabela 36
Tabela 37
Tabela 38
Tabela 39
Tabela 40
Tabela 41
Tabela 42
Tabela 43
Tabela 44
Tabela 45
Tabela 46
Tabela 47
Tabela 48
Tabela 49
Tabela 50
Podstawowe dane o sieci gazowej na terenie obszaru funkcjonalnego .......................... 33
Długość czynnych gazociągów bez przyłączy na terenie obszaru funkcjonalnego - stan w
dniu 31.12.2013 r. ............................................................................................................. 34
Sieć dróg powiatowych na terenie obszaru funkcjonalnego- stan w dniu 31.12.2013 r. . 35
Procentowy udział powierzchni obszarów chronionych na terenie powiatów
województwa małopolskiego ........................................................................................... 35
Udział powierzchni obszarów chronionych w wybranych gminach na terenie powiatu
olkuskiego ......................................................................................................................... 36
Powierzchnia terenu gminy Bolesław objęta różnymi formami ochrony przyrody i
krajobrazu – stan z 2009r.................................................................................................. 36
Powierzchnia terenu gminy Klucze objęta różnymi formami ochrony przyrody i
krajobrazu – stan z 2008r.................................................................................................. 37
Rezerwaty przyrody zlokalizowane na terenie powiatu olkuskiego ................................. 38
Parki krajobrazowe zlokalizowane na terenie powiatu olkuskiego .................................. 38
Użytki ekologiczne zlokalizowane na obszarze powiatu olkuskiego................................. 40
Zestawienie pomników przyrody w wybranych gminach powiatu olkuskiego ................ 40
Wykaz pomników przyrody występujących na terenie powiatu olkuskiego .................... 40
Struktura własności gruntów leśnych na terenie miasta i gminy Olkusz.......................... 42
Struktura własności gruntów leśnych na terenie gminy Bolesław ................................... 42
Udział siedliskowych typów lasów na terenie gminy Bolesław ........................................ 43
Struktura własności gruntów leśnych na terenie miasta Bukowno.................................. 43
Struktura własności gruntów leśnych na terenie gminy Klucze ....................................... 44
Udział siedliskowych typów lasów na terenie gminy Klucze ........................................... 44
Struktura jakości gruntów na terenie gminy Bolesław ..................................................... 45
Struktura jakości gruntów na terenie gminy Klucze ......................................................... 47
Identyfikacja usług publicznych w gminie Olkusz ............................................................. 49
Identyfikacja usług publicznych w gminie Bolesław ......................................................... 63
Identyfikacja usług publicznych w gminie Bukowno ........................................................ 69
Identyfikacja usług publicznych w gminie Klucze ............................................................. 73
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych - wody pitne ............................ 95
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych - wody przemysłowe ............... 95
Dopływ wód do rejonów „Pomorzany” i „Olkusz”............................................................ 95
Dopływ wód do zlikwidowanej kopalni „Bolesław” .......................................................... 96
Zasoby eksploatacyjne ujęć eksploatowanych przez PWiK Sp. z o. o. .............................. 96
Dane techniczne dotyczące ujęć PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, zlokalizowanych na terenie
gmin Bukowno, Klucze i Olkusz ......................................................................................... 97
Współrzędne ujęć wody Velvet Care Sp. z o.o. ............................................................... 101
Obszary prognozowanych podmokłości lub podtopień ................................................. 106
Klasyfikacja rodzajów użytkowania terenu ..................................................................... 112
Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami
zlokalizowanych w gminie Olkusz ................................................................................... 114
str. 4
Tabela 51
Tabela 52
Tabela 53
Tabela 54
Tabela 55
Tabela 56
Tabela 57
Tabela 58
Tabela 59
Tabela 60
Tabela 61
Tabela 62
Tabela 63
Tabela 64
Tabela 65
Tabela 66
Tabela 67
Tabela 68
Tabela 69
Tabela 70
Tabela 71
Tabela 72
Tabela 73
Tabela 74
zlokalizowanych w gminie Bukowno .............................................................................. 116
zlokalizowanych w gminie Bolesław ............................................................................... 117
zlokalizowanych w gminie Klucze ................................................................................... 119
Warianty zaopatrzenia w wodę mieszkańców gmin Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław
po likwidacji kopalni ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie ................................................. 123
Wariant I - Zestawienie podstawowych studni głębinowych ......................................... 123
Wariant I - Zestawienie istniejących studni eksploatowanych przez PWiK Sp. z o.o. w
Olkuszu............................................................................................................................ 124
Wariant III - Propozycje zasilania w wodę gmin Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław
w okresie przejściowym wg. koncepcji ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie ..................... 125
Działania – wobec problemów środowiskowych ............................................................ 138
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów oświatowych i wychowawczych oraz
edukacyjnych w gminie Olkusz ....................................................................................... 163
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów ochrony zdrowia w gminie Olkusz ... 165
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów sakralnych w gminie Bukowno ........ 167
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów Kultury fizycznej i rekreacji
zlokalizowanych w Olkuszu ............................................................................................. 169
zlokalizowanych w Bukownie ......................................................................................... 170
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jedno i wielorodzinnej
w Olkuszu ........................................................................................................................ 173
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w Bukownie
........................................................................................................................................ 175
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w gminie
Bolesław .......................................................................................................................... 177
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w gminie
Klucze .............................................................................................................................. 178
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów bezpieczeństwa publicznego
Działania strategiczne dla zagrożonej infrastruktury transportowej w gminie Olkusz... 182
Działania strategiczne dla zagrożonej infrastruktury transportowej i usług związanych
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów świadczących usługi w zakresie
gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Olkusz.................................................. 193
str. 5
Tabela 75
Tabela 76
Tabela 77
Tabela 78
Tabela 79
Tabela 80
Tabela 81
Tabela 82
Tabela 83
Tabela 84
Tabela 85
Tabela 86
Tabela 87
Tabela 88
Tabela 89
Tabela 90
Tabela 91
Tabela 92
Tabela 93
Tabela 94
gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Bolesław .............................................. 196
gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Bukowno ............................................. 198
gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Klucze .................................................. 199
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów cmentarnych zlokalizowanych w Gminie
Bukowno ......................................................................................................................... 203
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów cmentarnych zlokalizowanych w Gminie
Klucze .............................................................................................................................. 204
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zaopatrujących w energię
zlokalizowanych w gminie Olkusz ................................................................................... 205
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zieleni publicznej zlokalizowanych w
Olkuszu............................................................................................................................ 211
Wskaźniki jednostkowe wykorzystywane do szacowania kosztów działań naprawczych
........................................................................................................................................ 215
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Olkusz, Bolesław,
Bukowno i Klucze ............................................................................................................ 216
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Olkusz ............... 217
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Bolesław ........... 220
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Bukowno .......... 222
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Klucze ............... 223
Możliwe źródła finansowania poszczególnych kierunków działań ................................. 227
Podstawowe wskaźniki lokalne realizacji strategii ......................................................... 236
Kryteria monitoringu części B ......................................................................................... 237
Działania punktowe wynikające ze Strategii ................................................................... 238
str. 6
Wprowadzenie
Przygotowana „Strategia rozwoju dla obszaru funkcjonalnego zajmowanego przez gminy Olkusz,
Bukowno, Bolesław i Klucze, która określi plan działań wobec ewentualnych podtopień na obszarach
znajdujących się w strefie oddziaływania działalności górniczej likwidowanej kopalni w ramach
projektu „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców ziemi olkuskiej po zakończeniu eksploatacji złóż przez
Zakład Górniczo-Hutniczy Bolesław”, jest odpowiedzią władz samorządowych i społeczeństwa na
prognozowane, wieloaspektowe skutki procesu likwidacji górnictwa rud cynkowo-ołowiowych
w rejonie olkuskim.
Zakończenie eksploatacji rud cynku i ołowiu przez ZGH "Bolesław" będzie się wiązało z wyłączeniem
pomp kopalnianych od lat obniżających poziom wód gruntowych na obszarze funkcjonalnym.
W konsekwencji skutkowało to będzie systematycznym podnoszeniem się zwierciadła tych wód, do
momentu osiągnięcia stanu sprzed rozpoczęcia wydobycia. Najobszerniej problem ten przedstawiony
został w opracowaniu prof. Jacka Motyki, w którym dokonano dogłębnej analizy skutków obniżenia
poziomu wód gruntowych wskutek eksploatacji kopalni. Wg prof. Motyki wypompowywanie wody,
wskutek działalności kopalni, doprowadziło do zanikania zarówno źródeł, jak i częściowego biegu rzek
(Przemsza, Sztoła itp.). Zaprzestanie pompowania oznaczać będzie zatem odtworzenie się sytuacji
sprzed powstania kopalni. Ostateczna skala i forma tego zjawiska nadal jednak pozostają
niewiadomymi. W dostępnym opracowaniu z dużym prawdopodobieństwem prognozuje się
odtworzenie starych i powstawanie nowych rozlewisk, wskutek czego realne będzie zagrożenie
podtopieniami, które może mieć daleko idące skutki ze względu na fakt, iż omawiany teren uległ
znacznemu przeobrażeniu w zakresie zagospodarowania i użytkowania powierzchni.
Proces likwidacji górnictwa rozpoczął się w latach dziewięćdziesiątych a jego zakończenie
(uzależnione od wielu czynników) przewidywane jest na okres 2016-2020. W tym okresie kluczowym
problemem do rozwiązania będzie zaopatrzenie w wodę pitną oraz przygotowanie się na skutki
ewentualnych podtopień.
Zarówno miejsce jak i skala wystąpienia zjawiska wpływają na rosnącą liczbę potencjalnych
problemów, a także rodzą długą listę pytań dotyczących dalszego funkcjonowania strefy
gospodarczej, społecznej i przyrodniczej obszaru funkcjonalnego znajdującego się w strefie
bezpośredniego i pośredniego zasięgu oddziaływania zjawiska. Likwidacja zakładu górniczego nie
pozostanie bez wpływu na usługi publiczne realizowane na obszarze oddziaływania zakładu. Z całą
pewnością można stwierdzić, że każda kategoria usług odczuje, w mniejszym bądź większym stopniu,
skutki likwidacji działalności wydobywczej, dlatego też konieczne jest poszukiwanie metod
i instrumentów ograniczania i łagodzenia strat, a także usuwania skutków podtopień, które będą
zarazem rozwiązaniami ekonomicznie opłacalnymi i/lub uzasadnionymi jak i społecznie
akceptowalnymi. Wszelkie decyzje i działania podjęte w ramach fazy planowania, fazy
przeciwdziałania (zapobiegania) czy też w celu minimalizacji skutków podtopień, muszą być jednak
dokonane w oparciu o rzeczową i pełną charakterystykę obszarów zagrożonych podtopieniem.
Celem Strategii jest zatem rozwiązanie problemu wystąpienia podtopień poprzez określenie zasięgu
wpływu, skutków, strategii działania w strefie oddziaływania usług publicznych świadczonych przez
wszystkie podmioty bez względu na przyjętą formę organizacji.
Jednym z celów szczegółowych opracowania będzie również określenie kierunków i strategii działania
w zakresie wystąpienia potopień. Opracowany plan działań na obszarze funkcjonalnym stworzy
możliwość wprowadzenia instrumentów łagodzenia i przeciwdziałania negatywnym skutkom
wystąpienia tych niekorzystnych zjawisk.
Zakres tematyczny dokumentu obejmować będzie następujące elementy:
1. Etap diagnostyczny – obejmujący: diagnozę stanu istniejącego w obszarze usług publicznych,
analizę hydrogeologiczną obszaru funkcjonalnego oraz dokumentów źródłowych, a także
str. 7
dotychczas powstałych opracowań z zakresu przedmiotu zamówienia
2. Etap analityczny – obejmujący określenie obszarów podtopionych lub zagrożonych
podtopieniami, określenie wpływu zmiany stosunków wodnych na ujęcia powierzchniowe
i podziemne służące zaopatrzeniu ludności w wodę, tereny zamieszkałe, infrastrukturę
techniczną, tereny zalesione, w tym obszary Natura 2000, delimitację obszarów zagrożonych
podtopieniami oraz kompleksową analizę skutków podtopień.
3. Etap strategiczny – obejmujący określenie kierunków przewidywanych działań naprawczych,
zasad monitoringu wraz z doborem wskaźników realizacji dla proponowanych rozwiązań oraz
rekomendacje.
Likwidacja zakładu górniczego skutkująca m.in. pojawieniem się podtopień, wpłynie pośrednio na
forę i skalę usług publicznych realizowanych na obszarze funkcjonalnym znajdującym się
bezpośrednio w strefie oddziaływania zakładu. Można stwierdzić, że każda kategoria usług odczuje
skutki likwidacji działalności wydobywczej. Skala oddziaływania zjawiska nie wpłynie jednakowo na
wszystkie kategorie i rodzaje usług. W ramach przedmiotowej strategii dokonano szczegółowej
analizy ich wpływu na usługi publiczne, a następnie kategoryzacji oddziaływań i hierarchizacji
zagrożeń dla poszczególnych usług publicznych. Przeprowadzono również hierarchizację najbardziej
zagrożonych usług publicznych oraz dokonano priorytetyzacji działań w ramach sformułowanego
planu działań minimalizacyjnych, naprawczych i kompensacyjnych.
str. 8
1. Słownik pojęć
podtopieniami
związanych
z
podtopieniami
oraz
zagrożeniem
Bilans wodny – ilościowe ujęcie obiegu wody. Potraktowane dynamicznie określa w wybranym
przedziale czasu i przestrzeni zmienność składników (faz) obiegu i wskazuje na trendy
obszarowe bilansu wodnego. Bilans wodny może być naturalny lub sztuczny. Bilans wodny
naturalny charakteryzuje naturalny układ i jest wówczas określany jako bilans surowy
składników: opady P – odpływ H – straty S – parowanie E – retencja R. Bilans wodny oparty
na wartościach średnich z wielolecia (co najmniej 10 lat) to bilans przeciętny, średni lub
normalny, a na wartościach z poszczególnych lat – bilans szczegółowy. Bilans wodny sztuczny,
czyli bilans wodnogospodarczy wynika nie tylko z warunków przyrodniczych w obrębie
zlewni, lecz jest również wynikiem ukierunkowanej działalności człowieka. Wielkość
składników, elementów bilansu wodnego naturalnego wyraża się wysokością warstwy wody
na całym obszarze zlewni (obszarze bilansowania): warstwy opadu P, odpływu H, parowania
E, retencji R. Równanie bilansu wodnego (średniego) Pencka-Oppokowa ma postać: P = H + S.
Parowanie mieści się w stratach S, a ubytki i przyrosty retencji w wieloleciu równoważą się.
Bilans wód podziemnych - zestawienie wielkości zasilania i strat wód podziemnych w określonym
czasie i na wyodrębnionym obszarze (rysunek 1).
Rysunek 1
System krążenia wód podziemnych w schemacie obiegu (krążenia) wody w zlewni (regionie)
Źródło: Słownik hydrogeologiczny, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002, za: Macioszczyk,
Kazimierski, 1990, zmodyfikowany przez Szczepańskiego z uzupełnieniami Kleczkowskiego
str. 9
Drenaż wód podziemnych patrz także obszar drenażu - wypływ wód podziemnych z poziomu
wodonośnego na skutek procesów naturalnych (przez źródło, silnie spękane strefy
dyslokacyjne, doliny rzeczne i cieki wód powierzchniowych, wody stojące) lub wywołanych
sztucznie (ujęcia wód podziemnych, odwadnianie kopalń i głębokich wykopów, inne).
Rodzajem drenażu wód podziemnych jest także parowanie ze strefy saturacji.
Ewapotranspiracja – ilość wody przechodzącej do atmosfery w rezultacie parowania z gleby
i transpiracji roślin.
Ewapotranspiracja rzeczywista (ewapotranspiracja efektywna) – sumaryczna ilość wody
wyparowanej z gleby i roślin, w warunkach aktualnej wilgotności gruntu.
Ewapotranspiracja względna – stosunek ewapotranspiracji rzeczywistej do parowania potencjalnego
w istniejących warunkach meteorologicznych.
Infiltracja - wsiąkanie wody pochodzącej z opadów atmosferycznych, z cieków i zbiorników
powierzchniowych oraz z kondensacji pary wodnej z powierzchni terenu do strefy aeracji,
a następnie (po oddaniu części tych wód do atmosfery - ewapotranspiracja) przesączanie do
strefy saturacji (infiltracja efektywna). Infiltracja może być również wywołana sztucznie.
Wielkość infiltracji jest wyrażana w dm3/km2 lub w mm/rok.
Lej depresyjny, stożek depresyjny, lej depresji – obniżenie powierzchni piezometrycznej wód
gruntowych w formie leja z powierzchnią wypukłą ku górze, która określa obszar wpływu
studni.
Monitoring wód podziemnych - Kontrolno-decyzyjny system oceny dynamiki przemian w wodach
podziemnych. Polega na prowadzeniu w wybranych charakterystycznych punktach (stacjach,
posterunkach, punktach obserwacyjnych) powtarzalnych pomiarów i badań stanu zwierciadła
wód podziemnych oraz ich jakości, a także interpretacji wyników tych badań
z uwzględnieniem m.in. aspektów ochrony środowiska. Jednym z głównych celów
monitoringu wód podziemnych jest wspomaganie działań zmierzających do likwidacji lub
ograniczenia ujemnego wpływu czynników antropogenicznych na wody podziemne.
Obserwacje hydrologiczne – bezpośredni pomiar albo oszacowanie jednego lub więcej elementów
hydrologicznych, jak stan wód, przepływ, temperatura wody.
Obszar drenażu - obszar na powierzchni terenu lub pod ziemią, do którego spływają wody
podziemne z utworów wodonośnych. Obszarami drenażu są doliny rzeczne, zbiorniki wód
podziemnych, zagłębienia bezodpływowe, morze, silnie uszczelnione strefy dyslokacyjne,
a także obszary sztucznego drenażu (drenaż wód podziemnych), np. kopalnie, ujęcia wód
podziemnych.
Obszar funkcjonalny - w dokumencie rozumiany jest jako obszar zajmowany przez cztery gminy
powiatu olkuskiego tj.: Olkusz, Bolesław, Bukowno i Klucze, położony w północno-zachodniej
części województwa małopolskiego. Przedmiotowy obszar funkcjonalny ma podłoże
historyczne, gospodarcze, funkcjonalne, przestrzenne oraz administracyjne. Połączony jest on
oddziaływaniem górnictwa rud cynku i ołowiu, wspólną komunikacją miejską, obsługiwany
jest w zakresie dostarczania wody i odbioru ścieków.
str. 10
Obszar górniczy - przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest upoważniony do wydobywania
kopaliny objętej koncesją. Spośród wód podziemnych kopalinami są solanki, wody lecznicze
i wody termalne, określone przez Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 16 sierpnia 1994 r.
(Dz.U.RP. Nr 89, poz. 417).
Odpływ bezpośredni – odpływ wody szybko docierającej do sieci rzecznej. Obejmuje on odpływ
powierzchniowy i śródpokrywowy (hipodermiczny) i jest stosowany w przypadku gdy ten
drugi nie może zostać wydzielony w analizach hydrologicznych.
Odpływ podpowierzchniowy (śródpokrywowy, hipodermiczny) – (1) część wody opadowej, która
nie dociera do wód gruntowych, lecz spływa w postaci odpływu podpowierzchniowego do
koryta cieku. (2) Odpływ krótkotrwały z okresowych stref saturacji. Woda porusza się przy
tym poprzez górne warstwy gruntu z prędkością znacznie przewyższającą prędkość filtracji.
Odpływ powierzchniowy patrz też odpływ bezpośredni – część odpływu, która dociera w formie
spływu powierzchniowego do profilu zamykającego zlewnię bezpośrednio po rozpoczęciu
opadu. Jego objętość jest równa objętości opadu efektywnego.
Odpływ roczny – całkowita objętość wody odpływającej w ciągu roku z obszaru drenowanego,
najczęściej zlewni rzecznej.
Odwadnianie - czynności związane z obniżeniem zwierciadła wód podziemnych, np. w celu
udostępnienia złoża, osuszenia wykopów fundamentowych, poprawienia warunków
wilgotnościowych gleby.
Odwodnienie kopalni - zespół przedsięwzięć powodujących drenaż wód podziemnych z górotworu
otaczającego wyrobiska kopalni, usuwanie wód dopływających do wyrobisk podczas ich
wykonywania i eksploatacji oraz odprowadzanie tych wód poza teren kopalni.
Odwodnienie obiektów budowlanych - odwadnianie podejmowane w celu ochrony obiektów
budowlanych podczas okresowego lub trwałego podnoszenia się zwierciadła wód
podziemnych (rysunek 2).
Rysunek 2
Odwadnianie obiektów budowlanych: a – systemem drenów, b – systemem studzien
Źródło: Słownik hydrogeologiczny, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002, wg Wieczysty,
1982
str. 11
Piezometr studnia obserwacyjna, w której może być mierzony poziom zwierciadła wód
gruntowych oraz ich skład chemiczny lub ciśnienie piezometryczne.
Podmokłość - obszarowy, nieskupiony wypływ wody podziemnej, który w związku z utrudnionym
odpływem nasyca skalne utwory przypowierzchniowe, powodując zabagnienie
i zatorfowienie terenu. Wyróżnia się podmokłości stałe i podmokłości efemeryczne, tzn.
okresowo zanikające.
Podtopienie terenu - pojawienie się wód podziemnych blisko powierzchni terenu w związku
z: obniżeniem powierzchni terenu (zalewisko), piętrzeniem wód podziemnych na skutek
podnoszenia się zwierciadła wód w ciekach i zbiornikach powierzchniowych, a także
antropogenicznym zahamowaniem przepływu wód podziemnych.
Posterunek hydro-meteorologiczny – element sieci pomiarowej założonej w zlewni badawczej
realizujący program pomiarów użytecznych hydrologii.
Posterunek wód podziemnych patrz też studnia monitoringowa, studnia obserwacyjna – miejsce,
w którym wykonuje się pomiary jednego lub wielu parametrów charakteryzujących wodę
podziemną (stan wody podziemnej, cechy fizyczne i chemiczne, tempo zasilania lub
eksploatacji warstwy wodonośnej).
Powierzchnia piezometryczna –powierzchnia przedstawiająca rozkład →wysokości hydraulicznej
w warstwie o zwierciadle napiętym. Przedstawiana w postaci map hydroizohips
wykonywanych metodą interpolacji punktowych, równoczasowych pomiarów poziomów
piezometrycznych w piezometrach lub w innych otworach obserwacyjnych.
Pradolina – z definicji element rzeźby terenu stanowiący szerokie obniżenie o płaskim dnie. Powstała
w czasie cofania się lądolodu na jego przedpolu w wyniku działalności wód z topniejącego
lodowca i wód rzecznych płynących z południa, które połączywszy się utworzyły ogromne
rzeki, płynące w kierunku zachodnim, zgodnie z ogólnym nachyleniem kontynentu
europejskiego. Na potrzeby poniższego dokumentu słowo pradolina oznacza zachowane
w krajobrazie terenu doliny dawnej sieci hydrograficznej, które mogą się odtworzyć po
zaprzestaniu pompowania.
Studnia monitoringowa patrz też posterunek wód podziemnych, studnia obserwacyjna – studnia
służąca do badania stanu środowiska wód podziemnych.
Studnia obserwacyjna – każda studnia służąca do obserwacji okresowych lub stacjonarnych
(ciągłych) określonych charakterystyk wody podziemnej (tj. stanów, temperatury,
przewodności i innych właściwości fizycznych i/lub chemicznych) wykazujących możliwość
zmian naturalnych bądź wymuszonych.
Usługi publiczne – usługi świadczone przez administrację publiczną obywatelom bezpośrednio
(w ramach sektora publicznego) lub poprzez finansowanie podmiotów prywatnych
zapewniających daną usługę.
Zagrożenie wodne − możliwość wystąpienia zwiększonego lub niekontrolowanego dopływu albo
możliwość wdarcia się do istniejącego lub projektowanego wyrobiska lub jego części: wody,
solanki, ługów lub wody z luźnym materiałem, stwarzającego niebezpieczeństwo dla
pracowników lub ruchu zakładu górniczego. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
str. 12
29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych Dz. U. z 2013 poz.
230.
Zalewanie terenu– kontrolowane rozprowadzanie warstwy wody na terenach zalewowych w celu
nawodnienia a także wypływ wody na tereny zalewowe w trakcie wzbierania.
Zalewisko patrz też zatopienie powierzchni terenu - nagromadzenie wody w górniczej niecce
obniżeniowej, tj. w partii terenu obniżonej w wyniku podziemnej eksploatacji górniczej.
Zatopienie kopalni - wypełnienie wyrobiska wodą, niekiedy kurzawką. Dotyczy całej kopalni, jej
części lub szybu. Może być przeprowadzone celowo, np. by ugasić pożar lub w związku
z likwidacją kopalni. Zatopienie kopalni żywiołowe (awaryjne, nieprzewidziane) albo rozwija
się powoli, tak że możliwe jest ewakuowanie załogi, sprzętu i maszyn, albo następuje
gwałtownie (zatopienie katastrofalne). Przeciwieństwem zatopienia kopalni jest odtopienie
kopalni, które prowadzi się zwykle krótko po awaryjnym zatopieniu kopalni, a także niekiedy
po dłuższym okresie czasu, który upłynął od zatopienia kopalni związanego z jej likwidacją.
Zatopienie powierzchni terenu - proces i zjawisko zalania powierzchni wywołane np. przez osiadanie
powierzchni lub zaniechanie odwodnienia. Zatopienie powierzchni terenu bywa poprzedzane
podtopieniem terenu, czyli podniesieniem się zwierciadła wód podziemnych, utrudniającym,
a nawet uniemożliwiającym dalsze normalne użytkowanie terenu (np. budowlane, rolnicze).
Przy podtopieniu powstają tereny podmokłe - podmokłości, a przy zatopieniu zalewiska
(rysunek 3).
Rysunek 3
Zatopienie powierzchni (Z) wskutek podtopienia (P)
Źródło: Słownik hydrogeologiczny, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002
Zlewnia podziemna patrz też zlewnia (dorzecze), zlewnia podziemna – jednostka
fizycznogeograficzna zawierająca jedną lub kilka warstw wodonośnych, oddających wodę
podziemną do jednego systemu rzecznego, ograniczona podziemnym działem wodnym.
Zlewnia powierzchniowa patrz też zlewnia, dorzecze, zlewnia podziemna – obszar, z którego odpływ
powierzchniowy trafia do jednego systemu rzecznego.
Zlewnia (dorzecze) patrz też zlewnia powierzchniowa, zlewnia podziemna – obszar, z którego
odpływająca woda zasila rzekę lub jezioro.
Zwierciadło wody, zwierciadło swobodne, zwierciadło wody gruntowej patrz też powierzchnia
piezometryczna – powierzchnia swobodnego zwierciadła wody warstwy wodonośnej, której
każdy punkt znajduje się pod wpływem ciśnienia atmosferycznego.
str. 13
2. Diagnoza stanu istniejącego
2.1 Ogólna charakterystyka obszaru funkcjonalnego
Obszar funkcjonalny, który tworzą gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze, położony jest
w północno-zachodniej części województwa małopolskiego w powiecie olkuskim. Obszar
funkcjonalny zajmuje powierzchnię 376 km2 i zamieszkiwany jest przez 83 550 osób (dane GUS,
2013). Obszar położony jest na trasie ważnych szlaków komunikacyjnych. Bliskość zarówno stolicy
województwa - Krakowa, jak i Katowic, z którymi łączy Olkusz dwupasmowa droga szybkiego ruchu,
sprzyjają rozwojowi tego terenu. Przez analizowany teren przebiegają: międzynarodowa droga 94
Olszyn – Przemyśl, droga 791 zapewniająca połączenie z drogą E40. Obszar funkcjonalny posiada
również dobrze rozwiniętą linię kolejową kierunku wschód-zachód z bezpośrednim połączeniem
międzynarodowym (Zgorzelec - Medyka), przez miasto Olkusz przebiega linia kolejowa hutniczosiarkowa stanowiąca szerokotorowy układ transportowy w relacji Olkusz - Hrubieszów - Moskwa –
Magnitogorsk. W tabeli poniżej przedstawiono krótką charakterystykę gmin: Olkusz, Bolesław,
Bukowno i Klucze.
Tabela 1
Charakterystyka gmin obszaru funkcjonalnego
Gminy obszaru
Charakterystyka
funkcjonalnego
Olkusz – miasto powiatowe, siedziba organów Miasta i Gminy – położony jest w zachodniej
części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, nad rzeką Babą, około 45 km na północny zachód
od Krakowa, przy drodze krajowej 94 i przy drogach wojewódzkich 783 i 791.
2
2
Olkusz
Powierzchnia gminy wynosi 150,66 km , z czego miasto Olkusz 25,6 km . W skład obszaru
gminy wchodzą następujące sołectwa: Bogucin Mały, Braciejówka, Gorenice, Kogutek,
Kosmolów, Zadole Kosmolowskie, Niesułowice, Olewin, Pazurek, Podlesie Rabsztyńskie, Osiek,
Rabsztyn, Sieniczno, Troks, Wiśliczka, Witeradów, Zawada, Zederman, Zimnodół, Żurada.
2
Gmina Bolesław zajmuje powierzchnię 41 km . Obszar terytorialny Gminy obejmuje 12
sołectw: Bolesław, Hutki, Krążek, Krzykawę, Krzykawkę, Krze, Laski, Małobądz, Międzygórze,
Bolesław
Podlipie, Ujków Nowy, Ujków Nowy Kolonię.
Bukowno
Klucze
Gmina położona jest na granicy Jury Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Śląskiej, 13 km od
2
Olkusza. Powierzchnia gminy Bukowno wynosi 65 km i uchwałą Rady Miejskiej nr XVII/149/96
została podzielona na 6 jednostek pomocniczych tj.: Centrum Południe, Centrum Północ,
Podlesie, Bór Biskupi i Przeń, Stare Bukowno i Przymiarki, Wodąca.
2
Powierzchnia gminy wynosi 119 km . W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Bogucin Duży,
Bydlin, Chechło, Cieślin, Golczowice, Hucisko, Jaroszowiec, Klucze, Kolbark, Krzywopłoty,
Kwaśniów Dolny, Kwaśniów Górny, Rodaki, Ryczówek i Zalesie Golczowskie.
Źródło: Opracowanie GIG
Na poniższym rysunku przedstawiono lokalizację gmin obszaru funkcjonalnego.
str. 14
Rysunek 4
Lokalizacja gmin analizowanego obszaru funkcjonalnego
Źródło: http://mapa.sp.olkusz.pl/
2.2 Zagospodarowanie przestrzenne obszaru funkcjonalnego
Gospodarka przestrzenna prowadzona jest w gminach obszaru funkcjonalnego w oparciu
o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W tabeli poniżej przedstawiono wykaz planów
miejscowych obowiązujących na analizowanym terenie.
Tabela 2
Gminy obszaru
funkcjonalnego
Olkusz
Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin: Olkusz, Bolesław, Bukowno,
Klucze
Miejscowy plan zagospodarowania
Uchwała
przestrzennego
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr XXXI/460/2014 Rady Miejskiej w
przestrzennego w zachodniej części miasta Olkusz z dnia 8 kwietnia 2014r.
Olkusza
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr XXVI/370/2013 Rady Miejskiej w
przestrzennego Gorenice – Zawada (zmiana Olkuszu z dnia 2 lipca 2013r.
planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr XXXVI/279/97 Rady Miejskiej w
przestrzennego fragmentu sołectwa Niesułowice Olkuszu z dnia 27 luty 1997r.
(zmiana planu)
Uchwała nr XXVI/368/2013 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 2 lipca 2013r.
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr XXX/336/2004 Rady Miejskiej w
przestrzennego „Zachodniej Części Dzielnicy Olkuszu z dnia 29 wrzesień 2004r.
Północnej i Zachodniej Dzielnicy Przemysłowej Uchwała nr XXVI/369/2013 Rady Miejskiej w
Olkusza” (zmiana planu)
Olkuszu z dnia 2 lipca 2013r. w sprawie zmiany
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr LII/569/2010 Rady Miejskiej w Olkuszu
przestrzennego Olkusz – Czarna Góra – Zagaje, z dnia 12 października 2010 r.
uchwalony
Zmiana uchwała nr XXVI/367/2013 Rady Miejskiej
w Olkuszu z dnia 2 lipca 2013r.
str. 15
Gminy obszaru
funkcjonalnego
przestrzennego
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Olkusz – Śródmieście (zmiana
planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego wschodniej części dzielnicy
północnej Olkusza (zmiana planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego dla północnej części Osieka i
Sieniczna (zmiana planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
Pazurek-Rabsztyn-Bogucin
Mały-Podgrabie (zmiana planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Podlesie Rabsztyńskie-TroksBraciejówka
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Witeradów-Niesułowice
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Kosmolów-Wiśliczka
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego fragmentu sołectwa Niesułowice
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Osiedli Południowych Olkusza
(zmiana planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Żurada
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Osiek południe – Zimnodół
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru po wschodniej
stronie ul. Biema /aktualnie ul Księdza Kanonika
Stanisława Gajewskiego/ w Olkuszu (zmiana
planu)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego terenów osiedlowych w
Zedermanie
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Witeradów
Zmiana miejscowego szczegółowego planu
zagospodarowania przestrzennego zespołu
osiedli Olkusz-Północ
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego kompleksu cmentarnego Olkusz
- Piaski
Zmiana miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego Olkusz- Śródmieście dla terenu
usług położonego w zbiegu ul. Kościuszki i drogi
krajowej
Miejscowy
plan
zagospodarowania
Uchwała
Uchwała nr LX/691/2002 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 16 czerwca 2002r.
Uchwała nr XX/278/2012 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 27 listopada 2012r.
Uchwała nr XIII/131/2003 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 22 czerwca 2003r.
Uchwała nr XVII/210/2012 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 22 maja 2012r.
Uchwała nr III/16/2006 Rady Miejskiej w Olkuszu z
dnia 18 grudnia 2006r.
Uchwała nr XVII/211/2012 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 22 maja 2012r.
Uchwała nr XXXV/410/2005 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 09 lutego 2005r.
Uchwała nr XIV/175/2011 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 20 grudnia 2011r.
Uchwała nr XIII/169/2011 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 5 grudnia 2011r.
Uchwała nr XI/134/2011 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 25 października 2011r.
Uchwała nr VII/74/2011 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 15 marca 2011r.
Uchwała nr VII/75/2011 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 15 marca 2011r.
Uchwała nr III/12/2010 Rady Miejskiej w Olkuszu z
dnia 21 grudnia 2010r.
Uchwała nr XLIX/527/2010 Rady Miejskiej w
Zmiana uchwała nr LIII/596/2010 Rady Miejskiej w
Uchwała nr XLIX/526/2010 Rady Miejskiej w
Zmiana uchwała nr LIII/595/2010 Rady Miejskiej w
Uchwała nr L/551/2010 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 31 sierpnia 2010r.
Uchwała nr LV/610/2002 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 28 luty 2002r.
Uchwała nr XXXIV/279/97 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 27 luty 1997r.
Uchwała nr XIII/134/99 Rady Miejskiej w Olkuszu z
dnia 25 czerwca 1999r.
Uchwała Nr LII/412/98 Rady Miejskiej w Olkuszu z
dnia 17.06.1998 r.
Uchwała nr XL/512/2005 Rady Miejskiej w Olkuszu
z dnia 02 września 2005r.
Uchwała Nr LI/406/98 Rady Miejskiej w Olkuszu z
str. 16
Gminy obszaru
funkcjonalnego
przestrzennego
przestrzennego
zespołu
działalności
gospodarczej w rejonie wsi Olewin
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego
zespołu
mieszkaniowego
Mazaniec – Kamyk w Olkuszu
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego Olkusz – Al. Tysiąclecia – ul.
Osiecka.
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego dla terenu górniczego kopalni
dolomitu „Ujków Stary” w Bolesławiu
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego „Bolesław i Hutki”, gminy
Bolesław (częściowa zmiana planu)
Miejscowe
plany
przestrzennego gminy
zmiana planów)
zagospodarowania
Bolesław (częściowa
Miejscowe
plany
zagospodarowania
przestrzennego Gminy Bolesław
Miejscowe
plany
zagospodarowania
przestrzennego Gminy Bolesław
Bolesław
Bukowno
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru części Gminy
Bolesław
Miejscowy ogólny plan zagospodarowania
przestrzennego Gminy Bolesław (zmiana planu w
części obejmującej obszar o pow. ok. 8,5 ha,
położony pomiędzy drogą krajową nr 94, a ulicą
Długą, w obrębie wsi Bolesław i Ujków Nowy
Kolonia)
Miejscowy, ogólny plan zagospodarowania
przestrzennego gminy Bolesław (zmiana planu w
części obejmujące tereny: Bolesławia, przy ul.
Głównej, Lasek, przy ul. Błędowskiej, Krzykawki
przy ul. Nowej)
Miejscowy, ogólny plan zagospodarowania
przestrzennego gminy Bolesław, (zmiana planu
w części obejmującej teren o powierzchni ok.
3,9 ha przy ulicach Laskowskiej i Wyzwolenia)
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego miasta Bukowna
Uchwała
dnia 28 maja 1998 r
Uchwała Nr LII/411/98 Rady Miejskiej w Olkuszu z
dnia 17 czerwca 1998
Uchwała Nr XLV/583/2005 Rady Miejskiej w
Olkuszu z dnia 28 grudnia 2005 r.
Uchwała nr XLII/270/2009 Rady Gminy Bolesław z
dnia 22 grudnia 2009 r.
Uchwała Nr XIX/103/2008 Rady Gminy Bolesław z
dnia 23 kwietnia 2008
Zmiana Uchwała Nr XXVIII/272/2013 z dnia 28
listopada 2013
Uchwała Nr XIX/102/2008 Rady Gminy Bolesław z
dnia 23 kwietnia 2008 roku
listopada 2013
Uchwała Nr V/14/2007 Rady Gminy Bolesław z
dnia 16 lutego 2007r
listopada 2013
Uchwała Nr XXV/226/2005 Rady Gminy Bolesław z
dnia 27 stycznia 2005 r.
listopada 2013
Uchwała Nr XXIII/208/2004 Rady Gminy Bolesław
z dnia 07 grudnia 2004 r.
Uchwała Nr XXXVI/315/2002 Rady Gminy Bolesław
z dnia 11 września 2002r.
Uchwała Nr XXII/2008/2001 rady Gminy Bolesław
z dnia 29.03.2001 r.
Uchwała Nr XVII/163/2000 Rady Gminy Bolesław z
dnia 27 października 2000 r.
Uchwała nr XLV/258/2005
Rady Miejskiej w Bukownie
z dnia 30 marca 2005 r.
Uchwała nr XXXV/183/2013 Rady Gminy Klucze z
dnia 31 stycznia 2013r.
Miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego gminy Klucze (zmiana planu dla
Terenu Górniczego „Stare Gliny” Kopalni
Klucze
Dolomitu w Jaroszowcu).
Miejscowy
plan
zagospodarowania Uchwała nr XLIII/290/05 z dnia 4 kwietnia 2005 r.
przestrzennego gminy Klucze
Źródło: Opracowanie własne GIG na podstawie danych urzędów gmin obszaru funkcjonalnego
str. 17
Obszar funkcjonalny objęty jest w dużej mierze miejscowymi planami zagospodarowania
przestrzennego. Obszar gmin Bukowno i Bolesław pokryty jest w całości miejscowymi planami,
podobnie jak teren gminy Klucze (Uchwała nr XLIII/290/05 z dn. 4 kwietnia 2005r.). Jedynie gmina
Olkusz nie jest w 100% objęta zapisami planów miejscowych. Znaczące pokrycie obszaru
funkcjonalnego miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w świetle potencjalnych
skutków likwidacji kopalni, może spowodować konieczność wprowadzenia zmian w ustaleniach
miejscowych planów w istotnej skali. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że jednolite podejście do
polityki planowania przestrzennego będzie stanowić kluczowy element działań strategicznych
podejmowanych przez administrację analizowanych gmin.
2.3 Gospodarka
Obszar funkcjonalny zajmowany przez gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze pod względem
gospodarczym można podzielić na trzy obszary. Pierwszy o charakterze typowo przemysłowym
tworzą gminy: Bolesław, Bukowno oraz miasto Olkusz. Drugi obszar – rolniczy – obejmują tereny
wiejskie gminy Olkusz. Trzecim, uzupełniającym obszarem jest gmina Klucze, która dzięki walorom
środowiska przyrodniczego i promowaniu ekologicznych rozwiązań w przemyśle, pretenduje do
pełnienia funkcji terenu turystyczno-rekreacyjnego. Również tereny wiejskie gmin Olkusz posiadają
potencjał do realizacji tych usług. Do największych atutów obszaru funkcjonalnego należy przede
wszystkim korzystne położenie geograficzne i komunikacyjne pomiędzy Śląskiem a Małopolską, co
stwarza dobre warunki do rozwoju przedsiębiorczości oraz umiejscowienie obszarów aktywności
gospodarczej takich jak: Strefa Aktywności Gospodarczej Bukowno - podstrefa Krakowskiej Specjalnej
Strefy Ekonomicznej, Olkuska Strefa Aktywności Gospodarczej (w trakcie powstawania). Działalność
podmiotów gospodarczych – szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw, bliskość dużych rynków
zbytu produktów rolnych i przemysłowych, stosunkowo duża produkcja rolna skupiona na niewielkim
obszarze przy jednoczesnym, niskim stopniu chemizacji rolnictwa, sprzyjające warunki przyrodnicze
i krajobrazowe dla rozwoju specyficznych produktów turystycznych oraz cenne zabytki
architektoniczne i historyczne decydują o atrakcyjności gospodarczej tego obszaru1.
Na terenie Olkusza działa ponad 5 800 podmiotów gospodarczych, szczególnie małych i średnich
przedsiębiorstw z branży „handel i naprawy”, rozwijają się również usługi o znaczeniu lokalnym
i ponadlokalnym. Na terenie miasta działają ponadto duże podmioty gospodarcze mające istotne
znaczenie w kraju i na świecie. Gmina Olkusz, a w szczególności miasto, jest tradycyjnym obszarem
przemysłowym, bardzo silnie do niedawna związanym z przemysłem metalowym, maszynowym oraz
wydobywczym. Restrukturyzacja gałęzi przemysłu ciężkiego, która nastąpiła po przemianach
ustrojowych, trwa na terenie Olkusza do dnia dzisiejszego i wiąże się m.in. ze zmniejszaniem liczby
miejsc pracy w dużych zakładach przemysłowych, powstawaniem nowych spółek na bazie dawnych
przedsiębiorstw państwowych oraz reorientacją struktury produkcyjnej. Spośród zakładów
przemysłowych położonych w obrębie miasta Olkusza należy wyszczególnić te o znaczeniu
ogólnokrajowym: Olkuska Fabryka Naczyń Emaliowanych „Emalia” S.A. (al. 1000-lecia 15a),
producenta naczyń emaliowanych i aluminiowych, który obecnie zatrudnia ponad 900 osób oraz
Fabryka Wentylatorów „OWENT” (al. 1000-lecia 2a), producenta wysokosprawnych wentylatorów
o różnorakim przeznaczeniu, BOLOIL Sp. z o.o., Zakład Produkcji Kruszyw, Zakład Produkcji
Elastomerów, Zakłady Górniczo-Hutnicze BOLESŁAW S.A. Kopalnia Olkusz, Ruukki Polska Sp. z o.o.
Olkusz jest centralnym ośrodkiem, skupiającym administrację samorządową i państwową, ośrodki
edukacji stopnia podstawowego, gimnazjalnego i średniego. Jest również centrum usług medycznych,
handlowych i gospodarczych2. W Olkuszu powstaje Olkuska Strefa Aktywności Gospodarczej 1
2
Serwis samorządowy Starostwa Powiatowego w Olkuszu, www.sp.olkusz.pl
Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Olkusz na lata 2009-2013 i kierunkowo do 2017
str. 18
budowa infrastruktury, współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Teren pod inwestycję
jest spójnym obszarem o docelowej wielkości 42,5 ha w skład, którego wejdą dwa obszary
o zróżnicowanej strukturze zagospodarowania i przeznaczenia planistycznego, nazwane umownie
„Obszarem A” oraz „Obszarem B”. Olkuska Strefa Aktywności Gospodarczej będzie udostępniona
inwestorom najpóźniej w 2018 roku3. Rozwojowi przedsiębiorczości sprzyja rozwinięta sieć instytucji
wspierających biznes m.in. duża ilość placówek bankowych. W Olkuszu zadania z zakresu gospodarki
komunalnej zlecane są zewnętrznym firmom po przeprowadzeniu postępowań zgodnie z PZP.
Najbardziej rozpowszechnioną formą działalności na terenie miasta są mikroprzedsiębiorstwa. Do
zalet tych przedsiębiorstw należy ich elastyczność działania w zakresie przedmiotu działalności,
finansowania i podziału zysku. Ich wada natomiast, wynika bezpośrednio z ograniczonych możliwości
finansowych pojedynczych właścicieli. Cechą charakterystyczną tych przedsiębiorstw jest to, że
znajduje tam zatrudnienie coraz więcej osób oraz fakt, że często mają one rodzinny charakter4.
Kolejną gminą wchodzącą w skład obszaru funkcjonalnego jest Bukowno, mające charakter
przemysłowy, które przez wiele lat rozwijało się i opierało na bazie funkcjonowania Zakładów
Górniczo-Hutniczych „Bolesław” S.A. w Bukownie. Zakłady te nadal są głównym zakładem
przemysłowym funkcjonującym na terenie miasta, zatrudniającym ponad 1900 pracowników, z czego
25% to mieszkańcy Bukowna. Drugim pracodawcą w Bukownie jest PCC Rail „Szczakowa" S.A. Na
terenie miasta swoją działalność prowadzi również zakład produkcyjny firmy Schneider Electric
Industries Sp. z o.o. - firma z kapitałem zagranicznym. Podobnie jak ZGH „Bolesław” tak i pozostałych
głównych pracodawców w mieście dotyka recesja. Od połowy 2008r. stopniowo ograniczają one
zatrudnienie w swoich zakładach. W Bukownie powstał obszar Strefy Aktywności
Gospodarczej (SAG), który leży w północnej części miasta na styku z gminą Bolesław. Strefa obejmuje
obszar 34,5 ha terenów, które w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
przeznaczone są dla lokalizacji obiektów produkcyjnych, składowych i magazynowych. Teren strefy
został w całości uzbrojony. Działalność w obrębie Specjalnej Strefy Ekonomicznej wiąże się
z możliwością korzystania przez przedsiębiorców z pomocy publicznej, jednak swoje inwestycje mogą
w SSE prowadzić tylko przedsiębiorcy posiadający zezwolenie. Ulokowane mogą w niej zostać
wszystkie firmy z sektora tradycyjnego przemysłu, z wyjątkiem produkujących wyroby
koncesjonowane przez państwo (m.in. alkohol, produkcja stali, produkcja wyrobów tytoniowych).
Zezwolenie mogą też uzyskać niektóre firmy z sektora usług m.in. z zakresu usług informatycznych,
badawczo-rozwojowych, rachunkowości i kontroli ksiąg, badań i analiz technicznych5.
Profil gospodarczy gminy Bolesław jest monocentryczny, skupiony głównie na przemyśle
wydobywczym. Pozostałe branże to m.in.: elektrotechnika, odlewnictwo metali, budownictwo.
Gospodarka rolna nie stanowi dominującej funkcji w sferze gospodarczej gminy, co przekłada się na
mało intensywny stan zagospodarowania terenów rolnych. Głównymi barierami rozwoju jest wpływ
eksploatacji górniczej, rozdrobniona struktura własności gruntów oraz zróżnicowane ukształtowanie
terenu6. Ze względu na występujące w tym rejonie bogactwa naturalne, gmina Bolesław jest jednym
z najstarszych ośrodków górnictwa i hutnictwa rud ołowiu i cynku w kraju. Aktualnie górnictwo rud
cynku i ołowiu znajduje się w końcowej fazie. Znaczącymi podmiotami na lokalnym rynku stały się
małe firmy, które inicjują dawni pracownicy dużych zakładów przemysłowych prowadzący dzisiaj
własną działalność gospodarczą. W sferze usług wyróżnić można następujące branże: transport
3
Serwis samorządowy Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu, www.umig.olkusz.pl
Program Rewitalizacji Miasta Bukowno na lata 2009-2013
5
Serwis samorządowy Urzędu Miasta Bukowna, www.bukowno.pl
6
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bolesław; Załącznik nr 1 do Uchwały Nr
XIX/160/2012 Rady Gminy Bolesław z dnia 19 września 2012 r.
4
str. 19
towarowy, usługi remontowo – budowlane, mechanika pojazdowa, usługi fotograficzne, krawiectwo,
fryzjerstwo, usługi szewskie, sprzątanie pomieszczeń, piekarnie, gastronomia i handel.
Do najważniejszych dla gospodarki gminy Bolesław podmiotów należą:
 Kopalnia „Olkusz - Pomorzany” należąca do Zakładów Górniczo - Hutniczych „Bolesław” S.A.
w Bukownie.
 INCAST Sp. z o.o. - producent odlewów żeliwnych i staliwnych oraz stopów aluminium
i miedzi.
 TAKT Sp. z o.o.– producent płyt CD i DVD.
 INGREMIO - PESZEL - Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych.
 PRO – DOŚ Sp. z o.o. – zakład produkcyjno-doświadczalny specjalizujący się w nietypowych
odlewach z metali nieżelaznych i ich stopów.
 MARLIBO w Hutkach FHPU Marlibo Czekaj Jacek i Mariola - konfekcjonowanie octu, smalcu,
olejów jadalnych.
 TEPOL – usługi w zakresie nakładania powłok politetrafluoroetylenowych firm DU PONT oraz
CORSELL.
 KANITA – firma zajmująca się produkcją mebli.
 Zakład Gospodarki Komunalnej „Bolesław” sp. z o.o.
Tendencje rozwoju działalności usługowej i produkcyjnej wskazują na potrzebę zagospodarowania
terenów z możliwością lokalizacji inwestycji zapewniających rozwój gminy. Dobra dostępność
komunikacyjna związana z drogą krajową 94, umożliwia na stworzenie zaplecza terenów aktywności
gospodarczej i usług o zasięgu lokalnym oraz ponadlokalnym7.
Natomiast na terenie gminy Klucze działalność gospodarczą prowadzą zarówno duże zakłady
przemysłowe o ugruntowanej pozycji rynkowej, dające zatrudnienie mieszkańcom, jak również małe
zakłady i firmy usługowo produkcyjne. Do ważniejszych zakładów przemysłowych występujących na
obszarze gminy Klucze należą m.in.: Velvet Care Sp. z o.o., Huta Szkła Jaroszowiec, będąca obecnie
częścią koncernu Saint – Gobain, Zakłady Wapienno – Piaskowe „Silikaty”, Kompania Handlowa
"KRAWTOST" - jedyny w Polsce producent węglanu potasu producent szkła budowlanego „Glaspol”
Sp. z o.o., Firma „EWA” producent odzieży dziecięcej i niemowlęcej. Wśród małych przedsiębiorstw
przeważają firmy o profilu usługowym, handlowym i budowlano-remontowym. Na terenie gminy
działa kilka gospodarstw agroturystycznych. Wśród małych firm działających w gminie przeważają te
o profilu usługowym, handlowym i budowlano - remontowym. Obserwuje się dużą dynamikę
tworzenia podmiotów gospodarczych (małe i średnie przedsiębiorstwa), szczególnie powstawanie
usług z grupy obsługi biznesu8.
2.4 Identyfikacja form użytkowania terenu
Strukturę przestrzenną obszaru funkcjonalnego zajmowanego przez gminy Olkusz, Bukowno,
Bolesław i Klucze kształtują występujące obszary zabudowy wiejskiej, niski stopień uprzemysłowienia,
obszar słabo zurbanizowany, walory przyrodnicze poddane ochronie, przebieg dróg kolejowych
i drogowych o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym9. Gminy wchodzące w skład obszaru
funkcjonalnego obejmują rejon rolniczo–przemysłowy, z dominującą wiejską zabudową, poza
miastami słabo zurbanizowany i uprzemysłowiony, o niewielkiej gęstości zaludnienia, jest
7
Strategia Rozwoju Gminy Bolesław na lata 2008-2025; Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXVII/172/2008 Rady Gminy Bolesław
z dnia 27 listopada 2008 r.
8
Strategia rozwoju gminy Klucze 2004-2013, Załącznik do Uchwały Rady Gminy Klucze Nr XI/64/07 Z dnia 11 lipca 2007r.
9
RAPORT część I z badań desk research przeprowadzonego w ramach projektu „Diagnoza społecznego zapotrzebowania na
usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego”, Olkusz, maj 2014
str. 20
w niewielkim stopniu poddany antropopresji10. Obszar funkcjonalny charakteryzuje się dużym
urozmaiceniem przyrodniczo–krajobrazowym. Znajduje to odzwierciedlenie w statusie ochronnym
obszarów leśnych jak również terenów o malowniczej rzeźbie i pokryciu licznymi skałkami jurajskimi.
Obszar funkcjonalny charakteryzuje się występowaniem obszarów o różnym stopniu ochrony,
widoczne jest rozdrobnione rolnictwo, a dużą powierzchnię zajmują tereny leśne i zadrzewione.
Według danych na koniec 2012 roku obszary prawnie chronione (zalicza się do tej kategorii: parki
narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu oraz inne formy
ochrony przyrody) znajdujące się na terenie analizowanego obszaru wnoszą 20 357,8 ha, co
stanowiło 32,94% ogólnej jego powierzchni. Rezerwaty przyrody występujące na terenie gminy
Olkusz zajmują powierzchnię 187,9 ha. Użytki ekologiczne zlokalizowane są na obszarze gminy
Bolesław (4,5 ha), gminy Bukowno (5,6 ha) oraz gminy Olkusz (515 ha).
Tabela 3
Gmina
Bukowno
Udział obszarów prawnie chronionych w ogólnej powierzchni wg. stanu z dn. 31.12.2012 r.
Obszary prawnie
Rezerwaty
chronione Parki krajobrazowe razem
Użytki ekologiczne
przyrody
ogółem
% w ogólnej powierzchni
13,67
0,00
9,03
4,64
Bolesław
0,10
Klucze
51,91
0,00
0,00
0,10
0,00
51,91
4,32
Olkusz
35,75
1,25
35,75
0,00
Źródło: RAPORT część I z badań desk research (..);Olkusz, maj 2014.
Najwyższym wskaźnikiem lesistości charakteryzuje się gmina Bukowno - 67,3% oraz gmina Klucze 46,9%. Wzrost powierzchni gruntów leśnych w okresie 2006-2012 o 0,7% odnotowano w gminie
Klucze oraz gminie Olkusz. Przedmiotową sytuację przedstawia poniższa tabela.
Tabela 4
Lesistość w % - grunty leśne – stan w latach 2006 – 2012
lesistość w % - grunty leśne
Gmina
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Bukowno
67,7
67,5
67,4
67,5
68,4
68,2
67,3
Bolesław
38,4
38,1
37,9
37,8
37,6
37,5
37,3
Klucze
46,2
46,2
46,3
46,3
46,4
46,8
46,9
Olkusz
44,8
45,1
45,1
45,1
45,1
45,1
45,5
Źródło:
RAPORT część I z badań desk research (..);Olkusz, maj 2014.
Według danych GUS z 2005 roku największym udziałem powierzchni użytków rolnych wykazywała się
gmina Olkusz, w dalszej kolejności Klucze, Bolesław, a najmniejsza powierzchnia użytków rolnych
występowała w Bukownie. Szczegółowe dane dotyczące powierzchni użytków rolnych oraz wielkości
z rozbiciem na grunty orne, sady, łąki i pastwiska znajdują się w poniższej tabeli.
Tabela 5
Gmina
Powierzchnia użytków rolny w hektarach w roku 2005
powierzchnia użytków
grunty orne
sady
rolnych
łąki
pastwiska
ha
Bukowno
556
470
12
62
12
10
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Olkuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019,
ALBEKO, Olkusz 2012
str. 21
Gmina
powierzchnia użytków
rolnych
grunty orne
sady
łąki
pastwiska
ha
Bolesław
1 292
906
38
283
65
Klucze
3 908
3 386
21
389
112
Olkusz
6 402
5 887
42
352
121
Źródło:
Bank Danych Lokalnych, GUS
Jednym z czynników kształtujących zagospodarowanie przestrzenne są regulacje prawne określające
sposoby i kierunki zagospodarowania obszarów gmin. Według danych przedstawionych w pkt. 2.2.
obszary gmin Bukowno, Bolesław i Klucze w całości objęte są zapisami planów zagospodarowania
przestrzennego. Posiadanie przez gminy aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego ma
zasadniczy wpływ na zrównoważony rozwój terenów dotychczas niezabudowanych oraz
kształtowanie kierunków rozwoju danych obszarów z uwzględnieniem procesów odtwarzania się
stosunków wodnych w obrębie leja depresji.
2.5 Aspekty społeczne
Demografia
Gmina Olkusz dominuje pod względem liczby ludności nad pozostałymi gminami obszaru
funkcjonalnego. Według danych GUS z 2013 roku liczba ludności zamieszkująca analizowany obszar
wynosiła 83 550, z czego mieszkańcy gminy Olkusz stanowili 59,86%. Gęstość zaludnienia
w największej gminie powiatu olkuskiego tj. Olkuszu to 332 osób na km2. Podczas gdy w pozostałych
gminach wartość ta jest znacznie niższa i wynosi średnio 160,33 osób na km 2 i nie przekracza 192
osób na km2 (dane dla gminy Bolesław). Negatywnym czynnikiem jest coraz większa liczba ludności
w wieku nieprodukcyjnym przypadająca na 100 osób w wieku produkcyjnym. Na analizowanym
obszarze dane te są zbliżone i stosunek ten w 2013 roku wyniósł od 54,6% dla gminy Olkusz do 60,6%
dla gminy Bolesław (Tabela 6).
Tabela 6
Dane demograficzne dla obszaru funkcjonalnego
Wyszczególnienie
j.m.
2008
Liczba ludności (według faktycznego miejsca
zamieszkania; stan w dniu 31 XII)
Olkusz
Bolesław
osoba
2009
2010
2011
2012
2013
50 041
49 938
50 515
50 365
50 233
50 016
7 921
7 862
7 912
7 889
7 839
7 817
Bukowno
10 574
10 590
10 531
10 499
10 488
10 411
Klucze
14 962
14 993
15 278
15 316
15 306
15 306
Razem obszar funkcjonalny
83 498
83 383
84 236
84 069
83 866
83 550
48,2
48,8
49,2
50,7
52,4
54,6
Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100
osób w wieku produkcyjnym
Olkusz
Bolesław
%
57,5
55,7
58,1
59,3
59,1
60,6
Bukowno
55,6
54,9
55,2
54,9
55,3
56,3
Klucze
54,7
54,6
55,2
56,5
58,3
59,4
Razem obszar funkcjonalny
54,0
53,5
54,4
55,4
56,3
57,7
332
331
335
334
333
332
Bolesław
195
193
194
194
193
192
Bukowno
164
164
163
163
162
161
Gęstość zaludnienia
Olkusz
osoba
na
2
km
str. 22
Wyszczególnienie
j.m.
2008
2009
2010
2011
2012
2013
125
125
128
128
128
128
204
203,25
205
204,75
204
203,25
11,3
10,7
11,3
9,4
9,5
8,6
8,4
8,2
8,9
7,9
6,6
7,5
Bukowno
9,3
9,4
8,9
7,6
7,7
8,6
Klucze
9,8
8,6
10,2
9,3
10,1
8
9,7
9,2
9,8
8,6
8,5
8,2
8,9
8,5
9,6
8,5
9
8,9
10,7
11,9
10,1
11,9
11,7
11,2
Bukowno
10,7
8,7
10
10,6
9,6
11,4
Klucze
9,8
9,8
9,1
9,3
10,7
10,7
10,0
9,7
9,7
10,1
10,3
10,6
-4,6
-4,8
-3
-3,9
-3,9
-5,1
3,9
3,3
1,1
1,1
6,5
0,3
Bukowno
-2,6
-2,2
-1,3
-0,1
-1
-0,1
Klucze
2,7
2,3
3,9
2,5
1,3
2,4
Klucze
Wartość średnia dla obszaru funkcjonalnego
osoba
na
2
km
Urodzenia żywe na 1000 ludności
Olkusz
Bolesław
Zgony na 1000 ludności
Olkusz
Bolesław
Saldo migracji gminnych na pobyt stały na
1000 osób
Olkusz
Bolesław
Źródło: Opracowanie GIG na podstawie danych Strategii
Analizując dostępne dane z roczników statystycznych zauważa się stały spadek liczby mieszkańców.
Pomimo nieznacznie wzrastającej tendencji dla przyrostu naturalnego na 1000 ludności odnotowanej
dla gmin: Bolesław i Klucze w okresie ostatnich dziesięciu lat i wzrostu przyrostu naturalnego
w przeciągu ostatniego roku naturalnego o 1,4 dla Bukowna, niepokojący jest fakt, że w 2013 roku
dla całego obszaru funkcjonalnego liczba zgonów dominuje nad liczbą urodzeń żywych na 1000
ludności (Rysunek 5).
Rysunek 5
Przyrost naturalny na 1000 ludności
Źródło: Opracowanie GIG na podstawie danych Banku Danych Lokalnych
str. 23
Na analizowanym obszarze odnotowano także znaczny odpływ ludności spowodowany migracjami
gminnymi. Saldo migracji gminnych na pobyt stały na 1000 osób w Olkuszu sięga aż -5,1. Tylko
w Kluczach zarejestrowano dodatnie saldo migracji gminnych wynoszące 2,4. Taki stan rzeczy może
wynikać z obserwowanego również w innych ośrodkach miejskich, procesu suburbanizacji, który na
analizowanym obszarze powinien podlegać monitorowaniu i szczególnym zabiegom planistycznym.
Oświata i wychowanie
Publiczne szkolnictwo ponadgimnazjalne, zgodnie z Ustawą o samorządzie powiatowym, leży w gestii
powiatowego szczebla samorządowego. Na obszarze funkcjonalnym Starostwo Powiatowe w Olkuszu
jest organem prowadzącym następujące instytucje oświatowe: 3 licea ogólnokształcące w Olkuszu (nr
I, II, IV), Zespół Placówek Oświatowych w Olkuszu, 5 zespołów szkół (nr 1, 3, 4 oraz placówki
w Bukownie i Kluczach) oraz Zespół Szkół Specjalnych w Olkuszu.11
Według danych GUS w poszczególnych ponadgimnazjalnych szkołach publicznych naukę ukończyło
w roku szkolnym 2011/2012 łącznie 826 uczniów (Tabela 7).
Tabela 7
Szkolnictwo ponadgimnazjalne na terenie obszaru funkcjonalnego
Liczba absolwentów [osoba]
2008
2009
2010
2011
2012
Licea ogólnokształcące
Klucze
24
20
27
29
22
Olkusz
Szkoły ponadgimnazjalne zawodowe
723
737
615
613
595
Bukowno
Klucze
31
23
38
17
10
8
12
3
8
0
222
199
201
Olkusz
256
299
Spośród całego obszaru funkcjonalnego na terenie gminy Olkusz zlokalizowanych jest najwięcej
placówek oświatowych podległych gminom. Urzędowi Miasta i Gminy w Olkuszu podlegają placówki
szkolnictwa podstawowego nr 1, 3, 4, 5, 6, 9, 10 w Olkuszu, placówki w Braciejówce, Gorenicach,
Kosmolowie, Osieku, Sienicznie, Zawadzie, Zedermanie, Żuradzie, Witeradowie, gimnazjalnego (nr 2,
3, 4 w Olkuszu), przedszkoli (nr 3, 4, 5, 7, 8, 10, 13 w Olkuszu, placówki w Braciejówce, Osieku,
Zedermanie, Żuradzie) oraz Zespół Szkolno-Przedszkolny Integracyjny Nr 1 w Olkuszu.12
W roku szkolnym 2011/2012 do szkół podstawowych na terenie Olkusza uczęszczało 2 510 uczniów,
natomiast do szkół gimnazjalnych 1 398. Liczba uczniów w szkołach podstawowych systematycznie
maleje. W stosunku do 2008 roku nastąpił spadek liczby uczniów o 6,93% w przypadku szkół
podstawowych, natomiast w przypadku gimnazjów liczba uczniów zmniejszyła się o 16,83 %.
Tabela 8
Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne na terenie obszaru funkcjonalnego
Liczba uczniów [osoba]
2008
2009
2010
2011
2012
Szkolnictwo podstawowe
Bukowno
543
503
469
451
421
Bolesław
Klucze
449
926
430
864
408
865
407
862
395
835
Olkusz
2 697
2 582
2 532
2 512
2 510
Bukowno
Bolesław
360
238
337
246
305
269
277
254
259
230
Szkolnictwo gimnazjalne
11
12
strona internetowa Starostwa Powiatowego w Olkuszu http://sp.olkusz.pl/
strona internetowa Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu http://www.umig.olkusz.pl/
str. 24
Liczba uczniów [osoba]
2008
Klucze
500
2009
504
Olkusz
1 681
1 617
2010
475
2011
456
2012
431
1 568
1 491
1 398
Źródło: Opracowanie GIG na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych
W pozostałych gminach należących do obszaru funkcjonalnego tj. Bukowno, Bolesław i Klucze liczba
uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjalnych na przełomie lat 2008 – 2012 również maleje.
Największy spadek liczby uczniów w szkołach gimnazjalnych wystąpił w gminie Bukowno (o 28,06%),
a najmniejszy w gminie Bolesław (o 3,48%). W przypadku szkół podstawowych sytuacja kształtuje się
podobnie – najwięcej uczniów ubyło w gminie Bukowno (o 22,47%), a najmniej w gminie Klucze
(spadek o 9,83%).
Gmina Bukowno dysponuje najmniejszym zapleczem oświatowym. W gminie funkcjonuje jedno
przedszkole oraz 2 zespoły szkół (nr 1, 2), podległe Urzędowi Miejskiemu w Bukownie.13 Na terenie
gminy Bolesław zlokalizowanych jest niewiele więcej publicznych jednostek oświatowych, tj.: Zespół
Przedszkolno – Szkolno – Gimnazjalny w Podlipiu, Publiczne Gimnazjum w Bolesławiu, Zespół Szkół
w Krzykawie, Zespół Przedszkolno – Szkolny w Laskach, Szkoła Podstawowa w Bolesławiu oraz
2 przedszkola (placówki w Krzykawie i w Bolesławiu).14
Z kolei w gminie Klucze znajdują się 2 gimnazja (placówki w Bydlinie, Kluczach), 2 przedszkola
(placówki w Kluczach i Jaroszowcu), 3 szkoły podstawowe (placówki w Rodakach, Kluczach
i Jaroszowcu), 4 zespoły szkolno-przedszkolne (placówki w Ryczówku, Kwaśniowie Dolnym, Chechle,
Bydlinie) oraz gminny Zespół Oświaty, podległe Urzędowi Gminy Klucze.15
Szkoły podstawowe i gimnazjalne zlokalizowane na analizowanym obszarze są wyposażone
w szerokopasmowy Internet (Tabela 9).
Tabela 9
Dostęp do szerokopasmowego Internetu na terenie obszaru funkcjonalnego
Liczba uczniów szkół podstawowych i gimnazjów przypadająca
2008
2009
2010
na 1 komputer z szerokopasmowym dostępem do Internetu
Olkusz
52,1
32,8
22,8
Bolesław
13,5
13,3
24,2
2011
2012
18,8
15,3
23,6
12,3
Bukowno
32,3
30
27,6
26
24,3
Klucze
31,7
30,4
29,8
28
26,9
Źródło: Opracowanie GIG na podstawie danych GUS, Strateg
Liczba uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach przypadająca na 1 komputer
z szerokopasmowym dostępem do Internetu systematycznie maleje, co świadczy o niedoposażeniu
szkół w odpowiedni sprzęt komputerowy, zapewniający uczniom bezpłatny dostęp do sieci. W gminie
Olkusz postęp ten jest najbardziej widoczny, w 2008 roku na 1 komputer z szerokopasmowym
dostępem do Internetu przypadało aż 52,1 uczniów, podczas gdy w 2012 roku – 15,3 uczniów.
Funkcje edukacyjno – oświatowe w Olkuszu pełnią również inne jednostki, do których należą:
Samorządowy Zespół Edukacji, Galeria Sztuki Współczesnej Biuro Wystaw Artystycznych w Olkuszu,
Miejski Ośrodek Kultury, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji oraz Powiatowa i Miejska Biblioteka
Publiczna. Ponadto w Bolesławiu funkcjonuje Centrum Kultury im. Marii Płonowskiej, Samorządowy
Zespół Oświaty i Wychowania w Bolesławiu oraz Gminna Biblioteka Publiczna im. Waśniewskich.
W gminie Klucze działa gminny ośrodek kultury, biblioteka publiczna oraz Klub Dziecięcy „Chatka
Puchatka” w Kluczach. Natomiast w gminie Bukowno funkcjonują takie jednostki jak: miejska
13
strona internetowa Urzędu Miejskiego w Bukownie http://www.bukowno.pl/
strona internetowa Urzędu Gminy Bolesław http://www.gminaboleslaw.pl/#
15
strona internetowa Urzędu Gminy Klucze http://www.gmina-klucze.pl/
14
str. 25
biblioteka publiczna, ośrodek kultury oraz ośrodek sportu i rekreacji. Ludność zamieszkująca
analizowany obszar uczestniczy w imprezach organizowanych ok. przez wymienione powyżej ośrodki
i domy kultury. Szczególnie aktywni są mieszkańcy Bukowna i Bolesławia. W 2013 roku przeciętna
liczba uczestników imprez w domach i ośrodkach kultury, klubach i świetlicach na 1 mieszkańca
wyniosła w Bukownie: 1,6, a w Bolesławiu: 1,416.
Struktura zatrudnienia, bezrobocie oraz polityka społeczna
Liczba pracujących mieszkańców gminy Olkusz, Bukowno oraz Klucze wzrosła w porównaniu do 2008
roku. Znaczący wzrost (o 20,87%) odnotowano w gminie Klucze, w której w 2008 roku było 1 945
osoby pracujące, natomiast w 2012 – 2 351 osób . Inaczej ma się sytuacja w gminie Bolesław, gdzie
odnotowano spadek liczby osób pracujących w porównaniu do roku 2008 o 160 osób, czyli o 6,26%.
Łączna liczba osób pracujących dla całego analizowanego obszaru w 2008 roku wyniosła 17 120 osób,
natomiast w 2012 – 17 866. Analizując sytuację pracujących kobiet, stanowią one 47,88 % wszystkich
pracujących na analizowanym obszarze. Co więcej, liczba pracujących kobiet praktycznie nie zmieniła
się w porównaniu do 2008 roku – różnica wynosi 10 osób, co stanowi zaledwie – 0,12%.
Tabela 10
Pracujący wg płci na terenie obszaru funkcjonalnego
Liczba osób
2008
2009
2010
2011
2012
w tym kobiet
2 966
1 340
3 496
1 565
3 488
1 551
3 432
1 438
3 345
1 434
w tym kobiet
2 557
761
2 571
777
2 560
777
2 442
692
2 397
665
w tym kobiet
1 945
921
2 535
1 063
2 171
998
2 257
1 043
2 351
1 100
9 652
9 760
5 542
5 518
Źródło: Opracowanie GIG na podstawie danych GUS, Bank Danych Lokalnych
9 851
5 600
10 135
5 603
9 773
5 355
Bukowno
Bolesław
Klucze
Olkusz
w tym kobiet
W 2013 roku zarejestrowanych bezrobotnych wg danych GUS w gminach Olkusz, Bukowno, Bolesław
i Klucze było 5 519 osób, w tym 2973 kobiet, co stanowiło 53,87 %. Najmniejszą liczbę osób
bezrobotnych w 2013 roku odnotowano w Bolesławiu (434 osoby), z czego 61,29% stanowiły kobiety.
W przeciągu ostatnich 5 lat liczba osób bezrobotnych systematycznie wzrasta. Liczba bezrobotnych
na całym analizowanym obszarze zwiększyła się w stosunku do roku 2008. Liczba ta wzrosła aż
o 60,74% w Bolesławiu i 72,22 % w Bukownie, natomiast w Kluczach i Olkuszu odpowiednio o 34,28
i 40,96% (Tabela 11).
Tabela 11
Bezrobotni zarejestrowani na terenie obszaru funkcjonalnego
Liczba osób
2008
2009
2010
Olkusz
2011
2012
2013
w tym kobiet
2417
1402
3087
1665
3141
1712
3329
1813
3621
1951
3407
1829
w tym kobiet
270
173
363
224
384
233
464
280
457
280
434
266
342
468
517
194
242
279
Klucze
811
1028
1043
w tym kobiet
492
545
572
575
326
1090
606
621
330
1140
623
589
312
1089
566
Bolesław
Bukowno
w tym kobiet
16
dane GUS, baza danych Strateg
str. 26
Wraz ze wzrostem ogólnej liczby bezrobotnych w gminach zwiększa się także liczba bezrobotnych
kobiet – jednakże wzrost ten nie był aż tak wyraźny. Na analizowanym obszarze liczba bezrobotnych
kobiet w 2008 roku wynosiła 2 261, natomiast w 2013 – 2 973 kobiet, co wskazuje na wzrost o 31%.
W związku ze stałym wzrostem liczby osób bezrobotnych niezbędne są działania zmierzające do
aktywizacji osób bezrobotnych. Działania takie podejmowane są przez ośrodki pomocy społecznej. Na
szczeblu gminnym na obszarze funkcjonalnym zajmowanym przez gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław
i Klucze działają: Ośrodek Pomocy Społecznej w Olkuszu, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Bukownie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bolesławiu oraz Ośrodek Pomocy Społecznej
w Kluczach. Działalność ośrodków skupia się na zapobieganiu trudnym sytuacjom życiowym
mieszkańców, poprzez wspieranie ich w dążeniu do zaspokajania niezbędnych potrzeb
umożliwiających życie w godnych warunkach oraz podejmowanie działań zmierzających do ich
usamodzielnienia i integracji ze środowiskiem oraz działaniach zmierzających do podniesienia
kwalifikacji zawodowych, dających możliwość zdobywania nowych zawodów lub wspomagających
zakładanie własnej działalności gospodarczej. Na szczeblu powiatu organizacją pomocy społecznej
zajmuje się Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Centrum prowadzi działania na rzecz osób
niepełnosprawnych, działania na rzecz dzieci, a także udziela wsparcia rodzinie znajdującej się
w sytuacji kryzysowej oraz organizuje pomoc środowiskową i stacjonarną. W ramach systemu
pomocy społecznej w powiecie olkuskim funkcjonują także: Dom Pomocy Społecznej, Poradnia
Psychologiczno – Pedagogiczna w Olkuszu, Socjalizacyjna Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza
w Olkuszu z miejscami interwencyjnymi i Środowiskowy Dom Samopomocy, wspierane przez liczne
placówki opiekuńcze działające na całym obszarze funkcjonalnym.
Zakończenie eksploatacji złóż przez ZGH Bolesław w istotny sposób wpłynie niekorzystnie na rynek
pracy powiatu olkuskiego, z uwagi na fakt, iż jest to jeden z największych zakładów pracy na obszarze
funkcjonalnym. Likwidacja kopalni wpłynie również negatywnie na sektor przedsiębiorstw,
szczególnie tych kooperujących z ZGH oraz świadczących usługi na jego rzecz.
2.6 Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków
System wodociągowy
Siecią wodociągową na obszarze funkcjonalnym zarządza Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
Spółka z o.o. w Olkuszu. Woda pitna pochodzi z SUW Olkusz oraz ujęć wód podziemnych. Woda
surowa kierowana do procesu uzdatniania w SUW Olkusz, pochodzi z odwadniania ZGH Bolesław,
komory przelewowej, gdzie doprowadzane są wody dołowe z szybu „Bronisław”. SUW Olkusz
dostarcza wodę pitną do wodociągu grupowego Olkusz-Bolesław-Sławków, który został wybudowany
w roku 1978. Zdolność technologiczna SUW Olkusz wynosi 21 600m3/dobę i stanowi około 95%
zaopatrzenia ludności w wodę terenu obsługiwanego przez PwiK Sp. Z o.o. w Olkuszu, pozostałe 5%
pochodzi z lokalnych ujęć wód podziemnych położonych w gminach:
 Olkusz – ujęcia wody w Braciejówce, Kosmolowie, Zadolu Kosmolowskim, Podlesiu
Rabsztyńskim, Troksie, Gorenicach, Źródła Witeradów,
 Bukowno – ujęcia wody w Borze Biskupim i Podlesiu Bukowno,
 Klucze – ujęcia wody w Cieślinie, Kolbarku, Górach Bydlińskich, Bydlinie.
Zdolność produkcyjna ujęć własnych PwiK Sp. Z o.o. w Olkuszu wynosi:
 ujęcie Bór Biskupi
–
230,4 m3/d,
 ujęcie Podlesie – Bukowno
–
150,0 m3/d,
 ujęcie Bydlin
–
3 085,71 m3/d,
 ujęcie Troks
–
120,0 m3/d,
str. 27
 ujęcie Braciejówka
–
288,0 m3/d,
 ujęcie Podlesie Rabsztyńskie –
200,0 m3/d,
 ujęcie Zadole Kosmolowskie –
30,0 m3/d,
 ujęcie Kosmolów
–
216,0 m3/d.
Łączna zdolność produkcyjna ujęć własnych wynosi: 4 320,11 m3/d.
Ujęcia wody nieodpłatnie użytkowane obejmują:
Gmina Olkusz:
 ujęcie Gorenice
–
600,0 m3/d,
 ujęcie źródeł – Witeradów
–
1 272,0 m3/d,
Gmina Klucze:
 ujęcie Kolbark
–
250,0 m3/d,
 ujęcie Cieślin
–
100,0 m3/d,
 ujęcie Góry Bydlińskie
–
20,0 m3/d.
Łączna zdolność produkcyjna ujęć wody nieodpłatnie użytkowanych wynosi 2 242,00 m3/d. Ogółem
zdolność produkcyjna SUW i ujęć lokalnych wynosi 28 162,11 m3/d.
W tabeli poniżej przedstawiono podstawowe informacje dotyczące sieci wodociągowej obsługującej
gminy: Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze.
Tabela 12
Podstawowe dane o sieci wodociągowej na terenie obszaru funkcjonalnego
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
Długość czynnej sieci rozdzielczej (km)
180,7
182,1
183,1
Olkusz
Bukowno
41,2
43,9
43,9
Bolesław
43,8
44,3
44,3
Klucze
101,8
102,1
102,5
Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania (szt.)
7407
7162
7323
Olkusz
Bukowno
2253
2162
2259
Bolesław
2191
2143
2175
Klucze
3784
3725
3795
Woda dostarczona gospodarstwom domowym
3
(dam )
1274,5
1268,6
1272,0
Olkusz
Bukowno
292,0
285,4
282,9
Bolesław
197,2
196,9
201,7
Klucze
323,9
343,0
343,6
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej (osoba)
48767
48662
49233
Olkusz
Bukowno
10441
10457
10401
Bolesław
7705
7648
7700
Klucze
14316
14346
14629
Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i
ludności ogółem (hm³)
1,7
1,7
1,8
Olkusz
Bukowno
10,2
9
8,9
Bolesław
0,2
0,2
0,2
Klucze
0,9
1
0,9
Udział przemysłu w zużyciu wody ogółem (%)
0,9
1,8
1,4
Olkusz
Bukowno
96,7
96,2
96,3
Bolesław
0
0
0
Klucze
56,8
55,6
53,7
Zużycie wody w gospodarstwach domowych ogółem
25,5
25,4
25,2
2011
2012
186,2
186,9
44,4
44,4
102,5
44,4
44,4
102,6
7282
7347
2182
2169
3801
2186
2176
3803
1262,7
1269,2
282,6
205,1
347,7
286,4
206,7
344,7
49084
48962
10369
7678
14666
10358
7630
14656
1,7
1,7
9,4
0,2
1
9,1
0,2
1
1,5
1,7
96,4
0
57
25,0
96,3
0
57,7
25,3
str. 28
3
na 1 mieszkańca (m )
Olkusz
Bukowno
27,5
Bolesław
24,9
Klucze
21,8
Odsetek ludności korzystającej z sieci wodociągowej
(%)
97,5
Olkusz
Bukowno
98,7
Bolesław
97,3
Klucze
95,7
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Strateg, Bank Danych Lokalnych
27,0
24,9
22,9
26,9
25,5
22,5
26,9
26,0
22,7
27,3
26,2
22,5
97,4
97,5
97,5
97,5
98,7
97,3
95,7
98,8
97,3
95,8
98,8
97,3
95,8
98,8
97,3
95,8
Stopień zwodociągowania obszaru funkcjonalnego sięga prawie 100 %. Według danych GUS długość
czynnej sieci rozdzielczej na całym obszarze funkcjonalnym stale rośnie. W gminach Olkusz i Klucze
wzrasta również ilość osób korzystających z sieci wodociągowej. Do 2012 roku zostało wykonanych
łącznie 15 512 połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
zlokalizowanych na obszarze funkcjonalnym, co umożliwiło na korzystanie z sieci wodociągowej
łącznie 81 606 mieszkańców. Zużycie wody w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca
obszaru funkcjonalnego wynosi średniorocznie 25,1 m3.
Pod koniec 2013 roku na obszarze funkcjonalnym zarejestrowano łącznie 625,45 km sieci
wodociągowej. Dla poszczególnych gmin dane te kształtują się następująco:
 Bukowno – 77,55 km,
 Klucze – 163,20 km,
 Olkusz – 297,78 km,
 Bolesław – 86,92 km17.
Obecnie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Olkuszu realizuje inwestycje
polegająca na zmianie systemu zaopatrzenia w wodę pitną mieszkańców gmin Olkusz, Bukowno,
Bolesław i Klucze po likwidacji ujęcia wody w kopalni ZGH „Bolesław” S.A., będącego obecnie
głównym źródłem zasilania obszaru funkcjonalnego. Całość zmiany sytemu zaopatrzenia w wodę
podzielona została na dwa etapy. Obecnie realizowane są prace projektowe i roboty budowlane
(w trybie „zaprojektuj i wybuduj”) dla I-ego etapu inwestycji. Szacunkowe nakłady inwestycyjne
związane z tym przedsięwzięciem wynoszą ok. 27,5 mln zł. Prowadzone są także prace projektowe
związane z realizacją drugiego etapu. Prace projektowe dla II-go etapu realizowane są w ramach
Partnerstwa 4 gmin i PWiK. Dokumentacja dla II-go etapu obejmuje prace związane z dalszą
rozbudową systemu zaopatrzenia w wodę polegającej na budowie magistrali wodociągowej Klucze –
Zbiorniki Parcze – Olkusz oraz dwóch ujęć wody podziemnej w Kwaśniowie Górnym i Olewinie.
Szacunkowe koszty realizacji całego przedsięwzięcia wynoszą ok. 69,6 mln zł netto i stanowią
całkowite koszty Projektu obejmujące m.in.: budowę nowych obiektów, przebudowę obiektów
istniejących, a także uwagleniające koszty nadzoru, dokumentacji, pomocy technicznej, promocji
i wdrażania. Ponadto, w latach 2014-2018 PwiK Sp. Z o.o. w Olkuszu planuje realizację inwestycji
związanej z budową nowych sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, sięgaczy oraz przebudów
awaryjnych sieci wodociągowych, kanalizacyjnych oraz przyłączy o szacunkowych nakładach
w wysokości ok. 4,5 mln zł.
System kanalizacyjny
Siecią kanalizacji sanitarnej na obszarze funkcjonalnym zarządzają:
17
Raport część I z badań desk research przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza społecznego zapotrzebowania na
usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego, Olkusz, maj 2014
str. 29

