D - Sąd Rejonowy w Gryficach

Sygn. akt III RC 268/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 05 kwietnia 2016 roku
Sąd Rejonowy w Gryficach Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie :
Przewodniczący : SSR Irena Sachajska-Krzyśka
Protokolant : st.sekr.sądowy Magdalena Wendlandt-Zuterek
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 05 kwietnia 2016 roku w G. sprawy z powództwa K. N. (1) przeciwko J. N. o
ustanowienie rozdzielności majątkowej
I. ustanawia rozdzielność majątkową małżeńską małżonków J. N. i K. N. (2), wynikającą z zawarcia przez nich związku
małżeńskiego w dniu 30.12.1978r. roku w K. (akt małżeństwa sporządzono w USC R. numer (...)) z dniem 01
czerwca 2015 roku,
II. zasądza od pozwanego J. N. na rzecz powódki K. N. (1) 377 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego.
SSR Irena Sachajska-Krzyśka
UZASADNIENIE
Pełnomocnik K. N. (1) złożył pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy K. N. (1) a jej mężem J. N.. W
uzasadnieniu wskazał, iż powódka i pozwany są małżeństwem od 30 grudnia 1978 r. Od trzech lat strony są ze sobą
skonfliktowane, gdyż J. N. nadużywa alkoholu, wszczynając awantury domowe z udziałem żony, wobec której stosuje
przemoc. W maju 2015 r. pozwany zamieszkał w przyczepie kempingowej i od tej pory bywa w domu jedynie po to, żeby
obejrzeć telewizję lub przygotować dla siebie posiłek. Tym samym strony prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe
i pozostają w faktycznej separacji. Ponieważ jednak J. N. w dalszym ciągu nadużywa alkoholu, pod którego wpływem
wszczyna awantury domowe, niszcząc wyposażenie domu i urządzenie wokół niego, to dalsze trwanie wspólności
majątkowej zagraża interesowi powódki.
W odpowiedzi na pozew J. N. stwierdził, iż ma uzasadnione wątpliwości, czy stan zdrowia psychicznego jego żony jest
prawidłowy. Tym samym wniósł o zawieszenie postępowania w sprawie do czasu przebadania powódki przez biegłych
psychiatrów, celem ustalenia, na ile jest ona świadoma podejmowanych przez siebie decyzji.
Sąd wniosek o zawieszenie postępowania oddalił i wówczas J. N. podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w odpowiedzi
na pozew . Pozwany wniósł o oddalenie powództwa , ale słuchany informacyjnie przyznał , że nie będzie prowadził
gospodarstwa domowego wspólnie z żoną ( karta 31 ).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
J. N. i K. N. (1) zawarli związek małżeński w dniu 30 grudnia 1978 r. Z ich związku pochodzi dwoje pełnoletnich
obecnie dzieci tj. E. N. (36 l.) i M. W. (1) (27 l.). Małżonkowie od trzech lat znajdują się w faktycznej separacji, przy
czym w dalszym ciągu zamieszkują w tym samym domu, zajmując oddzielne pokoje. W okresie letnim J. N. opuszcza
dom i przeprowadza się do przyczepy kempingowej stojącej na podwórzu.
Bezsporne, nadto
Dowód: skrócony odpis aktu małżeństwa k. 6
Przez większą część okresu trwania małżeństwa powódka i pozwany prowadzili wspólne gospodarstwo domowe.
K. N. (1) prowadziła działalność gospodarczą, wynajmując pokoje letnikom, natomiast J. N. wspierał ją w
tym przedsięwzięciu, zajmując się pracami konserwatorskimi. W miarę upływu czasu stosunki pomiędzy J. i
K. N. (1) zaczęły się pogarszać, co spowodowane było głównie różnicą charakterów. Wczasowicze korzystający
z wynajmowanych kwater zauważyli pogorszenie się relacji między małżonkami. Widoczna była wrogość, złe
traktowanie J. N. przez żonę, używanie wobec siebie słów przykrych i niecenzuralnych. Ostatecznie małżonkowie,
z cała pewnością już w sezonie letnim 2015r, zaczęli prowadzić oddzielne gospodarstwa domowe. Każde z nich
zaczęło ograniczać się do ponoszenia kosztów swojego tylko utrzymania, dysponując w tym celu uzyskiwanym przez
siebie dochodem, który nie był przekazywany do domowego budżetu. Wydatki związane z utrzymaniem domu uległy
natomiast podziałowi. K. N. (1) opłacała rachunki za prąd oraz uiszczała podatek od nieruchomości, zaś J. N. kupował
butle z gazem i regulował rachunki za wodę. Pozwany w dalszym ciągu wspierał też żonę, angażując się w prace
konserwatorskie w związku z wynajmem przez nią pokoi letnikom.
