PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY STARY
Transkrypt
PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY STARY
Urząd Gminy Stary Dzierzgoń Prognoza oddziaływania na środowisko projektu PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY STARY DZIERZGOŃ na lata 2011 – 2014 z uwzględnieniem lat 2015 - 2018 STARY DZIERZGOŃ, 2010 1. WSTĘP...................................................................................................................................................................... 2 2. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ........................... 2 3. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PLANU GOSPODARKI ODPADAMI I POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI ............................................................................................... 4 3.1. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PLANU ................................................................................. 4 3.2. INFORMACJA O POWIĄZANIACH PROGRAMU Z INNYMI DOKUMENTAMI ............................................................. 11 4. STAN ŚRODOWISKA (W TYM NA OBSZARACH OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM) ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ........................................................................................ 15 4.1. PRZYRODA I KRAJOBRAZ (W TYM LASY) ............................................................................................................ 15 4.2. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ............................................................................................................ 19 4.3. POWIERZCHNIA ZIEMI ........................................................................................................................................ 22 4.4. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE .......................................................................................................................... 24 4.5. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU (WARIANT ZEROWY) ........................................................................................................................... 26 5. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW CHRONIONYCH ...................................................................................................................................................... 28 6. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM ALBO KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ......................... 29 7. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ORAZ ZABYTKI ................ 30 8. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ........................................................... 35 9. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU, W TYM TAKŻE WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKU TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY .................................................................................................................................... 36 10. INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ............. 37 11. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO .... 39 1 1. Wstęp Niniejszy projekt Prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 2015-2018 (nazywanych dalej odpowiednio Prognozą i Planem) stanowi część strategicznej oceny oddziaływania na środowisko (sooś). Podstawą prawną wykonania prognozy oddziaływania na środowisko planu gospodarki odpadami są przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227 z późn.zm). W Dziale IV, Rozdział 1, Art. 46 stwierdzono, że: „Przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagają m.in. projekty: polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.” Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest też wymagane w przypadku wprowadzania zmian do już przyjętego dokumentu. W celu przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, organ opracowujący projekt dokumentu, sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Rolą Prognozy jest sprawdzenie, czy w rozwiązaniach przyjętych w projekcie Planu zabezpieczony został we właściwy sposób interes środowiska przyrodniczego. Ma ona również wykazać, czy przyjęte w tym dokumencie rozwiązania mają na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, chronią przed powstawaniem konfliktów i zagrożeń oraz w jakim stopniu warunki realizacji rozwiązań mogą oddziaływać na środowisko. Ważnym elementem Prognozy jest także próba odpowiedzi na pytanie, czy realizacja Planu zapewni warunki zrównoważonego rozwoju. Prognoza oddziaływania na środowisko współtworzy ostateczną wersję dokumentu podstawowego, jakim jest Plan gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011-2014 z uwzględnieniem lat 20152018”. Wnioski i rekomendacje w niej zawarte zostaną włączone do Planu w jego kształcie ostatecznym. 2. Metodyka sporządzenia Prognozy oddziaływania na środowisko Prognozę oddziaływania Planu na środowisko sporządzono zgodnie z wytycznymi zawartymi w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz.1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą UIOŚ. Zgodnie z rozdziałem 2 Art. 51 przywołanej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko: 1. zawiera: a. informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b. informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, 2 c. propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d. informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e. streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2. określa, analizuje i ocenia: a. istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b. stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, c. istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d. cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, e. przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: • różnorodność biologiczną, • ludzi, • zwierzęta, • rośliny, • wodę, • powietrze, • powierzchnię ziemi, • krajobraz, • klimat, • zasoby naturalne, • zabytki, • dobra materialne • z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3. przedstawia: a. rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, b. biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Informacje zawarte w Prognozie oddziaływania na środowisko zostały opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu. W prognozie oddziaływania na środowisko uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już, dokumentów powiązanych z projektem dokumentu będącego przedmiotem postępowania. Do przeprowadzenia Prognozy wykorzystane zostały w głównej mierze dane Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku, Urzędu Marszałkowskiego 3 Województwa Pomorskiego, Głównego i Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, dane będące w posiadaniu instytutów i placówek naukowo–badawczych, jak również sporządzone w ostatnich latach opracowania z zakresu omawianego zagadnienia. Do sporządzenia Prognozy oddziaływania na środowisko projektu wykorzystano również wyniki i analizy badań dotyczących aktualnego stanu środowiska w gminie Stary Dzierzgoń i powiecie sztumskim, w tym informacje dotyczące aktualnego stanu środowiska przyrodniczego, wodnego, glebowo–gruntowego i atmosferycznego. Prognozę sporządzono przy zastosowaniu: metod opisowych, analiz jakościowych opartych na danych dostępnych z państwowego monitoringu środowiska oraz identyfikacji i wartościowania skutków przewidywanych zmian w środowisku. Przyjęto, że Prognoza ma charakter rozpoznawczy i ostrzegawczy. Jednym z jej zadań w odniesieniu do Planu gospodarki odpadami jest identyfikacja i wskazanie tych ewentualnych rodzajów planowanej aktywności, gdzie istnieje prawdopodobieństwo, że sposoby osiągania celów wyznaczonych w Planie będą powodować również negatywne skutki dla środowiska. Wskazane zostały potencjalne pola konfliktów oraz najważniejsze aspekty środowiskowe dla poszczególnych typów projektów, które będą następnie przedmiotem szczegółowej analizy w dalszych pracach nad przygotowaniem poszczególnych zadań. Wskazane zostały także elementy środowiska, których stan może ulec pogorszeniu w wyniku realizacji Planu. 3. Informacja o zawartości, głównych celach Planu gospodarki odpadami i powiązaniach z innymi dokumentami 3.1. Informacja o zawartości, głównych celach Planu Obszar objęty opracowaniem Pod względem administracyjnym gmina Stary Dzierzgoń położona jest w południowo - wschodniej części powiatu sztumskiego, który z kolei zlokalizowany jest we wschodniej części województwa pomorskiego. Gmina położona jest w odległości około 40 km na południe od Elbląga, 30 km na południowy wschód od Malborka i 28 km na wschód od Sztumu. Gmina Stary Dzierzgoń, zgodnie z podziałem J. Kondrackiego (2002), położona jest w obrębie następujących jednostek geograficznych (rysunek 5): • • • PROWINCJA: Niż Środkowoeuropejski (31) PODPROWINCJA: Pojezierza Południowobałtyckie (Pojezierze Pomorskie) (314-316), MAKROREGION: Pojezierze Iławskie (314.9) Powierzchnia gminy wynosi 185,7 km2 (18 570 ha). Stanowi to 25,43% powierzchni powiatu sztumskiego. Gmina podzielona jest na 15 sołectw (Bucznik, Folwark, Górki, Kornele, Lipiec, Lubochowo, Matule, Milikowo, Mortąg, Myślice, Przezmark, Skolwity, Stare Miasto, Stary Dzierzgoń i Tabory), w skład których wchodzi 42 miejscowości. 4 Powierzchnia użytków rolnych wynosi 66,87% obszaru gminy. W strukturze użytków rolnych 51,91% przypada na grunty orne. Grunty poddane antropopresji (zabudowane i zurbanizowane) stanowią 3,18% powierzchni gminy. Gmina Stary Dzierzgoń charakteryzuje się średnim wskaźnikiem lesistości, który wynosi 25,35%. Na terenie gminy dominuje zabudowa jednorodzinna i zagrodowa. Dominującą formą własności mieszkań jest własność prywatna, stanowiąca 85,9% istniejącej substancji mieszkaniowej. Własność komunalna - należąca do gminy - obejmuje 79 lokali mieszkalnych. Stan techniczny budynków jest dostateczny. Przeważająca część zasobów (65,35%) pochodzi z okresu przedwojennego. Z okresu powojennego pochodzi 34,65% zasobów, w tym w ostatnim dziesięcioleciu wybudowano około 2% zasobów mieszkaniowych. Średnie wysokości bezwzględne w północno – zachodniej części gminy wynoszą około 5 m n.p.m, a w części północno – wschodniej około 130 m n.p.m.). Cały obszar gminy znajduje się w strefie maksymalnego zasięgu zlodowaceń północnopolskich (lądolodu fazy pomorskiej) i stanowi najmłodszą krainę polodowcową charakteryzującą się dużym zróżnicowaniem i świeżością form rzeźby terenu. Występują tu formy rzeźby pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego, rzecznego i eolicznego. Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski według R. Gumińskiego, gmina położona jest w przejściowej strefie klimatycznej, na pograniczu dwóch dzielnic klimatycznych: gdańskiej (Żuławy Wiślane) i wschodniego skraju dzielnicy bydgoskiej. Według danych GUS, w 2009 r. liczba ludności na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wynosiła 4 035 osób (według faktycznego miejsca zamieszkania). Osób zameldowanych było nieznacznie więcej - 4 175 osób. Średnia gęstość zaludnienia wynosiła 22 osoby na 1 km2. Największa liczba mieszkańców zamieszkiwała w Lubochowie, Myślicach, Przezmarku, Starym Dzierzgoniu i Starym Mieście. Przyrost naturalny jest dodatni i wyniósł w 2009 roku 9 osób (2,2 promila). Ujemne jest natomiast saldo migracji – w 2009 r. 4 osoby więcej wymeldowało się z terenu gminy, niż zameldowało. Stała tendencja spadku salda migracji, która utrzymuje się na przestrzeni kilku lat, jest wynikiem wyjazdów ludzi młodych do większych miast w poszukiwaniu pracy lub za granicę. Gmina Stary Dzierzgoń ma charakter typowo rolniczy, przemysł jest tu stosunkowo słabo rozwinięty. Według GUS, w 2009 r. zarejestrowanych było 220 podmiotów gospodarczych, z czego 9 z sektora publicznego, a 211 z sektora prywatnego. W 2002 r. funkcjonowało 160 podmiotów gospodarczych. Przeważały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - 174 podmiotów (79% wszystkich podmiotów). Są to przede wszystkim małe zakłady usługowe, rzemieślnicze i handlowe. Na terenie gminy funkcjonowały ponadto: spółki handlowe (6 podmiotów), spółdzielnia, fundacja oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne (9 podmiotów). Przemysł w gminie reprezentują drobne zakłady produkcyjno – usługowe wśród których można wymienić: PPHU POL-DREW, PPHU CHEMILAND, Firmę Usługowo – Handlową ARTEX czy Dzierzgońskie Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Rynkowe ALMA. 5 Podstawową formą działalności w gminie jest rolnictwo indywidualne. Wynika to z faktu, że teren gminy należy do regionu glebowo – rolniczego o relatywnie wysokim potencjale agroekologicznym. W ogólnej powierzchni gruntów ornych zdecydowaną większość zajmują zasiewy. Najpowszechniej uprawianymi zbożami są pszenica i pszenżyto, natomiast wśród pozostałych roślin dominuje rzepak i rzepik. Ogólna ocena rolniczej przestrzeni produkcyjnej, kwalifikuje gminę do obszaru mającego podstawy do rozwoju rolnictwa wysokotowarowego. Na terenie gminy nie występuje wyraźna specjalizacja gospodarstw według kierunków produkcji. Produkcje zwierzęcą jako dominujący kierunek deklaruje około 20% gospodarstw indywidualnych, a mieszaną (roślinną i zwierzęcą) około 55% gospodarstw. Obszar gminy Stary Dzierzgoń jest położony w obrębie Pojezierza Iławskiego i charakteryzuje się szczególnymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Aktualnie na terenie gminy nie istnieje baza noclegowo – żywieniowa gotowa na przyjęcie turystów, brak jest też odpowiedniej infrastruktury sprzyjającej rozwojowi turystyki (np. stadniny koni, boiska, pola namiotowe, gospodarstwa agroturystyczne). Zawartość projektu aktualizacji Planu gospodarki odpadami Plan wykonany został na zlecenie Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu przez firmę STAWO z Warszawy, ul. Zoltana Balo 8/4. Plan zawiera 14 rozdziałów merytorycznych i przedstawia stan gospodarki odpadami na dzień 31.12.2009 roku. Dokument jest aktualizacją Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy 2008-2011, który został przyjęty Uchwałą Nr I/13/05 Rady Gminy w Starym Dzierzgoniu z dnia 25.02.2005 r. Plan gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń przedstawia sposób kontynuacji działań, które zostały podjęte dla utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami, zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 oraz Planem gospodarki odpadami Województwa Pomorskiego. Celem dokumentu jest zintegrowanie gospodarki odpadami w gminie Stary Dzierzgoń, w sposób zapewniający szeroko pojmowaną ochronę środowiska oraz uwzględniający obecne i przyszłe uwarunkowania ekonomiczne. Plan gospodarki odpadami obejmuje obszar całej gminy Stary Dzierzgoń i podejmuje zagadnienia związane z odpadami komunalnymi, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych i odpadów budowlano – remontowych. Dla odpadów innych niż komunalne w kwestiach nie ujętych w planie gminnym odpowiednie zastosowanie znajdują zapisy planu krajowego, wojewódzkiego i powiatowego. Dokument sporządzono w oparciu o Rozporządzenie z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2003 r, Nr 66, poz. 620) oraz Rozporządzenie z dnia 13 marca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. z 2006 r. Nr 46 poz. 333). Stan aktualny przedstawiony w Planie przedstawia informacje na dzień 31.12.2009 roku, z uwzględnieniem informacji za rok 2010. 6 Na terenie gminy Stary Dzierzgoń głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych są: • • • • • • • • • • gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, zakłady produkcyjne w części socjalnej, targowiska, tereny zielone - ogrody i parki, cmentarze, ulice i place, placówki kulturalno - oświatowe, ośrodki zdrowia i opieki społecznej, obiekty administracji publicznej, inne instytucje lub obiekty, posiadające część socjalno - biurową. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie były prowadzone badania morfologii odpadów komunalnych. Z tego powodu w Planie gospodarki odpadami przyjęto ilościowe i jakościowe wskaźniki charakterystyczne dla terenów wiejskich w Polsce, w których prowadzone były badania morfologiczne oraz właściwości fizyczno – chemiczne odpadów wraz z ich składem frakcyjnym. Przyjęto wskaźnik wytwarzania odpadów komunalnych na poziomie 242 kg/M/rok. Według tego wskaźnika, na terenie Stary Dzierzgoń wytworzono w 2009 roku 975 Mg odpadów komunalnych. Prognozuje się, że w roku 2014 wytworzone zostanie 1 013 Mg odpadów komunalnych, a w roku 2018 – 1 049 Mg. Według obliczeń opartych na wskaźnikach podanych w KPGO 2010, na terenie gminy Stary Dzierzgoń w największej ilości wytwarzane są odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa (24%), papier i tektura (15,5%), odpady kuchenne ulegające biodegradacji (14,5%) oraz tworzywa sztuczne (13%). Na terenie gminy Stary Dzierzgoń można wyróżnić następujące systemy zbierania odpadów: • • zbieranie odpadów niesegregowanych (zmieszanych), selektywne zbieranie odpadów przeznaczonych do recyklingu materiałowego. Według informacji uzyskanych z Urzędu Gminy w Starym Dzierzgoniu zorganizowanym zbieraniem odpadów objęto 100% mieszkańców gminy (stan na dzień 31.12.2009 r.). Oznacza to, że wszyscy mieszkańcy gminy mieli możliwość zorganizowanego pozbycia się odpadów, zawierając umowy z firmami odbierającymi odpady komunalne. W 2009 roku odebrano z terenu gminy 308,072 Mg odpadów komunalnych, w tym 273 Mg stanowiły odpady zmieszane, a 35,072 Mg odpady zebrane selektywnie. Wskaźnik odbieranych odpadów na jednego mieszkańca wyniósł 76 kg. Odsetek odbieranych odpadów komunalnych wynosi około 28% w stosunku do wszystkich odpadów wytwarzanych. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odbiorem odpadów komunalnych zajmują się dwie firmy. Są to: • Zakład Budżetowy Administracji Domków Mieszkalnych w likwidacji, ul. Słowackiego 30, 82 440 Dzierzgoń, 7 • Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna jednostka organizacyjna, odbiera odpady zebrane selektywnie). Na terenie gminy Stary Dzierzgoń zbieranie odpadów komunalnych odbywa się zgodnie z zapisami Regulaminu utrzymania czystości i porządku, przyjętego Uchwałą Nr IV/28/06 z dnia 22.05.2006 r. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń od 2002 roku prowadzone jest selektywne zbieranie odpadów. Zbieranie organizuje Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Starym Dzierzgoniu (gminna jednostka organizacyjna). Zbierane są następujące frakcje - tworzywa sztuczne, szkło, papier i tektura. W 2009 r. zebrano selektywnie 35,072 Mg odpadów, w tym 5,912 Mg opakowań z tworzyw sztucznych i 29,160 Mg opakowań ze szkła. Odpady zebrane selektywnie odbierane są przez firmę "Mobo" Zakład Usługowo-Handlowy, ul. Piaskowa 12, 82-550 Prabuty, a następnie przekazywane do odzysku, w tym recyklingu. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń odpady komunalne poddawane były następującym procesom odzysku lub unieszkodliwiania: • • wykorzystanie gospodarcze – recykling materiałowy – surowce z selektywnej zbiórki - 33,64 Mg (11%). unieszkodliwianie poprzez składowanie – zmieszane odpady komunalne 274,43 Mg ( 89%). Zmieszane odpady komunalne odebrane z terenu gminy Stary Dzierzgoń kierowane były do unieszkodliwienia na składowisku odpadów w Miniętach, gmina Dzierzgoń. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń nie funkcjonują podmioty posiadające instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Odpady z gminy unieszkodliwiane są na składowisku odpadów w Miniętach (gmina Dzierzgoń). Podsumowując stan aktualnej gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń, można wyróżnić jej mocne i słabe strony. Mocne strony • • • • • • • zapewnienie dostępu do zorganizowanego usuwania odpadów wszystkim mieszkańcom gminy, wprowadzone i systematycznie rozwijane selektywne zbieranie odpadów, stosowanie innych, poza składowaniem, sposobów postępowania z odpadami, kompostowanie części odpadów ulegających biodegradacji przez mieszkańców gminy we własnym zakresie, likwidacja „dzikich” wysypisk, możliwość korzystania z obiektów i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, położonych poza granicami gminy, prowadzona edukacja ekologiczna w placówkach oświatowych. 8 Słabe strony • • • • • • część mieszkańców gminy w dalszym ciągu nie ma podpisanych umów z podmiotami uprawnionymi do odbierania odpadów komunalnych, mała ilość odbieranych odpadów, w stosunku do odpadów wytworzonych, część mieszkańców usuwa odpady w sposób niezgodny z przepisami – na „dzikie” wysypiska lub spalając w piecach domowych lub w innych miejscach, brak kompleksowego systemu pozyskiwania odpadów niebezpiecznych pochodzących z odpadów komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych, wciąż niedostateczna świadomość ekologiczna mieszkańców, niewystarczający nadzór nad właścicielami nieruchomości w sprawie wypełniania przez nich obowiązków związanych z gospodarką odpadami komunalnymi. Wytyczając cele w gospodarce odpadami uwzględniono zapisy obowiązujących aktów prawnych oraz wytycznymi dokumentów wyższego rzędu - Polityką Ekologiczną Państwa (PEP), Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 i Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010. Głównym celem jest stworzenie zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju. Cele strategiczne w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na lata 2011 – 2018: 1. 2. 3. 4. 5. Zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów Zwiększenie udziału odzysku, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów Rozwój selektywnego zbierania odpadów: tzw. surowcowych (papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, metale), odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej 6. Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców gminy 7. Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska Zaproponowany system gospodarki odpadami na terenie gminy Stary Dzierzgoń na lata 2011 – 2018 jest kontynuacją modelu przyjętego w pierwszej edycji Planu gospodarki odpadami i wdrażanego przez ostatnie cztery lata. System jest kompleksowy - uwzględnia i łączy wszystkie działania związane z gospodarowaniem odpadami: • • • • • • • • • minimalizację ich ilości i szkodliwości, gromadzenie, selektywne zbieranie, transport, odzysk, unieszkodliwianie poza składowaniem, unieszkodliwianie poprzez składowanie, edukację ekologiczną, zarządzanie, w tym monitoring i sprawozdawczość. 9 Na terenie gminy obowiązywać będzie następująca hierarchia działań: • • • zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania, zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie udało się zapobiec powstaniu odpadów, zapewnienie zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwienia odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi. System zbierania odpadów na terenie gminy Stary Dzierzgoń będzie następujący: • • - • • kontynuacja zbierania odpadów zmieszanych na dotychczasowych zasadach, prowadzona przez uprawnionych przedsiębiorców, kontynuacja selektywnego zbierania odpadów (z podziałem na następujące frakcje: papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, dodatkowo metale): w zabudowie jednorodzinnej - metodą „u źródła” z zastosowaniem worków lub pojemników (system wieloworkowy lub wielopojemnikowy), prowadzonego przez uprawnionych przedsiębiorców. Każda posesja raz na określony czas zostanie wyposażona w zestaw worków, w których gromadzone będą poszczególne frakcje odpadów, odbierane przez podmiot, z którym podpisana została odpowiednia umowa, w zabudowie wielorodzinnej - metodą pojemników zlokalizowanych przy budynkach wielorodzinnych oraz skupiskach usług i budynkach administracji, kontynuacja selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, w tym odpadów zielonych z terenów zieleni urządzonej, w tym kompostowanie tych odpadów na terenie nieruchomości, wdrożenie zbierania odpadów tzw. problemowych: − wielkogabarytowych, − budowlanych i poremontowych, − niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych (w tym co najmniej: baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów, świetlówek). Zgodnie rozwiązaniami wskazanymi w Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 gmina Stary Dzierzgoń przypisana została do systemu regionalnego, w ramach którego zaspokojone zostaną jej podstawowe potrzeby związane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów. Gmina Stary Dzierzgoń z całym powiatem sztumskim przypisana została do Regionu sztumsko-kwidzyńskiego. Obejmuje on powiaty: sztumski i kwidzyński. Na terenie tego Obszaru funkcjonuje już Zakład Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej (ZUO) w gminie Kwidzyn. Odpady wytwarzane na terenie gminy Stary Dzierzgoń kierowane będą do tego Zakładu. Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. w Gilwie Małej został wybudowany i uruchomiony na mocy Porozumienia Międzygminnego podpisanego w 2001 r. (do którego przystąpiły wszystkie gminy powiatu kwidzyńskiego). Zakład Utylizacji Odpadów uruchomiono 1 lutego 2006 roku. Jego przepustowość wynosi obecnie 25 000 Mg odpadów/rok. Zakład zajmuje obszar ok. 13 ha, z czego 2,9 ha przeznaczone jest na kwaterę balastu o docelowej objętości składowanych odpadów 180 tys m3. Elementami ZUO Sp. z o.o. są następujące obiekty (stan na listopad 2010 r.): • sortownia na odpady zmieszane oraz pochodzące z selektywnej zbiórki, 10 • • • kompostownia odpadów zielonych (pochodzących z utrzymania i porządkowania parków, ogrodów i terenów zielonych oraz osadów ściekowych) oraz odpadów niesegregowanych, składowisko odpadów balastowych, gminny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) pochodzących z gospodarstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (odbieranie odpadów, W trakcie realizacji (stan na listopad 2010 r.) jest budowa hali demontażu odpadów wielkogabarytowych oraz boksów na surowce wtórne. W momencie zapotrzebowania na usługę typu odbiór odpadów remontowo-budowlanych, na terenie ZUO Sp. z o.o. istnieje możliwość lokalizacji punktu gromadzenia odpadów remontowo-budowlanych powstających w gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury, a także w zakładach przemysłowych i przekazywanie do odzysku specjalistycznym firmom. Wójt Gminy Stary Dzierzgoń odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym planie gospodarki odpadami i jest zobowiązany także do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu. Ustawa o odpadach, przepisy wykonawcze oraz Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 określają zakres i sposób organizacji systemu monitoringu odpadów. Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, Wójt przedkłada Radzie Gminy i zarządowi powiatu w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. Następne sprawozdanie Wójt złoży do dnia 31 marca 2011 roku, a okres sprawozdawczy będzie obejmował lata 2009 - 2010. W celu nadzoru nad realizacją przyjętego planu przedstawiono wskaźniki, które będą służyć do oceny stopnia realizacji założonych zadań. W celu prawidłowego wdrażania Planu, Wójt będzie kierował jego realizacją: • • • wykorzystanie swoich kompetencji w zakresie gospodarki odpadami (wydawanie decyzji, zarządzeń i postanowień, przyjmowania informacji i prowadzenia kontroli w zakresie przysługujących kompetencji), współpracę ze Starostą Powiatu Sztumskiego, współpracę z Marszałkiem Województwa Pomorskiego, Wojewodą Pomorskim, Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska – realizującymi zadania wynikające z ich kompetencji w zakresie gospodarowania odpadami. Realizacja zamierzonych celów, określonych w Planie dla sektora komunalnego wymaga szeregu działań zarówno pozainwestycyjnych, jak i inwestycyjnych. W latach 2011-2014 na działania związane z gospodarką odpadami przeznaczone zostanie 960 tys. złotych. Środki te będą pochodziły ze źródeł publicznych oraz prywatnych. 3.2. Informacja o powiązaniach Programu z innymi dokumentami Opracowując dokument stosowano się do regulacji prawnych dotyczących gospodarki odpadami, których podstawy zostały zawarte w: • • ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm), ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.). 11 Ponadto, w dokumencie uwzględniono zapisy następujących dokumentów wyższego rzędu: Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) Pierwszy Krajowy plan gospodarki odpadami przyjęty został uchwałą Rady Ministrów Nr 219 z dnia 29 października 2002 r. (M.P. z 2003r. Nr 11, poz. 159) i obowiązywał do 31.12.2006 r. Aktualnie, od 1 stycznia 2007 r., obowiązuje zaktualizowany w 2006 r., tj. Krajowy plan gospodarki odpadami 2010, przyjęty uchwałą Rady Ministrów Nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. (M.P. z 2006 r. Nr 90, poz. 946). Obowiązujący Kpgo 2010 jest dokumentem nadrzędnym w zakresie gospodarki odpadami dla planów opracowywanych na poszczególnych szczeblach administracyjnych. Głównymi celami, zgodnymi z polityką ekologiczną państwa, są: • • • • • • utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB, zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk nie spełniających przepisów prawa, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzanych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce. W dokumencie sformułowano również dodatkowe cele szczegółowe dla poszczególnych grup odpadów. Przyjęte cele szczegółowe w odpadach komunalnych dotyczą: • • objęcia umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej do 2007 roku, zapewnienia objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do końca 2007 r., • zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: − w 2010 więcej niż 75%, − w 2013 więcej niż 50%, − w 2020 więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r., • zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., • zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, do max. 200 do końca 2014 r. Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania odpadów komunalnych wymaga realizacji następujących działań: • • kontrolowania przez gminy stanu zawierania umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych, co skutkować powinno objęciem stosownymi umowami lub decyzjami 100% mieszkańców kraju, kontrolowania przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli 12 • • nieruchomości – ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów, doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych. prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania poszczególnych frakcji odpadów komunalnych: odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury (w tym opakowań, gazet, czasopism itd.), odpadów opakowaniowych ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzyw sztucznych i metali, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów (farb, rozpuszczalników, olejów odpadowych, itd.), odpadów budowlano-remontowych. Podstawowym założeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma być system rozwiązań regionalnych, w których uwzględnione będą wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 „Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016" (dalej: PEP) bierze pod uwagę zobowiązania wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Przy jej opracowywaniu uwzględniono nie tylko strategiczne i programowe dokumenty rządu Rzeczpospolitej Polskiej, ale także Wspólnoty Europejskiej. Polska polityka ekologiczna opiera się na konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju. W zakresie gospodarki odpadami, PEP ustanowiła następujące cele średniookresowe do 2016 r.; • • • • • • • utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowań, dłuższe okresy życia produktów itp.), znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja, sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko, eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów, pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji, takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. PEP wskazuje, że aby osiągnąć cele średniookresowe konieczne jest w latach 2009 – 2012: • • • • • zorganizowanie banku danych o odpadach (do końca 2009 r.), reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (do końca 2009 r.), zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które można poddać procesom odzysku, finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i recyklingu odpadów, a także wspieranie wdrożeń nowych technologii w tym zakresie, dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do końca 2009 r.), 13 • • • • • • wprowadzenie rozwiązań poprawiających skuteczność systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów, finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe), realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowań, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych, wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów, dokończenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów (do końca 2010 r.). Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 - 2032 Obowiązujący od 2002 roku „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski” został znowelizowany i zastąpiony nowym dokumentem, który został przyjęty przez Radę Ministrów w marcu 2010 r. pod nazwą „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032”. W Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 utrzymane zostały następujące cele: • • • usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest; minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych powodowanych kontaktem z włóknami azbestu; likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko. Cele te osiągane będą przez realizację wzajemnie uzupełniających się zadań, na trzech poziomach (centralnym, wojewódzkim i lokalnym: powiatowym i gminnym), finansowanych ze środków prywatnych i publicznych, w tym ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji Ministra Gospodarki. Program przewiduje zgrupowanie zadań w pięciu blokach tematycznych: 1. Zadania legislacyjne; 2. Działania edukacyjno-informacyjne obejmujące: działania skierowane do dzieci i młodzieży, szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej, opracowywanie materiałów informacyjnych i edukacyjnych, ocenę i promocję technologii unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych, organizację krajowych i międzynarodowych szkoleń, seminariów, konferencji, kongresów i udział w nich; 3. Zadania w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest obejmujące: usuwanie wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych, oczyszczanie terenów nieruchomości, oczyszczanie obiektów użyteczności publicznej, miejsc publicznych, terenów byłych zakładów produkujących wyroby zawierające azbest, budowę składowisk odpadów azbestowych oraz budowę instalacji i urządzeń do unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych, zadania wspierające, w tym wsparcie finansowe opracowywania programów usuwania wyrobów zawierających azbest oraz oczyszczania terenów z azbestu na wszystkich szczeblach; 4. Monitoring realizacji Programu w postaci elektronicznego Systemu Informacji Przestrzennej monitoringu procesu usuwania wyrobów zawierających azbest; 14 5. Działania w zakresie oceny narażenia i ochrony zdrowia, w tym działalność Ośrodka Referencyjnego Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem. Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 oraz jego Aktualizacja z dnia 26 października 2009 r. W Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 określono cel główne i szczegółowe dla odpadów komunalnych, niebezpiecznych i pozostałych. W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele: • • objęcie 100% mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych, rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej, • eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów, • rekultywacja lokalnych składowisk nie spełniających wymagań ochrony środowiska, które zostaną zamknięte do końca 2009 r., • zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych: - w 2010 r. więcej niż 75%, - w 2013 r. więcej niż 50%, - w 2020 r. więcej niż 35%, wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych na terenie województwa pomorskiego w 1995 r., • rozwój systemów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych; • odzysk energii z odpadów powstających w aglomeracji trójmiejskiej. 4. Stan środowiska (w tym na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem) oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu Plan gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń, którego projekt jest przedmiotem oceny w niniejszej Prognozie, dotyczy całego obszaru gminy. Wyznaczone zadania mające na celu poprawę sytuacji w zakresie gospodarki odpadami obejmują obszar całej gminy. Z tego powodu ocenę stanu środowiska, przedstawiono dla całej gminy Stary Dzierzgoń. Przyjęto tym samym, że cała gmina (choć w różnym stopniu i kierunkach) objęta będzie oddziaływaniem skutków realizacji Planu. Poniżej przedstawiono stan poszczególnych elementów środowiska gminy, które mogą zostać poddane oddziaływaniu w wyniku realizacji Planu gospodarki odpadami. 4.1. Przyroda i krajobraz (w tym lasy) Obszar gminy Stary Dzierzgoń charakteryzuje się szczególnymi walorami krajobrazowymi i przyrodniczymi. Jego niewątpliwymi atutami są zróżnicowane formy ukształtowania powierzchni terenu, a także duża ilość jezior i terenów leśnych. 