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Olkuszu na terenie gminy
Bukowno, Klucze i Olkusz,
 Gminny Zakład Oczyszczania Ścieków z siedzibą w Małobądzu na terenie gminy Bolesław
będący samorządową jednostką budżetową i prowadzący działalność w zakresie zbiorowego
odprowadzania ścieków.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. Z o.o. w Olkuszu eksploatuje oczyszczalnie ścieków
w Olkuszu i Bukownie. Oczyszczalnia ścieków w Olkuszu jest oczyszczalnią mechaniczno – biologiczno
– chemiczną z niskoobciążonym osadem czynnym i pełną przeróbką osadów na drodze beztlenowej
o przepustowości oczyszczalni 9 000 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych z Oczyszczalni
Ścieków w Olkuszu jest kryty kanał „Roznos”, którym odprowadzane są wody dołowe z Kopalni
„Olkusz” do rzeki Białej, a następnie do rzeki Białej Przemszy. W Bukownie znajduje się oczyszczalnia
ścieków prowadząca proces mechaniczno – biologiczno – chemicznego oczyszczania
o przepustowości 1650 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych z Oczyszczalni Ścieków
w Bukownie jest potok Warwas (dopływ rzeki Biała Przemsza).
Na terenie obszaru funkcjonalnego zlokalizowane są jeszcze dwie oczyszczalnie ścieków –
oczyszczalnia ścieków „Laski” w miejscowości Laski w Gminie Bolesław, eksploatowana przez Gminny
Zakład Oczyszczania Ścieków z siedzibą w Małobądzu oraz oczyszczalnia ścieków w Kluczach
eksploatowana przez Velvet Care Sp. Z o.o., do której ścieki odprowadzane są systemem
kanalizacyjnym Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. Z o.o. w Olkuszu.
Oczyszczalnie posiadają pozwolenia wodnoprawne, które scharakteryzowano w poniższej tabeli.
Tabela 13
Pozwolenia wodnoprawne oczyszczalni
Oczyszczalnia
Decyzja
Oczyszczalnia
Decyzja Starosty Powiatowego w
ścieków
w Olkuszu z dnia 09.11.2010 r. znak:
Olkuszu
WS
6223-41/10.
Pozwolenie
wodnoprawne ważne jest do 30
listopada 2020 r.
Oczyszczalnia
Decyzja Starosty Olkuskiego z dnia
ścieków
w 30.12.2004 r. znak: WS 6223Bukownie
14/5/04.
Pozwolenie wodnoprawne ważne
jest do 30.12.2014 r.
Oczyszczalnia
Decyzja Starosty Olkuskiego z dnia
ścieków „Laski” w 05.06.2006 r. znak: WS 6223-14/06.
miejscowości
Pozwolenie wodnoprawne ważne
Laski
jest do 04.06.2016 r.
Velvet Care Sp. z Decyzja Wojewody Małopolskiego z
o.o
(dawnej dnia
10.12.2004
r.,
znak:
Kimberly- Clark ŚR.III.SCh.6663-5-04
S.A.)
Pozwolenie zintegrowane ważne do
10.12.2014 r.
Parametry
BZT 5 – 90 %,
ChZT Cr – 75%,
zawiesiny ogólne – 90%,
azot ogólny – 80%,
fosfor ogólny – 85%.
BZT 5 – 75 %,
ChZT Cr – 75 %,
zawiesina ogólna – 90 %.
3
BZT 5 do 25 mg O2/dm ,
3
ChZT Cr do 125 mgO2/dm ,
zawiesina ogólna do 35
3
mg/dm
3
BZT5 - do 25 mg O2/dm ,
3
ChZTCr - do 150 mgO2/dm ,
zawiesiny ogólne do 35
3
mg/dm ,
3
azot ogólny do 30 mgN/dm ,
3
fosfor ogólny do 3 mgP/dm ,
3
siarczany do 500 mgSO4/dm ,
3
chlorki do 1000 mgCl/dm ,
substancje ekstrahujące się
eterem naftowym – 50
3
mg/dm ,
odczyn pH – 6,5 – 8,5.
Miejsce zrzutu i ilość
Zrzut do Kanału
Roznos – Dąbrówka
3
ilość: 9 000 m /dobę.
Zrzut do potoku Warwas w
ilości:
3
Qdśr = 1 650 m /d,
3
Qdmax = 2 145 m /d.
Zrzut do kanału Dąbrówka
3
Qmax=316,5 m /d
Zrzut do wód rzeki Białej
Przemszy w ilości
3
Qmax = 2 620 m /d
3
(w tym: 2 020 m /d ścieki
technologiczne,
3
600 m /d ścieki socjalno –
bytowe),
3
oraz Q max = 285 dm /s
ścieków opadowych z
odwodnienia obszaru o
powierzchni 4,3 ha.
Źródło: PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu
Ponadto na terenie funkcjonalnym istnieją zakładowe oczyszczalnie przyjmujące i oczyszczające ścieki
powstające w wyniku ich działalności, wśród istotnych można wymienić:
str. 30

Oczyszczalnię Ścieków ZGH Bolesław zlokalizowaną przy szybie „Dąbrówka” wprowadzającą
ścieki oczyszczone do rzeki Białej poprzez Kanał Dąbrówka, w ilości średniodobowej
wynoszącej ok. 166 m3/d (dane za 2011). Przepustowość projektowa OS „Dąbrówka” wynosi
480 m3/d.
 Mechaniczno – Chemiczną Oczyszczalnię Ścieków ZGH Bolesław zlokalizowaną w północnej
części hutniczego ciągu technologicznego ZGH Bolesław S.A., do której dopływają ścieki z:
o oczyszczone ścieki z biologicznej oczyszczalni ścieków socjalno-bytowych (BOŚ),
o zneutralizowane ścieki z stacji neutralizacji ścieków kwaśnych (SNŚK),
o pozostałe ścieki technologiczne z Pionu Hutniczego,
o niewykorzystane wody z odwadniania zakładu górniczego - szyb „Mieczysław”
o zakładowej oczyszczalni mechaniczno – biologicznej (BOŚ).
Ścieki oczyszczone odprowadzane są do sztolni przechodzącej następnie w Kanał Zachodni,
mający ujście do cieku Warwas. Przepustowość oczyszczalni wynosi 3 179 m3/d.
Do cieków i kanałów przepływających przez gminy zrzucane są także oczyszczone wody opadowe
i roztopowe wprowadzane z dróg, parkingów oraz zakładów przemysłowych.
W tabeli poniżej przedstawiono podstawowe informacje dotyczące sieci kanalizacyjnej usytuowanej
na obszarze funkcjonalnym.
Tabela 14
Podstawowe dane o sieci kanalizacyjnej na terenie obszaru funkcjonalnego
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (km)
68,2
71,9
72,2
Olkusz
Bukowno
19,3
19,7
19,7
Bolesław
28,9
34,0
40,6
Klucze
4,7
4,7
8,5
Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania (szt.)
1270
1315
1234
Olkusz
Bukowno
474
482
486
Bolesław
664
684
732
Klucze
106
107
157
3
Ścieki odprowadzone (dam )
1354,4
1342,8
1352
Olkusz
Bukowno
201,8
198,0
191
Bolesław
83,4
83,6
88
Klucze
128,1
132,0
138
Oczyszczane łącznie z wodami infiltracyjnymi i
3
ściekami dowożonymi (dam )
1786
1922
1995
Olkusz
Bukowno
240
251
248
Bolesław
118
138
145
Klucze
46
50
59
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej (osoba)
33137
33089
33395
Olkusz
Bukowno
6675
6693
6660
Bolesław
1863
1894
2014
Klucze
3752
3762
3948
Odsetek ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej
(%)
66,2
66,3
66,1
Olkusz
Bukowno
63,1
63,2
63,2
Bolesław
23,5
24,1
25,5
Klucze
25,1
25,1
25,8
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Strateg, Bank Danych Lokalnych
2011
2012
76,2
76,4
21,9
42,1
8,5
22,1
42,1
8,5
1289
1306
517
964
159
529
993
163
1300
1283
193
105
143
204
113
127
1666
1693
209
137
0
218
157
0
33287
33161
6675
2624
4074
6690
2678
4082
66,1
66
63,6
33,3
26,6
63,8
34,2
26,7
str. 31
Według danych GUS długość czynnej sieci kanalizacyjnej stale wzrasta. Przyczyniają się do tego liczne
prace inwestycyjne realizowane na obszarze funkcjonalnym w zakresie porządkowania gospodarki
wodno-ściekowej. Do 2012 roku zostało wykonanych łącznie 2 991 połączeń prowadzących do
budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania zlokalizowanych na obszarze funkcjonalnym, co
umożliwiło na korzystanie z sieci kanalizacyjnej łącznie 46 611 mieszkańców. Największy odsetek
ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej występuje w Olkuszu (66%) i Bukownie (63,8%),
natomiast znacznie mniejszy w Bolesławiu (34,2%) i Kluczach (26,7%). Dane z 31.12.2013 roku
wskazują, iż na obszarze funkcjonalnym znajduje się łącznie 181,67 km sieci kanalizacji sanitarnej
(Bukowno - 26,58 km, Klucze - 9,12 km, Olkusz - 103,84 km, Bolesław - 42,13 km18).
Infrastruktura energetyczna, sieć ciepłownicza i gazownicza
Na terenie obszaru funkcjonalnego infrastrukturą elektroenergetyczną zarządza TAURON Polska
Energia S.A. Na terenie gmin obszaru funkcjonalnego zrealizowano liczne inwestycje mające na celu
zmniejszenie awaryjności sieci energetycznej. Opracowywane są także założenia na modernizację
sieci w ramach kolejnych działań.
Na terenie obszaru funkcjonalnego znajduje się łącznie ok. 340 km sieci energetycznych średniego
napięcia oraz 770 km sieci energetycznych niskiego napięcia. Dokładne informacje przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 15
Długość sieci energetycznych na terenie obszaru funkcjonalnego
Wyszczególnienie
Długość sieci średniego napięcia (km)
Długość sieci niskiego napięcia (km)
Gmina Olkusz
160
500
Gmina Bukowno
50
70
Gmina Bolesław
40
50
Gmina Klucze
90
150
Źródło: Raport część I z badań desk research przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza społecznego zapotrzebowania
na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego, Olkusz, maj 2014
Wg danych GUS w 2012 roku łącznie odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu na terenach
miejskich tj. Olkusz i Bukowno zarejestrowano 16 262, a zużycie energii sięgało 31 451 MWh.
Tabela 16
Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w miastach
Wyszczególnienie
2008
2009
Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu
(szt.)
Olkusz
11978
11931
Bukowno
4281
4264
2010
2011
2012
11916
4268
11997
4257
12057
4205
Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu
(MWh)
Olkusz
Bukowno
22202
9161
21909
8834
22421
9030
22111,33
9152,48
21393
8753
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych
Za dostawę gazu do odbiorców na terenie obszaru funkcjonalnego odpowiedzialne jest Polskie
Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. (region Górnośląski). Z kolei, za prowadzenie ruchu
sieciowego, rozbudowę, konserwację oraz remonty sieci i urządzeń, odpowiada Polska Spółka
Gazownictwa Sp. z o.o. (krajowy operator systemu dystrybucyjnego).
18
str. 32
Stacje redukcyjno-pomiarowe, odbiorców komunalnych i zakładowych zasila gazociąg wysokiego
ciśnienia DN 150 CN 6,3 MPa relacji Zederman-Tworzeń. Paliwo gazowe dystrybuowane jest za
pomocą średnioprężnej sieci gazowej o ciśnieniu nominalnym 0,27 MPa oraz sieci niskoprężnej
o ciśnieniu nominalnym 2,2 kPa. Według danych GUS w 2012 roku na terenie obszaru funkcjonalnego
zarejestrowano łącznie 13 624 czynnych przyłączy do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych, co
umożliwiło na korzystanie z sieci gazowej łącznie 21 812 gospodarstw domowych, z tego 20,7%
stanowiły gospodarstwa domowe ogrzewające mieszkania gazem. W 2012 roku zużycie gazu na
obszarze funkcjonalnym wyniosło 9821,1 tys. m3, z tego zużycie gazu na potrzeby ogrzewania
mieszkań stanowiło 53,5%.
Szczegółowe dane dotyczące sieci gazowej na obszarze funkcjonalnym przedstawia poniższa tabela.
Tabela 17
Podstawowe dane o sieci gazowej na terenie obszaru funkcjonalnego
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
Długość czynnej sieci gazowej (m)
Olkusz
Bukowno
Bolesław
2011
2012
231424
232869
232803
236168
237169
72258
72258
74742
74372
74289
74525
150189
74835
150551
74835
150720
75301
151087
74941
151439
6151
6215
6273
6345
6404
1881
2020
1890
2031
1903
2040
1909
2049
1917
2054
3152
3181
3204
3228
3249
13845
13860
14013
14074
14140
2654
2676
2699
2701
2707
1146
3660
1158
3668
1180
3712
1188
3730
1209
3756
2229
2264
2341
2422
2497
602
615
628
638
645
504
516
524
532
550
716
752
805
790
822
5407,90
5588,80
6112,10
5632,90
6013,8
1170,80
1230,20
1345,70
1197,30
1265,9
668,20
1628,10
699,90
1729,50
839,30
1924,50
757,10
1743,30
758,1
1783,3
2212,9
2527,0
2897,4
2588,1
3117,8
559,5
576,8
647,1
572,3
652,4
432,5
607,2
461,7
830,7
570,6
1013,8
523,5
901,0
535,0
945,5
41420
41422
41884
41742
43972
7868
7884
7838
7820
7970
3315
11017
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych
3428
11077
3505
11396
3493
11377
3700
11219
Klucze
Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i
niemieszkalnych (szt.)
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
Odbiorcy gazu (gospodarstwa domowe)
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
(gospodarstwa domowe)
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
3
Zużycie gazu (tys. m )
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
3
Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań (tys. m )
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
Ludność korzystająca z sieci gazowej
Olkusz
Bukowno
Bolesław
Klucze
str. 33
Pod koniec roku 2013 na obszarze funkcjonalnym łączna długość czynnych sieci gazociągów bez
przyłączy wynosiła 510 169 m, w tym 427 429 m gazociągów średniego ciśnienia, 56 899 m niskiego
ciśnienia oraz 25 841 m wysokiego ciśnienia. Szczegółowe dane dotyczące długości czynnych
gazociągów na terenie obszaru funkcjonalnego, opracowane na podstawie dokumentu pn.: „Raport
część I z badań desk research przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza społecznego
zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego” przedstawiono
w poniższej tabeli.
Tabela 18
Długość czynnych gazociągów bez przyłączy na terenie obszaru funkcjonalnego - stan w dniu
31.12.2013 r.
Nazwa gminy
Niskie ciśnienie (m)
Średnie ciśnienie (m)
Wysokie ciśnienie (m)
Bukowno - obszar miejski
1 644
59 000
12 745
Olkusz - obszar miejski
43 337
49 685
0
Olkusz - obszar wiejski
8 695
113 106
5 357
Bolesław - obszar wiejski
0
64 370
791
Klucze - obszar wiejski
3 223
141 268
6 948
na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego, Olkusz, maj 2014 wg Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Sieć ciepłownicza na terenie obszaru funkcjonalnego zlokalizowana jest w gminach: Olkuszu,
Bukowno oraz Klucze i zarządzana jest przez spółkę TAURON Ciepło S.A. Według danych na dzień
31.12.2013 r. na terenie obszaru funkcjonalnego znajdowała się sieć ciepłownicza o łącznej długości
57 240,29 m (Olkusz - 44 621,96 m, Bukowno - 8 135,86 m, Klucze - 4 482,47 m19).
Komunikacja
Sieć połączeń komunikacyjnych obszaru funkcjonalnego tworzą: droga krajowa nr 94, drogi
wojewódzkie o numerach: 791 w kierunku Chrzanowa przez Niesułowice oraz w kierunku Zawiercia
przez Klucze, 783 w kierunku Wolbromia i 773 w kierunku Skały przez Kosmolów, drogi powiatowe
oraz drogi gminne. Działalność przewozową na terenie obszaru funkcjonalnego prowadzi Związek
Komunalny Gmin „Komunikacja Międzygminna” w Olkuszu, a także prywatni przewoźnicy. Ponadto,
przez Olkusz przebiega linia kolejowa Katowice - Kielce oraz szerokotorowy trakt łączący Sławków
z krajami byłego Związku Radzieckiego. Do wysokiej dostępności komunikacyjnej obszaru
funkcjonalnego przyczynia się również bliskość portów lotniczych Kraków-Balice (oddalony
w przybliżeniu o 40 kilometrów od Olkusza) oraz Katowice-Pyrzowice (oddalony w przybliżeniu o 50
kilometrów od Olkusza).
Na obszarze funkcjonalnym zajmowanym przez gminy Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze
zlokalizowanych jest łącznie 252,123 km dróg powiatowych. Bieżące utrzymanie powiatowej
infrastruktury drogowej prowadzi Zarząd Dróg w Olkuszu.
Szczegółowe informacje dotyczące stanu technicznego dróg powiatowych według danych na dzień
31.12.2013 r. przedstawia poniższa tabela.
19
str. 34
Tabela 19
Sieć dróg powiatowych na terenie obszaru funkcjonalnego- stan w dniu 31.12.2013 r.
Ilość km dróg o
Ilość km dróg o
Ilość km dróg o
Ilość km dróg
Nazwa gminy
nawierzchni bitumicznej
nawierzchni
nawierzchni
powiatowych
lub brukowej
tłuczniowej
gruntowej
Gmina Bolesław
38,134
36,014
1,72
0,4
Gmina Klucze
85,11
63,689
2,186
19,235
Gmina Olkusz
101,476
72,212
16,534
12,73
Gmina Bukowno
27,403
27,403
na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego, Olkusz, maj 2014 wg danych Zarząd Dróg w Olkuszu
Stan techniczny wielu odcinków dróg wymaga zabiegów modernizacyjnych. Dodatkowym problemem
jest mała przepustowość drogi krajowej nr 94 na odcinku od miasta Olkusza do aglomeracji
krakowskiej oraz brak odpowiednich obwodnic łączących obszar funkcjonalny z północnymi terenami
województwa małopolskiego i śląskiego i z ośrodkami przemysłowymi na południe od Olkusza, tj.
Trzebinia, Chrzanów oraz Oświęcim.
2.7 Ochrona środowiska
Ochrona przyrody
Obszar powiatu olkuskiego charakteryzuje się dużym urozmaiceniem przyrodniczo – krajobrazowym,
co przekłada się bezpośrednio na wielkość powierzchni terenu i liczbę obiektów przyrodniczych
objętych w różnym stopniu ochroną prawną. Łączna powierzchnia obszarów chronionych stanowi
około 33% powierzchni powiatu (20 357,8 ha). Procentowy udział powierzchni obszarów chronionych
w poszczególnych powiatach województwa małopolskiego przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 20
Lp.
1
2
3
4
5
Procentowy udział powierzchni obszarów chronionych na terenie powiatów województwa
małopolskiego
Udział
Udział
Udział
procentowy
procentowy
procentowy
Powiat
powierzchni
Lp.
Powiat
powierzchni
Lp.
Powiat
powierzchni
obszarów
obszarów
obszarów
chronionych [%]
chronionych [%]
chronionych [%]
nowotarski
93,0
9
bocheński
55,9
17
m.
Nowy 6,3
Sącz
tatrzański
92,7
10 olkuski
32,9
18
m. Tarnów
1,0
miechowski
86,4
11 chrzanowski 22,8
19
oświęcimski
0,6
nowosądecki 81,3
12 proszowicki 15,9
20
wielicki
0,4
brzeski
74,7
13 m. Kraków
14,9
6
tarnowski
74,3
14 myślenicki
11,6
7
limanowski
65,1
15 wadowicki
11,5
WOJEWÓDZTWO
52,0
MAŁOPOLSKIE
8
gorlicki
61,1
16 dąbrowski
9,9
Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Olkuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 20162019, ALBEKO, Olkusz 2012
str. 35
Rysunek 6
Specjalne Obszary Ochrony (SOO) zlokalizowane na obszarze gminy Olkusz
Źródło: Opracowanie własne GIG
Udział powierzchni obszarów chronionych w wybranych gminach na terenie powiatu olkuskiego
przedstawiono w tabeli 2120.
Tabela 21
Udział powierzchni obszarów chronionych w wybranych gminach na terenie powiatu olkuskiego
Powierzchnia obszarów
Lp.
Gmina
Powierzchnia obszarów chronionych [ha]
chronionych [%]
1
Olkusz
5 391,3
35,7
2
Bolesław
3,9
0,1
3
Bukowno
883,1
13,7
4
Klucze
6 203,8
51,9
Szczegółowy wykaz terenów objętych różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu w wybranych
gminach na terenie powiatu olkuskiego (Klucze, Bolesław) przedstawiono w tabelach 22 i 23.
Tabela 22
Powierzchnia terenu gminy Bolesław objęta różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu – stan
z 2009r.
Lp.
Rodzaj formy ochrony przyrody i krajobrazu
Jednostka
Wartość
1
Obszary prawnie chronione ogółem w % powierzchni
% powierzchni
0,1
2
Użytki ekologiczne
ha
5,6
Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 20142017.
20
Źródło: GUS, 2011
str. 36
Tabela 23
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Powierzchnia terenu gminy Klucze objęta różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu – stan
z 2008r.
Rodzaj formy ochrony przyrody i krajobrazu
Jednostka
Wartość
Obszary prawnie chronione ogółem
% powierzchni
100
Rezerwaty przyrody
ha
--Parki krajobrazowe
ha
6 236,8
Obszary chronionego krajobrazu
Ha
5 706,2
Obszary Natura 2000
Ha
3 834,2
Użytki ekologiczne
ha
684,0
Stanowiska dokumentacyjne
ha
--Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
--Liczba pomników przyrody
szt.
14
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Klucze na lata 2010-2013 na podst. danych GUS z 2008r.
Na terenie powiatu olkuskiego znajdują się następujące strefy zaklasyfikowane jako obszary NATURA
2000: Jaroszowiec (PLH120006), Michałowiec (PLH120011), Pustynia Błędowska (PLH120014),
Armeria (PLH120091), Pleszczotka (PLH120092) i Ostoja Środkowojurajska (PLH240009).
 Jaroszowiec - obszar zajmujący powierzchnię 584,8 ha położony jest w północno-zachodniej
części Płaskowyżu Ojcowskiego, na wschód od krawędzi Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej,
opadającej ku Wyżynie Śląskiej. Sąsiaduje bezpośrednio z wyraźnym obniżeniem Białej Przemszy,
zwanym Bramą Wolbromską. W jego skład wchodzą trzy, odizolowane wyniesienia terenu,
z licznymi ostańcami wapiennymi. Szczególna wartość przyrodnicza tego obszaru wynika
z obecności dużego terenu leśnego porośniętego przez naturalny drzewostan bukowy (m.in.
buczyna storczykowa i sudecka), z nagromadzenia na niewielkiej powierzchni dużej ilości skał
wapiennych o rzadko spotykanej rzeźbie, a także z obecności siedmiu rodzajów siedlisk
z załącznika I oraz dwóch gatunków z załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG21.
 Michałowiec- obszar naturowy o powierzchni 20,4 ha, położony na Wyżynie Olkuskiej w lesie
Uroczysko-Michałowiec. Obszar ten charakteryzuje się występowaniem dobrze wykształconego
i zachowanego zespołu ciepłolubnej buczyny storczykowej z bogatą populacją Cypripedium
calceolus, wraz z innymi gatunkami cennych storczyków tj.: Cephalanthera damasonium,
C. rubra, Corallorhiza trifida, Epipactis helleborina, E. atrorubens, Listera ovata, Neottia nidusavis, Platanthera chlorantha, a także Galanthus nivalis.
 Pustynia Błędowska – obszar pustyni zajmuje 933,5 ha i zlokalizowany jest na wschodnim krańcu
Wyżyny Śląskiej. Pustynia Błędowska zajmuje jedynie część rozległego obszaru piasków
czwartorzędowych ciągnących się od źródeł Centurii i Białej Przemszy na północy, przez okolice
Chechła, Błędowa, Kluczy, Bolesławia, Olkusza, Bukowna, po Sierszę na południu i Maczki na
zachodzie. Zasoby luźnych piasków na całym obszarze wynoszą ok. 2,5 mld. metrów
sześciennych. Pustynia Błędowska jako największy w Środkowej Europie zwarty śródlądowy
obszar występowania piasków wydmowych, wraz z interesującymi formami geomorfologicznymi,
stanowi unikat na skalę europejską. Szczególnie cenne przyrodniczo są występujące na tym
obszarze rzadkie i chronione gatunki flory i fauny oraz zbiorowiska muraw piaskowych. Łącznie
odnotowano tu występowanie czterech rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Rady
92/43/EWG. W latach 1960 na terenie Pustyni Błędowskiej obserwowano liczną populację łątki
turzycowej (Coenagrion ornatum), której obecność w ostatnich dekadach nie jest już
odnotowywana.
 Armeria - obszar obejmuje tereny pogórnicze w sąsiedztwie Zakładów Górniczo-Hutniczych
Bolesław k. Olkusza, położone w bezpośrednim sąsiedztwie największej w Polsce huty cynku
21
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
(Dz.U.UE L z dnia 22 lipca 1992 r.)
str. 37


