Numer: 3 - SPZOZ Warszawa

ZDROWIE URSYNOWA
Przychodnia ul. Romera 4 • Przychodnia ul. Kajakowa 12 • Przychodnia ul. Na Uboczu 5
Przychodnia ul. Zamiany 13 • Ursynowskie Dzienne Centrum Zabiegowe ul. Kajakowa 12
Nr 3 (3/2010)
www.zozursynow.pl ISSN: 2081-6588
Urazy
6
Dziecko zimą
18
Dieta proteinowa
10
Odmrożenia
11
REKLAMA
2 ZDROWIE URSYNOWA
Drodzy Czytelnicy
Z największą radością przekazuję Państwu kolejny numer kwartalnika. To nic, że jesień
w pełni, a właściwie wczesna zima, to przecież radosny czas przygotowań do nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia.
Ale uwaga Nasze Pociechy!!! Tuż, tuż Mikołaj, zapewne więc piszecie listy z prośbą
o prezenty i wierzę, że spełnią się marzenia wszystkich dzieci. Dla Waszych Rodziców to
tygodnie niełatwe... przygotowania, zakupy, no i „negocjacje z Mikołajem”.
Wszyscy jesteśmy zabiegani, ale nie zapominajmy o swoim zdrowiu i zdrowiu naszych
dzieci.
Znajdźcie więc Państwo chwilę oddechu i poświęćcie ją na lekturę naszych artykułów,
które szczególnie polecam:
• „Dziecko zimą” – pediatra Jadwiga Sieczkowska,
• „Co warto wiedzieć o zakażeniu meningokokami” - dr n.med. Stanisław Ryba,
• „Mam prawo do...” – dyrektor ds. lecznictwa Małgorzata Zarachowicz,
• „Nieinwazyjna diagnostyka pulmonologiczna i leczenie chorób płuc w poradni pulmonologicznej” – dr n.med. Beata Ptaszek,
• „Odmrożenia” – specjalista chirurg Marek Wór,
• „Urazy” – ortopeda Wiesława Multańska.
Szanowni Państwo, przekazuję ważną informację. Już w listopadzie wykonywaliśmy zabiegi w naszym przepięknym szpitalu „chirurgii
jednego dnia”. Szpital wyposażony jest w sprzęt o bardzo wysokich standardach, tak ocenili eksperci. Operują doświadczeni lekarze z tytułami naukowymi.
Kończąc, składam najcieplejsze życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia, aby w gronie swych Rodzin spędzić je zdrowo, spokojnie
i radośnie. Naszym Maluchom natomiast – owocnych poszukiwań prezentów pod choinką.
G ażyna
Gr
y Napierska
p
Dy
yrektor SPZOZ Warszawa-Ursynów
Spis treści
Moja pierwsza wizyta u ginekologa ............................. 4
Urazy ........................................................................... 6
Nieinwazyjna diagnostyka pulmonologiczna
.................. 8
Szpital Chirurgi Jednego Dnia już otwarty .................. 9
Dieta proteinowa - fakty i mity ................................... 10
Odmrożenia .............................................................. 11
Mam prawo do... cz. II ............................................... 12
Meningokoki ............................................................. 14
Napisz do nas............................................................. 17
Dziecko zimą.............................................................. 18
Dzień seniora 2010 .................................................. 18
Mikołajki .................................................................... 19
ZDROWIE URSYNOWA 3
Moja pierwsza wizyta u ginekologa
Mija
j czwarty
y miesiąc
ą realizacji
j przez
p
lekarzy
y ginekologów
g
g
Samodzielnego
g Publicznego
g Zakładu Opieki
p
Zdrowotnejj Warszawa-Ursynów
y
nowatorskiego
g programu
p g
edukacyjnego
yj g profilaktyki
p
y raka szyjki
yj macicy
y
i chorób p
przenoszonych
y drogą
gą p
płciową,
ą skierowanego do młodych kobiet rozpoczynających życie seksualne.
W tym czasie przeprowadziliśmy w ursynowskich liceach kilka pogadanek dotyczących tego zagadnienia. Jednocześnie
nasi lekarze udzielili w poradniach ginekologicznych ponad 120 porad młodym
kobietom w wieku 18–24 lata. Dla wielu
z nich była to pierwsza wizyta u ginekologa. Jak to przeżyły i jakie mają wspomnienia, musiałyby same ocenić. My uważa-
my, że zainteresowanie programem jest
całkiem spore.
Pobraliśmy i oznaczyliśmy około 50 badań cytologicznych szyjki macicy. Większość wyników okazała się prawidłowa,
kilkanaście przypadków wymagało zastosowania krótkiego leczenia zachowawczego, ale jeden – pilnego leczenia szpitalnego.
Na ostateczne wyniki przyjdzie jeszcze
czas. Pracujemy nadal i mamy nadzieję,
że program będzie mógł być kontynuowany również w przyszłym roku.
lek
k. Jacek
k Naorniakowsski
specjalista ginekolog położnik
przychodnia przy ul. Romera 4
REKLAMA
4 ZDROWIE URSYNOWA
REKLAMA
URAZY
Zdarza się, że dopiero kiedy sami złamiemy rękę lub nogę i zachodzi konieczność unieruchomienia kończyny w gipsie, uzmysławiamy sobie trud
codziennego funkcjonowania. Złamanie to nie tylko ból i cierpienie, ale też
ograniczenie samodzielności.
Większa liczba urazów w ostatnich latach związana jest ze wzrostem uprzemysłowienia, większą ilością pojazdów
mechanicznych, szybszym tempem życia, ale urazy to też – prozaicznie –
sekunda nieuwagi przy wychodzeniu
z wanny, wysiadaniu z autobusu, uprawianiu sportu. Wystarczy chwila zamyślenia,
aby potknąć się na mokrej podłodze, „ruchomym“ dywaniku. Osobami szczególnie
podatnymi na złamania są cierpiący na
osteoporozę.
Pourazowe uszkodzenia narządu ruchu
dzielą się na kilka grup:
– stłuczenia – zamknięte uszkodzenia
tkanek miękkich, które powstają wtedy,
gdy uraz nie doprowadza do przerwania
ciągłości skóry;
– rany – pourazowe uszkodzenie skóry
i tkanek pod nią leżących;
– złamania – pourazowe przerwanie ciągłości tkanki kostnej;
– skręcenia i zwichnięcia, gdy dochodzi
do uszkodzenia torebki stawowej.
