Halina T. Szunejko (Australia) - IV Kongres Polskich Towarzystw

HALINA T. SZUNEJKO
SKUPISKA SYBIRAKÓW W AUSTRALII I NOWEJ ZELANDII.
ŚLADY SYBIRAKÓW
Referat
przygotowany na IV Kongres
Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie
4-7 września, 2014
Kraków, Polska Akademia Umiejętności
nO
Wersja robocza
proszę nie cytować bez zgody Autorki
PT
N
W latach 1940–1941 1,7 mln Polaków zostało deportowanych w głąb ZSRR. Śmiertelność
deportowanych była zastraszająca. Ci którzy zostali ocaleni, po amnestii w 1941 roku mieli
możliwość wyjazdu z ZSRR, dzięki wojsku polskiemu, które zorganizowało transporty. Dalsze
przeżycia ludzi ocalonych to Persja, Iran, Indie, Afryka, Nowa Zelandia, Meksyk, Kanada.
RE
S
Sybiracy są rozproszeni po wszystkich zakątkach kuli ziemskiej. Zamieszkali oni na wszystkich
kontynentach. Jedne zgrupowania są większe, a inne mniejsze. Jedne są bardzo aktywne, a inne
mniej zorganizowane. Ten referat namaluje obraz życia Sybiraków, którzy znaleźli się w Australii i
Nowej Zelandii.
N
G
Warto przytoczyć, iż przez wiele lat Sybiracy w Australii nie nazywali się Sybirakami, tylko
Afrykańczykami. Chociaż nazwa Sybiracy została przyjęta, to jednak dalej w wielu miejscach
Sybiracy spotykają się jako Afrykańczycy. Łączą ich przeżycia na Syberii i wieloletnie osiedlenie w
Afryce, Indii, Australii i Nowej Zelandii.
IV
KO
W swoim artykule starałam się opisać życie w obozach uchodźców w Afryce i w Nowej Zelandii
oraz warunki, w jakich kształtowała się nasza polskość. Sprawa polskich szkół w Afryce, w
Australii i w Nowej Zelandii przedstawia, jaką rolę wywierał kościół, szkoła i harcerstwo w
obozach afrykańskich na nasze wychowanie w duchu polskim, jak również w późniejszym
osiedlaniu w Australii i Nowej Zelandii.
Pokazałam także losy Sybiraków w Australii i Nowej Zelandii. Oprócz naszego bliskiego
geograficznego położenia, łączy oba kraje przymusowa zsyłka na nieludzką ziemię i losy na
Syberii. Nowa Zelandia była bardzo zaangażowana w przyjęcie osieroconych dzieci. Natomiast
Australia miała inne kryteria udzielenia miejsca osiedlenia dla uchodźców tj. zaludnienie kraju, bo
w latach 50. XX wieku ludność Australii liczyła tylko 7,5 mln.
Opisuję, jaki wkład Sybiracy i ich dzieci miały na rozwój życia wielokulturowego w Australii i
Nowej Zelandii w czasie ich osiedlenia. W latach naszego osiedlenia Australia miała wielką presję
na asymilację, a nie na integrację wszystkich nowo przybyłych. Po wielu latach jednak Australia
zmieniła swój pogląd i obecnie stosuje model wielokulturowości.
Pomimo że niektórzy Sybiracy mieszkali daleko od Polski i nie mogli wrócić do kraju, jednak
starali się zachować i piastować piękny język polski, polskie tradycje i polską kulturę.
Pytanie: „W jaki sposób można okazać swoją polskość poza Polską”?
IV
KO
N
G
RE
S
PT
N
nO
Ślady Sybiraków to nie tylko widoczne i dotykalne pomniki, groby czy eksponaty, ale również w
jaki sposób Sybiracy przyczynili się do rozwoju i utrzymania polskości na Antypodach.