prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

MPU-ORZ1/5044-8/Sjj/11
9020/13
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„W REJONIE MOSTU KRÓLOWEJ JADWIGI W PAŚMIE RZEKI
WARTY” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR JOANNA ZOMERSKA
MGR INŻ. ANNA MOCZKO – WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE FLORY
WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE AKUSTYKI
MGR KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA
BIEGŁY Z LISTY WOJEWODY WLKP. NR 0006
POZNAŃ, PAŹDZIERNIK 2013 R./GRUDZIEŃ 2013 R.*/CZERWIEC 2014 R.**/KWIECIEŃ 2015 R.***
/PAŹDZIERNIK 2015 R.****/CZERWIEC 2016 R.*****
* PROGNOZA PRZYGOTOWANA DO PONOWNEGO UZGADNIANIA PROJEKTU MPZP Z REGIONALNYM ZARZĄDEM GOSPODARKI WODNEJ
** PROGNOZA PRZYGOTOWANA NA ETAP WYŁOŻENIA PROJEKTU MPZP DO PUBLICZNEGO WGLĄDU
*** ZMIANY W PROGNOZIE WYNIKAJĄ Z UWZGLĘDNIENIA W PROJEKCIE PLANU CZĘŚCI UWAG ZŁOŻONYCH NA ETAPIE WYŁOŻENIA DO PUBLICZNEGO
WGLĄDU
**** ZMIANY W PROGNOZIE WYNIKAJĄ Z UWZGLĘDNIENIA W PROJEKCIE MPZP CZĘŚCI UWAG ZŁOŻONYCH NA ETAPIE PONOWNEGO WYŁOŻENIA DO
PUBLICZNEGO WGLĄDU
***** PROGNOZA UWZGLĘDNIA ZMIANY PROJEKTU MPZP WYNIKAJĄCE Z UWZGLĘDNIENIA UCHWAŁY NR XXVII/376/VII/2016 RADY MIASTA
POZNANIA Z DNIA 5 KWIETNIA 2016 R.
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MPZP
„W REJONIE MOSTU KRÓLOWEJ JADWIGI W PAŚMIE RZEKI WARTY” W POZNANIU
SPIS TREŚCI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
WPROWADZENIE ............................................................................................................................................... 3
1.1.
Informacje wstępne .......................................................................................................................................... 3
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania ........................................................................................................... 3
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania .............................................................................................................. 3
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy ............................................................................................................. 3
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ................................................................ 6
2.1.
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu ............................................................................................ 6
2.2.
Rzeźba terenu .................................................................................................................................................. 7
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe ............................................................................................................ 8
2.4.
Zasoby naturalne .............................................................................................................................................. 9
2.5.
Warunki wodne ................................................................................................................................................ 9
2.6.
Szata roślinna ................................................................................................................................................. 10
2.7.
Zwierzęta ....................................................................................................................................................... 12
2.8.
Gleby ............................................................................................................................................................. 13
2.9.
Klimat lokalny ................................................................................................................................................. 14
2.10.
Obszary cenne kulturowo ................................................................................................................................ 15
2.11.
Jakość powietrza atmosferycznego .................................................................................................................. 15
2.12.
Klimat akustyczny ........................................................................................................................................... 17
2.13.
Jakość wód .................................................................................................................................................... 19
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU
PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE
PRZYRODY ....................................................................................................................................................... 20
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU ....................................................... 23
4.1.
Cel opracowania projektu planu ....................................................................................................................... 23
4.2.
Ustalenia projektu planu ................................................................................................................................. 23
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ................................................................................. 28
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .................................. 30
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I
LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU .............................................. 31
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO ..................................... 34
6.1.
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi ............................................................................................................... 34
6.2.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ....................................................................................... 36
6.3.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną ..................................................................................................... 39
6.4.
Oddziaływanie na szatę roślinną ...................................................................................................................... 39
6.5.
Oddziaływanie na zwierzęta............................................................................................................................. 40
6.6.
Oddziaływanie na ludzi.................................................................................................................................... 41
6.7.
Oddziaływanie na krajobraz ............................................................................................................................. 43
6.8.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe .......................................................................................................... 44
6.9.
