Instytucjonalne formy opieki i pomocy społecznej dla dzieci

Instytucjonalne formy opieki i pomocy społecznej
dla dzieci, młodzieży, dorosłych
Marek Ejsmont, Beata Kosmalska
Gdańsk 2012
Seria: WYKŁADY I SKRYPTY AKADEMICKIE „ATENEUM”
Komitet Wydawniczy
prof. zw. dr hab. Edmund Kotarski (przewodniczący)
prof. nadzw. dr Hanna Dubrzyńska
dr Małgorzata Godlewska
prof. nadzw. dr hab. Marcin Krawczyński
prof. nadzw. dr hab. Henryk Olszewski
prof. zw. dr hab. Waldemar Tłokiński
dr Maja Wojciechowska
prof. nadzw. dr Józef Żerko
Recenzent
prof. nadzw. dr hab. Henryk Olszewski
ISBN 978-83-61079-19-4
© Ateneum – Szkoła Wyższa, Gdańsk 2012
Przygotowanie do druku
Violetta Pastwa
Projekt okładki
Katarzyna Krawczyńska
Korekta
Autorzy
Wydawnictwo Ateneum – Szkoły Wyższej
ul. Wały Piastowskie 1
80-855 Gdańsk
www.ateneum.edu.pl
[email protected]
Druk i oprawa
SOWA Sp. z o.o.
01-209 Warszawa, Hrubieszowska 6a
2
Spis treści
Wstęp............................................................................................................................................ 5
Rozdział I. Powstanie i rozwój instytucji opieki i pomocy społecznej
1. Zorganizowane formy opieki nad dzieckiem w Polsce w perspektywie historycznej. 13
1.1. Początki organizowania opieki nad dzieckiem ..................................................... 13
1.2. Opieka nad dzieckiem w czasie wojny i okupacji hitlerowskiej .......................... 20
1.3. Powojenny system instytucjonalnej opieki nad dzieckiem................................... 21
1.4. Współczesne placówki opiekuńczo-wychowawcze.............................................. 25
2. Historia opieki i pomocy społecznej ............................................................................ 32
2.1. Pomoc dorosłym i osobom starszym..................................................................... 33
3. Pomoc społeczna i wsparcie w świetle Ustawy o pomocy społecznej ........................ 38
4. Instytucje pomocy społecznej dla dzieci, młodzieży i dorosłych ................................ 43
4.1. Domy pomocy społecznej ..................................................................................... 43
4.2. Dzienne domy opieki ............................................................................................ 44
4.3. Pomoc postpenitencjarna....................................................................................... 46
4.4. Opieka hospicyjna ................................................................................................. 51
4.5. Ośrodki pomocy społecznej .................................................................................. 55
4.6. Pomoc osobom usamodzielnianym....................................................................... 58
Rozdział II. Metody pracy socjalnej
1. Metody pracy socjalnej w ujęciu klasycznym ..................................................................63
1.1. Metoda indywidualnych przypadków .......................................................................63
1.2. Metoda pracy grupowej .............................................................................................65
1.3. Metoda organizowania środowiska ...........................................................................67
2. Współczesne metody pracy socjalnej........................................................................... 70
2.1. Coaching rodziny .................................................................................................. 70
2.2. Asystentura rodziny............................................................................................... 71
2.3. Metoda Konferencji Grupy Rodzinnej.................................................................. 73
2.4. Program Aktywności Lokalnej.............................................................................. 75
Rozdział III. Przykłady dobrych praktyk
1. Opieka nad dziećmi ...................................................................................................... 87
1.1. Fundacja Mam Marzenie....................................................................................... 87
1.2. Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza „Dom na Trakcie”
w Gdańsku............................................................................................................. 92
2. Domy pomocy społecznej ............................................................................................ 95
2.1. Dzienny Dom Pomocy Społecznej w Gdyni......................................................... 95
2.2. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej
w Bielawkach ........................................................................................................ 99
2.3. Dom Pomocy Społecznej w Gdańsku-Oliwie..................................................... 103
2.4. Wspomaganie aktywności osób starszych w Domu Pomocy Społecznej
w Gdańsku........................................................................................................... 107
3. Schronisko dla osób bezdomnych im. św. Brata Alberta w Gdańsku ....................... 114
4. Hospicjum im. Ks. Dutkiewicza SAC w Gdańsku..................................................... 118
5. Instytucje pomocy postpenitencjarnej ........................................................................ 124
3
6.
5.1. Stowarzyszenie Penitencjarne „Patronat”........................................................... 124
5.2. Fundacja „Sławek”.............................................................................................. 126
5.3. Wrocławskie Towarzystwo Opieki Nad Więźniami – Dolnośląski Ośrodek
Mediacji .............................................................................................................. 127
5.4. Fundacja Profilaktyki i Resocjalizacji „Druga Szansa” ..................................... 128
Programy wsparcia..................................................................................................... 130
6.1. Program grupy wsparcia dla pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych,
placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz osób nieaktywnych zawodowo
uczących się lub kształcących............................................................................. 130
6.2. Klub Integracji Społecznej.................................................................................. 132
Bibliografia.............................................................................................................................. 135
4