docRYS HISTORYCZNY (1)
download 
Reklamacja Transkrypt
RYS HISTORYCZNY (1)
Drogi szerzenia się zakażeń w populacji. Podstawowe pojęcia z epidemiologii. Patogeny alarmowe w epidemiologii zakażeń i kolonizacji przewodu pokarmowego. Kontrola zakażeń szpitalnych w aspekcie żywienia pacjenta. Piotr Leszczyński WNoZ Dietetyka Podstawowe definicje • choroba zakaźna - choroba, która została wywołana przez drobnoustroje, ich toksyczne produkty, a także przez pasożyty lub inne biologiczne czynniki chorobotwórcze, które ze względu na na charakter i sposób szerzenia się stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi • zakażenie - wniknięcie do organizmu i rozwój w nim żywego biologicznego czynnika chorobotwórczego Podstawowe definicje • Rezerwuar - naturalne, biologiczne środowisko umożliwiające metabolizm i namnożenie drobnoustroju (ludzki, zwierzęcy, roślinny, materia martwa) • Źródło zakażenia - miejsce z którego czynnik chorobotwórczy zostaje przeniesiony na osobę wrażliwą. Personel medyczny, chorzy lub osoby odwiedzające mogą być zarówno rezerwuarem, jak i źródłem infekcji. Podstawowe definicje • źródło endogenne - czynnikiem etiologicznym jest flora naturalna lub okresowo kolonizująca organizm pacjenta • źródło egzogenne – suche: powietrze (kurz), ściany, meble, aparatura, pościel, - bakterie Gram (+), bakterie kwasooporne, przetrwalniki bakterii np. C. diffici1e. grzyby zarodnikujące – wilgotne: nawilżacze, urządzenia sanitarne, miski, baseny, kaczki, ręczniki, gąbki - bakterie Gram (-) np. Enterobacteriaceae, Pseudomonas, Legionella Najczęstsze źródła zakażenia • personel - flora skóry dłoni lub nosogardła, fartuchów i słuchawek, manometrów itp., • drobny sprzęt medyczny - niejałowy, sprzęt anestezjologiczny i respiratory • krew i inne płyny ustrojowe osób chorych • pościel, materiały opatrunkowe, zlewy, wanny, ręczniki inhalatory, nawilżacze, baseny, woda wodociągowa i stojąca w wazonach • środki myjące i dezynfekcyjne - przeterminowane roztwory robocze, mydło (w kostce) Drogi szerzenia zakażeń szpitalnych • droga powietrzna - wdychanie skażonego aerosolu lub kurzu (wielkość cząstek przenoszących drobnoustroje) • droga kontaktowa – – kontakt bezpośredni – kontakt pośredni • droga pokarmowa • droga krwiopochodna Podstawowe definicje • Droga zakażenia, to sposób w jaki drobnoustrój jest przenoszony ze źródła zakażenia na osobę wrażliwą lub zwierzę. Drogi zakażenia można podzielić na dwie grupy: bezpośrednie i pośrednie – bezpośrednie: • horyzontalna: podawanie rąk, stosunki płciowe, ukąszenia przez zwierzęta, przenoszenie podczas badań i zabiegów lekarsko-pielęgniarskich, • wertykalna: ciężarna-płód – pośrednie: poprzez wodę, pokarmy, powietrze, przedmioty i materiały (z którymi stykał się chory), poprzez przenosicieli (stawonogi). Podstawowe definicje • Drogi pośrednie poprzez przenosicieli (stawonogi) – przenosiciel czynny: drobnoustrój chorobotwórczy (w nim) namnaża się albo przechodzi cykl rozwojowy – przenosiciel bierny: przenosi drobnoustrój chorobotwórczy mechanicznie na odnóżach albo tułowiu Łańcuch epidemiologiczny szerzenia się zakażeń Rezerwuar (źródło) Droga szerzenia się drobnoustrojów pacjent personel (wrota zakażenia) Podstawowe definicje • epidemia - wystąpienie na danym obszarze zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż w poprzedzającym okresie lub nagłe wystąpienie chorób zakaźnych wcześniej niewystępujących • zagrożenie epidemiczne - prawdopodobieństwo narastania liczby zachorowań występujących dotąd sporadycznie lub niewystępujących wcześniej na tym terenie Podstawowe definicje • dochodzenie epidemiologiczne - postępowanie zmierzające do wykrycia źródła zakażenia (np. nosiciel) i drogi zakażenia. Podstawowym zadaniem w dochodzeniu epidemiologicznym jest szczegółowa identyfikacja chorobotwórczego