Oddziaływanie na klimat akustyczny ................................................................................................................ 44
6.10.
Oddziaływanie na powietrze ............................................................................................................................ 47
6.11.
Oddziaływanie na klimat lokalny ...................................................................................................................... 48
6.12.
Oddziaływanie na dobra materialne ................................................................................................................. 49
6.13.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ..................................................................... 49
6.14.
Oddziaływanie transgraniczne.......................................................................................................................... 50
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ
PRZEPROWADZANIA ....................................................................................................................................... 50
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE MPZP.................................... 50
WNIOSKI ......................................................................................................................................................... 51
STRESZCZENIE................................................................................................................................................. 53
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1. Granica obszaru objętego opracowaniem mpzp na tle ortofotomapy miasta Poznania
2. Hipsometria
3. Szczegółowa mapa geologiczna Polski – fragment ark. 471 Poznań
4. Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki Warty, Obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią
o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%, arkusze 12 i 12a
5. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i w porze nocnej (LN) –
w stanie istniejącym
6. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porze dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i w porze nocnej (LN) –
w stanie istniejącym
7. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania
8. Projekt mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu, MPU 2016 r. – etap procedury
planistycznej – IV wyłożenie do publicznego wglądu
2
1.
1.1.
WPROWADZENIE
Informacje wstępne
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie
rzeki Warty” w Poznaniu.
Plan miejscowy sporządzany jest na podstawie uchwały Nr VII/46/VI/2011 Rady Miasta
Poznania z dnia 22 lutego 2011 r. i dotyczy obszaru zlokalizowanego w centralnej części Poznania.
Analizowany obszar stanowi fragment południowego (dębińskiego) klina zieleni, położony pomiędzy
ul. Królowej Jadwigi a ul. H. Jordana. Powierzchnia obszaru objętego sporządzeniem planu
miejscowego wynosi 29,9 ha.
1.2.
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko1. W myśl
powyższej ustawy, prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument niezbędny
do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1, organ opracowujący
m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego sporządza prognozę oddziaływania
na środowisko.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym 2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
„sporządza projekt planu miejscowego (...), wraz z prognozą oddziaływania na środowisko ”.
Stosownie do tej ustawy, projekt planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane
są instytucjom i organom właściwym do zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także
są przedmiotem społecznej oceny – podlegają wyłożeniu do publicznego wglądu.
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi element procesu sporządzania miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego. Jej głównym celem jest wskazanie przewidywanego wpływu
na środowisko przyrodnicze, jaki może mieć miejsce na skutek realizacji dopuszczonych w projekcie
planu różnych form zagospodarowania przestrzennego. W tym celu, w prognozie ocenia się relacje
pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska
przyrodniczego.
W prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie podlega projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (tekst) wraz z rysunkiem,
stanowiącym załącznik graficzny uchwały. Szczegółowy zakres informacji wymaganych w prognozie
określa art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko. Zgodnie z art. 52 ust. 1 ww. ustawy, informacje zawarte w prognozie oddziaływania
na środowisko muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny,
a także dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu
miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy: Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu pismem
WOO-III.411.274.2011.AK z dnia 15.06.2011 r., Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym
w Poznaniu pismem NS-72/1-150(1)/11 z dnia 27.06.2011 r.
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
 Kaniecki A., Poznań Dzieje miasta wodą pisane , Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa
Przyjaciół Nauk, Poznań 2004,
1
2
tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami
Dz. U. z 2015 r., poz. 199
3





Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1994,
Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia , PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Komitet Fizjograficzny, Poznań 1961,
Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
Wiśniewski J., Przebudowa poznańskiego węzła wodnego zabezpieczeniem przed powodzią
Poznania, Regulacja Warty w Poznaniu, w: Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne
obszarów miejskich, tom II, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej, Sorus Poznań 1995,
Wśród zwierząt i roślin, pod red. J. Wiesiołkowskiego, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo
Miejskie, Poznań 2002.
