Poznanie a prawda

Poznanie a prawda
pod redakcją
ANDRZEJA L. ZACHARIASZA
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO
RZESZÓW 2009
Recenzent
prof. dr hab. JADWIGA MIZIŃSKA
Projekt okładki, skład i łamanie
KATARZYNA M. CWYNAR
Korekta
IZABELA PASTERNAK
Międzywydziałowy Instytut Filozofii Uniwersytetu Rzeszowskiego
35-959 Rzeszów, al. Rejtana 16 C, tel. (017) 872 13 49
www.univ.rzeszow.pl
© Copyright by
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Rzeszów 2009
ISBN 978-83-7338-502-3
531
WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO
35-959 Rzeszów, ul. prof. S. Pigonia 6, tel. 017 872 13 69, tel./fax 017 872 14 26
e-mail:[email protected]; http://wydawnictwo.univ.rzeszow.pl
Wydanie I; Format B5; Ark. wyd. 28; Ark. druk. 27,5; Zlec. red. 86/09
Druk i oprawa: Drukarnia Uniwersytetu Rzeszowskiego
Spis treści
Słowo wstępne ...........................................................................................................................
7
I. STATUS POZNANIA I PRAWDA
ANDRZEJ L. ZACHARIASZ
Teoria poznania jako namysł nad transcendentalnymi warunkami poznania teoretycznego ..
FRANTIŠEK MIHINA
Epistemickýcké limity (variácie) pravdy ...........................................................................
WŁODZIMIERZ ZIĘBA
Dekonstrukcja epistemologii w ujęciu R. Rorty’ego .........................................................
MAREK BOSAK
Między niewzruszonym punktem oparcia a grą domysłów. Uwagi o kondycji poznania
teoretycznego ....................................................................................................................
KRZYSZTOF J. KILIAN
Współczesne oblicza relatywizmu .....................................................................................
ARTUR PIOTROWICZ
Teoria poznania w ujęciu Maurycego Straszewskiego ......................................................
EWA KILIAN
Relatywizm teoriopoznawczy Bolesława J. Gaweckiego ..................................................
RUDOLF DUPKALA
Epistemologiczne konfrontacje w filozofii słowackiej w pierwszej połowie XX wieku ...
ADAM WOJTUNIK
System jako forma wyrazu prawdy w filozofii idealizmu niemieckiego
(na przykładzie Fichtego, Hegla i Schopenhauera) ...........................................................
WIESŁAW SZTUMSKI
Wieloaspektowość prawdy i jej skutki ..............................................................................
ANNA ONDREJKOVÁ
Pravda histórie a pravda umenia ........................................................................................
DARIUSZ SAGAN
Naturalizm metodologiczny a zagadnienie prawdy w nauce .............................................
BŘETISLAV HORYNA
Negativní vědění a liminální nejistota ...............................................................................
ІРИНА БОНДАРЕВСЬКА
Емотивний статус істини у мистецтві: істина і тривіальність .....................................
HALINA ROMANOWSKA-ŁAKOMY
Paradygmat nauki żywej (gorącej). O konieczności tworzenia wiedzy „w” człowieku .....
13
31
49
67
77
95
113
125
133
141
155
167
175
187
199
6
SPIS TREŚCI
II. DROGI DO PRAWDY
HENRYK SKOLIMOWSKI
Prawda a problem ludzkiej egzystencji .............................................................................
PRZEMYSŁAW PACZKOWSKI
Arystoteles o błędach w argumentacji ...............................................................................
KRZYSZTOF BOCHENEK
Temat prawdy w kontekście polskiej refleksji średniowiecznej ........................................
WŁODZIMIERZ HEFLIK
Transcendentalny idealizm i problem prawdy ...................................................................
JÓZEF DĘBOWSKI
Semantyczna teoria prawdy a realizm ...............................................................................
GRAŻYNA ŻURKOWSKA
Czy warunkiem klasycznej idei prawdy jest transcendencja przedmiotu wobec
podmiotu? ..........................................................................................................................
PAWEŁ KAMIŃSKI
Nie-prawda, czyli prawda od-realniona .............................................................................
DOROTA TARGOSZ
Poznanie teoretyczne i prawda u Tadeusza Kotarbińskiego ..............................................
JERZY LEPIESZKIEWICZ
Stopnie pragmatycznej teorii prawdy. Kryterium, semantyka, założenia ontologiczne .....
DANIELE STASI
Augusto Del Noce i pojęcie prawdy ..................................................................................
RYSZARD WÓJTOWICZ
Prawda w tomizmie fenomenologizującym Karola Wojtyły .............................................
HALINA RAROT
Nihilizm teoretyczny i jego przezwyciężanie w myśli Vittorio Possentiego .....................
CEZARY MORDKA
Orientacyjno-egzystencjalne funkcje emocji .....................................................................
JIŘÍ RACLAVSKÝ
Pojem pravdivosti v lhářských paradoxech: Tichého řešení ..............................................
207
221
227
241
257
271
287
299
307
319
327
335
351
363
III. PRAWDA A SZTUKA, MORALNOŚĆ I RELIGIA
ARTUR MORDKA
Prawda świata i prawda życia w malarskim dziele sztuki ..................................................
BOGNA CHOIŃSKA
O prawdzie w sztuce ..........................................................................................................
MAGDALENA MICHALIK-JEŻOWSKA
Zagadnienie prawdy w etyce .............................................................................................
STEFAN KONSTAŃCZAK
Spór o rozumienie prawdy w etyce ....................................................................................
PETER NEZNÍK
Leibniz a dobrodružstvo myslenia .....................................................................................
383
393
403
417
431
Noty o autorach ......................................................................................................................... 439