Dowód: Przesłuchanie K. N. (1) w charakterze strony k. 44-45
Przesłuchanie J. N. w charakterze strony k. 45-46
Zeznania E. N. k.31-32
Zeznania W. S. k.32-33
Zeznania J. S. k.33-34
Zeznania M. W. (1) k. 42-43
Zeznania P. W. k. 43-44
Zeznania J. C. k. 73
Zeznania E. M. k. 113-115
Kserokopie rachunków k. 51-57
Materiał dowodowy w aktach sprawy III RNs 233/15
Ostatecznie stosunki pomiędzy małżonkami jeszcze bardziej się pogorszyły po sezonie letnim 2015r. Strony straciły
możność porozumienia się w zakresie ponoszenia rachunków za wspólny dom, zaś J. N. zaprzestał angażowania się
w pracę konserwatorskie. Sytuacja ta trwa do dnia dzisiejszego. Strony nie wspierają się wzajemnie, nie prowadzą
wspólnego gospodarstwa domowego, nie spędzają wspólnie świąt . Małżonkowie N. dokonali nawet fizycznego
podziału zajmowanych pomieszczeń, każde z nich zajmuje oddzielny pokój , mają wspólną łazienkę. W konflikt między
małżonkami włączyły się córki, M. W. (1) popiera stanowisko ojca, a E. N. – matki. Nie odwiedzają one jednak
rodzinnego domu często, są to okolicznościowe wizyty w okresie wakacji lub świąt. Ich wiedza w przedmiocie relacji
między rodzicami pochodzi od samych zainteresowanych czyli J. i K. N. (1). Formalnym prowadzeniem sezonowej
działalności gospodarczej zajmuje się powódka , która umawia letników , zarządza finansami, reklamuje się w
Internecie.
Dowód: Przesłuchanie K. N. (1) w charakterze strony k. 44-45
Przesłuchanie J. N. w charakterze strony k. 45-46
Zeznania E. N. k.31-32
Zeznania M. W. (1) k. 42-43
Zeznania P. W. k. 43-44
M. W. (1) w dniu 28 sierpnia 2015r. złożyła w Sądzie Rejonowym w Gryficach wniosek o przymusowe leczenie
psychiatryczne swojej matki K. N. (1) . Po wykonaniu opinii biegłego psychiatry i po przeprowadzeniu postępowania
dowodowego postanowieniem z dnia 05 stycznia 2016r. wniosek został oddalony.
Dowód : materiał dowodowy w aktach sprawy III RNs 233/15
Sąd zważył, co następuje:
powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej z mocą wsteczną okazało się zasadne. Zgodnie z art.52§1krio z
ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. W wyjątkowych
wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w
szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (§3).
Jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1997 r. sygn. akt I CKN 238/97 art.52§1krio
postanawiając o zniesieniu wspólności z dniem oznaczonym w wyroku, Sąd dopuszcza zniesienie wspólności przed
terminem uprawomocnienia się wyroku. Zniesienie wspólności z określoną wcześniejszą datą jest możliwe o tyle tylko,
o ile w tej dacie istniały już ważne powody do jej zniesienia. Rozpoznając żądanie zniesienia wspólności z wcześniejszą
datą, należy mieć przy tym na uwadze, czy uwzględnieniu tego żądania nie sprzeciwia się interes rodziny lub interes
wierzycieli małżonków.
Przez ważne powody rozumie się nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak np. trwonienie przez jednego
z małżonków zarobków stanowiących ich wspólny dorobek, powodowanie uszczerbku w majątku wspólnym itp.