Materiały kartograficzne:
 mapa zasadnicza z nakładką U (uzbrojenie terenu w infrastrukturę techniczną);
 mapa ewidencyjna w skali 1: 1000,
 mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,
 mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992,
 szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D,
Państwowy Instytut Geologiczny, 1990,
 Studium ochrony przeciwpowodziowej dla rzeki Warty, Obszary bezpośredniego zagrożenia
powodzią o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%, skala 1:10 000, RZGW w Poznaniu,
Ośrodek Koordynacyjno Informacyjny Ochrony Przeciwpowodziowej.
Akty prawne:
 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r.
poz. 1232, ze zmianami),
 Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

(tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami),
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
z 2015 r., poz. 199),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 647,
ze zmianami),
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz.21, ze zmianami),
Ustawa z dnia 14 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie (tekst jednolity
Dz. U. z 2012 r., poz. 391, ze zmianami),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469, tekst jednolity, ze
zmianami),
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, ze
zmianami),
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.

Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.










w sprawie Aktualizacji programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa
Miasto Poznań) w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 508),
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj.
wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509),
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia
Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z 2013 r., poz. 3931),
Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami
Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania
czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin
wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej”,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109),
4




Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690,
ze zmianami),
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego
drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824),
Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG),
Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE).
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
 projekt uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu, MPU
2013, 2014, 2015,
 Uchwała Nr VII/46/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „W rejonie
mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu,
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.,
 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r.,
 Program
ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-2012, Uchwała
Nr LIV/729/V/2009 Rady Miasta Poznania z dnia 12 maja 2009 r.,
 Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012,
 Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2011 r.,
WIOŚ, Poznań, 2012 r.,
WIOŚ, Poznań, 2013 r.,
 Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, WIOŚ, Poznań
2014 r.,
 Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu
diagnostycznego w 2012 r./wg. badań PIG/,
 Opracowanie
ekofizjograficzne
podstawowe
na
potrzeby
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego dla południowego klina zieleni miasta Poznania, mgr
Grzegorz Myśliński, mgr Ewa Tarchalska, mgr inż. Beata Wójcik, Warszawa, sierpień 2006,
 Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp „Kampus Politechniki Poznańskiej w Paśmie Warta” –
Opracowanie dotyczące warunków gruntowo-wodnych w podłożu terenów rozwojowych
Politechniki Poznańskiej w paśmie „Warta w Poznaniu”, GEOPROJEKT – POZNAŃ,
Przedsiębiorstwo Geotechniczne i Geologiczne S.C., Poznań grudzień 2003; „Kampus Politechniki
Poznańskiej „Warta” Opracowanie ekofizjograficzne Część biotyczna do projektu miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego”, prof. dr hab. Janina Borysiak, Poznań 2003,
 Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe na potrzeby mpzp Rejon Ostrowa Tumskiego
w Poznaniu, Postaremczak J., Kościan, sierpień 2005,
 Opracowanie ekofizjograficzne problemowe Poznań-Śródmieście, Geoprojekt – Poznań, Poznań
1986,
 Prognoza
oddziaływania na środowisko dotycząca projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla terenu „Rejon ulicy Bielniki” w Poznaniu, mgr Maria
Mielcarek, mgr Adam Kijowski, Poznań, grudzień 2004,
 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Park nad Wartą” w Poznaniu, mgr J. Łobacz, mgr inż. S. Pyziak, mgr M.
Piernikowski, mgr M. Mielcarek, Poznań, marzec 2008 r.,
 Plan operacyjny ochrony przed powodzią dla Miasta Poznania, Urząd Miasta Poznania, Poznań,
 Analiza zabezpieczenia przeciwpowodziowego Miasta Poznania ze wskazaniem stref zalewowych
dla wód o prawdopodobieństwie wystąpienia p=10% p=1% p=0,5% z wykorzystaniem
matematycznego modelu Mike Flood, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu
Ośrodek Koordynacyjno-Informacyjny Ochrony Przeciwpowodziowej, Poznań 2008.
5
Inne źródła:

wizje terenowe (czerwiec-lipiec 2013 r.),

dokumentacja fotograficzna (MPU, czerwiec-lipiec 2013 r.),

http://www.poznan.pios.gov.pl,

zasoby Systemu Informacji Przestrzennej (przeglądarka ZGiKM GEOPOZ).
