„Ich spreche Deutsch”

Program nauczania języka niemieckiego w przedszkolu
w grupie dzieci pięcioletnich
„Ich spreche Deutsch”
rok szkolny 2015/2016
autor: Małgorzata Furmaniak
O programie
W związku z wchodzącym w życie szesnastym punktem podstawy programowej wychowania
przedszkolnego, dzieci pięcioletnie będą brały udział w przygotowaniu do nauczania języka
obcego nowożytnego, jakim będzie język niemiecki. Zajęcia polegać będą na oswojeniu z
językiem obcym, osłuchaniu się, a w konsekwencji – na rozumieniu i wykorzystywaniu
prostych zwrotów, poleceń, słów.
Treści programu są oparte na treściach ujętych w programie nauczania „Kalendarz
Przedszkolaka”. Zajęcia przewidziane w „Kalendarzu...” będą poszerzane o słownictwo w
języku niemieckim (np. w przypadku tematu o wodzie dzieci dowiedzą się, że woda to
„Wasser”, poznają niemieckie odpowiedniki słów takich, jak „morze”, „rzeka” itp.).
Poza wiodącymi treściami wynikającymi z programu, dzieci będą też powtarzać słownictwo
poznane w ciągu poprzednich lat (a więc w czasie trwania projektów „Deutsch mit Spaβ” i
„Hallo, Berta!”).
Ważnym elementem przygotowania do nauki języka jest używanie go w codziennych
sytuacjach. Dlatego też prowadzący używać będzie odpowiednio skonstruowanych, prostych
poleceń, popartych mimiką i gestami tak, by dzieci łatwo mogły zrozumieć, o co chodzi, a z
czasem zaznajomić się z niemieckimi zdaniami. Aby dzieci mogły lepiej osłuchać się z
językiem, wprowadzone zostaną słuchowiska baśni braci Grimm, czytane przez Niemców i
poparte ilustracjami.
Program „Ich spreche Deutsch” jest zintegrowany z pozostałymi treściami nauczania – język
niemiecki przenikać będzie przez wszystkie obszary nauczania.
Program jest zarówno podsumowaniem dwóch lat przygody dzieci z językiem niemieckim,
jak i przygotowaniem do dalszej nauki języka obcego w szkole podstawowej. W przypadku
szkoły z językiem obowiązującym niemieckim, będzie posiadało świetną bazę do poszerzania
swoich umiejętności językowych, a w sytuacji, gdy pójdzie do szkoły, w którym rozpocznie
naukę języka angielskiego, nabędzie swego rodzaju wrażliwości językowej oraz, co istotne,
rozpocznie poznawanie języków od tego trudniejszego, dzięki czemu szybciej i łatwiej nauczy
się innych, w tym języka angielskiego.
Program „Ich spreche Deutsch”
Cel ogólny:
Przygotowanie dzieci do posługiwania się językiem niemieckim
Cele szczegółowe
Dziecko:
- osłuchuje się z językiem niemieckim poprzez częsty kontakt z nim
- poznaje proste treści w języku niemieckim
- powtarza słówka, treść prostych wierszy i piosenek
- wykonuje karty pracy w języku niemieckim
- uczestniczy w zabawach różnego typu, utrwalając nabyte umiejętności językowe
- rozumie proste komunikaty, teksty i polecenia w języku niemieckim poparte gestem lub ilustracją
+ realizuje cele związane z innymi obszarami edukacyjnymi
Formy:
- grupowa
- zespołowa
- w parach
- indywidualna
Metody:
-czynne: zadań stawianych dziecku, kierowania własną działalnością dziecka
-słowne: rozmowa, żywego słowa, instrukcje
-percepcyjne: pokaz
Program podzielony został na tematy tygodniowe, zgodne z programem „Kalendarz Przedszkolaka”.
Tematy te są uporządkowane ze względu na pory roku, miesiące i zmieniającą się pogodę. To też
główny zakres omawianych treści, uzupełniany o co ciekawsze, związane z tradycjami,
uroczystościami, wydarzeniami przedszkolnymi itp.
Miesiąc/Monat
Wrzesień/September
Październik/Oktober
Listopad/November
Grudzień/Dezember
Styczeń/Januar
Luty/Februar
Marzec/März
Kwiecień/April
Maj/Mai
Czerwiec/Juni
Temat kompleksowy
„Podajmy sobie ręce!”
„Moja droga do przedszkola”
„Pyszne witaminki”
„Odlot ptaków”
„Jesienne nutki”
„Gdzie mieszkają zwierzęta?”