Objawy pourazowego uszkodzenia narządu ruchu to: ból, krwiak i obrzęk
w miejscu urazu. Przy niewielkim ich natężeniu wystarczy ograniczenie aktywności przez
kilka dni, unieruchomienie bandażem elastycznym, postępowanie przeciwobrzękowe
REKLAMA
6 ZDROWIE URSYNOWA
(okłady z lodu, Altacetu, wysokie ułożenie kończyny). Jeśli przez 2–3
– dni objawy nie zmniejszą się wyraźnie, udajemy się do lekarza. Należy pamiętać o tym, że wielu złamań nie można z wszelką pewnością odróżnić od stłuczenia lub zwichnięcia, dopóki nie wykona się
zdjęcia rentgenowskiego.
Na złamanie może wskazywać nienaturalny kształt kończyny, jej skrócenie lub
widoczne zniekształcenie. Jeśli próba poruszenia ręką lub nogą sprawia ból, jeśli
zauważamy jej sinienie, szybko narastający obrzęk, powinno nas to skłonić do wizyty u lekarza. Zanim tam dotrzemy, zastosujmy do unieruchomienia kończyny deseczkę, chustę, przyłóżmy lód. Jeśli kończyna jest znacznie zdeformowana, kość
przebiła skórę, palce sinieją, wtedy należy
wezwać pogotowie.
Przed nami zima. Z perspektywy ortopedy to okres licznych stłuczeń i złamań
wskutek upadków, wypadków na sankach, nartach i lodowiskach. Ich ofiarami
są wszyscy – ludzie młodzi i starsi. Apelujemy o szczególną uwagę w czasie uprawiania sportów zimowych, a do ludzi starszych o ostrożność. W czasie obfitych
opadów i silnych mrozów zdecydowanie
nie należy wychodzić z domu, kiedy chodniki są śliskie.
Wyjątkową uwagę, nie tylko zimą, ale
i na co dzień, powinny zachować osoby
chorujące na osteoporozę.
Przestrzeganie kilku poniższych zasad
pomoże nam uchronić się przed wypadkiem.
•
•
•
•
•
•
•
•
Likwidujemy w domu dywaniki, chodniki lub przyklejamy je do
podłogi specjalną taśmą.
Unikamy sytuacji, które mogą zakończyć się upadkiem.
Wszelkie kable w pomieszczeniach
nie powinny przebiegać przez pokój, lecz wzdłuż ścian.
Warto zlikwidować w domu progi.
Wskazane jest pozostawienie małego oświetlenia na noc, aby osoba
starsza mogła bezpiecznie dojść
do łazienki.
Wiele złamań zdarza się w łazience, warto zainstalować tam specjalne uchwyty.
Nie wchodzimy na stołki i meble,
aby podlać wysoko stojące kwiaty
czy zdjąć firanki.
W wyjątkowo złą pogodę zimą nie
wychodzimy z domu, dopóki chodniki nie zostaną odśnieżone.
le
ek. Wiesława Mu
ultańsk
ka
specjalista ortopedii i traumatologii
narządu ruch
przychodnia ul. Na Uboczu 5
REKLAMA
ZDROWIE URSYNOWA 7
pulmonologiczna
i leczenie chorób płuc w poradni pulmonologicznej
Poradnia Pulmonologiczna działa w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Warszawa-Ursynów od stycznia 2007
roku. Jest to pierwsza i na razie jedyna publiczna poradnia zajmująca się diagnostyką i
leczeniem chorób płuc na Ursynowie.
Pacjenci, nie tylko z tej dzielnicy, przyjmowani są na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu lub innego specjalisty. Zapisać się można osobiście w rejestracji ogólnej lub telefonicznie, pod numerem 22 6496502 w. 100, 102, 103 lub
147. Poradnia prowadzi nieinwazyjną diagnostykę pulmonologiczną i leczenie chorób płuc, z których najczęstsze w Polsce są
astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). Tylko w ostatnim, 2009 roku było przyjętych prawie 1000
pacjentów. Większość z nich do 2007 roku
musiała dojeżdżać do pulmonologa do innych dzielnic.
Najważniejszym czynnikiem zachorowania na POCHP jest palenie tytoniu, odpowiedzialne za około 90% przypadków.
Także bierne wdychanie dymu tytoniowego
zwiększa ryzyko zachorowania. Każdy pacjent po 40 roku życia palący papierosy powinien mieć wykonane badanie spirometryczne. We wczesnej fazie choroba przebiega
bez objawów. Kaszel, duszność – początkowo tylko w czasie wysiłku – większość z nas
uznaje za skutek przyrostu masy ciała, starzenia się lub samego palenia. Wykonanie
badania spirometrycznego pozwala wcześnie wykryć obturację, czyli skurcz oskrzeli.
Do Pracowni Spirometrycznej zakupiony
został właśnie wysokiej jakości spirometr,
a świetnie wyszkolony personel średni wykonuje badania zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ftyzjopneumonologicznego. Pacjent zgłaszający się do naszej poradni otrzymuje również poradę antynikotynową,
a w niektórych wypadkach również farmakoterapię pozwalającą zwalczyć nałóg.
Według danych statystycznych, w Polsce uzależnionych od papierosów jest około 40% mężczyzn i 25% kobiet. Corocznie
z powodu palenia tytoniu umiera 60 tysięcy mężczyzn i 10 tysięcy kobiet. Niestety
Polacy zaczynają palić bardzo wcześnie –
w wieku 12 lat regularnie pali papierosy
blisko 10% chłopców, a w wieku 15 lat już
34% chłopców i 26% dziewcząt.
Wpływ dymu tytoniowego na układ oddechowy jest znaczy i udowodniony. To nie
tylko POCHP, w tym rozedma płuc, ale i rak
płuc, wciąż jeden z najgorzej rokujących
nowotworów złośliwych w populacji. Palenie wpływa również na rozwój innych nowotworów, m.in. raka krtani czy pęcherza moczowego.