szczepu. odpowiedzialnego za zachorowania na chorobę zakaźną. • dochodzenie epidemiologiczne - wykrywanie przyczyn, źródeł i mechanizmów szerzenia się drobnoustrojów • podstawowym zadaniem epidemiologa w ognisku epidemicznym jest izolacja nosicieli i chorych. Czy dojdzie do zakażenia? • wirulencji (zjadliwości) drobnoustrojów • ilości drobnoustrojów • kondycji układu odpornościowego człowieka (pierwszy kontakt?) • drogi wtargnięcia drobnoustrojów - drogi zakażenia • ogólnego stanu zdrowia człowieka (wiek, płeć, choroby współistniejące) Czynniki ryzyka zakażenia • Czynniki zależne od stanu chorego: • związane z obniżeniem odporności lub większą podatnością na zakażenie: • wiek: noworodki (szczególnie wcześniaki), starcy • choroby podstawowe: cukrzyca, mukowiscydoza, choroby nowotworowe, alkoholizm, wyniszczenie, marskość wątroby, przeszczepy, przewlekła niewydolność nerek, wrodzone i nabyte niedobory odporności (np. AIDS), neutropenia • urazy wielonarządowe i oparzenia, zespoły wadwrodzonych • Czas: Długi czas leczenia zwiększa ryzyko kolonizacji Czynniki ryzyka zakażenia szpitalnego Czynniki jatrogenne: • • • • cewnikowanie pęcherza moczowego intubacja: wentylacja mechaniczna zabiegi przebiegające z naruszeniem ciągłości tkanek kaniulacja naczyń krwionośnych • personel (nosicielstwo, infekcje, ubranie, drobny sprzęt) Czynniki ryzyka zakażenia szpitalnego Czynniki jatrogenne: • inwazyjne metody diagnostyczne, leczenie immunosupresyjne, chemioterapia onkologiczna, radioterapia, długotrwała sterydoterapia, implanty w układzie naczyniowym, kostnym i nerwowym. • hemodializa i dializa otrzewnowa, • nieracjonalna antybiotykoterapia - selekcja szczepów wielolekoopornych Każda decyzja o włączeniu antybiotyku jest decyzją selekcjonującą specyficzną mikroflorę !!! Zapobieganie i zwalczanie zakażeń Przerywanie dróg szerzenia się zakażeń • droga powietrzno-kropelkowa: prawidłowa eksploatacja urządzeń nawilżających (mycie dezynfekcja, sterylizacja, wymiana filtrów, zbiorników na wodę) • izolacja chorych kaszlących i kichających, higiena jamy ustnej chorych • higiena rąk personelu (mycie i dezynfekcja), stosowanie masek ochronnych • droga pokarmowa: higiena przygotowywania posiłków, prawidłowe przechowywanie produktów spożywczych, • mycie i dezynfekcja naczyń i pomieszczeń kuchennych • izolacja chorych z biegunką Podstawy prawne kontroli zakażeń • Historyczne znaczenie zarządzenia MZiOS w sprawie zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych z 15.03.1983 roku (Dz.Urz.Min.Zdr. i Op.Społ. nr 4, poz. 28) • Ustawa z 6-09-2001 Dz.U. 126, Poz. 1384 Ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach • rozporządzenie do ustawy (zgłaszanie chorób zakaźnych) 2002 roku (obowiązek zgłaszania sepsy) • Rozporządzenie MZ 21-12-2004 Dz.U.285, Poz. 2869 W sprawie kwalifikacji członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych Podstawy prawne kontroli zakażeń • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2011 r. Dz.U. 2011 nr 294 poz. 1741 W sprawie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala • Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi • Rozporządzenie MZ 27-05-2010 Dz.U.108, Poz. 706 (ze zmianami) W sprawie kwalifikacji członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych • Rozporządzenie MZ z dnia 26 czerwca 2012 r Dz.U. 0, Poz. 739 W sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą • Europejski odpowiednik CDC w Szwecji ECDC ( w toku od 2005 rok) • 1-12-2011 Główny Inspektor Sanitarny instytucja do koordynacji współpracy pomiędzy Polska a ECDC Podstawowe definicje Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi 33) zakażenie szpitalne - zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba: a) nie pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie wylęgania albo b) wystąpiła po udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres jej wylęgania; Zakażenie szpitalne (zakładowe) • Zakażenie które powstało u pacjenta po 48 godzinach (72) godzinach od chwili przyjęcia do szpitala - nie było w okresie wylęgania. • Noworodek - jeżeli matka nie była zakażona w momencie przyjęcia do szpitala a urodziła po 48 (72) godzinach zakażonego noworodka, albo zakażenie rozwija się po 48 godzinie życia pozamacicznego. • Do rozwoju zakażenia doszło po wypisie - powiązanie z florą szpitalną Wskaźniki zakażeń • liczba zakażeń u pacjentów pacjentów poddanym procedurom chirurgicznym x 100 / ilość pacjentów poddanych procedurom • liczba zakażeń u pacjentów pacjentów poddanych określonej procedurze chirurgicznej x 100 / ilość pacjentów poddanym tej procedurze Wskaźniki zakażeń związanych z intensywną terapią • Wskaźnik zakażeń na osobodni = liczba zakażeń x 1000/ liczba osobodni • pochodne : – UTI związany z cewnikiem moczowym – BSI związany z linią centralną – PNEU związany z respiratorem Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozdział 3 Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz innych czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich Kierownicy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, obejmującego: • powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych; • ocenę ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych; • organizację udzielania świadczeń zdrowotnych, w sposób zapewniający: – zapobieganie zakażeniom szpitalnym i szerzeniu się czynników alarmowych, – warunki izolacji pacjentów z zakażeniem lub chorobą zakaźną oraz pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia szpitalne, – możliwość wykonywania badań laboratoryjnych w ciągu całej doby, – wykonywanie badań laboratoryjnych, umożliwiających identyfikację biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących zakażenia i choroby zakaźne, oraz ich weryfikację przez podmioty, o których mowa w art. 9 ust. 2, – ograniczenie narastania lekooporności biologicznych czynników chorobotwórczych w wyniku niewłaściwego stosowania profilaktyki i terapii antybiotykowej; Program kontroli zakażeń szpitalnych • szybka identyfikacja ognisk epidemicznych – wyszukiwanie przypadków – szybki system ostrzegawczy – monitorowanie drobnoustrojów alarmowych • opracowanie instrukcji dla procedur związanych z ryzykiem wystąpienia zakażeń • edukacja i pisemny zbiór wytycznych • zalecenia i wskazówki dotyczące racjonalnego wykorzystania – środków dezynfekcyjnych – sterylizacji – izolacji pacjentów Program kontroli zakażeń szpitalnych • opracowanie zasad antybiotykoterapii i profilaktyki antybiotykowej • stałe szkolenia personelu – cele kontroli zakażeń – definicje zakażeń – zasady rejestracji – podstawy higieny szpitalnej – schematy profilaktyki i terapii antybiotykowej – pobieranie materiału do badania mikrobiologicznego – zapobieganie zakażeniom u personelu Ramowy program kontroli zakażeń szpitalnych • monitorowanie procedur związanych z ryzykiem powstania zakażenia • tryb wyszukiwania i analizy poszczególnych przypadków i epidemii • monitorowanie leczenia przeciwbakteryjnego – zużycie antybiotyków – wzory oporności drobnoustrojów szpitalnych • kontrola sterylizacji i dezynfekcji • edukacja personelu i wymiana informacji Ramowy program kontroli zakażeń szpitalnych • zapobieganie i zwalczanie epidemii szpitalnych • określenie sposobu postępowania w określonych obszarach szpitala – pralnia – kuchnia – usuwanie odpadów • doradzanie w zakresie budownictwa szpitalnego i remontów CMJ • KZ 1. W szpitalu prowadzi się działania redukujące ryzyko zakażeń. Redukowanie ryzyka zakażeń obejmuje: • KZ 1.1. efektywne funkcjonowanie zespołu i komitetu ds. kontroli zakażeń, • KZ 1.2. mycie i dezynfekcję rąk, • KZ 1.3. sprzątanie i dekontaminację pomieszczeń