w Bukownie, zajmujące łącznie powierzchnię 7,4 ha. Na tej niewielkiej powierzchni występują,
rzadkie w Polsce zbiorowiska muraw galmanowych. Obszar służy ochronie 1-ego typu siedliska
przyrodniczego z zał. I Dyrektywy 43/92/EWGW, zajmującego ok. 70% powierzchni jego obszaru.
Pleszczotka - obszar o powierzchni 4,9 ha obejmuje fragment starego terenu pogórniczego
w okolicach Olkusza, z naturalną murawą. Podobnie jak w przypadku Armeri, na obszarze
Pleszczotki występują wykształcone zbiorowiska muraw galmanowych, bardzo rzadko spotykane
na tereni Polski. Obszar służy ochronie 1-ego typu siedliska przyrodniczego wyszczególnionego
w zał. I Dyrektywy 43/92/EWGW, zajmującego ok. 90% powierzchni obszaru.
Ostoja Środkowojurajska – obszar o powierzchni 5 767,5 ha położony jest w środkowej części
Jury Krakowsko-Częstochowskiej, na południe od Ogrodzieńca. W skład ostoi wchodzą łagodne
wzniesienia zbudowane ze skał jurajskich, poprzecinane dolinami pochodzenia erozyjnodenudacyjnego. Na grzbietach wzniesień znajdują się liczne ostańce wapienne, w większości
otoczone lasami liściastymi. Są to głównie buczyny: sudecka, storczykowa i kwaśna buczyna
niżowa oraz jaworzyna górska. Na terenach wylesionych ostańcom wapiennym towarzyszą
bogate florystycznie murawy kserotermiczne. W skrasowiałych skałach wapiennych częste są
jaskinie z bogatą szatą naciekową, w których zimują nietoperze. Sieć rzeczna jest słabo
wykształcona. W strefie kontaktowej utworów jurajskich i czwartorzędowych osadów
piaszczystych wypływają nieliczne źródła. Obszar charakteryzuje się dużą różnorodnością
zbiorowisk naskalnych, kserotermicznych i leśnych (tj. buczyna sudecka czy jaworzyna górska).
Łącznie na obszarze Ostoi Środkowojurajskiej stwierdzono występowanie 16-stu rodzajów
cennych siedlisk przyrodniczych pokrywających ok. 40% powierzchni obszaru. Ostoja jest
miejscem zimowania licznych gatunków nietoperzy oraz występowania rzadkich gatunków
zwierząt i roślin (10 gatunków wymienionych w zał. II Dyrektywy Rady 92/43/EWG). Ponadto na
terenie znajduje się najbogatsze i jedno z 3 zastępczych stanowisk endemicznej warzuchy polskiej
Cochlearia polonica, na którym gatunek występuje w tysiącach osobników.
Na terenie powiatu olkuskiego zlokalizowane są dwa rezerwaty przyrody i trzy parki krajobrazowe,
których charakterystykę przedstawiono odpowiednio w tabelach 24 i 25.
Tabela 24
Lp.
1
Rezerwaty przyrody zlokalizowane na terenie powiatu olkuskiego
Nazwa
Pazurek
Gmina
Olkusz
Powierzchnia [ha]
187,91
Charakterystyka
Ekosystem leśny złożony z naturalnych zbiorowisk leśnych: żyznej
buczyny sudeckiej, buczyny storczykowej, kwaśnej buczyny niżowej,
stanowisk chronionych gatunków roślin i grzybów oraz zróżnicowanej
budowy geomorfologicznej obszaru z wapiennymi ostańcami skalnymi.
Rezerwat powołany na podstawie Rozp. Nr 13/08 Woj. Małop. z dn.
01.08.2008 r. (Dz. Urz. Woj. Małop. Nr 518, poz. 3355).
Naturalny fragment buczyny karpackiej ze stanowiskiem chronionego
gatunku rośliny. Rezerwat powołany na podstawie Zarządzenia Nr 397
2
Michałowiec
Trzyciąż
12,12
Min. Leśn. i Przem. Drzew. z dn. 25.11.1959 r. (M. P. 1960, Nr 15, poz.
74)
Źródło: Rejestr form ochrony przyrody, http://crfop.gdos.gov.pl
Tabela 25
Lp.
1
Parki krajobrazowe zlokalizowane na terenie powiatu olkuskiego
Powierzchnia
Nazwa
Akt prawny
Charakterystyka
[ha]
Park
20 686,1
Uchwała Nr XV/247/11 Obszar Parku znajdujący się na terenie powiatu
krajobrazowy
(powierzchnia
z dn. 28 listopada 2011 olkuskiego obejmuje gminy: Bukowno i Olkusz.
„Dolinki
otuliny
r. (Dz. Urz. Woj. Małop. Park utworzony został w celu zachowania cennych
Olkuskie
13 017,0)
Nr 583, poz. 6624)
zasobów
przyrodniczych,
geologicznych,
str. 38
Lp.
Nazwa
Powierzchnia
[ha]
Akt prawny
Charakterystyka
historycznych, kulturowych i krajobrazowych.
Aktualizacja
Park krajobrazowy obejmuje gminy: Klucze,
rozporządzeniem
Nr Olkusz, Trzyciąż i Wolbrom. Park krajobrazowy
Park
12/08 Woj. Małop. z utworzony został dla zachowania cennych
2
krajobrazowy
dnia 02 kwietnia 2008 r. zasobów
przyrodniczych,
geologicznych,
„Orlich Gniazd”
(Dz. Urz. W. Małop. Z historycznych, kulturowych i krajobrazowych.
25.04.2008 r. Nr 263
poz. 1636).
10 959,6
zaktualizowany Rozp. Na
obszarze
powiatu
olkuskiego
Park
(powierzchnia
Nr 84/06 Woj. Małop. z krajobrazowy obejmuje gminę Trzyciąż. Park
Dłubniański Park otuliny11 684,7) dnia 17.10.2006 r. (Dz. utworzony został dla zachowania cennych
3
krajobrazowy
Urz. W. Małop. z dnia zasobów
przyrodniczych,
geologicznych,
20 października 2006 r. historycznych, kulturowych i krajobrazowych.
Nr 655 poz. 4000).
12 842,2
(powierzchnia
Otuliny
18 751,9)
Rysunek 7
Lokalizacja Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd
Użytki ekologiczne definiowane są jako zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających
znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej. Na terenie powiatu olkuskiego znajdują się trzy
użytki ekologiczne, do których zaliczamy: Pustynię Błędowską, obszar występowania pleszczotki
górskiej, a także dolinę rzeki Sztoły. Charakterystykę wymienionych obszarów przedstawiono w tabeli
poniżej.
str. 39
Tabela 26
Lp.
Nazwa
Użytki ekologiczne zlokalizowane na obszarze powiatu olkuskiego
Gmina
Powierzchnia [ha]
Charakterystyka
Obszar pola deflacyjnego, pozostałość śródlądowych
piasków wydmowych [Rozp. Nr 100/95 Woj. Katowice
1
Pustynia Błędowska
Klucze
515,87
z dn. 24.07.1997 r. (Dz. Urz. Woj. Kat. Nr
9/95, poz.93)]
Obszar występowania
Stanowisko rośliny: pleszczotki górskiej [Uchw. Nr
2
Bolesław
4,93
pleszczotki górskiej
XXIII/196/97 RG Bolesław z dn. 19.06.1997 r.]
Bukowno/
Dolina rzeki z wyciętymi wąwozami i zakolami [Uch. Nr
3
Dolina rzeki Sztoły
---Olkusz
XIX/161/96 RM w Bukownie z dn. 18.09.1996 r.]
Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Olkuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 20162019, ALBEKO, Olkusz 2012, na podstawie Rejestr form ochrony przyrody (RDOŚ, 2012);
Na terenie powiatu olkuskiego znajduje się obecnie 81 obiektów zaklasyfikowanych jako pomniki
przyrody, będące pojedynczymi tworami przyrody ożywionej lub nieożywionej, bądź też skupiskami,
które z uwagi na swoje indywidualne cechy wykazują wartość przyrodniczą, naukową, kulturową czy
też historyczną. Zestawienie pomników przedstawiono w tabelach poniżej.
Tabela 27
Gmina
Zestawienie pomników przyrody w wybranych gminach powiatu olkuskiego
Pomniki przyrody ożywionej
Pomniki przyrody nieożywionej
Bukowno
2
-
Klucze
5
5
Olkusz
11
25
Źródło: Rejestr form ochrony przyrody (RDOŚ, 2012); Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Olkuskiego na
lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, ALBEKO, Olkusz 2012
Tabela 28
Nr rej. Woj.
121201-001
121201-002
121204-001
121204-002
121204-003
121204-004
121204-005
121204-006
121204-007
121204-008
121204-0019
121204-0010
121205-001
121205-002
121205-003
121205-004
121205-005
121205-006
121205-007
121205-008
121205-009
121205-0010
Wykaz pomników przyrody występujących na terenie powiatu olkuskiego
Miejscowość
Nazwa pomnika przyrody
Gmina Bukowno
Bukowno
Jesion wyniosły (Fraximus excelsior)
Bukowno
Buk pospolity (Fagus sylvatica)
Gmina Klucze
Klucze
Klucze
Klucze
Rodaki
Lipa Szerokolistna (Tilia Platyphyllos)
Jaroszowiec
Jaroszowiec
Ostaniec skalny
Klucze
Ostaniec skalny
Klucze
Ostaniec skalny
Klucze
Ostaniec skalny
Klucze
Ostaniec skalny
Gmina Olkusz
Żurada
Lipa drobnolistna (Tilia cordata)
Żurada
Żurada
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
Bogucin Mały
Ostaniec skalny „Krzesło”
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
str. 40
Nr rej. Woj.
Miejscowość
Nazwa pomnika przyrody
121205-0011
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0012
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0013
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0014
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0015
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0016
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0017
Bogucin Mały
Ostaniec skalny
121205-0018
Pomorzany
Ostaniec skalny „Sfinks”
121205-0019
Pomorzany
Ostaniec skalny „Fala”
121205-0020
Pomorzany
Ostaniec skalny „Zamczysko”
121205-0021
Pomorzany
Ostaniec skalny „Brama”
121205-0022
Pomorzany
Ostaniec skalny „Brama”
121205-0023
Pomorzany
Ostaniec skalny
121205-0024
Pomorzany
Ostaniec skalny
121205-0025
Pomorzany
Ostaniec skalny „Rozłupana”
121205-0026
Pomorzany
Ostaniec skalny „Baszta”
121205-0027
Rabsztyn
Grupa ostańców skalnych
121205-0028
Zawada
Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos)
121205-0029
Zawada
121205-0030
Zawada
121205-0031
Zawada
Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum)
121205-0032
Zawada
121205-0033
Olkusz
121205-0034
Braciejówka
Cis pospolity (Taxus baccata)
121205-0035
Żurada
Źródło
121205-0036
Olkusz
Drzewostany w Parku Miejskim Starego Miasta
Źródło: Rejestr form ochrony przyrody, RDOŚ, 2012, w dokumencie pn.: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla
Powiatu Olkuskiego na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019, ALBEKO, Olkusz 2012
Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Tereny położone w gminie Olkusz charakteryzują się wysokim stopniem zalesienia (lesistość 45,5%).
Ogółem powierzchnia lasów na terenie powiatu wynosi 6861,9 ha, w tym lasy nadleśnictwa Olkusz
stanowią powierzchnię 5365,1 ha (Tabela 29) (źródło: GUS, 2012). Największy udział gatunkowy
w drzewostanach gminy Olkusz ma sosna pospolita (73,4%), drugim najobficiej występującym
gatunkiem jest buk zwyczajny (11,3%). Stosunkowo mało jest świerka (1,8%) i modrzewia (0,7%)22.
Lasy na obszarze gminy zaliczono do grupy lasów ochronnych, a ponadto, lasy położone
w sąsiedztwie Pustyni Błędowskiej i byłej Pustyni Starczynowskiej zaklasyfikowano do grupy lasów
glebochronnych (338 ha). Pieczę nad lasami pokrywającymi obszar gminy sprawuje Nadleśnictwo
Olkusz. Średni wiek drzewostanów w Nadleśnictwie Olkusz jest znacznie wyższy niż w całej RDLP
Katowice, przy czym mniejszy jest przeciętny zapas i przyrost drzewostanów. Lasy na terenie gminy,
obok znaczenia przyrodniczego i krajobrazowego, z uwagi na swoje położenie pomiędzy wielkimi
ośrodkami miejsko-przemysłowymi (GOP, Kraków), pełnią ważną funkcje gospodarczą, przez co
narażone są na silna presję. Do czynników powodujących obniżenie odporności i kondycji zdrowotnej
drzewostanów należą: wpływ zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego, a także wpływ
czynników naturalnych wśród których wyróżnić należy podatność drzewostanów na uszkodzenia,
udział ubogich borowych siedlisk, jak i niewielkie możliwości przebudowy struktury drzewostanów.
22
Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Olkusz na lata 2009-2013 i kierunkowo na 2017, ALBEKO, Opole
str. 41
Tabela 29
Struktura własności gruntów leśnych na terenie miasta i gminy Olkusz
Lp.
Wyszczególnienie
Powierzchnia [ha]
1
Grunty leśne ogółem, w tym:
6 861,9
2
Skarbu Państwa
5 365,1
3
gminne
19,3
4
pozostałe
1 477,5
% ogólnej powierzchni [%]
100
78,18
0,28
21,53
Z danych GUS, 2012 wynika, że powierzchnia zajmowana przez lasy na obszarze gminy Bolesław
wynosi 1 517,3 ha, co stanowi 37,27% całkowitej powierzchni terenu gminy. Podział gruntów leśnych
pod względem praw własności przedstawiono w tabeli 30.
Tabela 30
Struktura własności gruntów leśnych na terenie gminy Bolesław
Lp.
Wyszczególnienie
Powierzchnia [ha]
1
1 517,3
2
Skarbu Państwa
1 193,6
3
gminne
6,2
4
pozostałe
317,5
100
78,66
0,40
20,92
źródło: GUS, 2011
Zgodnie z założeniami Krajowego Programu Zwiększania Lesistości23, wskaźnik zalesienia osiągnięty
w latach 2020 i 2050 powinien osiągnąć poziom równy odpowiednio 30% i 33%. Stopień zalesienia
gminy utrzymuje się na poziomie 37%, czym spełnia przewidziane do osiągnięcia wymagania. Lasy na
terenie gminy Bolesław zdominowane są głównie przez sosnę, która stanowi prawie 68%
drzewostanu. Zidentyfikowane drzewostany są na ogół młode, szacunkowy, przeciętny wiek
osobników wynosi 62 lata. Skład gatunkowy drzewostanów, a także strukturę wiekową
drzewostanów występujących na obszarze gminy Bolesław przedstawiono na rysunku 8.
Rysunek 8
Skład gatunkowy i struktura wiekowa lasów na terenie gminy Bolesław
Źródło: http://www.katowice.lasy.gov.pl
Udział siedliskowych typów lasów na terenie gminy Bolesław przedstawiono w tabeli 31. Na terenie
Nadleśnictwa Olkusz, w tym na obszarze Bolesławia, występuje szereg czynników powodujących
obniżenie odporności i kondycji zdrowotnej drzewostanów. Podstawowym naturalnym
uwarunkowaniem potencjalnej podatności drzewostanów na uszkodzenia jest duży udział ubogich
23
Krajowy Programu Zwiększania Lesistości - aktualizacja 2003, Warszawa 2003
str. 42
borowych siedlisk, determinujący zubożony skład gatunkowy drzewostanów (dominacja sosny),
a także występujący na danym terenie deficyt wody. Do głównych problemów gospodarki leśnej na
terenie gminy Bolesław należą: osłabienie drzewostanów wskutek zanieczyszczeń powietrza
atmosferycznego, konieczność przebudowy składu gatunkowego części drzewostanów sosnowych
oraz zagrożenie pożarowe. Według danych Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, lasy położone
na terenie gminy zaliczane są do I-ej kategorii zagrożenia pożarowego24.
Tabela 31
Udział siedliskowych typów lasów na terenie gminy Bolesław
% ogólnej
powierzchni gruntów
leśnych
1
Bór suchy
7,5
8
Las mieszany wilgotny
0,5
2
Bór świeży
29,6
9
Las mieszany wyżynny
3,7
3
Bór wilgotny
0,5
10
Las świeży
2,6
4
Bór mieszany świeży
17,7
11
Ols
0,8
5
Bór mieszany wilgotny
1,0
12
Las wyżynny
23,4
6
Bór mieszany wyżynny
0,8
13
pozostałe
0,7
7
Las mieszany świeży
11,2
---Źródło: Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 20142017
Lp.
Siedliskowe typy lasu
% ogólnej powierzchni
gruntów leśnych
Lp.
Zgodnie z danymi prezentowanymi przez GUS (GUS, 2012), powierzchnia jaką zajmują lasy wraz
z gruntami leśnymi na obszarze miasta Bukowna wynosi 4344,4 ha co stanowi 67,3% całkowitej
powierzchni miasta. Tym samym wskaźnik lesistości miasta Bukowna jest większy od stopnia
lesistości powiatu olkuskiego (12,2%) i wartości tego wskaźnika dla województwa małopolskiego
(28,5%). Strukturę własności gruntów leśnych dla miasta Bukowna przestawiono w tabeli poniżej.
Tabela 32
Struktura własności gruntów leśnych na terenie miasta Bukowno
Lp.
Wyszczególnienie
Powierzchnia [ha]
1
4344,4
2
Skarbu Państwa
3 830,2
3
Gminne
12,5
4
pozostałe
501,7
100
88,16
0,28
11,54
Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną nadzór nad lasami położonymi w obszarze miasta
Bukowno należy do PGL Lasy Państwowe. W kierunku północnym i wschodnim od Podlesia lasy
podlegają jurysdykcji Nadleśnictwa Olkusz, z kolei lasy położone na zachód od tego osiedla należą do
Nadleśnictwa Chrzanów. Lasy porastające obszar Bukowna należą do kategorii lasów ochronnych,
głównie jako lasy uszkodzone przez przemysł. Lasy zlokalizowane w rejonie Pustyni Starczynowskiej
zaliczane są do lasów glebochronnych. W strukturze siedliskowej dominują bory sosnowe (bor
świeży, bor mieszany świeży, rzadziej bor suchy). Ponadto w rejonie Podlesia występują lasy
wyżynne, na obszarze których spotkać można m.in. buczynę storczykowę, porastającą zbocza Diablej
Góry. Ze względu na słabe siedliska oraz silną antropopresję sektora przemysłowego drzewostany
porastające teren Bukowna charakteryzują się stosunkowo małym zapasem oraz słabym przyrostem.
Szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza są drzewostany iglaste. Do gatunków iglastych
najliczniej występujących na danym obszarze należą: sosna, świerk i modrzew. Jednym z działań
opisanych w POŚ dla Miasta Bukowna jest zalesianie obszarów pozbawionych roślinności w skutek
powierzchniowej eksploatacji piasku25.
24
25
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 2014-2017
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bukowna na lata 2009-2012 z perspektywa na lata 2013-2015
str. 43
W gminie Klucze lasy porastają 47% jej powierzchni (średnia dla Polski 28%). Strukturę własności
gruntów leśnych na obszarze gminy przedstawiono w tabeli poniżej. Zgodnie z wytycznymi Krajowego
Programu Zwiększania Lesistości (2003), wskaźnik zalesienia w 2020 roku powinien wynosić 30%,
a po roku 2050 33%. Wskaźnik lesistości gminy Klucze wynoszący 47% znacznie przekracza
wyznaczone docelowo wartości26.
Tabela 33
Struktura własności gruntów leśnych na terenie gminy Klucze
Lp.
Wyszczególnienie
Powierzchnia [ha]
1
5 635
2
Skarbu Państwa
3 315
3
Prywatne
2 307
4
Gminne
37
5
inne
24
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Klucze na lata 2010-2013
100
58,2
40,9
0,2
0,7
Na obszarze gminy przeważają lasy mieszane bukowe i jodłowe. Ponadto typowe dla tego terenu są
wielogatunkowe lasy liściaste, bogate w lipy, graby i dęby. Dominującym gatunkiem lasotwórczym
jest sosna zwyczajna, stanowiąca 68% drzewostanu, pozostałe gatunki licznie występujące na
obszarze gminy to: buk zwyczajny (14,4%), brzoza (7,5%), dąb szypułkowy i bezszypułkowy (3,4%),
modrzew (2,5%), a także jodła i świerk (3,3%). Najważniejsze typy siedlisk leśnych występujące na
obszarze gminy przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 34
Udział siedliskowych typów lasów na terenie gminy Klucze
Lp. Siedliskowe typy lasu
Lp.
gruntów leśnych
1
Bór suchy
7,5
8
Las mieszany wilgotny
2
Bór świeży
29,6
9
Las mieszany wyżynny
3
Bór wilgotny
0,5
10
Las świeży
4
Bór mieszany świeży
17,7
11
Ols
5
Bór mieszany wilgotny
1,0
12
Las wyżynny
6
Bór mieszany wyżynny
0,8
13
pozostałe
7
Las mieszany świeży
11,2
gruntów leśnych
0,5
3,7
2,6
0,8
23,4
0,7
Część występujących na obszarze gminy Klucze kompleksów leśnych powstała w efekcie zalesień,
a także w wyniku sukcesji ekologicznej na nieużytkach. Z danych Regionalnej Dyrekcji Lasów
Państwowych w Katowicach, wynika, że drzewostany porastające tereny gminy Klucze klasyfikowane
są jako młode, przy założeniu wieku średniego w przedziale 57-62 lat. Ostatnimi laty szczególną
uwagę w zakresie działań zapewniających zrównoważony rozwój lasu poświęca się dębowi
czerwonemu, który jako gatunek ekspansywny, wypiera rodzime gatunki drzew. W strefie podszytu
dominują samosiewki drzew, ponadto najczęściej występującymi gatunkami są: czermucha
zwyczajna, jałowiec pospolity, malina właściwa, wawrzynek wilczełyko, paproć orlica jeżyna
fałdowana, a także dzika porzeczka czarna. Do gatunków roślinnych tworzących warstwę runa
leśnego należą: brusznica, borówka czarna, pylaszczak pospolity, zawilec gajowy, zawilec żółty,
miodunka ćma, szczyr trwały, pierwiosnek lekarski, śnieżyca przebiśnieg, tojad dzióbaty, konwalia
majowa, lilia złotogłów, śledziennica skrętolistna, zdrojówka rutewkowata, złoć żółta, groszek
wiosenny, kopytnik pospolity, pomocnik baldaszkowy, bagno zwyczajne, kukułka szerokolistna, listera
jajowata, widlicz spłaszczony, widłak goździsty i jałowcowaty, a także liczne gatunki mszaków.
Zgodnie z regionalizacją przyrodniczo-leśną nadzór nad lasami położonymi w obszarze gminy Klucze
26
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Klucze na lata 2010-2013
str. 44
sprawuje Nadleśnictwo Olkusz. Na terenie gminy znajduje się Leśnictwo w Golczowicach. Na terenie
powiatu olkuskiego, łącznie z gminą Klucze brak jest aktualnych planów urządzania lasów
stanowiących własność Skarbu Państwa, jak również planów urządzania lasów niestanowiących
własności Skarbu Państwa.
Ochrona gleby
Na terenie gminy Olkusz wyraźnie zaznacza się podział na gleby leśne, związane w dużej mierze
z ubogimi utworami piaszczystymi, gleby użytkowane rolniczo, związane z zasobniejszymi utworami
wapiennymi oraz bogatszymi piaskami gliniastymi. Dominującymi typami gleb są rędziny brunatne,
gleby brunatne oraz gleby bielicoziemne. Na terenie gminy Olkusz skażenie gleb metalami ciężkimi
jest jednym z istotniejszych problemów zagrożeń środowiska. Dodatkowo panujące w glebie
niekorzystne stosunki wilgotnościowe, spowodowane dużą przepustowością gleb oraz krasowym
charakterem podłoża wpływają na niską urodzajności gleb rolnych i przyczyniają się do degradacji
siedlisk leśnych. Głównym źródłem zanieczyszczenia gleb jest działalność górniczo-hutnicza Zakładu
ZGH „Bolesław”, która generuje trzy rodzaje przekształceń gleby: geomechanicznych,
hydrologicznych i chemicznych. Najmniej zanieczyszczone gleby w gminie Olkusz występują
w północno-wschodniej i wschodniej części, tj. w miejscowościach: Pazurek, Podlesie, Troks,
Braciejówka, Wiśliczka, Zederman i Kogutek, gdzie znaczny jest udział gleb klasy 0, 1 i 2. Natomiast
w południowo-zachodniej, zachodniej i północnozachodniej części Gminy tj. w miejscowościach:
Żurada, Witeradów, Olewin, Niesułowice, Rabsztyn, Bogucin Mały, Gorenice, Zawada, Osiek,
Zimnodół, Pomorzany i Olkusz występują gleby znacznie, silnie i bardzo silnie zanieczyszczone (klasy
III, IV, V). Gleby klasy 0 zajmują powierzchnię 25 ha, zlokalizowanych w rejonie Pazurka. Gleby klasy
1 zajmują powierzchnię 575 ha, a klasy 2 około 1625 ha. Największą powierzchnię terenu, około 5000
ha zajmują gleby klasy 3. Gleby rejonu Pomorzan zakwalifikowano do klasy 4 i 5.
W strukturze gruntów gminy Bolesław przeważają tereny leśne i użytki rolne stanowiące 38,1%
powierzchni terenu, z których grunty orne zajmują około 67,39%. Udział powierzchni gruntów na
terenie gminy Bolesław w poszczególnych klasach bonitacyjnych przedstawiono w tabeli 35.
Tabela 35
Klasa
Klasa I
Klasa II
Klasa III a
Klasa III b
Klasa IV a
Klasa IV b
Klasa V
Klasa VI
Klasa VI RZ
Źródło:
Struktura jakości gruntów na terenie gminy Bolesław
Powierzchnia
Charakterystyka
[ha]
gleby orne najlepsze
0
gleby orne bardzo dobre
0
gleby orne dobre
13,6
gleby średnio dobre
93,4
gleby orne średniej jakości
372,4
362,5
(gorsze)
gleby orne słabe
247,0
gleby najsłabsze
73,3
gleby pod zalesienie
8,7
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 20142017
W porównaniu z sąsiednimi gminami, gmina Bolesław ma najlepsza strukturę bonitacyjną gleb. Ponad
63% gruntów stanowią gleby średniej jakości IV klasy bonitacyjnej, natomiast 28% stanowią gleby
słabe V i najsłabsze VI klasy bonitacyjnej. Udział gruntów zaliczanych do wyższych klas bonitacyjnych
tj. III stanowi 9,2%. Stan zanieczyszczeń gleb gminy Bolesław związany jest głównie z obecnością
w glebie metali ciężkich, w skutek prowadzonej działalności górniczej, hutniczej oraz transportowej.
Za wyjątkiem czynników antropogenicznych, wysoki poziom metali ciężkich w glebie determinowany
jest również naturalną, wysoką koncentracją rud w podłożu. Tereny rolne gminy Bolesław zaliczone
str. 45
zostały do terenów o ograniczonej przydatności do produkcji żywności27. Na terenie gminy nie
istnieje żaden punkt krajowego monitoringu gleb28.
W północnej części miasta Bukowna, na podłożu węglanowym, wykształciły się rędziny brunatne,
a w miejscach płytko występujących skał macierzystych rędziny inicjalne o słabo wykształconym
profilu glebowym. Niższe części stoków pokrywają gleby brunatne. W dolinie potoku Warwas
występują gleby murszowo–mineralne i murszowate. Rozległe obszary odkrywki Kopalni Piasku
Szczakowa, pokrywają gleby inicjalne lub w ogóle brak jest na tym obszarze pokrywy glebowej.
W części południowej na terenach rolnych przeważają gleby brunatne właściwe. W południowej
części Podlesia oraz na północny – zachód od Boru Biskupiego wykształciły się gleby murszowo–
mineralne i murszowate. W Borze Biskupim występują również cenne przyrodniczo gleby torfowe
i murszowo–torfowe, podlegające ochronie. Uzupełnieniem są niewielkie obszary gleb brunatnych
wyługowanych i brunatnych kwaśnych oraz bielicowych29. Głównymi czynnikami powodujących
degradację chemiczną gleb w obszarze miasta Bukowno są: metale ciężkie (kadm, miedź, nikiel, ołów)
i substancje ropopochodne, a także wysokie zasolenie i nadmierna alkalizacja. Wysokie stężenia
metali ciężkich w glebie są skutkiem ekspansywnej gospodarki przemysłowej, w tym wysokiej
koncentracji przemysłu wydobywczego, energetycznego i hutniczego, jak również wynikają z gęstej
zabudowy sieci dróg i linii kolejowych. Znaczenie mają również uwarunkowania lokalne regionu tj.
obecność rud cynkowo-ołowiowych na obszarach użytków rolnych.
Łączna powierzchnia gruntów gminy Klucze wynosi 11 943 ha, co stanowi 19,2% ogólnej powierzchni
powiatu olkuskiego (62 218 ha). W strukturze gruntów gminy przeważają użytki rolne (36,3%) z czego
grunty orne zajmują 79,2%30. Na obszarze gminy Klucze występują gleby brunatne, bielicowe, mady,
gleby pochodzenia organicznego, a także rędziny, będące gatunkiem gleb dominujących na
wskazanym obszarze. Przeważają rędziny mieszane lekkie i średnie wykształcone głównie z wapieni
górno-jurajskich. Drugim dominującym na obszarze gminy Klucze gatunkiem gleb są gleby brunatne,
wytworzone na pisakach słabogliniastych. Gleby bielicowe i pseudobielicowe wykształcone na
piaskach luźnych i piaskach słabo gliniastych, charakteryzują się kwaśnym odczynem i niską
zawartością składników odżywczych. Gleby te porastają głównie lasy sosnowe. Z kolei na obszarze
Pustyni Błędowskiej znajdują się kwaśne i ubogie w składniki pokarmowe, słabo wykształcone gleby
bezwęglanowe. Na obszarze gminy Klucze występują gleby niskich klas bonitacyjnych, przykładowo
na wskazanym obszarze w ośmiu sołectwach tj.: Bogucin Duży, Cieślin, Golczowice, Jaroszowiec,
Klucze, Krzywopłoty, Kwaśniów Dolny i Ryczówek, występują wyłącznie gleby klasy IV i słabsze. Na
obszarze gminy gleby klasy I i II nie występują, a najlepszą odnotowaną klasą bonitacyjną jest klasa III.
Około 65% gruntów stanowią gleby średniej jakości (klasa IV i V), z kolei gleby najsłabszej klasy
bonitacyjnej (VI) stanowią 28% gruntów ornych. Gleby dobrych klas bonitacyjnych występują m.in.
w Rodakach, Kwaśniowie Górnym, Bydlinie, Chechle oraz Kolbarku. Typ gleb występujących na
danych obszarze, a także przewaga gruntów niskiej klasy wpływają niekorzystnie na rozwój ich funkcji
rolniczej. Udział powierzchni gruntów na terenie gminy Klucze w poszczególnych klasach
bonitacyjnych przedstawiono w tabeli 3631.
27
na podstawie badań prowadzonych przez Ośrodek Badań i Kontroli Środowiska (OBiKŚ) i Instytut Ekologii Terenów
Uprzemysłowionych w Katowicach (IETU)
28
GUS, 2011, Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013 z perspektywą na lata
2014-2017
29
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bukowna na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2015
30
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Klucze 2010-2013
31
Gmina Klucze - Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe – Sporządzone na potrzeby zmiany studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego, TERRA, Kraków, 2013
str. 46
Tabela 36
Struktura jakości gruntów na terenie gminy Klucze
Klasa
Charakterystyka
Klasa I
Klasa II
Klasa III a
Klasa III b
Klasa IV a
Klasa IV b
gleby orne najlepsze
gleby orne bardzo dobre
gleby orne dobre
gleby średnio dobre
(gorsze)
gleby orne słabe
gleby najsłabsze
gleby pod zalesienie
Klasa V
Klasa VI
Klasa VI RZ
Powierzchnia
[ha]
0
0
23
75
303
675
1483
1069
138
Na terenie gminy Klucze nie jest zlokalizowany żaden punkt krajowego monitoringu gleb. Na
podstawie analizy desk research stwierdzono ponadto, że brak jest na obszarze gminy terenów
zdegradowanych i poprzemysłowych. Zjawisko zanieczyszczenia gleb na terenie gminy odnosi się
przede wszystkich do skażenia gleb substancjami ropopochodnymi i metalami ciężkimi tj. kadm,
ołów, nikiel, cynk i miedź, występującymi głównie w obrębie dróg o dużym natężeniu ruchu oraz
w pobliżu tzw. „dzikich” wysypisk odpadów. Na terenach rolniczych mogą występować również
zanieczyszczenia chemiczne będące następstwem niewłaściwego stosowania środków ochrony roślin.
W gminie Klucze zinwentaryzowano dwa „dzikie” wysypiska śmieci o łącznej powierzchni 1,2 ha
(Bydlin – pow. 1 ha, Kwaśniów Górny- pow. 0,2 ha).
2.8 Identyfikacja usług publicznych
W niniejszym dokumencie dokonano identyfikacji miejsc (obszarów zagrożonych), w których
prognozuje się wystąpienie podtopień wraz z ich odniesieniem do lokalizacji i skali świadczonych
usług publicznych zapewniających rozwój obszaru funkcjonalnego. W części diagnostycznoanalitycznej Strategii, w oparciu o dokumentację udostępnioną przez Zamawiającego, a także
z wykorzystaniem dostępnych danych literaturowych i źródeł multimedialnych, przeprowadzono
obszerną analizę desk research, na podstawie której zidentyfikowano podmioty świadczące usługi
publiczne, które z uwagi na lokalizację na obszarach zagrożonych podtopieniami, podlegać będą
największej presji. Rozpoznanie i diagnoza przeprowadzone zostały w obrębie najważniejszych
sektorów usług publicznych, do których należą: ochrona zdrowia, oświata i wychowanie oraz
edukacja, kultura, kultura fizyczna i rekreacja, pomoc i opieka społeczna, mieszkalnictwo,
bezpieczeństwo publiczne, transport z uwzględnieniem usług i infrastruktury, gospodarka wodna ze
szczególnym uwzględnieniem zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków, gospodarka odpadami
wraz z utrzymaniem porządku i czystości, cmentarnictwo, zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka,
gazownictwo i ciepłownictwo), a także zieleń publiczna.
Uwzględniając fakt, iż skala oddziaływania zjawiska nie wpłynie jednakowo na wszystkie kategorie
i rodzaje świadczonych usług, na podstawie charakterystyki hydrologicznej i hydrogeologicznej
obszarów zagrożonych, a także ich prognozowanego stanu docelowego, dokonano kategoryzacji
oddziaływań, a następnie w oparciu o przyjętą klasyfikację dokonano hierarchizacji zagrożeń dla
poszczególnych usług publicznych.
Identyfikację podmiotów zagrożonych podtopieniem, świadczących na obszarze funkcjonalnym usługi
publiczne w ramach poszczególnych sektorów, przeprowadzono w oparciu o ich lokalizację względem
wyznaczonych w dokumencie obszarów zagrożonych. Obszary te zostały wyznaczone
i scharakteryzowane na podstawie opracowania z 2011 roku dotyczącego prognozowanych obszarów
i skutków podtopień, autorstwa zespołu prof. Jacka Motyki z AGH w Krakowie, z uwzględnieniem
str. 47
archiwalnych map topograficznych i Numerycznego Modelu Terenu pozyskanego metodą lotniczego
skaningu laserowego w ramach projektu lSOK. W rezultacie przeprowadzonych prac wyznaczono 41
obszarów zagrożonych podtopieniem, o łącznej powierzchni 32,57 km2. Przeważająca część
wyznaczonych obszarów (36) odpowiada terenom zidentyfikowanym i opisanym przez zespół AGH,
dodatkowe 5 obszarów, dla których istnieją przesłanki, że ryzyko podtopienia może wystąpić,
wyznaczonych zostało na podstawie analizy danych przeprowadzonej przez ekspertów GIG.
Uszczegółowiony wykaz obszarów zagrożonych z podtopieniami, wraz z ich charakterystyką
przedstawionym został w rozdziale 4 (Delimitacje obszarów zagrożonych podtopieniami)
i zobrazowany na załączonej do dokumentu mapie (Załącznik – Mapa 3).
Przyjęta na potrzeby Strategii klasyfikacja, umożliwiła kategoryzację obszarów pod względem
prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia oraz położenia obszarów względem wewnętrznego
i zewnętrznego leja depresji. Przyjęte zróżnicowanie uwzględnia 5 klas – z czego klasa I odpowiada
obszarom, które zostaną podtopione w pierwszej kolejności natomiast klasa V w końcowym etapie
odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych. Niezwykle trudnym jest określenie czasu,
w którym dojdzie do pojawienia się widocznych na powierzchni terenu skutków zmian
hydrologicznych i hydrogeologicznych. Na podstawie posiadanych dokumentacji i danych można
prognozować, że skutki te pojawią się w okresie od kilku do kilkunastu lat od zakończenia eksploatacji
i likwidacji kopalni, a w niektórych szczególnych przypadkach w zależności od specyfiki terenu
i budowy geologicznej nawet w okresie kilkudziesięciu lat.
Uszeregowany względem przyjętych sektorów wykaz podmiotów świadczących usługi publiczne
(również w ujęciu przestrzennym) w poszczególnych gminach leżących na terenie obszaru
funkcjonalnego przedstawiono odpowiednio w tabeli 37 (gmina Olkusz), tabeli 38 (gmina Bolesław),
tabeli 39 (gmina Bukowno) i tabeli 40 (gmina Klucze). Lokalizację obiektów znajdujących się w strefie
zagrożenia podtopieniem, na obszarze poszczególnych gmin, przedstawiono na mapie załączonej do
dokumentu (Załącznik - Mapa 4).
str. 48
która określi plan działań wobec ewentualnych podtopień na obszarach znajdujących się w strefie oddziaływania działalności górniczej likwidowanej kopalni
Tabela 37
Lp.
1.
Identyfikacja usług publicznych w gminie Olkusz
Usługi publiczne
Ochrona zdrowia
Klasyfikacja obiektów
Szpitale
Poradnie/Przychodnie
Laboratoria
2.
Oświata i wychowanie oraz
edukacja
Pozostałe nie mieszczące się w
powyższych grupach
Szkoły wyższe
Wyszczególnienie
NZOZ Nowy Szpital w Olkuszu
Przychodnia OLMED NZOZ
Lekarsko – Dentystyczny
Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Denmed
NZOZ Eskulap
NZOZ Janmed
NZOZ Amimed
CENTER-MED. Centrum Lekarzy
Specjalistów
Centrum Opieki Medycznej
„Eskulap”
NZOZ Przychodnia Stomatologiczna
PRIMA - DENT
NZOZ OKO-TEST Diagnostyka i
Chirurgia Oka
NZOZ Centerdent
NZOZ Centrum Stomatologiczne
MAGDENT
NZOZ Derm-Centrum
NZOZ Sana-Med. s.c.
NZOZ Miejsko-Gminne Centrum
Stomatologii w Olkuszu
NZOZ Hypermed Centrum
stomatologiczno - medyczne
NZOZ GAL-MED
NZOZ PRO-FAMILIA
NZOL Pomorzany
Powiatowa Stacja SanitarnoEpidemiologiczna
NZOZ Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy
Społeczna Akademia Nauk Wydział
w Olkuszu
Adres
Al. 1000-lecia 13, 32-300 Olkusz
ul. Nałkowskiej 1, 32-300 Olkusz
ul. Żuradzka 21, 32-300 Olkusz
ul. K. K. Wielkiego 64, 32-300 Olkusz
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol8
-
V
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Skwer 6, 32-300 Olkusz
ul. Buchowieckiego 15A, 32-300 Olkusz
ul. Bylicy 1, 32-300 Olkusz
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Jana Pawła II 30, 32-300 Olkusz
ul. Rabsztyńska 9, 32-300 Olkusz
ul. Sławkowska 4
ul. Jana Kantego 28, 32-300 Olkusz
ul. Gwarków 4A, 32-300 Olkusz
Al. 1000-lecia 13, 32-300 Olkusz
ul. Zimnodół 5, 32-300 Olkusz
ul. F. Nullo 32, 32-300 Olkusz
str. 49
Lp.
Usługi publiczne
Szkoły ponadgimnazjalne
Szkoły gimnazjalne
Wyszczególnienie
Zespół Szkół Nr 3 im. Antoniego
Kocjana - EKONOMIK
III Liceum Ogólnokształcące w
Zespole Szkół nr 3 im. A. Kocjana
III Liceum Profilowane w Zespole
Szkół nr 3 im. A. Kocjana
Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 3 w
Zespole Szkół nr 3 im. A. Kocjana
Technikum nr 3 w Zespole Szkół nr
3 im. A. Kocjana
Technikum dla Dorosłych w Zespole
Szkół nr 3 im. A. Kocjana
Zespół Szkół nr 3 im. A. Kocjana
I Liceum Ogólnokształcące im. Króla
Kazimierza Wielkiego
IV Liceum Ogólnokształcące im. K.
K. Baczyńskiego
Zespole Szkół Specjalnych
Zespół Szkół Specjalnych
Szkoła Przysposabiająca do Pracy w
Zespole Szkół Specjalnych
4 im. Komisji Edukacji Narodowej
Zespole Szkół nr 4 im. Komisji
Edukacji Narodowej
Zespół Szkół nr 4 im. Komisji
Edukacji Narodowej
Zasadnicza Szkoła Zawodowa w
Zespole Szkół nr 1 im. S. Staszica
Zespół Szkół nr 1 im. S. Staszica
1 im. S. Staszica
II Liceum Ogólnokształcące im.
Ziemi Olkuskiej w Olkuszu
Gimnazjum Nr 2 w Olkuszu
Adres
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Polna 8, 32-300 Olkusz
ul. Korczaka 7, 32-300 Olkusz
ul. Kochanowskiego 2, 32-300 Olkusz
-
-
-
-
-
ul. Legionów Polskich 1, 32-300 Olkusz
ul. Górnicza 12, 32-300 Olkusz
ul. Żeromskiego 1, 32-300 Olkusz
ul. Korczaka 7, 32-300 Olkusz
ul. Kosynierów 14, 32-300 Olkusz
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
str. 50
Lp.
Usługi publiczne
Szkoły podstawowe
Przedszkola
Wyszczególnienie
Adres
Zespół Szkolno-Przedszkolny
Integracyjny Nr 1 w Olkuszu
Szkoła Podstawowa Nr 2 z
Oddziałami Integracyjnymi im. J.
Iwaszkiewicza
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. M.
Kopernika
Szkoła Podstawowa Nr 3
Szkoła Podstawowa Nr 4 im. płk. F.
Nullo
Szkoła Podstawowa Nr 5 im. M.
Bylicy
Szkoła Podstawowa Nr 6 im. F.
Chopina
Szkoła Podstawowa Nr 9 im. ppłk.
pilota S. Skarżyńskiego
Szkoła Podstawowa Nr 10 im.
Kornela Makuszyńskiego
Szkoła Podstawowa w Braciejówce
Szkoła Podstawowa w Gorenicach
im. H. Sienkiewicza
Szkoła Podstawowa w Kosmolowie
im. M. Konopnickiej
Szkoła Podstawowa im. Jana
Kochanowskiego w Osieku
Szkoła Podstawowa im. Marii
Dąbrowskiej w Sienicznie
Szkoła Podstawowa im. Wojska
Polskiego w Zawadzie
Szkoła Podstawowa w Zedermanie
im. Obrońców Warszawy
Szkoła Podstawowa w Żuradzie im.
kpt. pilota Władysława Gnysia
Publiczna Szkoła Podstawowa im.
Juliusza Słowackiego w
Witeradowie
Przedszkole Nr 3 w Olkuszu
ul. Długa 67, 32-300 Olkusz
ul. Kantego 5, 32-300 Olkusz
ul. Hardego 11a, 32-300 Olkusz
ul. Francesco Nullo 36, 32-300 Olkusz
ul. Cegielniana 24, 32-300 Olkusz
Braciejówka 60, 32-300 Braciejówka
ul. Krakowska 51, 32-327 Gorenice
Kosmolów 152, 32-300 Olkusz
Osiek 79 b, 32-300 Olkusz
ul. Marii Dąbrowskiej 14, 32-300 Olkusz Sieniczno
Zawada 110, 32-327 Zawada
Zederman 99, 32-300 Olkusz
Żurada III 10, 32-300 Olkusz
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
V
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
-
Witeradów 394, 32-300 Witeradów
ul. Kantego 3, 32-300 Olkusz
ul. Rabsztyńska 25, 32-300 Olkusz
V
str. 51
Lp.
3.
Usługi publiczne
Kultura
Wyszczególnienie
powyższych grupach
Miejskie Ośrodki Kultury
Biblioteki publiczne
Obiekty sakralne
Pozostałe niemieszczące
powyższych grupach
się
w
Przedszkole w Braciejówce
Przedszkole w Osieku
Przedszkole w Zedermanie
Publiczne Przedszkole w Żuradzie
Niepubliczne Jednooddziałowe
Przedszkole w Witeradowie
Samorządowy Zespół Edukacji w
Olkuszu
Miejski Ośrodek Kultury
Powiatowa i Miejska Biblioteka
Publiczna
Parafia rzymskokatolicka św.
Maksymiliana Marii Kolbego
Bazylika pw. św. Andrzeja
(obiekt wpisany do rejestru
zabytków 748 z 30.10.1959 –A950/M])
Kościół p.w. Św. Mikołaja
(obiekt wpisany do rejestru
zabytków A-336 z 6.12.1971)
Parafia rzymskokatolicka Dobrego
Pasterza
Parafia rzymskokatolicka Św.
Barbary
Parafia p.w. NPM Króleowej Świata
Parafia p.w. Św. Trójcy
Parafia Chrystusa Króla
Kaplica p.w. Matki Bożej
Różańcowej (parafia
rzymskokatolickia pod wezwaniem
św. Mikołaja)
Galeria Sztuki Współczesnej Biuro
Wystaw Artystycznych w Olkuszu
Adres
ul. Skalska 15, 32-300 Olkusz
Braciejówce 60, 32-300 Olkusz
Osiek 79 b, 32-300 Olkusz
Zederman 99, 32-300 Olkusz
Żurada III/10a, 32-300 Olkusz
Witeradów 394, 32-300 Olkusz
ul. Rynek 1, 32-300 Olkusz
ul. Fr. Nullo 29, 32 300 Olkusz
ul. Fr. Nullo 29 b, 32-300 Olkusz
ul. ks. Gajewskiego 24, 32-300 Olkusz
Symbol obszaru
podtopieniem Ol7
-
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Szpitalna 1, 32-300 Olkusz
ul. Leśna 1, 32-327 Gorenice
ul. Miła 31, 32-300 Olkusz
ul. Mieszka I 24, 32-300 Olkusz
Osiek 176 A, 32-300 Olkusz
Braciejówka 74, 32-300 Olkusz
Niesułowice, 32-300 Olkusz
Zawada, 32-300 Olkusz
str. 52
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Muzeum regionalne PTTK
Muzeum Afrykanistyczne
Muzeum Pożarnictwa Ziemi
Olkuskiej
Zamek Rabsztyn
Baszta i mury miejskie Olkusza
4.
Kultura fizyczna i rekreacja
Miejskie Ośrodki Sportu i Rekreacji,
obiekty sportowe (boiska, hale
sportowe, baseny korty tenisowe,
itp.)
Podziemia olkuskiego ratusza
Budynek - obiekt wpisany do
rejestru zabytków A-1299/83 z
05.07.1983 (Kat) [A-944/M]
rejestru zabytków st. rej. nr 685
z209.02.1960 [A-945/M]
rejestru zabytków st. rej. nr 684 z
20.02.1960 [A-946/M]
rejestru zabytków st. rej. nr 686 . z
20.02.1960 [A-947/M]
Budynek -obiekt wpisany do
rejestru zabytków st. rej. nr 683 z
20.02.1960 [A-948/M]
Budynek -obiekt wpisany do
30.12.1994 (Kat) [A-949/M]
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Hala Sportowo-Widowiskowa
(widownia na 670 miejsc, sauna,
solarium, kawiarnia, hotel)
Ośrodek Sportowo Wypoczynkowy "Czarna Góra"
(stadion, zespół basenów
kąpielowych, boiska, korty
tenisowe)
Kryta pływalnia w SP 2
Boisko sportowe OKS Słowik
Boisko Sportowe "Leśnik" w
Adres
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
ul. Floriańskiej 5, 32-300 Olkusz
-
-
-
-
Rabsztyn (przy ul. Sikorka), 32-300 Olkusz
ul. Basztowej / ul. Szpitalna, 32-300
Olkusz
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
V
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol3
-
-
ul. Wiejska 1, 32-300 Olkusz
ul. 29 listopada 12B, 32-300 Olkusz
ul. Rataja 2, 32-300 Olkusz
ul. Skośna, 32-327 Gorenice
V
-
str. 53
Lp.
Usługi publiczne
Szlaki
turystyczne
rowerowe, konne, itp.)
Wyszczególnienie
(ścieżki
Gorenicach
Boisko Piłkarskie na Pomorzanach
przy Szkole Podstawowej nr 6
Szlak rowerowy OKRĘŻNY
Szlak rowerowy WSCHODNI
Szlak rowerowy KORDONÓW
GRANICZNYCH
Szlak rowerowy JANUSZKOWEJ
GÓRY
Szlak Orlich Gniazd PTTK
5.
Pomoc i opieka społeczna
Ośrodki/domy pomocy społecznej
Placówki opiekuńczo-wychowawcze
powyższych grupach
Ośrodek Pomocy Społecznej
Punkt Informacji Wsparcia i Pomocy
dla Osób Dotkniętych Przemocą w
Rodzinie przy Ośrodku Pomocy
Społecznej w Olkuszu
Dom Pomocy Społecznej W Olkuszu
Środowiskowy Dom Samopomocy
Placówka Opiekuńczo Wychowawcza typu
socjalizacyjnego z miejscami
interwencyjnymi
Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o
Niepełnosprawności
Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Olkuszu
Stowarzyszenie Dobroczynne „Res
Sacra Miser”
Adres
Rabsztyn – Podlesie – Troks – Olewin –
Wiśliczka – Sieniczno – Kogutek –
Zimnodół – Osiek – Witeradów – Żurada
– Bukowno – Olkusz (długość szlaku 38
km)
Podlesie Rabsztyńskie – Troks –
Kosmolów (długość szlaku 10,3 km)
Niesułowice – Żurada – Niesułowice –
Osiek – Gorenice – Niesułowice (długość
szlaku 20 km)
dookoła Januszkowej Góry
od Kosmolowa przez Olewin i olkuską
dzielnicę Skalskie; Dochodzi do zamku w
Rabsztynie, następnie prowadzi przez
Januszkową Górę i rezerwat Pazurek do
Jaroszowca, gdzie wkracza na teren
gminy Klucze
ul. 1000-lecia 15 c, 32-300 Olkusz
ul. Aleja 1000-lecia 15C, 32-300 Olkusz
ul. Jana Kantego 4, 32-300 Olkusz
ul. Piłsudskiego 21, 32-300 Olkusz
ul. Króla Kazimierza Wielkiego 12, 32-300
Olkusz
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
str. 54
Lp.
6.
Usługi publiczne
Mieszkalnictwo
Tereny zabudowy jednorodzinnej w
tym udział komunalnych zasobów
mieszkaniowych gminy
Wyszczególnienie
Przytulisko „Dom Nadziei” w
Gorenicach
Świetlica im. Jana Pawła II Przy
Parafii św. Andrzeja Apostoła w
Olkuszu
Świetlica OpiekuńczoWychowawcza Stowarzyszenia „Res
Sacra Miser” w Olkuszu
Stowarzyszenie Otwartych Serc
Aktywnych Kobiet /SOS/ w Olkuszu
Powiatowe Centrum Pomocy
Rodzinie
Zabudowa jednorodzinna
Adres
ul. Chrzanowska 2, 32-300 Gorenice
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Sosnowa 2, 32-300 Olkusz
ul. Gęsia 25, 32-300 Olkusz
Zabudowania przy drodze DW 783 (pn.
część Olkusza przy granicy z gminą
Klucze, Pazurek)
ul. Biema, 32-300 Witeradów
ul. Trzecia Kolonia, 32-300 Olkusz
ul. Mazaniec, Mazaniec Boczna, Kamyk,
32-300 Olkusz
ul. Żuradzka, 32-300 Olkusz
ul. Pakuska, 32-300 Olkusz
ul. Miła, 32-300 Olkusz
ul. Zielona, Astrów, Rzemieślnicza, 32300 Olkusz
ul. Kasztanowa, Topolowa, Jaśminowa,
Niepodległości, Ogrodowa, 32-300
Olkusz
ul. 20 Straconych, Jana III Sobieskiego,
Symbol obszaru
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol12
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol9
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol8
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol6
Obiekt w obszarze
II
IV
IV
V
V
V
V
V
V
V
str. 55
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Adres
Pułaskiego, 32-300 Olkusz
7.
Bezpieczeństwo publiczne
ul. Klonowa, 20 Straconych, 32-300
Olkusz
ul. Głowackiego, 32-300 Olkusz
ul. Długa, 32-300 Olkusz
ul. Dworska, Braciejówka, 32-300 Olkusz
Teren zabudowy wielorodzinnej
(osiedla mieszkaniowe) w tym
udział
komunalnych
zasobów
Zabudowa wielorodzinna
ul. Witosa, 32-300 Olkusz
Zabudowa wielorodzinna
ul Północna, 32-300 Olkusz
Policja
Komenda Powiatowa Policji w
Olkuszu
Komenda Powiatowa Państwowej
Straży Pożarnej w Olkuszu
OSP Bogucin Duży
Straż Miejska w Olkuszu
Placówka Poczty Polskiej AP Olkusz
ul. Jana Pawła II 32, 32-300 Olkusz
Straż pożarna
Straż miejska
Budynki administracyjne (urzędy)
Placówka Poczty Polskiej Urząd
Pocztowy Olkusz 1
Placówka Poczty Polskiej AP
Gorenice
Placówka Poczty Polskiej AP Żurada
Pocztowy Olkusz 5
Placówka Poczty Polskiej Filia
Urzędu Pocztowego Olkusz 1
Placówka Poczty Polskiej Filia
Urzędu Pocztowego Olkusz 1
Starostwo Powiatowe w Olkuszu
Aleja Tysiąclecia 2c, 32-300 Olkusz
Bogucin Duży 92
ul. Tadeusza Kościuszki 12/15, 32-300
Olkusz
ul. K. Wielkiego 58 a, 32-300 Olkusz
ul. Chrzanowska 4, 32-300 Gorenice
Żurada 25 a, 32-300 Olkusz
ul. Zygmunta Krasińskiego 2c, 32-300
Olkusz
ul. Al. 1000 – lecia 2B, 32-300 Olkusz
ul. Batalionów Chłopskich 2, 32-300
Olkusz
ul. Mickiewicza 2, 32-300 Olkusz
Symbol obszaru
zagrożenia
podtopieniem Ol6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol5
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol4
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol4
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
Klasa (I-V)
V
V
V
V
V
V
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
str. 56
Lp.
8.
Usługi publiczne
Transportusługi
infrastruktura
i
powyższych grupach
Dworce wraz z infrastrukturą
towarzyszącą (PKP, autobusowe
PKS) oraz linie kolejowe)
Wyszczególnienie
Urząd Miasta i Gminy w Olkuszu
Sąd Rejonowy w Olkuszu
Urząd Skarbowy w Olkuszu
Powiatowe Centrum Zarządzania
Kryzysowego
Dworzec PKP Olkusz
Dworzec PKS w Olkuszu
Drogi krajowe
ul. Rynek 1, 32-300 Olkusz,
ul. Budowlanych 2, 32-300 Olkuszul. 1000-lecia 2c, 32-300 Olkusz
ul. Składowa 2, 32-300 Olkusz.
ul. Składowa 1, 32-300 Olkusz
linia kolejowa nr 62 (Olkusz Chrząstowice - Wolbrom)
na zachód od skrzyżowania z ul. 29
Listopada
linia kolejowa nr 62 (Olkusz Chrząstowice - Wolbrom)
na północny wschód od skrzyżowania z
ul. Centralną, (w kierunku stacji
Jaroszowiec Olkuski)
Centrum Olkusza (od ul. Kościuszki do ul.
Wiejskiej); dł. odcinka zagrożonego: 0,34
km
Miasto Olkusz, dł. odcinka zagrożonego:
0,22 km
Droga krajowa 94
Drogi wojewódzkie
Adres
Droga wojewódzka 783
Droga pomiędzy miejscowościami
Sieniczno – Kogutek, dł. odcinka
zagrożonego: 0,40 km
obwodnica Olkusza, dł. odcinka 0,57 km
miejscowość Pazurek, dł. odcinka 0,28
km
Drogi
powiatowe,
dojazdowe do posesji
gminne,
Drogi powiatowe, gminne i
Odcinek pomiędzy miejscowościami
Sieniczno-Wiśliczka, dł. odcinka 0,28 km
Sieć drogowa na całym obszarze
funkcjonalnym, intensyfikacja sieci na
północy obszaru Ol1
Sieć drogowa na całym obszarze Ol2
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol13
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol13
Strefa zagrożenia
graniczy z nasypem
kolejowym
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol2/Ol8
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol12
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Obiekt w obszarze
zagrożenia
V
V
-
V
V
V
III
III
II
III
III
V
str. 57
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Drogi dojazdowe do posesji,
nieliczne drogi gminne
Zagęszczenie sieci drogowej w centralnej
części obszaru Ol4, zagrożone głównie
drogi dojazdowe do posesji zagrożona ul.
Mieszka Pierwszego
Zagrożone głównie drogi dojazdowe do
posesji
Drogi gminne, drogi dojazdowe do
posesji
posesji
posesji
posesji
posesji
9.
Gospodarka
wodnazaopatrzenie w wodę i
kanalizację
powyższych grupach
Sieć wodociągowa
Adres
Zarząd Drogowy
Zagrożone głównie drogi dojazdowe do
posesji, zagrożona ul. Klonowa,
Ogrodowa, Niepodległości
Zagrożone m.in. ul Rabsztyńska, Astrów,
Jesionowa, Sienkiewicza
Siec drogowa w pół.-wsch. części obszaru
Ol 8, dojazd głownie do ogródków
działkowych
Drogi w miejscowości Mazaniec
Krótkie odcinki dróg gminnych
zlokalizowane w północnej części
obszaru Ol11, droga dojazdowa do ul.
Bema, zagęszczenie dróg dojazdowych
wzdłuż zachodniej części obszaru
Drogi w miejscowości Pazurek, droga
gminna przebiega przez środek obszaru
funkcjonalnego, nieliczne drogi
dojazdowe
Tereny przemysłowe, główne ulice
zagrożone ul. K.K. Wielkiego, Kolejowa,
1000-lecia
ul. Aleja Tysiąclecia 1a, 32-300 Olkusz
Sieć wodociągowa obecna na obszarach: Ol2, Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol1
(zagęszczenie sieci w północnej części obszaru), Ol4 (zagęszczenie w centralnej
części obszaru), Ol8 (sieć rozbudowana w północno-wschodniej części obszaru Ol
Symbol obszaru
podtopieniem Ol2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol4
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol5
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol8
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol9
Klasa (I-V)
V
V
V
V
V
V
V
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11
IV
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol12
II
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol13
V
-
-
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
III
str. 58
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Adres
8- doprowadzenie wody do ogródków działkowych), Ol9 (głównie w obrębie
miejscowości Mazaniec), Ol11 (wzdłuż zachodniej części obszaru), Ol12 (sieć
skoncentrowana w centralnej części obszaru), Ol13 (tereny przemysłowe, PKP)
Siec kanalizacyjna
Oczyszczalnie ścieków grupowe
Stacje uzdatniania wody
Ujęcia wody – publiczne
Sieć kanalizacyjna znajduje się na terenie obszarów: Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol9,
Ol11, Ol8 (zagęszczenie sieci w północnej części obszaru), Ol4 (zagęszczenie sieci
w centralnej części obszaru), a także w obszarze Ol1 (sieć zlokalizowana w
północnej części obszaru),
Oczyszczalnia ścieków.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i
Kanalizacji Sp. z o.o.
Stacja Uzdatnia Wody,
Kanalizacji w Olkuszu
Ujęcie wody – Zadole Kosmolowskie
zarządca: PWiK Olkusz
Ujęcie wody -Troks
Ujęcie wody - Braciejówka
Ujęcie wody - Kosmolów
Ujęcie wody – Podlasie rabsztyńskie
Ujęcie wody – Gorenice
Symbol obszaru
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol2, Ol3,
Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol8,
Ol9, Ol13
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol12
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Sieć w obszarze
zagrożenia
Ol13
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11 4
Klasa (I-V)
V
IV
II
III
V
IV
ul. Wspólna, 32-300 Olkusz
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Kluczewska, 32-300 Olkusz
Zadole Kosmolowskie, 32-300 Olkusz
Troks, 32-300 Olkusz
Braciejówka, 32-300 Olkusz
Kosmolów, 32-300 Olkusz
Podlasie Rabsztyńskie, 32-300 Olkusz,
Gorenice, 32-300 Olkusz
str. 59
Lp.
Usługi publiczne
Przepompownie ścieków
Przepompownie wody
powyższych kategoriach
10.
Gospodarka odpadami oraz
utrzymanie porządku i
czystości
Składowiska osadów ściekowych
11.
Cmentarnictwo
Cmentarze
Wyszczególnienie
Adres
Zbiornik ody czystej „Parcze”
Zbiornik wody czystej - Gorenice
Przepompownia ścieków
Przepompownia wody- osiedle
Młodych
Przepompownia wody - Witeradów
Przepompownia wody - Żurada
Łapacz piasku
Hydrofornia z
Oczyszczalnia Ścieków Miejskiego
Przedsiębiorstwa Wodociągów i
Kanalizacji w Olkuszu
32-300 Olkusz
Miejskie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Sp. z o.o.
Olkuska Spółdzielnia Mieszkaniowa
Kanalizacji w Olkuszu Sp. z o.o.
"ALBA" Miejskie Przedsiębiorstwo
Oczyszczania Sp. z o.o.
Cmentarz Parafialny w Braciejówce,
Parafia pw. Trójcy świętej
Cmentarz Parafialny w Gorenicach,
Parafia pw. św. Mikołaja
Cmentarz Parafialny w Kosmolowie,
Parafia pw. NMP Częstochowskiej
Cmentarz Komunalny/ Cmentarz
Parafialny w Olkuszu, Parafia pw.
św. Andrzeja Apostoła
ul. Kluczewska 2, 32-300 Olkusz
Gorenice, 32-300 Olkusz
ul. Pakusa, 32-300 Olkusz
ul. Boczna, Mazaniec, 32-300 Olkusz
Witeradów, 32-300 Olkusz
Żurada, 32-300 Olkusz
ul. Legionów Polskich, 32-300 Olkusz
Kosmolów, 32-300 Olkusz
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol9
V
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Wspólna 33, 32-300 Olkusz
ul. K.K. Wielkiego 94, 32-300 Olkusz
ul. Braciejówka 74, Braciejówka, 32-300
Olkusz
ul. Leśna 1, 32-327 Gorenice
Kosmolów 128, 32-300 Olkusz
ul. Powstańców Śląskich 48, 32-300
Olkusz
str. 60
Lp.
12.
Usługi publiczne
Zaopatrzenie w energię
(elektroenergetyka,
gazownictwo,
ciepłownictwo)
Siec gazownicza
Sieć energetyczna
Gazownie
Elektrociepłownie
13.
Zieleń publiczna
Zieleń miejska (parki, skwery,
bulwary, zadrzewienia ulic)
Ogródki działkowe
Wyszczególnienie
Adres
Stary Cmentarz - obiekt wyłączony z ul. F. Nullo / ul. K. K. Wielkiego, 32-300
użytkowania, powierzchnia 0,65 ha,
Olkusz
obiekt funkcjonował w 1815 (1821)1915
Sieć gazownicza obecna w obszarach: Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol9, Ol13, Ol1
(zagęszczenie sieci gazowej wzdłuż zabudowy w zachodniej części obszaru), Ol4
(zagęszczenie sieci w centralnej części obszaru), Ol8 (zagęszczenie instalacji
głównie w północno-wschodniej części obszaru), Ol11 (zagęszczenie sieci wzdłuż
zachodniej części obszaru)
Dystrybucja energii elektrycznej przy użyciu sieci przesyłowych odbywa się na
obszarach: Ol1, Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol12, Ol13, Ol8 (zagęszczenie sieci w
północnej i centralnej części obszaru), Ol 4 (zagęszczenie sieci w centralnej części
obszaru), Ol11 (zagęszczenie sieci wzdłuż zachodniej części obszaru)
Górnośląska Spółka Gazownictwa
Sp. z o.o. Oddział – Zakład
Gazowniczy w Zabrzu Rozdzielnia
Gazu
Przedsiębiorstwo Energetyki
Cieplnej w Dąbrowie Górniczej.
Zakład Cieplny.
Park Miejski Starego Miasta
Ogródki działkowe
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Sieć w obszarze
zagrożenia
Ol9, Ol13,
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol1
Sieć w obszarze
zagrożenia
Ol9, Ol13
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol11,
Ol12
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol12
III
V
IV
III
V
IV
II
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Osiecka, 32-300 Olkusz
ul. Sławkowska/ul. Mickiewicza, 32-300
Olkusz
ul. Zamkowa, 32-300 Olkusz
str. 61
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Ogródki działkowe
Adres
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Ol8
V
Źródło: opracowanie własne GIG
str. 62
Tabela 38
Identyfikacja usług publicznych w gminie Bolesław
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
1.
Ochrona zdrowia
Poradnie/przychodnie
NZOZ PROMED Sp.z o.o. w
Bolesławiu
Kamiliańskie Centrum Opiekuńczo –
Lecznicze w Hutkach/ Zakład
Opiekuńczo-Leczniczy Ojców
Kamilianów w Hutkach
Publiczne Gimnazjum w Bolesławiu
Zespół Przedszkolno-SzkolnoGimnazjalny w Podlipiu (Gimnazjum
w Podlipiu)
Zespół Szkół im. Płk. Fr. Nullo w
Krzykawie (Gimnazjum w Krzykawie)
Szkoła Podstawowa im. Stanisława
Staszica w Bolesławiu
Zespół Przedszkolno-szkolny w
Laskach (Szkoła Podstawowa w
Laskach)
Zespół Szkół im. Płk. Fr. Nullo w
Krzykawie Szkoła Podstawowa w
Krzykawie
Zespół Przedszkolno-szkolno
Gimnazjalny w Podlipiu (Szkoła
Podstawowa w Podlipiu)
Przedszkole Bolesław
Zespół Przedszkolno – szkolny w
Laskach (Przedszkole w Laskach)
Przedszkole w Krzykawie
Zespół Przedszkolno –szkolnoGimnazjalny w Podlipiu (Przedszkole
w Podlipiu)
Samorządowy Zespół Oświaty i
Wychowania w Bolesławiu
Centrum Kultury im. Marii
Płonowskiej (Dwór w Bolesławiuobiekt wpisany do rejestru zabytków
A-1297/83 z 10.08.1983 (Kat) [A684/M])
Dworek w Krzykawce (filia Centrum
Kultury, Centrum Legendy Polskiej) -
2.
Oświata i wychowanie oraz
edukacja
Szkoły gimnazjalne
Szkoły podstawowe
Przedszkola
3.
Kultura
powyższych grupach
Adres
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Główna 18, 32-329 Bolesław
ul. Błędowska 13, 32-329 Bolesław
-
-
-
-
ul. Krzykawa 54, 32-329 Bolesław
ul. Podlipie 153, 32-329 Bolesław
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Laskowska 4a, 32-329 Bolesław
ul Jurajska 36, 32-329 Bolesław
Podlipie 153, 32-220 Bolesław
ul. Błędowska 13, 32-329 Bolesław
ul. Podlipie 153, 32-329 Bolesław
ul. Starowiejska 2, 32-329 Bolesław
str. 63
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Obiekty sakralne
Pozostałe niemieszczące
4.
się
w
Miejskie ośrodki sportu i rekreacji,
Dwór, ogród z sadem, założenie
gospodarcze z budynkiem
folwarcznym wpisane do rejestru
zabytków A-1222/76 z 09.11.1976
(Kat)
Dom Wiejski w Ujkowie Nowym
(Filia Centrum Kultury),
Dom Wiejski w Małobądzu (Filia
Centrum Kultury),
Świetlica w Hutkach (Filia Centrum
Kultury),
Gminna Biblioteka Publiczna im.
Waśniewskich w Bolesławiu
Gminna Biblioteka Publiczna w
Bolesławiu - Filia w Ujkowie Nowym
Bolesławiu - Filia w Krzykawce
(Dworek Staropolski)
Bolesławiu - Filia w Laskach (Remiza
OSP)
Bolesławiu - Filia w Podlipiu (Szkoła
Podstawowa)
Kościół rzymskokatolicki p.w.
Macierzyństwa NMP (pierwotnie
pw. św. Michała Archanioła)
Parafia Polskokatolicka p.w. Bożego
Ciała w Bolesławiu
Parafia Polskokatolicka p.w. św.
Barbary
Rzymskokatolicka Parafia p.w. Św.
Ap. Piotra i Pawła
Kościół rzymskokatolicki pw.
Kaplica pw. Matki Pięknej Miłości
(Uczniów z Emaus)
Domy robotnicze w Bolesławiu tzw.
Stodoły
Długa Kamienica
Boisko wielofunkcyjne Orlik
Adres
ul. Długa 1, 32-329 Bolesław
ul. Górna 25, 32-329 Bolesław
ul. Jurajska 22, 32-329 Bolesław
ul. Główna 180 B, 32-329 Bolesław
ul. Długa 1, 32-329 Bolesław
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Starowiejska 2, 32-329 Bolesław
Podlipie 153, 32-329 Bolesław
ul. Główna 5a, 32-329 Bolesław
ul. Górna 48, Małobądz, 32 - 329
Bolesław
ul. Kościelna 2, Krzykawka, 32-329
Bolesław
ul. Błędowska, Laski, 32-329 Bolesław
ul. Błędowska, Laski, 32-329 Bolesław
ul. Górnicza 48, 50, 32-329 Bolesław
str. 64
Lp.
5.
6.
Usługi publiczne
Pomoc i opieka społeczna
itp.)
Mieszkalnictwo
Wyszczególnienie
Tereny zabudowy jednorodzinnej w
tym udział komunalnych zasobów
Boisko sportowe „Laski” w
miejscowości Laski
ul. Leśna, 32-329 Bolesław
Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej
Punkt Informacyjno-Konsultacyjny
dla Osób Uzależnionych i Ofiar
Przemocy w Rodzinie przy GOPS w
Bolesławiu
7.
Straż pożarna
8.
Transportusługi
infrastruktura
i
Droga krajowa
Adres
OSP w Bolesławiu
OSP w Krzykawie
OSP w Laskach
OSP w Podlipiu
Placówka Poczty Polskiej: Urząd
Pocztowy Bolesław
Urząd Gminy w Bolesławiu
Droga krajowa 94
ul. Ponikowska, 32-329 Bolesław
ul. Wyzwolenia z drogą 94, 32-329
Bolesław
ul. Bolesławska, Długa, Nowy Ujków,
Laski, 32-329 Bolesław
ul. Cegielska, Bolesławska, 32-329
Bolesław
ul. Krzykawa 54a, 32-329 Krzykawa
ul. Główna 3, 32-329 Laski
ul. Podlipie 1, 32-329 Podlipie
Odcinek w miejscowości Ujków Nowy, dł.
odcinka 0,21 km
miejscowość Bolesław, dł. odcinka 0,6
km
Drogi
powiatowe,
gminne,
Nieliczna infrastruktura w płd. części obszaru Bl1, Bu1, zagrożone głównie ul.
Poprzeczna (gm.Bukowno) i Osadowa (gm. Bolesław), a także drogi dojazdowe i
wewnętrzne ZGH „Bolesław”
Tereny przemysłowe, głównie droga dojazdowa
Głównie obszar leśny, nieliczna sieć dróg dojazdowych skoncentrowana w płn.-
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniemBl4
Obiekt w obszarze
zagrożenia podtopieniem
Bl6
Obiekt w obszarze
Bl9 /Bl8
Obiekt w obszarze
Bl7
-
V
IV
I/IV
IV
-
-
-
Obiekt w obszarze
Bl8
Obiekt w obszarze
Bl6
Obiekt w obszarze
Bl1/Bu1
Obiekt w obszarze
Bl2
Obiekt w obszarze
IV
IV
III
IV
IV
str. 65
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Adres
zach. części obszaru Bl7, zagrożona ul. Cicha, ul.Cegielska i fragmentarycznie ul.
Leśna w Laskach
Teren leśny, jedna droga dojazdowa biegnąca centralnie przez obszar Bl3
Teren leśny, jedna droga dojazdowa biegnąca w północno-wschodnią części
obszaru Bl4
Obszar Bl 6 centralnie przecina droga krajowa 94, główne zagrożone ul.:
Wyzwolenia, Ponikowska
Zagrożone ul.: Długa, Bolesławska, wraz z siecią dróg dojazdowych do posesji
9.
Gospodarka
wodna
zaopatrzenie w wodę i
kanalizację
Sieć wodociągowa
Siec kanalizacyjna
Oczyszczalnie ścieków indywidualne
Zbiornik wody pitnej
Sieć wodociągowa obecna na obszarach Bl1 (zagęszczenie w południowej części
obszaru), Bl4, Bl5, Bl6 (w obszarze centralnym), Bl7 (zagęszczenie w północnozachodniej części obszaru) i Bl 8
Sieć kanalizacji sanitarnej obecna na obszarach: Bl3 (zagęszczenie sieci w strefie
centralnej obszaru), Bl4 (zagęszczenie sieci w południowo-wschodniej części),
Bl6, Bl7, Bl8
Oczyszczalnia ścieków „Laski „ w
miejscowości Laski
Oczyszczalnia Ścieków ZGH
„Bolesław”
Zbiornik Wody Czystej – „Małobądz”
miejscowośc Laski,
przedłużenie ul. Sławkowskiej
32-329 Bolesław,
32-329 Bolesław
Małobądz, 32-329 Bolesław
Symbol obszaru
Bl7
Obiekt w obszarze
Bl3
Obiekt w obszarze
Bl4
Obiekt w obszarze
Bl6
Obiekt w obszarze
Bl8
Sieć w obszarze
Bl1/ Bu1
Sieć w obszarze
Bl4
Sieć w obszarze
Bl5
Sieć w obszarze
Bl6, Bl7, Bl8
Sieć w obszarze
Bl3
Sieć w obszarze
Bl4
Sieć w obszarze
Bl6, Bl7, Bl8
Obiekt w obszarze
Bl8
Klasa (I-V)
III
I
IV
IV
III
I
V
IV
IV
I
IV
IV
-
-
-
-
str. 66
Lp.
10.
Usługi publiczne
Gospodarka odpadami oraz
utrzymanie porządku i
czystości
powyższych grupach
Punkty
odbioru
odpadów
niebezpiecznych
Składowiska odpadów
11.
12.
Cmentarnictwo
(elektroenergetyka,
gazownictwo,
ciepłownictwo)
Cmentarze
Siec gazownicza
Wyszczególnienie
Adres
Wylot ścieków do kanału Roznos
32-329 Bolesław
Składowisko Odpadów
Niebezpiecznych w Ujkowie Starym,
Zakład Gospodarki Komunalnej
BOLESŁAW Sp. z o.o.
Składowisko Odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne
(komunalnych) w Ujkowie Starym,
BOLESŁAW Sp. z o.o.
Składowisko Odpadów Obojętnych
w Ujkowie Starym, Zakład
Gospodarki Komunalnej BOLESŁAW
Sp. z o.o.
Składowisko Odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne w Ujkowie
Starym, Zakład Gospodarki
Komunalnej BOLESŁAW Sp. z o.o.
„Bolesław” Sp. z o.o.
Cmentarz Parafialny , Parafia pw.
Macierzyństwa NMP i Michała
Archanioła
Cmentarz polsko-katolicki
Cmentarz Parafialny (obok Kościoła
rzymsko-katolickiego pw.
Macierzyństwa NMP i Michała
Archanioła
Cmentarz Żydowski (Kirkut) w
Krzykawce
Sieć gazownicza obecna na obszarach:
Bl4, Bl6, Bl7, Bl8
Rejon ul. Osadowej, 32-329 Bolesław
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Osadowa 1, 32-329 Bolesław
Rejon ul. Głównej, 32-329 Bolesław
Rejon ul. Głównej, 32-329 Bolesław
ul. F. Nullo, 32-329 Krzykawka
Bl1 (nieliczna zabudowa w obszarze Bl1),
Odcinek sieci w obszarze
Bl1/ Bu1
Bl4
Bl6, Bl7, Bl8
III
I
IV
str. 67
Lp.
Usługi publiczne
Sieć energetyczna
Wyszczególnienie
Adres
Sieć energetyczna obecna na obszarach: Bl1 (nieliczna infrastruktura), Bl2
(dostarczenie energii do budynków zlokalizowanych na terenach
przemysłowych), Bl4, Bl6, Bl7, Bl8
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
Bl1/ Bu1
III
str. 68
Tabela 39
Lp.
Identyfikacja usług publicznych w gminie Bukowno
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
1.
Ochrona zdrowia
Usługi publiczne
NZOZ MEDBUK Sp. z o.o.
ul. Zwycięstwa 9, 32-332 Bukowno
-
-
2.
oraz edukacja
Zespół szkół w Bukownie
ul. Kolejowa 30, 32-332 Bukowno
-
-
Szkoły gimnazjalne
Gimnazjum nr 1 w Bukownie
Gimnazjum nr 2 w Bukownie
Szkoła Podstawowa nr 1 im. 1000lecia państwa polskiego w Bukownie
Szkoła Podstawowa nr 2
Miejskie przedszkole w Bukownie
Przedszkole
Publiczne
Sióstr
Prezentek w Bukownie
Miejski Ośrodek Kultury w Bukownie
Miejska Biblioteka Publiczna
Parafia p.w. Św. Andrzeja Boboli
Parafia Kościoła Polskokatolickiego
pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
ul. Szkolna 8, 32-332 Bukowno
ul. Sławkowska 133, 32-332 Bukowno
-
-
ul. Sławkowska 133, 32-332 Bukowno
ul. Niepodległości 11, 32-332 Bukowno
ul. Kościuszki 57, 32-332 Bukowno
-
-
Parafia p.w. NMP Wspomożycielki
Wiernych Bukowno- Bór Biskupi
Parafia pw. Św. Jana Chrzciciela
Muzeum Górnictwa Rud
ul. Wiejska 142, 32-332 Bukowno
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w
Bukownie
ul. ks. Zelka 19, 32-332 Bukowno
Kryta pływalnia i boisko sportowe w
Zespole Szkół nr 1
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
w Bukownie
Punkt Informacji Wsparcia i Pomocy
dla Osób Dotkniętych Przemocą przy
MOPS w Bukownie
Ośrodek Opiekuńczy "Eden" w
Bukownie
Dom Seniora "Leśna Polana" w
Bukownie
Szkoły podstawowe
Przedszkola
3.
4.
5.
Kultura
Miejskie ośrodki kultury
Obiekty sakralne
Kultura
fizyczna
rekreacja
Pomoc
i
społeczna
i
opieka
powyższych grupach
itp.)
Placówki
wychowawcze
6.
Mieszkalnictwo
opiekuńczo-
Tereny zabudowy jednorodzinnej
w tym udział komunalnych
zasobów mieszkaniowych gminy
Wyszczególnienie
Adres
ul. Kościuszki 29, 32-332 Bukowno
ul. Wapienna 4, 32-332 Bukowno
ul. Sławkowska 281, 32 – 332 Bukowno
ul. Kolejowa, 32-332 Bukowno
ul. Wojska
Bukowno
ul. Wojska
Bukowno
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu6
-
Polskiego
3,
32-332
-
Polskiego
3,
32-332
-
-
I
I
-
ul. Reymonta 31, 32-332 Bukowno
-
ul. Długa 2, 32-332 Bukowno
-
ul. Olchowa i Leśna, 1 Maja, Młyńska,
32-332 Bukowno
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu1/Bl1
III
str. 69
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Komisariat Policji w Bukownie
OSP Stare Bukowno
OSP Bukowno Miasto
OSP Bór Biskupi
Placówka Poczty Polskiej, Urząd
Pocztowy Bukowno
Urząd Miejski w Bukownie
Stacja kolejowa Bukowno
Przystanek
kolejowy
Bukowno
Przymiarki
linia kolejowa nr 62 (Olkusz Bukowno)
ul. Zwycięstwa 1, 32-332 Bukowno
ul. Wodąca 2, 32-332 Bukowno
ul. Górnicza 1a, 32-332 Bukowno
ul. Wiejska 112, 32-332 Bukowno
ul. Urzędowa 6, 32-332 Bukowno
ul. Kolejowa 16, 32-332 Bukowno,
ul. Przymiarki, 32-332 Bukowno
-
linia kolejowa nr 62 (Olkusz Bukowno)
pomiędzy stacjami
Bukowno - Przymiarki
Miejscowość Bukowno (ul. Puza), dł.
zagrożonego odcinka 0,56 km
Bezpieczeństwo
publiczne
Policja
Straż pożarna
8.
Transportusługi
infrastruktura
i
Drogi wojewódzkie
Drogi
powiatowe,
gminne,
dojazdowe do posesji dojazdowe
Symbol obszaru
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu5
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu4
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
-
7.
Adres
ul. Ogrodowa, 32-332 Bukowno
ul. Wiejska, 32-332 Bukowno
ul. Puza, Zielona, Wodąca, Sławkowska,
Wapienna, 32-332 Bukowno
na wschód od stacji Bukowno, na
wysokości ZGH "Bolesław"
Bukowno,
a
Zagęszczenie sieci dróg w płn części obszaru Bu1/ Bl1, zagrożone ul.: Młyńska,
Leśna, Brzozowa, Olchowa i drogi dojazdowe do posesji
Zagrożona droga dojazdowa do Przedsiębiorstwa Walcownia (fragment ulicy
Sławkowskiej)
Nieliczna siec dróg dojazdowych do posesji, zagrożona głównie ul. Przymiarki
Zagrożona ul. Wiejska i zlokalizowane wokół niej drogi dojazdowe do posesji
Obszar Bu5 w centralnej części przecina gminna droga (Ogrodowa), nieliczne
drogi dojazdowe do posesji
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu1/ Bl1
Strefa zagrożenia
graniczy z nasypem
kolejowym
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
-
Klasa (I-V)
I
I
I
III
-
IV
III
I
I
-
str. 70
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Adres
Zagrożone ul. Zelka i Krasickiego
9.
Gospodarka
wodnazaopatrzenie w wodę i
kanalizację
Sieć wodociągowa
Siec kanalizacyjna
10.
Gospodarka odpadami
oraz
utrzymanie
porządku i czystości
Sieć dystrybucji wody wodociągowej przebiega przez obszary: Bu1/ Bl1, Bu3, Bu4,
Bu5, Bu6
Odcinki sieci kanalizacyjnej zlokalizowane są na terenie klasyfikowanym, jako
obszar Bu6
Oczyszczalnia
Ścieków Przedsiębiorstwa
Wodociągów i Kanalizacji, Bukowno
Ujęcie wody – Podlesie Bukowno
Ujęcie wody – Bór Biskupi
Zbiornik Wody Czystej „Podlesie
Bukowno” zarządca: PWiK Olkusz
Miejski
Zakład
Gospodarki
Komunalnej w Bukownie
ul. Puza, 32-332 Bukowno
Stawy osadowe - Składowisko
Odpadów innych niż niebezpieczne i
obojętne ZGH „Bolesław”, Zakłady
Górniczo-Hutnicze „BOLESŁAW” S.A.,
Symbol obszaru
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu6
Sieć w obszarze
zagrożenia
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3, Bu6
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
32-332 Bukowno
-
32-332 Bukowno
-
32-332 Bukowno
-
ul. Młyńska, 32-332 Bukowno,
-
ul. Jodłowa, 32-332 Bukowno,
-
ul. Kościuszki, 32-332 Bukowno,
-
ul. Mostowa, 32-332 Bukowno,
-
ul. Miarki, 32-332 Bukowno,
-
Ul. Pocztowa 32-332 Bukowno,
-
ul. Leśna 7B, 32-332 Bukowno
-
-
Klasa (I-V)
I
III
I
I
I
-
-
str. 71
Lp.
11.
12.
Usługi publiczne
Cmentarnictwo
(elektroenergetyka,
gazownictwo,
ciepłownictwo)
Cmentarze
Siec gazownicza
Sieć energetyczna
13.
Zieleń publiczna
Elektrociepłownie
Ogródki działkowe
Wyszczególnienie
Cmentarz Komunalny w Bukownie
Adres
ul. Puza, 32-332 Bukowno
Cmentarz Parafialny w Bukownie, ul. Niepodległości, 32-332 Bukowno
Parafia pw. Św. Andrzeja Boboli
Sieć gazownicza występuje na obszarach: Bu1/Bl1,Bu4, Bu5, Bu6 (teren
zajmowany przez Ośrodek Sportowy)
Linie sieci energetycznej zlokalizowane są na obszarach: Bu1/ Bl1, Bu3, Bu4, Bu5,
Bu6 (teren zajmowany przez Ośrodek Sportowy)
BOLTECH Sp. z. o.o. (BOL-THERM)
Pracownicze
Ogródki
Działkowe
"Wisienka"
ul. Niepodległości 1, 32-332 Bukowno
Symbol obszaru
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu1/Bl 1
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu6
Sieć w obszarze
zagrożenia
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Bu3, Bu6
-
Klasa (I-V)
I
-
III
I
III
I
-
str. 72
Tabela 40
Lp.
1.
Identyfikacja usług publicznych w gminie Klucze
Usługi publiczne
Ochrona zdrowia
Szpitale
Wyszczególnienie
Adres
Wojewódzki szpital Chorób Płuc w
Jaroszowcu
NZOZ Ośrodek Medyczny Jaroszowiec
ul. Kolejowa 1a, Jaroszowiec, 32-310
Klucze
ul. Kolejowa 1, Jaroszowiec, 32-310
Klucze
ul. Żołnierzy Września 4, Bydlin, 32-310,
Klucze
ul. Zawierciańska 14, 32-310 Klucze
Ośrodek Zdrowia Bydlin
2.
oraz edukacja
Szkoły gimnazjalne
Szkoły podstawowe
Przedszkola
powyższych grupach
NZOZ ZDROWIE s.c.
Liceum ogólnokształcące
Liceum profilowane
Technikum
Gimnazjum im. Jana Pawła II
Gimnazjum im. Legionistów Józefa
Piłsudskiego w Bydlinie
Szkoła podstawowa im. Jana Pawła II
Szkoła podstawowa im. Mikołaja
Kopernika w Rodakach
Zespół szkolno - przedszkolny
podstawowa
im.
Leona
Kruczkowskiego w Ryczówku
Zespół szkolno – przedszkolny im.
Unii Europejskiej w Kwaśniowie
Dolnym
Józefa Piłsudskiego w Bydlinie
Tadeusza Kościuszki w Chechle
Szkoła podstawowa im. Orła Białego
w Jaroszowcu
Przedszkole im. Jasia i Małgosi
Przedszkole w Ryczówku
Przedszkole im. Marii Konopnickiej w
Jaroszowcu
Świetlica w Ryczówku
Świetlica w Kwaśniowie Dolnym
Świetlica w Krzywopłotach
Świetlica w Golczowicach
ul. Legionów 32, Bydlin, 32-310 Klucze
ul. Strażacka 11, Ryczówek, 32-310
Klucze
ul. Dolna 12, Ryczówek, 32-310 Klucze
ul. Basztowa 2, Kwaśniów Dolny, 32-310
Klucze
ul. Kluczewska 56, Chechło, 32-310
Klucze
Klucze
ul. XXX-lecia PRL 31, 32-310 Klucze
ul. Leśna 23, Jaroszowiec, 32-310 Klucze
ul. Dola 10, Ryczówek, 32-310 Klucze
ul. Długa 52, Kwaśniów Dolny, 32-310
Klucze
ul. Partyzantów 26, Krzywopłoty, 32310 Klucze
ul. Wesoła 17, Golczowice, 32-310
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
str. 73
Lp.
3.
Usługi publiczne
Kultura
Obiekty sakralne
powyższych grupach
4.
Kultura
fizyczna
rekreacja
i
itp.)
Wyszczególnienie
Świetlica Bogucin Duży
Gminny Ośrodek Kultury w Kluczach
Kluczach
Kościół św. Marka
Kościół p.w. NMP Częstochowskiej
Kościół p.w. Św. Małgorzaty
Parafia
rzymskokatolicka
św.
Stanisław
Parafia
rzymskokatolicka
Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kościół par. p.w. Narodzenia MB obiekt wraz z ogrodzeniem i basztami,
dzwonnicą, wpisany jest do rejestru
zabytków st. rej. nr 702 z
31.12.1960 [A-697/M
Wieża mieszkalno-obronna - obiekt
wpisany do rejestru zabytków
A/114/M, 17.10. 2007
Pałac Dietlów - obiekt wpisany do
rejestru zabytków [A-1234/M] z
14.10.2010r.
Kaplica cmentarna - obiekt wpisany
do rejestru zabytków A-97/M z
13.06.2007
Młyn wodny - obiekt wpisany do
7.07.1992 (Kat) [A-687/M]
Ruiny zamku - obiekt wpisany do
rejestru
zabytków
A-76/M
z
02.03.2007
Ośrodek rekreacyjny w Jaroszowcu
GLKS Przemsza Klucze
Basen pływacki i boisko sportowe
(Gimnazjum im. Jana Pawła II)
Boisko sportowe
Adres
Klucze
ul. Bogucin Duży 57, 32-310 Klucze
ul. Partyzantów 1, 32-310 Klucze
ul. Rudnicka 2a, 32-310 Klucze
ul. Długa, Rodaki, 32-310 Klucze
ul. Krótka, 32-310 Rodaki
ul. Jurajska 59, Cieślin, 32-310 Klucze
ul. Główna 1, Kwaśniów Dolny, 32-310
Klucze
ul. Hutnicza 3, Chechło, 32-310 Klucze
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl9
II
ul. Dworska 17, 32-310 Klucze
ul. Rabsztyńska, 32-310 Klucze
Zawadka, Bydlin, 32-310 Klucze
ul. Olkuska 22, Bydlin, 32-310 Klucze
przy ulicach Legionów, Zawadka, Bydlin,
32- 310 Klucze
ul. Kolejowa 15a, Jaroszowiec, 32-310
Klucze
ul. Rudnicka 5, 32-310 Klucze
ul. Legionów, Bydlin, 32-310 Klucze
str. 74
Lp.
5.
Usługi publiczne
Pomoc
i
społeczna
opieka
powyższych grupach
6.
Mieszkalnictwo
Tereny zabudowy jednorodzinnej
w tym udział komunalnych
zasobów mieszkaniowych gminy
Wyszczególnienie
Adres
Ośrodek Pomocy Społecznej
Punkt Interwencji Kryzysowej przy
Ośrodku Pomocy Społecznej w
Kluczach
Środowiskowy Dom Samopomocy
Spółdzielnia Socjalna "Opoka"
Chrześcijańskie
Stowarzyszenie
Dobroczynne w Kluczach
Przytulisko „Dom Nadziei” w Kluczach
Klub Integracji Społecznej w Kluczach
Placówka
Wsparcia
Dziennego
"Tęcza" w Kluczach
ul. Źródlana 3, 32-310 Kolbark, 32-310
Klucze
ul. Bolesławska 23, 32-310 Klucze
ul. Bolesławska 23, 32-310 Klucze
ul. Bolesławska, 32-310 Klucze
ul. Skotnicka i Długa, Rodaki, 32-310
Klucze
ul. Kluczewska, Bagienna, Rzeka,
Rodaki, Rodacka, Kątowa, Łęgowa,
Dolna, Kwaśniowska, Górna, Ryczówek,
32-310 Klucze
ul. Dworska, Krzewowa, Główna,
Cieślińska, 32-310 Klucze
ul. Leśna, 32-310 Klucze
ul. Plażowa, Golczowice, 32-310 Klucze
ul. Kurajska, Zdrojowa, Legionów,
Strażacka, Turystyczna, Bydlin, 32-310
Klucze
ul. Leśna, Partyzantów, Paderewskiego,
32-310 Klucze
ul.
Paderewskiego,
Zawadzka,
Legionów, Bydlin, 32-310 Klucze
Symbol obszaru
Klasa (I-V)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl13
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl6
Obiekt w obszarze
zagrożenie
podtopieniem Kl7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl9
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl9
Obiekt w obszarze
zagrożenia
IV
II
II
II
II
III
II
II
II
str. 75
Lp.
7.
Usługi publiczne
Bezpieczeństwo
publiczne
Policja
Straż pożarna
Wyszczególnienie
Adres
Komisariat Policji w Kluczach
OSP Kwaśniów Dolny
Klucze
OSP Ryczówek
8.
Transport- usługi
infrastruktura
i
Drogi wojewódzkie
OSP Rodaki
Pocztowy Klucze
Placówka Poczty Polskiej AP Bydlin
Placówka Poczty Polskiej AP Rodaki
Placówka Poczty Polskiej AP Chechło
Placówka Poczty Polskiej: Filia Urzędu
Pocztowego Klucze
Urząd Gminy Klucze
Stacja kolejowa Jaroszowiec Olkuski
Symbol obszaru
ul. Strażacka 11, Rodaki, 32-310 Klucze
ul. Poprzeczna 1, Rodaki, 32-310 Klucze
ul. Kluczewska 30, Chechło, 32-310
Klucze
Klucze
ul. Partyzantów 1, 32-310 Klucze
ul. Stacja Kolejowa 1, Jaroszowiec, 32310 Klucze
ul.
Zawierciańska,
zagrożonego 0,5 km
dł.
odcinka
ul. Kluczewska, dł. odcinka zagrożonego
0,5 km
Drogi powiatowe, gminne,
Obszar Kl2 przecina droga wojewódzka, zagrożone głównie ul. Rodacka, Wodąca,
wraz z drogami dojazdowymi do posesji
Nieliczne drogi dojazdowe do posesji
Koncentracja dróg dojazdowych do posesji w północnej części obszaru Kl3
Zagrożona ul. Główna wraz z liczną siecią dróg dojazdowych do posesji, ul.
Główna biegnie przez cały obszar Kl6 (od Przełajka do Ostrogórka)
podtopieniem Kl9
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2
-
Klasa (I-V)
II
II
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl3
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl4
Obiekt w obszarze
zagrożenia
III
II
II
II
II
II
str. 76
Lp.
Usługi publiczne
Wyszczególnienie
Adres
Zagrożona podtopieniem ul. Leśna wraz z nielicznymi drogi dojazdowymi do
posesji
Sieć drogowa jedynie we wschodnie części obszaru Kl10
Zagrożone drogi na terenie miejscowości Łeżcze, główna droga Bolesławska wraz
z drogami dojazdowymi
9.
Gospodarka wodnazaopatrzenie w wodę i
kanalizację
Sieć wodociągowa
Siec kanalizacyjna
Oczyszczalnie ścieków
indywidualne
Stacje uzdatniania wody
Sieć wodociągowa przebiega przez tereny zlokalizowane na obszarach: Kl2, Kl6,
Kl7, Kl9,Kl10 (zagęszczenie sieci wodociągowej we wschodniej części obszaru),
Kl13, Kl4 (zagęszczenie w północnej części terenu)
Sieć kanalizacyjna przebiega przez tereny zlokalizowane jedynie na obszarze: Kl
10,
Oczyszczalnia ścieków „Velvet Care”
Zarządca: Velvet Care
Klucze Osada, 32-310 Klucze
Przyszpitalna Oczyszczalnia Ścieków w
Jaroszowcu
Zakładowa Oczyszczalnia Ścieków –
Huta Szkła
Zakładowa Oczyszczalnia Ścieków –
Linotech
Ujęcie wody – Góry Bydlińskie
Zbiornik Wody Czystej – Kolbark
Ujęcie wody – Kolbark
Ujęcie wody – Cieślin
Jaroszowiec, 32-310 Klucze
32-310 Klucze
Bydlin, 32-310 Klucze
Kolbark, 32-310 Klucze
32-310 Klucze
32-310 Klucze
Symbol obszaru
podtopieniem Kl6
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl7
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl13
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2, Kl4,
Kl6, Kl7, Kl9
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl13
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Klasa (I-V)
II
III
IV
II
III
IV
III
III
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
str. 77
Lp.
Usługi publiczne
Ujęcia wody – indywidualne
powyżej 5m3/dobę
Wyszczególnienie
Adres
Ujęcie K2 – Velvet Care
Velvet Care sp. z o.o., 32-310 Klucze
10.
11.
Gospodarka odpadami
oraz
utrzymanie
porządku i czystości
Cmentarnictwo
powyższych grupach
Punkty odbioru odpadów
niebezpiecznych
Składowiska odpadów
Cmentarze
Przepompownia
ścieków
Jaroszowiec
Zbiornik Imhoffa,
-
-
Symbol obszaru
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Klasa (I-V)
III
III
III
ul. Osiedle XXX-lecia, 32-310 Klucze
Cmentarz Parafialny w Bydlinie,
Parafia pw. św. Małgorzaty
Cmentarz Parafialny w Cieślinie,
Parafia pw. św. Stanisława BM
ul. Zawadka, Bydlin, 32-310 Klucze
Cmentarz Parafialny w Chechle,
Parafia pw. Narodzenia NMP
Cmentarz Parafialny w Jaroszowcu,
Parafia pw. NMP Wspomożenia
Wiernych
Cmentarz Parafialny w Kluczach,
Parafia pw. NMP Nieustającej Pomocy
Cmentarz Parafialny w Kwaśniowie,
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana
Jezusa
Cmentarz Parafialny w Rodakach,
Parafia pw. NMP Częstochowskiej
ul. Jurajska 59, Cieślin, 32-310 Klucze
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl9
II
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ul. Leśna 40, Jaroszowiec, 32-310 Klucze
ul. Olkuska, 32-310 Klucze
Klucze
ul. Kluczewska, Rodaki, 32-310 Klucze
str. 78
Lp.
Usługi publiczne
12.
(elektroenergetyka,
gazownictwo,
ciepłownictwo)
Sieć energetyczna
Elektrociepłownie
13.
Zieleń publiczna
Zieleń miejska (parki, skwery,
bulwary, zadrzewienia ulic)
Wyszczególnienie
Adres
Dystrybucja energii elektrycznej odbywa się poprzez sieć energetyczną
zlokalizowaną na obszarach: Kl2, Kl3, Kl6, Kl7,Kl9, Kl11, Kl13, Kl10 (zagęszczenie
sieci we wschodniej części obszaru), a także Kl4 (zagęszczenie sieci energetycznej
w północnej części obszaru)
Fenice Poland. Jednostka operatywna
Zawiercie – EC Klucze
ul. Klucza-Osada 4, 32-310 Klucze
Park Dworski
ul. Rabsztyńska/ul. Zawierciańska, 32310 Klucze
Symbol obszaru
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl2, Kl4,
Kl3, Kl6, Kl7,Kl9, Kl11,
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
Sieć w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl13
Obiekt w obszarze
zagrożenia
podtopieniem Kl10
-
Klasa (I-V)
II
III
IV
III
-
str. 79
3. Analiza hydrogeologiczna obszaru funkcjonalnego w oparciu o dokumenty
źródłowe
3.1 Bilans wodny dla obszaru funkcjonalnego
Bilans wodny obszaru funkcjonalnego sporządzono dla obszaru zewnętrznego leja depresji wód
podziemnych wyznaczającego zasięg drenażu górniczego. Przyjęto, że odpływ wód powierzchniowych
z obszaru leja (Qws) jest równy sumie dopływu wód powierzchniowych do obszaru leja (Qds) i odpływu
powierzchniowego wód opadowych na obszarze leja (Osp) powiększonej o różnicę pomiędzy
drenażem wód podziemnych przez powierzchniowe a infiltracją wód powierzchniowych na obszarze
leja (Qdr – Qinf) oraz zrzut wód kopalnianych (Qkop) i pozostałe zrzuty wód (Qz) a pomniejszonej
o pobór wód powierzchniowych na obszarze leja (Qps).
Qws = Qds + Qsp + (Qdr - Qinf) + Qz - Qps
Najtrudniejszą do oszacowania składową bilansu jest różnica pomiędzy drenażem wód podziemnych
przez powierzchniowe a infiltracją wód powierzchniowych na obszarze leja (Qdr – Qinf). Z kolei zrzut
wód kopalnianych (Qkop) w dłuższej perspektywie jest równy dopływowi wód do kopalni, a więc
zasilaniu wód podziemnych na drodze infiltracji efektywnej (Qie) pomniejszonej o różnicę pomiędzy
drenażem wód podziemnych przez powierzchniowe a infiltracją wód powierzchniowych na obszarze
leja (Qdr – Qinf) oraz pobór wód przez ujęcia wód podziemnych na obszarze leja Qpg).
Qkop = Qie - (Qdr - Qinf) – Qpg
Po podstawieniu Qkop do wzoru możemy wyeliminować niepewny czynnik (Qdr – Qinf) otrzymujemy
równanie bilansu:
Qws = Qds + Qsp + Qie + Qz – Qps– Qpg
Dla obszaru leja wielkości te przyjmują następujące wartości:
Qws:
Qds :
Qsp :
Qie :
Qz :
Qps :
Qpg :
300,3 m3/min (na podstawie danych dla posterunków wodowskazowych Golczowice,
Sławków i Niwka na Białej Przemszy – przepływy średnie z wielolecia 1951-1990)
96,5 m3/min (na podstawie danych dla posterunków wodowskazowych Golczowice, Sławków
i Niwka na Białej Przemszy – przepływy średnie z wielolecia 1951-1990)
120 m3/min (na podstawie przyjętego wskaźnika infiltracji efektywnej 0,23 przy opadzie
równym 757 mm/a – opad średnioroczny dla roku normalnego na posterunku opadowym
Maczki)
162 m3/min (na podstawie przyjętego wskaźnika odpływu powierzchniowego 0,17 przy
opadzie równym 757 mm/a)
6,9 m3/min (na podstawie wartości średnich dobowych z pozwoleń wodno-prawnych)
23 m3/min (na podstawie wartości średnich dobowych z pozwoleń wodno-prawnych)
63 m3/min (na podstawie wartości średnich dobowych z pozwoleń wodno-prawnych)
str. 80
Po wyłączeniu odwadniania górniczego równanie bilansu przyjmie postać następującą:
Qws = Qds + Qsp + Qie + Qz – Qps – Qpg
Odpływ wód powierzchniowych z obszaru leja (Qws) zmniejszy się zatem zasadniczo i wyniesie około
100 m3/min (blisko 1/3 obecnej wielkości), a następnie podczas procesu zatapiania kopalni
i odbudowywania zasobów wód podziemnych będzie stopniowo wzrastał do poziomów
porównywalnych z obecnymi.
3.2 Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne
Budowa geologiczna
Podłoże geologiczne obszaru funkcjonalnego tj. gmin Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze stanowi
obszar złożowy rud cynku i ołowiu i jest zbudowane ze sfałdowanych i tektonicznie zaburzonych
utworów kambru, ordowiku i syluru. Powyżej zalega dużej miąższości kompleks piaskowcowo –
węglanowych skał dewonu oraz węglanowych i ilasto-piaskowcowych skał dolnego i górnego
karbonu. Na powierzchni paleozoicznej zalegają utwory permu, triasu i jury32. Kenozoik jest
reprezentowany przez utwory czwartorzędowe zalegające bezpośrednio na utworach mezozoicznych,
lessy, piaski i gliny deluwialne, żwirowe i piaszczyste aluwia stożków napływowych, oraz piaski
eoliczne. Przejście od utworów czwartorzędowych do litej skały stanowi rumosz skalny, łatwo
przewodzący wodę. Mineralizacja cynkowo-ołowiowa jest związana z epigenetycznymi dolomitami
kruszconośnymi. W rejonie olkuskim mineralizacja bilansowa występuje głównie w węglanowych
utworach triasu, odpowiadających interwałowi stratygraficznemu od retu po środkowy wapień
muszlowy.33
Utwory najwyższego prekambru i dolnego kambru zostały nawiercone w północno-wschodniej części
rejonu olkuskiego. Są to głównie piaskowce krzemionkowe i szarogłazowe oraz iłowce, mułowce
i łupki ilaste z wkładkami tufitów. Są one silnie zaburzone tektonicznie i mają miejscami ślady słabego
metamorfizmu.
Wśród utworów syluru dominują różnego rodzaju silnie zdiagenezowane łupki ilaste
z przeławiceniami zlepieńców i brekcji. Często spotyka się w skałach sylurskich intruzje porfirowe lub
porfirytowe. Skały sylurskie zostały nawiercone we wschodniej części rejonu olkuskiego.
Dewon jest reprezentowany przez różne odmiany wapieni i dolomitów z wkładkami cienko
ławicowych łupków marglistych. Górna część tego piętra stratygraficznego (famen) jest zbudowana
z wapieni detrytycznych, gruzłowych i organodetrytycznych z ławicami zlepieńców śródformacyjnych
oraz formacji łupkowo-wapiennej. Niższą część omawianego piętra stratygraficznego budują
wapienie gruzłowe i margliste z wkładkami łupków marglistych. Zostały one nawiercone
w zachodnich peryferiach omawianego obszaru, gdzie występują w osiowej partii pradoliny
Przemszy, bezpośrednio pod utworami czwartorzędowymi34. Miąższość utworów dewonu w tym
rejonie nie jest znana, ponieważ nie zostały one przewiercone.
Karbon jest dwudzielny pod względem litologicznym. Jego dolna część jest wykształcona w facji
wapienia węglowego, a górna w facji ilasto-piaszczystej. Węglanowe skały wapienia węglowego
stwierdzono otworami wiertniczymi bezpośrednio pod utworami triasu i jury we wschodniej części
rozpatrywanego obszaru, na wschód od Olkusza.
32
Bukowy S., 1974: Monoklina śląsko-krakowska i zapadlisko górnośląskie. W: Budowa geologiczna Polski. T. 4. Warszawa,
Wydawnictwa Geologiczne
33
Cabała J., 2009: Metale ciężkie w środowisku glebowym olkuskiego rejonu eksploatacji rud Zn-Pb”, Katowice,
Wydawnictwa UŚ
34
Wilk Z., Motyka J., 1977: Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie kopalnictwa rud,
Rocz.Pol.Tow.Geol. 47,1,115-143
str. 81
Perm jest wykształcony w facji kontynentalnej jako utwory molasowe. W rozpatrywanym obszarze
występują one pod utworami triasowymi lub lokalnie, na jego zachodnich peryferiach, w osi doliny
kopalnej Przemszy, bezpośrednio pod utworami czwartorzędu. Utwory permskie, zaliczane do
czerwonego spągowca, są reprezentowane przez zlepieńce typu myślachowickiego z wkładkami iłów,
łupków oraz podrzędnie dolomitów i wapieni. Są one barwy czerwonej, a lokalnie, w strefach spękań
lub uskokowych, barwy szarej i jasnoszarej. Składają się one głównie z otoczaków skał węglanowych,
tzn. wapieni i dolomitów dewonu i karbonu dolnego oraz kwarcytów i porfirów, spojonych
lepiszczem tufowo-ilasto-wapnistym.
W rozpatrywanym rejonie występują utwory triasu dolnego, środkowego i górnego. W triasie dolnym
wydziela się dwa odrębne poziomy litostratygraficzne: niższego pstrego piaskowca i górnego pstrego
piaskowca (retu). Niższy pstry piaskowiec jest wykształcony w postaci piaskowców różnoziarnistych,
szarych iłów, mułków z okruchami skał węglanowych i kwarcu. Pstre piaskowce barwy białej, szarej
lub wiśniowej, są źle wysortowane i mają lepiszcze ilaste i ilasto-dolomityczne. Występują one
w formie płatów różnej wielkości, wypełniając najczęściej obniżenia morfologiczne w stropie
starszego podłoża, zbudowanego z lądowych utworów permskich. Górny pstry piaskowiec (ret) jest
reprezentowany przede wszystkim przez różne odmiany dolomitów. Często w spągu utworów retu
występują łupki ilaste, margliste lub dolomityczne, na których leżą dolomity ilaste z wkładkami
zlepieńców. W wyższych partiach profilu retu występują dolomity krystaliczne, kryptokrystaliczne
i bardzo porowate odmiany ziarniste, tzw. dolomity jamiste lub komórkowe. Dolomity retu obfitują
w liczne skamieniałości. Miejscami występują w nich minerały siarczkowe cynku i ołowiu o znaczeniu
przemysłowym oraz siarczki żelaza. Wapień muszlowy w całym rejonie gminy Olkusz, Bolesław,
Bukowno i Klucze dzieli się na trzy części: górny wapień muszlowy, środkowy wapień muszlowy
(warstwy tarnowickie i dolomity diploporowe) i dolny wapień muszlowy, do którego należą warstwy
olkuskie i gogolińskie. Dolna część wapieni gogolińskich, o miąższości około 12 m, składa się
z cienkoławicowych wapieni płytowych, zbitych, drobnokrystalicznych, barwy szarej i jasnoszarej
z cienkimi wkładkami margli. Wyżej zalegają wapienie pelityczne, o budowie falistej (tzw. wapień
falisty I), przechodzące ku górze w wapienie płytowe. Górną część wapieni gogolińskich rozpoczynają
wapienie zlepieńcowate (zlepieniec śródformacyjny), grubokrystaliczne, jasnoszare z klastami
jasnoszarych wapieni kryptokrystalicznych. Powyżej poziomu zlepieńcowatego zalega wapień falisty
II, który często nie występuje, ponieważ jest zastępowany przez wapienie płytowe. Wyższe partie
profilu warstw gogolińskich, wśród których występuje wapień falisty III nie występują
w dokumentowanym obszarze. Warstwy olkuskie są wykształcone w postaci wapieni o miąższości 20
– 30m. Często są one zastąpione przez dolomity kruszconośne, w wyniku działania roztworów
hydrotermalnych. Szczególną pozycję w profilu utworów triasu zajmują dolomity kruszconośne.
Zastępują one różne ogniwa dolnego wapienia muszlowego, a częściowo także górnego pstrego
piaskowca (retu) i dlatego nie stanowią odrębnego poziomu stratygraficznego. Są to dolomity
drobnokrystaliczne, zbite i zwięzłe. Mają barwę szarą, a w strefie utlenienia rdzawo-żółtą. W związku
z tym, że są to dolomity wtórne, powstałe w wyniku zastępowania wapieni, cechują się one bardzo
zmienną miąższością, która w zazwyczaj zawiera się w przedziale od około 30m do ponad 80m.
Środkowy wapień muszlowy reprezentują dolomity diploporowe i warstwy tarnowickie. Dolomity
diploporowe są skałami gruboławicowymi, przy czym charakterystyczne są tu odmiany ziarniste,
często oolitowe, niekiedy krystaliczne lub zbite. Mają barwę żółtawo-szarą, szarą, a niekiedy
brunatną. Ich miąższość najczęściej mieści się w przedziale rzędu 5 – 50m. Często dolomity
diploporowe podlegały w przeszłości erozji, wobec czego ich miąższość jest miejscami zredukowana.
Warstwy tarnowickie są wykształcone jako zazwyczaj margliste dolomity płytowe, o strukturze
pelitycznej. Miąższość warstw tarnowickich jest zmienna i zawiera się w przedziale od 10 do 20m.
Trias górny jest reprezentowany w rejonie olkuskim głównie przez utwory kajpru lub retyko-kajpru.
Są one wykształcone w postaci pstrych iłów, łupków ilastych, przewarstwionych wapieniami
marglistymi i rzadziej dolomitami oraz piaskowcami. Ich miąższość jest bardzo zmienna ze względu na
str. 82
gęstą sieć uskoków i urozmaiconą morfologię spągu utworów czwartorzędu. Miejscami utwory kajpru
zostały wyerodowane i tam nie występują. Na pozostałym obszarze ich miąższość zmienia się
zazwyczaj od 5m do 70m.
Utwory jury występują we wschodniej części rejonu olkuskiego; należą one do jury środkowej
(doggeru) i górnej (malmu). Jura środkowa (dogger) jest reprezentowana przez margle płytowe ilaste
o barwie jasnoszarej, szarej, miejscami czerwonej. Miąższość utworów jury środkowej zmienia się od
kilku do kilkunastu metrów. Jura górna (malm) rozpoczyna się marglami ilastymi, łupkowatymi
o barwie szarej lub ciemnoszarej, wśród których sporadycznie spotyka się konkrecje fosforytów.
Miąższość serii marglistej, w rozpatrywanym terenie, wynosi około 10–12m. Wyższą część malmu
budują pelityczne wapienie płytowe i okruchowe, barwy jasnoszarej, miejscami beżowej. Miąższość
wapieni malmu na peryferiach dokumentowanego obszaru sięga 50m. Utwory czwartorzędu
występują na całym dokumentowanym obszarze. Ze względu na to, że osady czwartorzędu
sedymentowały na powierzchni urozmaiconej pod względem rzeźby, ich miąższość jest bardzo
zmienna. Omawiany poziom stratygraficzny budują głównie drobnoziarniste, fluwioglacjalne piaski
kwarcowe, na ogół dosyć czyste. Często w spągowej części występują żwirki kwarcowe, których
miąższość dochodzi do 4m. W zagłębieniach morfologicznych w stropowej powierzchni utworów
przedczwartorzędowych występują niekiedy iły i mułki z okruchami skał triasowych lub jurajskich.
Miąższość osadów czwartorzędowych jest zmienna i zależy od ukształtowania stropu starszych
utworów. W pradolinie Przemszy, która przebiega przez centralną część rejonu olkuskiego, miąższość
utworów czwartorzędowych przekracza 50m, a poza pradoliną mieści się najczęściej w przedziale 10–
20m35.
35
Na podstawie Adamczyk Z., Motyka J., Witkowski A.J.,2009: Impact of Zn-Pb ore mining on groundwater quality in the
th
Olkusz region, Proceedings of 9 IMWA Congress, Oviedo, Spain
str. 83
Rysunek 9
Mapa geologiczna rejonu olkuskiego
Źródło: Adamczyk Z., Motyka J., Witkowski A.J.,2009: Impact of Zn-Pb ore mining on groundwater quality in the Olkusz
region, Proceedings of 9th IMWA Congress, Oviedo, Spain
Legenda: 1 - utwory węglanowe (D-C1), 2 - zlepieńce (P), 3 – utwory węglanowe (T1,2), 4 – iły i iłowce (T3), 5 –wapienie
i margle (J), 6 – główne uskoki, 7 – wyrobiska górnicze, 8 – zasięg występowania utworów kajpru T3 pod wapieniami
jurajskimi; 9 – kierunki przepływu wód podziemnych w utworach jurajskich; 10 – linia przekroju.
Rysunek 10
Schematyczny przekrój geologiczny A-A’ w rejonie kopalń Olkusz i Pomorzany.(kolorem fioletowym
oznaczono horyzonty rudonośne)
Źródło: Cabała J.,2009: Metale ciężkie w środowisku glebowym olkuskiego rejonu eksploatacji rud ZnPb”, Katowice, Wydawnictwa UŚ
str. 84
Warunki hydrogeologiczne
W rejonie olkuskiego obszaru złożowego występują cztery piętra wodonośne: czwartorzędowe,
jurajskie, triasowe i karbońsko-dewońskie, które ze względu na podobieństwo litologiczne obu pięter
stratygraficznych, przyjęto nazywać paleozoicznym piętrem wodonośnym.
Czwartorzędowe piętro wodonośne budują różnoziarniste piaski, żwiry i rumosze. Znaczenie dla
kształtowania warunków przepływu wód podziemnych utwory czwartorzędowe mają w tych
obszarach, gdzie występują większe zagłębienia erozyjne, w których piaski żwiry czwartorzędowe
osiągają dużą miąższość. Są to przede wszystkim pogrzebane doliny rzeczne, z których największą jest
pradolina Przemszy, która w badanym obszarze biegnie z północy na południe wzdłuż kuesty
jurajskiej. Ważną rolę odgrywają także jej pogrzebane, słabo rozpoznane dopływy o przebiegu
równoleżnikowym, a także wąska, ale głęboka pradolina, biegnąca z południa na północ, mniej więcej
wzdłuż linii kolejowej Olkusz – Jaroszowiec. W osiowych partiach tych pradolin miąższość utworów
czwartorzędowych sięga 50 m, a lokalnie nawet około 60 m.
Piaski i żwiry czwartorzędowe tworzą zbiornik wód podziemnych typu porowego i cechują się bardzo
dobrą przepuszczalnością. Na podstawie wyników próbnych pompowań w tych utworach
stwierdzono, że ich współczynnik filtracji jest najczęściej rzędu n×10-4 m/s, a jego geometryczna
średnia wartość jest równa 2,5×10-4 m/s36. Lokalnie wśród piasków i żwirów czwartorzędowych
występują wkładki utworów zastoiskowych: iłów, mułów i glin, które rozdzielają je na odrębne
warstwy wodonośne lub też izolują je od zalegających pod czwartorzędem starszych pięter
wodonośnych.37
W rejonie olkuskim czwartorzędowe piętro wodonośne, które pokrywa starsze utwory mezozoiczne
i paleozoiczne, na przeważającym obszarze jest zasilane wyłącznie przez infiltrację opadów
atmosferycznych. W północno-wschodniej i wschodniej części rejonu, gdzie utwory czwartorzędu
wypełniające pradolinę Przemszy osiągają miąższość rzędu kilkudziesięciu metrów, a jednocześnie
kontaktują się lateralnie z wapieniami malmu w strefie przylegającej do kuesty jurajskiej, woda z tych
wapieni przepływa do piasków i żwirów czwartorzędowych wzbogacając je dodatkowo w wodę
podziemną.
Jurajskie piętro wodonośne występuje w północno-wschodniej i wschodniej części rejonu olkuskiego.
Budują go przede wszystkim wapienie płytowe, skaliste i kredowate górnej jury, tworzące poziom
wodonośny malmu. Lokalnie pod marglistymi utworami dolnej części malmu i górnej doggeru
(kelowej) występują zlepieńce (zlepieniec parczowski) i piaskowce jury środkowej, tworzące poziom
wodonośny doggeru. Nie mają one jednak większego znaczenia, jeśli chodzi o wpływ na ogólne
warunki przepływu wód podziemnych, i dlatego przyjęto, że w rejonie olkuskim tylko poziom malmu
reprezentuje jurajskie piętro wodonośne38.
Wapienie górnej jury są zbiornikiem wód podziemnych typu szczelinowo-krasowego, chociaż
niewielką rolę w przewodzeniu i magazynowaniu wody ma także przestrzeń porowa. Zgodnie
z wynikami badań właściwości hydrogeologicznych matrycy skalnej na 166 próbkach wapieni
jurajskich z rejonu olkuskiego porowatość otwarta tych skał mieści się w przedziale od 0,0064 do
0,22, wynosząc średnio (średnia arytmetyczna) 0,103, przy czym wyraźnie większą porowatość
wykazywały wapienie kredowate. Współczynnik filtracji przestrzeni porowej badanych próbek
wapieni jurajskich zawiera się w przedziale wartości od 2,50×10-12 do 7,72×10-9 m/s, przy czym
36
Motyka J., Wilk Z., 1976: Pionowe zróżnicowanie wodoprzepuszczalności węglanowych skał triasowych w świetle
statystycznej analizy wyników próbnych pompowań (monoklina śląsko-krakowska). Kwart.Geol. t.20 nr 2 p.381-399
Warszawa
37
Żurek A., Czop M., Motyka J. 2010:Azotany w wodach jurajskiego piętra wodonośnego w rejonie Olkusza, Geologia t.36, 1,
p.109-134
38
Wilk Z., Motyka J.,1977: Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie kopalnictwa rud,
str. 85
średnia geometryczna jego wartość wynosi 7,09×10-11 m/s. Około 70% badanych próbek nie oddało
wody pod wpływem grawitacji, tzn. nie wykazało zdolności do jej odsączania. Maksymalny
współczynnik odsączalności osiągnął wartość 0,0123, a średnia arytmetyczna wartość tego parametru
dla wszystkich zbadanych próbek wapieni jest równa 0,0006339. Współczynniki filtracji wapieni
jurajskich, zbiornika wód podziemnych o charakterze szczelinowo-krasowym, określone na podstawie
wyników próbnych pompowań w łącznie 24 otworach wiertniczych i studniach, mieszczą się w kilku
rzędach wartości, a średnia geometryczna wartość tego współczynnika dla zbadanej populacji jest
równy 1,6×10-5 m/s. Współczynniki te charakteryzują przestrzenie szczelinową i kawernową
w wapieniach jurajskich. Wapienie jury górnej budują najwyższe wzniesienia w rozpatrywanej części
rejonu olkuskiego. Taka ich pozycja hipsometryczna powoduje, że jurajskie piętro wodonośne jest
zasilane niemal wyłącznie przez infiltrację opadów atmosferycznych, a drenowane w sposób
naturalny przede wszystkim ucieczkami wody do wspomnianego wyżej piętra czwartorzędowego
oraz do starszych utworów mezozoicznych (triasu) i paleozoicznych w strefach bezpośrednich więzi
hydraulicznych40. Ważnym składnikiem naturalnego drenażu wapieni jurajskich jest odpływ wody
licznymi źródłami, z których wiele było wcześniej obiektami badań naukowych. Piętro jurajskie jest
także drenowane studniami ujęć wód podziemnych, z których są zaopatrywani w wodę mieszkańcy
mniejszych miejscowości obszaru funkcjonalnego.
Triasowe piętro wodonośne w olkuskim rejonie kopalnictwa rud jest wyraźnie dwudzielne pod
względem litologicznym. W dolnej części budują go pstre piaski i piaskowce dolnego i środkowego
pstrego piaskowca, wśród których występują przeławicenia utworów ilastych, a w górnej dolomity
i wapienie górnego pstrego piaskowca (retu) oraz wapienia muszlowego. W rejonie olkuskim utwory
niższego pstrego piaskowca występują w formie płatów o miąższości dochodzącej do kilku metrów,
a więc nie mają większego wpływu na warunki przepływu wód podziemnych. Węglanowe skały
triasowe tworzą zbiornik wód podziemnych typu porowo-szczelinowo-krasowego41.
W ramach rozpoznania warunków hydrogeologicznych olkuskich złóż rud cynku i ołowiu oraz oceny
zasobów ujęć wód podziemnych w węglanowych skałach triasowych, wykonano około 200 próbnych
pompowań w węglanowych skałach triasowych. Średnia geometryczna wartość współczynnika
filtracji dla całego kompleksu węglanowych skał triasowych, obliczona na podstawie wyników tych
pompowań jest równa 6,5×10-5 m/s42. Wyraźnie zaznacza się jednak dwudzielność przepuszczalności
tych skał, ponieważ utwory wapienia muszlowego są lepiej przepuszczalne niż górnego pstrego
piaskowca (retu). Według cytowanych autorów modalna wartość współczynnika filtracji dolomitów
i wapieni środkowego triasu jest równa 9,1×10-5 m/s, a utworów retu 7,2×10-5 m/s. Warunki
przepływu wód podziemnych w utworach wodonośnych triasu są najlepiej rozpoznane. Na obszarach
wychodni węglanowych skał triasowych na powierzchnię terenu lub pod piaskami i żwirami
czwartorzędowymi są one zasilane w wodę poprzez infiltrację opadów atmosferycznych,
bezpośrednią na wychodniach lub pośrednią, poprzez utwory wodonośne czwartorzędu, leżące na
węglanowych skałach triasowych. Wodonośne utwory triasu są także zasilane przez wodę infiltrującą
z wapieni jurajskich w strefach bezpośrednich kontaktów hydraulicznych jury górnej i środkowego
triasu oraz pośrednio przez wodę spływającą z wapieni jurajskich do piasków czwartorzędowych,
a następnie przez okna erozyjne do utworów wapienia muszlowego.
39
Bielec B., 1999: Własności hydrogeologiczne przestrzeni porowej skał zwięzłych w Polsce, Wydział GGiOŚ AGH Kraków
(praca doktorska)
40
Wilk Z., Motyka J., 1977: Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie kopalnictwa rud,
41
Motyka J., 1988: Węglanowe osady triasu w olkusko-zawierciańskim rejonie rudnym jako środowisko wód podziemnych.
Zesz. Nauk. AGH z.36 Kraków
42
Warszawa
str. 86
W południowo-wschodniej części rejonu olkuskiego ważną składową zasilania wodonośnych
utworów triasu jest przepływ wody z wapieni górnej jury poprzez skomplikowane strefy kontaktów
hydraulicznych typu sedymentacyjno-transgresywnego pomiędzy piętrami: jurajskim, triasowym
i paleozoicznym (Rys. 11). Woda podziemna w obszarach, gdzie wapienie jurajskie leżą bezpośrednio
na węglanowych skałach karbońskich i dewońskich infiltruje z utworów jurajskich do tych skał,
a następnie dopływa do wodonośnych utworów triasu w obszarach kontaktów hydraulicznych
między wodonośnymi piętrami triasowym i paleozoicznym43.
Rysunek 11
Legenda:
Źródło:
Schemat warunków krążenia wód podziemnych w olkuskim rejonie kopalnictwa rud cynku i ołowiu
1 - utwory węglanowe (D-C1), 2 - zlepieńce (P), 3 – utwory węglanowe (T1,2), 4 – iły i iłowce (T3), 5 –
magle (J2), 6 – wapienie (J3), 7 – piaski (Q), 8 – składowiska odpadów, 9 – kierunki przepływu wód
podziemnych, 10 – kierunki przesiąkania wód, 11 – wyrobiska podziemne kopalń rud cynku i ołowiu.
Adamczyk Z., Motyka J., Witkowski A.J.,2009: Impact of Zn-Pb ore mining on groundwater quality in the
Olkusz region, Proceedings of 9th IMWA Congress, Oviedo, Spain
Paleozoiczne piętro wodonośne budują węglanowe skały dolnego karbonu (facja wapienia
węglowego) oraz dewonu. Jest ono słabo rozpoznane pod względem hydrogeologicznym.
Właściwości hydrogeologiczne omawianych skał są poznane tylko fragmentarycznie. Na rdzeniach
wiertniczych, pobranych z czterech otworów złożowych, wywierconych w rejonie Klucz, wykonano
badania właściwości hydrogeologicznych przestrzeni porowej dolomitów i wapieni dewońskich44.
Wykazały one, że skały te mają nikłe zdolności do przewodzenia i magazynowania wody podziemnej.
W nielicznych otworach wiertniczych stwierdzono występowanie pustek krasowych, a więc
węglanowe skały paleozoiczne są zbiornikiem wód podziemnych typu szczelinowo-krasowego.
Wykonano w nich dwa próbne pompowania i na podstawie wyników tych pompowań obliczono
współczynniki filtracji, które były równe 7,6×10-6 oraz 7,0×10-5 m/s.
Węglanowe skały paleozoiczne nie wychodzą na powierzchnię terenu w olkuskim rejonie kopalnictwa
rud, a na dodatek są słabo rozpoznane pod względem hydrogeologicznym. Bez wątpienia
w południowo-wschodniej części rejonu olkuskiego, w strefach więzi hydraulicznych wodonośnego
piętra jurajskiego z węglanowymi skałami paleozoicznymi, woda podziemna z wapieni jurajskich
infiltruje do paleozoicznego podłoża. Niemniej jednak warunki zasilania i drenażu w obrębie
węglanowych skał paleozoicznych należy rozważać w szerszej, regionalnej skali, ponieważ głębokie
krążenie wody w tych utworach ma istotne znaczenie. Omawiane skały są drenowane w strefach,
43
Motyka J., Adamczyk Z., Czop M. 2006: Wpływ odwadniania olkuskich kopalń rud cynku i ołowiu na stosunki wodne w
piętrze jurajskim. Prace i materiały Muzeum im.prof. Wł. Szafera, Ojców, 16, 9-19
44
Motyka J., Pulido-Bosch A., Borczak S., Gisbert J. 1998: Matrix hydrogeological properties of Devonian carbonate rocks of
Olkusz (Southern Poland). Journal of Hydrology, 211, 140-150
str. 87
wspomnianych wcześniej kontaktów
z triasowym piętrem wodonośnym.
hydraulicznych typu sedymentacyjno-transgresywnego
Główne zbiorniki wód podziemnych
Na obszarze poddanym intensywnemu drenażowi olkuskiego górnictwa rud cynku i ołowiu
zlokalizowany jest Główny Zbiornik Wód Podziemnych Olkusz–Zawiercie. Zbiornik ten leży
w południowo – wschodniej części monokliny śląsko-krakowskiej. Jego granice wyznaczają: od strony
południowej zasięg wychodni węglanowych triasu (retu), od strony zachodniej i północno –
zachodniej wododziały wód podziemnych, od strony północnej, północno-wschodniej i wschodniej
dobrze rozpoznane działy wód powierzchniowych. Zbiornik Olkusz-Zawiercie jest zbudowany
z utworów serii węglanowej triasu i hydrogeologicznie należy uznać go za półodkryty. Według Mapy
obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej
ochrony45, zajmuje on powierzchnię 732 km2. Zbiornik cechuje się szczelinowo-krasowo-porowym
systemem przepływu wód podziemnych. Z tych uwarunkowań wynika zróżnicowanie
przepuszczalności wapieni i dolomitów triasu tak w pionie, jak i w poziomie. Współczynnik filtracji
skał triasowych mieści się w przedziale od 1,6∙10-7 m/s (dolomity retu) do 4,7∙10-3 m/s (dolomity
kruszconośne), a jego średnia wartość wynosi 6,5∙10-5 m/s46. Według danych zawartych
w komentarzu do Mapy…47, średnia głębokość ujęć w zbiorniku wynosi 100m, a szacunkowe zasoby
dyspozycyjne 391,0 [tys. m3/d]. Formy zasilania wodonośnych skał triasowych zbiornika OlkuszZawiercie są zróżnicowane. Na wychodniach (część południowa i zachodnia zbiornika) mają charakter
bezpośredni, natomiast w tej części, gdzie utwory węglanowe triasu leżą pod przykryciem (część
centralna, północna i wschodnia zbiornika) ich zasilanie odbywa się w sposób pośredni przez
kontakty hydrauliczne z utworami czwartorzędu, jury i paleozoiku. W warunkach intensywnego
drenażu piętra triasowego, węglanowe utwory triasu są zasilane ponadto wodą infiltrującą
z niektórych cieków powierzchniowych (np. ucieczki wody z Białej Przemszy)48.
W zasięgu zbiornika Olkusz-Zawiercie można wydzielić regionalne i lokalne systemy przepływu.
Regionalne systemy przepływu determinowane są geomorfologicznie. Teren zbiornika i obszarów do
niego przylegających leży w zasięgu dwóch jednostek fizyczno-geograficznych: Wyżyny KrakowskoWieluńskiej i Wyżyny Śląskiej. Regionalnym obszarem zasilania zbiornika są wzgórza Wyżyny
Krakowsko-Wieluńskiej (400-500m n.p.m.), a regionalną podstawą drenażu są doliny rzek Wyżyny
Śląskiej (250-300m n.p.m.). Obszary zasilania i drenażu determinują regionalny kierunek przepływu
wód podziemnych w kompleksie wodonośnym serii węglanowej triasu z północnego wschodu
i wschodu na południowy zachód i zachód. W odniesieniu do problemu zatapiania kopalń olkuskich
regionalny kierunek przepływu wód podziemnych nie ulegnie zasadniczym zmianom, natomiast
należy się spodziewać istotnych zmian w przepływie wód podziemnych w skali lokalnej. Wpływ na
lokalne kierunki przepływu wód w zasięgu zbiornika Olkusz-Zawiercie mają: wyrobiska górnicze
kopalń rud Zn-Pb w olkuskim rejonie rudnym, duże ujęcia wód podziemnych, źródła i cieki
powierzchniowe oraz nieciągłości geologiczne jak uskoki, głębokie zasypane wcięcia erozyjne i strefy
kontaktów hydraulicznych między piętrami i poziomami wodonośnymi. Od wielu lat obserwuje się
praktycznie w obszarze całego zbiornika systematyczny spadek zwierciadła wód w utworach triasu.
W obszarze całego GZWP, stanowiącego praktycznie jedną strukturę hydrogeologiczną, działa
45
Kleczkowski A.S., 1990: Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających
szczególnej ochrony,1:500 000, Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH Kraków
46
Warszawa
47
Kleczkowski A.S., 1990: Objaśnienia do Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce
wymagających szczególnej ochrony, Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH Kraków
48
Różkowski A., Chmura A., Siemiński A., red. 1997: Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego
obrzeżenia, Prace PIG, CLIX, Warszawa
str. 88
kilkadziesiąt ujęć eksploatujących wody z utworów triasu. Zjawisko obniżania się zwierciadła wód
obserwowane jest na obszarze 470km2. Na obszarze zbiornika występuje także oddziaływanie we
wspólnym czwartorzędowo-triasowym piętrze wodonośnym, gdzie nakładają się wpływy kopalń rud
cynku i ołowiu oraz kopalni pisaku podsadzkowego „Szczakowa”. Układ pola hydrodynamicznego
wskazuje, że drogi przepływu wód w zasięgu zbiornika Olkusz-Zawiercie są skierowane od obszarów
zasilania ku obszarom intensywnego drenażu. Wymuszony przepływ wywołują przede wszystkim
wyrobiska kopalń Zn-Pb, częściowo kopani dolomitów „Siewierz” oraz rejon skupionego poboru jakim
jest ujęcie GPW Katowice – Łazy Błędowskie. Ciśnienia piezometryczne w zasięgu zbiornika kształtują
się od około 410-330m n.p.m., w obszarach zasilania do 180m n.p.m. w zasięgu wyrobisk kopalń rud
Zn-Pb. Analiza układu pola hydrodynamicznego GZWP Olkusz-Zawiercie wskazuje na istnienie w jego
zasięgu dwóch subzbiorników – południowego związanego z olkuskim rejonem rudnym i północnego
związanego z rejonem Siewierz-Zawiercie-Dąbrowa Górnicza.49
Rysunek 12
Lokalizacja GZWP Olkusz-Zawiercie na tle pozostałych zbiorników wód podziemnych i cieków
powierzchniowych
Źródło: Na podstawie Mapy głównych zbiorników wód podziemnych www.psh.gov.pl
3.2.1
Zasięg leja depresji
Położenie zwierciadła wód podziemnych w piętrach wodonośnych w olkuskim rejonie kopalnictwa
rud cynku i ołowiu zaczęto rejestrować w otworach wiertniczych, wykonywanych w celu
udokumentowania zasobów złóż rud, dopiero w latach pięćdziesiątych zeszłego stulecia. Na
podstawie obserwacji i pomiarów określono rozwój i zasięg leja depresji wskutek odwadniania
górotworu, w szczególności w triasowym piętrze wodonośnym. Węglanowe skały wapienia
muszlowego i górnego pstrego piaskowca (retu), budujące triasowe piętro wodonośne były
w przeszłości i są nadal intensywnie drenowane wyrobiskami górniczymi olkuskich kopalń rud cynku
i ołowiu, a także studniami dużych ujęć wód podziemnych w Łazach Błędowskich i w Kluczach.
Skutkiem tego drenażu jest powstanie rozległej strefy obniżenia naturalnego, pierwotnego
zwierciadła w utworach triasowego piętra wodonośnego. Poprzez obszary bezpośrednich
49
Różkowski A., Chmura A., Siemiński A., red. 1997: Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego
obrzeżenia, Prace PIG, CLIX, Warszawa
str. 89
i pośrednich więzi hydraulicznych między triasowym piętrem wodonośnym, a pozostałymi piętrami
wodonośnymi wpływ drenażu węglanowych skał triasowych przenosi się na te piętra. Z tego powodu
należy w pierwszej kolejności wyznaczyć zasięg odwadniania triasowego piętra wodonośnego, aby
następnie można było określić wpływ drenażu tego piętra na pozostałe piętra wodonośne. W ramach
badań modelowych symulujących drenaż triasowego piętra wodonośnego wyrobiskami górniczymi
i studniami dużych ujęć wód podziemnych50, odtworzono hipotetyczny naturalny układ zwierciadła
wody w węglanowych skałach triasowych. Porównanie stanu zwierciadła wód podziemnych
w triasowym piętrze wodonośnym według stanu na 1958 rok z naturalnym, hipotetycznym układem
tego zwierciadła pozwoliło oszacować wielkości obniżeń naturalnego zwierciadła wody podziemnej,
spowodowanych odwadnianiem wyrobisk górniczych kopalni „Bolesław”. Metodą graficzną można
było też określić przybliżony zasięg odwadniania tej kopalni w triasowym piętrze wodonośnym.
Zasięg leja depresji wokół kopalni „Bolesław” w 1958 roku, określony metodą graficzną wynosił:
- w kierunku północnym
2360 m,
- w kierunku wschodnim
2695 m,
- w kierunku południowym
3045 m,
- w kierunku zachodnim
3385 m.
Drenaż triasowego piętra wodonośnego na skalę regionalną w olkuskim rejonie kopalnictwa rud
cynku i ołowiu rozpoczął się w zasadzie na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zeszłego
stulecia. Zbudowano wtedy duże ujęcie wód podziemnych w Łazach Błędowskich oraz rozpoczęto
drenaż triasowego piętra wodonośnego wyrobiskami górniczymi kopalni „Olkusz”. Odwadnianie,
drążonych z początkiem lat sześćdziesiątych zeszłego stulecia, wyrobisk kopalni „Olkusz”, rozpoczęło
proces formowania się wokół tej kopalni leja depresji o głębokości około 100 m w centrum drenażu,
tj. na rzędnej około 235 m n.p.m. Zmiany położenia zwierciadła wody podziemnej w utworach piętra
triasowego, jurajskiego i czwartorzędowego były monitorowane w kilkudziesięciu piezometrach,
wywierconych w rejonie olkuskim.
Sieć piezometrów, w których monitorowano zmiany położenia zwierciadła wody podziemnej
w piętrach wodonośnych triasowym, jurajskim i czwartorzędowym, spowodowane drenażem
górniczym, zaczęto wiercić z początkiem lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Niektóre z nich, zostały
wywiercone w strefie obniżonego poziomu wód podziemnych wskutek drenażu górniczego i stąd też
trudno jest określić wielkość tego obniżenia w stosunku do pierwotnego, naturalnego stanu
zwierciadła wody.
Drugim, równie poważnym problemem jest niejednorodność litologiczna wodonośnego piętra
triasowego. Szczególnie dyskusyjna jest hydrogeologiczna rola warstw gogolińskich, przez niektórych
badaczy uważnych za warstwę izolującą, rozdzielającą triasowe piętro wodonośne na dwa poziomy:
wapienia muszlowego i górnego pstrego piaskowca (retu). W przypadku olkuskiego rejonu
kopalnictwa rud cynku i ołowiu uważa się, że warstwy gogolińskie są integralną częścią triasowego
piętra wodonośnego i nie rozdzielają go na dwa odrębne poziomy wodonośne. Odwadnianie
węglanowych skał triasowych wyrobiskami kopalni „Olkusz” ujawniło w niektórych piezometrach
różnicę tempa opadania zwierciadła wody podziemnej w dolomitach kruszconośnych (środkowy
wapień muszlowy) i w dolomitach retu, rozdzielonych wapieniami gogolińskimi. Zanotowano przy
tym zarówno przypadki szybszego opadania poziomu wody w dolomitach retu, a wolniejszego
w dolomitach kruszconośnych, jak i sytuację odwrotną, tzn. szybciej opadało zwierciadło wody
w dolomitach kruszconośnych, a wolniej w utworach retu. W części piezometrów różnice tempa
opadania zwierciadła wody w dolomitach kruszconośnych i dolomitach retu były nieznaczne.
Różnice zmian wielkości depresji w poziomie wodonośnym wapienia muszlowego i pstrego
piaskowca (retu) utrudniały określenie rozwoju zasięgu leja depresji w piętrze triasowym wokół
50
Haładus A., Motyka J., Szczepański A., Wilk Z., 1978 – Prognozowanie metodą modelowania analogowego dopływów
wody do kopalń pracujących w skałach szczelinowo-krasowych. Roczn. Pol. Tow. Geol., 48, 3-4, str. 559-587
str. 90
kopalni „Olkusz”. Ostatecznie założono, że w tych piezometrach, w których odnotowano różne tempo
zmian położenia zwierciadła wody w dolomitach kruszconośnych i retu, należy przyjąć do
wyznaczenia zasięgu leja depresji poziom niższego zwierciadła. W oparciu o wyniki monitorowania
położenia zwierciadła wody podziemnej w utworach triasowego piętra wodonośnego opracowano
mapę wielkości depresji w funkcji odległości od kopalni według stanu na 1967 rok. Z przytoczonej
mapy wynika, że połączony lej depresji wokół kopalń „Bolesław” i „Olkusz” jest wyraźnie wydłużony
w kierunku NW – SE, co wynika z przebiegu głównych uskoków w tym obszarze. Warto tu zaznaczyć,
że wpływ odwadniania kopalni „Olkusz” na obszarze zrębu olkuskiego, ograniczonego uskokiem
olkuskim od południa i uskokiem Pomorzan od północy, jest stosunkowo niewielki.
Podobnie jak w przypadku kopalni „Bolesław” zasięg leja depresji wokół kopalni „Olkusz” w 1967
roku określono metodą graficzną. Uzyskano następujące wyniki zasięgu leja depresji:
2210 m,
- w kierunku południowo-wschodnim
8770 m,
- w kierunku południowym
8710 m,
- w kierunku południowo-zachodnim
5225 m.
Maksymalny zasięg połączonego leja depresji wokół kopalń „Bolesław” i „Olkusz” w kierunku WNW –
ESE, przy uwzględnieniu odległości tych kopalń od siebie, był w 1967 roku równy około 16,5 km.
Budowę kopalni „Pomorzany” rozpoczęto w 1969 roku od drążenia upadowej w zlepieńcach permu
z podszybia szybów „Bronisław” i „Stefan” kopalni „Olkusz” na poziomie +238 m n.p.m. do poziomu
+175 m n.p.m., który jest podstawowym poziomem udostępniającym złoże kopalni „Pomorzany”
i pełni także funkcję głównego poziomu transportowego i odwadniającego. Do października 1973
roku wykonywano główne wyrobiska udostępniające we wspomnianych zlepieńcach permu,
z których dopływy wody były stosunkowo niewielkie i nie miały widocznego wpływu na zmiany
poziomu zwierciadła wody w utworach triasowego piętra wodonośnego.
Po przekroczeniu uskoku Pomorzan wyrobiskami udostępniającymi kopalni „Pomorzany” rozpoczął
się drenaż dolomitów i wapieni piętra triasowego w północnym, zrzuconym skrzydle tej dyslokacji.
Wyrobiska odwadniające tej kopalni, stanowiące podstawę drenażu piętra triasowego na północ od
uskoku Pomorzan znajdują się około 130 m poniżej pierwotnego zwierciadła wód podziemnych
w węglanowych skalach triasowych, a więc taka jest mniej więcej wielkość depresji w centralnej
części kopalni „Pomorzany”. Przy tak dużej depresji i szybko rosnących dopływach zwierciadło wody
w dolomitach i wapieniach triasowych zaczęło szybko opadać. W trzy lata po rozpoczęciu
odwadniania utworów triasowego piętra wodonośnego jej wyrobiskami wielkość obniżenia
pierwotnego, naturalnego poziomu mniej więcej o 5 m zanotowano w odległości około 9,5 km na
północ i na wschód od centralnej części kopalni.
Zasięg leja depresji wokół kopalni w różnych kierunkach w tym czasie, określony metodą graficzną,
był równy:
- w kierunku północno-zachodnim
12700 m,
13210 m,
- w kierunku północno-wschodnim
7960 m,
- w kierunku wschodnim
9125 m.
Wokół trzech kopalń uformował się rozległy lej depresji o kształcie zbliżonym do eliptycznego
o zasięgu wyraźnie większym w kierunku NW – SE. Po uwzględnieniu odległości między ośrodkami
drenażu górniczego, tzn. między kopalniami „Bolesław” i „Pomorzany” (3400 m) oraz kopalniami
„Olkusz” i „Pomorzany” (3600m), zasięg leja depresji wokół tych kopalń w kierunku NW – SE był
w 1976 roku równy około 25,6 km, a w kierunku SW – NE około 17,1 km. Nastąpiło też połączenie się
leja depresji wokół olkuskich kopalń rud cynku i ołowiu z lejem depresji, który wytworzył się wokół
ujęcia wody dla aglomeracji śląskiej w Łazach Błędowskich. W późniejszych latach lej depresji wokół
kopalń powiększał się przed wszystkim w kierunku północnym w związku z postępem eksploatacji rud
w kopalni „Pomorzany” do północnych granic złoża.
str. 91
Rysunek 13
Schemat aktualnego zasięgu leja depresji kopalń olkuskich
Źródło: Motyka J., Społeczne i środowiskowe skutki likwidacji kopalń ZGH Bolesław S.A. przez zatopienie. Zadanie 3:
Prognoza wpływu działalności górniczej na środowisko. Przewidywany wpływ eksploatacji górniczej na powierzchnię w
całym okresie prowadzenia ruchu zakładu górniczego, Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Kraków 2010
W perspektywie ostatnich 20 lat, lej depresji olkuskich kopalń rud Zn-Pb uległ znacznemu
ograniczeniu w szczególności w kierunku północno-zachodnim. Kluczowe znaczenie dla tej zmiany
miała praca ujęcia w Łazach Błędowskich, którego studnie zostały wykonane w węglanowych skałach
triasowych w latach 1955 – 1956. Z początkiem lat sześćdziesiątych zeszłego stulecia rozbudowano
ujęcie o dwie nowe studnie. Do 1973 roku wydajność ujęcia w Łazach Błędowskich mieściła się
w granicach od 55 do około 70 m3/min. Zwierciadło wody w studniach obniżyło się o około 20-30 m,
zaś wokół ujęcia wytworzył się lej depresji o bliżej nieznanym zasięgu, co wynikało bezpośrednio
z braku otworów piezometrycznych, w których można by było śledzić zmiany położenia zwierciadła
wód podziemnych. W latach 1974-1975, w związku z rozpoczęciem drenażu węglanowych skał
triasowych w północnym, zrzuconym skrzydle uskoku Pomorzan wyrobiskami górniczymi kopalni
„Pomorzany” stwierdzono wystąpienie negatywnych zmian w zakresie warunków pracy ujęcia
w Łazach Błędowskich. W poszczególnych studniach ujęciowych obserwowano zmniejszanie się ich
wydajności w związku z obniżaniem się poziomu dynamicznego zwierciadła wody. W połowie lat
dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ilość wody pompowanej studniami tego ujęcia wynosiła około
35 m3/min, w 1997 roku około 12 m3/min, zaś w 1999 roku 10 m3/min. Obecnie ujęcie składa się
jedynie z 2 pracujących studni, których łączny wydatek wynosi około 8 m3/min. Nałożenie się
zasięgów odwadniania kopalni „Pomorzany” i poboru wody w ujęciu w Łazach Błędowskich
str. 92
spowodowało rozwój połączonego leja depresji, głównie w kierunku północno-zachodnim. Najniższy
poziom dynamicznego zwierciadła wody w studniach omawianego ujęcia zanotowano na początku lat
dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy opadło ono do rzędnej 224-232 m n.p.m. Dla stanu tego
wyznaczony został maksymalny zasięg leja depresji51.
Skutkiem bardzo istotnego zmniejszenia wydajności ujęcia w Łazach Błędowskich była odbudowa
zwierciadła wody w otoczeniu tego ujęcia i zmniejszanie się zasięgu połączonego leja depresji wokół
kopalni „Pomorzany” i ujęcia w Łazach Błędowskich. Od początku lat 90. XX wieku zwierciadło wód
podziemnych w studniach ujęcia podniosło się o około 20-30 m, osiągając rzędne z przedziału 250255m n.p.m. 52. Taki poziom zwierciadła wody podziemnej utrzymuje się w tym rejonie do obecnej
chwili.
Kolejnym skutkiem odbudowy zwierciadła wód podziemnych w rejonie Łaz Błędowskich było
pojawienie się źródła na prawym brzegu Białej Przemszy na północ od Okradzionowa. Stwierdzony
został również wzrost przepływu wody w Białej Przemszy na odcinku między Błędowem
a Sławkowem (Chwaliboskie), co świadczy o tym, że rzeka ma charakter drenujący i jest poza
zasięgiem leja depresji. Aktualny zasięg połączonego leja depresji wokół kopalni „Pomorzany” i ujęcia
w Łazach Błędowskich, oszacowany na podstawie wyników pomiarów w studniach ujęcia oraz
wspomnianych wyżej wyników obserwacji na powierzchni terenu przedstawiono na kolejnym
rysunku oraz załączniku mapowym.
W obrębie wyznaczonego aktualnego zasięgu leja depresji kopalni „Olkusz-Pomorzany” wydzielono
2 strefy:
 ZEWNĘTRZNĄ - gdzie obserwuje się stosunkowo niewielkie obniżenia ciśnienia wód
podziemnych w piętrze triasowym i gdzie zasadniczo nie powstały warunki dogodne dla
utleniania minerałów siarczkowych i tworzenia wtórnych minerałów siarczanowych lub też
ilość powstałych minerałów jest niewielka. W strefie tej nie przewiduje się degradacji
jakościowej wód podziemnych wskutek likwidacji kopalni „Olkusz-Pomorzany”, a tylko pewne
zwiększenie stężeń wybranych składników, głównie jonów SO4. Powierzchnia zewnętrznego
leja depresji wynosi 489,6 km2 (Załącznik – Mapa 1).
 WEWNĘTRZNĄ – gdzie nastąpiło bardzo duże obniżenie zwierciadła wód podziemnych
w piętrze triasowym i w nowopowstałej strefie aeracji zaszły przemiany geochemiczne
skutkujące powstaniem dużych ilości wtórnych minerałów siarczanowych o bardzo dobrej
rozpuszczalności w wodzie. W warunkach planowanego zatapiania kopalni „OlkuszPomorzany” w strefie tej dojdzie do znaczącego zanieczyszczenia wód podziemnych piętra
triasowego, co uniemożliwi ich wykorzystywanie do celów pitnych i przemysłowych.
Powierzchnia tego leja wynosi 161,4 km2 (Załącznik – Mapa 1).
W olkuskim rejonie górnictwa rud cynku i ołowiu najbardziej widocznym skutkiem powstania leja
depresji, tzn. obniżenia naturalnego zwierciadła wód podziemnych w węglanowych skałach
triasowych w otoczeniu kopalń były zaniki źródeł, obniżenie poziomu wody w studniach
gospodarskich i głębinowych (wierconych) utrudniające lub uniemożliwiające ich użytkowanie,
zmniejszenie wydajności przepływu wody w ciekach powierzchniowych i ich zaniku na niektórych
odcinkach oraz częściowe lub całkowite osuszenie mokradeł. Obniżenie zwierciadła wody w utworach
triasowego piętra wodonośnego poprzez różnorodne strefy więzi hydraulicznych zmieniło także
naturalne stosunki wodne w innych piętrach wodonośnych: czwartorzędowym, jurajskim
i karbońsko-dewońskim (paleozoicznym). Rozpoznanie zmian stosunków wodnych w poszczególnych
piętrach wodonośnych, spowodowanych wpływem drenażu górniczego w rejonie olkuskim jest
51
Adamczyk A.F., 1990 – Wpływ górnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim na wody podziemne i powierzchniowe.
Zesz. Nauk. AGH, 1368, Sozol. i Sozotechn., 32, s. 41-56
52
Adamczyk A.F., Postawa A., Szwed E., 2000 – Zmiany jakości wód dopływających do ujęcia Łazy Błędowskie (trias).
Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. Mat. na XIII symp. nauk.-techn. pt. „Problemy
eksploatacji ujęć wód podziemnych”, Częstochowa, str.36-43
str. 93
niejednakowe. Najlepiej zmiany te zostały udokumentowane w węglanowych utworach triasu, gorzej
w wapieniach jurajskich, słabo w piaskach czwartorzędowych, a najgorzej w wapieniach i dolomitach
dolnego karbonu i dewonu.
Zmiany stosunków wodnych, spowodowane odwadnianiem wyrobisk kopalni „Bolesław” nie zostały
udokumentowane. Od mieszkańców miejscowości położonych na zachód od kopalni, na przełomie lat
sześćdziesiątych i siedemdziesiątych zeszłego stulecia pochodzą informacje, że wystąpiły zaniki wody
w studniach na wschodnich peryferiach miejscowości Bukowno-Stara Wieś oraz częściowo zostały
osuszone mokradła na południe od Wodącej. Eksploatacja głębiej zalegających złóż rud cynku
i ołowiu w kopalni „Bolesław”, a tym samym obniżenie bazy drenażu do poziomu +225 m n.p.m.
spowodowała pogłębienie się leja depresji w jej otoczeniu, a w konsekwencji do zaniku przepływu
wody w sztolniach Czartoryjskiej i Południowej.
Lej depresji wokół kopalni „Olkusz” rozwinął się przede wszystkim w kierunku południowowschodnim i południowym. Tam też odnotowano wyraźne szkody górnicze typu hydrogeologicznego.
Skutkiem powstania leja były zaniki wody w studniach kopanych w niektórych miejscowościach
położonych na wschód od Olkusza, tzn. w Olewinie i w zachodniej części Przegini, zgłoszone przez
mieszkańców tych miejscowości w 1970 roku. Warto odnotować, że studnie te były zgłębione
w wapieniach górnej jury. Znikło źródło w północnym krańcu Witeradowa oraz źródło Baby i ustał
naturalny przepływ tej rzeki w górnym odcinku, tzn. od źródła do ujścia potoku Witeradówka.
Niewielkie ilości wody, które można czasem obserwować w jej naturalnym korycie pochodzą ze
zrzutu ścieków. Obniżenie poziomu wód podziemnych spowodowane odwadnianiem kopalni
„Olkusz” uruchomiło procesy sufozji i w 1970 roku w północnej części Witeradowa powstało kilka
niewielkich lejków na powierzchni terenu. Jeden z nich stał się przyczyną poważnego uszkodzenia
domu, który nadawał się już tylko do rozbiórki.
Wpływ odwadniania kopalni „Pomorzany” zaznaczył się przede wszystkim w obszarze położonym na
północ od uskoku Pomorzan. W miarę rozwoju leja depresji wokół tej kopalni uwidaczniały się skutki
drenażu węglanowych skał triasowych. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zeszłego wieku
zwierciadło wody w studni ujęcia wody pitnej w Laskach obniżyło się tak bardzo, że przestano ją
eksploatować. Z początkiem lat osiemdziesiątych znikły źródła w Okradzionowie, z wyjątkiem
jednego, które funkcjonuje do dzisiaj. Kiedy lej depresji, spowodowany odwadnianiem kopalni
„Pomorzany” sięgnął doliny Białej Przemszy, to rzeka zaczęła tracić wodę, powiększając tym samym
wielkość dopływu wody do kopalni „Pomorzany”. Na odcinku między Kluczami a ujściem Centurii
rzeka ta płynie tylko okresowo w czasie wysokich stanów wody. Również wydajność malowniczych
i obfitych niegdyś źródeł, wypływających w Pazurku z wapieni górnej jury spadła na tyle dużo, że
okresowo całkowicie one znikają. Uciążliwym skutkiem powiększania się leja depresji było obniżenie
się wody w studniach ujęcia w Łazach Błędowskich, z którego byli zaopatrywani mieszkańcy
aglomeracji górnośląskiej. Początkowo, żeby ratować to ujęcie wiercono nowe, głębsze studnie (tzw.
studnie bisowe), a ostatecznie z ujęcia, ze względu na pogorszenie się jakości wody, pobiera się
obecnie maksymalnie około 8 m3/min.
3.2.2
Wydajność ujęć wód podziemnych
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych zostały ustalone Decyzją Ministra Ochrony
Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Nr DG kdh/BJ/489 – 6192/98 z dnia 10 grudnia 1998
roku, zatwierdzono dokumentację geologiczną przedłożoną przez Zakłady Górniczo – Hutnicze
„Bolesław” S.A. w Bukownie, zawierającą ustalenie zasobów wód podziemnych pochodzących
z odwodnienia kopalni rud cynku i ołowiu „Olkusz – Pomorzany”, woj. katowickie, wg stanu na dzień
31 grudnia 1997 roku. Zasoby ustalono z utworów triasowych, dla obszaru zasobowego istniejącego
systemu drenażowego kopalń o powierzchni 525 km2, systemu projektowanego 600 km2 (tabele
str. 94
poniżej). Zasoby zostały ustalone z terminem ważności do 31 grudnia 2015 roku. Do tego czasu
konieczna jest selekcja wód pitnych i przemysłowych (Motyka 2012). Szczegółowe informacje
dotyczące zasobów eksploatacyjnych ze względu na rodzaj wód przedstawiają tabele poniżej.
Tabela 41
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych - wody pitne
Zasoby eksploatacyjne
wody pitnej
Lokalizacja
3
3
m /min
m /h
„Chrobry”, część wschodnia Kopalni Olkusz –
Pomorzany, rejon Pomorzany (przekop polowy 6 i
przekop wschodni), przekop południowy O – PP:
80,0
4 800
- poz. 175 m n.p.m.
- depresja 150 m.
Bronisław + Stefan, część wschodnia Kopalni Olkusz –
Pomorzany, rejon Olkusz:
25,0
1500
- poz. 238 m n.p.m.
- depresja 80 m.
HCO3–Ca–Mg
M – 400 – 600 mg/l
Rd – 6, rejon Olkusz
HCO3–Ca–Mg
M – 400 – 500 mg/l
5,0
300
Typ chemiczny
HCO3–SO4–Ca–Mg
M – 500 – 700 mg/l
Łącznie
110,0
6 600
Źródło: Motyka J. (red.) 2012 - Gospodarka wodno – ściekowa i ogólne zamierzenia w tym zakresie w związku z likwidacją
zakładu górniczego. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze” AGH, Kraków
Tabela 42
Dyspozycyjne zasoby eksploatacyjne wód kopalnianych - wody przemysłowe
Lokalizacja
„Dąbrówka”, część zachodnia Kopalni Olkusz –
Pomorzany, rejon Pomorzany (przekopy polowe 1, 2, 3
i 4)
Zasoby eksploatacyjne
wód przemysłowych
3
3
m /min
m /h
100,0
6 000
Typ chemiczny
SO4–HCO3–Ca–Mg
M – 500 – 700 mg/l
Wody zanieczyszczone
lignosulfonianami
„Mieszko”, część centralna Kopalni Olkusz Pomorzany, rejon Pomorzany
HCO3–SO4–Ca–Mg
10,0
600
- poz. 175 m n.p.m.
M – 800 – 1200 mg/l
- poz. 236 m n.p.m.
Łącznie
110,0
6 600
Wielkości dopływów wody do bilansowych rejonów Kopalni „Olkusz - Pomorzany” przedstawiono
w tabeli poniżej.
Tabela 43
Dopływ wód do rejonów „Pomorzany” i „Olkusz”
Dopływ wody do rejonu „Pomorzany”
Dopływ wody do rejonu „Olkusz”
Rok
Max
Min
Średnia
Suma
Max
Min
Średnia
Suma
3
3
3
3
(m /min)
(m /rok)
(m /min)
(m /rok)
2008
240,81
207,53
230,15
121 298 384
37,63
24,72
31,29
16 485 609
2009
231,53
215,80
225,96
118 788 411
30,80
25,16
27,73
14 570 280
2010
302,67
230,40
257,69
135 522 736
38,83
21,33
31,65
16 648 248
2011
310,51
264,48
290,96
152 861 218
39,24
30,31
34,61
18 185 646
Od grudnia 2002 r. odwodnienie rejonu zlikwidowanej kopalni „Bolesław” realizowane jest pompami
głębinowymi zlokalizowanymi w rurze szybowej zlikwidowanego szybu „Mieczysław”. Wielkości
dopływów przedstawia tabela poniżej.
str. 95
Tabela 44
Dopływ wód do zlikwidowanej kopalni „Bolesław”
Max
Min
Średnia
Suma
Rok
3
3
(m /min)
(m /rok)
2008
2,27
0,42
1,21
638 991,0
2009
2,61
0,11
1,32
694 762,0
2010
6,16
1,04
4,02
2 114 073,0
2011
5,12
0,00
2,72
1 427 746,0
Zasoby eksploatacyjne ujęć eksploatowanych przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu
Zaopatrzenie w wodę pitną mieszkańców rejonu olkuskiego oparte jest w około 94% na wodzie
kopalnianej pochodzącej z odwadniania kopalni „Olkusz-Pomorzany”, zaś w około 6% z ujęć
lokalnych, znajdujących się w gestii PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu. Maksymalna wydajność Stacji
Uzdatniania Wody w Olkuszu eksploatowanej przez PWiK Sp. z o.o., wynosi 21,6 tys. m 3/d53. Zasoby
eksploatacyjne ujęć eksploatowanych przez PWiK Sp. z o.o. z podziałem na gminy przedstawiono
w poniższej tabeli.
Tabela 45
Zasoby eksploatacyjne ujęć eksploatowanych przez PWiK Sp. z o. o.
Zasoby
Pozwolenie
eksploatacyjne na
Gmina
Miejscowość
Stratygrafia
wodnoprawne na
podstawie decyzji
3
użytkowanie [m /h]
3
[m /h]
Gmina
Bór Biskupi
Perm
10,20
9,60
Bukowno
BukownoPerm
30,00
12,00
Podlesie
Gmina
Bydlin S1
Jura
180,00
180,00
Klucze
Cieślin
Trias
16,00
16,00
Kolbark
Trias
150,00
150,00
Góry Bydlińskie Jura
6,00
6,00
Gmina
Braciejówka
Jura
12,00
12,00
Olkusz
Podlesie
Jura
26,00
26,00
Rabsztyńskie
Kosmolów
Jura
9,00
9,00
Zadole
Jura
5,50
5,50
Kosmolowskie
Troks
Jura
9,60
9,60
Gorenice
Trias
60,00
60,00
Witeradów
Jura
53,00
53,00
źródła
RAZEM
567,30
548,70
Źródło: Analiza własna na podstawie pozwoleń wodnoprawnych
Maksymalny pobór
dobowy na podstawie
pozwoleń wodnoprawnych
3
[m /d]
230,40
150,00
3 085,71
100,00
3 600,00
20,00
288,00
200,00
216,00
30,00
120,00
600,00
1 272,00
9 912,11
Z powyższej tabeli wynika, że PWiK Sp. z o.o. eksploatuje ujęcia, których maksymalna zdolność
produkcyjna wynosi 9 912,11 m3/d. Największą zdolność produkcyjną posiadają ujęcia w gminie
Klucze – 6 805,71 m3/d (68,66%) oraz Olkusz – 2 726,00 m3/d (27,50%). Ujęcia w gminie Bukowno
mają dopuszczalny pobór ustalony na 380,4 m3/d (3,84%). Głównym poziomem wodonośnym dla
powyższych ujęć są utwory jury (8 studni).
53
Motyka J., Czop M., Knap W., 2010: Opracowanie koncepcji wykorzystania zasobów wód podziemnych rejonu Olkuskiego
dla potrzeb zaopatrzenia w wodę pitną odbiorców Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Olkuszu,
Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków.
str. 96
Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych
Parametrami eksploatacji ujęcia (studni) są przede wszystkim wydajność, depresja i czas eksploatacji.
W ocenie zasobów bezwarunkowo musi być uwzględnione kryterium czasu eksploatacji. Ujęcie
eksploatowane może być w sposób ciągły lub eksploatacja może mieć charakter okresowy
(sezonowy). Zasoby eksploatacyjne ujęć wód podziemnych użytkowanych przez PWiK Sp. z o.o.
przedstawia tabela poniżej.
Tabela 46
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
Dane techniczne dotyczące ujęć PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, zlokalizowanych na terenie gmin Bukowno,
Klucze i Olkusz
Depresja
Zasoby
lustra
Pozwolenie
Głęb.
Śr.
Rok
eksploatacyjne
wody
wodnoprawne
Termin
Ujęcie wody
studni studni
3
budowy
Qmax [m /h]
„s” przy
na użytkowanie
ważności
[m]
[mm]
/ Decyzja
Qmax
/ Decyzja
[m]
10,2
9.6 m3/h
WS 7560-2/2002
WS 6223-31/06
Bór Biskupi
1971
50
246
8,3
31.12.2016
Starosta Olkuski
z 28.12.2006
01.03.2002
Starosta Olkuski
30
12 m3/h
Ek.V.1.5-8530/77/96
Bukowno WS 6223-32/06
1975
50
244
Urząd Wojewódzki
3,4
31.12.2016
Podlesie
z 28.12.2006
w Katowicach
Starosta Olkuski
15.03.1996
180
SR-IX.7431.20.2011.KŻ
180 m3/h
Bydlin S-1
Marszałek
WS 6341.15.2012
HT +339.91 m
1984
115
508
20,0
26.04.2022
Województwa
z 26.04.2012
n.p.m.
Małopolskiego
Starosta Olkuski
04.01.2012
16
16 m3/h
Cieślin
WS 7520-6/2000
WS 6223-17/10
HT +337.70 m
1973
252
112
3,0
26.10.2025
Starosta Olkuski
z 26.10.2010
n.p.m.
14.03.2000
Starosta Olkuski
150
SR-IX.7431.36.2012.RŁ
150 m3/h
Kolbark
Marszałek
WS.6341.11.2013
HT +364.80 m
1970
60
298
1,84
05.04.2033
Województwa
z 05.04.2013
n.p.m.
Małopolskiego
Starosta Olkuski
08.01.2013
6 m3/h – 20
m3/d
Góry
6
O.Ś.III-IV.6811-1Bydlińskie
WS 7520-8/2000
1967
100.5
244
12,7
15/2000
31.05.2010
HT +452.00 m
Starosta Olkuski
z 22.05.2000
n.p.m.
14.03.2000
Wojewoda
Małopolski
12
12 m3/h
Braciejówka
WS 7520-14/99
WS 6223-9/10
HT +336.41 m
1971
163
298
4,0
30.04.2025
Starosta Olkuski
Starosta Olkuski
n.p.m.
28.12.1999
22.04.2010
26 m3/h – 200
Podlesie
26
m3/d
Rabsztyńskie
WS 7520-13/99
1982
85
356
6,0
WS 6223-8/10
30.04.2025
HT +370.50 m
Starosta Olkuski
Starosta Olkuski
n.p.m.
28.12.1999
26.04.2010
str. 97
Lp.
Ujęcie wody
Rok
budowy
Głęb.
studni
[m]
Śr.
studni
[mm]
Zasoby
eksploatacyjne
3
Qmax [m /h]
/ Decyzja
Depresja
lustra
wody
„s” przy
Qmax
[m]
Pozwolenie
wodnoprawne
na użytkowanie
/ Decyzja
Termin
ważności
9 m3/h – 216
m3/d
9
1971
122
246
10,5
WS 6223-10/10
30.04.2025
Starosta Olkuski
26.04.2010
5.5 m3/h – 30
Zadole
5.5
m3/d
Kosmolowskie
WS 7520-17/99
10
1985
160
273
40,0
WS 6223-11/10
30.04.2025
HT +441.50 m
Starosta Olkuski
Starosta Olkuski
n.p.m.
28.12.1999
26.04.2010
9.6
9,6 m3/h
Troks
WS 7520-12/99
WS 6223-16/04
11 HT +422.10 m
1971
110
298
8,0
21.12.2014
Starosta Olkuski
Starosta Olkuski
n.p.m.
28.12.1999
20.12.2004
60 m3/h – 600
60
Gorenice
m3/d
OS.VI.7441/2/2000/JG
12 HT +444.00 m
1977
100
299
6,0
WS 6223-21/10
31.05.2025
Wojewoda Małopolski
n.p.m.
Starosta Olkuski
21.02.2000
26.07.2010
Witeradów
53
53 m3/h
źródła
OŚ.V.3.8530/52/98
WS 6223-15/05
13
1967
12,7
31.12.2015
HT +446.00 m
Wojewoda Katowicki
z 30.12.2005
n.p.m.
28.12.1998
Starosta Olkuski
Źródło: Motyka J., Czop M., Knap W., 2010 - Opracowanie koncepcji wykorzystania zasobów wód podziemnych rejonu
Olkuskiego dla potrzeb zaopatrzenia w wodę pitną odbiorców Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o.
w Olkuszu, Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków.
Kosmolów
HT +410.40 m
n.p.m.
9
WS 7520-16/99
Starosta Olkuski
28.12.1999
Ujęcie wody w Borze Biskupim. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców Boru Biskupiego. Studnia
wiercona zlokalizowana jest na linii Bukowno-Siersza na południowy zachód od Bukowna, znajduje
się w terenie leśnym przy drodze leśnej z Boru Biskupiego do Podlesia Bukowno. Ujęcie w Borze
Biskupim pobiera wodę ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1971. W studni o głębokości
50,0 m i średnicy 246 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP8A-15, który jest zapuszczany na
głębokość 24,38 m. Studnia posiada obudowę podziemną betonową o wymiarach 1,6 m x 1,6 m
z pokrywą stalową, włazem i wywietrznikiem. Ujęcie wody podziemnej zlokalizowane w miejscowości
Bór Biskupi nie oddziałuje negatywnie na środowisko, w tym na wody powierzchniowe i podziemne.
Ujęcie wody w Bukownie-Podlesiu. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców Podlesia w gminie
Bukowno. Studnia wiercona zlokalizowana jest na linii Bukowno-Trzebinia na południowy wschód od
tej linii przy drodze leśnej z Boru Biskupiego do Podlesia. Ujęcie w Bukownie-Podlesiu pobiera wodę
ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1975. W studni o głębokości 50 m i średnicy 244 mm
zastosowano typ agregatu Grundfos SP 16-9, który jest zapuszczany na głębokość 28,0 m. Ujęcie
wody podziemnej zlokalizowane w miejscowości Podlesie nie oddziałuje negatywnie na środowisko,
w tym na wody powierzchniowe i podziemne.
Ujęcie wody w Bydlinie. Ujęcie zlokalizowane na działce nr 958/6 obręb Bydlin, w miejscowości
Bydlin w odległości 35 m od koryta potoku Tarnówka. Ujęcie zaopatruje w wodę Bydlin, Zawadkę
i Krzywopłoty. Ujęcie w Bylinie pobiera wodę ze studni wierconej, zbudowanej w roku 1984. W studni
str. 98
o głębokości 115 m i średnicy 508 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP 30-6, który jest
zapuszczany na głębokość 7 m.
Ujęcie wody w Braciejówce. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców miejscowości Braciejówka
i Troks. Ujęcie w Braciejówce pobiera wodę ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1971. W studni
o głębokości 163,0 m i średnicy 298 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP 14a-25, który jest
zapuszczany na głębokość 105,3 m. Woda ujmowana ze studni tłoczona jest bezpośrednio do sieci
wodociągowej.
Ujęcie wody w Podlesiu Rabsztyńskim. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców miejscowości
Podlesie Rabsztyńskie, Pazurek oraz Przysiółek Zimkówka. Ujęcie w Podlesiu Rabsztyńskim pobiera
wodę ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1982. W studni o głębokości 85,0 m i średnicy
355 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP 27-11, który jest zapuszczany na głębokość 40,78 m.
Woda ujmowana ze studni tłoczona jest, za pośrednictwem pompy, do sieci wodociągowej.
Ujęcie wody w Kosmolowie. Ujęcie w Kosmolowie pobiera wodę ze studni głębinowej, zbudowanej
w roku 1971. W studni o głębokości 122 m i średnicy 246 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP
8A-30, który jest zapuszczany na głębokość 76,31 m. Woda ujmowana ze studni tłoczona jest, za
pośrednictwem pompy do sieci wodociągowej.
Ujęcie wody w Zadolu Kosmolowskim. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców Zadola
Kosmolowskiego. Ujęcie w Zadolu Kosmolowskim pobiera wodę ze studni głębinowej, zbudowanej
w roku 1985. W studni o głębokości 160,0 m i średnicy 273 mm zastosowano typ agregatu Grundfos
SP 8A-25, który jest zapuszczany na głębokość 95,6 m. Woda ujmowana ze studni tłoczona jest, za
pośrednictwem pompy, do sieci wodociągowej.
Ujęcie wody w Troksie. Jest to ujęcie awaryjne, zlokalizowane na działce nr 458/4 obręb Troks, gmina
Olkusz wyłączone z eksploatacji w styczniu 2002 r. Na ujęciu w Troksie woda może być pobierana ze
studni głębinowej, zbudowanej w roku 1971. W studni o głębokości 110,0 m i średnicy 298 mm
zastosowano typ agregatu Grundfos SP 8A-37, który jest zapuszczany na głębokość 94,0 m.
Ujęcie wody w Witeradowie. Jest to ujęcie awaryjne wód podziemnych z utworów jurajskich, które
ujmuje wodę z 4 źródeł w Witeradowie w celu zaopatrzenia ludności w wodę do picia i na potrzeby
gospodarcze. Wyłączone z eksploatacji w marcu 1999 r. Woda ujmowana jest z 4 źródeł
zlokalizowanych w miejscowości Witeradów na działkach nr 331/5, 298, 297, 330/5, 328/10, 328/9
obręb Witeradów. Woda ze źródeł spływa grawitacyjnie do komory zbiorczej, betonowej, a następnie
rurociągiem Ø 250 mm do zbiornika betonowego znajdującego się przy stacji pomp w Witeradowie w
odległości ok. 1,9 km na północ od źródeł. Stąd woda tłoczona jest rurociągiem do odbiorców przy
ciśnieniu 5,5 – 5,4 atm.
Ujęcie wody w Cieślinie. Ujęcie zaopatruje w wodę miejscowość Cieślin. Ujęcie w Cieślinie pobiera
wodę ze studni wierconej zbudowanej w roku 1973, z której woda wypływa pod ciśnieniem. Do
pobierania wody ze studni o głębokości 252 m i średnicy 112 mm zastosowano pompy poziome typu
SKA.
Ujęcie wody w Kolbarku. Ujęcie zaopatruje w wodę mieszkańców Kolbarku i Zalesia Golczowskiego.
Ujęcie w Kolbarku pobiera wodę ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1970. W studni
o głębokości 60 m i średnicy 298 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP 30-8, który jest
str. 99
zapuszczany na głębokość 42,3 m. Woda ujmowana ze studni tłoczona jest, za pośrednictwem
pompy, bez uzdatniania do sieci wodociągowej.
Ujęcie wody w Górach Bydlińskich. Ujęcie zaopatruję w wodę wieś Góry Bydlińskie ze studni
głębinowej zlokalizowanej w Górach Bydlińskich zbudowanej w roku 1967. W studni o głębokości
100,5 m i średnicy 244 mm zastosowano pompę Hydro Vacuum GBA 1.111, która jest zapuszczona na
głębokość 89,53 m. Strefa ochrony pośredniej ujęcia w całości znajduje się w granicach Parku
Krajobrazowego Orlich Gniazd.
Ujęcie wody w Gorenicach. Jest to ujęcie awaryjne, wyłączone z eksploatacji w sierpniu 2002 r.
Ujęcie zaopatrywało w wodę mieszkańców miejscowości Gorenice, część Osieka i Zawadę. Ujęcie
w Gorenicach pobierało wodę ze studni głębinowej, zbudowanej w roku 1977. W studni o głębokości
100,0 m i średnicy 299 mm zastosowano typ agregatu Grundfos SP 46-12, który jest zapuszczany na
głębokość 63,3 m.
Ujęcia wody eksploatowane przez inne podmioty:
W obrębie leja depresji (zewnętrznego i wewnętrznego) wśród istotnych z punktu poboru wody
można wyróżnić dwa podmioty korzystające z tych zasobów:
 GPW S.A. w Katowicach, eksploatujące ujęcie wód podziemnych w Łazach Błędowskich,
 Velvet Care Sp. z o.o. w Kluczach, eksploatujące studnie głębinowe na terenie Gminy Klucze.
Ujęcie w Łazach Błędowskich jest największym ujęciem wód podziemnych zlokalizowanym w rejonie
północno- zachodniej części obszaru funkcjonalnego, na terenie Gminy Łazy.
Stacja wodociągowa Łazy zbudowana w 1955 r. bazuje na zasobach wodnych triasu w obrębie
głównego zbiornika wód podziemnych "Olkusz - Zawiercie".
Ujęcie składa się z sześciu studni głębinowych, z których trzy są obecnie eksploatowane, a pozostałe
trzy stanowią rezerwę. Ze studni woda przesyłana jest rurociągami do 2 zbiorników o łącznej
pojemności 5.600 m3 w Łazach, gdzie jest dezynfekowana 7% podchlorynem sodu. Ze zbiorników
woda przesyłana jest rurociągiem Ø800 przy pomocy pomp II° do 2 zbiorników terenowych
w miejscowości Łosień.
Ze zbiorników tych woda doprowadzana jest siecią magistralną w kierunku Dąbrowy Górniczej.
Studnie głębinowe wód podziemnych Velvet Care Sp. z o.o. (dawniej Kimberly Clark S.A.)
eksploatowane są na podstawie Pozwolenia Zintegrowanego wydanego przez Wojewodę
Małopolskiego z dnia 10.12.2004 (znak ŚR.III.SCh.6663-5-04) dla instalacji pn. „Maszyna papiernicza
do produkcji bibułki tissue" obejmującego:
 wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza,
 emisję hałasu,
 wytwarzanie odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne,
 prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów innych niż niebezpieczne,
 pobór wód podziemnych,
 odprowadzanie ścieków do rzeki Białej Przemszy.
Na potrzeby produkcji bibułki woda podziemna pobierana jest z własnego ujęcia składającego się ze
studni nr 2", 4", 5", 8" i 9". Do zaopatrzenia w wodę wykorzystywana jest studnia nr 9" stanowiąca
ujęcie główne oraz studnia nr 5" będąca ujęciem rezerwowym.
Woda ze studni pompowana za pomocą pompy głębinowej i rozprowadzana zakładową siecią
wodociągową wykorzystywana jest do następujących celów:
str. 100
 technologicznych,
 socjalno-bytowych (potrzeby załogi) i gospodarczych (np. utrzymanie zieleni),
 przeciwpożarowych,
 sprzedaży.
Maksymalny godzinowy i dobowy pobór wody kształtuje się na poziomie 120 m3/h i 2880 m3/dobę.
Charakterystyka ujęcia.
Eksploatowane studnie głębinowe odwiercono w:
 studnia nr 9" - 1973 roku,
 studnia nr 5" - 1976 roku.
W otworach studziennych zainstalowane są pompy głębinowe typu CDA-2 o charakterystyce:
H-112 m oraz Q-4000 l/min. Praca pomp w obu studniach sterowana jest za pomocą falowników,
które regulują pracę pomp w zależności od zapotrzebowania na wodę. Pomiar poboru wody
dokonywany jest przy pomocy wodomierzy śrubowych typu MZO150. Wodomierze zainstalowane są
na rurociągach bezpośrednio przy studniach nr 5" oraz 9". Studnie posiadają szczelne obudowy
z pokrywami. Dookoła studni 9" i 5" znajdują się ogrodzenia strefy ochrony bezpośredniej
o wymiarach 10m x 10 m oznakowane tablicami informacyjnymi.
Zakład nie prowadzi uzdatniania wody do celów produkcyjnych oraz bytowych.
Lokalizacja ujęcia
Ujęcie wody zlokalizowane jest w obszarze leśnym administrowanym przez Nadleśnictwo Klucze. Na
użytkowanie terenu, na którym zlokalizowano ujęcie Velvet Care Sp. z o.o (dawnej Kimberly- Clark
S.A.) zawarł z Nadleśnictwem umowę dzierżawy.
Tabela 47
Kod ujęcia
wody
Studnia 9"
Studnia 5"
Współrzędne ujęć wody Velvet Care Sp. z o.o.
Źródło wody (wody podziemne)
Nazwa i opis
Woda podziemna-ujęcie Velvet Care Sp. z o.o. (dawniej
Kimberly-Clark S.A.) ujęcie główne
Rzędna terenu +342,6 m n.p.m.
Woda podziemna-ujęcie Velvet Care Sp. z o.o. (dawniej
Kimberly-Clark S.A.) ujęcie awaryjne
Rzędna terenu +319.4 m n.p.m.
Współrzędne ujęcia
Szerokość
Długość
geograficzna
geograficzna
E
N
19°33'56"
50°21'42"
N
50°21'16"
E
19°33' 26"
Zasoby eksploatacyjne ujęcia
Zasoby eksploatacyjne ujęcia składającego się ze studni: 2", 4", 5", 8" i 9” określone w wyniku prac
geologicznych na podstawie, których przyjęto wielkość zasobów w ilości Qe=705 m3/h, przy rzędnej
zwierciadła wód 242,0 -257,0 m n.p.m. -zatwierdzonych decyzją wojewody OŚ.VI.7530-D/6/99/JG
z 16.07.1999 r.
3.2.3
Wielkość dopływu wód do wyrobisk kopalń rud cynku i ołowiu
Górnictwo rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim funkcjonuje na tym obszarze od XV wieku, kiedy
rozpoczęto eksploatację złóż kruszców w strefie aeracji, a następnie po wyeksploatowaniu zasobów
rozpoczęto wydobycie poniżej zwierciadła wód podziemnych. W XVI wieku w celu osuszenia części
złoża wykonano kilka sztolni odwadniających (na poziomach od +297 do 327m npm.). Niektóre z tych
str. 101
sztolni funkcjonują do dzisiaj w rejonie Bukowna (np. Sztolnia Południowa, czy Sztolnia
Czartoryjska).54
Początki intensywnego drenażu sięgają pierwszej połowy XIX stulecia, kiedy do odwadniania kopalń
„Bolesław” i „Ulisses” zastosowano pompy parowe. Odwadnianie olkuskich złóż rud cynku i ołowiu
zaczęło się jednak dopiero w XX stuleciu, po II Wojnie Światowej, po odtopieniu kopalni „Bolesław”.
Obszar kopalni Bolesław stanowi ten fragment olkuskiego rejonu górnictwa rud cynku i ołowiu, który
od prawie 200 lat podlega silnej antropopresji, związanej z eksploatacją i przeróbką rud. Wpływ ten
dotyczy także wód podziemnych.55
Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. rozpoczęto budowę kopalni „Olkusz”, której główne chodniki
odwadniające znajdowały się około 80-90m poniżej naturalnego poziomu wód podziemnych,
w węglanowych skałach triasowych. W trakcie drążenia wyrobisk udostępniających zdarzały się nagłe
wdarcia wody z kanałów krasowych, sięgające blisko 50 m3/min, które bardzo utrudniały postęp
robót górniczych56. Z końcem lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia rozpoczęto budowę kopalni
Pomorzany, największej i najgłębszej w rejonie olkuskim. Projektanci wzięli pod uwagę doświadczenia
z okresu udostępniania złoża kopalni Olkusz, związane z niespodziewanymi wdarciami wody do
wyrobisk z kanałów krasowych. Aby przyspieszyć udostępnianie złoża kopalni Pomorzany
zrezygnowano z klasycznego rozwiązania, które polegało na zgłębieniu szybów i drążeniu z nich
głównych przekopów, udostępniających złoże. Zamiast tego, główne wyrobiska udostępniające
zostały wykonane w słabo przepuszczalnych zlepieńcach permskich, rozpoczynając z podszybia
szybów kopalni Olkusz. Takie rozwiązanie, choć prawdopodobnie nieekonomiczne, było
świadectwem wysokiego poziomu sztuki górniczej. Umożliwiało rozwinięcie szerokiego frontu
odwadniania i tym samym znaczne skrócenie czasu udostępniania złoża Pomorzany. Systematyczne
pomiary ilości wody dopływającej do kopalni „Bolesław” zaczęto wykonywać dopiero od 1958 roku,
ale na podstawie sporadycznych danych historycznych można sądzić, że w latach 1945 – 1958 dopływ
do tej kopalni mieścił się w przedziale 30 – 39 m3/min. Dopływy do kopalni „Bolesław” zmieniały się
w zależności od głębokości eksploatacji oraz rozwoju drenażu w sąsiednich kopalniach „Olkusz”
i „Pomorzany”. Do sierpnia 1962 roku do omawianej kopalni dopływało 35 – 40 m3/min, a od
rozpoczęcia odwadniania wyrobisk korytarzowych w sąsiedniej kopalni „Olkusz”, drążonych
w węglanowych skałach triasowych, zaznaczyła się wyraźna tendencja spadku jej zawodnienia.
Najniższy dopływ, równy około 26 m3/min zanotowano w sierpniu 1965 roku, a w następnych latach
dopływ wody zaczął rosnąć i w listopadzie 1973 roku osiągnął wielkość 40,5 m 3/min. We wrześniu
1973 roku rozpoczęło się odwadnianie węglanowych skał triasowych wyrobiskami kopalni
„Pomorzany” po północnej stronie uskoku Pomorzan, w jego skrzydle zrzuconym. Już po
3 miesiącach, w listopadzie 1973 roku dopływ wody do kopalni „Bolesław” zaczął szybko maleć
i z końcem 1976 roku spadły poniżej 10 m3/min. Przez następne kilkanaście lat warunki
hydrogeologiczne wokół kopalni Bolesław były praktycznie ustalone i do marca 1990 roku wielkość
dopływu wody do jej wyrobisk mieściła się w przedziale od około 8 do 15 m 3/min, a następnie
zmniejszyła się w latach 1993 - 1996 do około 7 – 10 m3/min, co przypuszczalnie było wynikiem
długotrwałej, kilkunastoletniej suszy na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych
ubiegłego stulecia. Katastrofalne opady, które nawiedziły południową Polskę w lipcu 1997 roku były
najprawdopodobniej powodem niewielkiego wzrostu dopływów do kopalni Bolesław do około
15m3/min.
54
Drużyńska E., Nachlik E., 2008, Łagodzenie presji na środowisko wodne w zlewni Białej Przemszy, Monografia 365,
Politechnika Krakowska
55
Adamczyk A., Adamczyk Z., Haładus A., 1998, Charakterystyka tła hydrogeochemicznego w rejonie kopalni Bolesław w
aspekcie jej likwidacji, Wyd UŚ. w: Hydrogeologia obszarów zurbanizowanych i uprzemysłowionych
56
Motyka J., Postawa A., 2013, Zmiany składu chemicznego wód w utworach permu w kopalni Zn-Pb Pomorzany w rejonie
Olkusza, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 456:413-418
str. 102
Rysunek 14
Zmiany wielkości dopływów do olkuskich kopalń rud cynku i ołowiu
W maju 1997 roku rozpoczęto likwidację systemów odwadniania kopalni „Bolesław”. W pierwszym
etapie likwidacji wyłączono pompy, zainstalowane na poziomie +225m n.p.m. drenujące najniższy
poziom eksploat00acji rud cynku i ołowiu w tej kopalni (tzw. „poziom retu”). Początkowo dopływ
wody do kopalni „Bolesław” nieznacznie zmalał, a następnie z powodu wspomnianych wcześniej
katastrofalnych opadów wzrósł do poziomu poprzedzającego wyłączenie odwadniania na
wspomnianym wcześniej poziomie. Drugi etap likwidacji kopalni „Bolesław”, rozpoczęty w lipcu 2002
roku był dwufazowy. W pierwszej fazie wyłączono odwadnianie w komorze pomp na rzędnej +249 m
n.p.m., a na początku grudnia tego samego roku zastąpiono stacjonarne pompowanie wody w szybie
„Mieczysław”, zainstalowanymi w nim pompami głębinowymi, podnosząc jednocześnie najniższą
rzędną wody w szybie z +260 m n.p.m. do +265 m n.p.m. Od tego czasu pompami zainstalowanymi
w szybie „Mieczysław”, wykorzystanym jako ujęcie wód technologicznych dla hutniczej części ZGH
„Bolesław”, pompuje się od 0,7 do 5,6 m3/min. Budowę kopalni „Olkusz” rozpoczęto w 1957 roku od
głębienia szybów „Bronisław” i „Stefan”. Dopływy wody do szybu „Bronisław”, do głębokości około
60 m sięgały 2,5 m3/min, a poniżej, do 100m dochodziły do 7 m3/min. Dopływy wody do szybu
„Stefan” były zdecydowanie mniejsze i inna była ich zmienność z głębokością niż w przypadku szybu
„Bronisław”. W górnej części szybu „Stefan” zanotowano maksymalny dopływ wody w ilości około
0,8 m3/min, a następnie zaznaczyła się tendencja jego zmniejszania się do mniej więcej 0,1 do 0,4
m3/min.57
W lutym 1967 roku w czole przodka przekopu wschodniego natrafiono na kawernę, z której nastąpiło
wdarcie wody o wydajności 37 m3/min58 i całkowita ilość wody dopływającej do kopalni „Olkusz”
wzrosła do 90 – 95 m3/min, osiągając maksymalną wielkość, jaką odnotowano w dotychczasowej
57
Adamczyk Z., Motyka J., 2000, Rozwój dopływów wody do kopalń rud cynku i ołowiu w rejonie Olkusza. Przegląd
Geologiczny vol. 48 nr 2 171-175
58
Wilk Z., Motyka J. Niewdana J., 1971, Charakterystyka i klasyfikacja przejawów wody w wyrobiskach kopalni pracującej w
szczelinowo-krasowym poziomie wodonośnym. Zeszyty Nauk AGH nr 292, Geologia, 14:43-62
str. 103
historii kopalni. Do listopada 1968 roku dopływy wody do kopalni utrzymywały się na wyrównanym
poziomie 79 – 83 m3/min, a w ciągu następnego roku szybko zmalały do 67 m3/min i przez następne
25 lat wykazywały wyraźną tendencję malejącą. W sierpniu 1993 roku całkowity dopływ wody do
kopalni „Olkusz” był równy 41 m3/min. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że malejący trend dopływów do
kopalni „Olkusz” był w znaczącym stopniu spowodowany kilkunastoletnią suszą klimatyczną na
przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Od listopada 1993 wskutek
zwiększenia się wysokości opadów dopływy wody do omawianej kopalni wyraźnie wzrastały,
osiągając w listopadzie 1996 roku poziom 52 – 56 m3/min. W dwa miesiące po katastrofalnych
opadach deszczu w południowej Polsce w lipcu 1997 roku dopływ wody do kopalni „Olkusz” wzrósł
do 68 m3/min59. W ciągu następnych 2 lat wielkość dopływów wyraźnie malała i z początkiem
września 1999 roku była równa 46 – 48 m3/min. Po rozpoczęciu odwadniania złoża „OlkuszPodpoziom” na rzędnej +175 m n.p.m. na przełomie obecnego i zeszłego stulecia, uwidocznił się
dalszy spadek dopływów do rozpatrywanej kopalni, które w trzecim kwartale 2003 roku zmniejszyły
się do poziomu 28 – 33 m3/min. Wielkość dopływów wody do wyrobisk udostępniających złoże
„Olkusz-Podpoziom” zaczęto rejestrować w styczniu 1999 roku, kiedy przekroczyły one 3 m 3/min. Do
lutego 2000 roku, kiedy wykonywano główne wyrobiska udostępniające w zlepieńcach permskich
dopływ wody do tych wyrobisk mieścił się w przedziale od 0,7 do 3,3 m3/min. Po wejściu wyrobiskami
udostępniającymi w zawodnione, węglanowe utwory triasu, dopływy wody szybko rosły, początkowo
do 4,4 m3/min w lutym 2000 roku, a następnie do 17 – 19 m3/min w okresie od listopada 2001 roku
do marca 2003 roku. W kwietniu 2003 roku dopływ wody zmniejszył się do około 14 m 3/min,
a w lipcu do 11 – 12 m3/min i na takim stabilnym poziomie utrzymuje się w ostatnim okresie.
Budowę kopalni „Pomorzany” rozpoczęto w 1969 roku od drążenia wyrobisk z podszybia szybów
„Bronisław” i „Stefan” w kopalni „Olkusz” w zlepieńcach permu, podścielających rudonośne
węglanowe skały triasowe. W początkowej fazie drążenia wyrobisk górniczych kopalni „Pomorzany”
w zlepieńcach permu dopływy wody były niewielkie. Sumaryczną wielkość dopływu wody do
przekopu głównego kopalni „Pomorzany” zaczęto notować dopiero od lipca 1972 roku, kiedy
z otworu wyprzedzającego nr 243 ze strefy spękań nastąpił wypływ wody o wydajności około 15
l/min. W miarę rozbudowy sieci chodników w zlepieńcach permskich wzrastał także całkowity dopływ
wody do kopalni i w sierpniu 1973 roku, kiedy wyrobiska udostępniające weszły w strefę uskoku
Pomorzan, osiągnął 5,4 m3/min. W październiku 1973 roku przekroczono uskok Pomorzan i tym
samym rozpoczęto odwadnianie węglanowych skał triasowych, które są zbiornikiem wód
podziemnych typu szczelinowo-krasowego, a w części zbudowanej z dolomitów typu porowoszczelinowo-krasowego. Już po 7 miesiącach od rozpoczęcia drenażu utworów triasu dopływ wody do
kopalni bardzo szybko wzrósł od 5,2 m3/min do nieco ponad 150 m3/min. Dalszy postęp robót
górniczych i nacinanie chodnikami udostępniającymi złoże systemów zawodnionych kanałów
krasowych, spowodował wzrost wielkości całkowitego dopływu wody do kopalni do około 236
m3/min w październiku 1975 roku60. Od tego czasu do lipca 1983 roku dopływy wody do omawianej
kopalni wykazywały wyraźną tendencję malejącą. Najmniejsza wielkość dopływu wody do kopalni
była równa 185 m3/min (koniec 1982 roku). Następnie w ciągu półtora roku dopływ wody do kopalni
wyraźnie wzrósł do około 220 m3/min, co było związane z wykonywaniem robót udostępniających
w północnej i północno-wschodniej części złoża „Pomorzany”. Od połowy lat osiemdziesiątych
zeszłego wieku rozpoczęła się kilkunastoletnia susza hydrologiczna, co spowodowało wieloletnią
tendencję zmniejszania się wielkości dopływu wody do kopalni „Pomorzany”. W kwietniu 1994 roku
zanotowano najniższy dopływ w okresie suszy, równy 160m3/min. Od tego czasu, w związku
z większymi opadami atmosferycznymi wielkości dopływów miały wyraźną tendencję rosnącą. Po
59
60
str. 104
wysokich opadach deszczu w drugiej połowie 1996 roku i bardzo wysokich, katastrofalnych opadach
w lipcu 1997 roku dopływ wody do kopalni „Pomorzany” szybko rósł i okresie od grudnia 1997 roku
do czerwca 1998 roku przekroczyły 290 m3/min, sięgając w maju 1998 roku prawie 300 m3/min. Od
października 1998 roku do sierpnia 2001 roku dopływy wody do tej kopalni, wykazały wyraźny trend
malejący i mieściły się w przedziale od 240 do 270 m3/min. Na przełomie lat 2001 i 2002, w związku
z wysokimi opadami i topnieniem grubej pokrywy śnieżnej, w okresie od września 2001 do stycznia
2002 dopływ wody do kopalni „Pomorzany” szybko wzrósł do nieco powyżej 300 m3/min.
W następnych latach wysokości opadów atmosferycznych nie odbiegały od średniej z wielolecia,
a w niektórych latach były nawet niższe od tej średniej i w związku z tym dopływ zmalał do wielkości
oscylującej w przedziale wartości mniej więcej 210 – 230 m3/min. Taka wielkość dopływów wody
utrzymywała się do maja 2010 roku, po czym wskutek katastrofalnych opadów deszczu i powodzi
w okresie maj-czerwiec 2010, zaobserwowano wzrost dopływu do wyrobisk kopalni do 290 m 3/min.
W ostatnim okresie (do końca 2012) obserwuje się jego spadek do około 210 m 3/min. Przedstawione
zmiany dopływów do kopalń olkuskich są istotne w aspekcie wypełniania się wyeksploatowanych
wyrobisk górniczych rud cynku i ołowiu, ich pojemności i wytworzonego wokół nich leja depresji.
Również wielkości przepływów w ciekach powierzchniowych na obszarze leja depresji podlegają
dużym zmiennościom w poszczególnych latach. Dlatego też, w trakcie sporządzania bilansu wodnego
dla leja depresji za podstawę obliczeń przyjęto wielkości parametrów średnie z wielolecia (pkt 3.1).
str. 105
4. Delimitacja obszarów zagrożonych podtopieniami
Delimitacja obszarów zagrożonych miała na celu zidentyfikowanie miejsc, w których prognozuje się
wystąpienie podtopień wraz z odniesieniem do lokalizacji i skali funkcjonowania usług publicznych
zapewniających rozwój obszaru funkcjonalnego. Tak postawiony cel spowodował, że
skoncentrowano się na wyznaczeniu obszarów prognozowanych podtopień i sklasyfikowaniu ich pod
względem okresu wystąpienia, co będzie miało swoje bezpośrednie odniesienie w planowaniu
i priorytetyzacji działań zaradczych wobec prognozowanego zagrożenia. Mniejszego znaczenia nabrał
aspekt genezy poszczególnych zalewisk jednak ze względu na ocenę skutków, w szczególności
przyrodniczych, jakie podtopienia mogą wywołać, nie został całkowicie pominięty.
Wyznaczenia obszarów prognozowanych podtopień dokonał w 2011 roku zespół prof. Motyki z AGH
w Krakowie. Poza wątpliwością pozostaje prawidłowość przeprowadzonej delimitacji, jednocześnie
w ramach pracy nad niniejszą Strategią zweryfikowano uprzednio wyznaczone obszary w oparciu
o mapę topograficzną z lat 1932-33 (Załącznik – Mapa 2) oraz Numeryczny Model Terenu (Załącznik –
Mapa 3) opracowany na podstawie danych pozyskanych metodą lotniczego skaningu laserowego
w ramach projektu lSOK. W ramach przeprowadzonych prac wyznaczono siedem dodatkowych
obszarów niewymienionych przez zespół AGH, dla których istnieją przesłanki, że ryzyko podtopienia
może wystąpić. Kolejnym etapem pracy było wyznaczenie 43 obszarów o łącznej powierzchni
32,93 km2 – z czego część odpowiada terenom wyznaczonym przez zespół AGH, a część uległa
modyfikacji – najczęściej agregacji kilku obszarów wyznaczonych w 2011 roku. Obszary zostały
przedstawione na mapie nr 3 (Załącznik). Dodatkowo w ramach prac przeprowadzono klasyfikację
obszarów pod względem czasu, kiedy prognozuje się wystąpienie zagrożenia oraz ich położenia
względem wewnętrznego i zewnętrznego leja depresji. Wyznaczono pięć klas – z czego klasa
I odpowiada obszarom, które zostaną podtopione w pierwszej kolejności natomiast klasa
V w końcowym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych. W poniższej tabeli
przedstawiono ogólną charakterystykę wyznaczonych obszarów.
Tabela 48
Symbol
obszaru
Ol1
Ol2
Ol3
Ol4
Ol5
Obszary prognozowanych podmokłości lub podtopień
Ogólny scenariusz zmian
Położenie obszaru
wg opracowania Motyki i
zagrożonego
Gmina
wsp.
podtopieniami
Wschodnia część gminy,
Teren obecnie przesuszony,
obejmująca następujące
odtworzy się naturalna
miejscowości: Olewin,
Olkusz
podmokłość
Wiśliczka, Sieniczno,
Zimnodół, Zawada
Teren obecnie przesuszony, Wschodnia część miasta, w
rejonie ulic: Pakuska,
Olkusz
podmokłość
Centralna (DK 94), Zagaje
Wschodnia część miasta,
Olkusz
osiedla: Słowiki, Mokradła
podmokłość
Obszar złożony z czterech
terenów w północnej część
miasta, Pomorzany, Stoczki,
Tereny obecnie
w rejonie ulic: Biała, Długa,
przesuszone, odtworzą się
Olkusz
Dodatki Pomorskie, w
naturalne zalewiska
rejonie ulic: Mieszka I,
Długa, Ponikowska, przy ul.
Długiej
Dwa tereny na północnyodtworzą się naturalne
zachód od ścisłego centrum
Olkusz
zalewiska
miasta, w rejonie ul.
Pow.
obszaru
2
[km ]
Klasa
[I-V]
Obszar leja
[zew./
wew.]
2,48
III
Wewnętrznego
i zewnętrznego
0,25
V
Wewnętrznego
0,06
V
Wewnętrznego
V–
trzy
tereny
0,28
0,05
III –
jeden
teren
V
Wewnętrznego
Wewnętrznego
str. 106
Symbol
obszaru
wsp.
Ol6
Tereny obecnie
naturalne zalewiska
Ol7
Tereny obecnie
naturalne zalewiska
Ol8
Teren powyrobiskowy, na
którym powstanie
antropogeniczne zalewisko
Ol9
Ol10
Ol11
Ol12
Ol13
Ol14
Teren obecnie podmokły,
na którym nastąpi
podniesienie się poziomu
wód podziemnych, ponadto
obszar zagrożony
podtopieniem w przypadku
nasilonych opadów
atmosferycznych.
Tereny obecnie podmokłe;
nastąpi podniesienie się
poziomu wód podziemnych
a na północnym i
wschodnim krańcu obszaru
odtworzą się dwa
niewielkie naturalne
zalewiska
Teren obecnie suchy, w
jego wschodniej części
podmokłość, a w
zachodniej części –
naturalne zalewisko,
ponadto obszar zagrożony
podtopieniem w przypadku
nasilonych opadów
atmosferycznych.
odtworzy się naturalne
zalewisko, ponadto obszar
zagrożony podtopieniem w
przypadku nasilonych
opadów atmosferycznych.
niewskazywany w
opracowaniu Motyki i wsp..
Zdaniem zespołu GIG teren
będzie narażony na
podtapianie lub zalewanie
Teren zagrożony
podtopieniem w wyniku
nasilonych opadów
Położenie obszaru
zagrożonego
podtopieniami
Głowackiego, w pobliżu
Górki Pomorskiej
Trzy tereny. Na północ od
ścisłego centrum miasta
wzdłuż drogi wojewódzkiej
791 – ul. 20-tu Straconych
Dwa tereny na północnywschód od ścisłego
centrum miasta wzdłuż DK
94 oraz ulicy Rabsztyńskiej
– Tadeusza Kościuszki
Na południowy - zachód od
ścisłego centrum miasta,
przy ul. Żuradzkiej, wzdłuż
torów kolejowych
W południowo-zachodniej
części miasta, w rejonie ul.
Mazaniec, Kamyk,
Czarnogórska, Mazaniec
Boczna
Pow.
obszaru
2
[km ]
Klasa
[I-V]
Olkusz
0,17
V
Wewnętrznego
Olkusz
0,28
V
Wewnętrznego
Olkusz
1,06
V
Wewnętrznego
Olkusz
0,57
V
Wewnętrznego
Gmina
Obszar leja
[zew./
wew.]
V–
jeden
teren
Cztery tereny w
południowej części gminy,
na terenie miejscowości
Żurada
Olkusz
W południowej części
gminy, na terenie
miejscowości Witeradów
Olkusz
0,48
IV
Wewnętrznego
W północno-wschodniej
części gminy, w
miejscowości Pazurek, w
rejonie drogi wojewódzkiej
783 w kierunku Wolbromia
Olkusz
0,82
II
Zewnętrznego
Ścisłe centrum Olkusza w
rejonie dworca kolejowego
Olkusz
0,38
IV
Wewnętrznego
Północno- wschodnia cześć
gminy, w miejscowości
Bogucin Mały, na północ od
Olkusz
0,06
II
Zewnętrznego
0,45
Wewnętrznego
IV –
trzy
tereny
str. 107
wsp.
atmosferycznych
Teren zagrożony
podtopieniem w wyniku
nasilonych opadów
atmosferycznych
Tereny obecnie
przesuszone; w
południowej i wschodniej
części obszaru nastąpi
odtworzenie naturalnej
podmokłości, a w północnej
i zachodniej części nastąpi
odtworzenie naturalnego
zalewiska
Tereny istniejących
podmokłości i okresowych
zalewisk; nastąpi
wód gruntowych i
zwiększenie zasięgu/czasu
trwania zalewisk
Tereny istniejących
podmokłości i okresowych
zalewisk; nastąpi
wód gruntowych i
trwania zalewisk
Bu4
Istniejąca podmokłość,
zmiany nie są
przewidywane
Północna część gminy,
w miejscowości Bór Biskupi,
przy ul. Wiejskiej
Bukowno
0,04
Bu5
Istniejąca podmokłość,
zmiany nie są
przewidywane
wzdłuż ul. Długiej, w rejonie
Diablej Góry
Bukowno
0,12
Tereny sportoworekreacyjne pomiędzy ul.
ks. Zelka i Krasickiego
Bukowno
0,06
I
Poza lejem
Południowo-wschodnia
część gminy, teren byłej
piaskowni
Bolesław
0,48
IV
Wewnętrznego
Centralna część gminy,
poniżej ul. Głównej
Bolesław
0,67
IV
Wewnętrznego
Zalewisko między
Podlipiem i DK 94
Bolesław
0,84
I
Poza lejem
Dwa tereny w południowowschodniej część gminy,
tereny dawnej kopalni
Bolesław
0,93
V
Wewnętrznego
Symbol
obszaru
Ol15
Bu1/
Bl1
Bu2
Bu3
Bu6
Bl2
Bl3
Bl4
Bl5
niewskazywany w
opracowaniu Motyki i wsp.
którym powstanie
którym powstanie
Istniejąca podmokłość;
nastąpi podniesienie
Tereny powyrobiskowe, na
których powstaną
antropogeniczne zalewiska
Położenie obszaru
zagrożonego
podtopieniami
ul. Sikorka
Gmina
Pow.
obszaru
2
[km ]
Klasa
[I-V]
Obszar leja
[zew./
wew.]
Północnej części gminy, w
miejscowości Braciejówka,
w rejonie ul. Dworskiej
Olkusz
0,68
IV
Wewnętrznego
Północno-wschodnia część
gminy, obejmująca
następujące ulice:
Poprzeczna, Młyńska,
Leśna, Osadowa
Bukowno/
Bolesław
1,20
III
Wewnętrznego
Zachodnia granica gminy –
zalewisko doliny Białej
Przemszy
Bukowno
1,32
I
Poza lejem
Północna i zachodnia część
gminy, wydłuż granicy ze
Sławkowem, obejmująca
ulice: Wodąca, Zielona,
Wapienna, Puza, Nowa,
Przymiarki. W sąsiedztwie
biegnie linia kolejowa,
Bukowno
2,68
I
Poza lejem
teren
nie
jest
zagroż
ony
teren
nie
jest
zagroż
ony
Poza lejem
Poza lejem
str. 108
Symbol
obszaru
Bl6
Bl7
Bl8
Bl9/Kl1
Bl10
Kl2
Kl3
Kl4
wsp.
zalewisko
jedynie we wschodniej
części okresowe zalewisko;
podmokłość, a w części
wschodniej – zwiększy się
zasięg naturalnego
zalewiska
podmokłość
Zachodnia część terenu to
istniejące zalewiska,
wschodnia – teren obecnie
przesuszony. Nastąpi
odtworzenie naturalnych
zalewisk w części
wschodniej oraz
trwania zalewisk w części
zachodniej
niewskazywany w
opracowaniu Motyki i wsp..
Teren naturalnych
podmokłości, a w części
środkowej i północnej dwa
niewielkie zalewiska;
nastąpi podwyższenie
oraz zwiększenie
zasięgu/czasu trwania
zalewisk
Tereny obecnie
naturalne podmokłości
Mozaika terenów
przesuszonych oraz
podmokłości i zalewisk;
nastąpi powiększanie
istniejących oraz
Położenie obszaru
zagrożonego
podtopieniami
odkrywkowej „Józef”,
kopalni piasku Hutki II, a
także tereny leśne
zlokalizowane poniżej
Sztolni Ponikowskiej, w
obrębie kopalni Olkusz
Pomorzany
Trzy tereny w
miejscowościach: Bolesław,
Ujków Nowy Kolonia
Pow.
obszaru
2
[km ]
Klasa
[I-V]
Bolesław
0,46
IV
Wewnętrznego
Centralna część gminy,
wzdłuż ul. Cegielskiej,
obejmujący fragment DK
94, oraz doliny rzeki Biała
Bolesław
0,80
IV
Wewnętrznego
Na południowy zachód od
centrum gminy, obejmujący
miejscowość Kolonia,
fragment wzdłuż Kanału
Dąbrówki oraz DK 94
Bolesław
1,10
IV
Wewnętrznego
wzdłuż doliny rzeki Białej i
jej dopływu
Bolesław/
Klucze
1,86
III
Wewnętrznego
i zewnętrznego
Teren położony na
północny-zachód od
kopalni Pomorzany
Bolesław
0,01
IV
Wewnętrznego
Na zachód od Rodak, w
zlewni rzeki Centurii
Klucze
1,85
II
Zewnętrznego
Dwa tereny na zachodnim
krańcu gminy, w dolinie
Centurii i jej dopływów
Klucze
0,39
II
Zewnętrznego
Tereny nadrzeczne
pomiędzy Kwaśniowem
Dolnym, a Ryczówkiem
Klucze
1,74
II
Zewnętrznego
Gmina
Obszar leja
[zew./
wew.]
str. 109
Symbol
obszaru
Kl5
wsp.
odtwarzanie naturalnych
podmokłości i zalewisk
odtworzą się naturalne
podmokłości
Kl6
podmokłości
Kl7
podmokłości
Kl8
zalewisko
Kl9
Mozaika terenów
przesuszonych oraz
podmokłości i zalewisk;
nastąpi powiększanie
istniejących oraz
odtwarzanie naturalnych
podmokłości i zalewisk
Kl10
którym powstanie
Kl11
którym powstanie
Kl12
którym powstanie
Kl13
Tereny obecnie
naturalne zalewiska
Kl14
niewskazywany w
opracowaniu Motyki i wsp.
podtapianie lub zalewanie.
Położenie obszaru
zagrożonego
podtopieniami
Kwaśniów Dolny, wzdłuż
ulicy Głównej, obejmuje
ulice: Dworska, Stawowa
Dwa tereny w północnej
części gminy w
miejscowości Cieślin (Stoki)
przy ul. Pustkowie
Przysiółek Bagno, na północ
od wsi Borek, przy ul.
Jurajskiej
Pasmo w środkowej części
gminy, w zlewni Tarnówki,
biegnące od północnego
wschodu, obejmuje tereny
nadrzeczne w górę rzeki od
Golczowic, aż po wschodnią
granicę gminy
Pasmo w środkowej części
gminy, w dolinie rzeki Biała
Przemsza, biegnące od
północnego wschodu,
obejmuje tereny
nadrzeczne w dół rzeki od
Golczowic, aż po zachodnią
granicę gminy
Piaskownia w rejonie
Kluczy-Osiedla
Na wschód od Klucze
osada, obejmuje tereny
kamieniołomu
(Kamieniołom „Stare
Gliny”)
Na zachód od centrum
gminy, przy
ul. Bolesławskiej – droga
wojewódzka 791
Południowa część gminy, w
okolicy miejscowości
Łężcze, w rejonie ulicy
Bolesławskiej
Teren zlokalizowany
pomiędzy miejscowościami
Golczowice, Kobylica i
Borek
Pow.
obszaru
2
[km ]
Klasa
[I-V]
Klucze
0,09
II
Zewnętrznego
Klucze
0,28
II
Zewnętrznego
Klucze
0,07
II
Zewnętrznego
Klucze
0,07
II
Zewnętrznego
Klucze
2,27
II
Zewnętrznego
Klucze
4,40
III
Wewnętrznego
Klucze
0,32
II
Zewnętrznego
Klucze
0,24
II
Zewnętrznego
Klucze
0,18
IV
Wewnętrznego
Klucze
0,38
II
Zewnętrznego
Gmina
Obszar leja
[zew./
wew.]
Z danych przedstawionych w powyższej tabeli wynika, że zdecydowana większość obszarów
zlokalizowanych na terenie gminy Olkusz, zidentyfikowanych jako tereny zagrożone podtopieniami,
zaklasyfikowana została do V klasy, co oznacza, że obszary te ulegną podtopieniu najpóźniej.
W przypadku gminy Bolesław większość obszarów zagrożonych podtopieniami przynależy do IV klasy
str. 110
(6 obszarów), co świadczy o tym, że podobnie, jak w przypaku obszarów mieszczących się na terenie
gminy Olkusz, proces odtwarzania się quasi-naturalnych stosunków wodnych na tym terenie nastąpi
stosunkowo późno. Pozostałe obszary zagrożone podtopieniami znajdujące się na terenie gminy
Bolesław zaklasyfikowano odpowiednio do klasy II (dwa obszary), klasy I (jeden obszar) i klasy
V (jeden obszar). Najszybciej, negatywne skutki zjawiska, jakim jest odtwarzanie się quasinaturalnych warunków hydrologicznych na terenie obszaru funkcjonalnego, dotkną terenów gmin
Bukowno i Klucze. Połowa zidentyfikowanych na terenie gminy Bukowno obszarów zagrożonych
podtopieniami (3 obszary), sklasyfikowana została jako obszary należące do I klasy. Biorąc pod uwagę
potencjalną dynamikę zjawiska odtwarzania się stosunków wodnych, zdecydowana większośc
terenów leżących w gminie Klucze (11 obszarów z 14) została zaklsayfikowana do II klasy. W związku
z powyższym należy przyjąć, że to właśnie dla gmin Klucze i Bukowno należy w pierwszej kolejności
podjąć działania zabezpieczające i przystosowujące do nowych warunków i zwłaszcza tam
prowadzić szeroko zakrojone działania monitorujące zmiany stosunków wodnych tak, aby można
było opracować wiarygodne prognozy dotyczące tempa odtwarzania się naturalnego poziomu
zwierciadła wód podziemnych.
str. 111
5. Charakterystyka
podtopieniami
funkcjonalno-przestrzenna
obszarów
zagrożonych
W obszarze funkcjonalnym, obejmującym gminy Olkusz, Bolesław, Bukowno, Klucze, obszary
zagrożone podtopieniami pojawią się na terenach, na których wystąpi odtwarzanie naturalnych
warunków wodnych w obszarze leja depresji powstałego w wyniki działalności kopalni, gdzie
w przeszłości nastąpiło obniżenie zwierciadła wód podziemnych. Obszary te zlokalizowane są przede
wszystkim wzdłuż dolin następujących cieków: rzeka Biała Przemsza oraz wszystkie jej dopływy
Centuria, Tarnówka, Dębieśnica, Centary oraz inne mniejsze potoki. Obszary zagrożone
podtopieniami obejmują tereny o różnych rodzajach użytkowania zarówno: przyrodnicze, aktywności
ekonomicznej, osadnictwa miejskiego i wiejskiego jak i integracji przestrzennej położone w obszarze
czterech analizowanych gmin, co zostało przedstawione na mapie (Załącznik – Mapa 3).
Charakterystykę funkcjonalno-przestrzenną obszarów zagrożonych podtopieniami przedstawiono
w oparciu o klasyfikację rodzajów użytkowania terenów, opracowaną w ramach projektu typu
foresight Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego scenariusze 2050, realizowany w ramach: poddziałania 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem
metody foresight Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka współfinansowanego przez Unię
Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Podstawę klasyfikacji
stanowi 14 rodzajów użytkowania terenów, które można zagregować do czterech typów użytkowania
terenu. Poszczególnym rodzajom użytkowania terenu można z kolei przyporządkować odpowiednie
formy użytkowania terenu, dostosowane do specyfiki oraz skali obszaru funkcjonalnego.
Zaproponowana klasyfikacja ma na celu usystematyzowanie rodzajów terenu zagrożonych
podtopieniami i poddanie ich spójnej ocenie.
Zdefiniowanie typów i rodzajów użytkowania terenów dla wyznaczonych obszarów zagrożonych
podtopieniami stanowi punkt wyjścia do przeprowadzenia dalszych, szczegółowych analiz. Poniżej
przedstawiono klasyfikację typów, rodzajów oraz form użytkowania terenu.
Tabela 49
Symbol
T.1
T.2
Klasyfikacja rodzajów użytkowania terenu
Rodzaje użytkowania terenów
Symbol
Tereny
T.1.A
Tereny o wysokiej
przyrodnicze
wartości przyrodniczej
Tereny
aktywności
ekonomicznej
T.1.B
Naturalne i
zakomponowane
tereny zieleni
T.1.C
T.1.D
Tereny infrastruktury
przeciwpowodziowej i
akweny
Leśne
T.2.A
Rolnicze
Formy użytkowania terenów w skali województwa
śląskiego
Parki krajobrazowe
Obszary Natura 2000
Rezerwaty przyrody
Obszary chronionego krajobrazu
Korytarze ekologiczne w tym doliny rzeczne i
zbiorniki wodne
Kompozycje krajobrazowe
Obszary harmonijnego krajobrazu rolniczego
Parki
Zespoły rekreacyjno-turystyczne na terenach
otwartych
Poldery
Tereny zalewowe
Zbiorniki i urządzenia ochrony przeciwpowodziowej
Lasy ochronne różnych kategorii (wodochronne,
glebochronne, w sąsiedztwie dużych skupisk
osadniczych)
Lasy gospodarcze
Obszary intensywnej produkcji rolnej (grunty rolne
systematycznie uprawiane)
Nieużytki rolne o dużej koncentracji przestrzennej
Łąki, pastwiska
str. 112
Formy użytkowania terenów w skali województwa
śląskiego
Aktywne tereny eksploatacji górniczej
Tereny wpływu eksploatacji górniczej
Rezerwowe obszary górnicze
T.2.C
Przemysłowe
Przedsiębiorstwa przemysłowe
Tereny upraw specjalnych i działów specjalnych
rolnictwa
T.2.D
Handlowe i usługowe
Centra handlowe i usług rynkowych
Centra logistyczno-dystrybucyjne
Centra biznesowe
Centra usług społecznych
T.2.E
Poprzemysłowe
Składowiska i wyrobiska przemysłowe pogórnicze i
pokutnicze
Tereny pokolejowe, poenergetyczne, pochemiczne i
powojskowe
Tereny rewitalizowane i do rewitalizacji
Miejsca specjalnego zainteresowania naukowego
terenami poprzemysłowymi
Wielkopowierzchniowe
tereny
podlegające
renaturyzacji
Tereny eksploatacji hydrotechnicznej na terenach
pogórniczych
T.3
Tereny
T.3.A
Mieszkaniowe
Zespoły zabudowy mieszkaniowej (wielorodzinnej)
osadnictwa
Obszary suburbanizacji w miastach i na terenach
miejskiego i
podmiejskich
wiejskiego
Obszary rezydencjalne
Zurbanizowane obszary wiejskie
T.3.B
Turystyczne i sportowo- Zespoły sportowo-rekreacyjne i turystyczne na
rekreacyjne
obszarach zurbanizowanych
Zespoły rekreacyjno-turystyczne na terenach
górniczych
T.3.C
Przestrzenie o wysokich Obszary/obiekty dziedzictwa kulturowego
wartościach kultury i
Obszary/obiekty dziedzictwa przemysłowego
przestrzenie usług
Centra kultury wysokiej
społecznych
Centra i przestrzenie kultury popularnej
Centra specjalistycznych usług społecznych
T.4
Tereny
T.4.A
Tereny transportowe
Centra transportowe
integracji
Centra przesiadkowe
przestrzennej
Korytarze i węzły transportowo-komunikacyjne
Systemy obwodnic
T.4.B
Tereny przesyłowe
Obszary przesyłowe i układy liniowe infrastruktury
energetycznej
wodnej
teleinformatycznej
Źródło: Projekt pn. Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego - scenariusze
2050, realizowany w ramach: poddziałania 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight Programu
Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego
Symbol
Rodzaje użytkowania terenów
Symbol
T.2.B
Górnicze
Miasto i Gmina Olkusz
Zgodnie z opracowaniem Ocena hydrogeologiczna i prognoza skutków po zakończeniu odwadniania
zakładu górniczego, a w tym określenie zasięgu obszarów zagrożonych podtopieniem, ich charakteru
str. 113
i czasu występowania61, miasto i gmina Olkusz znajduje się w centralnej części leja depresji kopalni
„Olkusz – Pomorzany”, ze względu jednak na korzystną budowę geologiczną na ich terenie wystąpią
stosunkowo małe obszary zalewisk i podtopień. Prognozowane obszary podtopień zlokalizowano
przede wszystkim w centralnej, miejskiej części Olkusza.
W tabeli poniżej przedstawiono charakterystykę funkcjonalno-przestrzenną obszarów zagrożonych
podtopieniami zlokalizowanych w gminie Olkusz.
Tabela 50
Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami zlokalizowanych w
gminie Olkusz
Rodzaj użytkowana terenu
T.4.
B
T.4
Tereny
integracji
przestrzennej
T.4.
A
T.3.
A
T.3.
B
T.3.
C
T.2. E
T.2.
C
T.2.
D
T.2.B
T.1.A
Symbol
obszaru
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
T.1.
B
T.1.
C
T.1.
D
T.2.
A
T.1
Tereny
przyrodnicze
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
OL1
OL2
OL3
OL4
OL5
OL6
OL7
OL8
OL9
OL10
61
Praca zbiorowa pod kierownictwem Prof. dr hab. inż. Jacka Motyki; Ocena hydrogeologiczna i prognoza
skutków po zakończeniu odwadniania zakładu górniczego, a w tym określenie zasięgu obszarów zagrożonych
podtopieniem, ich charakteru i czasu występowania
str. 114
T.4.
B
T.4
Tereny
integracji
przestrzennej
T.4.
A
T.3.
A
T.3.
B
T.3.
C
T.2. E
T.2.
C
T.2.
D
T.2.B
T.1.A
Symbol
obszaru
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
T.1.
B
T.1.
C
T.1.
D
T.2.
A
T.1
Tereny
przyrodnicze
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
OL11
OL12
OL13
OL14
OL15
W gminie Olkusz narażonymi na podtopienia będą tereny charakteryzujące się poniższymi rodzajami
użytkowania:
- T.1.B Naturalne i zakomponowane tereny zieleni, gdzie dominują obszary harmonijnego
krajobrazu rolniczego,
- T.1.D – Leśne, obejmujące zarówno lasy ochronne różnych kategorii (wodochronne,
glebochronne, w sąsiedztwie dużych skupisk osadniczych), jak również lasy gospodarcze,
- T.2.A – Rolnicze, obejmujące grunty rolne systematycznie uprawiane, nieużytki rolne o dużej
koncentracji przestrzennej oraz łąki, pastwiska,
- T.3.A – Mieszkaniowe, w skład, których wchodzą głównie zurbanizowane obszary wiejskie
a także zespoły zabudowy mieszkaniowej (wielorodzinnej),
- T.4.A Tereny transportowe, obejmujące przede wszystkim drogi lokalne, ale również
wojewódzkie i odcinki drogi krajowej (DK 94),
W zagrożonych obszarach dodatkowo wyznaczono następujące rodzaje użytkowania terenu: T.2.C –
Przemysłowe, T.2.D - Handlowe i usługowe oraz T.2.E – Poprzemysłowe.
Gmina Bukowno
Obszary zagrożone podtopieniami w gminie Bukowno zlokalizowane są przede wszystkim
w północnej oraz zachodniej części gminy. Mają one charakter ciągły wydłuż granicy ze Sławkowem.
W południowej części Bukowna tj. w miejscowości Bór Biskupi oraz w rejonie Diablej Góry położone
są dwa punktowe obszary o niewielkiej powierzchni. Obszar zagrożony podtopienie występuje
również we wschodnio – północnej części gminy, na granicy z Bolesławiem.
podtopieniami zlokalizowanych w gminie Bukowno.
str. 115
Tabela 51
Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami zlokalizowanych w
gminie Bukowno
T.4. B
T.4
Tereny integracji
przestrzennej
T.4. A
T.3. C
T.3. B
T.3. A
T.2. E
T.2. D
T.2. C
T.2.B
T.2. A
T.1. D
T.1. C
T.1. B
T.1
Tereny przyrodnicze
T.1.A
Symbol obszaru
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
Bu1/Bl1
Bu2
Bu3
Bu4
Bu5
Bu6
W gminie Bukowno narażonymi na podtopienia rodzajami użytkowania terenów będą głównie:
(zabudowa jednorodzinna),
- T.4.A Tereny transportowe, obejmujące przede wszystkim drogi o charakterze lokalnym.
Wśród zagrożonych rodzajów użytkowania terenów znajdą się również: T.2.A – tereny rolnicze,
obejmujące grunty rolne systematycznie uprawiane, nieużytki rolne o dużej koncentracji
przestrzennej oraz łąki, pastwiska, T.2.B – Górnicze w tym aktywne tereny eksploatacji górniczej oraz
tereny wpływu eksploatacji górniczej, T.2.C – Przemysłowe, T.2.D - Handlowe i usługowe oraz T.2.E –
Poprzemysłowe.
str. 116
Gmina Bolesław
Gmina Bolesław zlokalizowana jest w centralnej części leja depresji kopalni „Olkusz – Pomorzany”62.
Obszary zagrożone podtopieniami, na terenie gminy Bolesław, mają w przeważającej części charakter
ciągły – liniowy, dominują w północnej część gminy wzdłuż rzeki Biała. Występują również
w południowej części Bolesławia, w formie ciągłego pasma od miejscowości Krążek do granicy ze
Sławkowem, a także w centralnej i zachodniej części gminy. W północnej części gminy obszarem
zagrożonym podtopieniami jest również teren poprzemysłowy.
podtopieniami zlokalizowanych w gminie Bolesław.
Tabela 52
Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami zlokalizowanych
w gminie Bolesław
T.4. B
T.4
Tereny integracji
przestrzennej
T.4. A
T.3. C
T.3. B
T.3. A
T.2. E
T.2. D
T.2. C
T.2.B
T.2. A
T.1. D
T.1. C
T.1. B
T.1
Tereny przyrodnicze
T.1.A
Symbol obszaru
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
Bu1/Bl1
Bl2
Bl3
Bl4
Bl5
Bl6
Bl7
Bl8
62
Motyka J., Czop M., 2011: Ocena hydrogeologiczna i prognoza skutków po zakończeniu odwadniania zakładu górniczego,
a w tym określenie zasięgu obszarów zagrożonych podtopieniem, ich charakteru i czasu występowania, Stowarzyszenie
Naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków
str. 117
T.4. B
T.4
Tereny integracji
przestrzennej
T.4. A
T.3. C
T.3. B
T.3. A
T.2. E
T.2. D
T.2. C
T.2.B
T.2. A
T.1. D
T.1. C
T.1. B
T.1
Tereny przyrodnicze
T.1.A
Symbol obszaru
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
Bl9/Kl1
Bl10
W gminie Bolesław najbardziej narażonymi na podtopienia rodzajami użytkowania terenów będą
głównie:
- T.1.A Tereny o wysokiej wartości przyrodniczej, korytarze ekologiczne w tym doliny rzeczne
i zbiorniki wodne
- T.1.B - Naturalne i zakomponowane tereny zieleni, gdzie dominują obszary harmonijnego
Wśród zagrożonych rodzajów użytkowania terenów znajdą się również: T.2.A – tereny rolnicze,
obejmujące grunty rolne systematycznie uprawiane, nieużytki rolne o dużej koncentracji
przestrzennej oraz łąki, pastwiska, T.2.B – Górnicze w tym aktywne tereny eksploatacji górniczej oraz
tereny wpływu eksploatacji górniczej, T.2.C – Przemysłowe, T.2.D - Handlowe i usługowe oraz T.2.E –
Poprzemysłowe, T.4.B - Tereny przesyłowe.
Gmina Klucze
Gmina Klucze należy do obszarów bardziej dotkniętych, w porównaniu z innymi gminami obszaru
funkcjonalnego, przez odtwarzające się lub powstające obszary zalewisk i podmokłości (podtopień).
Obszary zagrożone podtopieniami występują głównie w dolinie rzeki Białej Przemszy oraz
fragmentów rzek Centurii, Tarnówki i Dębieśnicy. Największy obszar rozciąga się w dolinie rzeki biała
Przemsza, w pasie od północnego wschodu obejmując miejscowości: Krzywopłoty, Cieślin, Bydlin,
Golczowice, przecinając drogę wojewódzką 791 w kierunku Chrzanowa do granic gminy na zachodzie.
Kolejny obszar obejmuje miejscowości Rodaki, Ryczówek, wzdłuż drogi wojewódzkiej 791. Mniejsze
obszary zagrożone podtopieniami w gminie Klucze występują: w miejscowości Kwaśniów Dolny,
południowo-zachodniej części gminy, wzdłuż doliny rzeki Białej, a także na zachodnim krańcu gminy
w miejscowości Chechło w dolinie rzeki Centuria. W tabeli poniżej przedstawiono charakterystykę
funkcjonalno-przestrzenną obszarów zagrożonych podtopieniami zlokalizowanych w gminie Klucze.
str. 118
Tabela 53
Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszarów zagrożonych podtopieniami zlokalizowanych
w gminie Klucze
T.4. B
T.4
Tereny integracji
przestrzennej
T.4. A
T.3. C
T.3. B
T.3. A
T.2. E
T.2. D
T.2. C
T.2. A
T.1. D
T.1. C
T.1. B
T.2.B
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
T.1
Tereny przyrodnicze
T.1.A
Symbol
obszaru
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
Kl2
Kl3
Kl4
Kl5
Kl6
Kl7
KL8
Kl9
Kl10
Kl11
Kl12
Kl13
str. 119
T.4. B
T.4
Tereny integracji
przestrzennej
T.4. A
T.3. C
T.3. B
T.3. A
T.2. E
T.2. D
T.2. C
T.2.B
T.2. A
T.1. D
T.1. C
T.1. B
T.1
Tereny przyrodnicze
T.1.A
Symbol
obszaru
T.3
Tereny
osadnictwa
miejskiego i
wiejskiego
T.2
Tereny aktywności
ekonomicznej
Kl14
W gminie Klucze najbardziej narażonymi na podtopienia rodzajami użytkowania terenów będą
głównie:
Wśród zagrożonych rodzajów użytkowania terenów znajdą się również: T.1.C - Tereny infrastruktury
przeciwpowodziowej i akweny, T.2.A – Tereny rolnicze, obejmujące grunty rolne systematycznie
uprawiane, nieużytki rolne o dużej koncentracji przestrzennej oraz łąki, pastwiska, T.3.B - Turystyczne
i sportowo-rekreacyjne, T.2.B – Górnicze w tym aktywne tereny eksploatacji górniczej oraz tereny
wpływu eksploatacji górniczej, T.2.C – Przemysłowe, T.2.D - Handlowe i usługowe.
str. 120
6. Określenie wpływu zmiany stosunków wodnych na ujęcia powierzchniowe
i podziemne służące zaopatrzeniu ludności w wodę (ujęcia PWiK Sp. z o.o.
w Olkuszu i GPW S.A. w Katowicach)
Główne zmiany stosunków wodnych wynikają z drenażu poziomu triasowego spowodowanego przez
kopalnie: Pomorzany, Olkusz i Bolesław oraz duże ujęcia wód podziemnych: Łazy Błędowskie, Klucze,
Jaroszowiec, które doprowadziły do:
 wytworzenia regionalnego leja depresji,
 obniżenie zwierciadła wody wraz z lokalnym osuszeniem czwartorzędowego i jurajskiego
poziomu wodonośnego.
Ujęcia w Łazach Błędowskich oraz kopalni Pomorzany, Olkusz i Bolesław, wytworzyły wspólny lej
depresji, którego wg opracowań Urzędu Miasta i Gminy Olkusz, w zasięg w 1995 r, zajmował obszar
o powierzchni 560 km2, a 2002 roku wg. autorów „Programu Ochrony Środowiska dla powiatu
olkuskiego” - 700 km2.63
Działalność kopalń „Bolesław” i „Olkusz” spowodowała obniżenie zwierciadła wody wszędzie tam
gdzie miało ono pierwotnie charakter swobodny oraz przejście zwierciadła naporowego w swobodny.
Jednak decydujący wpływ na stan triasowego piętra wodonośnego miało uruchomienie największej
i najgłębszej z kopalń rejonu olkuskiego - kopalni „Pomorzany”. W 2000 r. napływ wód do tej kopalni
wynosił 256,9 m3/min i było to od kilku do kilkunastu razy więcej niż w kopalniach Bolesław i Olkusz.
Oprócz zmian w stanie wód podziemnych odzwierciedlających się głównie w spadku wydajności lub
zaniku wody w studniach zaopatrujących ludność i przemysł w wodę, obserwuje się także znaczne
zmiany w stanie wód powierzchniowych. Wskutek działalności górniczej nastąpiło osuszenie rzeki
Baby na odcinku 8 km, rzeki Białej na odcinku 7,5 km oraz zmiany w charakterze rzek Białej Przemszy
i Sztoły z drenującego na infiltrujący.
Oprócz piętra triasowego wpływ ten obejmuje również częściowo czwartorzędowy poziom
wodonośny oraz jurajski, a także wody powierzchniowe. Bardzo silna antropopresja spowodowała
zasadnicze zmiany i tak już niekorzystnych stosunków wodnych.
Drenaż górniczy połączony z eksploatacją wód podziemnych spowodował, następujące niekorzystne
skutki:
 zanik wody w studniach głębinowych lub spadek ich wydajności,
 zmiany naturalnego kierunku spływu wód podziemnych,
 możliwość nowych kontaktów hydraulicznych wód z różnych poziomów,
 zmiany związków hydraulicznych wód podziemnych z powierzchniowymi,
 zanik znacznej ilości naturalnych wypływów wód podziemnych (źródeł) lub zmianę ich reżimu
np. na okresowy,
 zubożenie zasobów wód powierzchniowych w wyniku zmniejszenia przepływu wody
w korytach rzecznych (np. Biała Przemsza, Sztoła) lub jej całkowitego zaniku (Baby, Biała),
 zanik naturalnych układów hydrograficznych,
 wtórne skażenie wód podziemnych, a pośrednio powierzchniowych (np. wskutek migracji
ługów ligninosulfonowych zdeponowanych na Pustyni Błędowskiej przez Kluczewskie Zakłady
Papiernicze).
63
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Olkusz, uwarunkowania wraz
z diagnozą, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr VII/72/2011 Rady Miejskiej w Olkuszu z dnia 15 marca 2011 r.
str. 121
Stan zaburzenia pierwotnego reżimu wód podziemnych uniemożliwia korzystanie z zasobów tych
wód.64.
Historyczna działalność górnictwa oraz pobór wód podziemnych w odniesieniu do obecnych
uwarunkowań i planów likwidacji kopalni rudy cynku i ołowiu Olkusz – Pomorzany, ma bezpośredni
wpływ na zamianę stosunków wodnych pod względem ilościowym i jakościowym.
Zaprzestanie drenażu górniczego lub zmniejszenie ilości pompowanej wody w ujęciach i związane
z tym wypełnianie się leja depresji spowoduje wzrost stężenia siarczanów oraz twardości wody,
a także metali w wodzie podziemnej w utworach triasu, objętych tym drenażem. Proces wymywania
łatwo rozpuszczalnych siarczanów, głównie magnezu, żelaza i wapnia z węglanowych skał triasowych
po zaprzestaniu drenażu górniczego, obejmie centralną część obszaru leja depresji. Jakość wód
podziemnych w węglanowych skałach triasowych ulegnie tu degradacji i stracą one walory wód
pitnych65.
Zaopatrzenie w wodę pitną mieszkańców rejonu olkuskiego odbywa się obecnie w oparciu o wody
dołowe odpompowywane z kopalni „Olkusz-Pomorzany”. We wspomnianym celu wykorzystywanych
jest aktualnie około 15 m3/min. odpowiednio wyselekcjonowanych wód kopalnianych o bardzo
dobrej jakości. Uzupełniającym źródłem wód pitnych jest kilka studni, ujmujących piętra jurajskie
i triasowe, zaopatrujących miejscowości oddalone od Olkusza. Silne uzależnienie zaopatrzenia rejonu
olkuskiego w wodę pitną od wód kopalnianych stwarza poważne utrudnienia w kontekście
planowanej likwidacji górnictwa rud cynku i ołowiu.
Proces likwidacji kopalń pociągnie za sobą zaprzestanie odwadniania górotworu co wywoła proces
zatapiania leja depresji i powolnej odbudowy ciśnienia w obrębie zdrenowanego górotworu
triasowego. Zjawisko to będzie powodowało wznios zwierciadła wód podziemnych w studniach
i piezometrach rozlokowanych w obrębie leja depresji. Poza wspomnianymi powyżej zmianami
hydrodynamicznymi zatapianie kopalń rud cynku i ołowiu spowoduje wystąpienia bardzo poważnych
przemian hydrogeochemicznych, skutkujących degradacją jakościową znacznych zasobów wód
podziemnych w obrębie piętra triasowego. W szczególności nie będzie możliwe dalsze
wykorzystywanie wód podziemnych odpompowywanych z kopalń rud cynku i ołowiu w charakterze
wody pitnej. Przykłady z Polski i świata wskazują, że stężenia siarczanów w wodach zatapiających
kopalnie siarczkowych rud metali mogą osiągnąć poziom rzędu 500-1500 mg/dm3, zaś pogorszenia
jakości wód ma charakter długotrwały, rzędu kilkudziesięciu czy nawet kilkuset lat.66 Ze względu na
zaprzestanie odwadniania zakładu górniczego oraz prawdopodobne zanieczyszczenie wód
podziemnych w rejonie szybów „Chrobry”, „Stefan” i „Bronisław” nieuzasadnione ekonomicznie
będzie dalsze pobieranie i wykorzystywanie wody kopalnianej do produkcji wody pitnej. Wyłączenie
odwadniania kopalni, spowoduje zakończenie dostaw wody surowej, dla Stacji Uzdatniania Wody
w Olkuszu, gdzie w procesie uzdatniania była kierowana do odbiorców w Gminach Olkusz, Bukowno,
Bolesław i Klucze. W związku z sytuacją, która może zaistnieć w najbliższych latach, PWiK Sp. z o.o.
w Olkuszu podjęło kroki zmierzające do budowy nowego systemu zaopatrzenia w wodę
niezwiązanego z ujmowaniem wód kopalnianych.
W poniższej tabeli przedstawiono warianty zaopatrzenia w wodę mieszkańców gmin Olkusz,
Bukowno, Klucze i Bolesław po likwidacji kopalni ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie, które były
analizowane pod względem finansowo- ekonomicznym.
64
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Olkusz, uwarunkowania wraz z
diagnozą, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr VII/72/2011 Rady Miejskiej w Olkuszu z dnia 15 marca 2011 r.
65
Motyka J. Opracowanie koncepcji wykorzystania zasobów wód podziemnych rejonu olkuskiego dla potrzeb zaopatrzenia
w wodę pitną odbiorców Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olkuszu, Stowarzyszenie Naukowe im.
Stanisława Staszica, czerwiec 2010
66
Motyka J. Opracowanie koncepcji wykorzystania zasobów wód podziemnych rejonu olkuskiego dla potrzeb zaopatrzenia
w wodę pitną odbiorców Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olkuszu, Stowarzyszenie Naukowe im.
Stanisława Staszica, czerwiec 2010
str. 122
Tabela 54
Warianty zaopatrzenia w wodę mieszkańców gmin Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław po likwidacji
kopalni ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie
Wariant
Opis
Źródło danych
Koncepcja
Zaopatrzenie w wodę w oparciu o istniejące oraz nowobudowane studnie
Wariant I:
PWiK Sp. z o.o.
głębinowe zatwierdzone przez władze spółki PWiK.
w Olkuszu
Koncepcja
Wariant II:
Zakup wody z GPW.
GPW S.A.
w Katowicach
Koncepcja ponownego korzystania z wód podziemnych do celów pitnych
Koncepcja
Wariant III:
wraz z planem zasilania w okresie przejściowym po zakończeniu likwidacji
ZGH „Bolesław” S.A.
kopalni „Olkusz – Pomorzany” poprzez zatopienie.
w Bukownie
Źródło: Studium wykonalności dla przedsięwzięcia: „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze,
Bolesław po likwidacji Kopalni ZGH „Bolesław” S.A. W Bukownie”, GIG, Katowice, 03.2013r.
Wariant I:
Zaopatrzenie w wodę w oparciu o istniejące oraz nowobudowane studnie
głębinowe zatwierdzone przez władze spółki PWiK.
System zaopatrzenia w wodę w Wariancie I, proponowanym przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, będzie
wykorzystywał istniejące zasoby wód podziemnych ujmowanych za pomocą studni głębinowych.
Główne studnie głębinowe będą zlokalizowane na terenie gminy Klucze, w związku z czym konieczne
będzie wykonanie rurociągów magistralnych pozwalających na tłoczenie wody w kierunku gminy
Olkusz i rozprowadzenie istniejącym systemem magistralno - rozdzielczym.
Głównymi ujęciami, z których będzie dostarczana woda do systemu będą studnie istniejące i nowe,
które zestawiono w poniższej tabeli.
Tabela 55
Studnia
Bydlin
Kolbark
Wariant I - Zestawienie podstawowych studni głębinowych
Wydajność
Moc
Stan
Zakres prac
docelowa
pompy
3
[m /h]
[kWh]
zwiększenie
istniejąca
180
110
wydajności
zwiększenie
istniejąca
150
110
wydajności
Urządzenia
dodatkowe
Moc urządzeń
dodatkowych
[kWh]
lampy UV
5,5
lampy UV
5,5
Kolbark
nowa
budowa
180 – 300
190
lampy UV
5,5
(KB-1)
Cieślin
istniejąca
wyłączenie
Cieślin
nowa
budowa
180 – 300
190
lampy UV
5,5
(C-2)
Kwaśniów
Górny
nowa
budowa
120 – 300
190
lampy UV
5,5
(KGG-1)
Olewin
nowa
budowa
180 – 300
190
lampy UV
5,5
(OL-1)
RAZEM
990 – 1 530
980
33
Łączna ilość wód ujmowanych za pomocą podstawowych studni głębinowych, może wynosić od 990
do 1 530 m3/h. Dodatkowo będzie ujmowana woda w istniejących studniach głębinowych, które są
obecnie eksploatowane przez PWiK. W poniższej tabeli zestawiono istniejące studnie, które
zaopatrują w wodę lokalne systemy.
str. 123
Tabela 56
Wariant I - Zestawienie istniejących studni eksploatowanych przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu
Studnia
Braciejówka
Podlesie Rabsztyńskie
Kosmolów
Góry Bydlińskie
Bór Biskupi
Bukowno – Podlesie
Zadole Kosmolowskie
RAZEM
Pobór wody
3
[m /h]
12
26
9
6
9,6
12
5,5
80,1
Studnie zaopatrujące w wodę lokalne systemy, będą eksploatowane na warunkach poboru wody
określonych w obowiązujących pozwoleniach wodnoprawnych. Łączna ilość wody ujmowanej
w studniach wynosi 80,1 m3/h.
Rezerwowym ujęciem, które może być wykorzystane w celu zwiększenia niezawodności dostaw jest
ujęcie w Gorenicach (gmina Olkusz). Prognozowane zasoby dyspozycyjne mogą wynieść od 120 –
150 m3/h. Studnia w Gorenicach może pełnić funkcję rezerwową po uprzednim wykonaniu badań
potwierdzających jakość wody. Obecnie studnia jest wyłączona z eksploatacji z powodu
zanieczyszczenia wysoką ilością azotanów. Jest to konsekwencja nieuporządkowanej gospodarki
ściekowej na terenie miejscowości oraz silnym nawożeniem okolicznych pól uprawnych.
Zapewnienie dostawy wody dla ludności gmin Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław związane jest
z koniecznością budowy magistrali przesyłowych łączących istniejące i nowe ujęcia w gminie Klucze
z systemem wodociągowym eksploatowanym przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu.
Obecnie funkcjonujące systemy wodociągowe w Kolbarku, Cieślinie i Bydlinie nie są połączone
z siecią magistralną i rozdzielczą, do której dostarczana jest woda z SUW w Olkuszu.
Wraz z budową nowych ujęć konieczne będzie wykonanie ok. 35,6 km magistralnych rurociągów
przesyłowych, które połączą istniejącą sieć wodociągową w pierścień gwarantując ciągłość dostaw
w przypadku wystąpienia awarii na rurociągach lub przerwach w pracy ujęć wody.
Wariant II: Zakup wody z GPW67.
W koncepcji GPW S.A. woda pitna zostanie dostarczona przez GPW do granicy gmin Sławków –
Bolesław. GPW z własnych środków wykona rurociąg tłoczny Ø500 o dł. ok. 1 800 mb na terenie
gminy Sławków. Rurociągiem będzie tłoczona woda uzdatniona ze Stacji Uzdatniania Wody GPW
Maczki. Woda zostanie podana z ciśnieniem rzędu ok. 1,5 bar. Rozliczenie pomiędzy GPW S.A. a PWiK
Sp. z o.o. będzie prowadzone na podstawie odczytów w studzience pomiarowej, położonej na granicy
gmin Sławków – Bolesław.
GPW będzie dostarczało wodę w ilościach:
 pobór godzinowy
max. 900 m3/h,
 pobór dobowy
max. 21 600 m3/d,
 pobór roczny
max. 4,3 mln m3/rok.
Dla tak przedstawionego Wariantu II, konieczne jest wykonanie inwestycji leżących po stronie PWiK
Sp. z o.o. w Olkuszu, umożliwiających przesył wody w kierunku gmin Olkusz i Klucze.
67
Koncepcja zasilania w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi powiatu olkuskiego ze systemu Górnośląskiego
Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A., GPW S.A., Katowice, wrzesień 2012,
str. 124
Zakres inwestycji leżących po stronie PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu przedstawiono poniżej:
 budowa rurociągu Ø500 o dł. ok. 1 080 mb, od granicy gminy Bolesław do skrzyżowania
z istniejącym rurociągiem biegnącym do zbiorników „Małobądz”,
 budowa pompowni Bolesław tłoczącej wodę z magistrali GPW do zbiorników „Małobądz”
oraz do zbiorników Parcze,
 budowa drugiej nitki rurociągu o średnicy Ø350 i dł. ok. 865 mb, od pompowni Bolesław do
zbiorników „Małobądz”,
 budowa rurociągu Ø500 o dł. ok. 6 385 mb od skrzyżowania z istniejącym rurociągiem
biegnącym do zbiorników „Małobądz” w kierunku Olkusza, z włączeniem do istniejącego
rurociągu Ø500 na wysokości skrzyżowania DK94 z ul. Główną w gminy Bolesław.
W Wariancie II konieczna będzie renowacja i budowa 13 820 mb magistral wodociągowych,
wykonanie remontu dwóch kompletów zbiorników, zakup zestawów pompowych podnoszących i
utrzymujących ciśnienie w sieci wodociągowej, w kierunku zbiorników „Małobądz” i w kierunku SUW
– Zbiorniki „Parcze”.
Wariant III:
Koncepcja ponownego korzystania z wód podziemnych do celów pitnych wraz z
planem zasilania w okresie przejściowym po zakończeniu likwidacji kopalni „Olkusz
– Pomorzany” poprzez zatopienie68.
Wariant III został opracowany dla dwóch okresów:
 docelowego (IIIa: ujęcia + SUW),
 przejściowego (IIIb: ujęcia).
Okres przejściowy
Okres przejściowy po zatopieniu kopalni, zgodnie z informacjami przedstawionymi w „Koncepcji
ZGH”, może trwać od 1 do 5 lat do momentu całkowitego oczyszczenia wód pompowanych z rejonu
O/III studniami głębinowymi.
Przed zatopieniem kopalni i wyłączeniem systemu pompowego, z którego pobierana jest woda
surowa do uzdatnienia w SUW PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, wg koncepcji ZGH konieczne będzie
wykonanie zakresu prac przedstawionego w poniższej tabeli.
Tabela 57
Gmina
Bolesław,
Bukowno
Klucze
Wariant III - Propozycje zasilania w wodę gmin Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław w okresie
przejściowym wg. koncepcji ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie
Propozycje zasilania w wodę
Zasilanie w wodę ze zbiorników „Małobądz” w Krzykawie.
Dostawa wody z Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Sławkowie (MZWiK Sławków).
Woda dostarczana będzie ze studni głębinowych.
3
Ilość dostarczanej wody pitnej dla ludności powinna wynieść ok. 1,75 m /min.
Konieczne inwestycje:
 budowa trzeciej studni na terenie działalności MZWiK Sławków,
 budowa rurociągu magistralnego ze Sławkowa do Bukowna o średnicy Ø350 i dł. ok. 2 km,
 budowa przepompowni w gminie Sławków tłoczącej wodę do zbiornika Małobadz.
Zasilanie w wodę z istniejących i czynnych studni głębinowych.
W celu zapewnienia dostaw wody należy wykonać studnię w Cieślinie, w miejscu istniejącej nieczynnej studni,
3
o wydajności 3,0 m /min.
3
 budowa rurociągu Ø350 z Jaroszowca do Kolbarku i Cieślina o dł. ok. 5,75 km,
68
Koncepcja ponownego korzystania z wód podziemnych do celów pitnych wraz z planem zasilania w wodę w okresie
przejściowym po zakończeniu likwidacji Kopalni „Olkusz – Pomorzany” poprzez zatopienie, ZGH „Bolesław” S.A., Bukowno,
czerwiec 2012,
str. 125
Gmina
Propozycje zasilania w wodę
 budowa nowej studni w Cieślinie.
Olkusz
Zasilanie w wodę ze zbiorników „Parcze”, do których będzie dostarczana woda z Klucz oraz z ujęcia Witeradów
i studni głębinowej pomiędzy Witeradowem a Gorenicami.
3
 budowa przepompowni w Kluczach tłoczącej nadwyżki wody ze studni głębinowych w gminie Klucze
3
do zbiorników „Parcze” (ok. 4,0 m /min),
3
 przebudowa ujęcia w Witeradowie (ok. 1,0 m /min),
3
 odbudowa studni głębinowej 3IG (ok. 3,0 m /min) przy drodze z Witeradowa do Gorenic,
 budowa rurociągu Ø350 o dł. ok. 6,25 km, łączącego ujęcie 3IG i ujęcie w Witeradowie z siecią PWiK.
Źródło: Koncepcja ponownego korzystania z wód podziemnych do celów pitnych wraz z planem zasilania w wodę w okresie
przejściowym po zakończeniu likwidacji Kopalni „Olkusz – Pomorzany” poprzez zatopienie, ZGH „Bolesław” S.A., Bukowno,
czerwiec 2012,
W okresie przejściowym, tj. w czasie od wyłączenia pompowni przy szybie „Bronisław” w koncepcji
zaproponowano wykonanie 2-óch piezometrów do oddzielonych części chodnika badawczego nr
8 i chodnika badawczego nr 18 celem monitorowania czystości wody i jej poziomu w górotworze.
Przed wstrzymaniem pompowania wody z pompowni „Bronisław”, w miejscu piezometrów,
zaproponowano wykonanie 2-óch studni głębinowych o wydajności ok. 5,0 m3/min każda oraz
rurociągu Ø400 z miejsca poboru wody do rejonów istniejącej infrastruktury przy kopalni „Olkusz”.
Rurociąg w pierwszym etapie pozwoli na przesył wody z tych studni do celów przemysłowych huty
i ewentualnie Przeróbki Mechanicznej, a w okresie docelowym69, gdy jakość wody będzie
odpowiednia, może dostarczać wodę do PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu.
Inwestycje wykonane przez ZGH
W okresie przejściowym, ze względu na brak sprecyzowania w „Koncepcja ponownego korzystania
z wód podziemnych do celów pitnych wraz z planem zasilania w wodę w okresie przejściowym po
zakończeniu likwidacji Kopalni „Olkusz – Pomorzany” poprzez zatopienie przyjęto, że po stronie ZGH
„Bolesław” S.A., konieczne będzie wykonanie następujących inwestycji:
 budowa trzeciej studni na terenie działalności MZWiK Sławków,
 wykonanie dwóch piezometrów do wydzielonych odcinków chodników badawczych 8 i 18
celem badania jakości wód po zatopieniu O/III,
 wybudowanie w miejscach piezometrów dwóch studni głębinowych o wydajności ok. 5,0
m3/min każda,
 wybudowanie rurociągu Ø 400 mm łączącego ww. studnie z infrastrukturą rurociągową przy
szybie „Bronisław”. Długość ok. 2 km,
 zabudowanie pompy głębinowej w szybie „Bronisław” dla ujęcia wody z poz. + 238 m n.p.m.
po uzyskaniu przez nią parametrów wody przydatnej do celów komunalnych.
Wykonane studnie, w miejscu piezometrów, o wydajności 5 m3/min. powinny pozwolić na roczny
pobór w ilości ok 5 256 000 m3/rok, co pozwoli na pokrycie obecnego zapotrzebowania na wodę
ludności obsługiwanej przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu.
Dodatkowe inwestycje w okresie przejściowym w systemie wodociągowym wykonane przez PWiK
Sp. z o.o. w Olkuszu70
Zakres przedstawiony w koncepcji ZGH nie rozwiązuje całościowo prac związanych z zapewnieniem
69
w koncepcji ZGH brak jest określenia daty dla „okresu docelowego”
Studium wykonalności dla przedsięwzięcia: „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze, Bolesław
po likwidacji Kopalni ZGH „Bolesław” S.A. w Bukownie”, GIG, Katowice, 03.2013r.
70
str. 126
ciągłych dostaw wody dla odbiorców korzystających z sieci PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu.
W istniejącym systemie wodociągowym, konieczne będzie wykonanie przez PWiK Sp. z o.o.
następujących prac (jak w Wariancie I i Wariancie II):
 remont zbiorników „Parcze” i „Małobądz”,
 wykonanie systemu monitoringu,
 wykonanie zasilania ujęć (sieć energetyczna, teletechniczna),
 budowa podstacji na nowych ujęciach wraz z wewnętrzną siecią energetyczną,
 zakup przewoźnego agregatu prądotwórczego.
Okres docelowy
Docelowo do systemu zaopatrzenia w wodę ludności gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław, woda
będzie dostarczana z SUW PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, natomiast system zakupu i poboru wody,
wykonany w okresie przejściowym, zgodnie z zapisami „Koncepcji …”, „…układ zasilania w wodę
byłby tymczasowy gdyż po stwierdzeniu, iż woda pompowana z rejonu O/III ze studni głębinowych
jest czysta to ona stanowiłaby główne źródło zasilania Olkusza w wodę, a wcześniej opisane źródło
poboru stanowiłoby rezerwę strategiczną …”.
W związku z czym przyjęto, że:
 studnia wybudowana na terenie istniejącego ujęcia MZWiK Sławków, będzie eksploatowana
przez MZWiK Sławków,
 po uruchomieniu SUW Olkusz, system poboru (studnie) i przesyłu wody (rurociągi) wykonany
przez ZGH, będzie przekazany i przyjęty przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu do eksploatacji oraz
wniesiony na majątek przedsiębiorstwa,
 istniejące studnie głębinowe eksploatowane przez PWiK Sp. z o.o. będą funkcjonowały na
warunkach poboru z roku 2012.
Uzupełnienie koncepcji ZGH71
W założeniach uzupełniających koncepcji ZGH, wpływających na funkcjonowanie systemu
zaopatrzenia w wodę PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu, przyjęto:
 Stacja Uzdatniania Wody PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu w okresie przejściowym będzie wyłączona
z eksploatacji, a istniejące urządzenia powinny być utrzymane w gotowości technicznej,
 wyłączenie stacji nastąpi 30.06.2016 roku,
 po ustabilizowaniu parametrów fizykochemicznych wody pobieranej z nowych ujęć
studziennych na terenie ZGH, praca SUW zostanie wznowiona,
 do SUW będzie dopływała surowa woda czysta o parametrach zbliżonych do obecnych,
w związku z czym układ technologiczny oczyszczania i uzdatniania wody nie ulegnie zmianie,
 w celu wznowienia pracy SUW, konieczne będzie przygotowanie dokumentacji projektowej
oraz modernizacja stacji,
 od roku 2018 (zaprzestanie odwadniania) do roku 2021 (przez 3 lata) prowadzony będzie
monitoring wody w otworach badawczych oraz wody pobieranej dla huty ZGH „Bolesław”
S.A.,
 w roku 2021 (po 3 letnim okresie obserwacji zmian chemizmu wody podziemnej) zostanie
wykonana dokumentacja projektowa – Modernizacja SUW Olkusz,
 w roku 2022 zostaną rozpoczęte roboty modernizacyjne SUW, zakładany czas trwania robót –
15 miesięcy,
 w połowie roku 2023 nastąpi rozruch technologiczny,
71
Studium wykonalności dla przedsięwzięcia: „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze, Bolesław
po likwidacji Kopalni ZGH „Bolesław” S.A. W Bukownie”, GIG, Katowice, 03.2013r.
str. 127