Palenie, uszkadzając komórki i mechanizmy odporności w drogach oddechowych,
przyczynia się do częstszych zakażeń dróg
oddechowych. Ekspozycja domowa na dym
tytoniowy jest drugim po atopii czynnikiem
rozwoju astmy oskrzelowej. Dzieci palących
rodziców w pierwszym roku życia chorują na
zakażenia dróg oddechowych, w tym zapalenie oskrzeli i na astmę częściej niż dzieci
rodziców niepalących. Miarodajne badanie
spirometryczne można przeprowadzić mniej
więcej od 6 roku życia.
Podczas każdej wizyty, oprócz dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego,
mierzona jest saturacja (Sa02), czyli wysycenie krwi tlenem. Poradnia Pulmonologiczna zleca również badania radiologiczne klatki piersiowej, wykonywane wysokiej jakości
cyfrowym aparatem rentgenowskim. W sytuacjach wątpliwych pacjent jest kierowany na
badanie tomokomputerowe płuc.
Należy zaznaczyć, że pulmonologia to nie
tylko astma oskrzelowa, POCHP i rak płuca,
ale też inne, rzadsze choroby, takie jak zatorowość płucna (zawsze potwierdzone przez
angioCT), ziarniniakowatość Wegenera, zespół Churg-Strauss i wiele innych.
dr n.med
d. Beata Ptasze
ek
Wysokiej jakości spirometr do wykonywania badań czynnościowych płuc
8 ZDROWIE URSYNOWA
internista, specjalista chorób płuc
przychodnia ul. Na Uboczu 5
Szpital Chirurgii Jednego Dnia już otwarty
27 października 2010 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Ursynowskiego Dziennego Centrum Zabiegowego przy ul. Kajakowej 12 w obecności Pani Prezydent m.st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz oraz Zastępcy Prezydenta m.st. Warszawy Jacka Wojciechowicza.
Szpital został poświęcony przez Jego Ekscelencję Biskupa Mariana Dusia.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Warszawa-Ursynów, w którego
skład wchodzi Ursynowskie Dzienne Centrum Zabiegowe - szpital „chirurgii jednego dnia”, to jedyny publiczny ZOZ, oferujący pacjentom zarówno leczenie szpitalne jak i kompleksowe ambulatoryjne, czyli podstawową opiekę zdrowotną, rehabilitację, specjalistykę w 40 poradniach, stomatologię, psychiatrię dziecięcą i leczenie uzależnień oraz opiekę nad dziećmi w
szkołach.
Szpital zbudowano w ciągu 4 miesięcy.
To imponujące tempo możliwe było dzięki zastosowaniu innowacyjnej technologii
modułowej. Jest wyposażony w najnowocześniejszy sprzęt operacyjny, zapewniający chorym pełne bezpieczeństwo. Operowanie w trybie „chirurgii jednego dnia” to
nowoczesny i stosowany coraz szerzej na
świecie system. Skrócenie pobytu w szpitalu do 2 dni zmniejsza ryzyko zakażeń, a
sprzyja szybkiemu powrotowi do zdrowia i
pełnej aktywności. Lekarze operujący naszych pacjentów są odpowiedzialni za pacjenta od początku leczenia do jego zakończenia, a w naszych poradniach zapewniamy dalszą opiekę i rehabilitację.
W Ursynowskim Dziennym Centrum Zabiegowym został zatrudniony znakomity
zespół lekarzy i pielęgniarek. Wykonujemy
zabiegi z zakresu: chirurgii ogólnej, onkologicznej i naczyniowej, ortopedii, urologii,
ginekologii, okulistyki i endoskopii układu
pokarmowego.
Zapraszamy więc Pacjentów.
UWAGA!
Informujemy, że w Dziennym Ursynowskim Centrum Zabiegowym są
bardzo krótkie terminy oczekiwania na zabiegi, w tym operacje zaćmy,
także w ramach kontraktu z NFZ.
ZDROWIE URSYNOWA 9
DIETA PROTEINOWA
– FAKTY I MITY
Dieta proteinowa opracowana przez francuskiego lekarza dr. Pierre’a Dukana jest w ostatnim czasie najpopularniejszą metodą pozbycia się nadwagi.
To odmiana diety wysokobiałkowej, jednocześnie ubogiej w węglowodany i tłuszcz.
Składa się z czterech etapów:
I FAZA – uderzeniowa: polega na dostarczaniu organizmowi tylko produktów białkowych, które można spożywać do syta. W zależności od docelowej masy ciała stosuje się ją od 2 do
7 dni.
II FAZA – stałej szybkości: charakteryzuje się cyklicznymi zmianami diety, polegającymi na przeplataniu dni
białkowych z dniami, w których spożywa się produkty białkowe z niskokalorycznymi warzywami. Czas stosowania wyznacza uzyskanie upragnionej masy ciała.
III FAZA – utrwalania: celem jest utrzymanie osiągniętej masy ciała. Wprowadza się codziennie dodatkowo niewielkie ilości pieczywa, niskokalorycznych owoców, żółtego sera oraz
2 razy tygodniowo 2 dowolne posiłki.
Czas trwania to 10 dni na każdy stracony kilogram.
IV FAZA – stabilizacji: przez 6 dni
w tygodniu można jeść dowolnie, we
czwartki wyłącznie produkty białkowe. I tak do końca życia.
Dieta ma proste zasady, co ułatwia jej stosowanie. Nie wymaga liczenia kalorii w spożywanych posiłkach i nie ogranicza wielkości porcji, pozwalając jeść do syta. Jednakże osoby, dla których mięso i nabiał nie były
podstawowymi produktami w dotychczasowym żywieniu, mogą mieć problem w ścisłym dostosowaniu się do założeń diety.
Stosowanie diety dr. Dukana daje szybkie efekty, zwłaszcza w I fazie, początkowo
wynikające z utraty wody związanej z glikogenem. Duża ilość spożywanego białka
nasila procesy metaboliczne, przyśpieszając spalanie tkanki tłuszczowej, a jednocześnie oszczędzając mięśnie. Jednak szybkie
tempo chudnięcia (powyżej 4 kg miesięcznie) może grozić efektem jo-jo.