szpitalnych, • KZ 1.4. mycie i dekontaminację sprzętu użytkowego, • KZ 1.5. mycie, dezynfekcję i sterylizację sprzętu medycznego, CMJ • • • • • KZ 1.6. postępowanie z bielizną szpitalną, KZ 1.7. stosowanie środków ochrony osobistej, KZ 1.8. szczepienia personelu, KZ 1.9. postępowanie po ekspozycji zawodowej, KZ 1.10. izolację chorych zakażonych oraz pacjentów o podwyższonym ryzyku zakażenia, • KZ 1.11. identyfikację i wygaszanie ogniska epidemicznego. W skład zespołu kontroli zakażeń szpitalnych wchodzą: • lekarz jako przewodniczący zespołu; • pielęgniarka lub położna jako specjalista do spraw epidemiologii lub higieny i epidemiologii, w liczbie nie mniejszej niż 1 na 200 łóżek szpitalnych; • diagnosta laboratoryjny jako specjalista do spraw mikrobiologii, jeżeli lekarz, wymieniony w pkt 1, nie posiada specjalizacji z dziedziny mikrobiologii lekarskiej. Do zadań zespołu kontroli zakażeń szpitalnych należy: • opracowywanie i aktualizacja systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych; • prowadzenie kontroli wewnętrznej oraz przedstawianie wyników i wniosków z tej kontroli kierownikowi szpitala i komitetowi zakażeń szpitalnych; • szkolenie personelu w zakresie kontroli zakażeń szpitalnych; • konsultowanie osób podejrzanych o zakażenie lub chorobę zakaźną oraz tych, u których rozpoznano zakażenie lub chorobę zakaźną. W skład komitetu kontroli zakażeń szpitalnych wchodzą pracownicy szpitala: • kierownik szpitala lub jego przedstawiciel oraz wyznaczeni przez niego kierownicy komórek organizacyjnych szpitala, w tym działu diagnostyki mikrobiologicznej, centralnej sterylizatorni, apteki szpitalnej - jeżeli szpital posiada takie komórki organizacyjne; • przewodniczący oraz członkowie zespołu kontroli zakażeń szpitalnych; • osoba kierująca pracą pielęgniarek w szpitalu; • lekarz wykonujący zadania służby medycyny pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny Do zadań komitetu kontroli zakażeń szpitalnych należy: • opracowywanie planów i kierunków systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych; • ocena wyników kontroli wewnętrznej przedstawianych przez zespół kontroli zakażeń szpitalnych; • opracowywanie i aktualizacja standardów farmakoprofilaktyki i farmakoterapii zakażeń i chorób zakaźnych w szpitalu. Zapobieganie i zwalczanie zakażeń Profilaktyczne uodpornianie i ochrona • wcześniejsze leczenie zakażenia i eliminacja nosicielstwa • szczepienia ochronne np. szczepienie przeciwko WZWB • leczenie nosiclelstwa lub kolonizacji u personelu: program MRSA • izolacja ochronna chorych z immunosupresja oraz profilaktyczne ich leczenie np.. stosowanie antybiotyków u chorych z neutropenią • wczesne leczenie i profilaktyka zakażeń CMV u pacjentów po przeszczepie narządu • monitorowanie i rejestracja zakażeń szpitalnych Zapobieganie i zwalczanie zakażeń Likwidacja źródła drobnoustrojów • wykrywanie i leczenie – nosicielstwa pałeczek jelitowych Salmonella u personelu bloku żywieniowego – nosicieistwa MRSA u personelu medycznego i innych chorych • właściwa dezynfekcja i sterylizacja • szeroko traktowana higienizacja pracy szpitala właściwe utrzymanie higieny pomieszczeń urządzeń i personelu Zapobieganie i zwalczanie zakażeń Przerywanie dróg szerzenia się zakażeń • droga przez przerwaną ciągłość tkanek • prawidłowe przygotowanie pola zabiegu (dezynfekcja skóry, jałowe obłożenie) • prawidłowa sterylizacja narzędzi lub jednorazowy sprzęt • prawidłowe przygotowanie personelu do pracy w warunkach aseptycznych (mycie I dezynfekcja rąk przed zabiegiem, jałowe rękawiczki jałowe ubrania i maski) • przygotowanie pomieszczeń do warunków aseptycznych (sale zabiegowe) Zapobieganie i zwalczanie zakażeń Przerywanie dróg szerzenia się zakażeń • opieka nad miejscem wkłucia, zranieniem lub raną po zabiegu • prawidłowa technika zakładania cewników