Ważnym powodem mogą być także okoliczności stwarzające sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każde
z małżonków wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6
listopada 1972 r., sygn. akt III CRN 250/72, OSNCP 1973, poz. 113). Ważny powód zniesienia wspólności majątkowej
może stanowić stan separacji małżonków, jeśli nie ma charakteru przejściowego, lecz stanowi skutek trwałego
rozkładu pożycia małżonków. Ustalenie jednak takiej separacji nie zwalnia od rozważenia, czy zniesienie wspólności
nie pozostaje w sprzeczności z dobrem rodziny. Dobro to mogłoby sprzeciwiać się zniesieniu wspólności szczególnie
wtedy, gdy z żądaniem jej zniesienia występuje małżonek, który porzucił rodzinę lub w inny sposób ze swojej winy
spowodował rozkład pożycia i powstanie separacji, a uwzględnienie tego żądania byłoby szkodliwe dla interesów
małżonka niewinnego. (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 1972 r., sygn. akt III CRN 250/72, OSNCP
1973, poz 113 z glosą B. Dobrzyńskiego, OSPiKA1973 poz. 159, uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1973 r,
sygn. akt III CZP 26/73, OSNCP 1974, poz. 65 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1976 r., sygn. akt III
CRN 373/75, OSNCP 1977, poz. 31). Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego (por. w szczególności
uzasadnienie pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70, OSNCP 1973, poz.20 oraz ust. IV
uchwały pełnego składu tej I. z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNCP 1976, poz. 184) wspólność majątkową
można znieść także z datą wcześniejszą od dnia wyroku, a także od daty zgłoszenia żądania zniesienia wspólności. W
każdym jednak razie wspólność majątkowa nie może być zniesiona z datą wcześniejszą od chwili powstania ważnych
powodów uzasadniających jej zniesienie. (por. L. Stecki, Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1972
r., sygn. akt III CZP 69/70, Pip 1973, nr 11, s. 170) Przepis art. 52 § 2 krio umożliwia więc elastyczne określenie
chwili ustania wspólności z uwzględnieniem usprawiedliwionych interesów rodziny w okolicznościach faktycznych
konkretnej sprawy.
Oznaczenie wcześniejszego dnia ustania wspólności może być wskazane zwłaszcza w wypadku długotrwałej separacji
faktycznej, zapobiega bowiem traktowaniu dorobku jednego z małżonków w okresie separacji jako majątku
wspólnego, w sytuacji gdy drugie z małżonków, które porzuciło rodzinę i prowadziło lekkomyślny tryb życia, nie
przyczyniło się do jego powstania.
W ocenie Sądu stan faktyczny w przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości. Małżonkowie są ze sobą od dłuższego
czasu skonfliktowani. Niezależnie od tego, które z nich ponosi większą odpowiedzialność za zaistniałą sytuację,
to jej efektem jest ich separacja. O ile jednak w początkowym jej okresie powódka i pozwany byli w stanie
porozumieć się w kwestii ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem domu, to obecnie nie potrafią czynić
żadnych ustaleń w tym zakresie. Jednocześnie warto wskazać, iż brak jest okoliczności pozwalających przyjąć, jakoby
którekolwiek z nich było nieświadome wagi podejmowanych przez siebie decyzji. Twierdzenia M. W. (1), jakoby
K. N. (1) nie była świadoma konsekwencji podejmowanych przez siebie działań z uwagi na chorobę psychiczną nie
znajdują potwierdzenia. Opisane przez M. W. rzekome nieprawidłowości w zachowaniu powódki, takie jak ukrywanie
pieniędzy w nietypowych miejscach stanowią cechę, możliwą do dostrzeżenia wśród wielu osób, których stan zdrowia
psychicznego nie budzi żadnych zastrzeżeń. W toku postępowania sądowego w sprawie o przymusowe leczenie
psychiatryczne powódka została poddana badaniu przez biegłego psychiatrę, który ocenił, iż nie cierpi ona na chorobę
psychiczną w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r o ochronie zdrowia psychicznego. Wprawdzie biegły
stwierdził u niej sztywność poglądów, podejrzliwość i nieufność wobec rodziny, jednak w jego ocenie nie można tego
traktować jako choroby, a jedynie pewne zaburzenie osobowości, która mogłoby uzasadniać skorzystanie z pomocy
psychologa. Zaprzestanie przez J. N. regularnego wspierania żony pracami konserwatorskimi na rzecz jej ośrodka
również uzasadnia ustanowienie rozdzielności majątkowej. Nawet jeżeli pozwany sporadycznie wykonuje niektóre z
tych prac, to jego żona i tak zaczęła zatrudniać pracowników z zewnątrz. Tym samym brak jest jakichkolwiek interesów
ekonomicznych łączących pozwanego i powódkę.