Dieta proteinowa znacznie zmniejsza
lub nawet usuwa towarzyszące innym dietom uczucie głodu. Dzieje się tak za sprawą produktów bogatych w białko, które są
trawione znacznie dłużej niż węglowodany
i tłuszcze. Z powodu niedostarczania podstawowego źródła energii, jakim są węglo-
10 ZDROWIE URSYNOWA
wodany, organizm czerpie ją ze źródła zapasowego, czyli tkanki tłuszczowej. Ubocznym produktem spalania są ciała ketonowe, które zakwaszają organizm, wywołując stan zwany ketozą, ale równocześnie
zmniejszają apetyt i wprawiają w dobry nastrój, zwłaszcza na początkowym etapie
diety. Na potrzeby energetyczne zużywane jest również białko, w wyniku czego powstają szkodliwe produkty przemiany materii (mocznik i amoniak), zatruwające organizm. W tej sytuacji szczególnie ważna staje się podaż odpowiednio dużej ilości płynów w celu zapewnienia prawidłowej filtracji nerek obciążonych nadmiarem białka.
Dieta Dukana może zaburzać równowagę
kwasowo-zasadową organizmu w związku
z niedostateczną podażą wapnia, magnezu, potasu oraz sprzyjać niedoborom witamin i innych składników mineralnych niż
wymienione wcześniej. Sensowne zatem
jest jej uzupełnienie suplementami witaminowo-mineralnymi. Jednak ich przyswajalność jest dużo gorsza niż odpowiedników
naturalnych.
W fazie I i w niektórych przypadkach również w II mogą pojawić się zaparcia wynikające z braku błonnika, którego źródłem są
warzywa, owoce i pełnoziarniste produkty
zbożowe.
tle najnowszych badań nie jest korzystne,
gdyż zaburzają one wydzielanie insuliny
i nasilają apetyt.
W trakcie stosowania diety mogą pojawić
się objawy niepożądane – najpierw przykry
zapach i suchość w ustach, później głód
i osłabienie.
Opisywany sposób odżywiania może spowodować wzrost poziomu cholesterolu oraz
ciśnienia tętniczego. Mogą wystąpić zaburzenia w działaniu serca, nerek, wątroby.
Ponadto niedobór niezbędnych dla zdrowia
tłuszczów wpłynie niekorzystnie na działanie układu nerwowego, a skutkiem niedostatecznej podaży węglowodanów może
być osłabienie pamięci i koncentracji.
Dieta proteinowa ma wiele przeciwwskazań: nie mogą jej stosować kobiety w ciąży
i karmiące piersią, dzieci i młodzież, wegetarianie, diabetycy, osoby z chorobami
nerek i układu krążenia oraz uprawiające
sport.
Co prawda, jest to stosunkowo nowa metoda odchudzania i nie ma badań oceniających jej wpływ na zdrowie, ale można mieć
obawy, że wyżej wymienione niepożądane
skutki wystąpią, niekiedy nawet w dłuższym
czasie.
mgr Joanna Szyymańsk
ka
Dr Dukan dopuszcza korzystanie ze
sztucznych środków słodzących, co w świe-
dietetyk
przychodnia ul. Na Uboczu 5
ODMROŻENIA
Lato wraz z łagodną pogodą minęło bezpowrotnie. Przed nami trudny
dla ludzi okres jesieni, a zwłaszcza zimy.
Chłód, wilgoć i mróz związane z tymi
porami roku stwarzają liczne zagrożenia
dla zdrowia, a nawet życia. Są nimi: wychłodzenie organizmu (hipotermia), odmroziny i odmrożenia.
Odmrożenie jest uszkodzeniem
tkanek na skutek działania zimna,
zazwyczaj poniżej punktu zmarzania wody, co powoduje tworzenie
się kryształków lodu w żywych tkankach. Następstwem tego procesu są
zmiany w komórkach oraz mikrokrążeniu,
powodujące w konsekwencji uszkodzenie
i martwicę tkanek. Najbardziej narażone
na odmrożenia są okolice ciała wystawione na działanie zimna i najbardziej oddalone od tułowia – stopy, dłonie, uszy, nos,
policzki.
Wiele czynników wpływa na stopień urazu
wywołanego zimnem: powierzchnia przewodzenia zimna, temperatura otoczenia,
prędkość wiatru, czas ekspozycji na zimno, a także stan zdrowia poszkodowanego. Czynnikami zwiększającymi ry-
zyko odmrożeń jest nadużywanie alkoholu i narkotyków (50%), a także
choroby czy zaburzenia psychiczne
niepozwalające na właściwą ocenę zagrożeń urazem. Duży wpływ na powstanie odmrożeń ma także stan fizyczny
ofiar, a szczególnie miażdżyca i inne zaburzenia krążenia obwodowego.
Do urazów z powodu niskiej temperatury dochodzi zarówno na skutek braku
właściwej ochrony przed zimnem (ciepłe
ubranie, ciepłe obuwie, rękawiczki, czap-
ka itp.), jak i pod wpływem przedłużonej
ekspozycji na jego działanie (przebywanie na „świeżym powietrzu” pod wpływem
alkoholu). Jak w wypadku wielu chorób
i urazów, również w tej kwestii bardzo
duże znaczenie ma profilaktyka. Dlatego w celu uniknięcia odmrożeń należy
ubierać się stosownie do warunków atmosferycznych i unikać długich ekspozycji na zimno, zwłaszcza w stanie zwiększającym to zagrożenie (alkohol). Jeżeli
mimo to doszło do wychłodzenia organizmu i odmrożeń, to należy umożliwić poszkodowanemu jak najszybsze ogrzanie
się bez ponownej ekspozycji na zimno.
Najlepsza do tego jest ciepła kąpiel (ok.
o
40 C) i podanie leków przeciwbólowych
(np. Ibupromu). Nie należy nigdy rozcierać odmrożonych fragmentów ciała śniegiem bądź lodem, bo pogłębia to uraz, powodując oprócz uszkodzeń termicznych
uszkodzenia mechaniczne. W wypadku
hipotermii i znacznych odmrożeń należy chorych przetransportować do szpitala. Na zakończenie chciałbym jeszcze raz
przypomnieć o znaczeniu zapobiegania
tego typu urazom i równocześnie życzyć
braku powodów do korzystania z powyżej
podanych zaleceń.
lek. Ma
arek Wór
specjalista chirurg
przychodnia ul. Na Uboczu 5
ZDROWIE URSYNOWA 11
MAM PRAWO DO... cz. II
Byłam u mojego lekarza „pierwszego konfliktu” i na koniec wizyty otrzymałam skierowanie do poradni specjalistycznej. Co mam z nim zrobić?
