3.Wrzosowiska

2011-03-11
Środowiska naturalne
i organizmy na Ziemi
Dr Joanna Piątkowska-Małecka
Ukształtowanie powierzchni
Ziemi
1
2011-03-11
Podstawy ekologii
 Ekologia – nauka zajmująca się badaniem czynników




rządzących rozmieszczeniem i częstością występowania
organizmów w środowiskach naturalnych
Nisza ekologiczna – zespół relacji pomiędzy organizmem a
środowiskiem
Populacja – zespół osobników należących do jednego gatunku
i zamieszkujących ten sam obszar
Zespół ekologiczny – populacje wielu gatunków
zamieszkujących wspólnie określone siedlisko
Ekosystem – organizmy wchodzące w skład zespołu
ekologicznego i zajmowane przez nie środowisko
Łańcuch troficzny
(piramida troficzna)
System prowadzący od producentów do
drapieżców najwyższego poziomu
2
2011-03-11
Obieg materii w ekosystemie
Biogeografia i biosfera
 Biogeografia –
zajmuje się
rozmieszczeniem i
częstością występowania
organizmów na Ziemi
 Biosfera – strefa
rozwinięta na styku
atmosfery, hydrosfery i
litosfery, w której
rozwija się życie
3
2011-03-11
Siedliska naturalne na
powierzchni Ziemi
 Atmosfera
 Środowiska lądowe
 Środowiska wodne (morskie i
słodkowodne)
 Środowiska sedymentacyjne
Środowiska lądowe

a.
b.
c.

Główne zespoły lądowe zdeterminowane są przez:
klimat – charakterystyczny dla danego obszaru zespół
zjawisk i procesów atmosferycznych
Makroklimat – klimat przeciętny charakterystyczny
dla danego regionu, którego dane są oparte o pomiary
wykonywane na wysokości 2 m nad ziemią.
Mezoklimat – (klimat lokalny) zmodyfikowany przez
czynniki działające w średniej skali np. rzeźba terenu,
obecność bagien etc.
Mikroklimat – zmodyfikowany przez roślinność i
odniesiony do warstwy przygruntowej
Równoleżnikowe strefy klimatyczne i formacje roślinne
na ziemi
4
2011-03-11
Strefy klimatyczne
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Strefa równikowa (klimatów
wilgotnych)
Strefy podrównikowe
(klimatów zmiennych)
Strefy zwrotnikowe (klimatów
suchych)
Strefy podzwrotnikowe
(klimatów zmiennych)
Strefy umiarkowane
(klimatów wilgotnychmorskich i suchychkontynentalnych)
Strefy podbiegunowe i
biegunowe
Klimaty tropikalne
Typ I – klimaty równikowe – gorące,
zawsze wilgotne, wysokie i wyrównane
temperatury (22-26º C), z małymi
wahaniami dobowymi, obfite opady
(ponad 2000 mm), rozłożone
równomiernie w roku.
Typ II – klimaty podrównikowe –
gorące, zmienne, z letnią porą
deszczową, temperatury wysokie (17-28º
C), opady dość obfite (500-1500 mm)
5
2011-03-11
Klimaty subtropikalne
Typ III – klimaty zwrotnikowe – gorące,
suche, temperatury wysokie (20-26º C), o
znacznych wahaniach dobowych, opady
skąpe (poniżej 200 mm), nieregularne
Typ IV – klimaty podzwrotnikowe –
zmienne, z zimową porą deszczową,
temperatury latem wysokie i zimą niskie
(10-17º C), opady średnie (400-600 mm)
Klimaty umiarkowane
Typ V – klimaty umiarkowane ciepłe i wilgotne –
temperatury średnie (11-18º C), ze słabo zaznaczoną
zimą, opady obfite głównie latem (ok. 1000 mm)
Typ VI – klimaty umiarkowane chłodne i wilgotne –
temperatury niskie (7-10º C), z mroźną zimą, opady
obfite (600-800 mm)
Typ VII – klimaty umiarkowane chłodne i suche –
temperatury niskie (5-10º C), z wyraźną pora suchą,
opady niewielkie (poniżej 400 mm)
Typ VIII – klimaty umiarkowane bardzo chłodne i
wilgotne – temperatury (-1-+3º C), długotrwałe i
mroźne zimy, opady niezbyt obfite (300-600
mm)
6
2011-03-11
Klimaty zimne
Typ IX – klimaty podbiegunowe –
pogody zmienne, temperatury niskie (-10+2º C), opady niskie (150-400), duża
wilgotność
Typ X – klimaty górskie – duże
zróżnicowanie regionalne
Główne zespoły lądowe
7
2011-03-11
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność wodna
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność wodna
8
2011-03-11
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność wodna
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność wodna
9
2011-03-11
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność wodna
Azonalne typy roślinności
1. Słone łąki
2. Namorzyny
3. Wrzosowiska
4. Łąki
5. Torfowiska
6. Roślinność
wodna
10
2011-03-11
Wysokość nad poziomem
morza
a klimat i roślinność
Środowiska wodne
Morskie
Śródlądowe
11
2011-03-11
Środowiska wodne na
skraju kontynentu
Organizmy
morskie i
sieć
troficzna
oceanu
12
2011-03-11
Skamieniałości
Skamieniałości –
faktyczne pozostałości
lub ślady organizmów,
które wymarły tysiące
lub miliony lat temu,
znajdowane głównie w
skałach osadowych.
Skamieniałości
Części twarde – zęby i
kości kręgowców,
odpowiednio twarde
elementy bezkręgowców
Części miękkie – resztki
skóry, naczyń
krwionośnych, liście
roślin
13
2011-03-11
Skamieniałości
Ośródki – puste miejsce
w skale po organizmie,
powstałe na skutek
rozpuszczenia szkieletu
przez działanie wody
Odciski – spłaszczona
ośródka
Skamieniałości śladowe
– tropy, nory i inne ślady
działalności życiowej
organizmów
Fosylizacja
Zespół procesów prowadzący do powstania
skamieniałości.
14
2011-03-11
Etapy fosylizacji
1. Rozkład tkanek miękkich i rozczłonkowanie szkieletu.
2. Pogrzebanie w osadzie i mineralizacja (zastąpienie cząsteczek
organicznych związkami nieorganicznymi).
Przed pogrzebaniem w osadzie kość może być:
a. Nadtrawiona
b. Wygładzona
c. Przedziurawiona przez korzenie
15