Informacje uzyskane z powyższych materiałów oraz obserwacje zebrane podczas wizji
terenowej pozwoliły na opracowanie ogólnej charakterystyki środowiska przyrodniczego omawianego
obszaru – w podziale na jego poszczególne komponenty, w tym: rzeźbę terenu, budowę geologiczną
i warunki podłoża, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, gleby, klimat lokalny.
Na podstawie powyższych materiałów określono również stan środowiska przyrodniczego w zakresie
jakości powietrza, wód i klimatu akustycznego oraz wskazano obecny sposób i stan zagospodarowania
obszaru objętego projektem planu oraz jego najbliższego otoczenia.
Ponadto, w prognozie dokonano analizy i oceny ustaleń projektu planu oraz skutków ich
realizacji dla środowiska przyrodniczego, z uwzględnieniem wpływu na jego podstawowe elementy,
podatności poszczególnych terenów na degradację.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody opisowej,
polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w całość posiadanych
informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska i wskazaniu jakie
potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu. Posłużono się
również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu środowiska jako całości.
Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi uwarunkowaniami
środowiskowymi. Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia
obecny stan dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście – stopień ogólności ustaleń
planu.
2.
2.1.
CHARAKTERYSTYKA ORAZ STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w pasmie rzeki Warty” położony jest
w centralnej części Poznania, na terenie funkcjonalnego śródmieścia miasta. Stanowi on fragment
południowego (dębińskiego) klina zieleni, współtworzącego pierścieniowo-klinowy system zieleni
miasta Poznania.
Granice projektu planu wyznaczają:
 od północy ul. Królowej Jadwigi (wraz z tą ulicą oraz mostem Królowej Jadwigi),
 od wschodu skarpa terasy zalewowej od strony os. Piastowskiego,
 od południa ul. H. Jordana,
 od zachodu ul. Droga Dębińska oraz ul. Piastowska.
W przypadku analizowanego w prognozie obszaru niezwykle istotne jest jego położenie
w strukturze przyrodniczej miasta Poznania. Jak wskazano na początku rozdziału, obszar ten stanowi
cześć południowego klina zieleni, a dokładniej jego początkowy, północy fragment. Kliny zieleni
współtworzą poznański system zieleni miejskiej o charakterze pierścieniowo-klinowym, kształtowany
od lat trzydziestych XX w. Stanowi on ciągłą strukturę terenów zieleni, wykształconych w obrębie
głównych dolin rzecznych, pełniących przede wszystkim funkcje przyrodniczą i rekreacyjną.
Południowy klin zieleni ukształtowany został wzdłuż doliny rzeki Warty. Rozpoczyna się od
terenów położonych w rejonie ulicy i mostu Królowej Jadwigi (a więc terenów objętych granicą
analizowanego projektu mpzp), i ciągnie się ku południowej granicy miasta Poznania, gdzie łączy się
z terenami zieleni w obrębie doliny rzeki Kopel3 – prawobrzeżnego dopływu Warty. Kontynuację
południowego klina zieleni poza granicami miasta Poznania stanowią tereny Wielkopolskiego Parku
Narodowego, z którymi jednak bezpośrednia łączność została przerwana z powodu lokalizacji
w Luboniu zakładów przemysłowych. Południowy klin zieleni obejmuje przede wszystkim tereny zieleni
pełniące istotne funkcje ekologiczne, rekreacyjne i wypoczynkowe, w tym najbardziej wartościowy
kompleks leśny Dębina oraz siedliska nadrzecznych łęgów występujących w obrębie teras zalewowych,
a także tereny zieleni urządzonej, takie jak park im. Jana Pawła II i rodzinne ogrody działkowe.
W jego granicach występują również liczne tereny sportowe, obejmujące m.in. baseny, boiska, korty,
kluby i przystanie wioślarskie, a także mniej liczne tereny mieszkaniowe i inne tereny usługowe (np.
tereny Akademii Wychowania Fizycznego przy ul. Królowej Jadwigi).
3
Rzeka Kopel na obszarze Poznania w różnego rodzaju opracowaniach oraz na mapach bardzo często nazywana jest Głuszynką.