15 Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń występują różne typy ekosystemów, odmiennych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym. Zalicza się do nich ekosystemy naturalne i półnaturalne, przy czym najważniejsze to: • • • • • • • • • • • • kompleksy leśne, siedliska łąkowe, w tym zespoły roślinności łąk wilgotnych, roślinność pastwisk, siedliska drzewiaste i krzewiaste wzdłuż cieków wodnych, siedliska roślinności przywodnej i bagiennej, zbliżone do naturalnych, alejowe nasadzenia przydrożne, zespoły komponowanej roślinności wysokiej parków i cmentarzy, zespoły roślinne w obrębie zabudowy i na obrzeżach terenów rolnych oraz w strefach przydrożnych, kępowe formacje drzewiaste i krzewiaste towarzyszące zabudowie lub stanowiące skupienia śródpolne, zespoły roślinności okrajkowej, rośliny kultur rolniczych z charakterystycznym składem gatunkowym, zbiorowiska antropogeniczne, roślinność ruderalna, synantropijna. Gmina Stary Dzierzgoń położona jest na skraju dużych kompleksów leśnych o wysokich walorach przyrodniczych. Część gminy położona jest w obrębie ekologicznego obszaru węzłowego o randze międzynarodowej, będącego elementem krajowej sieci ekologicznej ECONET, Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń. Ponadlokalne powiązania przyrodnicze gminy to także okołobałtycki zielony pierścień stanowiący koncepcję osłony ekologicznej Bałtyku oraz skandynawsko-iberyjski szlak przelotu ptaków. Teren gminy zaliczany jest do obszaru Zielonych Płuc Polski. Ogółem, obszary prawnie chronione zajmują na terenie gminy powierzchnię 5 458,3 ha, w tym parki krajobrazowe - 2 640,3 ha, a obszar chronionego krajobrazu - 2 818 ha. Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego wraz ze strefą ochronną W gminie Stary Dzierzgoń występuje północny fragment Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Podstawa prawna utworzenia: rozporządzenie wojewodów: olsztyńskiego (nr 120 z dnia 17 maja 1993 roku) i elbląskiego (nr 8/93 z dnia 18 maja 1993 roku). Rozporządzenia te zostały wykazane jako obowiązujące na obszarze województwa pomorskiego (zarządzenie Wojewody Pomorskiego nr 43/99 z dnia 19 marca 1999 roku w sprawie ustalenia wykazów aktów prawa miejscowego obowiązujących w województwie (Dz. Urz. Województwa Pomorskiego nr 22 z dnia 26 marca 1999 roku, poz. 70). Cała powierzchnia Parku wynosi 25 045 ha (w tym w gminie Stary Dzierzgoń - 2 640,3 ha tj. 10,5%), a powierzchnia otuliny parku wynosi 18 038 ha (w tym w gminie - 1 618,9 ha tj. 9%). Park obejmuje krajobraz młodoglacjalny z dużym udziałem zwartych kompleksów leśnych. Przeważają subkontynentalne grady i bory mieszane. Lasy ciągną się w zachodniej części Parku od okolic Starego Dzierzgonia i Zalewa do Iławy. Silnie rozwinięta jest sieć hydrograficzna. Na obszarze parku i jego otuliny znajdują się 43 zbiorniki jeziorne, o łącznej powierzchni 6 003 ha, z których 50% powierzchni przypada na kompleks najdłuższego w Polsce jeziora Jeziorak (27,5 km). Pod względem florystycznym obszar Parku charakteryzuje się wysoką różnorodnością. Głównym składnikiem są zbiorowiska leśne, znaczny jest udział roślinności wodnej, mniejszy bagienno-torfowej, łąkowej i synantropijnej. Na terenie 16 parku stwierdzono występowanie 187 gatunków kręgowców: 10 gatunków płazów (6 chronionych kumak nizinny, huczek ziemny, ropucha szara i zielona, rzekotka drzewna i traszka zwyczajna), 4 gatunki chronionych gadów (jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata, 135 gatunków ptaków (w tym 116 chronionych) i 32 gatunki ssaków z chronionymi: wiewiórką, łasicą, jeżem, wydrą i prawdopodobnie wilkiem. Świat ornitologiczny to przede wszystkim bielik, orlik krzykliwy, rybołów, kania ruda, kania czarna, trzmielojad, myszołów, krogulec, jastrząb, błotniak stawowy, kobuz oraz inne gatunki umieszczone w wykazie gatunków zagrożonych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt: zielonka, gągoł, kropiatka, bąk, kormoran. Spośród wyróżnionych na obszarze Parku 4 rodzajów stref obejmujących tereny o szczególnych walorach, na terenie gminy Stary Dzierzgoń występują: • • • strefa rezerwatowa R-4 „Witoszewo” – składają się na nią kompleksy leśne otaczające jeziora Gemben i Witoszewskie oraz lasy położone na wschód od jezior Motławskich, strefa przyrodnicza P-1 „Bądze – Biele Błota” w skład której wchodzą tereny leśne wraz z jeziorem Bądze, strefa przyrodnicza P-6 „Jezioro Ewingi” obejmująca na terenie gminy lasy. Ponadto, na terenie gminy znajduje się także strefa buforowa B-1 „Bucznik” w obrębie której położone są pozostałe tereny strefy ochronnej oraz tereny spoza strefy, charakteryzujące się dużą antropopresją i mniejszymi walorami przyrodniczymi. Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń Podstawą prawną utworzenia była Uchwała nr VI/51/85 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Elblągu w sprawie utworzenia Zespołu Parków Krajobrazowych nad Zalewem Wiślanym oraz obszarów chronionego krajobrazu, zaktualizowana rozporządzeniem Wojewody Elbląskiego z dnia 12 lutego 1997 roku. Rozporządzenie to zostało wykazane jako obowiązujące na obszarze województwa pomorskiego (Zarządzenie Wojewody Pomorskiego nr 43/99 z 19 marca 1999 roku w sprawie ustalenia wykazu aktów prawa miejscowego obowiązujących w województwie (Dz. Urz. Województwa Pomorskiego nr 22 z dnia 26 marca 1999 roku, poz. 70). Ustalenia w sprawie OChK zawiera także Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim. Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Dzierzgoń obejmuje strefę doliny rzeki Dzierzgoń i rzeki Dzierzgonki. Obszar chroniony rzeki ma na całej długości charakter przyrzecza w strefie moreny czołowej. W części południowej przeważa rzeźba pagórkowata i falista, w środkowej – wzgórz czołowo morenowych. Jego celem jest ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych strefy dolinnej oraz ochrona biotopu rzek. Powierzchnia całkowita OChK wynosi 4 371 ha, a na obszarze gminy OChK zajmuje on powierzchnię 2 818 ha (14,7% powierzchni ogólnej). Obszar znajduje się także na terenie gmin: Dzierzgoń i Stary Targ. 17 Obszar sieci Natura 2000 - Lasy Iławskie Na terenie gminy znajduje się część obszaru sieci Natura 2000 - (kod obszaru PLB 280005) Lasy Iławskie. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 24 604,2 ha, w tym na terenie gminy Stary Dzierzgoń 2 601,7 ha. Obszar został powołany Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z dnia 21 października 2004 r.). Obszar Lasy Iławskie jest dużym kompleksem leśnym (60% powierzchni zajmują drzewostany ponad 40letnie), obejmujący także tereny bagienne rozproszone po całym obszarze. Rzeźba terenu została ukształtowana w czasie zlodowacenia bałtyckiego (morena czołowa, rynny polodowcowe i sandry). Występuje tu 31 jezior, o zróżnicowanej wielkości (od 0,5 do 163 ha), reprezentujących wszystkie typy troficzne. Na terenie ostoi dominują drzewostany bukowe i sosnowe. W bezodpływowych zagłębieniach terenu, o wysokim poziomie wód gruntowych, rosną bory bagienne i lasy olszowe. Obok leśnych, wodnych, bagiennych i torfowiskowych zbiorowisk roślinnych występują tu różnorodne zbiorowiska segetalne. Obszar ten jest ostoją ptasią o randze europejskiej E 16. Występuje tu co najmniej 29 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla rybołów (PCK) - co najmniej 2%-3% populacji krajowej (C6), bielik (PCK) - co najmniej 2% populacji krajowej (C6), gągoł - co najmniej 2% populacji krajowej (C3) oraz co najmniej 1% populacji krajowej (C3,C6) następujących gatunków ptaków: kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), podgorzałka (PCK), podróżniczek (PCK), trzmielojad. W stosunkowo wysokiej liczebności (C7) występuje bocian czarny, orlik krzykliwy (PCK), żuraw, rybitwa czarna. Ostoja jest ważna dla ochrony dobrze zachowanych siedlisk buczyny (pomorskiej i kwaśnej), zboczowych lasów klonowo-lipowych oraz grądu subatlantyckiego. Liczne są także płaty łęgów jesionowo-olszowych. Obszar ważny dla ochrony bobra i wydry. Warto też podkreślić bogatą florę roślin naczyniowych (790 taksonów) z licznymi gatunkami rzadkimi i ginącymi w skali Polski oraz gatunkami prawnie chronionymi (32). Pomniki przyrody Na terenie gminy ustanowiono 12 pomników przyrody, będących cennymi okazami dendroflory. Podstawą prawna ustanowienia było rozporządzenie Wojewody Elbląskiego nr 6/96 z dnia 25 czerwca 1996 roku i nr 13/98 z dnia 28 grudnia 1998 roku. Większość z pomników przyrody znajduje się na terenach leśnych. Dziewięć z nich stanowią dęby szypułkowe o obwodzie pni od 3,07 do 4,5 m i wysokości od 20 do 25 m, znajdujące się na terenie Nadleśnictwa Susz, Leśnictwo Mortąg. Pozostałe pomniki przyrody to: świerk pospolity (o wysokości 35 m, położony w Milikowie przy zabudowaniach p. Ryszarda Bajora), lipa drobnolistna (o wysokości 28 m, położona w Starym Dzierzgoniu, po prawej stronie szosy do Susza, 100 m przed cmentarzem komunalnym) i sosna wejmutka (o wysokości 32 m, położona na terenie Nadleśnictwa Susz, Leśnictwo Królewskie). Świat zwierząt reprezentowany jest na terenie gminy przez szereg gatunków lądowych i wodnych. Należą do nich: • • Ptaki – bąk, bączek, orlik krzykliwy, kanai ruda i czarna, rybołów, żuraw, kropiatka, zielonka, samotnik, dzięcioł średni i duży, zielonosiwy, muchołówka białoszyja, muchołówka mała, podróżniczek, orlik krzykliwy, zimorodek, zięba, perkoz, wróbel, mazurek, szpak, kos, sikorka, sierpówka, bocian biały, czapla siwa, jaskółka dymówka, jaskółka oknówka, pliszka, sroka, jastrząb, myszołów, błotniak stawowy, pustułka, sowa, łyska, kruk, wrona, sójka, gil, trznadel, makolągwa, szczygieł, szpak, słowik, skowronek, kuropatwa, jerzyk, kukułka, bażant Ryby – lin, leszcz, węgorz, szczupak, oko, karaś, płoć 18 • • • Płazy – żaba trawna, jeziorkowa, moczarowa, śmieszka, rzekotka drzewna, ropucha szara i zielona, traszka grzebieniasta i zwyczajna, kumak nizinny, grzebieniuszka Gady – żmija, zaskroniec, padalec, jaszczurka zwinka, żyworódka Ssaki – zając, sarna, jele, dzik, lis, kuna, borsuk, nietoperz, kret, mysz domowa, mysz badylaraka, nornica, jeż, jenot, wiewiórka Zasoby leśne, obok wybitnego znaczenia przyrodniczego, posiadają także znaczenie gospodarcze, wynikające przede wszystkim z faktu, że są rezerwuarem dla pozyskiwania drewna i runa leśnego. Lasy mają również duże znaczenie dla turystyki i rekreacji., odgrywają istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych oraz stanowią schronienie i środowisko życiowe dla wielu rzadkich już przedstawicieli fauny i flory. Grunty leśne na terenie gminy Stary Dzierzgoń zajmują obszar o powierzchni 4 723,9 ha, a same lasy 4 604,1 ha. Na przestrzeni ostatnich 8 lat powierzchnia zalesiona na terenie gminy zwiększyła się o 282 ha (w 2002 r. wynosiła 4 442,2 ha). Najwięcej zalesień przeprowadzono w 2006 r. - 46,6 ha, a także w 2002 r. - 32,0 ha i 2005 r. - 27,0 ha. W 2009 r. zalesiono 5,5 ha gruntów. Grunty leśne publiczne zajmowały w 2009 r. powierzchnię 4 523,4% (95,7% wszystkich gruntów leśnych w gminie) - w całości należały do Skarbu Państwa. Grunty leśne prywatne zajmowały powierzchnię 200,5 ha. Ich powierzchnia zwiększyła się od 2002 r. o blisko 70 ha. Wskaźnik lesistości dla gminy wynosi 24,8% (w 2002 r. - 23,2 %) i jest nieznacznie niższy od wskaźnika lesistości kraju, który wynosi 29%. Lasy w obrębie omawianej jednostki administrowane są przez Nadleśnictwo Kwidzyn (90,54 ha) i Nadleśnictwo Susz (pozostała powierzchnia). Rozmieszczenie lasów na terenie gminy jest nierównomierne – centralna i północno – wschodnia część gminy nie posiada większych kompleksów leśnych, a większy kompleks lasów występuje w części południowej gminy. Dwa mniejsze kompleksy leśne znajdują się w zachodniej części obszaru. 