Do czego mam prawo?
Mam prawo zgłosić się z nim do
dowolnej poradni specjalistycznej
na terenie całego kraju. Od początku 1999 roku nie ma już terminu „rejon”, nie istnieją „rejonowe poradnie specjalistyczne”. Podkreślam to,
bo wcale nierzadko w kartach informacyjnych ze szpitali lub izb przyjęć
spotykam takie oto zapisy: „dalsze
leczenie w poradni rejonowej”, „zdjęcie szwów, opatrunek itp. – w rejonie”. „Rejonem” leczenia danej choroby jest miejsce, do którego zgłosiłam się ze skierowaniem i tam terapia ma być do końca przeprowadzona, a jeśli zachodzi konieczność kontynuacji gdzie indziej, mam prawo
otrzymać skierowanie, leczący zaś
ma obowiązek je wydać.
Z moim skierowaniem do poradni specjalistycznej mam prawo zgłosić się i zapisać tylko do JEDNEJ placówki. Tak stanowi nasza obowiązkowa polisa ubezpieczeniowa, czyli
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 27 sierpnia 2004 roku. Nie
jest prawnie, a szczególnie moralnie dopuszczalne zapisywanie się
do kilku miejsc i blokowanie możliwości skorzystania z porady innym
chorym. Wiele osób, dowiadując się
o długim terminie oczekiwania, jest
niezadowolonych i często komentuje to mało elegancko. Warto więc wiedzieć, że w niektórych poradniach oko-
ło stu osób miesięcznie nie zgłasza się
na wcześniej uzgodnioną wizytę i nie
odwołuje jej. STU innych chorych NIE
skorzystało z porady lekarskiej, bo stu
obywateli zlekceważyło innych.
Zapisałam się na wizytę, mam wyznaczony termin, ale wcześniej poczułam się gorzej. Nie biegnę wtedy do specjalisty z żądaniem przyjęcia mnie natychmiast poza kolejką innych oczekujących. Każdy z nas, jak
wcześniej pisałam, powinien wybrać
sobie swojego lekarza rodzinnego
i do niego przede wszystkim zgłaszać
się z kłopotami zdrowotnymi. Ten lekarz zdecyduje, czy pacjent powinien
znaleźć się natychmiast w szpitalu,
czy czekać na wizytę specjalistyczną,
a może wystarczy korekta dotychczasowego leczenia albo to problem z zupełnie innej dziedziny.
Wizyta odbyła się w terminie. Lekarz specjalista wydał mi skierowania na badania diagnostyczne. Muszą
one być napisane na odpowiednim
formularzu określonym przez NFZ,
zawierać adres laboratorium lub pracowni diagnostycznej, które wykonują te usługi dla tej konkretnie poradni specjalistycznej lub dla tego konkretnie gabinetu lekarskiego w ramach umowy podpisanej z NFZ. Niedopuszczalne jest wydanie pacjentowi niepodpisanej kartki z listą badań do wykonania i z komentarzem:
„z tym proszę się zgłosić do swojego lekarza w podstawowej opiece (rodzinnego). Naczelna zasada jest taka:
kto leczy i do leczenia potrzebuje badań dodatkowych, ten wydaje
skierowanie, podaje adres, gdzie te
badania będą wykonane bezpłatnie.
Zasadą jest również wypisanie zwolnienia lekarskiego przez specjalistę,
jeśli stan chorego tego wymaga. Bezprawne jest odsyłanie pacjenta „do rejonu” albo „do rodzinnego”. Kto leczy,
ten również orzeka i dokumentuje to
na piśmie na stosownym druku.
Skierowanie do poradni specjalistycznej nie jest „dożywotnie”. Dotyczy konkretnego problemu zdrowotnego; jeśli pojawi się nowy, lekarz rodzinny wypisze nowe skierowanie. Lekarz specjalista ma również obowiązek przynajmniej raz w roku napi-
12 ZDROWIE URSYNOWA
sać lekarzowi rodzinnemu zalecenia odnośnie problemu zdrowotnego, z którym pacjent się zgłosił. Zalecenia te dotyczą konieczności leczenia w tej poradni specjalistycznej bądź
braku takiej konieczności, co oznacza
tzw. wypisanie z poradni do dalszego
leczenia w poradni opieki podstawowej, rozpoznania zaordynowanych leków i czasu ich przyjmowania. Te dwa
ostatnie zalecenia są niezbędne, aby
lekarz rodzinny mógł przepisywać recepty z literą P, czyli refundowane
w chorobach przewlekłych. Bez takiej
pisemnej konsultacji lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może wypisywać tylko recepty nierefundowane.
Podobnie jak wówczas, gdy lekarz,
np. kardiolog, uzna, że pacjent potrzebuje leczenia endokrynologicznego, ma
obowiązek napisać właściwe skierowanie, a nie odesłać chorego do lekarza
POZ „po skierowanie”. Oszczędza to
czas pacjenta i lekarza oraz ułatwia innym osobom dostęp do lekarza rodzinnego – zamiast ponownie pytać, badać
i pisać, może on w tym czasie przyjąć
innego potrzebującego.
Jeśli lekarz specjalista uzna za konieczne skierowanie pacjenta do szpitala, ma obowiązek wypisać skierowanie. Bezprawne jest odsyłanie chorego do innego lekarza (rodzinnego) po
skierowanie. Do szpitala może skierować każdy lekarz, z prywatnego gabinetu też.
Na koniec anegdota, smutna, ale
z życia wzięta: „przyszła baba do lekarza”, a konkretnie zapisać się do
specjalisty. Przedstawiła skierowanie, wyznaczono jej termin wizyty, po
czym oświadczyła, że zabierze skierowanie, bo zapisze się gdzie indziej
też, a zostawi kserokopię. To jest tak,
jakby kazała zrobić kserokopię banknotu i za tę kserokopię zrobiła zakupy. Skierowanie jest czekiem na pieniądze i używanie kopii takiego dokumentu jest po prostu przestępstwem.
Warto wiedzieć.
lek. Małgorza
ata Zarachowic
cz
specjalista medycyny rodzinnej
przychodnia przy ul. Zamiany 13
ZDROWIE URSYNOWA 13
MENINGOKOKI
Co warto wiedzieć o tym zakażeniu? Meningokoki (z łac. Neisseria
s zwane również dwoinkami zapalenia opon mózgowomeningitidis),
rdzeniowych, to bakterie, których rezerwuarem w przyrodzie jest wyłącznie człowiek. Poza jego ustrojem bardzo szybko giną.