Zgodnie z Rastrową Mapą Podziału Hydrograficznego Polski w granicach miasta Poznania przepływa rzeka Kopel, a właściwa
Głuszynka uchodzi do Kopli w miejscowości Kamionki w gm. Kórnik
6
W granicach projektu planu „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w pasmie rzeki Warty”
znajduje się fragment rzeki Warty – na odcinku między jej 244 a 245 km., a także tereny teras
zalewowych, położonych po zachodniej i wschodniej stronie koryta rzeki, ograniczone wałami
przeciwpowodziowymi. Na koronie zachodniego wału przeciwpowodziowego przebiega ul. Piastowska.
Na terenie teras zalewowych istnieją ciągi piesze oraz dojścia do rzeki Warty. Zarówno przy
zachodnim, jak i wschodnim brzegu rzeki istnieją przystanie wodne, z których korzystają głównie kluby
wioślarskie, funkcjonujące po zachodniej stronie rzeki przy ul. Piastowskiej oraz po wschodniej stronie
w rejonie ul. Wioślarskiej na os. Piastowskim.
W granicach projektu planu znajdują się również tereny sportowo-rekreacyjne, skupione
głównie przy ul. Piastowskiej. Na nich zlokalizowane są zabudowania i urządzenia klubów sportowych,
w tym klubów wioślarskich. Przy ul. Piastowskiej działają również inne obiekty usługowe, w tym m.in.
te powiązane z działalnością sportową – serwis motorowodny. Teren sportowo-rekreacyjny
zlokalizowany jest również przy ul. Droga Dębińska. Jest to teren Akademii Wychowania Fizycznego,
na którym znajduje się m.in. korty tenisowe.
Przy skrzyżowaniu ul. Królowej Jadwigi z ul. Droga Dębińska znajduje się teren usługowy, na
którym obecnie funkcjonuje stacja paliw.
Poniżej znajduje się teren mieszkaniowy. Na nim zlokalizowane są budynki mieszkalne
o charakterze willi miejskich, w tym jeden budynek starszy (z lat dwudziestych XX w.) oraz poniżej
niego kompleks czterech nowych budynków mieszkalnych wielorodzinnych (z 2009 r.).
Na terenie położonym pomiędzy ul. Bielniki (położoną poza granicą projektu mpzp)
a ul. H. Jordana znajduje się zabytkowy teren rekreacyjno-parkowy – tzw. Dziedziniec Miejski „Pod
Słońcem” – na którym znajdują się siedziba i obiekty Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 w Poznaniu.
Obiekt ten zbudowano pod koniec lat dwudziestych XX w. według projektu Jerzego Tuszowskiego.
Stanowi on stosunkowo duży teren, o powierzchni ok. 6,2 ha, o regularnym, kwadratowym kształcie.
W jego północnej części – wzdłuż ul. Bielniki – zlokalizowane są budynki placówki. Poniżej znajduje się
teren zieleni o powierzchni 5,5 ha wraz z regularnie biegnącymi ciągami pieszymi oraz obiektami małej
architektury (fontanną, placem zabaw), a także liczne obiekty sportowe, w tym: korty tenisowe,
boiska do koszykówki, siatkówki plażowej oraz piłki nożnej.
Obsługę komunikacyjną obszaru mpzp zapewniają:
 ul. Droga Dębińska – jednojezdniowa droga klasy zbiorczej,
 ul. Królowej Jadwigi – dwujezdniowa droga klasy głównej z torowiskiem tramwajowym,
 ul. H. Jordana – droga klasy dojazdowej,
 ul. Piastowska – droga klasy dojazdowej.
Przez obszar omawianego projektu planu oraz w jego najbliższym sąsiedztwie przebiegają
również sieci infrastruktury technicznej, w tym:
 magistrale wodociągowe wzdłuż ul. Droga Dębińska, ul. Królowej Jadwigi i mostu Królowej
Jadwigi oraz sieci wodociągowe o znaczeniu lokalnym,
 kolektor ogólnospławny wzdłuż ul. Droga Dębińska,
 kolektory burzowe wzdłuż ul. H. Jordana (do rzeki Warty) i ul. Królowej Jadwigi,
 magistrala cieplna – podziemna – wzdłuż północnej części obszaru projektu planu,
 gazociąg średniego ciśnienia wzdłuż ul. Królowej Jadwigi,
 gazociąg niskiego ciśnienia wzdłuż ul. Droga Dębińska i ul. Bielniki,
 elektroenergetycznie linie kablowe SN,
 stacja transformatorowa 15/0,4 kV na terenie stacji paliw,
 linie telekomunikacyjne.