4.2. Wody powierzchniowe i podziemne Wody powierzchniowe Wody na terenie gminy odprowadzane są do Zalewu Wiślanego. Obszar gminy jest położony w zlewniach następujących cieków wodnych: Tabela 1. Powierzchnia zlewni Zlewnia Powierzchnia zlewni w gminie Rzeki Dzierzgoń bd Rzeki Liwy 13 km2 Rzeki Drwęcy 6,5 km2 Rzeki Brzeźnicy 5,8 km2 Główna rzeką na terenie gminy jest Dzierzgoń. Przez obszar gminy przepływają także rzeki: Nowa Dzierzgonka i Stara Dzierzgonka. Tabela 2. Cieki powierzchniowe na terenie gminy Stary Dzierzgoń Nazwa cieku Długość cieku w gminie Rzeka Stara Dzierzgonka 6,65 19 Nazwa cieku Rzeka Nowa Dzierzgonka Rzeka Dzierzgoń Długość cieku w gminie 16,65 25,68 Rzeka Dzierzgoń (z niem. Sorge, zwana także Dzierzgonką) bierze swój początek na wysokości 125 m n.p.m. na Pojezierzu Iławskim i uchodzi do jeziora Druzno. Rzeka przepływa przez obszary Pojezierza Iławskiego i depresję Żuław. Od strony południowej do rzeki Dzierzgoń na terenie gminy wpadają lewostronne jej dopływy: w Myślicach i w Starym Mieście. Rzeka pełni rolę osi hydrograficznej na omawianym obszarze. Jest jednocześnie południowym fragmentem koncentrycznego układu odwodnienia z ośrodkiem w jeziorze Drużno. Rzeka jest żeglowna na odcinku około 15 kilometrów, do miejscowości Bągart. Rzekę Dzierzgoń można - ze względu na jej charakter - podzielić na dwa odcinki. Odcinek wysoczyznowy, kręty o szybkim przepływie i dużym spadku. Poniżej miasta Dzierzgoń rzeka wyrównuje swój bieg i znacznie zmniejsza prędkość przepływu, stając się typowym ciekiem nizinnym płynącym w wałach przeciwpowodziowych. Długość rzeki wynosi 45 km, a na terenie gminy - 25,68 km. Jeziora na terenie gminy Stary Dzierzgoń zajmują obszar 221,9 ha, przy czym ich powierzchnia jeszcze w XIX wieku była znacznie większa. Wiele jezior zostało osuszonych podczas prac melioracyjnych w ten sposób powstały rozległe obszary łąkowe np. za zachód od Mortąga tzw. Mortąskie Łąki. Aktualnie na terenie gminy Stary Dzierzgoń zlokalizowane są następujące jeziora: • • • • • jezioro typu rynnowego Mołtawa Wielka w Przezmarku – powierzchnia jeziora wynosi 45,2 ha, maksymalna głębokość 7,5m, średnia głębokość 3,3 m. Z jeziora wypływa rów, prowadzący wodę do rzeki Dzierzgonki. jezioro Mołtawa Mała zajmuje powierzchnię 13,7 ha, jego maksymalna głębokość wynosi 12,4 m zaś średnia głębokość to 3,6 m. jezioro Bądze położone jest w miejscowości Bądze, ma powierzchnię 149,9 ha, przy długości 3 km i szerokości 750 m. Maksymalna głębokość jeziora wynosi 6,7 m, średnia głębokość 2,5 m, a linia brzegowa ma długość 5,8 km. Z jeziora Bądze wypływa rów prowadzący wodę do rzeki Liwy. Otoczenie akwenu stanowią głównie lasy, jedynie przy wsi Bądze znajdują się podmokłe pola i łąki. jezioro Gemben położone w lesie koło miejscowości Bucznik, powierzchnia jego wynosi 15,6 ha, maksymalna głębokość 6 m, a średnia 3,1 m jezioro Witoszewskie położone na granicy z gminą Zalewo posiada linię brzegową styczną na długości ok. 200 m do granicy gminy Stary Dzierzgoń. Powierzchnia jeziora wynosi 63,8 ha, a maksymalna głębokość 12,2 m. Stan czystości wód powierzchniowych Cieki i jeziora na obszarze gminy są wodami powierzchniowymi o szczególnej wrażliwości na zanieczyszczenia ze względu na niewielkie przepływy. W 2008 r. i 2009 r. nie badano stanu czystości jezior oraz rzek płynących przez teren gminy. Badane przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Malborku wody jezior służących jako kąpieliska uznano za nadające się do eksploatacji. Wody kąpieliska na jeziorze Mołtawa w Przezmarku dopuszczono warunkowo do kąpieli ludności. 20 Stan czystości osadów wodnych jezior i rzek Osady o wysokiej zawartości substancji szkodliwych mogą być źródłem wtórnego zanieczyszczenia wód, w wyniku ich przemieszczania się na skutek powodzi czy działalności człowieka. Na terenie gminy Stary Dzierzgoń badania osadów dennych jeziora Mołtawa, pod kątem zawartości metali i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych – WWA, zostały wykonane przez Centralne Laboratorium Chemiczne Państwowego Instytutu Geologicznego na zlecenie PIOŚ. W badanych osadach zawartość metali przedstawiała się następująco: • • • • kadm w osadach jeziora Mołtawa 1 – 2 ppm, ołów w osadach jeziora Mołtawa 50 – 100 ppm rtęć w osadach jeziora Mołtawa 0,2 – 0,5 ppm cynk w osadach jeziora Mołtawa 100 – 200 ppm Otrzymane stężenia przewyższały poziom tła geochemicznego otrzymany na podstawie bada osadów innych jezior położonych na obszarze powiatu sztumskiego. Wody podziemne Warstwami wodonośnymi głównego poziomu użytkowego na obszarze gminy są osady czwartorzędowe. Czwartorzędowy poziom wodonośny Miąższość osadów czwartorzędowych na terenie gminy wynosi od 85 do 250 m. Na czwartorzędowy poziom wodonośny składają się 2 warstwy wodonośne: • • górna plejstoceńska warstwa wodonośna występuje w serii piasków wodnolodowcowych młodszych zlodowaceń północnopolskich, w obrębie ciągłego kompleksu piaszczysto-gliniastego. Utwory te zalegając na rzędnych od 40 do 60 m n. p. m. składają się z piasków drobno- i średnioziarnistych, miejscami pylastych. Warstwa wodonośna występuje na głębokości od kilku do 30 m. Serię tą, ze względu na łatwość udostępniania i korzystne parametry hydrologiczne, uznano za główną warstwę na obszarze gminy. Warstwa wodonośna jest zasilana bezpośrednio przez opady, dolna plejstoceńska warstwa wodonośna występuje w utworach piaszczystych starszych zlodowaceń, a głównie w osadach interglacjału eemskiego. Zasilanie warstwy odbywa się drogą pośrednią przez wyżej zalegające osady. Zwierciadło wody układa się na obszarze gminy na rzędnych około 50 m n. p. m. i ma charakter napięty. Miąższość warstwy wodonośnej waha się przeważnie w granicach do 5 do 20 m (średnio 12 m). Obie wymienione warstwy wodonośne w obrębie dolin i rynien łączą się tworząc jeden poziom wodonośny. W północno – zachodniej części gminy Stary Dzierzgoń strop poziomu wodonośnego zalega na głębokości około 80 m. Jego wydajność jest stosunkowo niewielka do około 20 m3/h z otworu. W północno – wschodniej części gminy (rejon wsi Tabory, Giślinek, Skolwity, Popity) głębokość stropu warstw wynosi od 80 do 150 m. Wydajność jest wyższa i przekracza 40 m3/h. Wody są średniej jakości i wymagają uzdatniania. W południowej części gminy występuje fragment głównego zbiornika wód podziemnych (GZWP nr 210), iławskiego. Zbiornik jest wieku czwartorzędowego, o średniej głębokości ujęć od 5 do 30 m p.p.t. 21 i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 180 tys. m3/d. Na obszarze zbiornika dominują wody klasy Ic, o zmiennej zawartości żelaza, miejscami nawet do 5 mg/dm3. Dla zbiornika w roku 1966, w Przedsiębiorstwie Hydrogeologicznym w Gdańsku wykonano dokumentację hydrogeologiczną (decyzja MOŚZNiL nr GK-kdh/BJ/489-6031/98 z dnia 28.06.1998 r.). Jakość wód podziemnych Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń nie ma zlokalizowanych punktów monitoringowych jakości wód podziemnych. Klasyfikację wód przeprowadza się w oparciu o pomiary wykonane w punktach znajdujących się w granicach administracyjnych powiatu sztumskiego, ale poza obszarem gminy. Od 2000 r. znajdują się w powiecie dwa punkty Regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych (106, 107, 108): w Sztumie na ujęciu komunalnym (nr otworów wg użytkownika 8 -Tr i 5A-Q) oraz w Dzierzgoniu na ujęciu komunalnym (nr otworu wg użytkownika 1-Q). Ostatnie badania wykonano w 2009 r. Ocena ogólna jakości wód podziemnych w tych punktach została określona na II klasę jakości. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że wody południowo-wschodniej części powiatu (rejon Przezmarka) zaliczają się do klasy I b, jednak ich jakość nie jest trwała i ulega pogorszeniu w trakcie eksploatacji. Do III klasy tj. wód o złej jakości, wymagających skomplikowanego uzdatniania, zaliczono wody występujące na południowy wschód od miasta Dzierzgonia ze względu na wysoką zawartość amoniaku. Zasadniczo wody piętra czwartorzędowego charakteryzują się wysoką barwą (10–35 mgPt/dm3), odczynem słabo zasadowym, mineralizacją ogólną od 268 do 397 mg/dm3. Twardość ogólna zamyka się w granicach 4,5–7,5 mval/dm3 (woda średnio twarda i twarda), a zawartość siarczanów i chlorków jest nieznaczna. Ujmowane wody podziemne charakteryzują się zróżnicowanymi zawartościami żelaza - na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wody zawierają ponadnormatywne ilości zarówno żelaza (do 5 mgFe/dm3), jak i manganu (do 0,3 mgMn/dm3), w związku z czym wymagają prostego uzdatniania. Państwowy monitoring wód podziemnych zalicza obszar powiatu sztumskiego do stref występowania wód podziemnych o wysokiej jakości, nadających się do wszystkich celów, po niewielkim uzdatnieniu. 4.3. Powierzchnia ziemi Gleba jest wytworem złożonego procesu, zwanego procesem glebotwórczym, na który składają się oddziaływaniu klimatu, skały macierzyste, położenie w rzeźbie terenu i przede wszystkim organizmów żywych – zwierzęcych i roślinnych. Proces ten jest powolny. Z tego względu zasoby glebowe uważa się za praktycznie nieodnawialne, konieczna jest więc ich szczególna ochrona, także ze względu na szybkość procesów degradacji gleby. Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń przeważają gleby brunatne (wyługowane, kwaśne, właściwe), wykształcone z glin i piasków gliniastych. Występują one na 71% użytków rolnych. Drugie w kolejności występowania są mady zalegające na 12% powierzchni użytków rolnych. Pozostały obszar gruntów rolniczych pokrywają czarne ziemie, gleby bagienne, pseudobielice, torfy i gleby glejowe. Wśród kompleksów przydatności rolniczej gleb gruntów ornych wyraźnie przeważa kompleks pszenny dobry (59,6% powierzchni gruntów ornych). Kompleks żytni bardzo dobry zajmuje około 5,4% powierzchni gruntów ornych. Wśród użytków zielonych dominujący jest kompleks średni występujący na obszarze 94,35% powierzchni tych użytków. 22 Urozmaicenie genetyczne gleb na obszarze gminy Stary Dzierzgoń wynika z budowy podłoża. Na zwietrzelinach utworów węglanowych kredy wykształciły się rędziny brunatne i czarnoziemne, w zależności od stopnia uwilgocenia zaliczane do kompleksu pszennego dobrego lub wadliwego. Na podłożu gliniastym lub lessowym wytworzyły się gleby brunatne i czarne ziemie, zaliczane do kompleksu pszennego dobrego i żytniego bardzo dobrego oraz zbożowo-pastewnego mocnego. Na podłożu piasków gliniastych wytworzyły się gleby brunatne i bielicowe, zaliczane do kompleksu żytniego dobrego lub żytnio-ziemniaczanego. W obniżeniach terenu i dolinach rzecznych wykształciły się gleby organiczne torfowe i murszowo-torfowe, gleby bagienne, mady, oraz gleby mineralne wykształcone na piaskach. Obszary te zajmowane są przez użytki zielone. Wskaźnik bonitacji rzeźby dla rolnictwa gminy wynosi 6 w dziesięciopunktowej skali IUNG i wiąże się z: • • • znacznym udziałem gleb ciężkich i bardzo ciężkich do uprawy – 9%, zakwaszeniem gleb – ponad 67% gleb wymaga systematycznego wapnowania, wyraźną przewagą gleb średnich wśród gruntów ornych (III b i IV a) – około 60% powierzchni. Tabela 3. Klasyfikacja bonitacyjna gleb użytków rolnych na obszarze gminy Stary Dzierzgoń Typ Gleby gruntów ornych i sadów Gleby łąk i pastwisk wskaźnika III a III b IV a IV b V VI I II III IV V VI Powierzchnia 552,74 1278,03 1599,39 568,27 382,03 255,32 35,74 14,05 239,04 418,63 130,29 47,30 (ha) Udział w 6,02 13,93 17,43 6,19 4,16 2,78 0,39 0,15 2,60 4,55 1,42 0,51 pow. gminy (ha) Udział w 9,83 22,74 28,45 10,11 10,55 4,54 0,63 0,25 4,25 7,44 2,31 0,84 pow. gr. rolnych (ha) Źródło: Informacje Urzędu Gminy Stary Dzierzgoń Najsłabsze jakościowo gleby zajmują 14,3% powierzchni użytków rolnych i koncentrują się w południowej i południowo – wschodniej części gminy. Obniżona wartość rolnicza jest spowodowana powszechnie występującym zjawiskiem erozji w strefie pagórków moreny czołowej. Badania geochemiczne gleb na obszarze gminy Stary Dzierzgoń nie były prowadzone, natomiast w trakcie realizacji „Atlasu geochemicznego Polski 1:2 500 000” (Lis, Pasieczna 1995) przez Państwowy Instytut Geologiczny, wykonano analizy chemiczne 22 próbek gleb z obszaru powiatu sztumskiego. Dla oceny zanieczyszczenia gleb zastosowano wartości dopuszczalne stężeń określone w Załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165 z dnia 4 października 2002 r., poz 1359). Klasyfikacja próbek gleb z terenu powiatu sztumskiego w oparciu o w/w Rozporządzenie wykazała, że oznaczone ilości metali we wszystkich próbkach są niższe od dopuszczalnych wartości stężeń dla grupy A. Przy sumarycznej klasyfikacji stosuje się zasadę zaliczenia gleby do danej grupy, gdy zawartość przynajmniej jednego pierwiastka przewyższa górną granicę wartości dopuszczalnej w grupie. Sumaryczna klasyfikacja wskazuje, że 100% badanych gleb z obszaru powiatu Sztum należy do grupy A (standard obszaru poddanego ochronie). Przeciętna zawartość oznaczonych pierwiastków w glebach powierzchniowych powiatu sztumskiego jest bardzo zbliżona do ich przeciętnej zawartości w glebach z obszarów niezabudowanych Polski. 