Bytują zwykle w wydzielinie jamy nosowo-gardłowej zdrowego człowieka, tzw. nosiciela, nie powodując u niego żadnych dolegliwości i objawów. Bakterie te występują
w 13 różnych odmianach serologicznych,
przy czym w Polsce najczęściej mamy do
czynienia z meningokokami typu B i C. Do
zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub
przez bliski kontakt z bezobjawowym nosicielem albo z osobą zakażoną (np. przez
kaszel i kichanie, pocałunek, picie lub jedzenie ze wspólnego naczynia, wspólne jedzenie tej samej kanapki). Szacuje się, że
5–10% zdrowych ludzi jest nieświadomymi nosicielami tych bakterii, a wśród młodzieży odsetek ten może przekraczać nawet 20%.
Zakażenia meningokokami występują na
całym świecie, corocznie notuje się ponad
500 tysięcy przypadków tej choroby, ale
połowa rejestrowana jest na obszarze subsaharyjskim Afryki. Częstość zachorowań
na zakażenia meningokokowe jest bardzo
zróżnicowana i zależy m.in. od położenia
geograficznego. W krajach uprzemysłowionych waha się od 1 do 3 przypadków
na 100 tysięcy mieszkańców, a w Europie,
tak jak w Polsce, wynosi średnio około 1 na
100 tysięcy mieszkańców.
Na zakażenie meningokokami narażeni
jesteśmy wszyscy, niezależnie od płci czy
wieku, a w szczególności dotyczy to osób
z osłabionym układem odpornościowym –
np. z powodu jego niedojrzałości (niemow-
lęta i małe dzieci), defektów wrodzonych
lub nabytych w przebiegu chorób przewlekłych – osób przemęczonych fizycznie czy
poddanych długotrwałemu stresowi, a także starszych, u których sprawność układu
odpornościowego jest już zwykle słabsza.
Najczęściej jednak chorują dzieci w wieku
do 5 lat oraz nastolatki między 14 a 19 rokiem życia.
Zakażenie to było już rozpoznawane przeszło 100 lat temu, jednak większym problemem stało się dopiero w
ostatnich latach, gdyż pojawił się nowy
typ bakterii. Do tej pory w Europie przez
wiele lat dominował typ B, który w zasadzie nie szerzy się epidemicznie. Teraz z
roku na rok wzrasta odsetek szczepu typu
C, który nie tylko może szerzyć się epidemicznie, ale dodatkowo powoduje piorunujący rozwój choroby. Zachorowania wywołane przez meningokoki następują najczęściej zimą i na wiosnę. W tym okresie dochodzi bowiem do masowych infekcji górnych dróg oddechowych, co znacznie ułatwia i przenoszenie, i rozwój tego
zakażenia. Ryzyko zakażenia wzrasta
w zbiorowiskach ludzkich, np. w żłobkach, przedszkolach, szkołach, schroniskach młodzieżowych, internatach,
akademikach lub koszarach, ponieważ
w takich warunkach ułatwione jest przenoszenie się zarazków przez bliski kontakt. Sprzyja to również powstawaniu
ognisk epidemicznych.
Meningokoki, podobnie jak inne bakterie, wirusy czy grzyby, mogą być (chociaż
rzadko) przyczyną izolowanych ognisk zakażeń w ludzkim organizmie, np. zapalenia płuc, gardła, ucha, serca czy stawów,
natomiast dużo częściej, jeżeli już dojdzie
do rozwoju tego zakażenie, manifestuje się
ono w postaci zapalenia opon mózgowordzeniowych i/lub zakażenia uogólnionego,
czyli tzw. posocznicy (z łac. sepsis, zwanej
czasami potocznie sepsą). Zwykle cechują
się one ciężkim przebiegiem z równoczesnym zagrożeniem życia, zwłaszcza w razie wspomnianego piorunującego przebiegu, gdy do zgonu pacjenta, mimo intensywnej terapii, może dojść nawet w ciągu kilku
godzin. Śmiertelność w meningokokowym
zapaleniu opon sięga 10%, a w posocznicy
przekracza 50% przypadków.
Okres wylęgania choroby wynosi 2–10
dni, przeciętnie 3–4 dni. Choroba najczęściej uderza nagle, nie ma żadnych objawów poprzedzających. Pojawiają się: wysoka gorączka, bóle mięśni, stawów, głowy,
światłowstręt, czasami następują wymioty.
Zdarza się krwotoczna wysypka. Stan pacjenta szybko się pogarsza, może dochodzić do zaburzeń świadomości z rozwojem
śpiączki włącznie.
U małego dziecka może wystąpić tylko zaburzenie zachowania: zazwyczaj aktywne,
ruchliwe, nagle staje się nadmiernie senne,
apatyczne i na odwrót: spokojne nagle staje
się nadpobudliwe, płacze bez wyraźnej przyczyny. Można zaobserwować ogromną przeczulicę na dotyk, stopniowo narastającą wysypkę krwotoczną, najczęściej na odległych
częściach ciała, np. na stopach i w okolicy
krzyżowej, czy nawet drgawki.
Diagnozowanie schorzeń meningokokowych jest trudne, ponieważ ich pierwsze
objawy mogą niewiele się różnić od pierwszych oznak przeziębieniowych lub grypopodobnych infekcji. Na co więc zwrócić uwagę, by minimalizować zagrożenie i odpowiednio wcześnie zgłosić się do lekarza?
Na podstawie własnego doświadczenia
nie tylko w kwestii zakażeń meningokokowych, uważam, że najważniejsza jest obserwacja liczby i nasilenia objawów choroby w pierwszych (najczęściej trzech)
dniach jej trwania. Innymi słowy, należy zawsze obiektywnie oceniać dynamikę rozwijającej się choroby. Im jest bardziej nasilona, co zazwyczaj powoduje pogorszenie ogólnego stanu pacjenta, tym pilniejsza
staje się potrzeba badania lekarskiego.