SUW Olkusz wznowi produkcję wody pitnej od początku roku 2024.
Modernizacja SUW Olkusz obejmie:
 budynek administracyjny,
 budynek przepompowni oraz filtrów wraz z urządzeniami,
 budynek koagulacji wraz z urządzeniami,
 budynek chlorowni wraz z urządzeniami,
 zbiorniki wody czystej,
 poletka osadowe,
 instalacje technologiczne (rurociągi, armaturę, pompownie, sprężarki, dmuchawy, zbiorniki
powietrza, zbiorniki dozowanych koagulantów, układy kontrolno – pomiarowe),
 zasilanie energetyczne SUW wraz z kablami energetycznymi, stacja transformatorowa itd.,
 pozostałe obiekty budowlane (budynek warsztatu, garaże).
Ocena zbiorcza wariantów rekomenduje realizację Wariantu I przy nieznacznej przewadze nad
pozostałymi wariantami.
Za realizacją Wariantu I przemawiają następujące fakty:
 PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu będzie posiadało własne ujęcia, w związku z czym będzie
niezależne od dostaw wody (zakupu) z podmiotów zewnętrznych,
 realizacja inwestycji będzie prowadzona przez jednego inwestora,
 dokonano wstępnego rozpoznania warunków hydrogeologicznych w rejonie potencjalnych
ujęć głębinowych,
 ujęcia głębinowe będą zlokalizowane poza lejem depresji wytworzonym przez zakład górniczy
ZGH „Bolesław” S.A.,
 wody pobierane w ujęciach będą się charakteryzować dobrą jakością, ze względu na kierunek
spływu wód podziemnych i powierzchniowych (z północnego wschodu na południowy zachód
– wg. opracowań AGH, na zlecenie ZGH „Bolesław” S.A. oraz aktualnie prowadzonych prac
rozpoznawczych przez PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu).
Wybrany wariant inwestycyjny został podzielony na dwa etapy:
Etap I: Połączenie ujęć wód podziemnych w Gminie Klucze istniejących w Bydlinie i Kolbarku wraz
z budową nowych ujęć wód podziemnych w Cieślinie i Kolbarku nowymi magistralami
wodociągowymi z istniejącą siecią w Jaroszowcu i Osiedlu Malinka.
Etap II: Budowa magistrali łączącej Jaroszowiec ze Zbiornikami Parcze w Olkuszu oraz magistralą w ul.
Przemysłowej w Olkuszu. Planuje się także budowę ujęć wód głębinowych w Gm. Klucze,
w Kwaśniowie Górnym (wraz z magistralą) oraz w Gm. Olkusz w Olewinie.
Zmiana stosunków wodnych, po zaprzestaniu pompownia z kopalni ZGH Bolesław, będzie miała także
wpływ na ujęcia eksploatowane przez GPW Katowice, tj.:
 ujęcia wód podziemnych w Łazach Błędowskich,
 ujęcie wody powierzchniowej na Sztole w Ryszce.
Ujęcie wód podziemnych w Łazach Błędowskich.
W rejonie olkuskim zjawisko, wzrostu stężenia siarczanów w trakcie podnoszenia się zwierciadła
wody podziemnej zostało zaobserwowane i udokumentowane w strefach ujęcia w Łazach
Błędowskich72. Systematyczne podnoszenie się zwierciadła wody w studniach tego ujęcia, związane
72
W: Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. Mat. XIII Syp. nauk.-techn. p.t. „Problemy
eksploatacji ujęć wód podziemnych”, Częstochowa, 06-07.04.2000 r., str. 36-43.
str. 128
z malejącym poborem wody, począwszy od 1992 roku powodowało nasycenie wodą strefy aeracji,
w której występowały produkty wietrzenia siarczków. W rezultacie stężenie siarczanów w wodach
zbiorczych ujęcia w Łazach Błędowskich wzrosło do ponad 200 mg/l, okresowo sięgając 300 mg/l73.
Zaprzestanie pompownia wody z Kopalni Olkusz – Pomorzany, prawdopodobnie będzie miało
negatywny wpływ na jakość wód podziemnych ujmowanych w Łazach Błędowskich. Można
przypuszczać, że ujęcia wód podziemnych w Łazach Błędowskich będą wytwarzały lej depresji, który
może doprowadzić do dopływu zanieczyszczonych wód z rejonu olkuskiego. Sytuacja ta może mieć
miejsce po wypełnieniu się wyrobisk górniczych wodą. Do czasu ustabilizowania się warunków
hydrogeologicznych, jakość wody pobieranej z ujęć w Łazach Błędowskich nie powinna ulegać
pogorszeniu, jednak mając na uwadze planowany sposób likwidacji kopalni (tj. przez zatopienie)
należy prowadzić ciągły monitoring jakości wód podziemnych nie tylko na ujęciach, ale również
w piezometrach obserwacyjnych.
Ujęcie wód powierzchniowych na Sztole w Ryszce
Woda pobierana na ujęcie na Sztole w Ryszce, kierowana jest do procesów uzdatniania na Stacji
Uzdatniania Wody w Maczkach eksploatowanej przez GPW S.A. w Katowicach. Do Kanału
Południowego, uchodzącego do rzeki Białej, która wpada do Sztoły, ilość wód w roku 2011 wynosiła
min: 71,27 m3/min, max.: 110,62 m3/min, natomiast średnio 89,07 m3/min. Zaprzestanie zrzutu wód
pochodzących z odwodnienia zakładu górniczego szybami „Chrobry”, „Stefan” i „Bronisław”, będzie
miało znaczący wpływ na przepływ w Białej i Sztole. W pierwszym okresie, po zaprzestaniu
pompownia można się spodziewać, że w Białej i Sztole znacząco obniży się przepływ wody, a nawet
okresowo może on zanikać. Po ustabilizowaniu się warunków hydrogeologicznych można spodziewać
się ustabilizowania przepływów w Białej i Sztole. W okresie przejściowym, podczas zmniejszonych
przepływów na Sztole, prawdopodobnym jest, że ujęcie w Ryszce nie będzie mogło pobierać jej.
W okresie perspektywicznym, po odbudowie zasobów wód podziemnych, konieczne będzie
monitorowanie jakości wód powierzchniowych, ze względu na ich hydrauliczne powiązanie
z wodami podziemnymi mogącymi zawierać zanieczyszczenia łatwo rozpuszczalnych siarczanów,
głównie magnezu, żelaza i wapnia.
Na podstawie zebranych i przeanalizowanych materiałów trudno jest oszacować czas, w którym będą
uwidoczniały się zmiany spowodowane zaprzestaniem pompowania a następnie odbudową zasobów
wód podziemnych. Stąd też istotną rolę we właściwym identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń
będzie pełnił prowadzony monitoring środowiskowy w obszarze funkcjonalnym.
73
W: Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej. Mat. XIII Syp. nauk.-techn. p.t. „Problemy
eksploatacji ujęć wód podziemnych”, Częstochowa, 06-07.04.2000 r., str. 36-43.
str. 129
7. Kompleksowa analiza skutków podtopień
7.1 Skutki gospodarcze
Ocena skutków gospodarczych prognozowanych zjawisk związanych z likwidacją zakładów górniczych
jest bardzo trudna do przeprowadzenia w wymiarze finansowym. W odróżnieniu od oceny skutków
wynikających ze zjawisk powodziowych, dla których wyliczone zostają straty materialne, koszty
systemu ubezpieczeniowego i odbudowy zniszczeń, w analizowanym przypadku należy również
uwzględnić potencjalne skutki dla gospodarki oraz bezpieczeństwa publicznego wynikłe z nowej
sytuacji. W odróżnieniu od zjawisk powodziowych, prognozowane podtopienia będą zjawiskiem stale
wpisanym w krajobraz obszaru funkcjonalnego. Proces odtwarzania się quasi-naturalnych stosunków
wodnych na analizowanym obszarze będzie przebiegał stopniowo, a koszty z nim związane będą
zależne m.in. od stopnia przygotowania się do wystąpienia zjawiska, co również mocno różnicuje tą
sytuację od przebiegu ekstremalnych zjawisk meteo i hydrologicznych. Skutki gospodarcze podzielić
można na te, które związane są z dostosowaniem się do nowej sytuacji oraz te, które na stałe wpiszą
się w rachunek ekonomiczny tego obszaru. Pierwszym już odczuwalnym skutkiem gospodarczym jest
konieczność zmiany systemu zaopatrzenia w wodę mieszkańców obszaru funkcjonalnego. Jest to
jeden z elementów, który może spowodować stały wzrost kosztów funkcjonowania na tym obszarze.
Do negatywnych skutków prognozowanych procesów należy zaliczyć koszty zabezpieczania i strat
w istniejącej infrastrukturze. Obszar potencjalnego zagrożenia obejmuje m.in. odcinki dróg krajowych
i wojewódzkich. W przypadku braku możliwości zapewnienia odpowiedniego odwodnienia tych
terenów i konieczności przebudowy układu komunikacyjnego koszty związane będą nie tylko
z przebudową dróg, ale również koniecznością wykupu gruntów i przekształcenia ich do nowej
funkcji. Podobna sytuacja dotyczyć będzie infrastruktury miejskiej związanej z dostarczaniem mediów
– w strefie potencjalnego zagrożenia znajdują się m.in. trzy oczyszczalnie ścieków. Koszty związane
z przebudową infrastruktury związane mogą być również z koniecznością uzbrojenia nowych terenów
gdzie przeniesione zostaną obiekty z obszarów zagrożonych podtopieniami.
Bardzo ważnym zadaniem stojącym przed decydentami jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania
usług publicznych. Koszty z tym związane dotyczyć będą nie tylko ewentualnego przeniesienia
obiektów czy zapewnienia odpowiedniego systemu odwodnienia, ale zmiany całej struktury
organizacyjnej. Znaczącym skutkiem, zwłaszcza społecznym, ale również gospodarczym będzie
potencjalna konieczność wysiedleń mieszkańców z podtopionych obszarów. Koszty związane
z wypłatą odszkodowań oraz zapewnieniem lokali zastępczych będą jedną z głównych składowych
bilansu strat poniesionych w wyniku zamykania kopalni. Kolejnym źródłem kosztów, jakie poniosą
mieszkańcy obszaru funkcjonalnego, będzie problem z funkcjonowaniem części zakładów
produkcyjno-usługowych. Przynajmniej w kilku przypadkach na obszarach prognozowanych zalewisk
zlokalizowane są zakłady stanowiące miejsce pracy dla mieszkańców analizowanego obszaru.
Konieczność przeniesienia obiektów już stanowi źródło obciążenia finansowego, natomiast zaistniała
sytuacja może spowodować spadek zaufania inwestorów i przeniesienie zakładów poza granice
obszaru funkcjonalnego. Wymierny efekt ekonomiczny może być też związany ze zmniejszonym
napływem nowego kapitału. Do czasu całkowitego odtworzenia się sieci hydrograficznej teren może
być postrzegany jako obszar o zwiększonym ryzyku inwestycyjnym, co może wpłynąć na ilość nowych
inwestycji. Zamknięcie kopalni oraz zmniejszony napływ nowych inwestorów może w sposób
negatywny odbić się na wielkości bezrobocia w obszarze funkcjonalnym i migrację mieszkańców do
miast ościennych powodując także wymierne straty gospodarcze, a w dłuższej perspektywie czasu
skutkować przebudową struktury społecznej obszaru funkcjonalnego. Powiązanie tych aspektów,
przy braku działań kompensacyjnych, może wpłynąć negatywnie na odbiór obszaru funkcjonalnego
w regionie i przyczynić się do spadku wartości gruntów.
str. 130
Odtwarzanie quasi-naturalnych stosunków wodnych będzie miało znaczący wpływ na środowisko
przyrodnicze – co zostało wykazane w poprzednim rozdziale, w tym przypadku skutki gospodarcze
mogą okazać się dwojakie zarówno negatywne jak i pozytywne. Największe koszty związane będą
z etapem przejściowym – zanik wody w korytach rzek w sposób znaczący przełoży się na wartość
ekonomiczną. Poza stratami w środowisku, sytuacja mocno odbije się na wszystkich użytkownikach
wód – zarówno pobierających wodę jak i odprowadzających ścieki do środowiska. Zjawisko może
wpłynąć na reorganizację, konieczność poniesienia dodatkowych kosztów, a w skrajnych przypadkach
likwidację całych przedsiębiorstw. Kolejnym negatywnym skutkiem ekonomicznym będzie zalewanie
obszarów leśnych i wymierne straty gospodarki leśnej na tym terenie. Z drugiej strony na części
obszarów odtworzą się ekosystemy leśne zwiększając objętość surowca drzewnego. Przekształcenia
nastąpią również na obszarach rolnych, gdzie odpowiednie wykorzystanie nowych uwarunkowań
może złagodzić negatywne skutki gospodarcze. Odtwarzanie się naturalnych warunków
hydrologicznych spowoduje powstanie nowych (odtworzonych) ekosystemów – nieraz zdecydowanie
bardziej wartościowych niż obecnie funkcjonujących, co będzie miało wpływ na potencjał
świadczonych usług ekosystemowych w obszarze funkcjonalnym. Zwłaszcza ten aspekt powinien być
właściwe identyfikowany i uwzględniany przy podejmowaniu działań prewencyjnych oraz
wprowadzaniu zmian do planów zagospodarowania przestrzennego. Innymi słowy podejmując
działania naprawcze należy unikać sytuacji utraty wartości na tych terenach, które mogą realizować
wielowymiarowe funkcje ekosystemowe.
Podsumowując należy stwierdzić, iż skutki gospodarcze zamknięcia kopalni i wynikłych z tego zjawisk
dotyczyć będą większości aspektów życia codziennego i bezpośrednio przełożą się na gospodarkę
całego obszaru funkcjonalnego. Wydaje się, że najbardziej odczuwalnym będzie etap odtwarzania się
stosunków wodnych na tym obszarze i procesu dostosowania się do nich. Jednocześnie należy
podkreślić, że koszty skutków podtopień będą współmierne do działań zabezpieczających
i przystosowujących, jakie zostaną podjęte przed nadejściem bezpośredniego zagrożenia.
7.2 Skutki społeczne
Skutki społeczne, jakie zostaną poniesione w wyniku przewidywanych procesów odtwarzania się sieci
hydrograficznej swoją genezę mają bezpośrednio w efektach gospodarczych dla obszaru jak
i poczuciu zagrożenia wynikającego ze zmian w obszarze życia i funkcjonowania mieszkańców.
Opisane w osobnym podrozdziale skutki gospodarcze nie pozostaną bez znaczenia dla mieszkańców
obszaru funkcjonalnego zarówno ze względu na możliwy wzrost kosztów życia mieszkańców – m.in.
przeniesienie części kosztów przebudowy infrastruktury na mieszkańców w formie podwyższonych
opłat jak i możliwym wycofaniu się z rynku części przedsiębiorstw wraz z likwidacją miejsc pracy.
Zubożenie społeczeństwa, a zwłaszcza wzrost bezrobocia w sposób drastyczny przekładają się na
nastroje społeczne. Jednocześnie należy pamiętać, że przebieg odtwarzania się naturalnych
stosunków wodnych jest procesem bardzo skomplikowanym, trudnym do opisania i przewidzenia
nawet przez specjalistów, powoduje to wzrost napięć społecznych związanych z niepewnością co do
skali i dalszego przebiegu zjawiska. Ponadto sytuacja taka będzie wykorzystywana przez lokalne grupy
interesów do zwiększenia swojego kapitału, zbudowanego na niewiedzy i poczuciu strachu
mieszkańców. Kluczową rolę powinny odegrać w tym procesie władze lokalne i administracja
realizując zaawansowaną, permanentną i zakrojoną na szeroką skalę działalność informacyjną
i edukacyjną skierowaną do wszystkich grup społecznych i środowisk interesariuszy.
Skutki społeczne będą eskalowane wraz ze wzrostem potencjalnego zagrożenia. Nawet chwilowe
przerwy w funkcjonowaniu usług publicznych jak placówki służby zdrowia spowodują nagły wzrost
niezadowolenia społecznego. Przeprowadzona w sposób nieodpowiedni reorganizacja systemu
funkcjonowania usług publicznych takich jak szkolnictwa czy służb komunalnych również pogłębi
stopień niezadowolenia wśród mieszkańców. Negatywne nastroje społeczne oraz wzrost kosztów
życia przełożą się na sposób postrzegania obszaru funkcjonalnego jako nieprzyjaznego do życia,
str. 131
powodując zwiększony odpływ mieszkańców, zwłaszcza w młodym wieku, do gmin ościennych.
Ujemne saldo migracji, starzenie się społeczeństwa oraz wzrost ryzyka inwestycyjnego spowodować
może nagromadzenie negatywnych zjawisk społecznych – wzrost bezrobocia, w dalszej kolejności
przestępczości i narastanie negatywnych zjawisk społecznych. To z kolei spowoduje zwiększone
zapotrzebowanie na pomoc społeczną i dodatkowe obciążenie ekonomiczne. Podtopienia niektórych
obszarów mogą się wiązać z wyłączeniem obszarów o dużej wartości emocjonalnej dla ludności.
Dotyczy to zarówno terenów prywatnych stanowiących wieloletnią własność rodzinną jak i miejsc
publicznych np. cmentarzy. Jak wspomniano już na wstępie skutki społeczne związane będą ze sferą
materialną jak i emocjonalną wynikającą z poczucia zagrożenia. Odpowiednie ograniczenie skutków
gospodarczych powinno w sposób znaczący wpłynąć również na obniżenie niepokojów społecznych,
natomiast szeroka akcja informacyjna i przygotowanie społeczeństwa do nadchodzących zmian
w przestrzeni zmniejszy poczucie zagrożenia, chaosu i nieprzewidywalności jego skutków. Im większy
nakład sił i pracy przygotowujących społeczeństwo do odtwarzania się zasobów wodnych zostanie
poświęcony przed wystąpieniem zagrożenia tym mniejszych napięć należy się spodziewać po ich
wystąpieniu.
7.3 Skutki przyrodnicze
Oddziaływania związane z likwidacja zakładu górniczego na elementy przyrodnicze będą generowane
przez zmiany stosunków wodnych spowodowane zaprzestaniem głębokiego odwadniania.
Najważniejszymi procesami związanymi z likwidacją drenażu górniczego jest odbudowa zwierciadła
wód podziemnych oraz czasowe ograniczenie przepływu w ciekach, do których prowadzony był zrzut
wód kopalnianych. Antropogeniczne zmiany poziomu wód podziemnych, związane z głębokim
odwadnianiem kopalni rud, doprowadzały do wykształcenia, układów ekologicznych
przystosowanych do siedlisk o mniejszej zasobności w wodę, która jest jednym z najważniejszych
czynników kształtujących procesy ekologiczne w ekosystemach. Odbudowa zbliżonych do
wyjściowych (przed rozpoczęciem głębinowego odwadniania) stosunków wodnych związana jest
z istotną zmianą warunków siedliskowych co wiąże się z szeregiem pozytywnych jak i negatywnych
oddziaływań na elementy przyrodnicze. Konsekwencje związane z zmianą stosunków wodnych będą
dotyczyły zarówno ekosystemów naturalnych i półnaturalnych, jak i układów antropogenicznych
takich jak pola uprawne. Niewielkie zmiany stosunków gruntowo-wodnych mogą powodować
polepszenie warunków siedliskowych dla aktualnie wykształconych zbiorowisk, znaczne podniesienie
się poziomu wód podziemnych będzie natomiast związane z koniecznością częściowego lub
całkowitego przekształcenia się zbiorowiska w układ dostosowany do nowych warunków
siedliskowych. W odniesieniu do upraw rolnych proces ten może zatem prowadzić do podniesienia
się produkcyjności upraw rolnych, generować konieczność zmiany charakteru upraw czy formy
użytkowania użytku rolnego lub powodować całkowite wyłączenie z użytkowania.
Wzrost zasięgu podtopień, który sprzyjać będzie ekspansji zbiorowisk półnaturalnych łąk w tym
zbiorowisk zasługujących na ochronę prawną (min. łąk naturowych z modraszekiem telejusa).
Warunkiem utrzymania tych cennych półnaturalnych zbiorowisk jest jednak ekstensywne
użytkowanie łąki poprzez okresowe wykaszanie. Proces odtwarzania się lub zwiększania zasięgu
cennych przyrodniczo zbiorowisk na skutek podnoszenia się zwierciadła wód gruntowych będzie
dotyczyło wielu terenów w zasięgu analizowanego terenu (wzrost zasięgu i wykształcenie się min.
mokradeł, szuwarów i torfowisk). Odtworzenie się poziomów wód podziemnych spowoduje
przywrócenie wypływu wody z zanikłych źródeł oraz wzrost wydajności istniejących, co będzie
skutkowało odtworzeniem się i poszerzeniem zasięgu zbiorowisk obszarów źródliskowych. Miejsca te
mogą stać się dogodnymi siedliskami dla występującego na tym terenie endemitu - warzuchy
polskiej. Roślina ta nie występuje nigdzie indziej na świecie, jest zatem zarówno cennym elementem
przyrodniczym jak i stanowi dużą atrakcję dla świadczenia usług w formie tzw. turystyki
specjalizowanej. Istotne oddziaływanie procesu zatapiania kopalń należy wiązać z jakością wód
str. 132
podziemnych i wód wypływających na powierzchnie. Prognozuje się, że na skutek wypłukiwania
rozpuszczalnych produktów wietrzenia minerałów siarczkowych wody gruntowe i wody wypływające
na powierzchnie mogą charakteryzować się wyższą mineralizacją oraz zawierać podwyższone
koncentracje pierwiastków takich jak: żelazo, cynk, mangan, ołów, kadm, arsen, nikiel i tal. Nie można
wykluczyć, że proces ten będzie powodował zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego (ryzyko
środowiskowe) i negatywnie wpływał na bioróżnorodność ekosystemów. Z drugiej strony tego typu
oddziaływania powodują wykształcenie specyficznych ekosystemów z gatunkami roślin i zwierząt
przystosowanymi do wyższej mineralizacji i koncentracji pierwiastków śladowych (unikalność
przyrodnicza i dziedzictwo historyczne terenu). Ze względu na ważną funkcję przyrodniczą, potencjał
do pełnienia usług społecznych, takich jak usługi ekosystemowe oraz możliwe ryzyka środowiskowe
aktualnie występujące zbiorowiska oraz układy, które wykształcą się na siedliskach o wysokim
poziomie wód podziemnych i w miejscach źródliskowych powinny zostać uwzględnione w polityce
rozwojowej obszaru funkcjonalnego w okresie po zaprzestaniu działalności górniczej na tym terenie.
Znaczące oddziaływanie przyrodnicze i gospodarcze będzie wynikało z podniesienia się zwierciadła
wód podziemnych na terenach leśnych. Nieznaczne zwiększenie uwilgotnienia wody w strefie
korzeniowej będzie powodować polepszenie warunków siedliskowych i wzrost produktywności
ekosystemów leśnych. Niemniej przy znacznych zmianach warunków siedliskowych związanych
z podnoszeniem się wód podziemnych należy liczyć się z znacznym spadkiem produktywności
i zdrowotności (podatność na choroby grzybowe i gradacje szkodników owadzich) drzewostanu, aż
do całkowitego zamierania gatunków i ekotypów nieprzystosowanych do wysokiego uwilgotnienia
siedliska. Znaczna zmiana stosunków wodnych na obszarach leśnych może być zatem związana
z koniecznością przebudowy składu gatunkowego zbiorowisk leśnych na układy dostosowane do
siedlisk o większej zasobności w wodę. Należy podkreślić, że intensywność negatywnego
oddziaływania procesu podnoszenia się zwierciadła wód gruntowych na drzewostan będzie zależna
od szybkości tego procesu. Generalnie im szybsza zmiana tym większe negatywne konsekwencje
(brak możliwości adaptacji korzeni drzew do zmieniających się warunków wodno-glebowych).
W odtwarzających się dolinach rzecznych będą kształtowały się siedliska dla lasów łęgowych
natomiast niżej położone tereny o ograniczonym odpływie staną się siedliskiem dogodnym, dla
rozwoju zbiorowisk z dominacją olszy czarnej (olsy). Przewiduje się także zwiększenie zasięgu siedlisk
borów wilgotnych, borów mieszanych wilgotnych, lasów mieszanych wilgotnych, lasów wilgotnych,
borów bagiennych, borów mieszanych bagiennych i lasów mieszanych bagiennych. Zmiany
siedliskowe będą odzwierciedlać się w strukturze runa (pojawienie się i wzrost udziału gatunków
wskaźnikowych dla siedlisk o większym uwilgotnieniu). W sporządzaniu planów urządzania lasów
oprócz prognozowanych miejsc wystąpienia podtopień i zalewisk należy wziąć pod uwagę procesy
ewapotranspiracji zachodzące w ekosystemach leśnych, ponieważ procesy te będą miały wpływ na
formowanie się zwierciadła wód podziemnych (potencjalne zmniejszenia zasięgu podtopień). Z całą
pewnością eliminacja zbiorowisk leśnych nastąpi na obszarach, gdzie dojdzie do całkowitego
zatopienia profilu glebowego (strefy zalewisk). Na tych obszarach należy, odstąpić od
długoterminowych zabiegów pielęgnacyjnych i od nowych nasadzeń lasu oraz prowadzić
uprzedzające usuwanie drzewostanów z terenów przewidzianych do zatopienia. W tym zakresie
konieczne jest prowadzenie ścisłej współpracy z administratorami lasów oraz podmiotami
prowadzącymi działania rekultywacyjne terenów zdegradowanych w kierunku ich zalesiania. Decyzje
określające leśny kierunek rekultywacji na terenach, gdzie prognozuje się wykształcenie
antropogenicznych zalewisk obejmuje wyrobiska Kopalni Szczakowa74 (obszar Bl2) oraz wyrobiska
piasku podsadzkowego Hutki II”należących do ZGH Bolesław75 (obszar Bl5).
74
75
Decyzja Storosty Olkuskiego z dnia 16.10.2003 (Wn-60181/15/2003)
Decyzja Storosty Olkuskiego z dnia 26.04.2010 (WS60180-1/2010)
str. 133
Naturalne i antropogeniczne obniżenia powierzchni, które po zaprzestaniu pompowania wypełnią się
wodą będą miejscami spontanicznego kształtowania się ekosystemów wodnych i wodno-błotnych.
Układy przyrodnicze tego typu mają duży potencjał do pełnienia szerokiego zakresu usług
społecznych (miejsca rekreacji) i przyrodniczych (funkcje melioracyjne, oczyszczanie wód
powierzchniowych, poprawa jakości powietrza, siedliska cennych gatunków roślin i zwierząt).
Kluczową kwestią pozostaje jakość wód nowo-kształtujących się ekosystemów wodnych. Ewentualne
zasilanie kształtujących się zbiorników wodami o podwyższonej mineralizacji może skutkować
obniżeniem bioróżnorodności tworzących się układów (zasiedlanie wyłącznie przez gatunki o większej
tolerancji). Istotnym zagrożeniem dla kształtującego się zbiornika wodnego może być także proces
eutrofizacji. Dlatego od samego początku kształtowania się zbiornika wodnego należy monitorować
i przeciwdziałać procesom eutrofizacji objawiającej się nadmiernym wzrostem fitoplanktonu.
Pogorszenie jakości wód związane z nadmiernym antropogenicznym dopływem związków
biogennych oraz niewłaściwym użytkowaniem zbiornika (min. poprzez intensywnie zarybienie)
będzie prowadziło do ograniczenia funkcji estetycznych i użytkowych zbiorników wodnych. Właściwie
zaplanowane i przeprowadzone prace w strefie przybrzeżnej pozwolą natomiast na udostępnieniu
zbiornika do celów rekreacyjnych oraz wykształcenia pożądanej roślinności związanej z siedliskami
wodnymi i mokradłowymi.
Uwarunkowania geologiczne analizowanego obszaru powodują, że charakteryzuje się on dużym
zróżnicowaniem rzeźby terenu i siedlisk przyrodniczych. Najcenniejsze elementy przyrody zostały
objęte ochroną prawną. Do cennych obszarów objętych ochroną prawną, które potencjalnie mogą
zostać objęte oddziaływaniem związanym z zmianą stosunków wodnych na analizowanym obszarze
zaliczany jest obszar Natura 2000 „Pustynia Błędowska". Obszar ten został powołany ze względu na
występowanie na tym terenie zbiorowisk wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi oraz
ciepłolubnych, śródlądowych muraw napiaskowych. Są to układy wykształcone w specyficznych
uwarunkowaniach siedliskowych na skutek działalności antropogenicznej. Zagrożeniem dla tego typu
siedlisk jest proces degeneracji i ubytku siedliska w wyniku sukcesji wtórnej (zarastania). Nie można
wykluczyć ze w związku z prognozowanymi zmianami poziomu wód podziemnych, w szczególności
w południowej części chronionego obszaru nastąpi przyspieszenie procesów zarastania pustyni
i degradacji ww. zbiorowisk roślinnych. Jednocześnie powstające podmokłe tereny będą natomiast
zwiększać zasięg lasów łęgowych i zarośli wierzbowych oraz lasów i borów bagiennych, które również
są siedliskami chronionymi w ramach tego obszaru. W ramach inwentaryzacji przyrodniczej76
stwierdzono obecność okazów rzadkiego gatunku objętego ochroną ścisłą, tj. widłaczka torfowego.
Miejsce występowania tego gatunku (dno piaskowni w Bukownie) zagrożone jest zatopieniem
wskutek odbudowy zwierciadła wód podziemnych. Ze względu na stopień zagrożenia tego gatunku
przed prognozowanym zatopieniem analizowanego obszaru należy rozważyć przeniesienie tego
gatunku na siedliska zastępcze. Istotne zagrożenie dla środowiska związane jest z czasowym
ograniczeniem zasilania kanału Dąbrówka i rzeki Białej oraz kanału Południowego i rzeki Sztoły. Po
zaprzestaniu zasilania tych cieków w wody dołowe dojdzie do okresowego wysychania osadów
dennych i wywiewania frakcji ilastych, które zawierają znaczne ilości metali ciężkich. Trwałe
przywrócenie przepływu w rzece Białej przewidywane jest po odtworzeniu zanikłych źródeł.
Aktualnie trudno przewidzieć skalę i wagę negatywnego oddziaływania związanego z wietrzną erozją
zanieczyszczeń skumulowanych w osadach dennych. Dlatego należy przeprowadzić dokładne badania
określające ryzyko środowiskowe związane z tym procesem oraz określić ewentualne działania
eliminujące istotne zagrożenia. Znaczące zmniejszenie przepływu czy nawet okresowy jego zanik,
przewidywany jest w rzece Białej w okresie od zaprzestania pompowania do odtworzenia obszarów
źródliskowych. Zanik przepływu w Białej będzie oznaczał przerwanie ciągłości ekologicznej rzeki,
76
Motyka J., Czop M., 2011: Ocena hydrogeologiczna i prognoza skutków po zakończeniu odwadniania zakładu górniczego, a
w tym określenie zasięgu obszarów zagrożonych podtopieniem, ich charakteru i czasu występowania, Stowarzyszenie
Naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków
str. 134
degradacje ekosystemów wodnych oraz ograniczone możliwości gospodarczego korzystania z jej
zasobów. Do otworzenia się źródeł Białej, główny przepływ w rzece będzie kształtowany przez zrzut
ścieków komunalnych z oczyszczalni ścieków w Olkuszu oraz ścieków przemysłowych z oczyszczalni
przemysłowej huty ZGH Bolesław S.A. Zrzuty te będą istotnie negatywnie wpływać na stan
ekologiczny ekosystemu wodnego w tym prawdopodobny zanik występujących tu rzadkich
i chronionych gatunków.
Podnoszenie się poziomów wód podziemnych w okolicach cmentarzy oraz w miejscach gdzie
zlokalizowane są składowiska odpadów może powodować zagrożenie dla jakości wód podziemnych.
Skutki związane z likwidacją wydobycia na tym terenie będą miały szerokie konsekwencje
przyrodnicze. Ze względu na złożoność procesów, które rozpoczną się po zaprzestaniu odwadniania
nie sposób przewidzieć wszystkich konsekwencji oraz w sposób jednoznaczny określić związanego
z nim ryzyka. Dlatego niezbędne jest prowadzenie monitoringu środowiskowego, który będzie
pozwalał na pełną identyfikację procesu odtwarzania się stosunków wodnych oraz koordynację
działań mających na celu minimalizacje negatywnych skutków przy maksymalnym wykorzystaniu
tworzącego się potencjału pozytywnych oddziaływań tego procesu.
7.4 Skutki infrastrukturalne
Podnoszenie się zwierciadła wód podziemnych i gruntowych oraz zmiany sieci hydrograficznej
analizowanego terenu będą bezpośrednio i pośrednio oddziaływano na szereg elementów
infrastrukturalnych obszaru funkcjonalnego.
Ze względu na prognozowany zakres i charakter zmian stosunków wodnych prognozowane wpływy
będą miały w przeważnie oddziaływanie negatywne i będą obejmowały praktycznie wszystkie rodzaje
zabudowy i infrastruktury technicznej. Bezpośrednim skutkiem uwidaczniającym się na powierzchni
terenu powstałym w wyniku podniesienia się zwierciadła wód podziemnych będą miejscowe
podtopienia i zatopienia elementów infrastruktury technicznej (m.in. sieci komunikacyjnej,
przesyłowej, wodociągowej, kanalizacyjnej itd.) oraz obiektów infrastruktury mieszkaniowej,
usługowej i przemysłowej oraz obiektów dziedzictwa kultury. W przypadku braku możliwości
zapewnienia odpowiedniego odwodnienia lub zabezpieczenia budynków i infrastruktury technicznej
przed skutkiem podnoszenia się zwierciadła wód gruntowych, będziemy mieli do czynienia
z pogorszeniem stanu infrastruktury aż do całkowitej likwidacji ich funkcji użytkowej (np. konieczność
przeniesienia obiektów infrastruktury). Podniesienie poziomu wód podziemnych dla
niezabezpieczonych budynków będzie skutkowało podmakaniem budynków, zatapianiem piwnic
i przyspieszoną korozją sieci podziemnej. Procesy niszczenia infrastruktury podziemnej w strefie
podtopień mogą być intensyfikowane w wyniku podwyższenia mineralizacji wód podziemnych (min.
procesy korozji elementów metalowych oraz betonowych). W przypadku nieszczelnej sieci
kanalizacyjnej napływ wód obcych może natomiast generować problemy w funkcjonowaniu
oczyszczalni.
Podniesienie się poziomu zwierciadła wód podziemnych może skutkować deformacjami powierzchni
terenu z powodu zwiększania objętości górotworu w wyniku ponownego nasycania się wodą
(zjawisko tzw. „uplifting”). W przypadku niekorzystnych uwarunkowań geologicznych może ono
doprowadzać do strat w infrastrukturze w wyniku pojawienia się deformacji nieciągłych.
Odtwarzanie się stref źródliskowych oraz odtworzenie się lub wzrost przepływu w dolinach rzecznych
będzie skutkowało koniecznością przeprowadzenia odpowiednich działań melioracyjnych, które będą
miały na celu ochronę przeciwpowodziową obszarów zabudowanych wraz z istniejącą infrastrukturą
z jednej strony oraz wzmocnienie pozytywnych procesów przyrodniczych z drugiej strony. Właściwie
zaplanowane, i z wyprzedzeniem przeprowadzone działania w tym zakresie, powinny ograniczyć
skutki zmian hydrologicznych (zatopienie i podtopienie zabudowy w strefie dolin rzecznych i stref
źródliskowych, uszkodzenia infrastruktury towarzyszącej). Zwiększenie poziomu wód w odbiornikach
(rowach rzekach, zbiornikach) będzie skutkowało zaburzeniami w funkcjonowaniu systemu
str. 135
odprowadzania wód deszczowych (podtopienia po ulewnych deszczach). Czasowy zanik lub obniżenie
przepływu w okresie przejściowym po zaprzestaniu pompowania wód dołowych będzie musiał być
uwzględniony w odniesieniu do istniejącego systemu zrzutu ścieków komunalnych i przemysłowych
do wód powierzchniowych, wraz z określeniem skutków środowiskowych wpływu zmiany udziału
ścieków w bilansie wodnym cieków powierzchniowych. Pogorszenie jakości wód podziemnych oraz
wód wypływających na powierzchnię będzie oddziaływało na system poboru i zaopatrzenia w wodę
pitną i przemysłową.
Zakres i ranga zagrożenia podtopieniem w odniesieniu do infrastruktury technicznej wymusza
podjęcie szeregu działań mających na celu zapobieganie lub ograniczenie potencjalnych,
negatywnych skutków będących następstwem zmian stosunków wodnych na terenie obszaru
funkcjonalnego.
7.5 Skutki czasowego odtwarzania się pradolin rzecznych (zalewisk)
Na analizowanym terenie znajdują się pogrzebane doliny rzeczne, z których największą jest pradolina
Przemszy. Biegnie ona z północy na południe pomiędzy Olkuszem, a Bolesławiem i Bukownem (mniej
więcej wzdłuż linii kolejowej Olkusz – Jaroszowiec). W układzie równoleżnikowym od wąskiej, ale
głębokiej pradoliny odchodzą słabo rozpoznane dopływy. Strefy te powstały w na skutek erozyjnej
działalności pra-Przemszy, która wyżłobiła głęboki kanion w skałach triasowych i jurajskich,
przecinając warstwę izolującą (kajpru). W wyniku działalności lodowcowej kanion został wypełniony
bardzo dobrze przepuszczalnymi utworami piaszczystymi, o miąższości rzędu maksymalnie 50 – 70 m.
Taki układ geologiczny sprawia, że tereny leżące w obrębie pradoliny znajdują się pod silnym
wpływem drenażu górniczego. W wyniku odtwarzania się zwierciadła wód podziemnych po
zaprzestaniu pompowania, tereny te, będą bardziej narażone na proces powstawania zalewisk i
podtopień. Aktualnie strefy zalewisk i podmokłości na tym terenie są stosunkowo rzadkie. Skutki
społeczne, gospodarcze, infrastrukturalne i przyrodnicze w odniesieniu do procesu odnawiania się
zwierciadła wód podziemnych zostały opisane w poprzednich podpunktach niniejszego rozdziału.
W północnej części pradoliny Białej Przemszy znajduje się obszar Natura 2000 Pustynia Błędowska,
który chroni zbiorowiska wydm i muraw napiaskowych. Podniesienie się poziomu wód podziemnych
po zaprzestaniu pompowania może doprowadzić do zwiększenia zasięgu zbiorowisk związanymi
z siedliskami o dużym uwilgotnieniu (m.in. borów bagiennych), jednocześnie nie można wykluczyć, że
przyspieszone zostaną procesy zarastania siedlisk suchych, dla których został powołany obszar
Natura 2000. Budowa geologiczna pradolin (udział utworów przepuszczalnych) zwiększa
prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powstałych na skutek wietrzenia
siarczków metali (zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych). Pradolina Białej Przemszy
jest zatem strukturą geologiczną, która aktualnie istotnie wpływa na zasięg i intensywność
oddziaływań wynikających z górniczego drenowania analizowanego terenu oraz która po
zaprzestaniu odwadniania będzie kształtować zakres potencjalnych oddziaływań procesu
odtwarzania się zwierciadła wód podziemnych na przedmiotowym obszarze.
str. 136
8. Ocena wpływu zmian stosunków wodnych na realizację usług publicznych
na obszarze funkcjonalnym
Oddziaływanie przewidywanych zmian stosunków wodnych i wodno-gruntowych na usługi publiczne
dalece wykracza poza bezpośrednie oddziaływanie na obiekty infrastruktury związane z realizacją
tych usług. Konsekwencje przewidywanych zmian dla usług publicznych można prawidłowo
przewidzieć pod warunkiem, że właściwie zostały zidentyfikowane główne elementy bezpośredniego
i pośredniego oddziaływania na przestrzeń rozpatrywanego terenu, jak i powiązania między tymi
oddziaływaniami. Stosunkowo najprostsze, a jednocześnie bardzo ważne, jest przewidywanie
bezpośrednich oddziaływań zmian warunków wodnych i wodno-gruntowych na elementy
infrastruktury i na obecne formy użytkowania terenu. Taka analiza nie wystarcza co prawda do
nakreślenia zasadniczych kierunków transformacji gospodarczej i społecznej, takich, by
zminimalizować straty a zamiast tego wykorzystać wszystkie szanse, jakie mogą wyniknąć
z przewidywanej zmiany. Wystarcza ona jednak do tego, by nakreślić główne kierunki działań –
zarówno naprawczych, jak i – ogólniej – przystosowawczych.
W poniższym zestawieniu (Tabela 58) zawarto dorobek pracy, dla której punktem wyjścia była analiza
materiałów źródłowych i próba skatalogowania zjawisk składających się na przyszły obraz
oddziaływania na elementy środowiska, infrastrukturę i na warunki użytkowania terenu. Synteza
rezultatów tej pracy przedstawiona jest w czterech pierwszych kolumnach tabeli 58. Przedmiotowa
synteza w połączeniu z zapisami rozdziału 9, była punktem wyjścia dla opracowania zestawienia
przedsięwzięć strategicznych dla usług publicznych (zob. rozdział 10).
Zjawiska wymienione w pierwszej kolumnie tabeli 58 to źródło wyzwań, jakim muszą sprostać gminy
obszaru funkcjonalnego w odpowiedzi na przewidywane zmiany warunków wodnych i wodnogruntowych. Zaproponowana w rozdziale 9 lista wyzwań, priorytetów, celów i kierunków działań jest
niczym innym jak tylko propozycją systemu działań dla sprostania skutkom tych zjawisk. Prawie
wszystkie tereny znajdujące się w zasięgu przyszłych podtopień lub podmokłości posiadają elementy
infrastruktury związanej z realizacją usług publicznych. Każde z wyzwań wiąże zatem się bezpośrednio
z usługami publicznymi, choć z natury rzeczy wykracza poza wąsko rozumianą kontynuację obecnie
funkcjonujących usług.
W piątej i szóstej kolumnie tabeli 58 zawarto propozycje szczegółowych odpowiedzi na wyzwania.
Zapisy tych dwóch kolumn były punktem wyjścia dla pracy nad rozdziałem 9. Propozycje działań
zostaną wpisane w strukturę celów szczegółowych i kierunków działań, zaproponowaną w rozdziale
9, po uzgodnieniu jej z Zamawiającym.
str. 137
Tabela 58
Działania – wobec problemów środowiskowych
Tereny, których może dotyczyć zjawisko
Przewidywane zjawisko
1. Zalewiska i podtopienia
wywołane brakiem
przepustów w drogach
i nasypach
przecinających koryta
rzeczne w górnym
odcinku Białej i Sztolni
Ponikowskiej zagrożenie dla terenu,
jak i dla infrastruktury
drogowej i sieci
przesyłowych
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
Bl6, Bl7, Bl9/Kl1,
Kl14,
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Bl8, Kl7
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
Cel odpowiedzi będące
podstawą celów i
kierunków działań w
rozdziale 9
Propozycje działań szczegółowych
będących podstawą celów i kierunków
działań w rozdziale 9
Bl6,
Bl7,
Bl8,
Bl9/Kl1, Kl7, K14,
Zapewnienie
sprawnego,
regulowanego systemu
retencji/odpływu
z
terenu do cieków –
przepusty w drogach i
nasypach, odtworzenie
systemu
melioracyjnego
w
sąsiedztwie
doliny
Białej.
System
ma
działać elastycznie – w
początkowym okresie
po
zaprzestaniu
pompowania
jego
główne przeznaczenie
to
gromadzenie
i
odprowadzanie
wód
opadowych do Białej,
natomiast
w
późniejszym
okresie
dominować
będzie
odprowadzanie
nadmiaru
wód,
z
możliwością
Inwentaryzacja infrastruktury (drogi,
nasypy drogowe) pod kątem potrzeb
przystosowania
do
scenariusza
zaprzestania pompowania
Wykonanie inwentaryzacji systemu
melioracyjnego w sąsiedztwie doliny
Białej
Przyjęcie koncepcji przystosowania
infrastruktury (sieć drogowa, sieci
przesyłowe) i systemu melioracyjnego
do
scenariusza
zaprzestania
pompowania, wraz z systemem
monitoringu,
w
oparciu
o
wielokryterialną analizę uwarunkowań
prawno-organizacyjnych,
środowiskowych,
technicznych,
przestrzennych,
społecznych,
gospodarczych i finansowych
Przygotowanie
tymczasowych
i
docelowych rozwiązań organizacyjnych
umożliwiających sprawne zarządzanie
całością odpływu powierzchniowego
wód do doliny Białej (odwodnienie
dróg, sieć melioracyjna, gospodarka
wodami deszczowymi w strefie
Proponowany
termin realizacji
Do roku 2016
Do roku 2016
Do roku 2017
Do roku 2017
str. 138
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
retencjonowania wody
na okres suszy
Proponowany
termin realizacji
zabudowanej, monitoring)
Przyjęcie projektów technicznych i
harmonogramów wykonawczych dla
stworzenia
systemu
odprowadzania/retencji/monitorowania
wód w lokalnej zlewni Białej, w tym dla
przystosowania infrastruktury drogowej
do
nowych
uwarunkowań
hydrologicznych oraz dla odtworzenia
systemu melioracyjnego
Realizacja
systemu
odprowadzania/retencji wód w lokalnej
zlewni Białej i w samej dolinie, wraz
systemem monitoringu odpływu wód
powierzchniowych
i
najpłytszego
poziomu wód podziemnych – wymiar
techniczny i organizacyjny, działania
wyprzedzające i krocząco – w miarę
zmiany stosunków wodnych
Uwzględnienie
potrzeb
budowy/
odbudowy
systemów
retencji
i
odwadniania oraz ryzyka podtopień w
planach inwestycyjnych dla terenów
położonych w sąsiedztwie rzeki Białej
Do roku 2018
Od roku 2018 –
działanie
zapewniające
również ciągłość
przepływu
w
korycie Białej i
sąsiednich
rozlewiskach
Od roku 2015
str. 139
2. Czasowy zanik wody w
korycie Białej i
pobliskich
rozlewiskach, na
odcinku przyjmującym
dotychczas wody z
kopalni (likwidacja
ekosystemu,
uruchomienie metali
ciężkich w osadach
dennych)
3. Zmiany w
funkcjonowaniu
korytarzy rzecznych (w
tym Białej) i kanałów
ako zielonej
infrastruktury
lokalnej/regionalnej,
wynikające z
zaprzestania
pompowania wody z
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
Bl6, Bl7, Bl9/Kl1
Ol8, Ol11, Ol12,
OL13, Bu1/Bl1, Bu2,
Bu3,
Bl5,
Bl7,
Bl9/Kl1, Bl8, Kl2,
Kl4, Kl8, Kl9, Kl10
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
-
Ol1, Ol2, Bl4, Bl8,
Kl7
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
Bl6, Bl7, Bl9/Kl1
Ol1, Ol2, Ol8, Ol11,
Ol12, Bu1/Bl1, Bl7,
Kl2, Kl4, Kl7, Kl8,
Kl9, Kl10
podstawą celów i
rozdziale 9
Zapewnienie
stałego
występowania
biologicznego
przepływu w korycie
górnego biegu Białej
(zapobieżenie
występowaniu okresów
bez przepływu)
Dostosowanie rzek i ich
korytarzy oraz kanałów
do
wymogów
funkcjonowania w sieci
zielonej infrastruktury i
bioróżnorodności
w
zmieniających
się
uwarunkowaniach
hydrologicznych
Rozpoznanie
możliwości
podtrzymywania
w
okresie
przejściowym (tj. do czasu odtworzenia
dawnego
zwierciadła
wód
podziemnych) minimalnego poziomu
odpompowywania wód z kopalni dla
zapewnienia biologicznego przepływu w
Białej
Rozpoznanie możliwości wykorzystania
istniejących, wyżej położonych zalewisk
do okresowego zasilania Białej w wodę
oraz wykonanie odpowiednich prac
hydrotechnicznych
Zapewnienie warunków dla dalszego
bytowania bobrów w dolinie Białej
(korzystne efekty piętrzenia wody)
Przyjęcie koncepcji gospodarowania
korytarzami rzek/kanałów, wraz z
koncepcją monitoringu hydrologicznego
i przyrodniczego, w oparciu o
środowiskowych,
technicznych,
przestrzennych,
społecznych,
gospodarczych i finansowych, oraz
wprowadzenie jej do dokumentów
Proponowany
termin realizacji
Do roku 2016
Do roku 2017
Od roku 2018
Do roku 2018
str. 140
kopalni
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
planistycznych (przykładowe aspekty:
odbiór wód z terenu zlewni, ochrona
przeciwpowodziowa,
wzbogacenie
bioróżnorodności, korzyści społeczne z
usług ekosystemowych)
Przygotowanie
tymczasowych
i
korytarzami rzecznymi i kanałami
Podjęcie
konkretnych
prac
dostosowujących korytarze rzeczne i
kanały do potrzeb funkcjonowania jako
zasób lokalnej/regionalnej zielonej
infrastruktury w zmieniających się
uwarunkowaniach hydrologicznych i
hydrogeologicznych
Wprowadzenie systemu monitorowania
zmian w funkcjonowaniu innych rzek i
ich korytarzy w związku ze zmianą
uwarunkowań hydrogeologicznych i
hydrologicznych
Uprzedzające planowanie i realizowanie
hydrotechnicznych
prac
odtworzeniowych na drobnych ciekach,
w
związku
z
przewidywanym
pojawieniem się przepływu
Proponowany
termin realizacji
Do roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
str. 141
4. Stopniowe zalewanie
kamieniołomów i
wyrobisk
popiaskowych (w tym
obecnie zalesionych)
jako skutek
podnoszenia się
zwierciadła wód
podziemnych –
przekształcanie w
jeziora oligotroficzne
5. Stopniowe
przekształcanie się
dotychczasowych
suchych zapadlisk i
naturalnych obniżeń w
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
Ol4, Ol5, Ol7, Ol8,
Ol12, Bu1/Bl1, Bu3,
Bl2, Bl3, Bl5, K11,
Kl12
Ol8
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Ol9
Ol09
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
Ol8, Ol9, Bu1/Bl1,
Bl3
Zagospodarowanie
zbiorników i ich stref
brzegowych
jako
zbiorniki oligotroficzne
łączące
funkcje
przyrodnicze
z
krajobrazowymi,
przeciwpowodziowymi,
turystycznymi,
rekreacyjnymi
i
zasobowymi
Dostosowanie
szczegółowych
sposobów rekultywacji
biologicznej
do
możliwej zwiększonej
mineralizacji wody w
powstających
zbiornikach
Ol8, Ol9
Dostosowanie
szczegółowych
sposobów rekultywacji
biologicznej
do
możliwej zwiększonej
Opracowanie
zbiorczej
koncepcji
wykorzystania wyrobisk popiaskowych
jako
przyszłych
wielofunkcyjnych
elementów sieci zielono-niebieskiej
infrastruktury (aspekty: gospodarczy,
społeczny, przestrzenny, środowiskowy,
przyrodniczy) i jej zaimplementowanie
do
dokumentów
planistycznych
poszczególnych gmin
Wprowadzenie hydrogeologicznego i
hydrochemicznego
monitoringu
wyrobisk – przyszłych zbiorników
Tworzenie szczegółowych projektów
zagospodarowania
przyszłych/powstających
zbiorników
wodnych
Wdrażanie docelowych rozwiązań w
użytkowaniu terenu wyprzedzająco (np.
wylesianie spągu wyrobisk) oraz
krocząco, w trakcie kształtowania się
zbiorników
Opracowanie
zbiorczej
koncepcji
wykorzystania zapadlisk jako przyszłych
wielofunkcyjnych elementów sieci
zielono-niebieskiej
infrastruktury
(aspekty:
gospodarczy,
społeczny,
Proponowany
termin realizacji
Do roku 2016
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
Do roku 2016
str. 142
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
zbiorniki wodne lub
mokradła jako skutek
zaprzestania
pompowania i
podnoszenia się
zwierciadła wód
podziemnych
6. Pogorszenie się jakości
wód podziemnych mogące
skutkować
negatywnym
oddziaływaniem
na
powierzchnię, szczególnie
w przypadku mieszania się
w
górotworze
wód
podstawą celów i
rozdziale 9
mineralizacji wody
Ol4, Ol10, Ol11,
Ol12, Bu3, Bl4, Kl2,
Kl4, Kl8, Kl9
Ol1, Bl4, Kl7
Ol1, Ol4, Ol10,
Ol11, Ol12, Bu3,
Kl2, Kl4, Kl7, Kl8, Kl9
Zapobieżenie wypływu
silnie
zmineralizowanych
wód na powierzchnię
poprzez zapobieżenie
mieszaniu się wód w
górotworze
przestrzenny,
środowiskowy,
przyrodniczy) i jej zaimplementowanie
do
dokumentów
planistycznych
poszczególnych gmin
Wprowadzenie hydrogeologicznego i
hydrochemicznego
monitoringu
zapadlisk – przyszłych zbiorników
Tworzenie szczegółowych projektów
zagospodarowania
przyszłych/powstających
zbiorników
wodnych
Wdrażanie docelowych rozwiązań w
użytkowaniu terenu wyprzedzająco (np.
wylesianie spągu zapadlisk) oraz
krocząco, w trakcie kształtowania się
zbiorników
Zaplanowanie
dla
gospodarki
komunalnej i dla rozwoju działalności
przemysłowej
rozwiązań
zapewniających uniezależnienie dostaw
wody
od
pompowania
wód
podziemnych z miejscowych zasobów
Proponowany
termin realizacji
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
Od roku 2015
str. 143
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
pochodzących z różnych
głębokości
7.
Zmiana
charakteru
siedlisk przyrodniczych, w
tym
spontaniczne
przywrócenie
siedlisk
unikatowych gatunków i
unikatowych
zbiorowisk
roślin/zwierząt
Ol4, Ol5, Ol6, Ol8,
Ol10, Ol11, Ol12,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl2, Bl3, Bl5, Bl7,
Kl2, Kl3, Kl4, Kl8,
Kl9, Kl10, K11 Kl12,
Kl13, Kl14
Ol1, Ol9, Bl4, Kl5,
Kl7, Bl10
8. Przywrócenie dawnych
wypływów w źródłach
Ol4, Ol10, Ol11,
Ol12, Bu3, Bl4, Kl2,
Kl4, Kl8,Kl9
Ol1, Bl4, Kl7
9. Przywrócenie wysokiego
poziomu wód gruntowych
na aktualnie przesuszonych
łąkach
Ol10, Bu1/Bl1, Bu2,
Bu3, Bl4, Bl9/Kl1,
Kl2, Kl8, Kl9, Kl10,
Kl14
Bl4, Bl8, Kl3, Kl7,
Bl10
Ol11,
Ol12,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl3, Bl7,Kl2, Kl4,
Kl5, Kl7, Kl8, Kl9,
Kl12, Kl13, Kl10,
Kl14
Dostosowanie
form
użytkowania terenu na
okres przejściowy do
docelowego charakteru
siedlisk przyrodniczych
wynikającego ze zmiany
stosunków wodnych
Ol1, Ol4, Ol10,
Ol11, Ol12, Bu3,
Kl2, Kl4, Kl7, Kl8, Kl9
Dostosowanie
form
użytkowania terenu na
okres przejściowy do
docelowego
funkcjonowania
jako
tereny źródliskowe
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl8, Kl2, Kl7, Kl8,
Kl9, Kl10, Ol10, Kl14
Ponowne
zagospodarowanie
odzyskanych użytków
zielonych - funkcja
Proponowany
termin realizacji
Tworzenie
oraz
stosowanie
dokumentów operacyjnych i prawa
lokalnego
zgodnie
z
zasadą
elastyczności zaopatrzenia w wodę
Od roku 2015
Ujęcie
problemu
w
lokalnych
programach ochrony środowiska i
dokumentach planistycznych
Uprzedzające działania sprzyjające
korzystnym
scenariuszom
spontanicznego przekształcania siedlisk
przyrodniczych
i
zapobiegające
scenariuszom niekorzystnym
Ujęcie
problemu
w
lokalnych
programach ochrony środowiska i
dokumentach planistycznych
Uprzedzające oraz bieżące działania
sprzyjające
ochronie
źródlisk
i
optymalnemu użytkowaniu terenów
źródliskowych
Ekspertyza stanu użytków zielonych, w
tym ekosystemów łąkowych, pod kątem
odbudowy ich funkcji w przypadku
przywrócenia wysokiego poziomu wód
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
do roku 2016
str. 144
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
produkcyjna,
przyrodnicza,
krajobrazowa
10. Destrukcja (zatopienie,
podtopienie) lub znaczna
zmiana
warunków
siedliskowych
(uwilgotnienie) lasów na
terenach przewidywanych
do zatopienia/ podtopień
Ol8, Ol10, Ol12,
Ol15, Bu1/Bl1, Bu2,
Bu3, Bl2, Bl3, Bl5,
Bl7, Kl2, Kl4, Kl8,
Kl9, Kl10, K11, Kl13,
Kl14,
Ol1, Ol9, Bl4, Kl3, ,
Kl5, Kl6, Kl7, Bu6,
11. Znaczny napływ wód
obcych
do
systemu
kanalizacyjnego w wyniku
podniesienia się poziomu
wód gruntowych
Ol4, Ol5, Ol6, Ol7,
Ol8, Bl6, Bl3, Bl6,
Bl7, Bl8
Bu3, Kl10,
Ol1, Ol2, Ol3, Ol9,
Ol11, Ol13, Bl4
Bu6
Ol10, Bu1/Bl1, Bu2,
Bu6, Bl7, Bl3, Bu3,
Kl2, Kl4, Kl5, Kl6,
Kl13, Kl14
Dostosowanie
przedsięwzięć
w
gospodarce leśnej do
scenariusza likwidacji
kopalń
Ol2, Ol3,Ol4, Ol5,
Ol6, Ol7, Ol8, Ol9,
Bl3, Bl6, Bu3, Kl10
Ograniczenie napływu
wód
obcych
i
dostosowanie systemu
do
nowych
uwarunkowań
Proponowany
termin realizacji
gruntowych
Wprowadzenie ustaleń ekspertyzy
użytków zielonych do dokumentów
planistycznych
Odstąpienie,
w
zasięgu
przewidywanego zalania i podtopień, od
długoterminowych
zabiegów
pielęgnacyjnych i od nowych nasadzeń
lasu
Uprzedzające usuwanie lub przebudowa
drzewostanów
z
terenów
przewidzianych
do
zalania
lub
podtopienia
–
krocząco
z
wyprzedzeniem
Szczegółowa
inwentaryzacja
sieci
kanalizacyjnej oraz ocena stanu
technicznego urządzeń
Oszacowanie wielkości infiltracji do sieci
przy
wysokim
poziomie
wód
gruntowych
Wymiana/remont
najbardziej
nieszczelnych fragmentów sieci
Do roku 2018
od roku 2015
od roku 2018
Do roku 2016
Do roku 2016
Od roku 2018
str. 145
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
12. Okresowo niekorzystne
dla organizmów żywych
właściwości
chemiczne
wód wypływających na
powierzchnię terenu lub
pojawiających
się
w
zasięgu strefy korzeniowej
roślin
Ol8, Ol10, Ol12,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl2, Bl3, Bl9/Kl1,
Kl9, Kl10
Ol1, Ol9, Ol11, Bl4,
13.Podtopienia elementów
sieci komunikacyjnej – w
tym ważnych szlaków
drogowych (np. DK94) i/lub
kolejowych
–
poza
systemem rzecznym Białej i
jej dopływów
Ol12,
Ol14,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl3, Kl2, Kl4, Kl8,
Kl9, Kl10, Kl13,
Kl14,
Ol1, Ol2, Ol3, Ol9,
Ol11, Bl4, Bu6, Ol13
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
Ol11,
Ol12,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl3, Kl9, Kl10
Ol1, Ol2, Ol3, Ol6,
Ol11, Ol12, Ol13,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bu6, Bl3, Bl4, Bl3,
Kl2, Kl4, Kl8, Kl9,
Kl10, Kl13, Kl14
podstawą celów i
rozdziale 9
Dostosowanie
szczegółowych
sposobów
zagospodarowania
przyrodniczego
(np.
dobór gatunków roślin)
do
możliwej
zwiększonej
mineralizacji
wód
wypływających
na
powierzchnię terenu
Zapewnienie odpływu z
terenu do cieków –
przepusty w drogach i
nasypach
Proponowany
termin realizacji
Dostosowanie instalacji oczyszczających
do zwiększonych przepływów
Od roku 2018
Ujęcie problemu czasowego obniżenia
jakości wód w Planach Gospodarowania
Wodami w Zlewni
Uwzględnienie możliwego pogorszenia
właściwości chemicznych wód w
koncepcjach/projektach
urządzania
siedlisk przyrodniczych związanych z
korytarzami rzecznymi, źródliskami i
zbiornikami wodnymi
od roku 2018
Inwentaryzacja infrastruktury (drogi,
nasypy drogowe) pod kątem potrzeb
przystosowania
do
scenariusza
zaprzestania pompowania
Wykonanie inwentaryzacji systemu
melioracyjnego obszaru przyległego
Przyjęcie koncepcji przystosowania
infrastruktury (sieć drogowa, sieci
przesyłowe) i systemu melioracyjnego
do
scenariusza
zaprzestania
pompowania, wraz z systemem
monitoringu,
w
oparciu
o
Do roku 2016
od roku 2018
Do roku 2016
Do roku 2017,
str. 146
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
środowiskowych,
technicznych,
przestrzennych,
społecznych,
gospodarczych i finansowych
Przygotowanie
tymczasowych
i
całością odpływu powierzchniowego
wód do dolin (odwodnienie dróg, sieć
melioracyjna, gospodarka wodami
deszczowymi w strefie zabudowanej,
monitoring)
Przyjęcie projektów technicznych i
harmonogramów wykonawczych dla
stworzenia
systemu
odprowadzania/retencji/monitorowania
wód w lokalnych zlewniach, w tym dla
przystosowania
infrastruktury
do
nowych uwarunkowań hydrologicznych
oraz
dla
odtworzenia
systemu
melioracyjnego
Realizacja
systemu
odprowadzania/retencji wód w lokalnej
zlewni i dolinach, wraz systemem
monitoringu
odpływu
wód
Proponowany
termin realizacji
Do roku 2017,
wykorzystaniem
rezultatów
działania 1c
Do roku 2018 –
na
podstawie
rezultatu
działania 1c
Od roku 2018 –
następny)
str. 147
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
14.
Podtopienia
elementów
sieci
przesyłowych
Ol7, Ol8, Ol10,
Ol11, Ol12, Ol14,
Bu1/Bl1, Bu2, Bu3,
Bl6, Kl2, Kl9, Kl10,
Kl13, Kl14,
Ol1, Ol2, Ol3, Ol9,
Bl4, Bl8, Bu6, Ol13
15. Zjawisko „up-lifting”
wywołane podnoszeniem
się
poziomu
wód
gruntowych i skutkujące
deformacjami powierzchni
terenu i uszkodzeniami
infrastruktury
Ol5, Ol6,
Ol7,
Bu1/Bl1, Bl6, Kl9,
Kl10, Kl13,
Ol2, Ol3, Ol13, Bu6
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
Ol1, Ol2, Ol3, Ol7,
Ol10, Ol11, Ol12,
Ol13, Bu1/Bl1, Bu2,
Bu3, Bu6, Bl4, Bl6,
Bl8, Kl2, Kl9, Kl10,
Kl13, Kl14,
Ol2, Ol3, Ol5, Ol6,
Ol7, Ol13, Bl6, Kl9,
Kl10, Kl13, Bu6
podstawą celów i
rozdziale 9
Zapobieżenie
pojawieniu się sytuacji
awaryjnych i przerw w
dostawie mediów
Minimalizacja strat w
infrastrukturze
na
terenach przyległych,
minimalizacja i kosztów
społecznych
powierzchniowych
i
najpłytszego
poziomu wód podziemnych – wymiar
techniczny i organizacyjny, działania
wyprzedzające i krocząco – w miarę
zmiany stosunków wodnych
Uwzględnienie
potrzeb
budowy/
odbudowy
systemów
retencji
i
odwadniania oraz ryzyka podtopień w
planach inwestycyjnych dla terenów w
rejonie przewidywanych zalewisk
Uwzględnienie
prognozowanych
zalewisk w planach rozwoju i
modernizacji infrastruktury przesyłowej
Proponowany
termin realizacji
Od roku 2015
Od roku 2015
zjawiska up-liftingu
Od roku 2018
Opracowanie koncepcji przystosowania
infrastruktury do zjawiska up-liftingu,
Od roku 2018
Opracowanie i wdrażanie programu
przystosowania
infrastruktury
do
zjawiska up-liftingu
Od roku 2018
str. 148
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
16. Trwałe wyłączenie
terenów rolnych (T2a) z
produkcji
wywołane
zatopieniem/podtopieniem
lub trwała zmiana profilu
upraw wywołana zmianą
stosunków
wodnych
(większe uwilgotnienie)
Ol10, Bu2, Bl6, Bl7,
Bl9/Kl1, Kl2, Kl4,
Kl7, Kl9, Kl10
17. Pogorszenie warunków
dla
funkcjonowania
terenów przemysłowych
(T2c)
lub
centrów
usługowych
(T2d)
ze
względu na zmiany w
środowisku
wodnogruntowym
Bu1/Bl1, Bu2, Bl6,
Kl9, Kl10 K12
18. Pogorszenie warunków
funkcjonowania terenów
mieszkaniowych (T3a) ze
względu na zmiany w
Ol4, Ol5, Ol6, Ol7,
Ol8, Ol10, Ol11,
Ol12,Ol14, Bu1/Bl1,
Bu2, Bu3, Bl3, Bl6,
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Ol1, Bl4, Bl8, Kl5
Ol2, Ol3, Ol13
Ol1, Ol2, Ol3, Ol9,
Bl4, Bl8, Ol13, Kl3,
Kl6, Kl9
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
Ol10, Bu2, Bl4, Bl6,
Bl8, Bl7, Kl2, Kl4,
Kl5, Kl7, Kl9, Kl10
Dostosowanie
użytkowania
terenu
rolnego
na
okres
przejściowy
i
do
docelowego charakteru
siedlisk przyrodniczych
wynikającego ze zmiany
stosunków wodnych
Ol2, Ol3, Ol4, Ol6,
Ol7, Bu1/Bl1, Bu2,
Bl6, Kl9, Kl10 K12,
Ol13
Ol1, Ol2, Ol3, Ol4,
Ol5, Ol6, Ol7, Ol8,
Ol9, Ol10, Ol11,
Ol12, Ol13 Bu1/Bl1,
infrastrukturze
i
kosztów społecznych
infrastrukturze
i
kosztów społecznych
Proponowany
termin realizacji
gruntów
rolnych
w
zasięgu
przewidywanych zmian warunków
wodno-gruntowych
Od roku 2018
Wprowadzenie systemu informowania i
doradztwa dla użytkowników terenów
wodno-gruntowych
warunków
wodno-gruntowych
i
informowania
użytkowników
nieruchomości
infrastruktury i/lub użytkowania terenu
do przewidywanych zmian
przystosowania infrastruktury i/lub
użytkowania terenu do przewidywanych
zmian
warunków
wodno-gruntowych
i
informowania
użytkowników
nieruchomości
Od roku 2018
Od roku 2018
Od roku 2018
Od roku 2018
Od roku 2018
str. 149
środowisku
gruntowym
wodno-
19. Trwałe wyłączenie
terenów zieleni urządzonej
(T1b) z użytkowania lub
trwała zmiana warunków
siedliskowych
uwilgotnienienie)
20.
Uwolnienie
zanieczyszczeń do wód w
wyniku
zalania/podtopienia
sąsiedztwa hałd lub innych
składowisk odpadów
21. Możliwe oddziaływanie
na obiekty dziedzictw
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Bl7,Bl9/Bl8,
Kl2,
Kl10, Kl13, Kl14
Ol8
Bu1/Bl1, Bl3, Kl9
Bu3
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
Bu2, Bu3, Bl4, Bl3,
Bl6, Bl7, Bl8, Kl3,
Kl13,Kl14
-
-
Ol8
Bu1/Bl1, Bl3, Kl9
Bu3
Dostosowanie
użytkowania terenów
zielonych na okres
przejściowy
i
do
docelowych warunków
siedliskowych
w
związku ze zmianą
stosunków wodnych
Niedopuszczenie
uwolnienia
zanieczyszczeń
do
Niedopuszczenie
do
pogorszenia
stanu
Proponowany
termin realizacji
infrastruktury i/lub użytkowania terenu
do przewidywanych zmian
przystosowania infrastruktury i/lub
użytkowania terenu do przewidywanych
zmian
użytków
zielonych
zasięgu
wodno-gruntowych
użytków zielonych do przewidywanych
zmian
Od roku 2018
przystosowania użytków zielonych do
przewidywanych zmian
Od roku 2018
Rozpoznanie
skali
zagrożenia
i
wprowadzenie monitoringu
działań zabezpieczających
Od roku 2018
Inwentaryzacja
dóbr
kultury
w
kontekście zagrożeń i wprowadzenie
Od roku 2015
Od roku 2018
Od roku 2018
Od roku 2018
Od roku 2018
str. 150
W perspektywie
długoterminowej
przynajmniej na
fragmencie terenu
wysoce
prawdopodobne
czasowe lub stałe
zalewiska/
podtopienia
kultury (T.3c)
W perspektywie
długoterminowej
podniesienie
poziomu wód
gruntowych, lecz
mało
prawdopodobne
pojawienie się
wody na
powierzchni terenu
Tereny, na których
znajdują się
elementy
infrastruktury
związane z
usługami
publicznymi
podstawą celów i
rozdziale 9
obiektów
lub
minimalizacja szkód
Proponowany
termin realizacji
monitoringu
działań zabezpieczających/naprawczych
Od roku 2018
str. 151
Konkludując zapisy powyższej tabeli (tabela 58) stwierdzono, że w celu prowadzonych działań
zabezpieczających należy przeprowadzić szereg zadań organizacyjno-inwestycyjnych, zmniejszających
ryzyko wyłączenia z funkcjonowania części terenów analizowanego obszaru oraz maksymalnego
ograniczenia nakładów koniecznych na dostosowanie obszaru do nowych warunków. Działania
prowadzone według szczegółowo opracowanego harmonogramu należy oprzeć na rzetelnie
przeprowadzonej diagnozie stanu obejmującej m.in. inwentaryzację infrastruktury transportowej
oraz systemu melioracyjnego, a także stan sieci rzecznej. Weryfikacja aktualnego stanu oraz prognoza
zjawisk, które nastąpią po likwidacji zakładu górniczego muszą stać się motywem przewodnim
w budowie planów zagospodarowania przestrzennego oraz opracowywaniu dokumentów
planistyczno-strategicznych gmin w obszarze funkcjonalnym. Ich zapisy staną się, w pierwszej
kolejności, podstawą do działań koncepcyjnych i projektowych, a finalnie inwestycyjnych
dostosowujących tereny do nowych warunków gruntowo-wodnych, a w wybranych przypadkach do
pełnienia nowej funkcji. Konkretne działania inżynieryjne, będące efektem ustaleń prac
koncepcyjnych należy przewidzieć zarówno dla fazy odtwarzania się pierwotnych stosunków
wodnych jak i dla stanu docelowego, co może powodować konieczność prowadzenia inwestycji
„kroczących” wraz ze zmieniającą się sytuacją w zlewniach. Realizacja całego przedsięwzięcia
dostosowania obszaru do nowych warunków wymaga prowadzonego w sposób kompleksowy
monitoringu zarówno zachodzących zjawisk przyrodniczych jak i realizacji przyjętego harmonogramu
działań zabezpieczających.
Główne typy działań, koniecznych do zastosowania w celu eliminacji i/lub minimalizacji skutków
przewidywanych zmian hydrologicznych i hydrogeologicznych na obszarze funkcjonalnym:
Główne typy działań koniecznych do podjęcia w celu ograniczenia wpływu przewidywanych zmian
hydrologicznych i hydrogeologicznych na obszarze funkcjonalnym, podzielono następująco:
 działania monitorujące,
 działania organizacyjne,
 działania planistyczne,
 działania inwestycyjne,
Poniżej scharakteryzowano zadania, jakie powinny być realizowane w ramach powyżej wymienionych
działań.
Działania monitorujące:
 monitoring zmian stosunków wodnych z wykorzystaniem istniejącej i planowanej sieci
piezometrycznej,
 monitoring obserwacyjny powierzchni ziemi na obszarach, obecnie podmokłych oraz
obszarach potencjalnie wskazanych jako podmokłe lub w przyszłości podtopione,
 monitoring jakości i przepływu wody w ciekach (lokalny) i rzekach (ponadlokalny),
 monitoring ciągły zmian jakości wody w wodach podziemnych służących zaopatrzeniu
ludności,
 monitoring dopływu wód infiltracyjnych do istniejącego systemu kanalizacyjnego (sieć
kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków, wyloty wód opadowych),
Działania organizacyjne
 utworzenie ośrodka zajmującego się cykliczną oceną zmian na obszarze funkcjonalnych, tj.:
gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie, utrzymywanie obiektów obserwacyjnych
(piezometry, wodowskazy),
 cykliczna informacja przekazywana przez ośrodek do Powiatowego oraz Gminnego Centrum
str. 152