23 Zdecydowana większość gleb obszaru powiatu wykazuje odczyn kwaśny (<6,7) lub obojętny (6,7-7,4). Gleby o odczynie kwaśnym (typowym dla większości gleb warstwy powierzchniowej z obszaru Polski) występują przede wszystkim w południowej części obszaru powiatu. Na obszarze gminy Stary Dzierzgoń występują wyłącznie surowce czwartorzędowe. Obszar zbudowany jest z pokładów glin zwałowych wysoczyzny morenowej i utworów wodnolodowcowych, głównie piaszczystych obszarów sandrowych. Liczne wzgórza morenowe, które mogłyby dostarczyć materiału piaszczysto-żwirowego przykryte są glinami zwałowymi, które powodują zaglinienie i zapylenie kruszywa naturalnego. W systemie ewidencji zasobów złóż kopalin „MIDAS”, na obszarze gminy Stary Dzierzgoń zarejestrowane są 4 złoża kruszywa naturalnego. Złoża występują pod niewielkim nadkładem i są eksploatowane systemem odkrywkowym, co zwłaszcza przy złożach o dużej powierzchni ma znaczny wpływ na środowisko przyrodnicze. Tabela 4. Zestawienie złóż w gminie Stary Dzierzgoń (stan zasobów według systemu gospodarki i ochrony bogactw mineralnych „MIDAS”, 2010 r.) Lp. Nazwa złoża Kopalina Stan zagospodarowania 1 2 3 Zasoby w tys. Mg geologiczne przemysłowe Wydobycie bilansowe Dzierzgoń III KN (pż) R 233 233 Dzierzgoń-Minięta I KN (pż) R 223 Dzierzgoń-Stare KN (pż) Z 288 – Miasto 4 Dzierzgoń-Stare KN (pż) E 697 214 Miasto II źródło: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, 2010 r. – – 35 4.4. Powietrze atmosferyczne Na terenie gminy nie prowadzi się własnych pomiarów zanieczyszczeń powietrza, nie ma też stanowisk pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska ani Wojewódzkiej i Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej. W celu scharakteryzowania stanu aktualnego w zakresie jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy Stary Dzierzgoń odniesiono się do „Rocznej oceny jakości powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2009 rok” sporządzonej przez WIOŚ w Gdańsk. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (art. 89) Wojewódzki Inspektor ochrony Środowiska w terminie do 31 marca każdego roku dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref. Począwszy od marca 2008 roku zmieniła się część przepisów dotyczących przeprowadzania oceny jakości powietrza. Uchylone zostało m.in. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz.U.02.87.796). Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.08.47.281). Również w marcu 2008 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Środowiska 24 z dnia 6 marca 2008 roku w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U.08.52.310). Na mocy ww. rozporządzenia powiat sztumski znalazł się w strefie malborsko-sztumskiej o kodzie PL.22.07.z.03. W skład strefy wchodzą powiaty: nowodworski, malborski, sztumski. Wyjątek stanowi podział stref dla ozonu O3, w odniesieniu do którego powiat sztumski zaliczony został do strefy pomorskiej o kodzie PL.22.w.ba.00. Badania powietrza prowadzone są na stacjach: Malbork ul. Konopnickiej, Malbork ul. Mickiewicza, Nowy Staw, Nowy Dwór Gdański. Podobnie jak w latach poprzednich, klasyfikacja stref przeprowadzana jest oddzielnie dla dwóch grup kryteriów: ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin, a otrzymane wyniki opisywane są w trzech klasach: Tabela 5. Klasy stref dla poziomów dopuszczalnych oraz poziomów docelowych Poziom stężeń Klasa strefy Wymagane działania Nie przekracza poziomu A dopuszczalnego, nie przekracza poziomu docelowego Mieści się pomiędzy poziomem B Marszałek Województwa dopuszczalnym a poziomem informuje właściwego ministra dopuszczalnym powiększonym o działaniach podejmowanych o margines tolerancji na rzecz zmniejszenia odpowiedniej emisji (POŚ art. 91 ust.4) Przekracza poziom C Sejmik województwa w dopuszczalny powiększony o terminie 15 miesięcy uchwala margines tolerancji lub program ochrony powietrza przekracza poziom docelowy (POŚ art. 91 ust. 3,5) Tabela 6. Klasy stref dla celów długoterminowych Nie przekracza poziomu celu D1 długoterminowego Przekracza poziom celu D2 Wpisanie osiągnięcia celów długoterminowego długoterminowych do wojewódzkiego programu ochrony środowiska (POŚ art. 91a) przy czym: poziom dopuszczalny to standard jakości powietrza, określa on poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym terminie i który po tym terminie nie powinien być przekraczany; poziom docelowy to poziom, który ma być osiągnięty w określonym czasie za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych; poziom ten określa się w celu zapobiegania lub ograniczenia szkodliwego wpływu danej substancji na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość; poziom celu długoterminowego to poziom substancji, poniżej którego bezpośredni szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi lub środowisko jako całość jest mało prawdopodobny; poziom ten ma być osiągnięty w długim okresie czasu, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie może być osiągnięty za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych. 25 Poniżej przedstawiono wyniki zbiorczej klasyfikacji strefy malborko-sztumskiej oraz pomorskiej ze względu na poszczególne zanieczyszczenia pod kątem ochrony zdrowia. Tabela 7. Klasyfikacja strefy malborsko-sztumskiej pod kątem ochrony zdrowia w 2009 roku Nazwa strefy Klasy dla poszczególnych zanieczyszczeń w obszarze strefy SO2 NO2 PM10 Pb C6H6 CO As Cd Ni B(a)P O3 malborsko-sztumska A A A A A A A A A A A Tabela 8. Klasyfikacja strefy pomorskiej z uwzględnieniem parametrów kryterialnych określonych dla ozonu (O3) pod kątem ochrony zdrowia – poziomy docelowe do 2010 r. Nazwa strefy Poziom docelowy dla roku 2010 strefa pomorska A Tabela 9. Klasyfikacja strefy pomorskiej z uwzględnieniem parametrów kryterialnych określonych dla ozonu (O3) pod kątem ochrony zdrowia – poziomy celów długoterminowych (2020 r.) Nazwa strefy Poziom celów długoterminowych (2020 r.) strefa pomorska D2 Tabela 10. Klasyfikacja strefy pomorskiej z uwzględnieniem parametrów kryterialnych określonych dla ozonu (O3) pod kątem ochrony roślin – poziomy celów długoterminowych (2020 r.) Nazwa strefy Poziom celów długoterminowych (2020 r.) strefa pomorska D2 W wyniku rocznej oceny jakości powietrza za 2009 rok dla zanieczyszczeń mających określone poziomy dopuszczalne strefę malborsko-sztumską zakwalifikowano do klasy A (bez przekroczonych standardów emisyjnych). Dla zanieczyszczeń mających określone poziomy docelowe w wyniku rocznej oceny jakości powietrza za 2009 rok obszar strefy otrzymał klasę A według kryterium ochrony zdrowia. Na obszarze całego województwa (strefa pomorska) wystąpiło przekroczenie poziomu celów długoterminowych dla ozonu według kryterium ochrony zdrowia oraz kryterium ochrony roślin. W wyniku klasyfikacji, strefa pomorska otrzymała klasę D2. Podsumowując, jakość powietrza atmosferycznego na terenie Gminy Stary Dzierzgoń jest dobra. Dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń nie są przekraczane. 4.5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu (wariant zerowy) Brak realizacji zapisów Planu gospodarki odpadami prowadzić będzie do znaczącego pogorszenia niektórych elementów środowiska – powierzchni ziemi, w tym gleb, powietrza atmosferycznego oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Realizacja Planu gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń jest częścią większego projektu - stworzenia zintegrowanego systemu gospodarki odpadami w Polsce, a przede wszystkim w Województwie Pomorskim. Brak realizacji działań zapisanych w Planie utrudni realizację kompleksowego systemu gospodarki odpadami w całym regionie. W razie braku realizacji zapisów Planu pojawi się duży problem z zagospodarowaniem odpadów wytwarzanych na terenie gminy Stary Dzierzgoń. Po 2014 roku na terenie każdego województwa będzie mogło funkcjonować jedynie 15 składowisk regionalnych, z lokalizacją wyznaczoną w planie wojewódzkim. 26 Brak minimalizacji odpadów i zaniechanie rozszerzania selektywnej zbiórki, spowoduje, że gmina nie będzie miała możliwości zgodnego z prawem zagospodarowania odpadów lub usługi te będą dużo droższe niż w zaproponowanym w Planie wariancie. W takiej hipotetycznej sytuacji gmina nie wypełni swoich ustawowych zobowiązań (wynikających przede wszystkim z przepisów ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Brak działań w zakresie gospodarowania odpadami nie jest także do zaakceptowania ze względu na: • • • • zapisy Polityki Ekologicznej Państwa i Krajowego planu gospodarki odpadami KPGO 2010, zobowiązań Polski w zakresie gospodarowania odpadami wynikających z akcesji do Unii Europejskiej, wzrastającej świadomości mieszkańców domagających się zmian w zakresie gospodarowania odpadami, czynników ekonomicznych (w tym m.in. znacznymi podwyżkami w zakresie opłat za składowanie odpadów nie przetworzonych). W przypadku nie podjęcia działań w zakresie poprawy stanu gospodarowania odpadami należałoby oczekiwać następujących negatywnych skutków środowiskowych: • • • • • • • brak zbierania wszystkich wytworzonych przez mieszkańców odpadów skutkować będzie powstawaniem większej ilości tzw. "dzikich" wysypisk oraz spaleniem części odpadów w piecach (emisje zanieczyszczeń gazowych, w tym m.in. dioksyn), zbyt mała ilość zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych skutkować będzie wydostawaniem się do środowiska wielu zanieczyszczeń (metale ciężkie, składniki aktywne leków itp.), brak działań zapobiegających wytwarzaniu odpadów (w tym przede wszystkim edukacji ekologicznej) skutkować będzie zwiększaniem się ilości wytwarzanych odpadów, co przy niedostatecznej liczbie instalacji do ich zagospodarowania spowoduje zwiększanie się ilości odpadów składowanych, nieprzestrzeganie przez część przedsiębiorców obowiązków w zakresie gospodarowania odpadami wynikających z aktów prawnych (dotyczy to przede wszystkim obowiązku dokonywania sprawozdawczości) oraz niesprawny monitoring gospodarki odpadami niebezpiecznymi, szczególnie w odniesieniu do sektora małych i średnich przedsiębiorstw skutkowałoby zwiększaniem się ilości odpadów niewłaściwie zagospodarowywanych (np. usuwanie na tzw. dzikie wysypiska), brak działań w zakresie uporządkowania gospodarowaniem wycofanych z eksploatacji pojazdów spowodowałaby, że pojazdy te demontowane byłyby poza stacjami demontażu, co miałoby negatywne skutki środowiskowe (np. zanieczyszczenie wód podziemnych przy warsztatach, usuwanie części na dzikie wysypiska itp.), brak systemu zbierania zużytych opon powodowałby usuwanie opon na składowiska, spalanie ich lub porzucanie na tzw. dzikich wysypiskach, nie wykorzystywanie części odpadów budowlanych skutkowałby zwiększonym poborem surowców pierwotnych w budownictwie (np. kruszywa). Przyjęcie wariantu zerowego i zaniechanie realizacji inwestycji gospodarki odpadami oznaczałoby kontynuację systemu, w którym część odpadów byłaby deponowana w formie nieprzetworzonej na składowiskach lub wprowadzana w sposób nielegalny do środowiska. Generalnie, doprowadziło by to do pogorszenia jakości środowiska na terenie gminy Stary Dzierzgoń. 27 5. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczących obszarów chronionych Do najważniejszych problemów gospodarki odpadami na terenie gminy należą: • • • • • • • • • • • • • • • Brak kompleksowych rozwiązań obejmujących wszystkie grupy odpadów. "Dzikie" wysypiska odpadów stanowią zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchni ziemi. Część odpadów jest nielegalnie spalana w paleniskach domowych, stanowiąc źródło zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Część odpadów niebezpiecznych nie jest wydzielana ze strumienia odpadów komunalnych. W dalszym ciągu niedostatecznie funkcjonuje zbieranie baterii i akumulatorów małogabarytowych. Częstą praktyką usuwania zużytych baterii jest zarówno z gospodarstw domowych jak i podmiotów gospodarczych jest pozbywanie się ich do strumienia odpadów komunalnych. Odpady niebezpieczne wytwarzane w małej przedsiębiorczości handlowo-usługowej w znacznym stopniu trafiają do strumienia odpadów komunalnych. Nierozwiązanym problemem są małe ilości olejów odpadowych powstające w dużym rozproszeniu, głównie w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw i indywidualnych użytkowników. Za najważniejszy problem związany z postępowaniem z pojazdami wycofanymi z eksploatacji uznano tzw. „szarą strefę”, do której zgodnie z szacunkami FORS (Stowarzyszenie Forum Recyklingu Samochodów), trafia 9 z 10 samochodów. Takie postępowanie wynika przede wszystkim z niskiej świadomości ekologicznej właścicieli pojazdów, którzy nie zdają sobie sprawy z ciążących na nich obowiązków lub świadomie je lekceważą. Niedostatecznie rozwinięty jest system selektywnego zbierania zużytych opon, istnieją możliwości techniczne zapewniające odzysk lub unieszkodliwienie (poza składowaniem) całego strumienia wytworzonych odpadów. Brak wiarygodnych i rzetelnych danych dotyczących zbierania sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Odpady z budowy i remontów nie zawsze są zbierane w sposób selektywny, umożliwiający ich zagospodarowanie. Brak systemu selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji. Wzrost cen usług związanych z odbiorem odpadów od mieszkańców spowodowany koniecznością dostosowania się do wymogów obowiązującego prawa, co skutkuje pozbywaniem się tych odpadów w sposób niezgodny z prawem. Uzależnienie odbioru surowców wtórnych od wymagań stawianych przez firmy odbierające. Wciąż niedostateczna świadomość ekologiczna mieszkańców. Niewystarczające sankcje prawne i finansowe dla osób i firm nie przestrzegających zapisów ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie. 28 6. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym albo krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu Dokumenty Unii Europejskiej Podstawowym dokumentem dotyczącym gospodarowania odpadami w Unii Europejskiej jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy. W aktualizowanym Planie gospodarki odpadami zasady te, jako priorytetowe uwzględniono w celach i kierunkach działań. Uwzględniono również, poprzez znowelizowane polskie przepisy oraz zgodność z krajowym planem gospodarki odpadami KPGO 2010 rozporządzenia szczegółowe obowiązujące w UE, w tym dotyczące: • • • Odpadów niebezpiecznych: Dyrektywa 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz dyrektywa 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych zmieniona Dyrektywą Rady 94/31/WE i rozporządzeniem 166/2006. Składowania odpadów: Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (OJ L 182 16.07.1999 p.1). Poszczególnych rodzajów odpadów: - oleje odpadowe - 75/439/EWG, - polichlorowane dwufenyle i trójfenyle PCB/PCT - 76/403/EWG i 96/59/WE, - odpady pochodzące z przemysłowego wykorzystania dwutlenku tytanu 78/176/EWG, 82/883/EWG, 92/112/EWG, - baterie i akumulatory - 91/157/EWG, - rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych - 86/278/EWG - w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji - 2000/53/WE, - opakowania i odpady opakowaniowe - 94/62/WE. Akty prawne Opracowując niniejszy dokument stosowano się do regulacji prawnych dotyczących gospodarki odpadami, których podstawy zostały zawarte w: • • • ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm), ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.), rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U.z 2003 r. Nr 66, poz. 620, z późn. zm.). Problematyka z zakresu gospodarki odpadami regulowana jest również przez niżej wymienione akty prawne: • • ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.); ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.); 29 • • • • • • ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.); ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607 z późn. zm.); ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.); ustawę z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 25 poz. 202 z późn. zm.); ustawę z dnia 27 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1495), ustawę z dnia 24 kwietnia 2009r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U. z 2009r. Nr 79, poz.666) wraz z wydanymi, na podstawie upoważnień w nich zawartych, rozporządzeniami. 7. Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko oraz zabytki Plan gospodarki odpadami jest spisem zamierzeń mających na celu poprawę sytuacji w środowisku związanej z zagrożeniem środowiska odpadami. Założenie tego planu jest bezsprzecznie proekologiczne, natomiast w trakcie realizacji zaplanowanych przedsięwzięć mogą wystąpić pewne oddziaływania na środowisko. W Planie gospodarki odpadami dla gminy Stary Dzierzgoń przedstawiono system gospodarki odpadami, obejmujący zarówno działania inwestycyjne, jak tez pozainwestycyjne (o charakterze organizacyjnym, planistycznym, związanym z edukacją, itp.). Uznano, że część zadań o charakterze pozainwestycyjnym nie ma wpływu na środowisko. Z analizy Harmonogramu rzeczowo-finansowego, który zawiera przewidziane do realizacji zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne na okres czterech lat 2011-2014 wynika, że przewiduje się realizację następujących przedsięwzięć, które mogą potencjalnie oddziaływać na środowisko: • • • • • • Budowa potencjału technicznego w zakresie selektywnego gromadzenia i transportu odpadów Wdrożenie i rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji występujących w strumieniu odpadów komunalnych Inwentaryzacja, likwidacja i rekultywacja tzw. „dzikich wysypisk” w lasach, przydrożnych rowach, parkingach śródleśnych, na terenach niezamieszkałych posesji, itp. Współorganizacja zbierania zużytych urządzeń zawierających substancje zubożające warstwę ozonową z gospodarstw domowych Rozwój systemów zbierania małogabarytowych baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Usuwanie wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia Poniżej przedstawiono matrycę oddziaływania działań i zadań inwestycyjnych wyznaczonych w Planie na poszczególne elementy środowiska. Przyjęto następujące oznaczenia oddziaływań: • • • • • • bezpośrednie - B, pośrednie - P, krótkoterminowe - K, długoterminowe - D, stałe - S chwilowe – Ch 30 • • • • skumulowane - Sk pozytywne + i warunkowo pozytywne (+) negatywne – i warunkowo negatywne (-) brak oddziaływania – 0 Dla określenia skutków realizacji danego przedsięwzięcia/zamierzenia przyjęto następującą skalę oceny: • • • • • • • Wzmacniające – zadanie służy bezpośrednio osiąganiu celów ochrony środowiska. Oczekiwane znaczące zmniejszenie oddziaływań Korzystne – zadanie istotnie zwiększa szansę lub tempo osiągania celów ochrony środowiska. Oczekiwane mierzalne zmniejszenie oddziaływań Potencjalnie korzystne – korzyści środowiskowe spodziewane w wyniku realizacji danego projektu przeważają w sposób jednoznaczny nad ewentualnymi skutkami negatywnymi, jednak ich osiągnięcie nie jest zagwarantowane i wymaga spełnienia dodatkowych warunków. Prawdopodobne niewielkie zmniejszenie oddziaływań Neutralne – nie można zidentyfikować istotnych (znaczących) oddziaływań na środowisko (ani pozytywnych, ani negatywnych). Wpływ na środowisko jest pomijalny Potencjalnie negatywne – koszty/negatywne skutki środowiskowe równoważą lub przewyższają możliwe pozytywy w osiąganiu celów środowiskowych – możliwe jest, przynajmniej częściowe wyeliminowanie negatywnych skutków, pod warunkiem odpowiedniej realizacji celu/działania. Ryzyko okresowego, lokalnego zwiększenia negatywnego oddziaływań Niekorzystne/hamujące – realizacja projektu niesie ze sobą niemożliwe do uniknięcia koszty środowiskowe, przeważające ewentualne (o ile występują) pozytywy w tym zakresie. Prawdopodobne mierzalne zwiększenie oddziaływań Ryzyko konfliktu – realizacja projektu niesie ze sobą niemożliwe do uniknięcia konflikty z wymogami ochrony środowiska praktycznie wykluczając możliwość ich osiągnięcia. Bardzo prawdopodobny, znaczący wzrost natężenia oddziaływań 31 Tabela 11. Matryca oddziaływania na środowisko – przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko wzmacniające 0 wzmacniające Współorganizacja zbierania zużytych urządzeń zawierających substancje zubożające warstwę ozonową z gospodarstw domowych wzmacniające 0 0 0 0 + B D S + B D S + B D S + B D S + B D S 0 0 + B D S 0 0 0 0 0 0 0 + B D S Ludzie 0 32 Klimat 0 0 Zabytki i dobra materialne 0 0 + P D S + P D S 0 0 0 0 + B D S 0 0 0 + B D S + B D S 0 + B D S 0 0 + P D S + P D S 0 + B D S + B D S + B D S + B D S + P D S + B D S 0 Zasoby naturalne wzmacniające 0 Krajobraz Wdrożenie i rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji występujących w strumieniu odpadów komunalnych Inwentaryzacja, likwidacja i rekultywacja tzw. „dzikich wysypisk” w lasach, przydrożnych rowach, parkingach śródleśnych, na terenach niezamieszkałych posesji, itp. Usuwanie wyrobów zawierających azbest wraz z wymianą na nowe pokrycia + B D S + B D S Powierzchnia ziemi 0 Powietrze 0 Woda wzmacniające Rośliny Budowa potencjału technicznego w zakresie selektywnego gromadzenia i transportu odpadów Zadanie Zwierzęta Różnorodność biol. Komponenty środowiska przyrodniczego Natura 2000 Ocena zadania pod względem potencjalnego oddziaływania na środowisko 0 0 Komponenty środowiska przyrodniczego Zasoby naturalne Zabytki i dobra materialne Klimat + B D S 0 0 + B D S 0 + B D S + B D S 0 0 0 wzmacniające 0 0 + B D S 0 0 + B D S 0 + B D S + B D S + B D S 0 0 33 Krajobraz 0 Powierzchnia ziemi Rośliny 0 Powietrze Zwierzęta Rozwój systemów zbierania małogabarytowych baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Rozwój i ujednolicenie systemów zbierania zużytych olejów odpadowych ze źródeł rozproszonych, w tym od ludności Woda Różnorodność biol. wzmacniające Zadanie Ludzie Natura 2000 Ocena zadania pod względem potencjalnego oddziaływania na środowisko Z oceny oddziaływania wpływu planowanych zadań wynika, że wszystkie zadania inwestycyjne Planu będą mieć pozytywny wpływ na poszczególne komponenty środowiska lub nie będą mieć identyfikowalnego (znaczącego) wpływu. Pozytywne oddziaływanie planowanych działań jest następujące: • • • • wyeliminowanie niekontrolowanego usuwania odpadów do środowiska, a tym samym zmniejszenie zanieczyszczenia powierzchni ziemi, wód podziemnych i powietrza, zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów, ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach, co spowoduje zmniejszenie emisji biogazu, usuwanie z odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych pociągnie za sobą poprawę stanu wód podziemnych i powierzchniowych oraz zapewni ochronę powierzchni ziemi. Realizacja Planu będzie miała wpływ przede wszystkim na: • • • • • • • • zwiększenie stopnia obsługi mieszkańców w zakresie zbiórki odpadów zmieszanych i wyeliminowanie niekontrolowane usuwanie odpadów do środowiska; zwiększenie ilości odzysku odpadów (w tym odpadów opakowaniowych) uzyskanych poprzez system selektywnej zbiórki; zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowiskach odpadów oraz wydłużenie czasu ich eksploatacji; ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach; usprawnienie systemu zbiorki odpadów przyczyni się do zmniejszenia liczby „dzikich wysypisk”, co z kolei przyczyni się do ochrony powierzchni ziemi i wód; usuwanie z odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych pociągnie za sobą poprawę stanu wód podziemnych i powierzchniowych oraz zapewni ochronę powierzchni ziemi; usprawnienie zorganizowanego systemu usuwania odpadów budowlanych doprowadzi do poprawy stanu powierzchni ziemi poprzez wyeliminowanie; niekorzystnego oddziaływania składników niebezpiecznych zawartych w odpadach pochodzących z: farb, azbestowych elementów konstrukcyjnych i izolacji, powłok malarskich, itp. Poniżej podsumowano przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko realizacji zamierzeń Planu gospodarki odpadami dla poszczególnych elementów, z uwzględnieniem oddziaływań skumulowanych. Wody powierzchniowe Brak będzie negatywnych oddziaływań. Wystąpi zmniejszenie zagrożenia dla wód powierzchniowych wynikające z ograniczenia emisji (ilości i potencjału zanieczyszczającego) odpadów, które z kolei pośrednio mogłyby zagrażać poprzez emisję odcieków wodom podziemnym i powierzchniowym. Wody podziemne Brak realnych znaczących zagrożeń. Pozytywne oddziaływanie wynika ze zmniejszonej objętości odpadów kierowanych do składowania. Rezygnacja z realizacji Planu skutkowałaby powstaniem zagrożeń wynikających z utrzymywania składowania jako dominującej metody unieszkodliwiania odpadów, które jest technologią stwarzającą największe potencjalne zagrożenia dla wód podziemnych. 34 Powietrze atmosferyczne Brak negatywnych oddziaływań. Pozytywne oddziaływanie można odnotować w zakresie ograniczenia emisji do powietrza wynikającego z ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji. Powierzchnia terenu Brak negatywnych oddziaływań. Przy wariancie zerowym i kontynuacji dotychczasowego sposobu zagospodarowania odpadów w perspektywie kilku najbliższych lat pojawiłaby się konieczność realizacji kolejnych składowisk odpadów w regionie i tym samym zajęcia powierzchni ziemi. Roślinność, zwierzęta, tereny chronione i przyrodniczo cenne Realizacja inwestycji nie będzie miała znaczącego oddziaływania na florę i faunę. Brak negatywnych oddziaływań na formy ochrony przyrody chronione z mocy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 r. Nr 151, poz. 1220). 8. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu Działania podjęte w zakresie gospodarowania odpadami, zgodnie z rozwiązaniami proponowanymi w projekcie Planu, przyniosą zdecydowaną poprawę stanu środowiska przyrodniczego. Proponowane rozwiązania są tak dobrane, aby ich ewentualne negatywne oddziaływanie na środowisko było ograniczone do wielkości niższej od ustanowionych norm. Osiągnięcie tych zamierzeń wiąże się z zastosowaniem zaleceń określonych w Dyrektywach Unii Europejskiej oraz krajowych ustawach i rozporządzeniach. Już sam Plan zawiera zestaw działań, które mają na celu poprawę środowiska. Proponowany sposób postępowania z odpadami został oparty o obowiązujące reguły: • • • • unikanie i minimalizacja powstawania odpadów, zagospodarowanie lub segregacja odpadów u źródła ich powstania, wykorzystanie w recyklingu odpadów mogących zastąpić surowce pierwotne (ewentualne wykorzystanie części biodegradowalnych), unieszkodliwienie odpadów najlepiej z odzyskaniem energii i bezpieczne lokowanie w środowisku odpadów ostatecznych – najlepiej inertnych – obojętnych dla środowiska. Jednym z podstawowych warunków realizacji planu gospodarki odpadami w gminie Stary Dzierzgoń jest włączenie się do udziału w jego realizacji wszystkich mieszkańców gminy. W tym celu, informacje o funkcjonującym na terenie gminy systemie gospodarki odpadami, miejscach gromadzenia odpadów i zbiórki surowców wtórnych docierać powinny nie tylko do mieszkańców, ale również do osób przebywających czasowo bądź przejeżdżających przez gminę, a także osoby przebywająca tutaj czasowo (właściciele działek rekreacyjnych). Szczególnie ważnym problemem do rozwiązania jest przyzwyczajenie mieszkańców do segregacji i usuwania odpadów ze swoich posesji w określony sposób i całkowita likwidacja „dzikich wysypisk” śmieci. 35 Pojemniki do gromadzenia odpadów, w tym dla odpadów niebezpiecznych będą zamykane, oznakowane oraz nadzorowane (aby nie zostały uszkodzone, a odpady zgromadzone w nich nie spowodowały zanieczyszczenia środowiska). 9. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru, w tym także wskazanie napotkanych trudności wynikających z niedostatku techniki lub luk we współczesnej wiedzy Wariant zerowy Nie rozważano wariantu polegającego na niepodejmowaniu żadnych działań ukierunkowanych na poprawę stanu gospodarowania odpadami. Wynika to głównie z diagnozy stanu aktualnego w tym zakresie, która wykazała konieczność wprowadzenia niezbędnych zmian zmierzających do poprawy stanu gospodarowania odpadami, w tym przede wszystkim w gospodarce odpadami komunalnymi. Brak działań w zakresie gospodarowania odpadami nie jest także do zaakceptowania ze względu na: • • • • • zapisy Polityki Ekologicznej Państwa, krajowego planu gospodarki odpadami KPGO 20101, zobowiązań Polskie w zakresie gospodarowania odpadami wynikających z akcesji do Unii Europejskiej, wymogów narzuconych polskim prawodawstwem, wzrastającej świadomości mieszkańców domagających się zmian w zakresie gospodarowania odpadami, czynników ekonomicznych (w tym m.in. znacznymi podwyżkami w zakresie opłat za składowanie odpadów nieprzetworzonych). Plan prezentuje konkretne działania, pozwalające na zminimalizowanie, w pewnych przypadkach nawet wyeliminowanie tego negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko. Brak tych działań skutkować będzie dalszym zanieczyszczeniem środowiska (przede wszystkim jakości wód podziemnych i gruntów). Przyjęcie wariantu zerowego i zaniechanie realizacji działań związanych z wdrażaniem kompleksowego systemu gospodarki odpadami oznaczać będzie powrót do stanu, w którym większa część odpadów jest deponowana na składowiskach lub wprowadzana w sposób nielegalny do środowiska. Zwiększenie ilości składowanych odpadów jest sprzeczne z polityką ekologiczną państwa, a wariant zerowy jest nie do przyjęcia także na zobowiązania Polski w zakresie gospodarki odpadami przyjęte podczas akcesji do Unii Europejskiej oraz szereg wymogów narzuconych w aktach prawnych. Konsekwencją tej opcji byłoby także zwiększenie obciążenia dla środowiska, zanieczyszczenie wód podziemnych i powierzchniowych oraz niekontrolowana emisja gazów cieplarnianych. Generalnie, doprowadziło by to do pogorszenia się jakości środowiska w omawianym regionie. W gospodarce rynkowej wzrastające koszty opłat za emisję odpadów wymuszają minimalizację ich wytwarzania, a w przypadku, kiedy nie udało się uniknąć ich wytworzenia ukierunkowują działania na ich gospodarcze wykorzystanie. Wariant zerowy oznaczałby konieczność systematycznego zwiększania powierzchni składowisk odpadów oraz zwiększenie obciążenia środowiska. Oznaczałby to również prawdopodobnie zwiększenie powierzchni nielegalnie składowanych lub porzucanych odpadów oraz ich niezgodne z prawem spalanie w paleniskach domowych lub na powierzchni terenu. 36 Brak realizacji Planu może w przyszłości wpływać na zwiększenie zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz jakości wód podziemnych. W wariancie bez realizacji Planu nie należy oczekiwać wydatnego podniesienia świadomości ekologicznej społeczeństwa, nie mówiąc już o zmianie modeli konsumpcji. To z kolei przełoży się na wzrost wytwarzania odpadów, które trafiałyby na składowiska. Wariant polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia został wykluczony. Rozwiązania alternatywne Dla większości proponowanych w Planie rozwiązań nie ma alternatywy postępowania. Dotyczy to np. poziomu redukcji odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów czy uzyskiwania odpowiednich poziomów odzysku/recyklingu dla wybranych grup odpadów. Wariant selektywnego zbierania odpadów przewiduje aktywny udział mieszkańców, co pozwala na oszczędność środków i przyspieszenie przekazania odpadów do dalszego przerabiania. Wariant ten powinien być preferowany i realizowany docelowo, wiadomo jednakże, iż dotychczasowe efekty w zakresie selektywnego zbierania przy udziale mieszkańców są niewielkie. Wybór metody (poza składowaniem) uzależniony jest ściśle od warunków lokalnych; o wyborze tym decydują między innymi: • • • • • ilość i jakość odpadów na danym obszarze, dostępność obiektów związanych z zagospodarowaniem odpadów, położonych poza terenem gminy, warunki ekologiczne (rejony chronione z uwagi na występowanie ujęć wodnych, parki krajobrazowe, rezerwaty itp.), warunki ekonomiczne (możliwości finansowe), akceptacja społeczna. 10. Informacje o przewidywanych metodach analizy realizacji projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania Wójt gminy odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w planie gospodarki odpadami i jest zobowiązany także do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu. Ustawa o odpadach, przepisy wykonawcze oraz Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 określają zakres i sposób organizacji systemu monitoringu odpadów. Zgodnie z ustawą o odpadach projekt planu gminnego podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa, zarząd powiatu oraz regionalny zarząd gospodarki wodnej. Organy te udzielają opinii w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną. Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, projekt Planu wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko podlega zaopiniowaniu przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Organ ten wydaje opinię w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii. 37 Działania kontrolne będą z jednej strony źródłem dodatkowych informacji o stanie gospodarki odpadami, z drugiej instrumentem egzekwowania postępowania z odpadami zgodnego z prawem ogólno obowiązującym i miejscowym. Podstawowe informacje o odpadach są gromadzone w bazach danych, prowadzonych przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku oraz Główny Urząd Statystyczny. Najważniejszym zadaniem jest usprawnienie systemu ewidencji zebranych odpadów poprzez przestrzeganie i egzekwowanie obowiązku przedkładania informacji (o których mowa w art. 9a ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) przez podmioty zajmujące się odbieraniem odpadów komunalnych od mieszkańców gminy. Do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji, zgodnie z katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych, jest obowiązany każdy posiadacz odpadów, z wyjątkiem osób fizycznych oraz jednostek organizacyjnych, nie będących przedsiębiorstwami, które wykorzystują odpady na własne potrzeby. W przypadku odpadów komunalnych ewidencję muszą prowadzić wszystkie podmioty zajmujące się ich odbieraniem, transportem oraz odzyskiem i unieszkodliwianiem tych odpadów. System ewidencji opiera się na sporządzaniu kart ewidencji odpadów oraz kart przekazania odpadów. Ustawa o odpadach stanowi, że: • • plany gospodarki odpadami wszystkich szczebli podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata, co 2 lata organy wykonawcze opracowujące projekty planów składają sprawozdanie z realizacji planu organom uchwalającym plany (w przypadku gminy Stary Dzierzgoń - Wójt składa sprawozdanie Radzie Gminy). Zaznaczenia wymaga, iż ustawodawca nakreślił nieprzekraczalne ramy czasowe cykliczności oceny i weryfikacji, zaś powinna się ona dokonywać w miarę potrzeby, która to może być stwierdzona na podstawie bieżącego monitoringu i realizacji funkcji kontrolnych i nadzorczych. Wójt ma obowiązek składania co 2 lata Radzie Gminy sprawozdania z realizacji planu gospodarki odpadami. Sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, Wójt przedkłada Radzie Gminy i zarządowi powiatu w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego. Następne sprawozdanie Wójt Gminy złoży do dnia 31 marca 2011 roku, a okres sprawozdawczy będzie obejmował lata 2009 - 2010. Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami będzie obejmować: • • • • • ocenę stopnia realizacji określonych w planie celów i kierunków działań, sprawozdanie z wykonanych zadań pozainwestycyjnych i inwestycyjnych, zgodność wykonanych zadań z harmonogramem prac, sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania założonych przedsięwzięć, podsumowanie z wnioskami i ewentualną rekomendacją nowelizacji planu. Podstawą monitoringu realizacji planu jest sprawozdawczość oparta na wskaźnikach odzwierciedlających stan gospodarki odpadami, stan środowiska i presję na środowisko. W celu nadzoru nad realizacją przyjętego planu przedstawiono wskaźniki, które będą służyć do oceny stopnia realizacji założonych zadań. 38 W celu usprawnienia monitoringu i oceny wdrażania proponuje się podjęcie następujących kroków: 1. Weryfikacja przez organy ochrony środowiska wydanych zezwoleń na odbieranie odpadów w aspekcie zgodności z planem gospodarki odpadami. 2. Kontynuacja i wzmożenie kontroli wytwórców odpadów oraz podmiotów posiadających instalacje do unieszkodliwiania tych odpadów w celu stwierdzenia, czy działalność ta nie narusza przepisów ochrony środowiska i jest zgodna z normami oraz zaleceniami. 3. Zapewnienie wysokiej wiarygodności zbieranych danych o gospodarce odpadami poprzez: • • regularne gromadzenie danych, systematyczne aktualizowanie danych. 11. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko Jako „oddziaływanie transgraniczne” określa się "jakiekolwiek oddziaływanie, nie mające wyłącznie charakteru globalnego, na terenie podlegającym jurysdykcji Strony, spowodowane planowaną działalnością, której fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo położona na terenie podlegającym jurysdykcji innej Strony; przy czym "oddziaływanie" oznacza jakikolwiek skutek planowanej działalności dla środowiska z uwzględnieniem: zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, wody, klimatu, krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo wzajemnych oddziaływań między tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla dziedzictwa kultury lub dla warunków społecznogospodarczych spowodowane zmianami tych czynników. Konieczność oszacowania transgranicznego oddziaływania planowanej inwestycji wynika z zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. W pierwszej kolejności uwaga powinna być zwrócona na inwestycje i działalność zlokalizowane blisko granic międzynarodowych, a także bardziej odległe, które mogą powodować powstawanie znaczących oddziaływań transgranicznych daleko od miejsca zlokalizowania inwestycji. W Konwencji podano katalog rodzajów działalności podlegających ocenie pod kątem transgranicznego oddziaływania. Z zakresu gospodarki odpadami zakwalifikowano tam instalacje do usuwania odpadów przez spalanie, obróbkę chemiczną lub składowanie toksycznych i niebezpiecznych odpadów. Planowane na terenie gminy Stary Dzierzgoń sposoby zagospodarowania odpadów nie stwarzają żadnego zagrożenia w aspekcie transgranicznym. 39