Dokończenie na str. 16
14 ZDROWIE URSYNOWA
ZDROWIE URSYNOWA 15
Dokończenie ze str. 14
Większość pacjentów i rodziców zazwyczaj
w sposób nieświadomy na różnym etapie
choroby swojej lub dziecka tej oceny dokonuje i dlatego lekarze w gabinetach słyszą:
zaczęło się od kataru, a potem dołączył się
kaszel, temperatura powyżej 38 stopni i...,
aż w końcu tak źle się czuję, że przyszedłem się zbadać. Pamiętajmy – im więcej
objawów jakiejkolwiek choroby i im większe
ich nasilenie, tym zwykle dłuższe i bardziej
obciążające jest leczenie, a i rokowanie co
do pełnego wyzdrowienia może być gorsze.
I na odwrót – im mniej objawów choroby, im
mniej są nasilone, a zwłaszcza gdy mają
tendencję do ustępowania (jak bywa często np. przy zwykłym katarze), tym mniej
konieczna jest wizyta u lekarza. W takich
wypadkach, przy zastosowaniu ogólnie dostępnych leków objawowych, pójście do
specjalisty niejednokrotnie w ogóle bywa
zbyteczne.
Czy można skutecznie zapobiegać zakażeniom wywoływanym przez meningokoki grupy C?
Wprowadzone przed kilku laty nowoczesne szczepionki koniugowane przeciw meningokokom grupy C mają zwiększoną skuteczność. Chronią zarówno niemowlęta po
ukończeniu 2 miesiąca życia, dzieci, młodzież oraz osoby dorosłe. Zapewniają odporność poszczepienną przez stymulację długotrwałej pamięci immunologicznej.
Szczepionki te nie chronią przed meningokokami grupy B, przeciwko którym nasza
medycyna nie dysponuje jeszcze dostępną szczepionką (jest w fazie badań). Pamiętajmy, że szczepienia pozwalają nie tylko uodpornić organizm na wiele lat, ale także usunąć jedno z głównych źródeł zakażenia, bo powodują, że zaszczepiony nosiciel
przestaje nim być. Pamiętajmy również, że
nie ma szczepionek przeciwko posocznicy, czyli sepsie, a poza szpitalem za zakażenia prowadzące do rozwoju posocznicy
najczęściej odpowiedzialne są pneumokoki
i meningokoki. Szczepienia przeciwko tym
właśnie drobnoustrojom bardzo mocno redukują ryzyko tej choroby. Dlatego uodpornienie na te bakterie uważa się za najlepszą profilaktykę.
Jak postępować w sytuacjach, kiedy na chorobę meningokokową zapadł
ktoś z naszego najbliższego otoczenia,
z kim mieliśmy bezpośredni kontakt?
Powinniśmy natychmiast zostać zaszczepieni i poddani tzw. chemioprofilaktyce,
która polega na podaniu antybiotyku. Ponieważ bakteria poza organizmem człowieka żyje bardzo krótko, najwyżej kilka
godzin, chemioprofilaktyka jest zasadna
do tygodnia od czasu ostatniego kontaktu
z osobą chorą. Badania dowiodły, że skuteczne są tylko trzy antybiotyki: ceftriaxon
podany jednorazowo lub rifampicyna podawana przez 2 dni, lub ciprofloksacyna podana jednorazowo.
dr n.med. Stanisła
aw Ryb
ba
pediatra, pulmonolog
przychodnia ul. Kajakowa 12
16 ZDROWIE URSYNOWA
REKLAMA
Napisz do nas
Na zlecenie lekarza POZ wykonałem razem z żoną badania laboratoryjne. Czy mogę sam odebrać wyniki badań żony przy okazji odbierania swoich? Czy muszę mieć upoważnienie?
Wyniki badań są dokumentacją medyczną,
więc może je odebrać tylko żona lub osoba
przez nią upoważniona. Zgodnie bowiem
z obowiązującymi przepisami, dokumentacja medyczna jest udostępniana na wniosek: pacjenta, którego dotyczy, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby przez
niego upoważnionej, a w razie śmierci pacjenta – osoby przez niego upoważnionej
do uzyskiwania dokumentacji w przypadku
jego zgonu, na miejscu w zakładzie, za pośrednictwem lekarza prowadzącego.
Pacjent lub osoba przez niego upoważniona ma prawo wystąpić do zakładu opieki zdrowotnej o sporządzenie wyciągów,
odpisów lub kopii dokumentacji dotyczącej pacjenta.
Sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii następuje na koszt wnioskodawcy, za
pokwitowaniem. Aktualnie określony w naszym Zakładzie koszt kopii dokumentu to
0,64 zł za stronę, a odpisu lub wyciągu
6,40 zł za stronę.
Napisz do nas:
[email protected]
Dlatego właśnie warto złożyć stosowne
oświadczenie, kogo upoważniamy do dostępu do dokumentacji medycznej i dołączyć je do historii choroby
Podstawa prawna
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r.
o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.
nr 91, poz. 408 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie
rodzajów dokumentacji medycznej
w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania
(Dz.U. nr 88, poz. 966 z późn. zm).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie indywidualnej dokumentacji medycznej,
sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania
(Dz. U. Nr 83, poz. 903).
Witam! Uprzejmie proszę o informację, gdzie mogę wykonać badanie gastroskopii i kolonoskopii w ramach NFZ? Otrzymałam skierowanie
na oba badania, w tym na kolonoskopię ze znieczuleniem. Chciałabym je
wykonać na Ursynowie, bo miałabym
najbliżej, ale może być też w okolicy. (…) Zależy mi na dobrym wykonaniu badania i przyjaznej atmosferze.
Z góry bardzo dziękuję za informację.
Pozdrawiam. Pacjentka
Szanowna Pani
Gastroskopię i kolonoskopię w ramach
kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia można wykonać w naszym nowo
otwartym szpitalu – Ursynowskim Dziennym Centrum Zabiegowym. Zapraszamy serdecznie do Punktu Konsultacyjnego przy ul. Kajakowej 12 (zapisy pod numerem telefonu 22 855 47 37). Podczas
wizyty należy przedstawić skierowanie od
lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (tzw.
pierwszego kontaktu lub specjalisty, który uznał, że to badanie powinno być wykonane). Lekarz kierujący powinien dołączyć
do skierowania wyniki dotychczas wykonanych badań oraz zaświadczenie o ogólnym
stanie zdrowia i przyjmowanych lekach.
Szczegółowych informacji udzieli Pani lekarz anestezjolog podczas konsultacji.