naczyniowych • usunięcie cewników naczyniowych i wenflonów jeśli nie są potrzebne i wymiana w ciągu określonego czasu • prawidłowa prof1aktyka antybiotykowa miejsca operowanego Postępowanie zmierzające do zmniejszenia egzogennych zakażeń szpitalnych woda sala chorych podgrzewanie chlorowanie powietrze odpowiednie sprzątanie sterylizacja dezynfekcja produkty spożywcze pacjent sprzęt chory z czynnym zakażeniem ubranie ochronne personel leczenie nosiciel szczepu szpitalnego kontakt z personelem Kierownicy szpitali lub zespołów zakładów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital, są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, obejmującego: • powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych; • ocenę ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych; • organizację udzielania świadczeń zdrowotnych, w sposób zapewniający: – zapobieganie zakażeniom szpitalnym i szerzeniu się czynników alarmowych, – warunki izolacji pacjentów z zakażeniem lub chorobą zakaźną oraz pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia szpitalne, – możliwość wykonywania badań laboratoryjnych w ciągu całej doby, – wykonywanie badań laboratoryjnych, umożliwiających identyfikację biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących zakażenia i choroby zakaźne, oraz ich weryfikację przez podmioty, o których mowa w art. 9 ust. 2, – ograniczenie narastania lekooporności biologicznych czynników chorobotwórczych w wyniku niewłaściwego stosowania profilaktyki i terapii antybiotykowej; ŹRÓDŁO Antybiotykoterapia zakażonego pacjenta IZOLACJA Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. • stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych; • wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej; • prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań, o których mowa w ust. 1. Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych prowadzą dokumentację realizacji działań, o których mowa w art. 11. Izolacja rozszerzona • decyzję o rodzaju izolacji i czasie jej trwania podejmuje lekarz – kontakt – objawy – sytuacja epidemiologiczna – wiek pacjenta, lokalizacja zakażenia/kolonizacji • informacja ustna dla pacjenta, oznakowanie pokoju i udokumentowanie w historii choroby • w przypadku braku warunków izolacji pacjent pacjenta należy przekazać do oddziału zakażnego lu innej jednostki spełniającej warunki izolacji i. uwzględniająca drogi przenoszenia • i. kontaktowa (C): adenowirusy (dorośli), C.difficile, błonica skóry, enterowirusy (małe dzieci), goraczka Ebola,Marburg,Lassa, • i. powietrzno-kropelkowa (D): adenowirusy (małe dzieci i zapalenie płuc dorośli), błonica gardła, grypa, H.influenzae - zapalenie nagłośni/zapalenie zom-r, zom-r N.meningitidis, koklusz, Parwowirus B19, różyczka • i. powietrzno-pyłowa (A): ospa wietrzna/półpasiec u pacjentów z obniżoną odpornością i postać rozsiana, odra, gruźlica płuc RĘCE 80% zakażeń szpitalnych MYCIE RĄK • medyczne • higieniczne - dłonie i przedramiona myć mydłem w ciepłej, bieżącej wodzie przez 1 minutę • mycie chirurgiczne - dłonie i przedramiona myć przez • 5 minut w bieżącej wodzie mydłem (5 razy po 1 ml mydła) • do czyszczenia paznokci używa się jałowej szczotki • wysuszyć „MEDYCZNE” MYCIE RĄK • Przed i po każdym dniu pracy • po kontakcie z krwią, płynami ustrojowymi, wydzielinami, wydalinami • po kontakcie z brudnym lub skażonym sprzętem lub bielizną • przed jedzeniem, piciem lub przygotowywaniem posiłków • po wyjściu z toalety • przed i po założeniu rękawiczek (lateksowych) Personel działu żywności - zobowiązanie zgłoszenia zakażenia • Jeżeli chorowałem na chorobę w wyniku której występowały: – wymioty – biegunka – wysypka na skórze – zakażone uszkodzenia skóry (czyraki, zakażone rany, itp. niezależnie od ich wielkości) – wyciek wydzieliny z: oka, ucha, nosa