„Poczta Polska”
„Mam apetyt”
„Taniec liści”
„Piękna nasza Polska cała!”
„Co słychać w lesie?”
„Lubię swoje zabawki”
„Skarby ziemi”
„Co mnie cieszy, co mnie smuci?”
„Zimowa pierzynka”
„Hej, kolęda, kolęda!”
„Witaj, Nowy Roku!”
„Tańczymy walczyka”
„Koło graniaste”
„Masz wiadomość”
„Zimą bawimy się wesoło”
„Ogródek w doniczce”
„Leśne S.O.S.”
„Mówię pięknie”
„Opowieści z książeczki”
„W zdrowym ciele zdrowy duch”
„A wiosna tuż-tuż”
„Przedszkolny teatrzyk”
„Śmigus-Dyngus”
„Kosmiczna przygoda”
„W muzeum”
„Planeta Ziemia”
„Kto nam pomaga”
„Europejska podróż”
„Majowy ogród”
„Święto naszych mam”
„Order Uśmiechu”
„Mały badacz”
„Lato na łące”
„Czas na przygodę”
Tematy tygodniowe z powyższej tabeli będą realizowane w języku polskim i uzupełniane
treściami z języka niemieckiego. W każdym tygodniu dzieci poznają kilka kluczowych dla
danego tematu słów, będą bawić się w gry i zabawy utrwalające nowopoznane słownictwo,
wykonywać karty pracy usprawniające posługiwanie się językiem. W ciągu tygodnia dzieci
poznają i utrwalą średnio od trzech do pięciu zupełnie nowych słówek, które przeplatać się
będą z tymi, które dzieci poznawały podczas zajęć z języka niemieckiego w poprzednich
latach.
Program będzie przeprowadzany w oparciu o wiedzę, jaką dzieci posiadają poprzez
uczestnictwo w programach „Deutsch mit Spaβ” i „Hallo, Berta!”. Wzięto jednak również pod
uwagę dzieci, które przyjdą do grupy od września i będzie to ich pierwszy kontakt z językiem
niemieckim. Wówczas prowadzący poświęci więcej czasu, uwagi, zaproponuje dodatkowe
ćwiczenia (w zależności od chęci dzieci do poznania nowego języka) tak, by możliwie
najbardziej wyrównać ich wiedzę i umiejętności do reszty grupy.
Z zajęć nie zniknie również pacynka Berta – pluszowa kaczka, która przez poprzednie lata
była przewodnikiem dzieci po świecie języka niemieckiego. Nie będzie już jednak głównym
prowadzącym zajęcia i rozmowy z dziećmi, raczej gościem, który częściej będzie słuchał, niż
mówił. W tym roku rozwijać się będzie samodzielność dzieci w zakresie działań w języku
obcym, pojawi się więcej różnorodnych aktywności, kart pracy, prac plastycznych itp.
Planowane jest także wprowadzenie zeszytu do języka niemieckiego, do którego zbierane
byłyby wiodące treści, wklejane nowe słowa, ćwiczenia, prace, teksty wierszy i piosenek.
Zeszyt byłby do wglądu rodziców, którzy mogliby dzięki temu ćwiczyć z dziećmi
nowopoznane słowa czy wiersze i piosenki.
Przy okazji wprowadzania do nauki czytania i pisania, dzieci będą poznawać litery na
przykładach niemieckojęzycznych za pomocą dużych, kolorowych plansz (np. A wie Apfel, L
wie Lutscher, Z wie Zauberer). Plansze będą wywieszane w widocznym miejscu sali tak, by
dzieci nie tylko mogły poznawać literę, ale też nowe, ciekawe niemieckie słowa.
W ramach programu „Ich spreche Deutsch” udoskonalane będą różne wystąpienia i
przedstawienia dzieci – dla społeczności przedszkolnej, dla rodziców itp. Podczas takich
występów na pewno pojawi się część wykonywana przez dzieci w języku niemieckim tak, by
osoby spoza grupy mogły zobaczyć postępy, a inne dzieci (w tym młodszych kolegów)
zachęcić do posługiwania się językiem obcym.
Język niemiecki będzie też obecny w dekoracjach sali przedszkolnej. Pojawi się kącik
językowy, w którym na bieżąco będą zmieniane treści, jakie akurat są omawiane. Pojawią się
wspomniane wcześniej plansze do nauki liter. Oprócz tego w stałych gazetkach posługiwać
się będziemy dwoma językami (np. dni tygodnia, pory roku i miesiące będą wypisane
zarówno w języku polskim, jak i niemieckim tak, by dzieci jak najczęściej mogły mieć kontakt
– wzrokowy i słuchowy – z językiem obcym.