Miło nam poinformować Panią, że w szpitalu przy ul. Kajakowej jest bardzo krótki
czas oczekiwania na badania i zabiegi.
REKLAMA
ZDROWIE URSYNOWA 17
Dziecko zimą
Zbliża się najchłodniejsza z pór roku – zima. Wiele matek moich pacjentów
zadaje pytanie: wychodzić na spacer w mróz czy lepiej zostać w domu?
stopni Celsjusza jest
dla dziecka bezpieczna, zwłaszcza gdy
jest bezwietrznie i słonecznie.
Niemowlęta
Oczywiście wychodzić, niezależnie od pogody (pomijając, oczywiście, skrajności pogodowe w postaci wichury lub ulewy). Codzienne spacery hartują organizm i podnoszą nieswoistą odporność dziecka. Zostać
w domu należy wtedy, gdy ma ono stan
podgorączkowy lub gorączkę, objawy infekcji czy przeziębienia (katar, kaszel, ból gardła). Ogólnie wiadomo, że spacer przy słonecznej pogodzie pozwoli szybciej się pozbyć tzw. resztkowego katarem (po siedmiu
– dziewięciu dniach infekcji). Często słyszę
pytanie, przy jak niskiej temperaturze można spacerować? Nie ma sztywnej granicy,
przyjmuje się, że temperatura od -5 do -7
Matki często pytają, jak ubrać niemowlę na zimowy spacer. Na pewno warstwowo – lepiej założyć kilka cieńszych
warstw. Powinny to
być ubrania z tkanin lekkich i przepuszczających powietrze. Jeżeli zdarzy się, że dziecko
wróci ze spaceru spocone (wilgotne plecy i kark), następnym razem zakładamy
o jedną cienką warstwę mniej (naturalnie
przy podobnej temperaturze). Ważnym
elementem przygotowań do wyjścia na
powietrze w zimie jest zastosowanie kremu ochronnego na twarz dziecka. Kremy
takie kupimy w każdej aptece bez recepty. Powinien to być środek natłuszczający, a nie nawilżający! Kremy nawilżające
pod wpływem mrozu powodują dodatkowe podrażnienia skóry. Starajmy się zabierać dziecko w miejsca nasłonecznio-
ne i osłonięte od wiatru. Spacer powinien
trwać, w zależności od nasilenia mrozu,
od 30 do 60 minut.
Dzieci starsze
Polecam stosowanie ubioru warstwowego i niekrępującego ruchów, umożliwiającego aktywność ruchową. Należy pamiętać, że dziecko ubrane za grubo i unieruchomione (np. posadzone na sankach i
owinięte kocem) jest bardziej narażone na
przechłodzenie.
Gdy panuje niska temperatura, musimy
pamiętać o zagrożeniu odmrożeniami. Narażone są na nie palce dłoni i stóp, należy
więc zadbać o ciepłe rękawiczki oraz lekkie, nie za ciasne buty. Wszelkie podejrzenia odmrożenia należy skonsultować z lekarzem.
Nie panikujmy jednak, jeśli dziecku zdarzy się zmarznąć na spacerze. Po przyjściu do domu podajmy mu coś ciepłego do
wypicia lub zjedzenia.
Zima ze słońcem, mrozem i śniegiem jest
„zdrową” porą roku. Oby tegoroczna mogła
się do takich zaliczyć – życzę tego wszystkim czytelnikom i sobie.
lek. Jadwig
ga Sieczzkowsk
ka
pediatra
przychodnia ul. Romera 4
Dzień Seniora 2010
Pierwszego października 2010 roku
obchodziliśmy Dzień Seniora. Z tej okazji w Urzędzie Dzielnicy Ursynów m.st.
Warszawy zorganizowaliśmy bezpłatną akcję badań profilaktycznych – nasze pielęgniarki wykonywały pomiary
ciśnienia, poziomu cholesterolu i cukru.
Dzielnicy Ursynów planujemy następne
tego typu akcje.
Serdeczne podziękowania należą
się pielęgniarkom SPZOZ WarszawaUrsynów, które zawsze chętnie uczestniczą w tego typu akcjach.
Pomiar ciśnienia
Wielkim zainteresowaniem cieszyły się porady dietetyczki z poradni przy
ul. Na Uboczu 5, która po wyliczeniu
wskaźników BMI i pomiarze poziomu
tkanki tłuszczowej udzielała porad dotyczących zdrowego żywienia. Osoby
chore na cukrzycę miały możliwość wymiany starych glukometrów i baterii na
nowe.
Zainteresowanie badaniami było ogromne, dlatego we współpracy z Urzędem
Pomiar poziomu cukru i cholesterolu
18 ZDROWIE URSYNOWA
Porady dietetyka
MIKOŁAJKI 2010
Zabawa Mikołajkowa dla pociech naszych pracowników odbyła się 4 grudnia w Domu Sztuki przy ul. Wiolinowej
14. Dzieci obejrzały przedstawienie o tematyce świątecznej, po którym wspólnie z Zajączkiem i Mrozem śpiewały kolędy, recytowały wiersze i brały udział w świątecznych zabawach. Nie zabrakło też Świętego Mikołaja, który
wręczał drobne upominki i wypytywał, czy dzieci były grzeczne. Na szczęście nie musiał wręczać żadnych rózg…
Dziękujemy za wsparcie m.in. następującym firmom:
MARCAN Marcin Bożek
Impulsy Sp. z o.o.
Carestream Health Poland Sp. z o.o.
Partner M. Zapendowska, ul. Podchorążych 35
Partner XXI Sp. z o.o., O. w Warszawie,
ul. Chrościckiego 93/105
ASA Sp. z o.o., Głubczyce
AESCULAP CHIFA
Urząd Dzielnicy Ursynów
Kwiaciarnia Finezja, ul. Surowieckiego 10
ARES, ul. Wąwozowa 29/12
EMERGO,
Mead Johnson Nutrition
„Chlebak” – Sklep Piekarniczo-Cukierniczy, Stacja Metra Ursynów
Deichmann Obuwie,
Johnsons&Johnsons
Pfizer
MSD
GSK
CHIESI
ADAMET
GlaxoSmithKline Sp. z o.o.
Roche Diagnostics Sp. z o.o.
ZDROWIE URSYNOWA 19