Otoczenie projektu planu stanowią tereny współtworzące południowy klin zieleni, a wiec
głównie tereny zieleni (park nad Wartą po wschodniej stronie Warty, zieleń terenów zalewowych
wzdłuż rzeki), tereny sportowo-rekreacyjne (zlokalizowane pomiędzy ul. Droga Dębińska a ul. Dolna
Wilda) oraz tereny usługowe (przy ul. Droga Dębińska i ul. Królowej Jadwigi).
2.2.
Rzeźba terenu
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej Kondrackiego4 obszar opracowania mpzp
„W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” znajduje się w obrębie mezoregionu
Poznańskiego Przełomu Warty (315.52), który stanowi odcinek doliny Warty o przebiegu
południkowym, powstały na skutek przekształcenia rynny lodowcowej w dolinę rzeczną, której
towarzyszą terasy. Poznański Przełom Warty oddziela Pojezierze Poznańskie (315.51) od Pojezierza
4
Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994,
7
Gnieźnieńskiego (315.54) i stanowi łącznik pomiędzy Pradoliną Warciańsko-Odrzańską na południu
a Pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką na północy. Przełomowy odcinek doliny Warty jest formą
stosunkowo młodą, której kształtowanie rozpoczęło się w wyniku spływu wód roztopowych w czasie
recesji lądolodu z linii moren czołowych w czasie stadiału poznańskiego 5. Stanowi on część
makroregionu Pojezierza Wielkopolskiego (315.5).
Z kolei zgodnie z podziałem geomorfologicznym Niziny Wielkopolskiej Krygowskiego 6 badany
obszar występuje w obrębie przełomowego odcinka doliny Warty, oddzielającego Wysoczyznę
Gnieźnieńską (IX) na wschodzie od Wysoczyzny Poznańskiej (VIII) na zachodzie.
Obszar mpzp charakteryzuje się nachyleniem terenu w kierunku rzeki Warty, czyli
w przypadku analizowanego obszaru głównie z zachodu na wschód (tylko na niewielkim fragmencie
położonych na prawym brzegu rzeki nachylenie jest ze wschodu na zachód). Obszar mpzp położony
jest w obrębie kilku jednostek geomorfologicznych. Należy tu jednak podkreślić, że współczesne
ukształtowanie powierzchni terenu omawianego obszaru, a także wielu innych terenów położonych
w obrębie doliny rzeki Warty i jej dopływów, różni się znacznie od ukształtowania naturalnego tych
terenów. Rozwój osadnictwa spowodował konieczność przekształcenia pierwotnych elementów
fizjograficznych tych terenów, a zwłaszcza sieci hydrograficznej oraz rzeźby terenu. Efektem
rozległych prac ziemnych było podniesienie powierzchni wielu terenów, w tym również tych
położonych w rejonie obszaru projektu mpzp.
Pierwotnie tereny w granicach opracowania mpzp stanowiły terasę zalewową (tzw. Łąki
Wildeckie), regularnie zalewaną przez wody Warty. W wyniku prac prowadzonych m.in. w celu
wytyczenia nowych szlaków komunikacyjnych (ul. Droga Dębińska, obecnej ul. o. M. Żelazka), a także
udostępnienia terenów nadrzecznych do celów rekreacyjnych i wypoczynkowych, tereny te zostały
podniesione do poziomu ok. 58 m n.p.m., przeciętnie o ok. 3-4 m. W przypadku obszaru projektu
planu największe podwyższenie nastąpiło w północno-zachodniej części planu – w rejonie terenu stacji
paliw oraz terenu zabudowy mieszkaniowej.
Terasy zalewowe obejmują dno doliny rzeki Warty i występują po obu stronach koryta rzeki.