Wszystkie aktywności związane z realizowaniem 16. punktu podstawy programowej będą
wpisywane w miesięczne plany, co pozwoli na szczegółowe monitorowanie realizacji
programu.
Program „Ich spreche Deutsch” zakłada naukę około 10 piosenek w języku niemieckim
(średnio jedna piosenka na miesiąc). W zależności od możliwości dzieci liczba ta może jednak
ulec nieznacznej zmianie – program wychodzi z założenia, by nauczyć dobrze i dokładnie
jednej piosenki, niż większej ilości, ale tylko pobieżnie. Zatem piosenki wprowadzane
podczas zajęć będą wybrane z poniższej listy:
1. „Zum Geburtstag viel Glück” – piosenka śpiewana z okazji urodzin, uświetniająca
obchody dziecięcych urodzin w przedszkolu
2. „Kling, Glӧckchen, klingelingeling” lub
„Rudolph, das kleine Rentier” lub
„Frӧliche Weihnacht” - piosenki świąteczne (w zależności od umiejętności dzieci w
miesiącu grudniu)
3. „Hoppelhase Hans” – piosenka wielkanocna
4. „Grün, grün, grün sind alle meine Kleider” – piosenka utrwalająca nazwy kolorów i
wprowadzająca nazwy niektórych zawodów
5. „Auf der Mauer, auf der Lauer” – tradycyjna piosenka niemiecka – zabawy językiem
6. „Guten Tag! Sagen alle Kinder” – piosenka utrwalająca zwroty powitalne
7. „Das ist grade, das ist schief“ – piosenka utrwalająca przymiotniki
8. „Fünf kleine Fische“ – piosenka utrwalająca liczebniki
9. „Hallo, Hallo, schӧn, dass du da bist!” – piosenka powitalna
10. „Grüne Frosch im Teich“ – piosenka utrwalająca nazwy zwierząt
11. „Meine Hände sind verschwunden” – piosenka utrwalająca nazwy części ciała
Istotnym elementem programu „Ich spreche Deutsch” jest wplatanie w codzienne czynności języka
niemieckiego. Bardzo ważny jest dla dzieci częsty kontakt z językiem, dlatego prowadzący powinien
używać go możliwie jak najczęściej. Najlepiej zacząć od prostych, krótkich komunikatów, które –
poparte gestem, będą zrozumiałe dla dzieci. Dlatego pierwszym krokiem będzie używanie przez
nauczyciela języka niemieckiego podczas zadawania dzieciom poleceń. Będą to krótkie zdania
wypowiedziane w trybie rozkazującym (Imperativ), bazujące na czasownikach niemieckich, a więc
rozwijające słownictwo. Wśród takich poleceń będą z pewnością:
1. Komm hier! – Podejdź tutaj
2. Warte mal! – Poczekaj
3. Frag! – Pytaj
4. Geh! – Idź (z. B. Geh auf die Toilette! – Idź do toalety)
5. Sprich! – Mów
6. Sag mal! – Powiedz
7. Gib! – Podaj
8. Nimm! – Weź
9. Iss! – Jedz
10. Sprich lauter! Ich kann dich nicht hӧren. – Mów głośniej, nie słyszę Cię.
11. Wasch dich! – Umyj się
12. Lauf nich so schnell! – Nie biegaj tak szybko
13. Steh auf! – Wstań
14. Hab keine Angst! – Nie bój się
15. Sei still, bitte! – Bądź, proszę, cicho
16. Schau mal auf! – Spójrz
17. Schlag ihn/sie nicht! – Nie bij go/jej
18. Sing mit! – Śpiewaj z nami
Są to krótkie i rzeczowe komunikaty, które dzieci powinny z łatwością sobie przyswoić - im częściej
powtarzane, tym szybciej dzieci będą je znały. Oprócz wyżej wymienionych nauczyciel oczywiście, w
zależności od potrzeb i sytuacji, może używać dowolnych zwrotów, które pomogą mu nawiązać
kontakt z dziećmi w czasie zajęć i czynności codziennych, jak mycie i jedzenie, a także utrzymać
pewną dyscyplinę.
