Elektronika dla Wszystkich

++
AntyKret
Jak to działa ?
3035
68Ω C1
IC1
C3
2C
1C
JP2
C2
GND
(MOSI)PB0
TINY25
100nF 10μF
10
3
5
7
9
+5V
+5V
JP1
Schemat układu przedstawiony został na
rysunku 1. Przebieg prostokątny o częstotliwościach akustycznych generowany jest
przez mikrokontroler ATtiny25 na wyprowadzeniu PB4, a następnie podawany przez
rezystor R2 na parę komplementarnych tranzystorów T1 i T2, pełniących rolę wzmacniacza, do którego przez kondensator C3 i
złącze JP2 podłączony jest
głośnik dynamiczny. Ja Rys. 2
użyłem głośnika 4W/4Ω ze
SV1
starego radiomagnetofonu.
Filtr napięcia zasilającego
1
mikrokontroler (rezystor
1R
R1 wraz z kondensatorami
C1 i C2) okazał się zbędny i
2T
z powodu poprawnej pracy
układu bez niego, kondensatory nie zostały wluto-
wane (obawiałem się
jednak, że znaczny
pobór prądu przez
głośnik może przy
małej wydajności źródła zasilania powodować resetowanie się
mikrokontrolera). Na
płytce przewidziano też
złącze do programatora
ISP, które jest bardzo przydatne w układach prototypowych.
Źródłem zasilania są cztery akumulatorki NiMH o łącznym napięciu 4,8V.
Program mikrokontrolera napisany został w zarówno czas pomiędzy efektami, jak i ich
BASCOM-ie i jest równie mało skompliko- kolejność i częstotliwość są przypadkowe.
wany, jak opisany schemat. Umożliwia on Układ generuje piski, dźwięki o narastających
generowanie pięciu różnych efektów dźwię- bądź malejących częstotliwościach, a także
kowych,
IC1
a dzięki Rys. 1
+5V
1
3 PB4
RESET
PB4
użyciu
+5V
2
(CLOCK)PB3
7
funkcji
(SCK)PB2
R1
6
8
Rnd()
VCC
(MISO)PB1
5
4
1
2
T2
GND
2
1
PB4
GND
C3
R2
1kΩ
GND
1 JP2
+
T1
BC807
R3
4
6
8
10
SV1
BC817
JP1
GND
Inspiracją dla opisanego układu jest „Strach
na krety” opisany w numerze 5/1997 EdW.
Zadaniem tamtego układu było wypłoszenie kretów za pomocą powtarzanych co pół
minuty dwusekundowych dźwięków o częstotliwości 300Hz. Ja postanowiłem nieco
zmodyfikować układ, aby uzyskać możliwość generowania bardziej urozmaiconych
dźwięków oraz zmiennych przerw pomiędzy
nimi – w tym celu zastosowany tam prosty
generator zbudowany z bramek zastąpiłem
mikrokontrolerem.
+
Do czego to służy?
2
220μF
0Ω
GND
Fot. 1
46
E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h
różne rodzaje szumu. Nie do końca wiadomo, jakich dokładnie częstotliwości kret nie
lubi, ale można mieć nadzieję, że wśród całej
dostępnej gamy znajdzie się coś, co skutecznie go zniechęci do przebywania w pobliżu.
Montaż i uruchomienie
Układ został zmontowany na płytce drukowanej według rysunku 2, zaprojektowanej w
darmowej wersji programu EAGLE i wykonanej metodą termotransferu (fotografia 1).
Ze względu na pracę w trudnym środowisku,
warto płytkę zabezpieczyć w całości poprzez
jej polakierowanie rozpuszczoną kalafonią –
ja pomalowałem tylko okolice miejsc lutowanych i jak widać na zdjęciu, z boków miedź
zaczyna się utleniać. W układzie zastosowałem zarówno elementy przewlekane, jak i
SMD. Poza zaprogramowaniem mikrokontrolera, urządzenie nie wymaga żadnych czynności regulacyjnych.
Jako obudowę urządzenia wykorzystałem
stare, blaszane pudełko po ciastkach (patrz
fotografia tytułowa). Na jego dnie wyciąłem
E l e k t r o n i k a d l a Ws z y s t k i c h
otwór, nad którym przykręciłem głośnik, a
do niego grubym i sztywnym miedzianym
drutem przylutowałem płytkę drukowaną,
dzięki czemu nie dotyka ona metalowych
elementów. Obudowa taka tworzy pudło rezonansowe, można też na jej dno wrzucić kilka
drobnych monet, które dodatkowo „dzwonią”
i urozmaicają dźwięki z głośnika. Po założeniu pokrywki całość zawijałem w cienką
folię i zakopywałem kilka centymetrów pod
ziemią. W ten sposób urządzenie nie jest
widoczne, co zmniejsza prawdopodobieństwo
jego kradzieży.
Antykret był wykorzystywany na działce i
po zakopaniu z naładowanymi akumulatorkami pracował nieprzerwanie przez kilka tygodni. Co do jego skuteczności, to trzeba przyznać, że faktycznie w jego pobliżu kretów nie
było, choć na sąsiednich działkach kretowisk
było sporo; można więc przypuszczać, że to
jego zasługa. Na koniec chciałbym wspomnieć, że zgodnie z kartą katalogową, mikrokontroler powinien być zasilany napięciem
mniejszym niż 6V, tak więc użycie zamiast
Wykaz elementów
IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .tiny25
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC807
T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . BC817
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68Ω
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 kΩ
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0Ω (zwora)
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 nF
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10μF
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220μF
Komplet podzespołów z płytką jest dostępny
w sieci handlowej AVT jako kit szkolny AVT-3035.
akumulatorów czterech świeżych baterii o
napięciu nieznacznie przekraczającym 1,5V
może doprowadzić do jego uszkodzenia. Ja z
ciekawości zastąpiłem akumulatory nowymi
bateriami alkalicznymi i układ co prawda
działał, jednak po kilku dniach uległ uszkodzeniu.
Marian Gabrowski
[email protected]
47