Zarządzania Kryzysowego,
cykliczne raporty przekazywane do władz lokalnych (Burmistrz, Wójt, Starosta) o zmianach
stosunków wodnych na obszarach zagrożonych,
informacja społeczeństwa, osób prawnych obecnie osadzonych na terenach zagrożonych o
zmianach stosunków wodnych,
Działania planistyczne
 szczegółowa inwentaryzacja infrastruktury (infrastruktura podziemna (np. kanalizacja,
wodociągi, gaz, teletechnika, itd.) infrastruktura naziemna (system melioracyjny, rowy
przydrożne, układ drogowy, sieci napowietrzne, itd.), dobra kultury itd. na obszarach obecnie
podmokłych i zagrożonych podtopieniem,
 koncepcje rozwiązań technicznych w zakresie działań prewencyjnych (np. drenaż, bieżące
odwodnienie, osuszenie terenu),
 koncepcje rozwiązań technicznych w zakresie działań zapobiegawczych dla obiektów
liniowych (np. dla dróg: budowa rowów, drenażu, zbiorników retencyjnych suchych lub
mokrych, możliwość posadowienia pompowni, itd.),
 wytyczne projektowe dla obiektów nowobudowanych w zakresie ochrony ich przed
niekorzystnym zmian stosunków wodnych (np. podmokłość, podtopienie),
 uwzględnienie w dokumentach strategicznych (np.: studium uwarunkowań, strategia
rozwoju, lokalne plany rozwoju, program ochrony środowiska, plan gospodarki odpadami,
itd.) zmian ze stosunków gruntowo – wodnych,
 cykliczna analiza istniejących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
w zakresie wpływu zachodzących zmian na obowiązujące zapisy i dopuszczenia,
 wprowadzanie zmian w MPZP wynikających z wpływu zmian hydrologicznych
i hydrogeologicznych,
 uwzględnianie zmian hydrologicznych i hydrogeologicznych na etapie projektowania
infrastruktury naziemnej i podziemnej, dróg, obiektów budowlanych,
Działania inwestycyjne
 budowa systemu drenażu na obszarach obecnie podmokłych wraz z system ich odwodnienia,
 budowa systemu drenażu na obszarach zagrożonych podmokłością, w celu zabezpieczania ich
przed niepożądanym wpływem wód gruntowych (np. podtapianie piwnic),
 utrzymywanie drożności rowów (np. pogłębienie) wraz z budową zbiorników, na których
będzie można zastosować system pompowy lub przeznaczyć na zagospodarowanie
rekreacyjne,
 zabezpieczanie infrastruktury drogowej, poprzez wykonywanie przepustów, utrzymanie
rowów, na terenach podmokłych,
 przebudowa infrastruktury podziemnej na obszarach, które docelowo zostaną zalane wodą,
 podnoszenie dróg wraz z infrastruktura towarzyszącą na obszarach, które w przyszłości będą
zalane wodą,
 przenoszenie dóbr kultury (np. kapliczki) z obszarów zalanych,
 utrzymywanie drożności (spadków) cieków, rzek w celu zapewnienia przyjęcia dodatkowej
ilości wody z terenów odwadnianych,
 budowa zbiorników wodnych, które mogą być wykorzystywane np. rekreacyjnie, do celów
p.poz (na terenach leśnych),
 budowa systemu melioracyjnego, drenarskiego pozwalającego na grawitacyjny spływ wody z
terenów podmokłych do cieków powierzchniowych.
str. 153
9. Strategia przewidywanych działań naprawczych
Strategia przewidywanych działań naprawczych w świetle ustaleń prognozowanego przebiegu i skali
potencjalnego wpływu odtwarzania się stosunków wodnych w strefie oddziaływania likwidowanej
kopalni ZGH Bolesław (leja depresji) będzie koncentrować się na pięciu współzależnych obszarach
strategicznych działań:
1) Planowanie i wdrażanie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym, wydawania decyzji
administracyjnych, wyłączeń czasowych i stałych z użytkowania, określania stopnia
zainwestowania, formułowania zasad użytkowania (w tym posadawiania i podpiwniczania
budynków lub stosowania szczególnych technologii budowlanych) terenów wskazanych jako
zagrożone i określone I i II klasą ryzyka, ustalenie nowych form użytkowania wraz z analizą
powiązań funkcjonalnych i przestrzennych oraz zasad ubezpieczania majątku.
2)
Wdrażanie Wieloetapowego Planu Rozwojowego Obszaru Funkcjonalnego (WPR) zawierający
ogólny scenariusz rozwoju obszaru ze szczególnym uwzględnieniem tych terenów, które ze
względu na koncentrację usług publicznych charakteryzują się wysokimi kosztami społecznymi
(kategoria I), obejmującego działania inwestycyjne w zakresie zabezpieczenia terenów
i obiektów zagrożonych podtopieniami (zabezpieczenia hydrotechniczne, przepusty,
pompownie itp.), program przesiedleń, przenoszenia obiektów, budowy nowych w oparciu
o wyniki analiz kosztów i korzyści i internalizacji kosztów środowiskowych.
3) Prowadzenie stałego monitoringu obszarów zagrożonych oraz dynamiki procesu odtwarzania
się stosunków wodnych na tych obszarach oraz w ich sąsiedztwie również poza lejem depresji
(środowiskowy monitoring prewencyjny oraz oparty o system RTC).
4) Wieloletnia, kompleksowa analiza, wycena i ocena skutków społecznych, gospodarczych
i środowiskowych jako składowe optymalizacji procesu decyzyjnego (zarządzania zmianą)
w obszarze funkcjonalnym. Dane z wieloletniej analizy wraz z danymi monitoringu
środowiskowego będą źródłem praktycznej wiedzy o negatywnych i pozytywnych (np.
związanych z możliwością świadczenia usług ekosystemowych) aspektach przebiegu zjawisk
odtwarzania stosunków wodnych na terenie obszaru funkcjonalnego i w jego sąsiedztwie (np.
poprzez powołanie odrębnej jednostki o charakterze ośrodka badań i analiz - Instytut Olkuski).
5) Prowadzenie działań edukacyjnych, akcji informacyjnych, stałego dialogu z interesariuszami,
budowanie sieci współpracy instytucjonalnych również na szczeblu regionalnym i centralnym
komunikowania i uzasadniania podejmowanych działań w ramach WPR, wskazywaniu nowych
szans i możliwości.
Kluczowym zagadnieniem dla powodzenia strategii przewidywanych działań naprawczych jest
zapewnienie wydolnych procedur administracyjnych, skuteczne zarządzanie zmianą przy
zagwarantowaniu zasobów organizacyjnych, rozwiązań prawnych i źródeł finansowych oraz
wdrożenie systemu informowania i edukowania szerokiej grupy interesariuszy.
9.1 Wyzwania strategiczne – priorytety i cele szczegółowe
Wyzwanie główne: Odtworzenie się sieci hydrograficznej zbliżonej do naturalnej, wzbogaconej
o kanały oraz antropogeniczne zbiorniki w wyrobiskach/zapadliskach. Zakładany rok graniczny:
2018 jest rokiem wyłączenia pomp kopalnianych.
str. 154
Cel ogólny: dostosowanie polityki i praktyki gospodarczej, społecznej, środowiskowej i przestrzennej
w skali całego obszaru funkcjonalnego i w skali poszczególnych gmin do nowych uwarunkowań
wynikających z odtwarzania się sieci hydrograficznej oraz ewentualnych podtopień.
Działania wstępne dla realizacji celu ogólnego:
1. Powołanie ośrodka i systemu koordynacji (rozwiązania organizacyjne i procedury) decyzji,
realizacji i monitorowania działań w skali całego obszaru i poszczególnych gmin dotkniętych
problemami wynikającymi z likwidacji kopalni(sposób: np. uchwały rad gmin, i/lub powołanie
stowarzyszenia lub związku celowego. Rekomenduje się, aby w ciągu najbliższego roku lub
dwóch wybrać najlepszą formułę).
2. Wypracowanie wspólnego, ogólnego scenariusza rozwoju obszaru, integrującego aspekty
gospodarcze, społeczne i przestrzenne w kontekście przewidywanych skutków likwidacji
kopalni, wraz z mechanizmem jego aktualizacji.
3. Wdrożenie systemu zarządzania i monitoringu środowiskowego, gospodarczego, społecznego
i przestrzennego obejmującego:
a) przetwarzanie danych i wizualizowanie informacji o zachodzących zjawiskach
i problemach z nimi związanych. Centralny punkt systemu: platforma cyfrowa ujmująca
w wymiarze przestrzennym przewidywane scenariusze zjawisk, ich aktualny stan
i dotychczasowy przebieg (np. w odniesieniu do środowiska: rozmieszczenie cieków
wodnych, zbiorników wodnych, źródlisk, terenów podmokłych, terenów narażonych na
okresowe podtapianie, przepływy, poziom wód gruntowych, jakość wód podziemnych
i powierzchniowych);
b) wykorzystywanie gremiów doradczych /eksperckich dla:
interpretacji i cyklicznej oceny skuteczności podejmowanych działań w odniesieniu
do danych i wniosków z monitoringu (część A i B),
przestrzennej integracji aspektów: środowiskowego, gospodarczego, społecznego,
finansowego,
wdrożenia metod i procedur oceny planowanych i realizowanych działań
w kategoriach kosztów i korzyści,
planowania działań z uwzględnieniem bieżących i perspektywicznych możliwości
pozyskiwania wsparcia (w tym środków finansowych) dla przedsięwzięć
przystosowawczych/naprawczych,
formułowania zaleceń, rekomendacji i programowania działań, rozwiązań
technicznych i organizacyjnych wspomagających proces zarządzania zmianą
w obszarze funkcjonalnym.
str. 155
Scenariusz rozwoju obszaru
Decyzja ośrodka
koordynującego
Dane, zapytania
Realizacja i nadzór nad
realizacją działań
Odpowiedzi,
propozycje
rozwiązań
Ocena efektów działań
Przygotowanie nowej
decyzji
Rysunek 15
System wspomagania decyzji
(analiza danych, wizualizacja
danych i rezultatów analiz,
opracowania eksperckie)
Schemat zarządzania zmianami na obszarze funkcjonalnym
Powyższy rysunek w sposób schematyczny przedstawia złożony proces cyklicznego podejmowania
działań, analizowania ich skutków (ocena efektów działań) i wprowadzania działań korygujących.
Niezmiernie istotną rolę w prawidłowym przebiegu procesu zarządzania zmianą i zapewnieniu jego
trwałości będzie pełnił „ośrodek koordynujący”, którego powołanie i nadania mu odpowiednich
kompetencji jest jednym z kluczowych elementów działań wstępnych.
9.2 Priorytety, cele i kierunki działań
Poniższy rozdział zawiera strukturę priorytetów, celów i kierunków działań strategicznych, które
stanowią siatkę logiczną przedmiotowej strategii i będą służyły osiągnięciu celu ogólnego
sformułowanego dla obszaru funkcjonalnego w świetle wyzwań związanych z ewentualnymi
podtopieniami na obszarach znajdujących się w strefie oddziaływania działalności górniczej
likwidowanej kopalni ZGH Bolesław.
Cele szczegółowe:
Wyzwanie 1: Przestrzenie publiczne i dobytek ludności zagrożone w zasięgu przewidywanych
podmokłości/podtopień.
Priorytet 1:
Podtrzymanie i zwiększenie dobrostanu społecznego i bezpieczeństwa publicznego.
Cele szczegółowe:
1A.
Zminimalizowanie utraty wartości nieruchomości w strefie mieszkaniowej i przestrzeni
publicznej.
Kierunki działań:
1A1. Wyznaczenie obiektów strefy mieszkaniowej priorytetowych dla obszaru funkcjonalnego
w aspekcie ochrony istniejących zasobów.
1A2. Wyprzedzające zabezpieczanie priorytetowych obiektów przed skutkami negatywnych zmian
hydrogeologicznych i hydrologicznych.
1B.
Podtrzymanie ciągłości funkcjonowania usług publicznych w obszarze funkcjonalnym.
str. 156
Kierunki działań:
1B1. Wyprzedzające rozpoznawanie potencjalnych zagrożeń dla usług publicznych obszaru
funkcjonalnego w związku z przewidywanymi miejscowymi zmianami warunków
hydrologicznych i hydrogeologicznych.
1B2. Wyznaczenie obiektów usług publicznych priorytetowych dla obszaru funkcjonalnego
w kontekście ochrony istniejących zasobów.
1B3. Zabezpieczanie priorytetowych obiektów przed skutkami negatywnych zmian
1B4. Zbudowanie mechanizmu koordynacji usług publicznych łączącego skalę gminy i skalę
ponadgminną w warunkach zmian.
1C.
Zbudowanie konsensusu społecznego wokół zmian w przestrzeni publicznej i strefie
mieszkaniowej.
Kierunki działań:
1C1. Stworzenie jednolitego systemu informowania społeczności (w tym wizualizacja na
platformie cyfrowej) o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla nieruchomości
i planowanych/przeprowadzonych działaniach przystosowawczych/naprawczych.
1C2. Stworzenie polityki i mechanizmu wsparcia (finansowego i niefinansowego) dla gospodarstw
domowych dotkniętych skutkami zmian hydrogeologicznych i hydrologicznych.
1D.
Dostosowanie systemów zarządzania i reagowania kryzysowego do nowych wyzwań
związanych z odtwarzaniem się sieci hydrograficznej oraz występowania ewentualnych podtopień.
Kierunki działań:
1D1. Wykorzystywanie systemu koordynacji zarządzania i monitorowania do diagnozowania
i prognozowania zmian zasięgu terenów zagrożonych skutkami zdarzeń o cechach
nadzwyczajnych.
1D2. Dostosowywanie rozwiązań organizacyjnych, wyposażenia i współpracy służb do
pojawiających się nowych obszarów i rodzajów zagrożeń dla terenów w zasięgu
Wyzwanie 2: Strefa usługowa, przemysłowa i transportowa w zasięgu przewidywanych
Priorytet 2:
Dostosowanie profilu gospodarczego obszaru do zmienionych uwarunkowań
Cele szczegółowe:
2A.
Zapewnienie funkcjonowania dotychczas istniejącej strefy usługowej i przemysłowej.
Kierunki działań:
2A1. Wyznaczenie obiektów strefy przemysłowej i usługowej priorytetowych dla obszaru
funkcjonalnego .
2A2. Zabezpieczanie priorytetowych obiektów przed skutkami negatywnych zmian
2A3. Stworzenie polityki i mechanizmu wsparcia (finansowego i niefinansowego) dla firm
dotkniętych skutkami zmian hydrogeologicznych i hydrologicznych.
str. 157
2B.
Dostosowanie przedsięwzięć rozwojowych w tym inwestycyjnych w sferze usługowej
i przemysłowej do przyszłych uwarunkowań hydrologicznych i hydrogeologicznych.
Kierunek działań:
2B1. Uwzględnienie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach dotyczących
rozmieszczenia i profilu inwestycji.
2B2. Preferowanie terenów poprzemysłowych, pogórniczych i pozurbanizowanych przy
planowaniu przedsięwzięć rozwojowych i przemysłowych z poszanowaniem terenów
zielonych.
2C.
Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania dotychczasowych systemów transportowych.
Kierunki działań:
2C1. Preferowanie rozwiązań służących docelowemu zachowaniu dotychczasowej sieci
transportowej.
2C2. Trwałe zabezpieczenie obiektów infrastrukturalnych transportu publicznego będących
w zasięgu przyszłych podmokłości/podstopień.
2C3. Dostosowanie sieci dróg technicznych służących zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego
(np. pożarowych) do nowych uwarunkowań.
2D.
Dostosowanie przedsięwzięć inwestycyjnych w sferze transportu do przyszłych
uwarunkowań hydrologicznych i hydrogeologicznych.
Kierunki działań:
2D1. Uwzględnienie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach dotyczących inwestycji
w infrastrukturę drogową/kolejową
2D2. Dostosowanie sieci szlaków pieszych, rowerowych i wodnych do przyszłych warunków
2E.
Dostosowanie systemu zaopatrzenia sfery produkcji i usług w wodę, odprowadzania
i oczyszczania ścieków do nowych uwarunkowań oraz uniknięcie zanieczyszczania wód.
Kierunki działań:
2E1. Zapewnienie dostaw wody oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków na potrzeby
działalności firm usługowych i przemysłowych.
2E2. Preferowanie systemów retencjonowania i wtórnego wykorzystania wód opadowych
i roztopowych przez firmy (np. obiegi zamknięte) i w przestrzeni komunalnej.
2E3.
Zapewnienie dywersyfikacji źródeł poboru wody w zależności od poziomu zapotrzebowania,
warunków hydrochemicznych i potrzeb ochrony powierzchni terenu przed wypływem wód
silnie mineralizowanych.
2E4. Zabezpieczenie zasobów wód przed zanieczyszczeniem substancjami zdeponowanymi
w gruncie.
2F.
Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania zbiorowego systemu zaopatrzenia w wodę
i odprowadzania ścieków oraz systemów indywidualnych.
Kierunki działań:
2F1. Zapewnienie ciągłości dostaw wody o odpowiedniej jakości na obszarze funkcjonalnym
z uwzględnieniem dywersyfikacji źródeł zasilania.
2F2. Zapewnienie ciągłości odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz wód opadowych
i roztopowych na obszarze funkcjonalnym.
2F3. Dostosowanie indywidualnych systemów gospodarki ściekowej do zmieniających się
warunków gruntowo-wodnych.
2F4. Preferowanie korzystania ze zbiorowego systemu zaopatrzenia w wodę zamiast systemów
indywidualnych.
str. 158
2G.
Wykorzystanie nowego potencjału usług, w tym usług publicznych powstałego w wyniku
zmian hydrologicznych.
Kierunki działań:
2G1. Wykorzystanie
potencjału
rekreacyjnego
związanego
z
odtwarzającymi
się
i antropogenicznymi wodami powierzchniowymi.
2G2. Aktywizacja turystyczna wynikająca ze wzrostu atrakcyjności krajobrazu i odtworzenia
korytarzy ekologicznych.
2G3. Kreowanie wielofunkcyjnych przestrzeni związanych z rekreacją, turystyką i usługami.
2H.
Dostosowanie rolnictwa do zmiany warunków siedliskowych.
Kierunki działań:
2H1. Odtworzenie systemów melioracyjnych w przestrzeni rolniczej, poczynając od górnej części
zlewni Białej.
2H2. Bieżące dostosowywanie form gospodarki rolnej i struktury upraw do zmiany uwilgotnienia
2H3. Odstąpienie od podejmowania działalności rolnej o wieloletnim okresie zwrotu na obszarach
przyszłych zalewisk/podtopień.
Wyzwanie 3:
Priorytet 3:
Zmiany w ekosystemach na terenach w zasięgu podmokłości/podtopień.
Wykorzystanie zmian warunków wodnych i wodno-gruntowych do zwiększenia
i optymalnego wykorzystania kapitału przyrodniczego.
Cele szczegółowe:
3A.
Dostosowanie gospodarki leśnej do zmiany warunków siedliskowych.
Kierunki działań:
3A1. Odstąpienie, w zasięgu przewidywanych zalewisk, od długoterminowych zabiegów
pielęgnacyjnych i od nowych nasadzeń lasu.
3A2. Uprzedzające usuwanie istniejących drzewostanów z terenów przewidzianych do zalania.
3A3. Uprzedzające dostosowanie gospodarki leśnej (przebudowa drzewostanów, nasadzenia itd.)
do zmian typów siedlisk wynikających ze zmiany uwilgotnienia (zwłaszcza w zasięgu
przewidywanych podmokłości).
3A4. Sprzyjanie odbudowie łęgów w dolinach rzecznych
3B.
Dostosowanie gospodarki przestrzennej do zjawisk kształtujących nowe zasoby zielonej
infrastruktury.
Kierunki działań:
3B1. Zagospodarowanie zbiorników wodnych, mokradeł, dolin rzecznych i źródlisk jako zielononiebieskiej infrastruktury, w oparciu spójną koncepcję obejmującą wszystkie gminy.
3B2. Dostosowanie inwestycji w nową infrastrukturę kubaturową i liniową do perspektywicznego
zasięgu zalewisk i mokradeł oraz do docelowych zasobów przyrodniczych.
3C.
Wykorzystanie nowego potencjału usług ekosystemowych z poszanowaniem potencjału
dotychczas istniejącego.
Kierunki działań:
3C1. Zapewnienie – w okresie przejściowym – minimalnego przepływu biologicznego w rzece
Białej i Sztolni Ponikowskiej.
3C2. Neutralizacja – w okresie przejściowym – zagrożeń wynikających z nagromadzenia
zanieczyszczeń w osadach rzecznych oraz z przewidywanej zmiany chemizmu wód.
3C3. Wykorzystanie dolin rzecznych i zbiorników wodnych jako przestrzeni łączących funkcje
przyrodnicze, estetyczne, rekreacyjne, turystyczne i zaopatrujące.
str. 159
3C4.
3C5.
Odbudowa trwałych użytków zielonych, w tym łąk na terenach o przywracanym wysokim
poziomie wód gruntowych.
Dostosowanie form użytkowania terenu do potrzeby zrównoważonego gospodarowania
odtwarzającymi się mokradłami, źródliskami, oczkami wodnymi i ekotonami na styku siedlisk
o różnym stopniu uwilgotnienia.
3D.
Dostosowanie ochrony przyrody (w tym NATURA 2000 i obiektów chronionych prawem
krajowym) do nowych uwarunkowań będących wynikiem odtwarzania się sieci
hydrograficznej.
Kierunki działań:
3D1. Zachowanie dotychczasowego charakteru Pustyni Błędowskiej.
3D2. Dostosowanie pozostałych obiektów chronionych do zmieniających się warunków wodnych
i wodno-gruntowych (z uwzględnieniem ewentualnej zmiany charakteru/zakresu działań
ochronnych).
3D3. Wprowadzanie indywidualnych (lokalnych) form ochrony przyrody w miejscach, gdzie
korzyści z nowych (odtwarzających się) siedlisk (w tym chronionych prawem) są większe niż
korzyści z funkcji produkcyjnej lasu, lub gospodarki rolnej, lub gospodarki wodnej.
3D4. Wzbogacenie zasobów gatunków chronionych i siedlisk chronionych na terenach objętych
ochroną i poza nimi - np. przenoszenie zanikających stanowisk gatunków do nowych siedlisk
lub czynne wspomaganie odtwarzania złożonych ekosystemów na nowych siedliskach
związanych z wodą.
Wyzwanie 4: Zagrożone dziedzictwo kulturowe obszaru funkcjonalnego w związku
z przewidywaną zmianą związaną z odtwarzaniem się sieci hydrograficznej oraz
występowania ewentualnych podtopień.
Priorytet 4:
Zachowanie dziedzictwa kulturowego w przyszłym użytkowaniu obszaru
funkcjonalnego.
Cele szczegółowe:
4A.
Zachowanie
elementów
krajobrazu
kulturowego
terenów
w
zasięgu
Kierunki działań:
4A1. Adaptowanie cennych krajobrazów kulturowych i półnaturalnych w przestrzeni wiejskiej
i podmiejskiej do nowych warunków.
4A2. Zabezpieczenie materialnych obiektów dziedzictwa kulturowego znajdujących się na
wiejskich i podmiejskich terenach zagrożonych podtopieniami.
4B.
Zaadaptowanie wartościowych kulturowo elementów dziedzictwa przemysłu i górnictwa
do nowych funkcji w zasięgu podmokłości/podtopień.
Kierunki działań:
4B1. Adaptowanie cennych kulturowo elementów krajobrazu przemysłowego i górniczego do
nowych form użytkowania terenu.
4B2. Zabezpieczenie materialnych obiektów dziedzictwa przemysłowego i górniczego na terenach
zagrożonych podtopieniami.
Wyzwanie 5: Zagrożenie czasowym wyłączeniem z użytkowania fragmentów terenu lub
znaczących elementów infrastruktury w okresie od zaprzestania pompowania do
ustabilizowania się warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych.
str. 160
Priorytet 5:
Podtrzymanie ciągłości użytkowania obszaru funkcjonalnego przez cały okres
zmiany warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych.
Cele szczegółowe:
5A.
Uniknięcie strat w infrastrukturze wynikających ze zmieniających się warunków
Kierunki działań:
5A1. Zbudowanie mechanizmu integracji danych o infrastrukturze z danymi z monitoringu
i scenariuszami zmian.
5A2. Realizowanie przedsięwzięć zabezpieczających przed stratami (dążenie do unikania
konieczności podejmowania działań naprawczych).
5A3. Realizacja działań naprawczych w miejscach gdzie niemożliwe były działania zabezpieczające.
5B.
Zachowanie ciągłości funkcjonowania systemów opartych o infrastrukturę (kubaturową
i liniową) w zmieniających się warunkach hydrologicznych i hydrogeologicznych.
Kierunki działań:
5B1. Zbudowanie
międzybranżowego
mechanizmu
koordynacji
działań
naprawczych/zabezpieczających.
5B2. Zbudowanie mechanizmu koordynacji działań naprawczych i zabezpieczających między skalą
miejsca, skalą lokalną i ponadlokalną.
5C.
Uniknięcie czasowego wyłączenia z użytkowania terenów niezabudowanych znajdujących
się w zasięgu docelowych podmokłości/podtopień w okresie zmiany warunków
Kierunki działań:
5C1.
Stworzenie mechanizmów zapewniających optymalne, tymczasowe użytkowanie terenów
zielonych w okresie przejściowym (przestrzeń rolnicza, przyrodnicza).
5C2. Wprowadzanie w dawnych dolinach rzecznych i w rejonie kanałów elementów użytkowania
terenu sprzyjających późniejszemu wprowadzeniu form docelowych.
str. 161
10.
Przedsięwzięcia strategiczne i wspomagające w odniesieniu do
zidentyfikowanych grup usług publicznych
Niniejszy rozdział zawiera opis zakresu oraz kolejności działań strategicznych, jakie należy podjąć
w odniesieniu do wyszczególnionych w tabelach 59-86 poszczególnych obiektów i miejsc, w których
świadczone są usługi publiczne, zlokalizowanych na terenie obszarów zagrożonych podtopieniem w
skutek odtwarzania się quasi-naturalnych stosunków wodnych.
Dla każdego z obiektów/miejsc dokonano kategoryzacji kosztów społecznych oraz kosztów
zabezpieczających i naprawczych.
Przyjęta w pracy kategoryzacja kosztów społecznych, dokonana została z uwaględnieniem charakteru
miejsca/obiektu (emocjonalnego, kulturowego, wyznaniowego, itp.), a także jego istotności dla
lokalnej społeczności w rozumieniu dostępności do podstwowych świadczeń publicznych w zakresie
uług tj. edukacja czy podstawowa opieka zdrowotna. W ramach pracy analiza kosztów społecznych
przeprowadzona została w oparciu na następujące kategorie:
I.
koszty wynikające z wystąpienia skutków długotrwałych, nieodwracalnych,
II.
koszty wynikające z wystąpienia skutków długotrwałych, odwracalnych,
III.
koszty wynikające z wystąpienia skutków krótkotrwałych, odwracalnych, w wyniku których
możliwe będą czasowe utrudnienia.
Koszty zabezpieczające i naprawcze rozpatrywane były w następujących kategoriach:
I.
koszty związane z prowadzeniem stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu
pozyskania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu,
II.
koszty związane z realizacją działań prewencyjnych, zabezpieczających, w tym również
działań administracyjnych, planistycznych, przygotowawczych i inwestycyjnych polegających
na zabezpieczeniu inwestycji / obiektu,
III.
koszty związane z przeniesieniem lub całkowitą likwidacją obiektu, uwzględniające także
koszty związane z realizacją działań administracyjnych, planistycznych, przygotowawczych i
inwestycyjnych polegających na budowie nowego obiektu, zabezpieczeniu,
likwidacji/wyburzeniu obiektu podtopionego.
Niezwykle trudnym jest określenie czasu, w którym dojdzie do pojawienia się widocznych na
powierzchni terenu skutków zmian hydrologicznych i hydrogeologicznych. Na podstawie posiadanych
dokumentacji i danych można prognozować, że skutki te pojawią się w okresie od kilku do kilkunastu
lat od zakończenia eksploatacji i likwidacji kopalni, a w niektórych szczególnych przypadkach w
zależności od specyfiki terenu i budowy geologicznej nawet w okresie kilkudziesięciu lat. Dlatego też,
kolejność działań strategicznych została odniesiona do tempa wystąpienia zjawisk hydrologicznych i
hydrogeologicznych związanych z odtwarzaniem się naturalnych stosunków wodnych na terenie
obszaru funkcjonalnego.
10.1 Oświata i wychowanie oraz edukacja
Olkusz
Wykaz obiektów zagrożonych
Na terenie gminy Olkusz, w obszarze zagrożenia podtopieniem znajdują się następujące obiekt
edukacyjne: Szkoła Podstawowa nr 5 im. M. Bylicy oraz Przedszkole nr 4.
Skala zagrożenia
Obiekty Szkoły Podstawowej nr 5 im. M. Bylicy oraz Przedszkola nr 4 położone są w na terenie
bezpośrednio zagrożonym podtopieniami, na którym odtworzą się naturalne zalewiska (Ol7). Zgodnie
str. 162
z przyjętą kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą (podtapiania) wyznaczonych
stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym obszar Ol7, uzyskał w 5-cio stopniowej skali klasę
V, co oznacza, że tereny na których zlokalizowane są obiekty, ulegną podtopieniu w końcowym
etapie odtwarzania się stosunków wodnych.
Działania strategiczne i wspomagające
Ze względu na klasę obszarów pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia oraz ich
położenia względem wewnętrznego i zewnętrznego leja depresji (klasa V), a także ze względu na
charakter obiektów rekomenduje się, aby w pierwszej kolejności podjąć działania polegające na
stałym monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym
stopniu podtopienia terenu oraz podjęcia współpracy z jednostkami administracji terenowej
w zakresie zabezpieczenia i przygotowania jednostki do reagowania kryzysowego. W przypadku
wystąpienia pogorszenia się warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych rekomenduje się
przeprowadzenie niezbędnej kampanii informacyjnej i edukacyjnej w ramach jednolitego systemu
informowania społeczeństwa, podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym,
a następnie wdrożenie działań inwestycyjnych. Ze względu na fakt, iż obiekt Szkoły Podstawowej nr
5 im. M. Bylicy oraz Przedszkola nr 4 położone są na terenie, na którym odtworzą się naturalne
zalewiska (Ol7) i może dość do ich podtopienia bądź zalania, zaleca się w kolejnych krokach podjęcie
działań polegających na wyznaczeniu na terenie gminy, w oparciu o analizy przestrzenno-społeczne,
miejsc - terenów (budowa nowych budynków) lub obiektów (adaptacja) gdzie przeniesione zostaną
dotychczasowe funkcje.
W tabeli poniżej przedstawiono kierunki działań uwzględniające charakter obiektów oświatowych
zlokalizowanych w gminie Olkusz.
Tabela 59
Nazwa obiektu
Szkoły podstawowe
Szkoła
Podstawowa Nr 5
im. M. Bylicy
Przedszkola
Przedszkole Nr 4 w
Olkuszu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów oświatowych i wychowawczych oraz edukacyjnych w
gminie Olkusz
Adres
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
zabezpieczających i
naprawczych
I
II
III
Kolejność działań
strategicznych
I
II
III
ul. Cegielniana
24, 32-300 Olkusz
Ol7
V
X
X
X
1D1
1D2
5A1
1B1
1B2
1C1
1B4
5B1
5B2
1A2
1B3
5A2
5A3
ul. Rabsztyńska
25, 32-300 Olkusz
Ol7
V
X
X
X
1D1
1D2
5A1
1B1
1B2
1C1
1B4
5B1
5B2
1A2
1B3
5A2
5A3
Bolesław
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty oświatowe, wychowawcze
i edukacyjne znajdujące się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są poza obszarami
zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami.
str. 163
Dla obiektów edukacyjnych zlokalizowanych na terenie gminy Bolesław nie ma konieczności
podejmowania działań wdrożeniowych, inwestycyjnych, związanych z likwidacją, budową lub
adaptacją obiektów. Zaleca się jednak prowadzenie monitoringu i bieżącej kontroli poziomu wód
gruntowych na całym obszarze funkcjonalnym, w celu weryfikacji założonych scenariuszy
odtwarzania się stosunków wodnych.
Bukowno
Skala zagrożenia
i edukacyjne znajdujące się na terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są poza obszarami
Działania strategiczne
Dla obiektów edukacyjnych zlokalizowanych na terenie gminy Bukowno nie ma konieczności
Klucze
Skala zagrożenia
i edukacyjne znajdujące się na terenie gminy Klucze, zlokalizowane są poza obszarami
Dla obiektów edukacyjnych zlokalizowanych na terenie gminy Klucze nie ma konieczności
10.2 Ochrona zdrowia
Olkusz
Na terenie gminy Olkusz, w obszarze zagrożenia podtopieniem znajduje się obiekt opieki zdrowotnej
– przychodnia NZOZ Nowy Szpital, położony przy ul. Żuradzkiej 21.
Skala zagrożenia
Obiekt przychodni NZOZ Nowy Szpital położony jest w na terenie powyrobiskowym, na którym
powstanie antropogeniczne zalewisko (Ol8). Zgodnie z przyjętą kategoryzacją, dotyczącą kolejności
wypełniania się wodą (podtapiania) wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze
funkcjonalnym, obszar Ol8 uzyskał w 5-cio stopniowej skali klasę V, co oznacza, że teren na którym
zlokalizowane jest obiekt, ulegnie podtopieniu w końcowym etapie odtwarzania się stosunków
wodnych.
str. 164
Ze względu na klasę obszaru (klasa V) pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia
oraz ich położenia względem wewnętrznego i zewnętrznego leja depresji, a także ze względu na
charakter obiektu rekomenduje się aby w pierwszej kolejności podjąć działania polegające na stałym
monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu
podtopienia terenu oraz podjąć współpracę z jednostkami administracji terenowej w zakresie
zabezpieczenia i przygotowania jednostki. W przypadku wystąpienia pogorszenia się warunków
hydrologicznych i hydrogeologicznych rekomenduje się przeprowadzenie niezbędnej kampanii
informacyjnej i edukacyjnej w ramach jednolitego systemu informowania społeczeństwa, podjęcie
działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym, a następnie wdrożenie działań inwestycyjnych. Ze
względu na fakt, iż obiekt przychodni NZOZ Nowy Szpital w Olkuszu położony jest na terenie, na
którym powstanie antropogeniczne zalewisko (Ol8) i może dojść do jego całkowitego zalania, zaleca
się w kolejnych krokach rozważenie podjęcia działań polegających na wyznaczeniu na terenie gminy,
w oparciu o analizy przestrzenno-społeczne, miejsc lub obiektów gdzie mogą zostać przeniesione
dotychczasowe funkcje.
W tabeli poniżej przedstawiono kierunki działań uwzględniające charakter obiektów ochrony zdrowia
zlokalizowanych w gminie Olkusz.
Tabela 60
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów ochrony zdrowia w gminie Olkusz
Adres
Poradnia / przychodnia
NZOZ Nowy
ul. Żuradzka 21,
Szpital w
32-300 Olkusz
Olkuszu
Symbol
obszar
Ol8
Klasa
(I-V)
V
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
5A1
1B1.
1B2.
1C1.
1B4
5B1
5B2
1A2
1B3
5A2
5A3
Bolesław
Skala zagrożenia
i edukacyjne znajdujące się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są poza obszarami
Dla obiektów edukacyjnych zlokalizowanych na terenie gminy Bolesław nie ma konieczności
Bukowno
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty ochrony zdrowia znajdujące się na
terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
str. 165
Dla obiektów ochrony zdrowia zlokalizowanych na terenie gminy Bukowno nie ma konieczności
podnoszenia się wód gruntowych.
Klucze
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty ochrony zdrowia znajdujące się na
terenie gminy Klucze, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
Dla obiektów ochrony zdrowia zlokalizowanych na terenie gminy Klucze nie ma konieczności
10.3 Kultura
Olkusz
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty kultury znajdujące się na terenie
gminy Olkusz, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
Dla obiektów kultury zlokalizowanych na terenie gminy Olkusz nie ma konieczności podejmowania
działań wdrożeniowych, inwestycyjnych, związanych z likwidacją, budową lub adaptacją obiektów.
Zaleca się jednak prowadzenie monitoringu i bieżącej kontroli poziomu wód gruntowych na całym
obszarze funkcjonalnym, w celu weryfikacji założonych scenariuszy odtwarzania się stosunków
wodnych.
Bolesław
Skala zagrożenia
gminy Bolesław, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
Dla obiektów kultury zlokalizowanych na terenie gminy Bolesław nie ma konieczności podejmowania
wodnych.
str. 166
Bukowno
Na terenie gminy Bukowno, w obszarze zagrożenia podtopieniem, wśród obiektów kultury, znajduje
się obiekt sakralny –Parafia Kościoła Polskokatolickiego w RP. P.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Skala zagrożenia i wspomagające
Obiekt kościoła położony jest w na terenie, na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód
gruntowych i zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewiska (Bu3). Zgodnie z przyjętą kategoryzacją,
dotyczącą kolejności wypełniania się wodą (podtapiania) wyznaczonych stref zagrożenia na całym
obszarze funkcjonalnym, obszar Bu3 uzyskał w 5-cio stopniowej skali klasę I, co oznacza, że teren na
którym zlokalizowany jest obiekt, ulegnie podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się
stosunków wodnych.
Klasa obszaru (klasa I), na którym zlokalizowany jest obiekt a także jego charakter oraz znaczenie
społeczne determinują konieczność równoczesnego podjęcia działań zarówno polegających na stałym
podtopienia terenu oraz podjęciu współpracy z jednostkami administracji terenowej w zakresie
zabezpieczenia i przygotowania jednostki do reagowania kryzysowego, jak również zaplanowanie
i wdrożenie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym. Ważne jest również podjęcie działań
zmierzających do ustalenia zasad funkcjonowania budynku, wyceny oraz oceny skutków społecznych.
Ze względu na fakt, iż obiekt kościoła położony jest na terenie, na którym nastąpi podniesienie się
poziomu wód gruntowych i zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewiska (Bu3), zaleca się w kolejnym
kroku podjęcie działań polegających na wyznaczeniu na terenie gminy, w oparciu o analizy
przestrzenno-społeczne, miejsc lub obiektów gdzie przeniesione zostaną dotychczasowe funkcje oraz
przeprowadzenie niezbędnej kampanii informacyjnej i edukacyjnej w ramach jednolitego systemu
informowania społeczeństwa. W przypadku wystąpienia pogorszenia się warunków hydrologicznych
i hydrogeologicznych rekomenduje się wdrożenie, przez właściciela, podmiot zarządzający obiektem,
działań inwestycyjnych.
W tabeli poniżej przedstawiono kierunki działań uwzględniające charakter obiektów sakralnych
zlokalizowanych w gminie Bukowno.
Tabela 61
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów sakralnych w gminie Bukowno
Nazwa obiektu
Obiekty sakralne
Parafia Kościoła
Polskokatolickiego pw.
Najświętszego Serca Pana
Jezusa
Adres
ul.
Wapienna
4
32-332
Bukowno
Symbol
obszar
Bu3
Klasa
(I-V)
I
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
strategicznych
I
II
1D1
1D2
5A1
1B4
1C1
1B1
1B2
5B1
5B2
1A2
4A2
5A2
5A3
III
str. 167
Klucze
Skala zagrożenia
gminy Klucze, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
Dla obiektów kultury zlokalizowanych na terenie gminy Klucze nie ma konieczności podejmowania
wodnych.
10.4 Kultura fizyczna i rekreacja
Olkusz
Spośród wszystkich zidentyfikowanych obiektów należących do usług związanych z kulturą fizyczną
i rekreacją i wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8 dwa spośród nich znajdują się w obszarze
zagrożonym podtopieniami. Pierwszy to Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji – Hala SportowoWidowiskowa znajdująca się przy ulicy Wiejskiej 1 (obszar Ol7 ), natomiast drugi to boisko sportowe
OKS Słowik, znajdujące się przy ulicy Rataja 1 (obszar Ol3).
Skala zagrożenia
MOSiR położony jest na terenie bezpośrednio zagrożonym podtopieniami, na którym odtworzą się
naturalne zalewiska (Ol7), natomiast boisko sportowe OKS Słowik zlokalizowany jest na terenie
obecnie przesuszonym, gdzie odtworzy się naturalna podmokłość (Ol3).
Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą (podtapiania)
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obiekty znajdujące się w obszarach
Ol7 i Ol3 uzyskały w pięciostopniowej skali klasę V, co oznacza, że tereny na których mieszczą się
obiekty, zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu w końcowym etapie
odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych.
Ze względu na klasę obszarów (klasa V) pod względem prognozowanego czasu wystąpienia
zagrożenia oraz ich położenia względem wewnętrznego i zewnętrznego leja depresji, a także ze
względu na charakter obiektów rekomenduje się aby w pierwszej kolejności podjąć działania
polegające na stałym monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu oraz podjęcie współpracy z jednostkami administracji
terenowej w zakresie zabezpieczenia i przygotowania jednostki do reagowania kryzysowego.
W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych rekomenduje się podjęcie
działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz działań inwestycyjnych w zakresie budowy
nowych obiektów lub adaptacji istniejących do pełnienia nowych funkcji, jak również działań
związanych z przeprowadzeniem procesu związanego z wydaniem decyzji administracyjnych
związanych z wyłączeniem czasowym, a nawet stałym obiektów z użytkowania. Rekomendowane jest
także prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród społeczności lokalnych
o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektów i planowanych/przeprowadzanych
działaniach.
str. 168
W tabeli poniżej scharakteryzowano zakres działań oraz ich kierunki, jakie należy podjąć dla
zagrożonych obiektów.
Tabela 62
Nazwa obiektu
Obiekty sportowe
Miejski Ośrodek
Sportu i Rekreacji –
Hala SportowoWidowiskowa
Boisko Sportowe
OKS Słowik
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów Kultury fizycznej i rekreacji zlokalizowanych
w Olkuszu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
ul. Wiejska
1, 32-300
Olkusz
Ol7
V
X
X
ul. Rataja 2,
32-300
Olkusz
Ol3
V
X
X
X
strategicznych
I
II
III
1A2
1B1
1B2
1C1
1D1
2A2
2B1
5A1
5B1
1B1
1C1
1D1
5A1
5B1
1B3
1B4
1D2
5A2
5B2
2G3
5A3
1D2
2G3
Bolesław
Skala zagrożenia
Obiekty należące do usług związanych z kulturą fizyczną i rekreacją znajdujące się na terenie gminy
Bolesław, znajdują są poza obszarami wyznaczonymi, jako tereny zagrożone podtopieniami.
Nie ma konieczności podejmowania działań w zakresie zamykania, zabezpieczania bądź też
przenoszenia obiektów. Zaleca się jednak prowadzenie monitoringu i bieżącą kontrolę poziomu wód
Bukowno
i rekreacją znajdujących się na terenie Bukowna i wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8 Miejski
Ośrodek Sportu i Rekreacji przy ulicy ks. Zelka 19 znajduje się w obszarze zagrożonym podtopieniami.
Skala zagrożenia
MOSiR położony jest na terenie obecnie przesuszonym narażonym na podtapianie lub zalewanie
(Bu6). Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą (podtapiania)
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obiekt uzyskał w pięciostopniowej
skali klasę I, co oznacza, że teren na którym mieści się obiekt, zaliczony został do grupy obszarów
(stref), które ulegną podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód
podziemnych.
str. 169
Ze względu na klasę obszaru (klasa I) pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia
charakter obiektów rekomenduje się aby podejmować działania prewencyjne w wymiarze
planistycznym oraz działania inwestycyjne w zakresie budowy nowego obiektu, jak również działań
związanych z przeprowadzeniem procesu związanego z wydaniem decyzji administracyjnych
związanych z wyłączeniem czasowym, a nawet stałym obiektów z użytkowania. Rekomendowane jest
także prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród społeczności lokalnych
o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektów i planowanych/przeprowadzonych
działaniach. Rekomenduje się również prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych
w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu oraz podjęcie współpracy
z jednostkami administracji.
zagrożonego obiektu.
Tabela 63
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów Kultury fizycznej i rekreacji zlokalizowanych w
Bukownie
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
Kategorie kosztów
społecznych
I
Obiekty sportowe
Miejski Ośrodek
Sportu i Rekreacji
ul.
ks.
Zelka 19
Bu6
I
II
X
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
1A2
1B2
1D1
1D2
2A2
2B1
5A2
5A1
5B1
5B2
II
III
5A3
1C1
1C2
2G3
Klucze
i rekreacją znajdujących się na terenie gminy Klucze i wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8
boisko sportowe przy ulicy Legionów w Bydlinie znajduje się w obszarze zagrożonym podtopieniami
Kl 6.
Skala zagrożenia
Boisko sportowe położone jest na terenie obecnie przesuszonym, na którym odtworzą się naturalne
podmokłości. Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą
(podtapiania) wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obiekt uzyskał
w pięciostopniowej skali klasę II, co oznacza, że teren na którym mieści się obiekt, zaliczony został do
grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu w początkowej fazie odtwarzania się naturalnego
zwierciadła wód podziemnych.
Ze względu na klasę obszaru (klasa II) pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia
str. 170
charakter obiektów rekomenduje się prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych
w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu. Rekomenduje się także
podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz ewentualnych działań
inwestycyjnych w zakresie przeniesienia bądź budowy nowego obiektu. Rekomenduje się
prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród społeczności lokalnych o bieżącym
stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektów i planowanych/przeprowadzonych działaniach.
zagrożonego obiektu.
Tabela 64
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów Kultury fizycznej i rekreacji zlokalizowanych w gminie
Klucze
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie kosztów
społecznych
I
Obiekty sportowe
Boisko
ul. Legionów,
sportowe
Bydlin, 32-310
Klucze
Kl9
II
II
III
X
Kategorie
kosztów
zabezpieczających
i naprawczych
I
II
III
X
strategicznych
I
1B1
1C1
1D1
1D2
5A1
5B1
II
III
1D2
2G3
10.5 Pomoc i opieka społeczna
Olkusz
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty pomocy i opieki społecznej
znajdujące się na terenie gminy Olkusz, zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako
tereny zagrożone podtopieniami.
przenoszenia obiektów. Zaleca się jednak prowadzenie monitoringu i bieżącej kontroli poziomu wód
Bolesław
Skala zagrożenia
Obiekty pomocy i opieki społecznej zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8
znajdujące się na terenie gminy Bolesław, znajdują są poza obszarami wyznaczonymi jako tereny
zagrożone podtopieniami.
str. 171
Bukowno
Skala zagrożenia
znajdujące się na terenie gminy Bukowno, znajdują są poza obszarami wyznaczonymi jako tereny
Klucze
znajdujące się na terenie gminy Klucze, znajdują są poza obszarami wyznaczonymi jako tereny
Skala zagrożenia
10.6 Mieszkalnictwo
Olkusz
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty mieszkaniowe, zarówno budynki
jedno jak i wielorodzinne znajdujące się na terenie gminy Olkusz, zlokalizowane są w obrębie
obszarów bezpośredniego zagrożenia podtopieniem. Budynki zabudowy jednorodzinnej
zlokalizowane są w obszarach: Ol2, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol8, Ol9, Ol10, Ol11, Ol12, Ol13 i Ol14.Tereny
zabudowy wielorodzinnej (osiedla mieszkaniowe) w tym należące do komunalnych zasobów
mieszkaniowych gminy, które zlokalizowane są w obszarach Ol3 i Ol7.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary, na których zlokalizowana
jest zabudowa jedno i wielorodzinna zaliczone został do grupy obszarów (stref), które nie ulegną
podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych (klasa
od II do V w pięciostopniowej skali).
Zabudowa jednorodzinna znajdująca się na obszarach zagrożonych podtopieniami, zaliczanych do
klasy V prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Ol4, Ol5, Ol6 i Ol7, będącymi obszarami obecnie przesuszonymi, na których odtworzą się naturalne
zalewiska, położone względem wewnętrznego leja depresji,
- Ol2 będący terenem obecnie przesuszonym, na którym odtworzy się naturalna podmokłość,
położonym względem wewnętrznego leja depresji,
- Ol8 będący terenem powyrobiskowym, na którym powstanie antropogeniczne zalewisko,
położonym względem wewnętrznego leja depresji,
str. 172
- Ol9 będący terenem obecnie podmokłym, na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód
podziemnych, położonym względem wewnętrznego leja depresji.
klasy IV prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Ol10 będący terenem obecnie podmokłym, na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód
podziemnych, a następnie na północnym i wschodnim krańcu obszaru odtworzą się dwa niewielkie
naturalne zalewiska, położonym względem wewnętrznego leja depresji
- Ol11 będący terenem obecnie suchym, na którym odtworzy się naturalna podmokłość
(w wschodniej części) i zalewisko (w zachodniej części), położonym względem wewnętrznego leja
depresji.
Zabudowa jednorodzinna znajdująca się na obszarze zagrożonym podtopieniami, zaliczanym do klasy
II prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Ol12 będący terenem obecnie przesuszonym, na którym odtworzą się naturalne zalewiska,
położone względem zewnętrznego leja depresji.
-Ol14 będący terenem zagrożonym podtopieniem w wyniku nasilonych opadów admosferycznych.
Zabudowa wielorodzinna (osiedla mieszkaniowe) znajdująca się na obszarach zagrożonych
podtopieniami, zaliczanych do klasy V prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Ol3 i Ol7 będącymi obszarami obecnie przesuszonymi, na których odtworzą się naturalne zalewiska,
położone względem wewnętrznego leja depresji.
Zaleca się prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania
informacji o przebiegu procesu odtwarzania się zasobów wodnych i podtopienia danego terenu.
Przyszłe uwarunkowania hydrologiczne należy uwzględniać w planach zagospodarowania
przestrzennego. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych
rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym. Dla budynków
mieszkalnych rekomenduje się ustalanie zasad i formy ubezpieczenia poszczególnych budynków.
Należy podjąć działania mające na celu wyznaczenie na terenie gminy, w oparciu o analizy
przestrzenno-społeczne, miejsc gdzie zostaną przeniesione budynki, które są zagrożone oraz
prowadzenie działań inwestycyjnych polegających na zabezpieczeniu budynków zagrożonych
podtopieniem. Większość zabudowy zarówno jedno jak i wielorodzinnej należy do piątej i czwartej
klasy prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia, co oznacza, że budynki zostały zaliczone do
grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu w końcowej fazie odtwarzania się naturalnego
zwierciadła wód podziemnych. Dla budynków w tej klasie należy prowadzić stały monitoring
i podejmować natychmiastowe działania w przypadku wystąpienia niekorzystnych zmian warunków
Rekomendowane jest także prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród
społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń i planowanych/przeprowadzonych
działaniach oraz w przypadku wystąpienie zagrożenia, zapewnienie pomocy psychologicznej dla
gospodarstw domowych dotkniętych skutkami zmian.
W tabeli poniżej scharakteryzowano zakres działań jakie należy podjąć dla zagrożonej zabudowy
jedno i wielorodzinnej na terenie Olkusza oraz wyszczególniono istotne kierunki działań.
Tabela 65
Nazwa obiektu
Zabudowa
jednorodzinna
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jedno i wielorodzinnej w Olkuszu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
Zabudowania przy drodze
783 (pn. część Olkusza
Ol12
II
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
strategicznych
I
1A1
1A2
II
5A3
III
1D1
1D2
str. 173
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
przy granicy z gminą
Klucze, Pazurek)
Zabudowa
wielorodzinna
ul. Biema, 32-300
Witeradów
Ol11
IV
X
X
X
ul. Trzecia Kolonia, 32-300
Olkusz
Ol10
IV
X
X
X
ul. Mazaniec, Mazaniec
Boczna, Kamyk, 32-300
Olkusz
ul. Żuradzka, 32-300
Olkusz
Ol9
V
X
X
X
Ol8
V
X
X
X
ul. Pakuska, 32-300 Olkusz
Ol2
V
X
X
X
ul. Miła, 32-300 Olkusz
Ol7
V
X
X
X
ul. Zielona, Astrów,
Rzemieślnicza, 32-300
Olkusz
ul. Kasztanowa, Topolowa,
Jaśminowa,
Niepodległości,
Ogrodowa, 32-300 Olkusz
ul. 20 Straconych, Jana III
Sobieskiego, Pułaskiego
Ol7
V
X
X
X
Ol6
V
X
X
X
Ol6
V
X
X
X
ul. Klonowa, 20
Straconych, 32-300 Olkusz
Ol6
V
X
X
X
ul. Głowackiego, 32-300
Olkusz
Ol5
V
X
X
X
ul. Długa, 32-300 Olkusz
Ol4
V
X
X
X
ul. Dworska, Braciejówka,
32-300 Olkusz
Ol14
V
X
X
X
ul. Witosa, 32-300 Olkusz
Ol3
V
ul Północna, 32-300
Olkusz
Ol7
V
X
X
X
X
X
X
strategicznych
I
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
II
III
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
Bukowno
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty mieszkaniowe (budynki
jednorodzinne) znajdujące się na terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są w obrębie obszarów
bezpośredniego zagrożenia podtopieniem. Budynki zabudowy jednorodzinnej zlokalizowane się
w obszarach: Bu1/Bl1, Bu3, Bu4, Bu5.
Skala zagrożenia
jest zabudowa jedno i wielorodzinna zaliczone został do grupy obszarów (stref), które ulegną
str. 174
I w pięciostopniowej skali).
klasy I prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Bu3 będący terenem istniejących podmokłości i okresowych zalewisk, gdzie nastąpi podniesienie się
poziomu wód gruntowych i zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewisk, położonym poza lejem
depresji,
- Bu4 i Bu5 będce terenenami, na których istnieje podmokłość, a dalsze zmiany nie sa przewidywane,
klasy III prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Bu1/Bl1 będący terenem obecnie przesuszonym, gdzie w południowej i wschodniej części obszaru
nastąpi odtworzenie naturalnej podmokłości, a w północnej i zachodniej odtworzenie naturalnego
zalewiska.
informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia danego terenu. Już teraz należy uwzględniać przyszłe
uwarunkowania hydrologiczne w planach zagospodarowania przestrzennego. W przypadku
pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych rekomenduje się podjęcie działań
prewencyjnych w wymiarze planistycznym. Dla budynków mieszkalnych rekomenduje się ustalanie
zasad i formy ubezpieczenia poszczególnych budynków. Należy podjąć działania mające na celu
wyznaczenie na terenie gminy, w oparciu o analizy przestrzenno-społeczne, miejsc gdzie zostaną
przeniesione budynki, które są zagrożone oraz prowadzenie działań inwestycyjnych polegających na
zabezpieczeniu budynków zagrożonych podtopieniem. Dla budynków należących do klasy III należy
prowadzić monitoring i podejmować natychmiastowe działania w przypadku zmian warunków
gospodarstw domowych dotkniętych skutkami zmian.
jednorodzinnej na terenie Bukowna oraz wyszczególniono istotne kierunki działań.
Tabela 66
Nazwa obiektu
Zabudowa
jednorodzinna
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w Bukownie
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
ul. Olchowa i Leśna, 1
Maja, Młyńska, 32332 Bukowno
Bu1/Bl1
III
ul. Puza, Zielona,
Wodąca, Sławkowska,
32-332 Bukowno
Bu3
I
ul. Wiejska, 32-332
Bukowno
Bu4
I
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
X
X
X
X
X
strategicznych
I
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
1A1
1A2
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
1A1
1A2
II
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
III
5A3
5A3
1D1
1D2
5A3
1D1
1D2
str. 175
ul. Ogrodowa, 32-332
Bukowno
Bu5
I
X
X
X
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
1A1
1A2
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
5A3
1D1
1D2
Bolesław
Wykaz obiektów
jednorodzinne) znajdujące się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są w obrębie obszarów
bezpośredniego zagrożenia podtopieniem. Budynki zabudowy jednorodzinnej zlokalizowane się
w obszarach: Bu1/Bl1, Bl4, Bl6, Bl7, Bl8 i Bl9.
Skala zagrożenia
jest zabudowa jednorodzinna zaliczone został do grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych (klasa od I do
V w pięciostopniowej skali).
klasy I prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Bu1/Bl1 będący terenem obecnie przesuszonym, gdzie w południowej i wschodniej części obszaru
nastąpi odtworzenie naturalnej podmokłości, a w północnej i zachodniej odtworzenie naturalnego
zalewiska, położonym względem wewnętrznego leja depresji,
- Bl4 będący terenem, na którym istnieje podmokłość i nastąpi podniesienie poziomu wód
podziemnych,
- Bl9 będący terenem obecnie przesuszonym, gdzie nastąpi odtworzenie naturalnych zalewisk
w części wschodniej oraz zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewisk w części zachodniej.
- Bl6 będący terenem obecnie przesuszonym gdzie odtworzy się naturalne zalewisko, położony
względem wewnętrznego leja depresji,
- Bl7 będący terenem obecnie przesuszonym, gdzie jedynie w części wschodniej występuje okresowe
zalewisko, na terenie odtworzy się naturalna podmokłość, położony jest względem wewnętrznego
leja depresji.
klasy V prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Bl4 będący terenem, na którym istnieje podmokłość i nastąpi podniesienie poziomu wód
podziemnych.
Dla zabudowy jednorodzinnej znajdującej się w klasie IV i V zaleca się prowadzenie stałego
str. 176
podtopienia danego terenu. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym.
Dla budynków mieszkalnych rekomenduje się ustalanie zasad i formy ubezpieczenia poszczególnych
budynków. Należy podjąć działania mające na celu wyznaczenie na terenie gminy, w oparciu o analizy
przestrzenno-społeczne, miejsc gdzie zostaną przeniesione budynki, które są zagrożone oraz
prowadzenie działań inwestycyjnych polegających na zabezpieczenie obiektów zagrożonych
podtopieniem. Dla budynków należących do klasy I należy podejmować natychmiastowe działania
zmierzające do przeniesienia zagrożonych budynków bądź ich zabezpieczenia przed podtopieniem
bądź zalaniem.
mieszkańców terenów dotkniętych skutkami zmian.
jednorodzinnej na terenie gminy Bolesław oraz wyszczególniono istotne kierunki działań.
Tabela 67
Nazwa obiektu
Zabudowa
jednorodzinna
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w gminie Bolesław
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
ul. Ponikowska,
32-329 Bolesław
Bl4
V
X
X
X
ul. Wyzwolenia z
drogą 94, 32-329
Bolesław
Bl6
IV
X
X
X
Bl9/Bl8
I/IV
Bl7
IV
ul. Bolesławska,
Długa, Nowy Ujków,
Laski, 32-329
Bolesław
ul. Cegielska,
Bolesławska,
32-329 Bolesław
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
X
X
strategicznych
I
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
1A1
1A2
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
II
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
III
5A3
1D1
1D2
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
1D1
1D2
5A3
1D1
1D2
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
1D1
1D2
Klucze
Wykaz obiektów
jednorodzinne) znajdujące się na terenie gminy Klucze, zlokalizowane są w obrębie obszarów
bezpośredniego zagrożenia podtopieniem. Budynki zabudowy jednorodzinnej zlokalizowane się w
obszarach: Kl2, Kl3,Kl6, Kl9 i Kl13.
str. 177
Skala zagrożenia
jest zabudowa jednorodzinna zaliczone został do grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu
w jednym z pierwszych etapów odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych (klasa od
II do IV w pięciostopniowej skali).
klasy II prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Kl2 będący terenem naturalnych podmokłości, na którym nastąpi podwyższenie poziomu wód
podziemnych oraz zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewisk, położony względem zewnętrznego
leja depresji,
- Kl3, Kl6, Kl7 i Kl9 będące terenami obecnie przesuszonymi, na których odtworzą się naturalne
podmokłości, położone względem zewnętrznego leja depresji.
klasy III prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia:
- Kl10 będący terenem powyrobiskwym, na którym powstanie antropogeniczne zalewisko.
- Kl13 będący terenem obecnie przesuszonym gdzie odtworzy się naturalne zalewisko, położony
względem wewnętrznego leja depresji.
informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia danego terenu. Przyszłe uwarunkowania
hydrologiczne powinny zostać uwzględnione w planach zagospodarowania przestrzennego.
działań prewencyjnych w celu zapobiegania lub minimalizacji negatywnych skutków będących
następstwem podtopienia terenu. Dla budynków mieszkalnych rekomenduje się ustalanie zasad
i formy ubezpieczenia poszczególnych budynków. Należy podjąć działania mające na celu
wyznaczenie na terenie gminy, w oparciu o analizy przestrzenno-społeczne, miejsc gdzie zostaną
przeniesione budynki, które są zagrożone oraz prowadzenie działań inwestycyjnych polegających na
zabezpieczeniu budynków zagrożonych podtopieniem. Dla budynków należących do klasy II należy
prowadzić monitoring i podejmować natychmiastowe działania w przypadku niekorzystnych zmian
warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych.
społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla istniejących terenów
zabudowy, a także planowanych/przeprowadzonych działaniach oraz w przypadku wystąpienia
zagrożenia, zapewnienie pomocy psychologicznej dla gospodarstw domowych dotkniętych skutkami
zmian.
W tabeli poniżej wyszczególniono istotne kierunki działań jakie należy podjąć dla zagrożonej
zabudowy jednorodzinnej na terenie gminy Klucze.
Tabela 68
Nazwa obiektu
Zabudowa
jednorodzinna
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zabudowy jednorodzinnej w gminie Klucze
Adres
ul. Bolesławska, 32-310
Klucze
Symbol
obszaru
Klasa
(IV)
Kl13
IV
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
1A1
1A2
1B1
1D1
II
1C1
1C2
5A2
5B1
III
5A3
1D1
1D2
str. 178
ul. Skotnicka i Długa,
Rodaki, 32-310 Klucze
ul. Kluczewska, Bagienna,
Rzeka, Rodaki, Rodacka,
Kątowa, Łęgowa, Dolna,
Kwaśniowska, Górna;
Ryczówek, 32-310 Klucze
ul. Dworska, Krzewowa,
Główna, Cieślińska, 32-310
Klucze
ul. Leśna, 32-310 Klucze
Kl3
ul. Kurajska, Zdrojowa,
Legionów, Strażacka,
Turystyczna, Bydlin, 32-310
Klucze
ul. Leśna, Prtyzantów,
Paderewskiego, 32-310
Klucze
ul. Paderewskiego,
Zawadzka, Legionów,
Bydlin, 32-310 Klucze
ul. Plażowa, Golczowice,
32-310 Klucze
Kl9
II
X
X
X
Kl2
X
X
X
Kl6
X
X
X
Kl7
X
X
X
X
X
X
Kl9
X
X
X
Kl9
X
X
X
Kl10
III
X
X
X
1A1
1A2
1B1
1D1
1D2
5A1
1D2
5A1
1A1
1A2
1C1
1C2
5A1
5A2
5B1
5B2
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5B2
5A3
1D1
1D2
5A3
X
10.7 Bezpieczeństwo publiczne
Olkusz
Skala zagrożenia
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 budynki administracji, straży pożarnej,
policji, czy urzędy pocztowe znajdujące się na terenie gminy Olkusz, zlokalizowane są poza obszarami
Bolesław
Skala zagrożenia
policji, czy urzędy pocztowe znajdujące się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są poza
obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami.
str. 179
Bukowno
Skala zagrożenia
policji, czy urzędy pocztowe znajdujące się na terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są poza
obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami.
podnoszenia się poziomu wód gruntowych.
Klucze
Na terenie gminy Klucze, większość obiektów administracji publicznej, a także Komisariat Policji
znajdują się poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami. Na obszarze
zagrożonym podtopieniem znajdują się jedynie budynki Ochotniczej Straży Pożarnej w Kwaśniowie
Dolnym i Ryczówku.
Skala zagrożenia
Obydwa obiekty znajdują się na obszarach zaklasyfikowanych do klasy II pod względem tempa
podtapiania. Zróżnicowane jest natomiast ich położenie – OSP w Ryczówku znajduje się w obszarze
już częściowo podmokłym, na którym wystąpi dalsze podniesienie poziomu wód podziemnych (Kl2),
natomiast OSP w Kwaśniowie Dolnych zlokalizowane jest na terenach suchych, na którym
odtworzeniu ulegną naturalne podmokłości (Kl6).
Podstawowymi działania niezbędnymi do realizacji „od zaraz” jest prowadzenie bieżącego
monitoringu mającego na celu pozyskiwanie bieżących informacji o rzeczywistej sytuacji (poziomie
wód gruntowych) na obszarze zagrożonym w celu weryfikacji istniejących programów działania,
a także dalszego planowania i uskutecznienia prac związanych z przeciwdziałaniem powstałemu
zagrożeniu. Równocześnie niezbędne jest wdrożenie działań prewencyjnych, w tym ustalenie zasad
i formy ubezpieczenia obiektów, a także przeprowadzenie działań inwestycyjnych polegających na
zabezpieczeniu obiektów zagrożonych. Ze względu na charakter obiektów i ich znaczenie dla lokalnej
społeczności, w przypadku gdy działania zabezpieczające okażą się niewystarczające, niezbędna
będzie realizacja działań inwestycyjnych w zakresie budowy nowego obiektu lub adaptacji
istniejącego do pełnienia przedmiotowych funkcji. Rekomendowane jest także prowadzenie działań
edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach
zagrożeń dla obiektu i planowanych/przeprowadzonych działaniach. W tabeli poniżej
wyszczególniono istotne dla tego typu obiektów kierunki działań.
Tabela 69
Nazwa
obiektu
Straż pożarna
OSP
Kwaśniów
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów bezpieczeństwa publicznego zlokalizowanych
w gminie Klucze
Adres
ul.
Główna
52,
Kwaśniów Dolny, 32-
Symbol
obszaru
Kl6
Klasa
(I-V)
II
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
1B1
1B2
II
III
2A2
5A1
5A3
str. 180
Dolny
310 Klucze
OSP
Ryczówek
ul.
Dolna
4,
Ryczówek, 32-310
Klucze
Kl2
II
X
X
X
1B3
1D1
1C1
1B1
1B2
1B3
1D1
1C1
5A2
1D2
2A2
5A1
5A2
1D2
5A3
10.8 Transport - usługi i infrastruktura
Olkusz
Skala zagrożenia i wykaz obiektów zagrożonych
Na terenie gminy Olkusz na obszarze zagrożonym podtopieniem znajdują się dworce wraz
z infrastrukturą towarzyszącą – z czego w obszarze zagrożenia Ol13 znajduje się zarówno dworzec
PKS, jak i dworzec PKP. Skala zagrożenia wynosi V, co oznacza, że teren na którym mieści się obiekt,
zaliczony został do grupy obszarów (stref), które nie ulegną podtopieniu w pierwszym etapie
odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych.
Ponadto, zagrożony podtopieniem jest fragment linii kolejowej nr 62 (Olkusz – Chrząstowice –
Wolbrom) zlokalizowane na terenie gminy Olkusz:
 odcinek zlokalizowany na północny wschód od skrzyżowania z ul. Centralną, (w kierunku
stacji Jaroszowiec Olkuski) znajduje się w obszarze zagrożenia podtopieniem Ol2/Ol2/Ol8,
oraz kolejne dwa, zlokalizowane na terenie gminy Bukowno, natomiast istotne dla ciągłości
komunikacji pomiędzy Olkuszem, a Bukownem oraz dalej na trasie w kierunku Katowic, które
jednakże zostaną opisane w podpunkcie dotyczącym Bukowna.
Ponadto, zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 drogi krajowe, wojewódzkie,
a także powiatowe, gminne i lokalne znajdujące się na terenie gminy Olkusz, zlokalizowane są
w obrębie obszarów bezpośredniego zagrożenia podtopieniem: Ol1, Ol2, Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol8,
Ol9, Ol11, Ol12, Ol13.
Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności podtapiania wyznaczonych stref zagrożenia na
całym obszarze funkcjonalnym, obszary, na których zlokalizowane są przedmiotowe drogi zaliczone
zostały w większości do grupy obszarów, które nie ulegną podtopieniu w pierwszym etapie
odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych. W zasadniczej większości obszary te są
terenami obecnie przesuszonymi, gdzie odtworzy się naturalna podmokłość lub zalewisko (Ol1, Ol2,
Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol12, Ol13). Drogi występują także na obszarze:
 Ol8, będący terenem powyrobiskowym, na którym powstanie antropogeniczne zalewisko,
 Ol9, będący terenem obecnie podmokłym, na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód
podziemnych,
 Ol11, będący terenem obecnie suchym, na którym odtworzy się naturalna podmokłość
(w wschodniej części) i zalewisko (w zachodniej części).
Ponadto na terenie zagrożonym podtopieniem znajduje się jedna stacja paliw, ze względu na
własność nie wchodząca w zakres usług publicznych (dlatego też nie została uwzględniona w tabeli
70, przedstawiajacej wykaz niezbędnych działań strategicznych), istotna jednakze ze względów
środowiskowych (jako że infrastruktura stacji paliw należy do grupy stwarzającej zagrożenie dla
środowiska, nie tylko jej eksploatacja, ale również likwidacja podlega ścisłym uregulowaniom
prawnym).
str. 181
W pierwszej kolejności zaleca się prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu
pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu. Już teraz należy uwzględniać
przyszłe uwarunkowania hydrologiczne w planach dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji na
przedmiotowych terenach zagrożonych. Jest to bardzo istotne zarówno ze względu na zapewnienie
ciągłości dostępności komunikacyjnej omawianych terenów, jak i strategicznie uzasadnione
wydatkowanie środków.
Mimo, iż obszar Ol13, na którym zlokalizowane są obydwa dworce, nie ulegnie podtopieniu
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych, to w kontekście
faktu, iż Miasto i Gmina Olkusz na podstawie Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Olkusz z dnia
11 września 2013 roku nr 0050.2186.2013 ogłosiła konkurs na opracowanie koncepcji
architektoniczno-urbanistycznej zagospodarowania terenów dworca PKS w Olkuszu, rekomenduje się
podjęcie możliwie wczesnych działań prewencyjnych oraz decyzji w wymiarze planistycznym
dotyczącej dalszego planowania inwestycji na tym terenie. Niezbędne będzie także wyprzedzające
zabezpieczenie obiektów określonych jako priorytetowe.
Także dla terenów, przez które przebiegają obiekty liniowe (tory kolejowe oraz drogi) należy
prowadzić monitoring poziomu wód gruntowych w celu stałego pozyskiwania informacji o zmianie
stopnia podtopienia terenu. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym
oraz działań inwestycyjnych związanych z zabezpieczeniem lub zmianą przebiegu dróg (odpowiednio
w sekwencji II dla obszaru Ol1 lub III dla pozostałych obszarów). Należy także podjąć działania
związane z zbudowaniem mechanizmu koordynacji działań zabezpieczających, a następnie
naprawczych. Rekomendowane jest także prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych
wśród społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla poszczególnych
odcinków dróg i planowanych oraz przeprowadzanych działaniach.
Istniejąca stacja paliw STATOIL przy ul. Rabsztyńskiej, zlokalizowana jest na terenie przesuszonym, na
którym odtworzy się zalewisko (Ol7), zalanie stacji paliw może powodować zagrożenie
środowiskowe, gdyż istnieje ryzyko, że uszkodzeniu ulec może podłoże, na którym posadowiono
zbiorniki, co może doprowadzić do przecieku resztek paliwa do gruntu i wód gruntowych. Dlatego
też, aby uniknąć jej zalania, preferowanym rozwiązaniem będzie jej wyprzedzająca likwidacja i/lub
przeniesienie w inne miejsce. W przypadku likwidacji stacji paliw jej właściciel powinien: wykonać
inwentaryzację obiektów podlegających likwidacji z wyszczególnieniem likwidowanych elementów,
sposobu wykonania likwidacji, sposobu zabezpieczenia obiektów niepodlegających likwidacji oraz
opracować szczegółowy harmonogram prac likwidacyjnych z uwzględnieniem postępowania
z powstającymi odpadami. Po stronie UMiG Olkusz pozostanie jedynie wyprzedzające wezwanie
właściciela do przedstawienia odpowiednich dokumentów i wyników badań potwierdzających, że
pozostałości urządzeń nie stanowią zagrożenia dla środowiska, a gleba i wody spełniają wymagane
standardy.
Ze względu na charakter obiektu, jego przeniesienie lub likwidacja nie powinno pociągać za sobą
znacznych skutków społecznych.
W tabeli poniżej wyszczególniono istotne kierunki działań, jakie należy podjąć dla zagrożonych dróg
i obiektów zlokalizowanych na terenie Olkusza.
Tabela 70
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonej infrastruktury transportowej w gminie Olkusz
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Dworce wraz z infrastrukturą towarzyszącą (PKP, autobusowe PKS) oraz linie kolejowe
Dworzec
PKP ul. Składowa 2, 32-300
Ol13
V
X
Olkusz
Olkusz.
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
II
III
1B1
1A2
1C1
5A2
str. 182
Nazwa obiektu
Dworzec
Olkuszu
PKS
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
1D1
2A2
2D1
1C1
2A2
2A3
2C2
2D1
1C1
2A2
2C1
2C2
2D1
5A3
5B1
5B2
5A2
5A3
5B1
5B2
w
ul. Składowa 1, 32-300
Olkusz
Ol13
V
X
X
X
1B1
1A2
1D1
2B1
linia kolejowa nr
62
(Olkusz
Chrząstowice
Wolbrom)
na północny wschód od
skrzyżowania
z
ul.
Centralną, (w kierunku
stacji Jaroszowiec Olkuski)
Ol 2/Ol8
V
X
X
X
1D1
1D2
2B1
5A1
Centrum Olkusza (od ul.
Kościuszki do ul. Wiejskiej);
dł. odcinka zagrożonego:
0,34 km
Ol7
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Miasto Olkusz, dł. odcinka
Ol2
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Droga
pomiędzy
miejscowościami Sieniczno
– Kogutek, dł. odcinka
Ol1
III
X
X
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
obwodnica Olkusza,
odcinka 0,57 km
dł.
Ol1
III
X
X
X
Ol12
II
X
X
X
X
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
2A2
2A3
5A2
5B1
5B2
5A3
miejscowość Pazurek, dł.
odcinka 0,28 km
Odcinek
pomiędzy
miejscowościami Sieniczno-
Ol1
III
X
X
X
X
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C1
1C2
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2C3
2D1
5A1
1D1
1C1
5A3
Drogi krajowe
Droga krajowa 94
Drogi wojewódzkie
Droga wojewódzka
783
Droga wojewódzka
773
X
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
5A3
5A3
str. 183
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
Wiśliczka, dł. odcinka 0,28
km
Drogi powiatowe, gminne, dojazdowe
Sieć drogowa na całym obszarze
intensyfikacja sieci na północy obszaru
Ol1,
strategicznych
I
II
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
III
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
1C2
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1C1
2A2
2C1
2C2
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
Ol1
III
X
X
X
X
Ol2
V
X
X
X
X
Ol3
V
X
X
X
X
Zagęszczenie sieci drogowej w centralnej części
obszaru Ol4, zagrożone głównie drogi dojazdowe
do posesji zagrożona ul. Mieszka Pierwszego
Ol4
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Zagrożone głównie drogi dojazdowe do posesji
Ol5
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Zagrożone głównie drogi dojazdowe do posesji,
zagrożona
ul.
Klonowa,
Ogrodowa,
Niepodległości
Ol6
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Zagrożone m.in. ul. Rabsztyńska,
Jesionowa, Sienkiewicza
Astrów,
Ol7
V
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Sieć drogowa w północno-wschodniej części
obszaru Ol8, dojazd głównie do ogródków
działkowych
Ol8
V
X
X
X
1D1
1D2
1C1
2A2
X
str. 184
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
2D1
5A1
2C1
2C2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
5A3
Drogi w miejscowości Mazaniec
Ol9
V
X
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Krótkie odcinki dróg gminnych zlokalizowane w
północnej części obszaru Ol11, droga dojazdowa
do ul. Biema, zagęszczenie dróg dojazdowych
wzdłuż zachodniej części obszaru
Ol11
IV
X
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Drogi w miejscowości Pazurek, droga gminna
przebiega przez środek obszaru Ol12, nieliczne
drogi dojazdowe
Ol12
II
X
X
X
X
1C1
1C2
2A2
2C3
5A2
5B1
5B2
X
X
X
X
1D1
1D2
2B1
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2B1
2B2
2D1
5A1
Tereny przemysłowe, główne ulice zagrożone ul.
K.K. Wielkiego, Kolejowa, 1000-lecia
Ol13
V
1C1
2A2
2C1
2C2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
Źródło: badania własne GIG
Bolesław
Na terenie gminy Bolesław na obszarze zagrożonym podtopieniem znajdują się dwa odcinki drogi
krajowej 94 (o łącznej długości nieprzekraczającej kilometra), sieć dróg lokalnych i dojazdowych oraz
oraz jedna stacja paliw, która - ze względu na własność nie wchodzi w zakres usług publicznych,
dlatego też nie została uwzględniona w tabeli 71, przedstawiajacej wykaz niezbędnych działań
strategicznych. Jest ona jednak istotna ze względów środowiskowych (jako że infrastruktura stacji
paliw należy do grupy stwarzającej zagrożenie dla środowiska, nie tylko jej eksploatacja, ale również
likwidacja podlega ścisłym uregulowaniom prawnym).
Skala zagrożenia
Większość obszarów, na których zlokalizowane są drogi, uzyskały w 5-cio stopniowej skali klasę 3 lub
4, czyli stref, które nie ulegną podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego
zwierciadła wód podziemnych. Drogi główne są zlokalizowane w większości na terenach obecnie
przesuszonych, gdzie odtworzy się naturalna podmokłość lub zalewisko (Bl1/ Bu1, Bl6 , Bl7, Bl8),
natomiast na terenach powyrobiskowych, na których powstanie antropogeniczne zalewisko (Bl2
i Bl3) – zlokalizowane są głównie drogi lokalne, dojazdowe.
str. 185
Jedna z dróg dojazdowych zlokalizowana na terenie leśnym w obszarze Bl4, zidentyfikowanym jako
istniejąca podmokłość, na którym nastąpi podniesienie poziomu wód podziemnych, ulegnie
podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa 1 w 5-cio stopniowej skali).
Dla terenów, przez które przebiegają obiekty liniowe (drogi) należy prowadzić monitoring poziomu
wód gruntowych w celu stałego pozyskiwania informacji o zmianie stopnia podtopienia terenu.
działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz działań inwestycyjnych związanych
z zabezpieczeniem lub zmianą przebiegu dróg. Należy także podjąć działania związane
z zbudowaniem mechanizmu koordynacji działań zabezpieczających, a w razie potrzeby – także
naprawczych głównie odcinków drogi krajowej 94 (odcinek o długości 0,21 km w miejscowości Ujków
Nowy oraz odcinek o długości 0,6 km w Bolesławiu), w celu zapewnienia ciągłości sieci
komunikacyjnej regionu. Na mniejszą skalę zakresem działań informacyjnych i prewencyjnych objąć
należy także pozostałe zagrożone odcinki dróg powiatowych i lokalnych, aczkolwiek zadania te będą
mocno zróżnicowane nie tylko ze względu na skalę zagrożenia poszczególnych obszarów, ale przede
wszystkim ze względu na zróżnicowanie ważności dróg w poszczególnych obszarach. Także wśród
dróg powiatowych jednym z pierwszych zadań powinno być wyznaczenie odcinków priorytetowych
dla zachowania ciągłości sieci komunikacyjnej obszaru. Oczywiście, w miarę możliwości, preferowane
powinny być rozwiązania umożliwiające zachowanie dotychczas istniejącej sieci transportowej.
społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla poszczególnych odcinków dróg
i planowanych oraz przeprowadzanych działaniach.
Ponieważ istniejąca stacja paliw przy ul. Wyzwolenia 1h, zlokalizowana jest na terenie przesuszonym,
na którym odtworzy się zalewisko (Bl6), zalanie stacji paliw może powodować zagrożenie
środowiskowe, gdyż istnieje ryzyko, że uszkodzeniu ulec może podłoże, na którym posadowiono
zbiorniki, co może doprowadzić do przecieku resztek paliwa do gruntu i wód gruntowych. Dlatego
też, aby uniknąć jej zalania, preferowanym rozwiązaniem będzie jej wyprzedzająca likwidacja i/lub
przeniesienie w inne miejsce. Co prawda także z rozbiórką stacji paliw wiążą się pewne zagrożenia
środowiskowe, jednakże w przypadku zachowania ostrożności oraz prowadzenia prac zgodnie
z obowiązującymi technologiami, rozbiórka urządzeń stacji pomp oraz np. zalanie opróżnionych
zbiorników wodą nie powinna stanowić zagrożenia dla środowiska.
W przypadku likwidacji stacji paliw jej właściciel powinien: wykonać inwentaryzację obiektów
podlegających likwidacji z wyszczególnieniem likwidowanych elementów, sposobu wykonania
likwidacji, sposobu zabezpieczenia obiektów niepodlegających likwidacji oraz opracować szczegółowy
harmonogram prac likwidacyjnych z uwzględnieniem postępowania z powstającymi odpadami. Po
stronie UG Boleslaw pozostanie jedynie wyprzedzające wezwanie właściciela do przedstawienia
odpowiednich dokumentów i wyników badań potwierdzających, że pozostałości urządzeń nie
stanowią zagrożenia dla środowiska, a gleba i wody spełniają wymagane standardy.
Ze względu na charakter obiektu, jego przeniesienie lub likwidacja nie powinno pociągać za sobą
znacznych skutków społecznych.
i obiektów zlokalizowanych na terenie gminy Bolesław.
str. 186
Tabela 71
Nazwa
obiektu
Drogi krajowe
Droga
krajowa 94
Działania strategiczne dla zagrożonej infrastruktury transportowej i usług związanych zlokalizowanych
w gminie Bolesław
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
Odcinek w miejscowości
Ujków Nowy, dł. odcinka 0,21
km
Bl8
IV
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
miejscowość Bolesław, dł.
odcinka 0,6 km
Bl6
IV
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Bl1/Bu1
III
X
X
X
1C1
1C2
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
Tereny przemysłowe, głównie droga
dojazdowa
Bl2
IV
X
X
X
X
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2B1
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Głównie obszar leśny, nieliczna sieć dróg
dojazdowych skoncentrowana w płn.-zach.
części obszaru Bl7, zagrożona ul. Cicha,
ul.Cegielska i fragmentarycznie ul. Leśna w
Laskach
Bl7
IV
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Teren leśny, jedna droga dojazdowa biegnąca
centralnie przez obszar Bl3
Bl3
IV
X
X
X
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
Teren leśny, jedna droga dojazdowa biegnąca
w północno-wschodniej części obszaru Bl4
Bl4
I
X
X
X
1C2
5A2
Obszar Bl6 centralnie przecina droga krajowa
94, główne zagrożone ul.: Wyzwolenia,
Ponikowska,
Bl6
IV
1C1
1D1
1D2
2C1
2C2
2C3
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2D1
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
5A3
Nieliczna infrastruktura w płd. części obszaru
Bl1, Bu1, zagrożone głównie ul. Poprzeczna
(gmina Bukowno) i Osadowa (gmina Bolesław)
i drogi dojazdowe i wewnętrzne ZGH
„Bolesław”
X
X
X
X
X
1C1
2A2
2C1
2C3
2D2
5A2
str. 187
Nazwa
obiektu
Adres
Zagrożone ul.: Długa, Bolesławska, wraz z
siecią dróg dojazdowych do posesji
Symbol
obszaru
Bl8
Klasa
(I-V)
IV
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
II
5A1
2C2
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
III
5A3
5B1
5B2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
Bukowno
Skala zagrożenia i wykaz obiektów zagrożonych
Z zidentyfikowanych i wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8 dworców wraz z infrastrukturą
towarzyszącą (kolejowe PKP, autobusowe PKS) oraz linii kolejowych przebiegających na terenie
gminy Bukowno, jedynie obiekty liniowe zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem. W obszarze zagrożenia podtopieniem znajduje się odcinek linii kolejowej
nr 62 (odcinek Olkusz –Bukowno), zlokalizowany na wschód od stacji Bukowno, na wysokości ZGH
"Bolesław". Obszar ten zaliczony został do grupy obszarów (stref), które nie ulegną podtopieniu
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych. Także sieć
komunikacyjna drogowa przebiega na terenie Bukowna przez obszary o różnym poziomie zagrożenia
podtopieniem. Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą
(podtapiania) wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary (Bu1/ Bl1), w
którego północnej części występuje zagęszczenie dróg, zaliczone zostały do grupy obszarów (stref),
które nie ulegną podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód
podziemnych (Klasa III). Sieć drogowa znajdująca się na obszarach:
 Bu2 (tereny obecnych podmokłości, na których nastąpi podniesienie poziomu wód gruntowych
oraz zwiększenie zasięgu i/lub czasu trwania zalewisk),
 Bu3 (teren obecnie przesuszony, narażony na podtapianie lub zalewanie),
 Bu6 (teren istniejących podmokłości i okresowych zalewisk, na którym nastąpi podniesienie się
poziomu wód gruntowych i zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewisk)
ulegną podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa I w 5-cio stopniowej skali).
Dla wszystkich terenów, przez które przebiegają obiekty liniowe (linie kolejowe i drogi) należy
prowadzić stały monitoring poziomu wód gruntowych w celu stałego pozyskiwania informacji
o zmianie stopnia podtopienia terenu. Rekomendowane jest także prowadzenie działań
zagrożeń dla poszczególnych odcinków dróg i planowanych oraz przeprowadzanych działaniach.
Ponadto – co szczególnie istotne w obszarach w pierwszej kolejności zagrożonych podtopieniem –
rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz działań
inwestycyjnych związanych z zabezpieczeniem lub ewentualną zmianą przebiegu części dróg. Należy
także podjąć działania związane z zbudowaniem mechanizmu koordynacji działań zabezpieczających,
a w razie potrzeby – także naprawczych. Zadanie te będą mocno zróżnicowane nie tylko ze względu
na skalę zagrożenia poszczególnych obszarów, ale przede wszystkim ze względu na zróżnicowanie
ważności dróg w poszczególnych obszarach – dlatego też jednym z niezbędnych zadań początkowych
będzie wyznaczenie dróg priorytetowych dla zachowania ciągłości sieci komunikacyjnej obszaru,
str. 188
a także preferowanie rozwiązań umożliwiających zabezpieczenie i zachowanie dotychczas istniejącej
sieci transportowej.
i obiektów zlokalizowanych na terenie gminy Bukowno.
Tabela 72
Nazwa obiektu
w gminie Bukowno
Kategorie
Kategorie kosztów
kosztów
społecznych
naprawczych
I
II
III
I
II
III
Dworce wraz z infrastrukturą towarzyszącą (kolejowe PKP, autobusowe PKS) oraz linie kolejowe
linia kolejowa nr
na wschód od stacji
Bu1/ Bl1
III
X X
X
X
62 (Olkusz Bukowno, na wysokości
Bukowno)
ZGH "Bolesław"
Drogi wojewódzkie
Droga
wojewódzka 773
Adres
Miejscowość Bukowno
(ul. Puza), dł.
zagrożonego odcinka
0,56 km
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Bu3
IV
X
X
X
Bu1/ Bl1
III
X
X
X
Zagrożona droga dojazdowa do Walcowni
(fragmentarycznie - ul. Sławkowska)
Bu2
I
X
X
X
Nieliczna sieć dróg dojazdowych do posesji,
zagrożona głównie ul. Przymiarki
Bu3
I
X
X
X
Zagrożone ul. Zelka i Krasickiego
Bu6
I
X
X
X
Zagęszczenie sieci dróg w północnej części
obszaru Bu1/ Bl1, zagrożone ul.: Młyńska,
Leśna, Brzozowa i Olchowa i drogi dojazdowe
do posesji
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1D1
1D2
2D1
5A1
1C1
2A2
2C1
2C2
2C3
2D2
5A2
5A3
5B1
5B2
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C1
1D1
1D2
2C1
2C2
2C3
2D1
2D2
5A1
1C1
1D1
1D2
2C1
2C2
2C3
2D1
2D2
5A1
1C1
1D1
1D2
2C1
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
1C2
5A2
5A3
1C2
5A2
5A3
1C2
5A2
5A3
5A3
str. 189
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
2C2
2C3
2D1
2D2
5A1
II
III
Klucze
Z zidentyfikowanych i wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiektów infrastruktury
transportowej znajdujących się na terenie gminy Klucze, w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem zlokalizowane są dwa odcinki drogi wojewódzkiej 791 (liczące w sumie ok.
1 km) oraz znaczna część sieci dróg powiatowych, gminnych i dojazdowych.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary Kl2, Kl3, Kl4, Kl6 Kl7 i Kl9,
na których zlokalizowane są zagrożone drogi zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które
ulegną podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych
(klasa II w 5-cio stopniowej skali). Wszystkie te obszary obejmują tereny przesuszone, na których
powstaną naturalne podmokłości lub zalewiska oraz tereny obecnie istniejących naturalnych
podmokłości, na których nastąpi dalsze podnoszenie się poziomu wód gruntowych wraz ze
zwiększeniem zasięgu i/lub czasu trwania zalewisk.
Obszar Kl13, będący terenem przesuszonym, na którym odtworzą się naturalne zalewiska oraz obszar
Kl10, obejmujący swoim zasięgiem teren powyrobiskowy, na którym powstanie antropogeniczne
zalewisko, nie ulegną podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa od II do IV w 5-cio stopniowej skali).
Należy prowadzić stały monitoring poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o zmianie stopnia podtopienia terenu. Ponadto – co szczególnie istotne w obszarach w pierwszej
kolejności zagrożonych podtopieniem – rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych
w wymiarze planistycznym oraz działań inwestycyjnych związanych z zabezpieczeniem lub
ewentualną zmianą przebiegu części dróg. Należy także zapewnić sprawny mechanizm koordynacji
działań zabezpieczających, a w razie potrzeby – także naprawczych. Zadania te będą mocno
zróżnicowane nie tylko ze względu na skalę zagrożenia poszczególnych obszarów, ale przede
wszystkim ze względu na zróżnicowanie ważności dróg w poszczególnych obszarach – dlatego też
jednym z niezbędnych zadań początkowych będzie wyznaczenie obiektów liniowych priorytetowych
dla zachowania ciągłości sieci komunikacyjnej obszaru, a także preferowanie rozwiązań
umożliwiających zachowanie dotychczas istniejącej sieci transportowej. Rekomendowane jest także
stanie, scenariuszach zagrożeń dla poszczególnych odcinków dróg i planowanych oraz
przeprowadzanych działaniach.
i obiektów zlokalizowanych na terenie gminy Klucze.
str. 190
Tabela 73
Nazwa obiektu
w gminie Klucze
Adres
Drogi wojewódzkie
Droga
ul. Zawierciańska, dł.
wojewódzka 791
odcinka zagrożonego 0,5
km
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
Kl10
III
X
X
X
X
Kl2
II
X
X
X
X
Kl2
II
X
X
X
X
Nieliczne drogi dojazdowe do posesji
Kl3
II
X
X
Koncentracja dróg dojazdowych do posesji w
północnej części obszaru Kl3
Kl4
II
X
X
Zagrożona ul. Główna wraz z liczną siecią dróg
dojazdowych do posesji, ul. Główna biegnie
przez cały obszar Kl6 (od Przełajka do
Ostrogórka)
Kl6
II
X
ul. Kluczewska, dł. odcinka
zagrożonego 0,5 km
Obszar Kl2 przecina droga wojewódzka,
zagrożone głownie ul. Rodacka, Wodąca, wraz
z drogami dojazdowymi do posesji
X
X
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
5A1
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1C1
1C2
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1C1
1C2
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
5A3
str. 191
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
Zagrożona podtopieniem ul. Leśna wraz z
nielicznymi drogami dojazdowymi do posesji
Kl7
II
X
Sieć drogowa jedynie we wschodniej części
obszaru Kl10
Kl10
III
X
X
X
Zagrożone drogi na terenie miejscowości
Łeżcze, główna droga ul. Bolesławska wraz z
drogami dojazdowymi
Kl13
IV
X
X
X
X
X
X
X
strategicznych
I
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
1D1
1D2
2A1
2B2
2C1
2C2
2D1
2D2
5A1
II
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
III
5A3
1C1
1C2
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
1C1
1C2
2A2
2A3
2C3
5A2
5B1
5B2
5A3
10.9 Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja
Olkusz
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty gospodarki wodno - ściekowej
takie jak sieć wodociągowa, kanalizacyjna i pompownie ścieków, znajdujące się na terenie gminy
Olkusz, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego zagrożenia podtopieniem oraz
w pobliżu obszarów, które mogą być podtapiane – pompownia w Mazańcu). Sieć wodociągowa,
zlokalizowana jest w obszarach: Ol1, Ol2, Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol8, Ol9, Ol13 Ol11 i Ol12, natomiast
sieć kanalizacyjna na obszarach Ol1, Ol2, Ol3, Ol4, Ol6, Ol7, Ol8, Ol9, Ol13 Ol11.
Obiektem, który może być zagrożony lokalnym podtopieniem jest pompownia ścieków zlokalizowana
w Mazańcu przy ul. Bocznej.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary, na których zlokalizowane
są obiekty gospodarki wodno - ściekowej zaliczone został do grupy obszarów (stref), które nie ulegną
od II do V w 5-cio stopniowej skali). W zasadniczej większości obszary, na których zlokalizowane są
obiekty gospodarki wodno - ściekowej zlokalizowane są na terenach obecnie przesuszonych, gdzie
str. 192
odtworzy się naturalna podmokłość lub zalewisko (Ol1, Ol2, Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol8, Ol9, Ol13
Ol11 i Ol12). Sieci wodociągowe i kanalizacyjne występują także na obszarze:
podziemnych,
(w wschodniej części) i zalewisko (w zachodniej części).
przyszłe uwarunkowania hydrologiczne w planach dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji
oraz preferowanie terenów poprzemysłowych, pogórniczych i pozurbanizowanych przy planowaniu
kolejnych inwestycji związanych z rozbudową sieci zaopatrujących w energię. W przypadku
prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz działań inwestycyjnych związanych
z zabezpieczeniem lub zmianą przebiegu obiektów liniowych (odpowiednio w sekwencji II dla obszaru
Ol1 lub III dla pozostałych obszarów). Należy także podjąć działania związane z zbudowaniem
mechanizmu koordynacji działań zabezpieczających, a następnie naprawczych prowadzonych przez
eksploatatora sieci, tj. PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu. Rekomendowane jest także prowadzenie działań
zagrożeń dla obiektu i planowanych/przeprowadzonych działaniach.
W tabeli poniżej scharakteryzowano zakres działań jakie należy podjąć dla zagrożonych obiektów
gospodarki wodno – ściekowej zlokalizowanych na terenie Olkusza oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
Tabela 74
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów świadczących usługi w zakresie gospodarki wodnościekowej na terenie gminy Olkusz
Nazwa obiektu
Adres
Sieć wodociągowa
Sieć wodociągowa obecna na obszarach: Ol2, Ol3,
Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol1 (zagęszczenie sieci w
północnej części obszaru), Ol4 (zagęszczenie w
centralnej części obszaru), Ol 8 (sieć rozbudowana
w północno-wschodniej części obszaru Ol8doprowadzenie wody do ogródków działkowych),
Ol9 (głównie w obrębie miejscowości Mazaniec),
Ol11 (wzdłuż zachodniej części obszaru), Ol12 (sieć
skoncentrowana w centralnej części obszaru), Ol13
(tereny przemysłowe, PKP)
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Ol1
III
Ol2, Ol3,
Ol4, Ol5,
Ol6, Ol7,
Ol8, Ol9,
Ol13
V
Ol 11
IV
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
X
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
X
X
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
2E1
5A2
5B2
2E2
2F4
5A2
5B2
2F4
5A2
5B2
2F4
str. 193
Sieć kanalizacyjna
Sieć kanalizacyjna znajduje się na terenie
obszarów: Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol9, Ol11, Ol8
(zagęszczenie sieci w północnej części obszaru), Ol4
(zagęszczenie sieci w centralnej części obszaru), a
także w obszarze Ol1 (sieć zlokalizowana w
północnej części obszaru),
ul. Boczna, Mazaniec, 32-300 Olkusz
(w pobliżu obszaru Ol2)
Ol12
II
Ol1
III
Ol2, Ol3,
Ol4, Ol6,
Ol7, Ol8,
Ol9, Ol13
V
Ol11
IV
Ol2
V
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
5A2
5B2
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
5B1
2E2
2F2
2F3
5B2
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
5B1
2F2
5B2
2F4
2E2
2F2
2F3
5B2
2E2
2F2
2F3
5B2
Bolesław
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty gospodarki wodno – ściekowej
znajdujące się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem. Sieć wodociągowa zlokalizowana jest w obszarach: Bl1/ Bu1, Bl6, Bl7, Bl8.
Na obszarze Bl1 występują nieliczna zabudowa wraz z siecią wodociągową. Dostawa wody pitnej
systemem wodociągowym realizowana jest w obszarach: Bu1, Bl4, Bl5, Bl6, Bl7, Bl8.
Sieć kanalizacyjna zlokalizowana jest w obszarach: Bl3, Bl4, Bl6, Bl7, Bl8. Na tych obszarach istnieje
zabudowa, z której ścieki odbierane i odprowadzane są do oczyszczalni ścieków.
Na obszarze Bl8 zlokalizowana jest Oczyszczalnia ścieków –Laski.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, większość obszarów, na których
zlokalizowane obiekty gospodarki wodno – ściekowej uzyskały w 5-cio stopniowej skali ocenę od I do
IV, co oznacza, że tereny zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu
str. 194
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych (ocena I) lub
późniejszym (pozostałe oceny). Obszary (Bl1/ Bu1, Bl6, Bl7, Bl8) zlokalizowane są na terenach obecnie
przesuszonych, gdzie odtworzy się naturalna podmokłość lub zalewisko.
Sieć wodociągowa i kanalizacja znajdująca się na obszarze Bl4, zidentyfikowanym jako istniejąca
podmokłość, na którym nastąpi podniesienie poziomu wód podziemnych, ulegnie podtopieniu
w pierwszej kolejności (klasa I w 5-cio stopniowej skali).
W pierwszej kolejności zaleca się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz
działań inwestycyjnych związanych z zabezpieczeniem lub zmianą przebiegu obiektów liniowych
znajdujących się na obszarze Bl4. Dla pozostałych obszarów rekomenduje się prowadzenie stałego
podtopienia terenu oraz uwzględnianie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach
dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji związanych z rozbudową sieci wodociągowych
i kanalizacyjnych. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych
występujących na obszarach Bl1/ Bu1, Bl6, Bl7, Bl8 rekomenduje się podjęcie działań
zabezpieczających, a w konsekwencji naprawczych wraz ze zbudowaniem mechanizmu koordynacji
tych działań. Rekomendowane jest prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród
społeczności
lokalnych
o bieżącym
stanie,
scenariuszach
zagrożeń
dla
obiektu
i planowanych/przeprowadzonych działaniach.
gospodarki wodno – ściekowej zlokalizowanych na terenie Bolesławia oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
str. 195
Tabela 75
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów świadczących usługi w zakresie gospodarki wodnościekowej na terenie gminy Bolesław
Nazwa obiektu
Adres
Sieć wodociągowa
Sieć wodociągowa obecna na obszarach Bl1
(zagęszczenie w południowej części obszaru),
Bl4, Bl5, Bl6 (w obszarze centralnym), Bl7
(zagęszczenie w północno-zachodniej części
obszaru) i Bl 8
Sieć kanalizacyjna
Sieć kanalizacji sanitarnej obecna na
obszarach: Bl3 (zagęszczenie sieci w strefie
centralnej obszaru), Bl4, (zagęszczenie sieci w
południowo-wschodniej części), Bl6, Bl7, Bl8
Oczyszczalnia ścieków „Laski” w miejscowości
Laski
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Bl1/ Bu1
III
Bl4
I
Bl5
V
Bl6, Bl7,
Bl8
IV
Bl3
IV
Bl4
I
Bl6, Bl7,
Bl8
IV
Bl8
IV
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
2E1
5A2
5B2
2E2
2F4
5A2
5B2
2F4
5A2
5B2
2F4
5A2
5B2
2F4
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2E2
2F2
2F3
5B2
1D1
1D2
2F2
5B2
2E2
2F2
2F3
5B2
2E2
2F2
2F3
5B2
str. 196
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
5A1
5A2
5A3
II
III
Bukowno
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty gospodarki wodno– ściekowej
znajdujące się na terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem. Sieć wodociągowa występuje na obszarach: Bu1/ Bl1, Bu3, Bu4, Bu5, Bu6
(teren zajmowany przez Ośrodek Sportowy), natomiast sieć kanalizacyjna na obszarze Bu6.
Na obszarze Bu 3 zlokalizowana jest oczyszczalnia ścieków Bukowno, eksploatowana przez PWiK Sp.
z o.o. w Olkuszu.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary (Bu1/ Bl1, Bu3, Bu4, Bu5,
Bu6), na których zlokalizowane są sieci wodociągowe i kanalizacyjne uzyskały w 5-cio stopniowej skali
klasę I - III, co oznacza, że tereny zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które ulegną
podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych.
Oczyszczalnia ścieków znajdująca się na obszarze Bu3 (teren obecnie przesuszony, narażony na
podtapianie lub zalewanie), na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód gruntowych
i zwiększenie zasięgu/czasu trwania zalewisk) ulegną podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa
I w 5-cio stopniowej skali).
W przypadku sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, znajdujących się na wskazanych powyżej
obszarach, istnieją podmokłości i obszary suche, ale zmiany stosunków wodnych są trudne do
przewidzenia.
działań inwestycyjnych związanych z zabezpieczeniem (oczyszczalnia ścieków w Bukownie) lub
zmianą przebiegu obiektów liniowych znajdujących się na obszarze Bu3 i Bu6.
W przypadku oczyszczalni ścieków w Bukownie, należy wprowadzić monitoring zwierciadła wód
gruntowych, i na jego podstawie podjąć działania zmierzające w pierwszej kolejności do ochrony
istniejących obiektów oczyszczalni ścieków. Obiekty oczyszczalni mogą być chronione przed
podtopieniem (zalaniem) poprzez np. budowę systemu drenażu opaskowego wraz z wałami
przeciwpowodziowymi, jednak w perspektywie ciągłego dopływu wód drenażowych pod wałami
może dojść do zmiany warunków wodno – gruntowo - geologicznych zagrażających istniejącym
obiektom (np. przechylenie się bloku biologicznego) co może skutkować koniecznością podjęcia prac
związanych z ich stabilizacją (np. mrożenie gruntu).
Dodatkowym czynnikiem, który będzie negatywnie oddziaływał na pracę oczyszczalni ścieków będzie
zwiększona infiltracja wód gruntowych do systemu kanalizacyjnego. W wyniku podnoszenia się
zwierciadła wód gruntowych, obecnie funkcjonujący system kanalizacyjny będzie narażony na
oddziaływanie wód gruntowych. Wielkość dopływu wód gruntowych do systemu kanalizacyjnego jest
trudna do oszacowania i będzie wynikała z dokładności wykonania istniejących sieci kanalizacyjnych.
Dla pozostałych obszarów rekomenduje się prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód
gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu oraz
str. 197
uwzględnianie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach dotyczących rozmieszczenia
i profilu inwestycji związanych z rozbudową sieci zaopatrujących w energię. W przypadku
pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych występujących na obszarze Bu1/Bl1
rekomenduje się podjęcie działań zabezpieczających z uwzględnieniem specyficznych uwarunkowań
lokalnych, a w konsekwencji naprawczych wraz ze zbudowaniem mechanizmu koordynacji tych
działań pomiędzy Gminami a eksploatatorem, tj. PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu. Rekomendowane jest
stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektu i planowanych/przeprowadzonych działaniach.
gospodarki wodno – ściekowej zlokalizowanych na terenie Bukowna oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
Tabela 76
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów świadczących usługi w zakresie gospodarki wodnościekowej na terenie gminy Bukowno
Adres
Sieć wodociągowa
Sieć dystrybucji wody wodociągowej
przebiega przez obszary: Bu1/ Bl1, Bu3,
Bu6
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
B1/ Bl1
III
Bu3, Bu6
I
Sieć kanalizacyjna
Odcinki sieci kanalizacyjnej zlokalizowane
są na terenie klasyfikowanym jako obszar
Bu6
Bu6
Oczyszczalnia Ścieków Przedsiębiorstwa
Wodociągów
i
Kanalizacji, Bukowno
Bu3
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
2E1
5A2
5B2
2E2
2F4
5A2
5B2
2F4
X
X
X
X
X
I
X
X
X
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2E2
2F2
2F3
5B2
I
X
X
X
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2F2
5B2
Klucze
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 obiekty gospodarki wodno – ściekowej
znajdujące się na terenie gminy Klucze, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem. Sieć wodociągową zlokalizowano na obszarach: Kl2, Kl4, Kl6, Kl7,Kl9, Kl10,
Kl13, natomiast sieć kanalizacyjną na obszarze Kl10.
str. 198
Przeprowadzona ocena obiektów zagrożonych wykazał, że instalacje eksploatowane przez firmę
Velvet Care Sp. z o.o., (obszar Kl10), tj. oczyszczalnia oraz ujęcia wód podziemiach mogą być
zagrożone bezpośrednim podtopieniem ze strony Białej Przemszy.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary Kl2, Kl4, Kl3, Kl6, Kl9, Kl10,
na których zlokalizowane są obiekty gospodarki wodno – ściekowe zaliczone został do grupy
obszarów (stref), które ulegną podtopieniu w drugim lub kolejnym etapie odtwarzania się
naturalnego zwierciadła wód podziemnych (klasa II lub wyższa w 5-cio stopniowej skali). Obszary Kl2,
Kl4, Kl3, Kl6, Kl9, Kl10 obejmują tereny przesuszone, na których powstaną naturalne podmokłości lub
zalewiska oraz tereny naturalnych podmokłości.
znajdujących się na obszarach Kl2, Kl4, Kl3, Kl6, Kl7, Kl9. Dla pozostałych obszarów rekomenduje się
prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu oraz uwzględnianie przyszłych uwarunkowań
hydrologicznych w planach dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji związanych z rozbudową
systemu gospodarki wodno – ściekowej. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych występujących na obszarze Kl10 rekomenduje się podjęcie działań
prewencyjnych związanych z systemem zaopatrzania w wodę a także z gospodarką ściekową na tym
terenie (obecnie istnieją zbiorniki bezodpływowe i przydomowe oczyszczanie ścieków).
Rekomendowane jest prowadzenie działań edukacyjnych i akcji informacyjnych wśród społeczności
lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektu i planowanych/przeprowadzonych
działaniach.
Ujęcia wód podziemnych oraz oczyszczania ścieków eksploatowane przez Velvet Care Sp. z o.o. nie są
związanie bezpośrednio z usługami publicznymi, jednak zapewniają miejsca pracy dla społeczności
lokalnej. Zagrożenie wynikające ze zmiany stosunków wodnych w analizowanym obszarze może
znacząco oddziaływać na system wodny i ściekowy obecnie prowadzony na terenie firmy Velvet Care.
Brak zaopatrzenia w wodę może przyczynić się do likwidacji zakładu produkcyjnego lub poszukiwania
alternatywnych źródeł zaopatrzenia w wodę. Brak możliwości oczyszczania i odprowadzani ścieków
przemysłowych może również przyczynić się do likwidacji firmy, jednak w tym przypadku należy
rozważyć możliwość przerzutu ścieków do OS w Olkuszu. Działania te powinny być podjęte przy
współpracy Velvet Care Sp. z o.o., Gminy Klucze oraz PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu.
W tabeli poniżej scharakteryzowano zakres działań, jakie należy podjąć dla zagrożonych obiektów
gospodarki wodno – ściekowej zlokalizowanych na terenie Klucz oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
Tabela 77
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów świadczących usługi w zakresie gospodarki wodnościekowej na terenie gminy Klucze
Adres
Sieć wodociągowa
Sieć wodociągowa przebiega przez tereny
zlokalizowane na obszarach: Kl2, Kl6, Kl7,
Kl9, Kl10 (zagęszczenie sieci wodociągowej
Symbol
obszar
Kl2, Kl4,
Kl6, Kl7,
Kl9, Kl10,
Klasa
(I-V)
II
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
X
strategicznych
I
II
III
1D1
1D2
2E3
2E1
5A2
5B2
2E2
2F4
str. 199
Nazwa obiektu
Adres
we wschodniej części obszaru), Kl13, Kl4
(zagęszczenie w północnej części terenu)
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
Kl13, Kl14
strategicznych
I
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
1D1
1D2
2E3
2F1
5A1
5A2
5A3
5B1
II
III
5A2
5B2
2F4
Kl10
III
X
X
X
Kl13
IV
X
X
X
Sieć kanalizacyjna
Sieć kanalizacyjna przebiega przez tereny
zlokalizowane jedynie na obszarze: Kl10,
Kl10
III
X
X
X
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2E2
2F2
2F3
5B2
Oczyszczalnia ścieków, zarządca „Velvet
Care”
Kl10
III
X
X
X
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2E1
5B2
Ujęcia wody indywidualne powyżej 5m3/dobę
Kl10
III
X
X
X
2E1
2E3
Kl10
III
X
X
X
Kl10
III
X
X
X
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
1D1
1D2
5A1
5A2
5A3
2E1
2E2
2E3
2E1
2E2
2E3
10.10
Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości
Olkusz
Skala zagrożenia
Na terenie gminy Olkusz nie ma instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
z kolei gospodarka osadami ściekowymi w gminie determinowana jest pracą oczyszczalni ścieków
w Olkuszu. Zarówno oczyszczalnia ścieków, jak i obiekty stanowiące siedziby przedsiębiorstw
świadczących usługi w zakresie gospodarki odpadami oraz utrzymania porządku i czystości w Gminie
str. 200
zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami.
Szczegółowy wykaz obiektów przedstawiono w tabeli 37 (rozdział 2, ppkt 2.8).
Pomimo braku bezpośredniego zagrożenia podtopieniem zaleca się prowadzenie stałego monitoringu
poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu
(priorytet 1, kierunki działań: 1B1, 1D1). W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych na danym terenie, rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w celu
zapobiegnięciu lub minimalizacji potencjalnych skutków podtopienia (priorytet 1, kierunki działań:
2A2).
Bolesław
Skala zagrożenia
Na terenie gminy Bolesław, w Ujkowie Starym, zlokalizowane jest składowisko odpadów
komunalnych o łącznej powierzchni 13,09ha, którego zarządcą jest Zakład Gospodarki Komunalnej
„BOLESŁAW” Sp. z o.o. Zarówno składowisko odpadów, jak i obiekt, w którym mieści się siedziba
zakładu ZGK „BOLESŁAW” Sp. z o.o., odpowiedzialnego za świadczenie na terenie gminy Bolesław
usług w zakresie gospodarki odpadami oraz utrzymania porządku w gminie, zlokalizowane są poza
obszarami zagrożonymi podtopieniem.
Brak jest bezpośredniego zagrożenia podtopieniem wskazanych obiektów. Zaleca się jednak
prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu (priorytet 1, kierunki działań: 1B1, 1D1). W przypadku
pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych na danym terenie rekomenduje się
podjęcie działań prewencyjnych w celu zapobieganiu lub minimalizacji potencjalnych skutków
podtopienia (priorytet 1, kierunki działań: 2A2).
Bukowno
Skala zagrożenia
Bukowno nie posiada własnego wysypiska odpadów i korzysta ze składowiska zlokalizowanego
w sąsiednim Bolesławiu. Jedynym obiektem, na którym deponowane są odpady zaklasyfikowane jako
inne niż niebezpieczne i obojętne są stawy osadowe znajdujące się na terenie należącym
i zarządzanym przez Zakładów Górniczo-Hutniczych ZGH „Bolesław” S.A. Na terenie gminy Bukowno
za gospodarkę odpadami i utrzymanie porządku odpowiada Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej
(MZGK). Zarówno siedziba MZGK w Bukownie, jak i stawy osadowe zlokalizowane są poza obszarami
zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami (tabela 39, rozdział 2 ppk 2.8).
Pomimo braku bezpośredniego zagrożenia podtopieniem zaleca się prowadzenie stałego monitoringu
poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu
(priorytet 1, kierunki działań: 1B1, 1D1). W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych na danym terenie rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w celu
zapobiegania lub minimalizacji potencjalnych skutków podtopienia (priorytet 1, kierunki działań:
2A2).
str. 201
Klucze
Skala zagrożenia
Na terenie gminy Klucze nie znajduje się żaden obiekt, firma, czy też inny podmiot świadczący usługi
w zakresie gospodarki odpadami i utrzymania porządku i czystości w gminie, dlatego też brak jest
zagrożenia podtopieniem ww. obiektów.
Gmina Klucze nie posiada własnego składowiska odpadów. Odpady zmieszane zebrane z terenu
gminy unieszkodliwiane są na Składowisku Odpadów w Ujkowie Starym. Ponadto za świadczenie ww.
usług odpowiedzialne są firmy z pobliskich gmin (firma DSS Recykling Sp. z o.o. w Sławkowie – zbiórka
odpadów selektywnych; Alba MPO w Olkuszu – zbiórka odpadów wielkogabarytowych).
10.11
Cmentarnictwo
Olkusz
Skala zagrożenia
Cmentarze znajdujące się na terenie gminy Olkusz, wyszczególnione w tabeli nr 37 (rozdział 2 ppkt
2.8), zlokalizowane są poza obszarami zidentyfikowanymi jako tereny zagrożone podtopieniami.
Pomimo, iż obiekty nie znajdują się w obszarach zagrożenia zaleca się prowadzenie monitoringu
i bieżącej kontroli poziomu wód gruntowych na całym obszarze funkcjonalnym w celu weryfikacji
założonych scenariuszy podnoszenia się zwierciadła wód gruntowych (priorytet 1, kierunek działań
1B1, 1D1). Uzyskanie informacji o potencjalnej zmianie sytuacji hydrogeologicznej i hydrologicznej na
danym obszarze umożliwi podjęcie odpowiednich, rekomendowanych działań strategicznych
(priorytet 1, kierunek działań 1B3, itd.).
Bolesław
Skala zagrożenia
Cmentarze znajdujące się na terenie gminy Bolesław zidentyfikowane i wyszczególnione w tabeli 38
(rozdział 2 ppkt 2.8), mieszczą się są poza obszarami wyznaczonymi jako tereny zagrożone
podtopieniami.
Zaleca się prowadzenie monitoringu i bieżącej kontroli poziomu wód gruntowych na całym obszarze
funkcjonalnym, w celu weryfikacji założonych scenariuszy podnoszenia się zwierciadła wód
gruntowych (priorytet 1, kierunek działań 1B1, 1D1). Uzyskanie informacji o potencjalnej zmianie
sytuacji hydrogeologicznej i hydrologicznej na danym obszarze umożliwi podjęcie odpowiednich,
rekomendowanych działań strategicznych (priorytet 1, kierunek działań 1B3, itd.).
Bukowno
Na terenie gminy Bukowno w obszarze zagrożenia podtopieniem znajduje się jeden Cmentarz
Komunalny (tzw. „Nowy Cmentarz”), usytuowany przy ulicy Puza (tabela 39, rozdział 2, ppkt 2.8).
Skala zagrożenia
Cały teren cmentarza znajduje się w obrębie obszaru Bu3, zidentyfikowanego jako teren istniejących
podmokłości i okresowych zalewisk, w obrębie którego nastąpi podniesienie się poziomu wód
gruntowych. Ponadto uwzględniając tempo wystąpienia zjawiska, obiekt znajduje się w klasie I czyli
str. 202
na obszarze, w obrębie którego do odtworzenia naturalnych stosunków wodnych na analizowanym
obszarze dojdzie w pierwszej kolejności.
Z uwagi na lokalizację cmentarza w obszarze przypisanym do I klasy, a także uwzględniając charakter
obiektu i przypisany mu wymiar emocjonalny, konieczne jest równoczesne podjęcie działań
polegających na stałym monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu, przygotowaniu odpowiednich podmiotów/organów do
reagowania kryzysowego, jak również zaplanowanie i wdrożenie działań prewencyjnych w wymiarze
planistycznym. Działanie te dotyczyć będą m.in.: całkowitego wstrzymania pochówku zmarłych oraz
wyłączenia obiektu z użytkowania w przypadku jego podtopienia. W kolejnym kroku, w celu
zapewnienia ciągłości świadczonych usług (cel 2A), w oparciu o analizy społeczno-przestrzenne,
konieczne będzie podjęcie działań inwestycyjnych, obejmujących m.in. wyznaczenie na terenie gminy
Bukowno obszaru, na którym (w zastępstwie wyłączonego z eksploatacji cmentarza), stworzone
zostanie nowe miejsce pochówku zmarłych. Ponadto w sytuacjach nadzwyczajnych, tj. podtopienie
całego obszaru cmentarza i/lub braku wolnych terenów, zakłada się konieczność podjęcia współpracy
jednostek administracyjnych na szczeblu gminnym i/lub jednostek/podmiotów będących zarządcami
obiektu, w celu udostępnienie i/lub stworzenia możliwości wykupu terenu od gmin ościennych na
którym przeprowadzane będą pochówki mieszkańców gminy Bukowno. Dodatkowo ze względu na
społeczny wymiar tej problematyki zaleca się powołanie komórki organizacyjnej odpowiedzialnej za
prowadzenie dialogu społecznego, mediację spraw spornych i koordynację działań informacyjnych
(cel 1C).
Z uwagi na specyfikę obiektu i potencjalne zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne będące skutkiem
podtopienia, w ramach prowadzonych działań prewencyjnych, zaleca się prowadzenia monitoringu
bakteriologicznego terenu w celu uzyskania odpowiedzi o stopniu zanieczyszczenia/skażenia gruntu
i skali zagrożenia epidemiologicznego (cel 2E).
Tabela 78
Nazwa obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów cmentarnych zlokalizowanych w Gminie Bukowno
Adres
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Kategorie kosztów
społecznych
I
Cmentarz
Cmentarz
Komunalny w
Bukownie
ul. Puza
32-332
Bukowno
Bu3
I
X
II
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
III
X
X
strategicznych
I
II
1B1
1B2
1C1
1D1
1D2
1B4
2A1
2A2.
1C2
2A2
4A2
III
Klucze
Na terenie gminy Klucze w strefie bezpośredniego zagrożenia podtopieniem znajduje się jeden
cmentarz parafialny należący do Parafii pw. św. Stanisława BM. Cmentarz zagrożony podtopieniem
położony jest w miejscowości Cieślin w gminie Klucze, przy ul. Jurajskiej.
Skala zagrożenia
Cmentarz parafialny w Cieślinie usytuowany jest na lekkim wzniesieniu, dlatego też zaledwie
fragment (około 20 m2) powierzchni cmentarza, zlokalizowany w południowo-wschodniej części
str. 203
nekropolii znajduje się w granicznej strefie obszaru zagrożonego podtopieniem, oznaczonego jako
Kl6. Obszar Kl6 zidentyfikowany został jako teren obecnie przesuszony na którym odtworzą się
naturalne podmokłości. Dodatkowo uwzględniając tempo wystąpienia tego zjawiska (klasa II)
odtworzenie naturalnych warunków hydrologicznych na tym obszarze nastąpi w drugiej kolejności.
Klasa II obszaru, na którym zlokalizowany jest cmentarz, a także jego charakter i znaczenie społeczne
determinują konieczność podjęcia działań. Uwzględniając jednak skalę problemu (mała powierzchnia
zagrożona podtopieniem) i ostateczną formę zjawiska (odtworzenie się naturalnej podmokłości
terenu) nie ma konieczności podejmowania działań w zakresie wyłączania obiektu z użytkowania.
obszarze funkcjonalnym w celu weryfikacji założonych scenariuszy podnoszenia się zwierciadła wód
gruntowych oraz podjęcie współpracy z jednostkami administracji terenowej i/lub podmiotami
zarządzającymi obiektem w zakresie zaplanowanie i wdrożenie działań prewencyjnych dotyczących
zabezpieczenia zagrożonego fragmentu cmentarza. Zaleca się przeprowadzenie dialogu społecznego
i kampanii informacyjnej w ramach jednolitego systemu informowania społeczeństwa (cel 1C).
Z uwagi na specyfikę obiektu i potencjalne zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne będące skutkiem
podtopienia fragmentu cmentarza, w ramach prowadzonych działań prewencyjnych, zaleca się
okresowe wykonywanie monitoringu bakteriologicznego w celu uzyskania odpowiedzi o stopniu
zagrożenia epidemiologicznego (cel 2E).
Tabela 79
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów cmentarnych zlokalizowanych w Gminie Klucze
Nazwa obiektu
Cmentarz
Cmentarz Parafialny w
Cieślinie, Parafia pw. św.
Stanisława BM”
Adres
ul. Jurajska
59, Cieślin,
32-310
Klucze
Symbol
obszar
Kl9
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
II
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
strategicznych
I
II
1B1
1C1
1D1
1C2
1D2
1B2
2A1
2A2
4A2
III
10.12
Zaopatrzenie
ciepłownictwo)
w
energię
(elektroenergetyka,
gazownictwo,
Olkusz
Wykaz obiektów
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 sieci energetyczne i gazownicze znajdujące
się na terenie gminy Olkusz, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego zagrożenia
podtopieniem. Sieć gazownicza zlokalizowana jest w obszarach: Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol9, Ol13.
Zagęszczenie sieci gazowej na terenie gminy Olkusz występuje wzdłuż zabudowy w zachodniej części
obszaru Ol1 i Ol11 oraz w centralnej części obszaru Ol4 i w północno-wschodniej części obszaru Ol8.
Dystrybucja energii elektrycznej przy użyciu sieci przesyłowych odbywa się na obszarach: Ol1, Ol2,
Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol12, Ol13. Zagęszczenie sieci elektrycznej na terenie gminy Olkusz występuję
w północnej i centralnej części obszaru Ol8, w centralnej części obszaru Ol4 oraz wzdłuż zachodniej
części obszaru Ol11.
str. 204
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary, na których zlokalizowane
są sieci gazownicze i energetyczne zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które nie ulegną
od II do V w 5-cio stopniowej skali). W zasadniczej większości obszary, na których zlokalizowane są
sieci energetyczne i gazownicze zlokalizowane są na terenach obecnie przesuszonych, gdzie odtworzy
się naturalna podmokłość lub zalewisko (Ol1, Ol2, Ol3, Ol4, Ol5, Ol6, Ol7, Ol12, Ol13). Sieci
energetyczne i gazownicze występują także na obszarze:
podziemnych,
(we wschodniej części) i zalewisko (w zachodniej części).
przyszłe uwarunkowania hydrologiczne w planach dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji
oraz preferowanie terenów poprzemysłowych, pogórniczych i pozurbanizowanych przy planowaniu
kolejnych inwestycji związanych z rozbudową sieci zaopatrujących w energię. W przypadku
prewencyjnych w wymiarze planistycznym oraz działań inwestycyjnych związanych
z zabezpieczeniem lub zmianą przebiegu obiektów liniowych (odpowiednio w sekwencji II dla obszaru
Ol1 lub III dla pozostałych obszarów). Należy także podjąć działania związane z zbudowaniem
mechanizmu koordynacji działań zabezpieczających, a następnie naprawczych.
W tabeli poniżej wyszczególniono zakres działań jakie należy podjąć dla zagrożonych sieci
gazowniczych i energetycznych zlokalizowanych na terenie Olkusza oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
Tabela 80
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zaopatrujących w energię zlokalizowanych w gminie
Olkusz
Nazwa obiektu
Adres
Sieć gazownicza
Sieć gazownicza obecna w obszarach: Ol2, Ol3,
Ol5, Ol6, Ol7, Ol9, Ol13, Ol1 (zagęszczenie sieci
gazowej wzdłuż zabudowy w zachodniej części
obszaru), Ol4 (zagęszczenie sieci w centralnej
części obszaru), Ol8 (zagęszczenie instalacji
głównie
w
północno--wschodniej
części
obszaru), Ol11 (zagęszczenie sieci wzdłuż
zachodniej części obszaru)
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
2A1
2A3
1C1
1C2
5A3
Ol1
III
X
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
Ol2, Ol3,
Ol5, Ol6,
Ol7, Ol8,
Ol9, Ol13,
V
X
X
X
Ol11
IV
X
X
X
1D1
1D2
2B1
2B2
5A1
1D1
1D2
2B1
2B2
5A1
2A1
2A3
1C1
1C2
2A2
5A2
5A3
5B1
5B2
2A2
5A2
5A3
5B1
5B2
str. 205
Dystrybucja energii elektrycznej przy użyciu sieci
przesyłowych odbywa się na obszarach: Ol1,
Ol2, Ol3, Ol5, Ol6, Ol7, Ol12, Ol13, Ol8
(zagęszczenie sieci w północnej i centralnej
części obszaru), Ol4 (zagęszczenie sieci w
centralnej części obszaru), Ol 11 (zagęszczenie
sieci wzdłuż zachodniej części obszaru)
Sieć energetyczna
Ol1
III
Ol2, Ol3,
Ol4, Ol5,
Ol6, Ol7,
Ol8, Ol9,
Ol13
V
X
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
X
X
1D1
1D2
2B1
2B2
5A1
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
2A1
2A3
1C1
1C2
5A3
2A2
5A2
5A3
5B1
5B2
Bolesław
Wykaz obiektów
się na terenie gminy Bolesław, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego zagrożenia
podtopieniem. Sieć gazownicza zlokalizowana jest w obszarach: Bl4, Bl6, Bl7, Bl8. Na obszarze Bl1
występują nieliczna zabudowa wraz z siecią gazowniczą. Dystrybucja energii elektrycznej przy użyciu
sieci przesyłowych odbywa się na obszarach: Bl4, Bl6, Bl7, Bl8. Na obszarze Bl1 zlokalizowana jest
nieliczna infrastruktura sieci elektrycznych. Na obszarze Bl2 energia dostarczana jest do budynków
zlokalizowanych na terenach przemysłowych.
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, większość obszarów, na których
zlokalizowane są sieci gazownicze i energetyczne uzyskały w 5-cio stopniowej skali klasę III, co
oznacza, że tereny zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które nie ulegną podtopieniu
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych. Obszary te (Bl1/
Bu1, Bl6, Bl7, Bl8) zlokalizowane są na terenach obecnie przesuszonych, gdzie odtworzy się naturalna
podmokłość lub zalewisko.
Sieć gazownicza znajdująca się na obszarze Bl4, zidentyfikowanym jako istniejąca podmokłość, na
którym nastąpi podniesienie poziomu wód podziemnych, ulegnie podtopieniu w pierwszej kolejności
(klasa I w 5-cio stopniowej skali).
znajdujących się na obszarze Bl4. Dla pozostałych obszarów rekomenduje się prowadzenie stałego
podtopienia terenu oraz uwzględnianie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach
dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji związanych z rozbudową sieci zaopatrujących
w energię. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych występujących
na obszarach Bl1/ Bu1, Bl6, Bl7, Bl8 rekomenduje się podjęcie działań zabezpieczających,
a w konsekwencji naprawczych wraz z zbudowaniem mechanizmu koordynacji tych działań.
W tabeli poniżej wyszczególniono istotne kierunki działań, jakie należy podjąć dla zagrożonych sieci
gazowniczych i energetycznych zlokalizowanych na terenie Bolesławia.
str. 206
Tabela 81
Nazwa obiektu
Bolesław
Adres
Sieć gazownicza
Sieć gazownicza obecna na obszarach: Bl1
(nieliczna zabudowa w obszarze Bl1), Bl 4, Bl
6,Bl7, Bl8
Sieć energetyczna
Sieć energetyczna obecna na obszarach: Bl1
(nieliczna infrastruktura), Bl2 (dostarczenie
energii do budynków zlokalizowanych na
terenach przemysłowych), BL4, Bl6, Bl7, Bl8
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Bl1/ Bu1
III
Bl4
I
Bl6 , Bl7,
Bl8
III
Bl1/ Bu1
III
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
X
X
X
X
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
strategicznych
I
II
III
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
5A3
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
X
X
X
1C1
1C2
1D1
1D2
2A1
2A2
2A3
2B1
2B2
5A1
5A2
5B1
5B2
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
Bukowno
Wykaz obiektów
się na terenie gminy Bukowno, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego zagrożenia
podtopieniem. Sieć gazownicza występuje na obszarach: Bu1/Bl1, Bu6 (teren zajmowany przez
Ośrodek Sportowy). Sieć elektryczna zlokalizowana jest na obszarach: Bu1/ Bl1, Bu3, Bu6 (teren
zajmowany przez Ośrodek Sportowy).
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary (Bu1/ Bl1), na których
str. 207
zlokalizowane są sieci gazownicze i energetyczne uzyskały w 5-cio stopniowej skali klasę III, co
oznacza, że tereny zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które nie ulegną podtopieniu
w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych.
Sieci gazownicze i energetyczne znajdujące się na obszarach Bu3 (teren obecnie przesuszony,
narażony na podtapianie lub zalewanie) oraz Bu6 (teren istniejących podmokłości i okresowych
zalewisk, na którym nastąpi podniesienie się poziomu wód gruntowych i zwiększenie zasięgu/czasu
trwania zalewisk) ulegną podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa I w 5-cio stopniowej skali).
znajdujących się na obszarze Bu3 i Bu6. Dla pozostałych obszarów rekomenduje się prowadzenie
stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji o rzeczywistym
stopniu podtopienia terenu oraz uwzględnianie przyszłych uwarunkowań hydrologicznych w planach
dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji związanych z rozbudową sieci zaopatrujących
w energię. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych i hydrogeologicznych występujących
na obszarze Bu1/Bl1 rekomenduje się podjęcie działań zabezpieczających, a w konsekwencji
naprawczych wraz z zbudowaniem mechanizmu koordynacji tych działań. W tabeli poniżej
wyszczególniono zakres działań jakie należy podjąć dla zagrożonych sieci gazowniczych
i energetycznych zlokalizowanych na terenie Bukowna oraz wyszczególniono istotne kierunki działań.
Tabela 82
Nazwa obiektu
Bukowno
Adres
Sieć gazownicza
Sieć
gazownicza
występuje
na
obszarach:
Bu1/Bl1,
Bu6
(teren
zajmowany przez Ośrodek Sportowy)
Sieć energetyczna
Linie sieci energetycznej zlokalizowane
są na obszarach: BU1/Bl1, Bu3, Bu6
(teren zajmowany przez Ośrodek
Sportowy)
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
Bu1/ Bl1
III
Bu6
I
Bu1/ Bl1
III
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
I
Kategorie kosztów
naprawczych
II
III
Sekwencja działań
strategicznych
I
II
III
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
5A3
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5A3
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
X
X
1C1
1C2
1D1
1D2
2A1
2A2
2A3
2B1
2B2
5A1
5A2
5B1
5B2
X
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
str. 208
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Bu3, Bu6
Klasa
(I-V)
I
Kategorie
kosztów
społecznych
I
II
III
I
X
X
Kategorie kosztów
naprawczych
II
III
X
Sekwencja działań
strategicznych
I
1C1
1C2
1D1
1D2
2A1
2A2
2A3
2B1
2B2
5A1
5A2
5B1
5B2
II
5B2
5A3
III
Klucze
Zidentyfikowane i wyszczególnione w rozdziale 2 ppkt. 2.8 sieci energetyczne oraz elektrociepłownia
znajdujące się na terenie gminy Klucze, zlokalizowane są w obrębie obszarów bezpośredniego
zagrożenia podtopieniem. Dystrybucja energii elektrycznej przy użyciu sieci przesyłowych odbywa się
poprzez sieć energetyczną zlokalizowaną na obszarach: Kl2, Kl3, Kl6, Kl7, KL9, Kl10, Kl11, Kl13
(zagęszczenie sieci we wschodniej części obszaru), a także Kl4 (zagęszczenie sieci energetycznej
w północnej części obszaru). Obiekt ciepłowni Fenice Poland, będący jednostką operatywną
Zawiercie – EC Klucze, znajduje się w obrębie obszaru bezpośredniego zagrożenia podtopieniem
(Kl10).
Skala zagrożenia
wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, obszary Kl2, Kl4, Kl3, Kl6, Kl7, Kl9,
Kl11, na których zlokalizowane są sieci gazownicze i energetyczne zaliczone został do grupy obszarów
(stref), które ulegną podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód
podziemnych (klasa II w 5-cio stopniowej skali). Obszary Kl2, Kl4, Kl3, Kl6, Kl7, Kl9 obejmują tereny
przesuszone, na których powstaną naturalne podmokłości lub zalewiska oraz tereny naturalnych
podmokłości. Z kolei, obszar Kl11 jest terenem powyrobiskowym, na którym powstanie
antropogeniczne zalewisko.
Obszar Kl13, będący terenem przesuszonym, na którym odtworzą się naturalne zalewiska oraz obszar
Kl10, obejmujący swoim zasięgiem teren powyrobiskowy, na którym powstanie antropogeniczne
zalewisko, nie ulegną podtopieniu w pierwszej kolejności (klasa od III do IV w 5-cio stopniowej skali).
Obiekt ciepłowni, znajdujący się w obrębie obszaru bezpośredniego zagrożenia podtopieniem,
również nie ulegnie podtopieniu w pierwszym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód
podziemnych (klasa III w 5-cio stopniowej skali).
znajdujących się na obszarach Kl2, Kl4, Kl3, Kl6, Kl7, Kl9,Kl11. Dla pozostałych obszarów rekomenduje
się prowadzenie stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
str. 209
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu oraz uwzględnianie przyszłych uwarunkowań
hydrologicznych w planach dotyczących rozmieszczenia i profilu inwestycji związanych z rozbudową
sieci zaopatrujących w energię. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych występujących na obszarze Kl10/Kl13 rekomenduje się podjęcie działań
zabezpieczających, a w konsekwencji naprawczych wraz z zbudowaniem mechanizmu koordynacji
tych działań. W przypadku obiektu ciepłowni konieczne będzie podjęcie działań w zakresie budowy
nowego obiektu lub adaptacji istniejącego do pełnienia nowych funkcji. Rekomendowane jest, aby
operator w porozumieniu z władzami obszaru funkcjonalnego prowadził działania edukacyjne i akcje
informacyjne wśród społeczności lokalnych o bieżącym stanie, scenariuszach zagrożeń dla obiektu
i planowanych/przeprowadzonych działaniach.
W tabeli poniżej wyszczególniono zakres działań jakie należy podjąć dla zagrożonych sieci
gazowniczych i energetycznych zlokalizowanych na terenie Klucz oraz wyszczególniono istotne
kierunki działań.
Tabela 83
Klucze
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
zjawiska
(I-V)
Kategorie kosztów
społecznych
I
Sieć energetyczna
Dystrybucja
energii
elektrycznej
odbywa się poprzez sieć energetyczną
zlokalizowaną na obszarach: Kl2, Kl3,
Kl6, Kl7, Kl9, Kl11, Kl13 Kl10
(zagęszczenie sieci we wschodniej
części obszaru), a także Kl4
(zagęszczenie sieci energetycznej w
północnej części obszaru)
Elektrociepłownie
Fenice
Poland.
Jednostka
operatywna Zawiercie
– EC Klucze
ul. KluczaOsada 4, 32310 Klucze
II
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
Sekwencja działań
strategicznych
I
II
1C1
1C2
1D1
1D2
2A1
2A2
2A3
2B1
2B2
5A1
5A2
5B1
5B2
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
5A3
Kl2, Kl4,
Kl3, Kl6,
Kl7,Kl9,
Kl11,
II
X
X
X
Kl10
III
X
X
X
Kl13
IV
X
X
X
1D1
1D2
2B1
2B2
5A1
Kl10
III
X
X
1D1
1D2
2A1
2B1
2B2
5A1
X
III
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
2A1
2A3
1C1
1C2
5A3
2A2
2A3
1C1
1C2
5A2
5B1
5B2
5A3
2A2
5A2
5A3
5B1
5B2
str. 210
10.13
Zieleń publiczna
Olkusz
Spośród wszystkich zidentyfikowanych obiektów należących do usług związanych z zielenią publiczną
wyszczególnionych w rozdziale 2 ppkt. 2.8 ogródki działkowe znajdujące się przy ulicy Żuradzkiej
znajdują się w obszarze zagrożonym podtopieniami Ol8.
Skala zagrożenia
Ogródki działkowe położone są na terenie powyrobiskowym, na którym powstanie zalewisko
antropogeniczne. Zgodnie z ustaloną kategoryzacją, dotyczącą kolejności wypełniania się wodą
(podtapiania) wyznaczonych stref zagrożenia na całym obszarze funkcjonalnym, ogródki działkowe
znajdujące się w obszarze Ol8 uzyskały w pięciostopniowej skali klasę V, co oznacza, że tereny na
których mieszczą się obiekty, zaliczone zostały do grupy obszarów (stref), które ulegną podtopieniu
w końcowym etapie odtwarzania się naturalnego zwierciadła wód podziemnych.
Ze względu na klasę obszarów (klasa V) pod względem prognozowanego czasu wystąpienia
zagrożenia oraz ich położenia względem wewnętrznego i zewnętrznego leja depresji, a także ze
względu na charakter obiektów rekomenduje się aby w pierwszej kolejności podjąć działania
polegające na stałym monitoringu poziomu wód gruntowych w celu pozyskiwania informacji
o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu. W przypadku pogorszenia się zjawisk hydrologicznych
i hydrogeologicznych rekomenduje się podjęcie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym wyznaczenie na terenie gminy, w oparciu o analizy przestrzenno-społeczne, miejsc lub obiektów
gdzie przeniesione zostaną dotychczasowe funkcje. W przypadku wystąpienia pogorszenia się
warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych rekomenduje się przeprowadzenie niezbędnej
kampanii informacyjnej i edukacyjnej w ramach jednolitego systemu informowania społeczeństwa,
a następnie wdrożenie działań inwestycyjnych. W tabeli poniżej scharakteryzowano zakres działań
oraz ich kierunki, jakie należy podjąć dla zagrożonych obiektów.
Tabela 84
Nazwa
obiektu
Działania strategiczne dla zagrożonych obiektów zieleni publicznej zlokalizowanych w Olkuszu
Adres
Symbol
obszaru
Klasa
(I-V)
ul. Żuradzka,
32-300
Olkusz
Ol 8
V
Kategorie kosztów
społecznych
I
Ogródki
działkowe
II
X
III
Kategorie kosztów
naprawczych
I
II
III
X
X
Sekwencja działań
strategicznych
I
1D1
1D2
5A1
1B4
II
1C1
1B1
1B2
III
2G3
5B1
5B2
1A2
1B3
5A2
5A3
Bolesław
Skala zagrożenia
Obiekty należące do usług związanych z zielenią publiczną znajdujące się na terenie gminy Bolesław,
znajdują są poza obszarami wyznaczonymi, jako tereny zagrożone podtopieniami.
str. 211
podnoszenia się zwierciadła wód gruntowych.
Bukowno
Skala zagrożenia
Obiekty należące do usług związanych z zielenią publiczną znajdujące się na terenie gminy Bukowno,
podnoszenia się poziomu wód gruntowych.
Klucze
Skala zagrożenia
Obiekty należące do usług związanych z zielenią publiczną znajdujące się na terenie gminy Klucze,
str. 212
11.Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych
Założenia:
Koszty zabezpieczające i naprawcze rozpatrywane były w następujących kategoriach:
I.
koszty związane z prowadzeniem stałego monitoringu poziomu wód gruntowych w celu
pozyskania informacji o rzeczywistym stopniu podtopienia terenu,
II.
koszty związane z realizacją działań prewencyjnych, zabezpieczających, w tym również
działań administracyjnych, planistycznych, przygotowawczych i inwestycyjnych polegających
na zabezpieczeniu inwestycji / obiektu, jak również koszty odtworzeniowe wynikające
z wyrządzonych szkód przez oddziaływania odwracalne,
III.
koszty związane z przeniesieniem lub całkowitą likwidacją obiektu, uwzględniające także
koszty związane z realizacją działań administracyjnych, planistycznych, przygotowawczych
i inwestycyjnych polegających na budowie nowego obiektu, zabezpieczeniu,
likwidacji/wyburzeniu obiektu podtopionego.
Wycena dokonana została z uwzględnieniem danych dotyczących wielkości powierzchni zagrożonej
podtopieniem, a także zabudowy i infrastruktury zlokalizowanej na jej terenie. Na jej podstawie,
właściwy organ może dokonać wstępnej priorytetyzacji planowanych do wdrożenia działań
zabezpieczających i naprawczych, w odniesieniu do zidentyfikowanych w podrozdziałach 10.1-10.13
miejsc i obiektów.
Na potrzeby szacowania kosztów zidentyfikowanych działań oraz strat wynikających
z przewidywanym zjawiskiem, w niniejszym opracowaniu zastosowana została metoda typizacji
zagospodarowania obszarów zagrożonych opracowana przez Jana Chojnackiego77, wykorzystana
również do oceny i szacowania strat powodziowych w Lokalnym Planie Ograniczania Skutków
Powodzi i Profilaktyki Powodziowej (Kraków, 2000 rok). Metoda ta została dopracowana tak, aby
uwzględniała uwarunkowania związane z podtopieniami długo i krótkookresowymi oraz specyfiką
działań prewencyjnych, odtworzeniowych oraz związanych z przeniesieniem obiektów. Metoda
typizacji zagospodarowania obszarów, wykorzystana w niniejszym rozdziale do oszacowania strat,
wykorzystuje obszarowe wskaźniki strat jednostkowych na hektar, które zostały określone dla
złożonych, charakterystycznych typów zagospodarowania obszaru mieszkalnego. Szacowanie strat tą
metodą obejmuje trudne do bezpośredniej wyceny rodzaje obiektów: ulice, budynki wraz z całą
infrastrukturą (sieć wodo-kanalizacyjna, energetyczna i gazowa).
Koszty naprawcze oraz związane z przeniesieniem całkowitym likwidacją obiektu zostały oszacowane
w oparciu o koszty jednostkowe wraz z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań i rodzajów
konkretnych obiektów publicznych. Wskaźniki jednostkowe wykorzystane do szacunków kosztów
ogólnych dla poszczególnych gmin zostały zaprezentowane w tabeli 85.
Koszty monitoringu zostały skalkulowane przy uwzględnieniu montażu 70 piezometrów w punktach
obserwacyjnych, co przekłada się na łączny koszt dla wszystkich gmin w wysokości 70 tys. złotych.
Pozostałe koszty związane z monitoringiem uwzględniają obsługę instalacji w horyzoncie 10 lat. Są to
w szczególności koszty zatrudnienia trzech pracowników, zakup niezbędnego sprzętu i wyposażenia,
samochodu oraz koszty paliwa. W tabelach z kalkulacją kosztów (w tym monitoringu) uwzględnione
zostały pełne koszty związane z powołaniem oddzielnej jednostki w przeliczeniu (średnia wartość) na
liczbę obiektów podlegających monitoringowi środowiskowemu.
77
Chojnacki J., Szacowanie przewidywanych strat powodziowych w terenach zurbanizowanych metodą typizacji
zagospodarowania obszarów zagrożonych; Gospodarka Wodna, 2000 r., nr 10
str. 213
Dodatkowo, wiele z przedstawionych w pracy miejsc i obiektów (tj. szpitale, domy kultury, kościoły
czy też cmentarze) niesie ze sobą ładunek emocjonalny i kulturowy, który wyrażony w postaci
kosztów społecznych powinien zostać uwzględniony na etapie kategoryzacji (waloryzacji)
planowanych działań.
Kategoryzacja kosztów społecznych przeprowadzona została z uwzględnieniem charakteru
(kulturowego, wyznaniowego, itp.) poszczególnych obiektów/miejsc, a także ich znaczenia dla
lokalnej społeczności. Skategoryzowane w rozdziale 10 rodzaje kosztów społecznych (strat
społecznych), rozumieć należy jako składową potencjalnych materialnych i niematerialnych kosztów
poniesionych przez społeczeństwo na skutek utrudnionego i/lub uniemożliwionego dostępu do usług
publicznych, realizowanych dotychczas na obszarach zagrożonych podtopieniem w poszczególnych
gminach obszaru funkcjonalnego. Materialne koszty społeczne, rozumiane są jako straty poniesiona
przez społeczeństwo, wynikające z konieczności uzyskania dostępu do innego obiektu/miejsca,
w którym w zastępstwie utraconych, świadczone są tożsame usługi. Niematerialne koszty społeczne
(straty niematerialne) wyrażają symboliczne znaczenie danego obiektu/miejsca (przestrzeni) dla
lokalnej społeczności, a także opisują straty moralne spowodowane utrudnionym dostępem do
podstawowych, konstytucyjne zagwarantowanych świadczeń finansowanych ze środków publicznych
tj. edukacja czy też podstawowa opieka zdrowotna. Z uwagi na różnice wyznaniowe, kulturowe czy
też demograficzne, a także zróżnicowanie społeczne w zakresie waloryzacji poszczególnych
świadczonych usług publicznych, koszty społeczne są często trudne do oszacowania, albowiem ten
sam element może stanowić ważną wartość dla jednych (miejsce kultu, dziedzictwo), podczas gdy dla
drugich będzie czymś niezrozumiałym i obojętnym. Dlatego też, często stosowaną praktyką jest
wyrażenie kosztów społecznych jako orientacyjnej wartości (przedziału) stanowiącej 5 – 10% kosztów
całkowitych. Stąd też uwzględniając powyższe można przypuszczać, że obliczone koszty działań
związanych zagrożeniem podtopieniami mogą zostać zwiększone o ww. wskaźnik korygujący
w górnych jego granicach, z uwagi na znaczący obszar problemowy i złożoność usług publicznych
obszaru funkcjonalnego.
str. 214
Tabela 85 Wskaźniki jednostkowe wykorzystywane do szacowania kosztów działań naprawczych
Lp.
Rodzaj zagospodarowania
Jednostka
Wskaźnik
1.
Zabudowa mieszkaniowa - typ B (bardzo
rzadka zabudowa)
PLN / ha
2 500 000
2.
Zabudowa mieszkaniowa - typ C (rzadka
zabudowa)
PLN / ha
3 200 000
PLN / ha
6 200 000
PLN / ha
PLN / km
PLN / km
PLN / km
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / ha
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / ha
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
PLN / szt
15 500 000
6 390 000
3 200 000
2 660 000
2 000 000
1 350 000
750 000
1 500 000
8 000 000
500 000
8 000 000
4 000 000
350 000
400 000
5 000 000
1 000 000
700 000
20 000 000
150 000
1 400 000
20 000 000
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
Zabudowa mieszkaniowa - typ D (gęsta
zabudowa)
Zabudowa wielorodzinna (blokowisko)
Drogi krajowe
Drogi wojewódzkie
Szlaki kolejowe
Dworce
Przychodnie
Poradnie
Ośrodki kultury
Hale sportowe
Boiska
Szkoły (podstawowa/gimnazjum/średnia)
Przedszkola
Zieleń publiczna (ogródki działkowe)
Ochotnicza straż pożarna
Kościoły
Kaplice cmentarne
Cmentarz
Oczyszczalnia ścieków
Ujęcie wody
Elektrociepłownia
Do wyliczenia kosztów związanych z realizacją działań prewencyjnych, zabezpieczających i
inwestycyjnych polegających na zabezpieczeniu inwestycji / obiektu, jak również koszty
odtworzeniowe wynikające z wyrządzonych szkód przez oddziaływania odwracalne, został
zastosowany wskaźnik zakresu szacowanej wartości uszkodzeń w wysokości 30%.
Łaczne koszty wszelkich działań dla gmin Olkusz, Bolesław, Bukowno, Klucze zostały oszacowane na
poziomie około 675 mln zł. Największe koszty są w trzeciej kategorii kosztów i zostały skalkulowane
na poziomie około 458 mln zł, natomiast koszty w drugiej kategorii wynoszą około 215 mln zł. Koszty
monitoringu wynszą około 1,5 mln zł (pierwsza kategoria kosztów).
Pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia w pierwszej klasie pojawia się około
26% łącznych kosztów, natomiast w drugiej klasie około 31% kosztów. W kolejnych klasach III oraz IV
str. 215
koszty są znacznie mniejsze i wynoszą łącznie około 19%. Natomiast w ostatniej piątej klasie
niezbędne środki wynoszą około 23% łącznych kosztów działań.
W poniższej tabeli zostało przedstawione zestawienie kosztów dla wszystkich gmin w podziale na
kategorie działań oraz klasy względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia.
Tabela 86 Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Olkusz, Bolesław, Bukowno i
Klucze
Klasa
Koszty w podziale na kategorie działań
Gmina
(I-V)
I
II
III
RAZEM
I
0
0
70 825 464
70 825 464
II
72 000
268 800
19 200 000
19 540 800
III
72 000
1 582 800
0
1 654 800
IV
48 000
46 752 000
0
46 800 000
V
504 000
135 269 580
20 500 000
156 273 580
696 000,00
183 873 180,00
110 525 464,00
295 094 644,00
I
24 000
0
25 000 000
25 024 000
II
0
0
0
0
III
0
0
0
0
IV
120 000
17 334 000
8 000 000
25 454 000
V
24 000
2 250 000
0
2 274 000
168 000,00
19 584 000,00
33 000 000,00
52 752 000,00
I
192 000
0
78 670 000
78 862 000
II
0
0
0
0
III
24 000
1 260 840
0
1 284 840
IV
24 000
537 600
0
561 600
V
0
0
0
0
240 000,00
1 798 440,00
78 670 000,00
80 708 440,00
I
0
0
0
0
II
240 000
960 000
190 814 000
192 014 000
III
168 000
960 000
45 450 000
46 578 000
IV
24 000
8 250 000
0
8 274 000
V
0
0
0
0
432 000,00
10 170 000,00
236 264 000,00
246 866 000,00
I
216 000
0
174 495 464
174 711 464
II
312 000
1 228 800
210 014 000
211 554 800
III
264 000
3 803 640
45 450 000
49 517 640
IV
216 000
72 873 600
8 000 000
81 089 600
V
528 000
137 519 580
20 500 000
158 547 580
1 536 000
215 425 620
458 459 464
675 421 084
Olkusz
(I-V)
Bolesław
(I-V)
Bukowno
(I-V)
Klucze
(I-V)
Olkusz,
Bolesław,
Bukowno,
Klucze
(I-V)
str. 216
Na terenie gminy Olkusz największe koszty są związane z zabudową mieszkaniową, całą
infrastrukturą drogową oraz siecią wodno-kanalizacyjną, energetyczną i gazową. Objęte zagrożeniami
podtopienia są zabudowy mieszkaniowe typu zarówno C jak i D, co przekłada się na około 150ha
powierzchni. Koszty są w większości po stronie działań zabezpieczających, niemniej są również koszty
przeniesienia konkretnych obiektów.
Do szacowania kosztów uwzględniono również budowę systemu zaopatrzenia w wodę mieszkańców
gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze po likwidacji ujęcia wody w kopalni ZGH "Bolesław" S.A.
w Bukownie. Realizacja tego działania rozpoczęła się już i do szacowanie tego kosztu uwzględniono
już zamknięty przetarg na I etap realizacji projektu.
Kolejnymi znaczącymi inwestycjami związanymi z przeniesieniem obiektów są: szkoła, przedszkole
oraz hala sportowo-widowiskowa. Pozostałe znaczące koszty są związane z zabezpieczeniem dróg
krajowych, jak również infrastruktury kolejowej.
Pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia najważniejsze działanie związane
z zaopatrzenia w wodę pitną mieszkańców gmin zostało już rozpoczęte. Na realizacje działań w klasie
II i III istnieje potrzeba zabezpieczenia około 21 mln zł. Dla klasy IV szacowane koszty są na poziomie
prawie 47 mln zł, natomiast największe straty będą związane z ostatnią klasą i szacuje się je na około
156 mln zł. Łączne koszty działań dla gminy Olkusz szacuje się na wartość 295 mln zł. Szczegółowe
szacunki zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 87
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Olkusz
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
Szkoły podstawowe
Szkoła
Podstawowa Nr
5 im. M. Bylicy
ul. Cegielniana 24,
32-300 Olkusz
Ol7
V
24 000
8 000 000
8 024 000
24 000
4 000 000
4 024 000
Przedszkola
Przedszkole Nr 4
w Olkuszu
ul. Rabsztyńska 25,
32-300 Olkusz
Ol7
V
Poradnia / przychodnia
NZOZ Nowy
ul. Żuradzka 21, 32Szpital w Olkuszu 300 Olkusz
Ol8
V
24 000
24 000
Miejski Ośrodek
Sportu i
Rekreacji – Hala
SportowoWidowiskowa
ul. Wiejska 1, 32-300
Olkusz
Ol7
V
24 000
Boisko Sportowe
OKS Słowik
ul. Rataja 2, 32-300
Olkusz
Ol3
V
24 000
8 000 000
8 024 000
24 000
Zabudowa mieszkaniowa wraz z infrastrukturą (drogi gminne i dojazdowe, sieć wodo-kanalizacyjna, energetyczna i gazowa)
Zabudowa
jednorodzinna
Zabudowania przy
drodze DW783 (pn.
część Olkusza przy
granicy z gminą
Klucze, Pazurek)
Ol12
II
24 000
12 800 000
12 824 000
str. 217
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
ul. Biema, 32-300
Witeradów
Ol11
IV
24 000
46 080 000
46 104 000
ul. Trzecia Kolonia,
32-300 Olkusz
Ol10
IV
24 000
672 000
696 000
ul. Mazaniec,
Mazaniec Boczna,
Kamyk, 32-300
Olkusz
Ol9
V
24 000
25 920 000
25 944 000
Olkusz
Ol8
V
24 000
7 680 000
7 704 000
ul. Pakuska, 32-300
Olkusz
Ol2
V
24 000
19 200 000
19 224 000
Ol7
V
24 000
27 900 000
27 924 000
Ol6
V
ul. Głowackiego , 32300 Olkusz
Ol5
V
24 000
480 000
504 000
ul. Długa, 32-300
Olkusz
Ol4
V
24 000
2 880 000
2 904 000
ul. Dworska, 32-300
Olkusz Braciejówka
Ol14
II
24 000
ul. Witosa, 32-300
Olkusz
Ol3
V
24 000
6 045 000
6 069 000
ul Północna, 32-300
Olkusz
Ol7
V
24 000
13 020 000
13 044 000
ul. Miła, 32-300
Olkusz
ul. Zielona, Astrów,
Rzemieślnicza, 32300 Olkusz
ul. Kasztanowa,
Topolowa,
Jaśminowa,
Niepodległości,
Ogrodowa, 32-300
Olkusz
ul. 20 Straconych,
Jana III Sobieskiego,
Pułaskiego
24 000
27 900 000
27 924 000
ul. Klonowa. 20
Straconych, 32-300
Olkusz
Zabudowa
wielorodzinna
6 400 000
6 424 000
Dworce wraz z infrastrukturą towarzyszącą (PKP, autobusowe PKS) oraz linie kolejowe
Dworzec
Olkusz
PKP ul. Składowa 2, 32300 Olkusz.
Ol13
V
24 000
600 000
624 000
Dworzec PKS w ul. Składowa 1, 32Olkuszu
300 Olkusz
Ol13
V
24 000
600 000
624 000
str. 218
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
(I-V)
na północny wschód
linia kolejowa nr
od skrzyżowania z ul.
62 (Olkusz Centralną,
(w
Chrząstowice kierunku
stacji
Wolbrom)
Jaroszowiec Olkuski)
Symbol
obszar
Ol2/ Ol
2/Ol8
V
I
II
24 000
III
RAZEM
1 971 060
1 995 060
Drogi krajowe
Droga
94
Centrum Olkusza (od
ul. Kościuszki do ul.
krajowa Wiejskiej);
dł.
odcinka
zagrożonego: 0,34
km
Ol7
V
24 000
651 780
675 780
Droga
94
Miasto Olkusz, dł.
krajowa odcinka
zagrożonego: 0,22
km
Ol2
V
24 000
421 740
445 740
Droga
94
Droga
pomiędzy
miejscowościami
krajowa Sieniczno – Kogutek,
dł.
odcinka
zagrożonego: 0,40
km
Ol1
III
24 000
766 800
790 800
Drogi wojewódzkie
Droga
wojewódzka 783
Droga
wojewódzka 773
obwodnica Olkusza,
dł. odcinka 0,57 km
Ol1
III
24 000
547 200
571 200
miejscowość
Pazurek, dł. odcinka
0,28 km
Ol12
II
24 000
268 800
292 800
Odcinek pomiędzy
miejscowościami
Sieniczno-Wiśliczka,
dł. odcinka 0,28 km
Ol1
III
24 000
268 800
292 800
Sieć wodociągowa
Budowa systemu zaopatrzenia w wodę
mieszkańców gmin: Olkusz, Bukowno,
Bolesław i Klucze po likwidacji ujęcia
wody w kopalni ZGH "Bolesław" S.A. w
Bukownie
-
I
70 825 464
70 825 464
150 000
174 000
Przepompownia
ścieków
ul. Boczna,
Mazaniec, 32-300
Olkusz
(w pobliżu obszaru
Ol2)
Ol2
V
24 000
str. 219
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
Zieleń publiczna
Ogródki
działkowe
Olkusz
Ol 8
Łączne koszty w podziale na klasy prognozowanego
czasu wystąpienia zagrożenia
V
24 000
350 000
374 000
I
0
0
70 825 464
70 825 464
II
72 000
268 800
19 200 000
19 540 800
III
72 000
1 582 800
0
1 654 800
IV
48 000
46 752 000
0
46 800 000
V
504 000
135 269 580
20 500 000
156 273 580
696 000
183 873 180
110 525 464
295 094 644
RAZEM
Na terenie gminy Bolesław szacunkowe koszty działań zabezpieczających, naprawczych i związanych z
przeniesieniem obiektów szacuje się na poziomie około 53 mln zł. Największe koszty są związane z
zabudową mieszkaniową oraz całą infrastrukturą drogową oraz siecią wodno-kanalizacyjną,
energetyczną i gazową. Objęte zagrożeniami podtopienia są zabudowy mieszkaniowe typu B o
łącznej powierzchni około 31ha. Koszty są zarówno po stronie działań zabezpieczających jak również
są koszty przeniesienia konkretnych obiektów.
Kolejnym znaczącym obiektem związanym z przeniesieniem jest oczyszczalnia ścieków – Laski. Jej
koszt oszacowano na około 8 mln zł. Należy mieć tez na uwadze inwestycje zabezpieczające drogę
krajową 94 na dwóch odcinkach o łącznej długości około 0,8km.
Pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia najważniejsze działanie związane z
przeniesieniem części mieszkańców z obszarów Bl9, Bl8 są sklasyfikowane w I klasie. Działania te
szacuje się na około 25 mln zł. Dla klasy IV szacowane koszty są na poziomie 25,5 mln zł, natomiast
najmniejsze straty będą związane z ostatnią klasą i szacuje się je na około 2,3 mln zł.
Szczegółowe szacunki zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 88
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Bolesław
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
ul. Ponikowska, 32329 Bolesław
Bl4
V
24 000
2 250 000
2 274 000
ul. Wyzwolenia z
drogą 94, 32-329
Bolesław
Bl6
IV
24 000
6 750 000
6 774 000
Zabudowa
jednorodzinna
str. 220
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
ul. Bolesławska,
Długa, Nowy Ujków,
Laski , 32-329
Bolesław
Bl9/Bl8
I/IV
24 000
ul. Cegielska,
Bolesławska, 32-329
Bolesław
Bl7
IV
24 000
III
RAZEM
25 000 000
25 024 000
6 750 000
6 774 000
Drogi krajowe
Droga krajowa
94
Odcinek w
miejscowości Ujków
Nowy, dł. odcinka
0,21 km
Bl8
IV
24 000
1 917 000
1 941 000
miejscowość
Bolesław, dł. odcinka
0,6 km
Bl6
IV
24 000
1 917 000
1 941 000
Oczyszczalnia ścieków - Laski
Bl8
RAZEM
IV
24 000
8 000 000
8 024 000
I
24 000
0
25 000 000
25 024 000
II
0
0
0
0
III
0
0
0
0
IV
120 000
17 334 000
8 000 000
25 454 000
V
24 000
2 250 000
0
2 274 000
168 000
19 584 000
33 000 000
52 752 000
Na terenie gminy Bukowno szacunkowe koszty działań zabezpieczających, naprawczych i związanych
z przeniesieniem obiektów szacuje się na poziomie około 81 mln zł. Największe koszty są związane z
zabudową mieszkaniową oraz całą infrastrukturą drogową oraz siecią wodno-kanalizacyjną,
energetyczną i gazową. Objęte zagrożeniami podtopienia są zabudowy mieszkaniowe typu B o
łącznej powierzchni około 21,1ha. Wszystkie działania są związane z przeniesieniem obiektów i
zostały sklasyfikowane w klasie I pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia.
Kolejnym znaczącym obiektem związanym z przeniesieniem jest oczyszczalnia ścieków – Bukowno,
jak również Parafia Kościoła Polskokatolickiego pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Należy mieć tez
na uwadze inwestycje zabezpieczające infrastrukturę drogową DK94 oraz infrastrukturę kolejową.
Pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia największe koszty są w I klasie i
zostały oszacowane na około 79 mln zł. Działania dla klasy III i IV szacowane koszty są na poziomie
około 2 mln zł.
Szczegółowe szacunki kosztów w gminie Bukowno zostały przedstawione w poniższej tabeli.
str. 221
Tabela 89
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Bukowno
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
Obiekty sakralne
Parafia Kościoła
Polskokatolickiego
pw. Najświętszego
Serca Pana Jezusa
ul. Wapienna 4
32-332 Bukowno
Bu3
I
24 000
5 000 000
5 024 000
500 000
524 000
Miejski Ośrodek
Sportu i Rekreacji
ul. ks. Zelka 19
Bu6
I
24 000
ul. Olchowa i Leśna,
1 Maja, Młyńska 32332 Bukowno
Zabudowa
jednorodzinna
Bu1/Bl1
I
24 000
10 000 000
10 024 000
ul. Ogrodowa, 32332 Bukowno
Bu5
I
24 000
2 500 000
2 524 000
ul. Wiejska, 32-332
Bukowno
Bu4
I
24 000
2 750 000
2 774 000
ul. Puza, Zielona,
Wodąca,
Sławkowska,
Wapienna
32-332
Bukowno
Bu3
I
24 000
37 500 000
37 524 000
Dworce wraz z infrastrukturą towarzyszącą (kolejowe PKP, autobusowe PKS) oraz linie kolejowe
linia kolejowa nr
62 (Olkusz Bukowno)
na wschód od stacji
Bukowno, na
wysokości ZGH
"Bolesław"
Bu1/ Bl1
III
24 000
1 260 840
1 284 840
537 600
561 600
Drogi wojewódzkie
Droga
wojewódzka 773
Miejscowość
Bukowno (ul. Puza),
dł. zagrożonego
odcinka 0,56 km
Bu3
IV
24 000
Oczyszczalnia Ścieków Przedsiębiorstwa
Wodociągów i Kanalizacji, Bukowno
Bu3
I
24 000
20 000 000
20 024 000
24 000
420 000
444 000
Cmentarz
Cmentarz
Komunalny w
Bukownie tzw.
”Nowy Cmentarz”
ul. Puza
32-332 Bukowno
Bu3
I
I
192 000
0
78 670 000
78 862 000
II
0
0
0
0
III
24 000
1 260 840
0
1 284 840
str. 222
Klasa
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
(I-V)
I
II
III
RAZEM
IV
24 000
537 600
0
561 600
V
0
0
0
0
240 000
1 798 440
78 670 000
80 708 440
RAZEM
Na terenie gminy Klucze największe koszty są związane z zabudową mieszkaniową oraz całą
infrastrukturą drogową oraz siecią wodno-kanalizacyjną, energetyczną i gazową. Objęte zagrożeniami
podtopienia są zabudowy mieszkaniowe typu B o łącznej powierzchni około 89ha. Większość działań
jest związana z przeniesieniem obiektów i została sklasyfikowane w klasie II pod względem
prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia. Jedynie ulica Bolesławska w Kluczach wymaga
jednynie zabezpieczenia (IV klasa).
Kolejnymi znaczącymi obiektem związanym z przeniesieniem jest oczyszczalnia ścieków,
elektrociepłownia oraz ujęcia wody. Należy mieć również na uwadze budynki ochotniczej straży
pożarnej w Kwaśniowie Dolnym oraz Ryczówku.
Pod względem prognozowanego czasu wystąpienia zagrożenia największe koszty są w II klasie i
zostały oszacowane na około 192 mln zł. Kolejne działania dla klasy III i IV zostały oszacowane
odpowiednio na poziomie około 46,5 mln zł oraz 8 mln zł. Łączne koszty działań zabezpieczających,
naprawczych i związanych z przeniesieniem obiektów szacuje się na poziomie około 247 mln zł.
Szczegółowe szacunki kosztów w gminie Klucze zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 90
Nazwa obiektu
Szacunkowe koszty przewidywanych działań naprawczych w gminie Klucze
Adres
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
I
II
III
RAZEM
Boisko sportowe
ul. Legionów, 32-310
Bydlin
Kl9
II
24 000
24 000
Zabudowa
jednorodzinna
ul. Bolesławska, 32310 Klucze
Kl13
IV
24 000
ul. Skotnicka i Długa,
32-310 Klucze
Kl3
II
24 000
500 000
524 000
ul. Kluczewska,
Bagienna, Rzeka,
Rodacka, Kątowa,
Łęgowa, Dolna,
Kwaśniowska, Górna,
32-310 Klucze
Kl2
II
24 000
45 000 000
45 024 000
ul. Dworska,
Krzewowa, Główna,
Cieślińska, 32-310
Klucze
Kl6
II
24 000
70 000 000
70 024 000
8 250 000
8 274 000
str. 223
Nazwa obiektu
Symbol
obszar
Adres
Klasa
(I-V)
I
II
III
RAZEM
ul. Leśna, 32-310
Klucze
Kl7
II
24 000
2 000 000
2 024 000
ul. Plażowa,
Golczowice, 32-310
Klucze
Kl10
III
24 000
6 250 000
6 274 000
Kl9
II
24 000
72 500 000
72 524 000
ul. Kurajska, Zdrojowa,
Legionów, Strażacka,
Turystyczne, 32-310
Klucze
ul. Leśna, Prtyzantów,
Paderewskiego, 32310 Klucze
ul. Paderewskiego,
Zawadzka, Legionów,
32-310 Klucze
OSP
Dolny
Kwaśniów ul. Główna 52, 32-310
Kwaśniów Dolny
Kl6
II
24 000
400 000
424 000
ul. Dolna 4, 32-310
Ryczówek
Kl2
II
24 000
400 000
424 000
OSP Ryczówek
Drogi wojewódzkie
Droga
wojewódzka 791
ul. Zawierciańska, dł.
odcinka zagrożonego
0,5 km
Kl10
III
24 000
960 000
984 000
ul. Kluczewska, dł.
odcinka zagrożonego
0,5 km
Kl2
II
24 000
960 000
984 000
Oczyszczalnia ścieków, zarządca „Velvet
Care”
Kl10
III
24 000
15 000 000
15 024 000
Ujęcia wody indywidualne powyżej 5m3/dobę
Kl10
III
24 000
1 400 000
1 424 000
Kl10
III
24 000
1 400 000
1 424 000
Kl10
III
24 000
1 400 000
1 424 000
24 000
14 000
38 000
Cmentarz
Cmentarz
Parafialny
w ul.
Jurajska
Cieślinie, Parafia 32-340 Bydlin
pw. św. BM”
59
Kl9
II
Elektrociepłownie
str. 224
Nazwa obiektu
Adres
Symbol
obszar
Klasa
(I-V)
Fenice
Poland.
Jednostka
ul. Klucza-Osada 4, 32operatywna
310 Klucze
Zawiercie – EC
Klucze
Kl10
RAZEM
I
II
III
24 000
I
0
II
III
RAZEM
20 000 000
20 024 000
0
0
0
240 000
960 000
190 814 000
192 014 000
III
168 000
960 000
45 450 000
46 578 000
IV
24 000
8 250 000
0
8 274 000
V
0
0
0
0
432 000
10 170 000
236 264 000
246 866 000
Wszystkie kalkulacje kosztów w niniejszym rozdziale nie uwzględniają tzw. kosztów społecznych oraz
kosztów gospodarczych. Koszty społeczne ze względu na specyficzne uwarunkowania skutków
związanych z zagrożeniem podtopień są trudne do oszacowania zarówno w odniesienu do kosztów
bezpośrednich jak i pośrednich.
Należy mieć również na uwadze, iż dokument uwzględnia jedynie przedsięwzięcia strategiczne
i wspomagające w odniesieniu do zdefiniowanych usług publicznych. Dla każdej z gmin zauważalne
mogą być straty gospodarcze wynikające z kosztów gospodarczych. Straty te mogą być najbardziej
odczuwalne na podatkach, które wpływają aktualnie od firm znajdujących się na terenach
zagrożonych podtopieniami.
str. 225
12. Analiza możliwości finansowania działań naprawczych
Możliwości finansowania działań naprawczych
1. Możliwość finansowania z budżetu państwa działań polikwidacyjnych prowadzonych
w zamkniętych kopalniach – w sposób analogiczny, jak w górnictwie węgla kamiennego.
W przypadku kopalń węgla kamiennego obowiązek ten, zgodnie z istniejącym prawodawstwem78,
spoczywa właśnie na budżecie państwa. Dotacja podmiotowa dla górnictwa wynosi co roku trochę
ponad 400 mln zł. Pieniądze te przeznaczone są na finansowanie kosztów odziedziczonych po
nieistniejących kopalniach: likwidację wyrobisk, pompowanie wód dołowych, naprawę szkód
górniczych, roszczenia pracownicze oraz zaspokojenie prawa do bezpłatnego węgla.
2. Potencjalne możliwości pozyskania przez jednostki samorządu terytorialnego zewnętrznych
środków na działania prewencyjne:
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie (NFOŚiGW),
• Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – głównie w zakresie działań
nieinwestycyjnych związanych z monitoringiem środowiska79,
• Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2014-202080 (Oś
Priorytetowa 5: Ochrona Środowiska, działania w ramach Priorytetu inwestycyjnego 5.2:
Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagrożeń przy jednoczesnym
zwiększeniu odporności na klęski i katastrofy i rozwijaniu systemów zarządzania klęskami
i katastrofami – jako działania o charakterze uzupełniającym do zadań wspieranych w ramach
systemowej ochrony przeciwpowodziowej).
3. Potencjalne możliwości pozyskania przez indywidualnych beneficjentów zewnętrznych środków
na działania prewencyjne i naprawcze:
• Preferencyjny kredyt np. BOŚ,
• Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
4. Możliwość finansowania wynikająca z powiązania działań z działaniami przeciwpowodziowymi
wynikającymi z Masterplanu dla obszaru dorzecza Wisły81
78
Strategia dla górnictwa węgla kamiennego – dokument przyjęty przez Radę Ministrów 31 lipca 2007 r.
Zgodnie z Zasadami udzielania i umarzania pożyczek oraz trybu i zasad udzielania i rozliczania dotacji oraz
zasad dofinansowania zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Wojewódzkim Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.
80
Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 -2020, Kraków,
kwiecień 2014.
81
zgodnie z uchwałą Radę Ministrów z 26 sierpnia 2014 r. w sprawie przyjęcia przejściowego dokumentu
strategicznego – Masterplanu dla obszaru dorzecza Wisły, dokument ten stanowi uzupełnienie obowiązujących
planów gospodarowania wodami do czasu ich aktualizacji w 2015 r, w miejsce uchylonego Programu ochrony
przed powodzią w dorzeczu górnej Wisły,
79
str. 226
Tabela 91
Możliwe źródła finansowania poszczególnych kierunków działań
Rodzaj działania
Przygotowanie i wdrożenie rozwiązań organizacyjnych i
procedur zapewniających koordynację działań w skali
całego obszaru
Inwentaryzacja infrastruktury
Prace przygotowawcze
Wprowadzenie systemu monitorowania zmian w
funkcjonowaniu obiektów w związku ze zmianą
uwarunkowań hydrogeologicznych i hydrologicznych
Działania inwestycyjne
Potencjalne źródła finansowania
Środki własne gmin
Środki własne gmin
Środki własne + środki unijne
Środki własne + dofinansowanie z WFOŚiGW oraz
możliwość ubiegania się o środki unijne
Partnerstwo publiczno - prywatne
str. 227
13. Likwidacja zakładu górniczego – obowiązki przedsiębiorcy górniczego
w świetle przepisów prawnych
Mechanizmy prawne dotyczące obowiązków przedsiębiorcy górniczego w przypadku likwidacji
zakładu górniczego oraz odpowiedzialność za szkody, zostały określone w przepisach ustawy Prawo
geologiczne i górnicze (PGG) z 9 czerwca 2011r. (Dz.U. Nr 163 poz. 981 z późn zm.).
Zgodnie z przepisami art. 129 w przypadku likwidacji zakładu górniczego, w całości lub w części,
przedsiębiorca jest obowiązany:
1. zabezpieczyć lub zlikwidować wyrobiska górnicze oraz urządzenia, instalacje i obiekty
zakładu górniczego;
<1a) przedsięwziąć niezbędne środki chroniące sąsiednie złoża kopalin;
2) zabezpieczyć niewykorzystaną część złoża kopaliny;
3) zabezpieczyć sąsiednie złoża kopalin;
4) przedsięwziąć niezbędne środki chroniące wyrobiska sąsiednich zakładów
górniczych;
5) przedsięwziąć niezbędne środki w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji
gruntów po działalności górniczej.
2. Do rekultywacji gruntów, o których mowa w ust. 1 pkt 5, stosuje się odpowiednio przepisy
ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2013 r. poz.
1205 oraz z 2014 r. poz. 40).
3. Do likwidacji zakładu górniczego stosuje się odpowiednio przepisy o ruchu zakładu
górniczego tj. przedsiębiorca sporządza plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego.
4. Plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego lub jego oznaczonej części określa również
sposób wykonania obowiązków, o których mowa powyżej.
5. Zatwierdzenie planu ruchu likwidowanego zakładu górniczego wymaga uzgodnienia z
właściwym wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). Kryterium uzgodnienia jest
zgodność sposobu likwidacji z przeznaczeniem nieruchomości, określonym w art. 7.
Należy zwrócić uwagę, że działa tutaj odmienny mechanizm niż w przypadku planu ruchu zakładu
górniczego prowadzącego eksploatację, gdzie plan ruchu wymaga jedynie opinii właściwego wójta
(burmistrza, prezydenta miasta). Uzgodnienie planu ruchu likwidowanego zakładu górniczego
powinno zapewnić zawarcie w nim wszystkich zobowiązań przedsiębiorcy górniczego w odniesieniu
do ustaleń tego planu, warunków wynikających z koncesji jak również decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (jeśli była wydana).
6. W uzasadnionych przypadkach właściwy organ nadzoru górniczego może, w drodze
decyzji, nakazać przedsiębiorcy wykonanie obowiązku likwidacji zakładu górniczego lub jego
oznaczonej części.
7. Decyzja, o której mowa w ust. 6, określa termin i sposób wykonania obowiązku likwidacji
zakładu górniczego lub jego oznaczonej części. Decyzja ta może również upoważnić do
korzystania z cudzej nieruchomości w zakresie niezbędnym do wykonania obowiązku
likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części.
8. W przypadku bezskutecznego upływu terminu, o którym mowa w ust. 7, właściwy organ
nadzoru górniczego (tutaj Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Krakowie) wszczyna
postępowanie egzekucyjne.
str. 228
DZIAŁ VIII ustawy PGG jasno określa kwestie odpowiedzialności za szkody spowodowane ruchem
zakładu górniczego.
Odpowiedzialność za szkody
Art. 144.
1. Właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu
górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia
wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych podmiotów, których prawa majątkowe są
zagrożone ruchem zakładu górniczego.
3. Jeżeli nie zachodzą okoliczności przewidziane w ust. 1 i 2, przedsiębiorca odpowiada za
szkodę według zasad określonych w Kodeksie cywilnym.
Art. 145.
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2,
stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Art. 146.
1. Odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego,
wskutek którego wystąpiła szkoda.
2. Przepis ust. 1 stosuje się także do innych podmiotów prowadzących działalność
regulowaną ustawą, nawet jeżeli nie stosuje się do nich przepisów dotyczących ruchu zakładu
górniczego.
3. Jeżeli nie można ustalić, kto wyrządził szkodę, odpowiada za nią przedsiębiorca, który w
dniu ujawnienia się szkody ma prawo prowadzić w obszarze górniczym, w granicach którego
wystąpiła szkoda, działalność regulowaną ustawą. Wynika stąd bezpośrednio fakt, że
najpierw należy ustalić, jakie szkody w środowisku wystąpiły na skutek działalności ZGH
Bolesław S.A.
4. Jeżeli nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, za
szkodę odpowiada Skarb Państwa reprezentowany przez właściwy organ nadzoru górniczego
na zasadach określonych niniejszym działem.
5. Jeżeli szkoda nastąpiła także z innych przyczyn niż ruch zakładu górniczego,
odpowiedzialność podmiotów określonych w ust. 1–4 oraz innych podmiotów jest solidarna.
6. Odpowiedzialność przedsiębiorcy oraz podmiotów trudniących się zawodowo
wykonywaniem powierzonych im przez tego przedsiębiorcę czynności jest solidarna.
Art. 147.
1. Przywrócenie stanu poprzedniego może w szczególności nastąpić przez dostarczenie
gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego
rodzaju.
2. Naprawienie szkody w gruncie rolnym lub leśnym zdegradowanym lub zdewastowanym na
skutek ruchu zakładu górniczego następuje w sposób określony przepisami o ochronie tych
gruntów.
3. Obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego ciąży na tym, kto jest odpowiedzialny za
szkodę. Poszkodowany, za zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, może wykonać
obowiązek w zamian za zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej.
Art. 148.
Jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się z
uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów.
Art. 149.
Roszczenia określone niniejszym działem przedawniają się z upływem 5 lat od dnia
dowiedzenia się o szkodzie.
str. 229
Art. 150.
Przepisy o naprawianiu szkód określonych niniejszym działem stosuje się odpowiednio do
zapobiegania tym szkodom.
Art. 151.
1. Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego.
2. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca
odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec
przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody,
wyznaczy dłuższy termin.
3. Ugoda zawarta w formie aktu notarialnego stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
4. Jeżeli przedsiębiorca uchyla się od wykonania ugody lub wyroku nakazującego naprawę
szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego, koszt wykonania zastępczego może zostać
pokryty z zabezpieczenia, o którym mowa w art. 28.
Art. 152.
1.W celu natychmiastowego zapobieżenia szkodzie lub jej dalszym skutkom sąd może
nakazać podjęcie koniecznych czynności. Jeżeli obowiązek ten obciąża poszkodowanego, sąd
może nakazać, aby podmiot, do którego jest kierowane roszczenie, niezwłocznie wypłacił
odpowiednią kwotę pieniężną.
2. W przypadku powstania szkody w postaci zaniku wody lub utraty jej przydatności,
podmiot, do którego jest kierowane roszczenie, do czasu naprawienia szkody jest obowiązany
bezpłatnie dostarczać poszkodowanemu niezbędną ilość wody.
3. W sprawach uregulowanych w ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania cywilnego o postępowaniu zabezpieczającym.
Przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (jt.
Dz.U.2014 poz.210) określają kwestie związane z możliwością bezpośredniego zagrożenia szkodą
w środowisku, spowodowanej przez działalność podmiotu korzystającego ze środowiska stwarzającą
ryzyko szkody w środowisku. Uwaga – art. 3 tej ustawy wskazuje listę rodzajów tych działalności,
które mogą takie ryzyko stwarzać. W odniesieniu do analizowanego obszaru funkcjonalnego
eksploatacja złóż rud Zn-Pb może być objęta przepisami tej ustawy ze względu na szczególne
korzystanie z wód, ewentualne emisje do powietrza, wytwarzanie i gospodarowanie odpadami
wydobywczymi lub innymi odpadami.
SZKODA W ŚRODOWISKU (art. 3 ustawy ‘szkodowej’) to negatywna mierzalna zmiana stanu lub
funkcji elementów przyrodniczych (gatunków chronionych, chronionych siedlisk przyrodniczych,
wody, ziemi), oceniona w stosunku do stanu początkowego, spowodowana bezpośrednio lub
pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska.
SZKODA W ŚRODOWISKU
w gatunkach
w chronionych
w wodach
chronionych
siedliskach
przyrodniczych
jeżeli ma znaczący
negatywny wpływ na negatywny wpływ na negatywny wpływ na
osiągnięcie lub
osiągnięcie lub
stan ekologiczny,
utrzymanie
utrzymanie właściwego
chemiczny
właściwego stanu ich
stanu ich ochrony
lub ilościowy wód
ochrony
w powierzchni ziemi
jeżeli stanowi
zagrożenie
dla zdrowia ludzi
lub powoduje
konieczność zmiany
dotychczasowego
sposobu wykorzystania
powierzchni ziemi
str. 230
Zgodnie z przepisami Art. 13. Ustawy „szkodowej” mechanizmy dotyczące działań naprawczych
zostały także określone, ze wskazaniem procedury związanej ze zgłoszeniem i przeprowadzaniem
tych działań. Podmiot korzystający ze środowiska uzgadnia warunki przeprowadzenia działań
naprawczych z organem ochrony środowiska.
Wniosek o uzgodnienie warunków przeprowadzenia działań naprawczych zawiera informacje na
temat:
1) obszaru wymagającego podjęcia działań naprawczych;
2) funkcji pełnionych przez obszar wymagający działań naprawczych;
3) początkowego stanu środowiska na danym terenie;
4) aktualnego stanu środowiska na danym terenie;
5) planowanego zakresu i sposobu przeprowadzenia działań naprawczych oraz planowanego terminu
ich rozpoczęcia i zakończenia.
Uzgodnienie warunków przeprowadzenia działań naprawczych następuje w drodze decyzji
określającej:
1) stan, do jakiego ma zostać przywrócone środowisko;
2) zakres i sposób przeprowadzenia działań naprawczych;
3) termin rozpoczęcia i zakończenia działań naprawczych.
W decyzji, w przypadku wystąpienia więcej niż jednej szkody w środowisku, w taki sposób, że nie
można zapewnić jednoczesnego podjęcia działań naprawczych w odniesieniu do wszystkich tych
szkód, organ ochrony środowiska może określić, w odniesieniu, do których szkód należy podjąć
działania naprawcze w pierwszej kolejności.
Ustalając kolejność podejmowania działań naprawczych, organ ochrony środowiska kieruje się
charakterem, zasięgiem i rozmiarem poszczególnych szkód w środowisku oraz zagrożeniem dla
zdrowia ludzi, a także możliwością naturalnej naprawy elementów przyrodniczych na obszarze, na
którym szkoda w środowisku wystąpiła.
Organ ochrony środowiska wydaje decyzję, po zasięgnięciu opinii dyrektora okręgowego urzędu
górniczego – w odniesieniu do szkody w środowisku spowodowanych ruchem zakładu górniczego;
dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej – w odniesieniu do szkody w wodach, dyrektora
regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w odniesieniu do szkody w środowisku na obszarach, na
których występują lasy stanowiące własność Skarbu Państwa; dyrektora parku narodowego –
w odniesieniu do szkody w środowisku na obszarze parku narodowego; organu Państwowej Inspekcji
Sanitarnej – w odniesieniu do szkody w środowisku w strefach ochronnych i ujęciach wody
przeznaczonej do spożycia oraz wody w kąpieliskach.
W przypadku obszaru funkcjonalnego należy także mieć na uwadze zobowiązania wynikające
z koncesji wydanych na wydobywanie złóż rud Zn-Pb, decyzji organów ochrony środowiska na
korzystanie ze środowiska (z wód, gospodarowania odpadami, w tym wydobywczymi), decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia oraz kwestii rekultywacji
gruntów po działalności górniczej. Zakład górniczy działając na podstawie przepisów ustawy PGG
prowadzi ruch zakładu górniczego i jest nadzorowany przez właściwy organ nadzoru górniczego.
Jednocześnie stwierdzenie czy szkoda w środowisku tj. np. powstawanie zalewisk lub podtopień jest
właśnie spowodowana ruchem tego zakładu w aspekcie definicji szkody w środowisku (art. 3 ustawy
„szkodowej”).
Powyższa analiza, odzwierciedlająca aktualny stan prawny, powinna stanowić składową całej palety
działań podejmowanych w ramach strategii celem ograniczenia potencjalnych skutków odtwarzania
się zasobów wodnych. Nalęzy mieć jednak na uwadze, iż celem przedmiotowej strategii nie jest
wskazanie sprawcy ani też ocena odpowiedzialności za potencjalne i poczynione
szkody w środowisku i mieniu.
str. 231
14.Rekomendacje
W świetle przeprowadzonych analiz i opracowanej strategii działań sformułowano katalog
rekomendacji kierunkowych skierowany do decydentów, administracji lokalnej oraz podmiotów,
instytucji i osób prywatnych – interesariuszy Strategii rozwoju dla obszaru funkcjonalnego.
1) Prowadzenie działań prewencyjnych w wymiarze planistycznym, wydawania decyzji
administracyjnych w zakresie zabudowy i użytkowania terenu, uwzględniając zasady
użytkowania (w tym posadawiania i podpiwniczania budynków lub stosowania szczególnych
technologii budowlanych).
2) Ustalenie nowych form użytkowania wraz z analizą powiązań funkcjonalnych i przestrzennych
dla terenów wskazanych, jako zagrożone i określone I i II klasą ryzyka.
3) Wdrażanie Wieloetapowego Planu Rozwojowego Obszaru Funkcjonalnego zawierającego
ogólny scenariusz rozwoju obszaru ze szczególnym uwzględnieniem tych terenów, które ze
względu na koncentrację usług publicznych charakteryzują się wysokimi kosztami społecznymi
(kategoria I), obejmującego działania inwestycyjne w zakresie zabezpieczenia terenów
i obiektów zagrożonych podtopieniami (zabezpieczenia hydrotechniczne, przepusty,
pompownie itp.), program przesiedleń, przenoszenia obiektów lub budowy nowych.
4) Przygotowanie koncepcji techniczno - ekonomicznych działań zapobiegawczych
i naprawczych, zawierających analizy porównawcze opłacalności możliwych wariantowych
rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapewniających ciągłość funkcjonowania
kluczowych, zagrożonych obiektów służących świadczeniu usług publicznych przez jednostki
samorządowe. Rekomenduje się opracowanie katalogu dobrych praktyk, rozwiązań, porad,
który stanowiłby materiał poglądowy oraz źródło wiedzy dla projektantów, doradców,
instytucji oraz osób prywatnych.
5) Ze względu na walory przyrodnicze, potencjał do pełnienia usług społecznych, takich jak usługi
ekosystemowe oraz możliwe ryzyka utraty lub zubożenia aktualnie występujących zbiorowisk
oraz układów, które wykształcą się na siedliskach o wysokim poziomie wód podziemnych
i w miejscach źródliskowych, polityka rozwojowa obszaru funkcjonalnego w okresie po
zaprzestaniu działalności górniczej na tym terenie, powinna uwzględniać te uwarunkowania
i kreować nowe wyzwania rozwojowe.
6) Rekomenduje się powołanie ponadgminnego ośrodka koordynacji, w działania którego
zaangażowani będą przedstawiciele poszczególnych Partnerów Projektu, którego zadaniem
będzie gromadzenie i przetwarzanie danych pozyskanych z części monitoringu Strategii, a
także raportów i ekspertyz dotyczących aktualnej sytuacji obszaru funkcjonalnego jak i
sugerowanych, uzasadnionych czynnikami ekonomicznymi i społecznymi działań koniecznych
do wdrożenia w celu minimalizacji i/lub eliminacji skutków podtopień. Opracowywane przez
ww. organ i przedkładanne władzom poszczególnych gmin raporty i sprawozdania, stanowiły
będą podstawę do podejmowania uzasadnionych działań m.in. w zakresu wdrażania ww.
Strategii.
7) Budowa i prowadzenie stałego monitoringu obszarów zagrożonych oraz dynamiki procesu
odtwarzania się stosunków wodnych na tych obszarach oraz w ich sąsiedztwie również poza
lejem depresji. Rekomenduje się wdrożenie środowiskowego monitoringu prewencyjnego
stanowiącego wiarygodne źródło danych, informacji i analiz pozwalających na skuteczne
prowadzenie działań prewencyjnych, zabezpieczających oraz ocenę ich skuteczności.
Rekomenduje się powołanie/wydzielenie komórki odpowiedzialnej za koordynacje działań
prowadzonych w ramach monitoringu części A i B.
str. 232
8) Rekomenduje się powołanie gremium doradczego (Instytut Olkuski), która zrzeszając
ekspertów i specjalistów instytutów/jednostek naukowo-badawczych umożliwi prowadzenia
ciągłej, kompleksowej analizy, wyceny i oceny skutków społecznych, gospodarczych
i środowiskowych, jako składowych optymalizacji procesu decyzyjnego (zarządzania zmianą)
w obszarze funkcjonalnym. Jendostka ta wykorzystując gremia doradcze i eksperckie
dokonywała będzie interpretacji i cyklicznej oceny skuteczności podejmowanych działań w
odniesieniu do informacji i wniosków uzyskanych na podstawie prowadzonego monitoringu
środowiskowego, przestrzennej integracji aspektów środowiskowych, społecznych,
gospodarczych i finansowych, a także na etapie planowania działań uwzględniających bieżące i
perspektywistyczne możliwości pozyskania wsparcia dla przedsięwzięć przystosowawczych i
naprawczych.
9) Prowadzenie działań edukacyjnych, akcji informacyjnych, stałego dialogu z interesariuszami,
budowanie sieci współpracy instytucjonalnych również na szczeblu regionalnym i centralnym
komunikowania i uzasadniania podejmowanych działań w ramach WPR, wskazywaniu nowych
szans i możliwości.
10) Część zidentyfikowanych usług publicznych w obszarze funkcjonalnym będzie podlegać
negatywnym wpływom procesu odtwarzania się stosunków wodnych w granicach leja
depresji. Wysokie koszty społeczne wynikające z ograniczonego do nich dostępu, okresowych
przerw lub zmiany w sposobie ich świadczenia będzie wymagało podejmowania wielu decyzji
oraz koordynowania działań i współpracy z szeroka paletą służb wychodzących poza klasyczne
procedury administracyjne. Stąd też w okresie przejściowym (wstępnym) rekomenduje się
opracowanie i wdrożenie procedur wspomagających zarządzanie i zapewnienie
bezpieczeństwa społecznego i środowiskowego na obszarze funkcjonalnym.
11) Skala oraz przebieg zjawiska odtwarzania się zasobów wodnych w zasięgu leja depresji może
stanowić również przedmiot prac badawczych oraz wdrożeniowych (rozwiązania pilotowe,
demonstracyjne) realizowanych przy wsparciu krajowymi oraz europejskimi środkami
dotacyjnymi.
12) Wspóldziałanie zainteresowanych stron w procesie administracyjnym uzdagniania zapisów
Planu Ruchu Likwidowanego Zakładu Górniczego ZGH „Bolesław” S.A., w szczególności w
zakresie podejmowania niezbędnych działań w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji
gruntów po działalności górniczej, a także przeciwdziałania skutkom zaprzestania eksploatacji.
Jednym z głównych wniosków wynikających z przewidywanych zjawisk i opracowanej Strategii jest
konieczność zmian polityki planowania przestrzennego, dotycząca całego obszaru funkcjonalnego.
Sposób użytkowania terenów musi być dostosowany do zmieniających się warunków gruntowo –
wodnych, dlatego też Strategia wskazuje sposób użytkowania terenów zagrożonych oraz konieczność
działań w zakresie zabezpieczenia usług publicznych. W rozdziale 4 (Delimitacja obszarów
zagrożonych podtopieniami), w tabeli 48 zostały opisane i scharakteryzowane obszary zagrożone.
Zapisy te bezpośrednio odnoszą się do potencjalnych skutków odtwarzania się zasobów wodnych,
które mogą uniemożliwiać dotychczasowe użytkowanie terenów / obiektów w związku z czym
wpływają na konieczność podjęcia decyzji administracyjnych dotyczących czasowego lub trwałego
wyłączenia obiektów z użytkowania w przypadkach zagrożeń dla ich użytkowników lub w braku
możliwości pełnienia funkcji dla których zostały przeznaczone.
Nowopowstające dokumenty planistyczne powinny uwzględniać zidentyfikowane obszary zagrożone,
ze szczególnym uwzględnieniem ograniczeń w zabudowie, które mogą mieć formę szczegółowych
wytycznych technicznych.
Jednocześnie strategiczny charakter dokumentu powoduje, iż nie wskazuje on, jakie konkretne zapisy
powinny się znaleźć w MPZP ani w decyzjach administracyjnych - wskazanie konkretnych zmian
w zapisach poszczególnych MPZP oraz decyzjach administracyjnych będzie bowiem możliwe po
str. 233
wypracowania w ramach obszaru funkcjonalnego koncepcji technicznych i funkcjonalnoprzestrzennych.
Działania planistyczne, obejmujące m.in. konieczność zmiany MPZP lub decyzji administracyjnych,
niezbędnych do przeprowadzenia niektórych inwestycji i/lub zatrzymania dalszego zabudowywania
terenów zidentyfikowanych jako tereny zagrożone podtopieniami, zostały przedstawione
w rozdziale 8. Uszczegółowienie działań w wymiarze planistycznych i ich uwzględnienie w sekwencji
pozostałych działań strategicznych - przedstawiono dla poszczególnych rodzajów usług publicznych
w rozdziałach 10.1 – 10.13.
str. 234
15. System monitorowania Strategii
Przedmiotowa Strategia wymaga precyzyjnego i dedykowanego dla jej zapisów systemu monitoringu.
Ze względu na złożoność zagadnienia, docelowy system monitoringu nie może mieć postaci jednego
tylko uniwersalnego narzędzia. System monitoringu powinien być w swej konstrukcji dopasowany do
możliwości monitorowania postępu wdrażania działań tzw. miękkich o charakterze punktowym
(opracowania, ekspertyzy itp.) oraz działań cyklicznych zarówno miękkich (działalność informacyjna,
analiza i weryfikacja zgłoszeń itp.) oraz wdrożeniowych – budowa sieci piezometrów umożliwiających
weryfikację i bieżącą kontrolę nad stanem wód gruntowych oraz weryfikację założonych scenariuszy
podnoszenia się poziomu wód gruntowych i ich wpływu na obszar funkcjonalny.
Założenia:
Zaproponowany system monitoringu Strategii będzie uwzględniał następujące elementy:
 Określenie kryteriów monitorowania, w tym wskazanie poziomu agregacji danych oraz ich
źródeł pozyskiwania.
 Określenie częstotliwości prowadzenia monitoringu oraz sprawozdawczości.
 Wskazanie jednostek i osób odpowiedzialnych za prowadzenie monitoringu oraz zakresu ich
kompetencji/odpowiedzialności.
 Określenie harmonogramu realizacji działań przez poszczególne instytucje i osoby w ramach
prowadzonego monitoringu (w tym systematyczności zbierania danych).
Częstotliwość prowadzenia monitoringu zostanie dostosowana do częstotliwości gromadzenia
i udostępniania danych i informacji w systemach statystyki publicznej oraz innych potencjalnych
źródłach danych.
Opracowane zostaną wskaźniki monitorowania działań naprawczych (cykliczne) oraz Strategii
(z określeniem w czasie. Wskaźniki te zostaną wyznaczone w oparciu o następujące kryteria:
 dostępności danych i informacji gromadzonych w systemie statystyki publicznej lub innych
ogólnodostępnych systemach lub publikowanych raportach / opracowaniach,
 możliwości prowadzenia analiz własnych, w tym pozyskania ocen eksperckich, analiz
pogłębionych.
Wskaźniki ilościowe i jakościowe będą stanowiły element monitorowania skutków realizacji
poszczególnych działań naprawczych z naciskiem na efekty społeczno – gospodarcze i przestrzenne,
a także hydrogeologiczne.
Monitoring realizacji zadań Strategii będzie składał się ze zdefiniowanej listy działań oraz
określającym rokiem granicznym, do którego sugeruje się ich wykonanie. Działania będą miały
charakter jednorazowy w przeciwieństwie do monitoringu działań naprawczych, który będzie miał
charakter cykliczny.
Cykliczny monitoring realizacji działań naprawczych wynikających ze Strategii powinien zostać
podzielony na dwie części:
Część prowadzoną cykliczne, w skład której wchodzić będzie:
 część A obejmującą monitorowanie celów i efektów działań realizowanych w ramach Strategii
w oparciu o zestaw wskaźników,
 oraz część B obejmującą monitorowanie działań wynikających z opracowanej strategii
w oparciu o monitoring środowiskowy obszaru funkcjonalnego.
str. 235
Monitoring - Część A
Tabela 92
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Podstawowe wskaźniki lokalne realizacji strategii
Wskaźnik
Wartość
Częstotliwość monitoringu
Wskaźniki realizacji działań strategicznych dla OF
Ilość zabezpieczonych obiektów
szt.
cyklicznie (raz na kwartał)
administracji publicznej
Drogi
zabezpieczone
przed
km
podtopieniami
Ilość zabezpieczonych obiektów
szt.
infrastruktury przemysłowej
Wskaźniki realizacji prac badawczych
Zidentyfikowane obszary zagrożone
szt.
Zidentyfikowane obszary zagrożone
ha
Ilość badań terenowych i wizji
szt.
lokalnych
Wskaźniki gospodarcze
Zabezpieczone obszary inwestycyjne
ha
Zabezpieczone miejsca pracy
szt.
Wskaźniki działań społecznych i edukacyjnych
Ilość spotkań z mieszkańcami działalność
informacyjnoszt.
edukacyjna
Ilość
przeprowadzonych
akcji
szt.
informacyjnych
Ilość interwencji po zgłoszeniach
szt.
mieszkańców
Monitoring - Część B
Wdrożenie części B (zintegrowany system monitoringu zagrożeń wodnych ujęć wód podziemnych
i powierzchniowych) będzie umożliwiało weryfikację wskaźników z części A w oparciu o dane
pomiarowe. Weryfikacja części A może spowodować przesunięcie priorytetów lub anulowanie
niektórych działań wpisanych w części A które zostały wpisane w ujęciu scenariuszowym
i modelowym.
Ze względu na złożoność problemu zakłada się wydzielenie części A1 – monitoringu wskaźników
lokalnych i części A2 – monitoringu wskaźników odnoszących się do funkcjonowania analizowanego
obszaru w całym regionie.
Wartością dodatkową umacniającą zasadność i wagę prowadzenia monitoringu będzie wdrożenie
opisanej części B opierającej się na sieci piezometrów umożliwiającej weryfikację założonych
scenariuszy w oparciu o realne wartości pomiarowe. Pokrycie całego obszaru funkcjonalnego siatką
piezometrów nie jest możliwe stąd zakłada się wydzielenie części B1 stanowiącej monitoring bazowy
oraz części B2 stanowiącej monitoring środowiskowy prowadzony w układzie on-line. Część bazowa
składałaby się z kilku piezometrów w najbardziej narażonych miejscach, monitoring byłby
prowadzony klasycznie przy udziale jednostek naukowych lub powołanych do tego celu komórek
organizacyjnych i miałby charakter cyklicznego raportowania. Docelowym uzupełnieniem
monitoringu byłaby część B2 działająca na znacznie większym obszarze. Monitoring środowiskowy
części B2 w oparciu o istniejąca oraz nową sieć piezometrów (studni obserwacyjnych) zostanie
wyposażony w urządzenia pomiarowe działające w trybie on-line i przesyłające dane do systemu
informatycznego umożliwiającego ich gromadzenie, przetwarzanie, analizę i wnioskowanie.
Istotnym elementem budowy części B monitoringu jest rozpoznanie ilości oraz stanu istniejących
piezometrów będących obecnie w administracji ZGH Bolesław. Piezometry te mogłyby stanowić
punkt wyjścia do budowy sieci monitoringu.
str. 236
Tabela 93
Kryteria monitoringu części B
Wskaźnik
Wartość
Częstotliwość monitoringu
Sieć piezometrów*
1
Przeniesienie / zabezpieczenie
Weryfikacja części A
obiektów
kluczowych
dla
szt.
cyklicznie
funkcjonowania tkanki miejskiej
Zabezpieczenie ciągłości szlaków
km
komunikacyjnych i transportowych
cyklicznie
Bezpieczeństwo
obiektów
szt.
infrastruktury przemysłowej
cyklicznie
*
czynność bazowa, stanowiąca podstawę monitoringu i umożliwiająca podjęcie decyzji dot. dalszych działań. Każde z
następnych działań wymienionych jako wskaźnik będzie wykonywane w oparciu o wnioski płynące z sieci monitoringu.
Część A
A1
A
A2
Wsk. lokalne
A
A wer.
B1
B2
Wsk. regionalne
Część B
B1
Mon. bazowy
B
B2
Rysunek 16
Mon. on-line
Monitoring Strategii – schemat postępowania
Monitoring Strategii część A będzie prowadzony w oparciu o założone w strategii wskaźniki
umożliwiające scenariuszowanie zmian na obszarze funkcjonalnym w oparciu o dostępne dane. Część
A będzie obejmowała monitoring podstawowych działań umożliwiających zachowanie bezpiecznego
funkcjonowania obszaru funkcjonalnego. W ramach tego zadania wskazane zostaną działania
o charakterze strategicznym takie jak przeniesienia lub zabezpieczenia istotnych dla struktury miasta
obiektów (szpitale, szkoły, przychodnie itp.). Zakłada się również realizację monitoringu działań
społeczno-edukacyjnych mierzonych ilością spotkań edukacyjnych, wizji lokalnych połączonych
z analizą ilości zgłoszeń mieszkańców dotyczących negatywnego wpływu procesu odtwarzania się
stosunków wodnych na posesjach.
Odnosząc się do powyższych założeń wdrożenie części A stanowi podstawę umożliwiającą
wyciąganie wniosków odnośnie zachowania obszaru funkcjonalnego w układzie scenariuszowym.
Sukcesywnie wdrażana część B będzie pełniła charakter źródła danych oraz narzędzia
weryfikującego założone scenariusze i kierunki działań w ramach części A. Spójny i precyzyjny
monitoring Strategii, jak i ocena skuteczności podejmowanych działań możliwy będzie poprzez
prowadzenie spójnego monitoringu w częściach A i B.
str. 237
15.1 Kryteria monitorowania
Elementem strategicznego monitoringu powinny zostać objęte działania na rzecz zapewnienia
bezpieczeństwa dostaw wody i ochrony ujęć komunalnych i przemysłowych. Istotnym elementem
monitoringu będzie wpływ potencjalnych podtopień na działalność gospodarczą obszaru
funkcjonalnego, atrakcyjność inwestycyjną i potencjał rozwojowy. Potencjalne podtopienia mogą
negatywnie wpłynąć na te elementy hamując rozwój analizowanego obszaru. Kryteria będą
obejmowały zarówno zestawy wskaźników wynikających z realizacji działań punktowych, jak
i cyklicznych.
Tabela 94
Działania punktowe wynikające ze Strategii
Lp. Działanie
1.
Przyjęcie wspólnej długoterminowej wizji i ogólnego scenariusza rozwoju obszaru,
integrującej aspekty gospodarcze, społeczne i przestrzenne w kontekście
przewidywanych skutków likwidacji kopalni.
2.
Przygotowanie i wdrożenie rozwiązań organizacyjnych i procedur zapewniających
koordynację działań w skali całego obszaru.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Odstąpienie, w zasięgu przewidywanego zalania i podtopień, od
długoterminowych zabiegów pielęgnacyjnych i od nowych nasadzeń lasu
Inwentaryzacja infrastruktury (drogi, nasypy drogowe) pod kątem potrzeb
przystosowania do scenariusza zaprzestania pompowania.
Wykonanie inwentaryzacji systemu melioracyjnego w sąsiedztwie doliny Białej
Opracowanie zbiorczej koncepcji wykorzystania wyrobisk popiaskowych jako
przyszłych wielofunkcyjnych elementów sieci zielono-niebieskiej infrastruktury
wraz z monitoringiem hydrogeologicznym i szczegółowymi planami
zagospodarowania.
Zaplanowanie dla gospodarki komunalnej i dla rozwoju działalności przemysłowej
rozwiązań zapewniających całkowite odstąpienie od odpompowywania wód
podziemnych z miejscowych zasobów.
Tworzenie oraz stosowanie dokumentów operacyjnych i prawa lokalnego zgodnie
z zasadą niekorzystania z miejscowych zasobów wód podziemnych.
Ekspertyza stanu użytków zielonych, w tym ekosystemów łąkowych, pod kątem
odbudowy ich funkcji w przypadku przywrócenia wysokiego poziomu wód
gruntowych
Przyjęcie koncepcji przystosowania infrastruktury (sieć drogowa, sieci przesyłowe)
i systemu melioracyjnego do scenariusza zaprzestania pompowania, wraz z
systemem monitoringu, w oparciu o wielokryterialną analizę uwarunkowań
środowiskowych,
technicznych,
przestrzennych,
społecznych, gospodarczych i finansowych.
Przygotowanie tymczasowych i docelowych rozwiązań organizacyjnych
umożliwiających sprawne zarządzanie całością odpływu powierzchniowego wód
do doliny Białej (odwodnienie dróg, sieć melioracyjna, gospodarka wodami
deszczowymi w strefie zabudowanej, monitoring).
Wprowadzenie systemu monitorowania zmian w funkcjonowaniu innych rzek i ich
korytarzy w związku ze zmianą uwarunkowań hydrogeologicznych i
hydrologicznych na obszarze funkcjonalnym.
Przyjęcie projektów technicznych i harmonogramów wykonawczych dla
stworzenia systemu odprowadzania/retencji/monitorowania wód w lokalnej
zlewni Białej, w tym dla przystosowania infrastruktury drogowej do nowych
uwarunkowań hydrologicznych oraz dla odtworzenia systemu melioracyjnego.
Termin realizacji
Do roku 2015 –
jako uzupełnienie
niniejszej strategii
Do roku 2015 –
jako uzupełnienie
niniejszej strategii
od roku 2015
do roku 2016
do roku 2016
do roku 2016
do roku 2016
od roku 2016
do roku 2016
do roku 2017,
do roku 2017
od roku 2018
do roku 2018
str. 238
Lp.
14.
Działanie
Realizacja systemu odprowadzania/retencji wód w lokalnej zlewni Białej i w samej
dolinie, wraz systemem monitoringu odpływu wód powierzchniowych i
najpłytszego poziomu wód podziemnych – wymiar techniczny i organizacyjny,
działania wyprzedzające i krocząco – w miarę zmiany stosunków wodnych.
15. Wprowadzenie ustaleń ekspertyzy użytków zielonych do dokumentów
planistycznych.
16. Ujęcie problemu w lokalnych programach ochrony środowiska i dokumentach
planistycznych.
17. Uprzedzające usuwanie lub przebudowa drzewostanów z terenów przewidzianych
do zalania lub podtopienia – krocząco z wyprzedzeniem.
18. Ujęcie problemu czasowego obniżenia jakości wód w Planach Gospodarowania
Wodami w Zlewni.
19. Wprowadzenie systemu monitorowania zjawiska up-liftingu – uruchomienie części
B monitoringu cyklicznego.
Termin realizacji
od roku 2018
do roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
od roku 2018
15.2 Częstotliwość prowadzenia monitoringu oraz sprawozdawczości
Częstotliwość prowadzenie monitoringu będzie miała charakter zarówno cykliczny, jak i punktowy.
Monitoring działań określonych w tabeli 90 będzie miał charakter punktowy i stan jego realizacji
będzie potwierdzany sprawozdaniem/raportem z jego wykonania lub przesunięcia z określeniem
przyczyn i wyznaczeniem nowego terminu realizacji.
Działania w części A powinny być prowadzone w następującym układzie:
 monitoring wszystkich wskaźników - raz na kwartał,
 sprawozdanie z wyników monitoringu - raz na pół roku.
W momencie utworzenia systemu piezometrów w postaci bazowej (część B) częstotliwość
monitoringu powinna być nie mniejsza niż raz na miesiąc. Zadaniem osoby odpowiedzialnej za
wykonywanie pomiarów byłoby sprawdzenie poziomu lustra wody w każdym z piezometrów
i przedstawienie krótkiego sprawozdania w postaci tabeli i komentarza do zdiagnozowanej sytuacji.
Rozwój części B monitoringu o dodatkowe piezometry wymagałyby zautomatyzowania pomiarów
z wykorzystaniem aparatury umożliwiającej zdalny przesył danych.
15.3 Jednostki i osoby odpowiedzialne za prowadzenie monitoringu
Monitoring powinien być realizowany w sposób umożliwiający zarówno zebranie danych jak
i jednoznaczną ocenę postępu realizacji Strategii. Zaleca się wydzielenie w strukturze „ośrodka
i systemu koordynacji działań w skali całego obszaru i poszczególnych gmin” komórki składającej się
z 2-3 osób odpowiedzialnych głównie za działania związane z monitoringiem. Dotyczyłoby to zarówno
monitoringu części A, jak i części B (po otrzymaniu danych przetworzonych). W skład komórki
wchodziłyby osoby odpowiadające za monitorowanie przebiegu działań tzw. miękkich określonych
w tabeli 90 oraz pomiarów terenowych wiążących się z kontrolą stanu wód w piezometrach.
Początkowo za kontrolę piezometrów powinna odpowiadać jednostka naukowa, lub inny wskazany
podmiot, do momentu wprowadzenia automatycznego systemu pomiarowego, lub jeśli nie
przeszkolenia.
Koncepcja komórki odpowiedzialnej za prowadzenie monitoringu
Komórka odpowiedzialna za nadzór nad wdrażaniem Strategii powinna zostać powołana na
podstawie międzygminnego porozumienia pomiędzy gminami Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław.
W ramach porozumienia ustalono by strukturę i zakres obowiązków komórki. Obecnie można określić
główne zadania komórki:
 nadzór nad przebiegiem wdrażania Strategii,
str. 239