Przez cały rok trwania programu „Ich spreche Deutsch”, poza zdobywaniem nowej wiedzy, nauce
nowych słów i umiejętności, dzieci będą także powtarzać i utrwalać materiał, z jakim zapoznały się
rok i dwa lata temu. Służyć temu będą różne zabawy tematyczne, nowe, ciekawe karty pracy, zadania
techniczne i plastyczne, pogadanki oraz wplatanie tych treści w tok zajęć. W ciągu roku utrwalone
zostaną więc między innymi:
1. Zwroty powitalne i pożegnalne – Guten Tag, Auf Wiedersehen!
2. Przedstawianie się – Wir stellen sich vor.
3. Nazwy owoców i warzyw – Obst und Gemüse
4. Liczebniki - Zahlen
5. Nazwy zabawek - Spielzeuge
6. Nazwy kolorów - Farben
7. Hobby
8. Nazwy części ciała - Kӧrperteile
9. Nazwy członków rodziny – Meine Familie
10. Słownictwo wakacyjne – Sommerferien
11. Tradycje świąteczne – Ostern und Weihnachten
Środki dydaktyczne
Jako środki dydaktyczne posłużą z pewnością karty pracy – częściowo wykorzystywane z
gotowych podręczników do nauki języka niemieckiego w przedszkolu (np. „Niemiecki dla
dzieci 3-7 lat. Najnowsza metoda nauki przez zabawę” Wydawnictwa Literat, „Uczę się
rysować i poznaję niemieckie słówka z kotkiem” wydawnictwa Fragment, „Niemiecki dla
dzieci 6-8 lat – pierwsze słówka. Ćwiczenia”). Poza tym nauczyciel tworzy karty pracy,
dostosowując stopień trudności do dzieci. Ponadto niezbędne do prowadzenia zajęć będą
odtwarzacz płyt CD i same płyty (przede wszystkim: „Die 30 besten Spiel- und
Bewegungslieder” cz. 1, 2 i 3, „Die 30 besten Kindergartenlieder”, „Die 30 besten
traditionellen Kinderlieder”, a oprócz tego m. in. „Uczę się niemieckiego śpiewająco”, „Sei
kein Frosch, sing mit!”, płyta z słuchowiskami baśni braci Grimm „Die 30 besten Märchen der
Brüder Grimm” itd.). Przydatne będą też wielkoformatowe plansze do nauki słów, np.
schemat ludzkiego ciała z opisanymi częściami ciała, choinka z opisanymi nazwami ozdób
choinkowych itp. (w zależności od realizowanego tematu). Poza tym wykorzystane zostaną
elementy wyposażenia sali, zabawki, pomoce naukowe, materiały plastyczne w taki sposób,
aby jak najbardziej uatrakcyjnić dzieciom przygodę z językiem niemieckim. Ciekawym i
lubianym przez dzieci środkiem jest też pacynka – kaczka Berta, która towarzyszyć im będzie
podczas zajęć.
Podsumowanie
Program „Ich spreche Deutsch” przeznaczony dla pięciolatków jest wynikiem wchodzącego w życie
od września zapisu podstawy programowej o przygotowaniu przedszkolaków do nauki języka obcego
nowożytnego. Jest zintegrowany z treściami innych obszarów, tak więc język niemiecki będzie w
ciągu dnia przeplatał się z językiem polskim. Ponieważ zaplanowane tematy kompleksowe są
zróżnicowane, dziecko nabędzie wiele nowych słów z różnych dziedzin. Zaaranżowanie przestrzeni
(przedszkola i sali przedszkolnej) również ma służyć nabywaniu kompetencji językowych, ponieważ
im częstszy kontakt z językiem, tym lepsze efekty nauczania.
Dzięki programowi dziecko spełni wymagania, jakie stawia przed nim podstawa programowa, której
szesnasty punkt wskazuje, iż:
Dziecko kończące wychowanie przedszkolne i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:
1) uczestniczy w zabawach, np. muzycznych, ruchowych, plastycznych, konstrukcyjnych, teatralnych;
2) rozumie bardzo proste polecenia i reaguje na nie;
3) powtarza rymowanki, proste wierszyki i śpiewa piosenki w grupie;
4) rozumie ogólny sens krótkich historyjek opowiadanych lub czytanych, gdy są wspierane np.
obrazkami, rekwizytami, ruchem, mimiką, gestami.
Cele wyznaczone w projekcie „Ich spreche Deutsch” pokrywają się więc z zapisami podstawy
programowej.
DYREKTOR
Małgorzata M.Czubała