Personel działu żywności - zobowiązanie zgłoszenia zakażenia Zobowiązuję się zgłosić kierownikowi działu lub jego zastępcy: • Po powrocie do pracy i przed rozpoczęciem czynności pierwszego dnia jeżeli występował u mnie, któryś z objawów • Po powrocie z urlopu, w czasie którego, biegunka lub wymioty trwały dłużej niż dwa dni • Jeżeli u kogokolwiek zamieszkującego ze mną wystąpiła biegunka lub wymioty Również po powrocie z wycieczki zagranicznej Najczęstsze problemy żywienia zbiorowego • mycie i czyszczenie surowców - obróbka wstępna • zanieczyszczenie ze strony niedomytych maszyn i urządzeń • niewłaściwa obróbka cieplna • zbyt powolne schładzanie żywności • długie przechowywanie żywności w niewłaściwych warunkach • niewłaściwa higiena pracowników • nosicielstwo GHP - Dobra Praktyka Higieniczna • warunki sanitarno higieniczne zakładu • maszyny i urządzenia • procesy mycia i dezynfekcji • zaopatrzenie w wodę • kontrola odpadów • zabezpieczenie przed szkodnikami • szkolenie personelu • higiena personelu • prowadzenie dokumentacji i zapisów GHP Funkcjonalność procesów • droga surowców • droga półproduktów • droga potraw gotowych • droga czystych naczyń kuchennych • droga brudnych naczyń kuchennych • droga odpadów poprodukcyjnych • droga dystrybucji HACCP Hazard Analysis and Critical Control Point System System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli Elementy systemu HACCP • identyfikacja mogących pojawić się zagrożeń • ocena ich istotności • oszacowanie ryzyka (prawdopodobieństwa) ich wystąpienia • określenie metod ich ograniczenia w łańcuchu produkcyjnym i dystrybucyjnym wszystkie etapy i czynności w których mogą wystąpić zagrożenia są pod kontrolą Wartość krytyczna i zakresy tolerancji czas, temperatura, pH, barwa, lepkość CCP - Critical Control Point KPK - Krytyczny Punkt Kontroli Czynność lub etap procesu, gdzie można zastosować środki kontroli w celu zapobieżenia występowania zagrożeń, wyeliminowania go lub ograniczenia do akceptowalnego minimum Drobnoustroje chorobotwórcze szczególne ważne w epidemiologii zakażeń szpitalnych • czynniki alarmowe = szczepy alarmowe = alert patogeny Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2011 r. Dz.U. 2011 nr 294 poz. 1741 W sprawie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala Szczepy alarmowe - Gram-dodatnie • Staphylococcus aureus – oporny na metycylinę (MRSA) – lub oporny na glikopeptydy (VISA lub VRSA); • Streptococcus pneumoniae – szczepy oporne na cefalosporyny III generacji lub penicylinę Szczepy alarmowe - Gram-dodatnie • Enterococcus spp. – szczepy oporne na glikopeptydy (VRE) • Clostridium difficile – szczepy chorobotwórcze laseczki beztlenowej oraz – wytwarzane przez nie toksyny A i B; • Clostridium perfringens Szczepy alarmowe - Grzyby • grzyby Candida oporne na flukonazol lub – inne leki z grupy azoli lub kandyn; • grzyby Aspergillus; Szczepy alarmowe - Gram-ujemne • pałeczki Gram-ujemne Enterobacteriaceae spp. – wytwarzające beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym (np. ESBL, AMPc, KPC) lub – oporne na karbapenemy lub – oporne inne dwie grupy leków lub – oporne na polimyksyny Szczepy alarmowe - Gram-ujemne • Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej) – oporna na karbapenemy lub – oporna na inne dwie grupy leków lub – Oporna polimyksyny; • pałeczki z rodzaju Acinetobacter spp. – oporne na karbapenemy lub – oporne na inne dwie grupy leków lub – oporne na polimyksyny; Szczepy alarmowe - wirusy • • • • • • rotawirusy, norowirusy syncytialny RS, zapalenia wątroby typu B (HBV), zapalenia wątroby typu C (HCV), nabytego niedoboru odporności u ludzi (HIV); Szczepy alarmowe - inne • biologiczne czynniki chorobotwórcze izolowane z krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego, odpowiedzialne za uogólnione lub inwazyjne zakażenia.