kontrola prowadzonego monitoringu środowiskowego,
gromadzenie i przetwarzanie danych o stanie wód gruntowych
gromadzenie i przetwarzanie danych o stanie infrastruktury w obszarach narażonych
tworzenie raportów i sprawozdań
W skład komórki powinny wchodzić osoby oddelegowane z każdej z gmin. Komórka nie potrzebuje
osobnej siedziby, potrzebuje jednak platformy do szybkiej wymiany informacji umożliwiającej
wszystkim uczestnikom natychmiastowy dostęp do tych samych danych. Zapewnić taki stan może
stworzenie przestrzeni w chmurze danych – w sposób dedykowany lub korzystając z gotowych
i ogólnych rozwiązań (np. dysk sieciowy Dropbox). Komunikacja i dostęp do danych będzie stanowiła
bardzo istotny element w przypadku procedur zarządzania kryzysowego.
Olkusz
Przesyłanie i gromadzenie danych
Bukowno
oo
Przetwarzanie
Bolesław
Przetworzone dane
w formie raportów
przedstawiane będą
władzom gmin.
Klucze
Rysunek 17
Model koncepcyjny komórki
Wyniki pac komórki w postaci raportów będą okresowo przedstawiane władzom gminy. W przypadku
wystąpienia niebezpieczeństw podtopień, alarmów monitoringowych działanie komórki przechodzić
będzie w tryb pracy kryzysowej. Komórka będzie miała wtedy obowiązek częstszego sprawozdawania
i priorytet kontaktu z władzami gmin. W przypadku wystąpienia zagrożenia działania wynikające
z raportów dyskutowane będą na specjalnych posiedzeniach władz obszaru funkcjonalnego gdzie
podejmowane będą finalne decyzje dotyczące działań wdrożeniowych.
15.4 Określenie harmonogramu realizacji działań
Harmonogram realizacji działań związanych z monitoringiem Strategii zobrazowano na poniższym
schemacie. W pierwszej kolejności powinny zostać zrealizowane zadania posiadające wyznaczaną
granicę ich realizacji – tj. określony rok zakończenia działań. Na wykresie wskazano dwa kamienie
milowe porządkujące przebieg prac związanych z monitoringiem: 1 –powołanie komórki
odpowiedzialnej za nadzór nad pracami, 2 – budowa sieci piezometrów. Realizacja kamieni milowych
będzie stanowiła istotny element rzutujący na wykonywanie założonych zadań. Zgodnie
z harmonogramem realizacja monitoringu strategii części A i B będzie odbywała się cyklicznie zgodnie
z wytycznymi określonymi w podrozdziale 10.2.
str. 240
2015
2016
2017
2018
Po 2018
a) do 2015
1
2
b) do 2016
c) do 2017
e) po 2018
d) do 2018
Cykliczny monitoring części A
Cykliczny
części B
monitoring
Opis oznaczeń:
1 – powołanie komórki pełniącej nadzór nad procesem monitorowania strategii
2- budowa sieci piezometrów umożliwiającej weryfikację założeń scenariuszowych strategii
Legenda:
1
Kamień milowy
Kierunek realizacji prac
Realizacja przebiegu prac związanych ze strategią wymagała będzie precyzyjnego działania zgodnie
z założonym harmonogramem, a każda ewentualna zmiana planu działań powinna się wiązać z jego
aktualizacją oraz zachowaniem przepływu informacji tak aby prawidłowo skoordynować prace
w ramach całego obszaru funkcjonalnego.
str. 241
Materiały źródłowe:






Adamczyk A.F., 1990: Wpływ górnictwa rud cynku i ołowiu w rejonie olkuskim na wody
podziemne i powierzchniowe. Zesz. Nauk. AGH, 1368, Sozol. i Sozotechn., 32, s. 41-56
Adamczyk A., Adamczyk Z., Haładus A., 1998: Charakterystyka tła hydrogeochemicznego
w rejonie kopalni Bolesław w aspekcie jej likwidacji, Wyd UŚ. w: Hydrogeologia obszarów
zurbanizowanych i uprzemysłowionych
Adamczyk Z., Motyka J., 2000: Rozwój dopływów wody do kopalń rud cynku i ołowiu w rejonie
Olkusza. Przegląd Geologiczny vol. 48 nr 2 171-175
Adamczyk A.F., Postawa A., Szwed E., 2000: Zmiany jakości wód dopływających do ujęcia Łazy
Błędowskie (trias). Problemy wykorzystania wód podziemnych w gospodarce komunalnej.
Mat. na XIII symp. nauk.-techn. pt. „Problemy eksploatacji ujęć wód podziemnych”,
Częstochowa, str.36-43
Adamczyk Z., Motyka J., Witkowski A.J., 2009: Impact of Zn-Pb ore mining on groundwater
quality in the Olkusz region, Proceedings of 9th IMWA Congress, Oviedo, Spain
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Olkuskiego na lata 2012-2015
z perspektywą na lata 2016-2019, ALBEKO, Olkusz 2012