Skoro zatem K. N. (1) i J. N. od dłuższego czasu żyją w separacji i nie potrafią nawet porozumieć się w
kwestii ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem wspólnej nieruchomości, to uzasadnia to ustanowienie
rozdzielności majątkowej pomiędzy nimi z mocą wsteczną. Ustalając datę ustanowienia rozdzielności majątkowej Sąd
orzekł o ustanowieniu jej z dniem 1 czerwca 2015 r., tak jak to wynikało z treści pozwu. Data ta jest uzasadniona,
gdyż zbiega się z początkiem okresu letniego, w którym pozwany przestał się angażować w prace konserwatorskie
na rzecz ośrodka żony, powodując, iż zaczęła ona zatrudniać pracowników z zewnątrz. Wspieranie przez pozwanego
działalności żony stanowiło ostatni przejaw istnienia więzi ekonomicznej między stronami, stąd też zaprzestanie
świadczenia owej pomocy uzasadnia ustanowienie rozdzielności majątkowej.
Sąd uznał za wiarygodne przy ustalaniu okoliczności faktycznych zeznania samych stron, tym bardziej, że J. N.
otwarcie twierdzi, że nie będzie prowadził gospodarstwa domowego wspólnie z żoną. Jeśli zaś chodzi o świadków
to za mało wiarygodne Sąd uznał zeznania M. W. (1), E. N. i P. walczyka po pierwsze dlatego, że są osobami
zainteresowanymi , choćby pośrednio, w wyniku sprawy. Jak już wcześniej wskazano, a jest to niesporne, w rodzinie
utworzyły się dwa obozy – pozwanego i córki M. z mężem oraz powódki i córki E.. Związek powódki z córką E. też
nie jest prawidłowy skoro nie miały ze sobą kontaktu przez 5 lat !. M. W. (1) i jej mąż mieszkają co prawda blisko
domu rodzinnego M. W. (1), ale nie odwiedzają się często i sami przyznają istniejący konflikt z powódką. Tak więc
konflikt osobisty ze strona, opowiadanie się ewidentnie po jednej ze stron to okoliczności rzutujące na osłabienie
wiarygodności świadków. Za wiarygodne i pozbawione emocjonalnego nastawienia Sąd uznał zeznania pozostałych
świadków – W. S., J. S. , J. C. i E. M. . Dwóch pierwszych świadków ma rzetelne informacje dotyczące pożycia
stron wynikające z bezpośrednich obserwacji , a dwóch ostatnich informacje ograniczone czasowym sporadycznym ,
sezonowym kontaktem ze stronami. Z zeznań wszystkich świadków wynika , że relacje miedzy małżonkami N. są
dalekie od poprawności nie tylko w płaszczyźnie osobistej, uczuciowej, ale i ekonomicznej. Zeznania świadków –
wczasowiczów korzystających z kwater u K. N. (1) skupiły się na podkreśleniu zaangażowania J. N. w wykonywanie w
latach wcześniejszych prac osobistych na rzecz działalności gospodarczej. Okoliczności te nie mają jednak większego
znaczenia w niniejszym postępowaniu , raczej mogą być przydatne w sprawie o podział majątku dorobkowego .
W tych okolicznościach Sąd uznał za zasadne twierdzenia pozwu i uwzględnił żądanie w całości.
Sąd obciążył pozwanego jako stronę przegrywająca obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz
powódki, na co składa się wynagrodzenie 360 zł oraz 17 zł opłaty od pełnomocnictwa.
Irena Sachajska-Krzyśka