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Bolesław na lata 2010-2013
z perspektywą na lata 2014-2017,

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Bukowna na lata 2009-2012
z perspektywa na lata 2013-2015

Bielec B., 1999: Własności hydrogeologiczne przestrzeni porowej skał zwięzłych w Polsce,
Wydział GGiOŚ AGH Kraków (praca doktorska)

Bukowy S., 1974: Monoklina śląsko-krakowska i zapadlisko górnośląskie. [w:] Budowa
geologiczna Polski. T. 4. Warszawa, Wydawnictwa Geologiczne
Cabała J.,2009: Metale ciężkie w środowisku glebowym olkuskiego rejonu eksploatacji rud ZnPb, Katowice, Wydawnictwa UŚ
Drużyńska E., Nachlik E., 2008: Łagodzenie presji na środowisko wodne w zlewni Białej
Przemszy, Monografia 365, Politechnika Krakowska
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U.UE L z dnia 22 lipca 1992 r., z późniejszymi
zmianami)




Gmina Klucze - Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe, sporządzone na potrzeby zmiany
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, TERRA, Kraków, 2013

Haładus A., Motyka J., Szczepański A., Wilk Z., 1978: Prognozowanie metodą modelowania
analogowego dopływów wody do kopalń pracujących w skałach szczelinowo-krasowych.
Roczn. Pol. Tow. Geol., 48, 3-4, str. 559-587

Kleczkowski A.S., 1990: Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP)
w Polsce wymagających szczególnej ochrony,1:500 000, Instytut Hydrogeologii i Geologii
Inżynierskiej AGH Kraków
Klimaszewski M.(red), 1972: Geomorfologia Polski, Polska Południowa - Góry i Wyżyny, PWN,
Warszawa.
Koncepcja ponownego korzystania z wód podziemnych do celów pitnych wraz z planem
zasilania w wodę w okresie przejściowym po zakończeniu likwidacji Kopalni „Olkusz –
Pomorzany” poprzez zatopienie, ZGH „Bolesław” S.A., Bukowno, czerwiec 2012,


str. 242



Koncepcja zasilania w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi powiatu olkuskiego ze
systemu Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A., GPW S.A., Katowice, wrzesień
2012,
Krajowy Programu Zwiększania Lesistości - aktualizacja 2003, Warszawa 2003
Macioszczyk T., Kazimierski B., 1990: Zasady symulacji zagospodarowania zasobów wód
podziemnych w warunkach optymalizowania zakresu zmian składników bilansowych, UW,
Warszawa.

Międzynarodowy Słownik Hydrologiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001

Motyka J., Wilk Z., 1976: Pionowe zróżnicowanie wodoprzepuszczalności węglanowych skał
triasowych w świetle statystycznej analizy wyników próbnych pompowań (monoklina śląskokrakowska). Kwart.Geol. t.20 nr 2 p.381-399, Warszawa

Motyka J., 1988: Węglanowe osady triasu w olkusko-zawierciańskim rejonie rudnym jako
środowisko wód podziemnych. Zesz. Nauk. AGH z.36 Kraków

Motyka J., Pulido-Bosch A., Borczak S., Gisbert J. 1998: Matrix hydrogeological properties of
Devonian carbonate rocks of Olkusz (Southern Poland). Journal of Hydrology, 211, 140-150

Motyka J., Adamczyk Z., Czop M. 2006: Wpływ odwadniania olkuskich kopalń rud cynku i
ołowiu na stosunki wodne w piętrze jurajskim. Prace i materiały Muzeum im. prof. Wł.
Szafera, Ojców.

Motyka J., Czop M., Knap W., 2010: Opracowanie koncepcji wykorzystania zasobów wód
podziemnych rejonu Olkuskiego dla potrzeb zaopatrzenia w wodę pitną odbiorców
Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Olkuszu, Stowarzyszenie Naukowe im.
Stanisława Staszica, Kraków.

Motyka J., 2010: Społeczne i środowiskowe skutki likwidacji kopalń ZGH Bolesław S.A. przez
zatopienie. Zadanie 3: Prognoza wpływu działalności górniczej na środowisko. Przewidywany
wpływ eksploatacji górniczej na powierzchnię w całym okresie prowadzenia ruchu zakładu
górniczego, Fundacja Nauka i Tradycje Górnicze, Kraków

Motyka J., Czop M., 2011: Ocena hydrogeologiczna i prognoza skutków po zakończeniu
odwadniania zakładu górniczego, a w tym określenie zasięgu obszarów zagrożonych
podtopieniem, ich charakteru i czasu występowania, Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława
Staszica, Kraków
Motyka J. (red.) 2012: Gospodarka wodno – ściekowa i ogólne zamierzenia w tym zakresie w
związku z likwidacją zakładu górniczego. Fundacja „Nauka i Tradycje Górnicze” AGH, Kraków


Motyka J., Postawa A., 2013: Zmiany składu chemicznego wód w utworach permu w kopalni
Zn-Pb Pomorzany w rejonie Olkusza, Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
456:413-418

Motyka J., Adamczyk Z., Borczak S., Klojzy, Karczmarczyk B., Różkowski K., 1998. Opinia
naukowa dotycząca stosunków wodnych na terenie miasta i gminy Olkusz w aspekcie
ochrony przed powodzią.Kraków, listopad 1998.

Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004-2013 dla Miasta Bukowno, Akordbud-Consulting sp.
z o.o. w Krakowie, 2004, Kraków,

Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 2020, Kraków, kwiecień 2014.

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Klucze na lata 2010-2013,

Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Olkusz na lata 2009-2013 i kierunkowo do
2017, ALBEKO, Opole.
str. 243

Program Rewitalizacji Miasta Bukowno na lata 2009-2013,

Raport - część I z badań desk research przeprowadzonego w ramach projektu Diagnoza
społecznego zapotrzebowania na usługi publiczne, jako instrument rozwoju ponadlokalnego,
Olkusz, maj 2014

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń
naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. z 2013 poz. 230).

Różkowski A., Chmura A., Siemiński A., red. 1997: Użytkowe wody podziemne Górnośląskiego
Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia, Prace PIG, CLIX, Warszawa

Słownik hydrogeologiczny, Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2002

Statystyczne vademecum samorządowca – powiat olkuski, Urząd Statystyczny w Krakowie,
Kraków, 2013.

Strategia Rozwoju Gminy Bolesław na lata 2008-2025; Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr
XXVII/172/2008 Rady Gminy Bolesław z dnia 27 listopada 2008 r.

Strategia rozwoju gminy Klucze 2004-2013, Załącznik do Uchwały Rady Gminy Klucze Nr
XI/64/07 Z dnia 11 lipca 2007r.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bolesław;
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XIX/160/2012 Rady Gminy Bolesław z dnia 19 września 2012 r.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy
Olkusz, uwarunkowania wraz z diagnozą, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr VII/72/2011 Rady
Miejskiej w Olkuszu z dnia 15 marca 2011 r.

Studium wykonalności dla przedsięwzięcia: „Zaopatrzenie w wodę mieszkańców gmin: Olkusz,
Bukowno, Klucze, Bolesław po likwidacji Kopalni ZGH „Bolesław” S.A. W Bukownie”, GIG,
Katowice, 03.2013r.

Trząski L. (red.), 2012: Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie
województwa śląskiego – scenariusze 2050, Monografia końcowa, GIG Katowice

Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 391, z późniejszymi zmianami).
Wilk Z., Motyka J. Niewdana J., 1971: Charakterystyka i klasyfikacja przejawów wody
w wyrobiskach kopalni pracującej w szczelinowo-krasowym poziomie wodonośnym.
Zesz.Nauk AGH nr 292, Geologia, 14:43-62
Wilk Z., Motyka J., 1977: Kontakty między poziomami wodonośnymi w olkuskim rejonie
kopalnictwa rud, Rocz.Pol.Tow.Geol. 47,1,115-143



Żurek A., Czop M., Motyka J. 2010: Azotany w wodach jurajskiego piętra wodonośnego w
rejonie Olkusza, Geologia t.36,
str. 244
Strony internetowe

www.bukowno.pl

http://crfop.gdos.gov.pl

www.gminaboleslaw.pl

www.gmina-klucze.pl

http://www.katowice.lasy.gov.pl

http://krakow.rdos.gov.pl

www.kzgw.gov.pl

http://mapa.sp.olkusz.pl/

http://www.pgi.gov.pl/

www.psh.gov.pl

www.sp.olkusz.pl

http://stat.gov.pl

http://strateg.stat.gov.pl

www.umig.olkusz.pl

http://www.wfos.krakow.pl/
Załączniki:
Mapa 1
Mapa 2
Mapa 3
Mapa 4
Lokalizacja lejów depresji
Północna część obszaru funkcjonalnego na tle mapy archiwlanej za lat 1932-33
Lokalizacja obszarów zagrożonych podtopieniami na terenie obszaru funkcjonalnego
Lokalizacja usług publicznych świadczonych na terenie obszaru funkcjonalnego,
znajdujących się w obszarach zagrożonych podtopieniem
str. 245

Strategia - Urząd Gminy Bolesław

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nr 14

Trzeba zatrzymać szkodliwą zmianę

Nr. 09/2012 - Gwarek Olkuski

Nr 16