Współczesne terasy zalewowe są znacznie węższe od tych pierwotnych. Ograniczone zostały
sztucznymi wałami przeciwpowodziowymi, przy czym po zachodniej stronie rzeki – na odcinku od
mostu Królowej Jadwigi do ul. Bielniki – trasę wału wbudowano w naturalnie wysoki brzeg rzeki.
Korona lewobrzeżnego wału przeciwpowodziowego znajduje się na wysokości ok. 58-59 m n.p.m.,
natomiast korona wału prawobrzeżnego na wysokości ok. 58 m n.p.m. Powierzchnia terenu teras
zalewowych jest płaska. Wyniesione są na wysokość ok. 53-54 m n.p.m.
Po stronie zachodniej od rzeki w granicy planu znajduje się jeszcze fragment kolejnego
poziomu terasowego – terasy erozyjno-akumulacyjnej niższej, a więc terasy ciągnącej się od wałów
przeciwpowodziowych aż do ul. Dolna Wilda (ulica ta przebiega wzdłuż dolnej krawędzi terasy
nadzalewowej). Teren terasy erozyjno-akumulacyjnej niższej jest również płaski, ale o średniej
wysokości już 58 m. n.p.m.
Mapę hipsometryczną analizowanego obszaru oraz jego otoczenia ilustruje załącznik nr 2.
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Budowa geologiczna analizowanego obszaru jest ściśle związana z jednostkami
geomorfologicznymi. Pod warstwą humusu i gruntów antropogenicznych (nasypów) w podłożu
występują utwory czwartorzędowe i trzeciorzędowe.
Osady czwartorzędowe reprezentują utwory holoceńskie akumulacji rzeczno-bagiennej
i utwory plejstoceńsko-holoceńskie akumulacji rzecznej i wodnolodowcowej, występujące w obrębie
terasy zalewowej i w obrębie terasy erozyjno-akumulacyjnej niższej, wykształcone w postaci serii
piaszczysto-żwirowej. Natomiast utwory trzeciorzędowe reprezentowane są przez osady
górnomioceńskiego zbiornika morskiego, wykształcone w postaci iłów pstrych. Występują w podłożu
całego omawianego obszaru.
Podobnie jak w przypadku budowy geologicznej, rozmieszczenie i rodzaj występujących
gruntów rodzimych jest ściśle związane z wydzielonymi jednostkami geomorfologicznymi. Terasy
zalewowe budują utwory akumulacji rzeczno-bagiennej, a więc piaski rzeczne (różnoziarniste), żwiry
i mułki zastoiskowe z dużą zawartością szczątków organicznych. Miąższość tych utworów przekracza
6 m. Powyżej terasy zalewowej – na terenie pomiędzy wałem przeciwpowodziowym
a ul. Piastowską – zalegają również utwory rzeczno-bagienne, reprezentowane głównie przez utwory
organiczne, takie jak: namuły piaszczyste i pylaste, gytie, lokalnie torfy, z domieszkami gruntów
5
6
Kaniecki A., Poznań Dzieje miasta wodą pisane, Wydawnictwo poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2004
Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. 1 Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.-Przyr., Poznań 1961,
8
mineralnych, głównie różnoziarnistych piasków. Miąższość tych gruntów jest zróżnicowana i waha się
od 0,5 do 4 m. Na zachód od ul. Piastowskiej przeważają mineralne utwory rzeczne, wykształcone
w postaci różnoziarnistych piasków, lokalnie również pospółków i żwirów, często z domieszkami
próchnicy oraz wkładkami i przewarstwieniami gruntów organicznych.
W podłożu całego omawianego obszaru występują utwory trzeciorzędowe, wykształcone jako
iły, iły pylaste, gliny pylaste i pyły, lokalnie z soczewami piasków o zmiennej miąższości.
Na znacznej części omawianego obszaru – od ul. Droga Dębińska do wału
przeciwpowodziowego – grunty rodzime przykryte są gruntami nasypowymi. Są one zbudowane
z przypadkowych gruntów o bardzo zróżnicowanym składzie mechanicznym. W nasypach występują
piaski, glina, grunty organiczne, ale również i domieszki gruzu ceglanego, żużla. Miąższość nasypów
jest bardzo zróżnicowana. Nasypy o największej miąższości występują w północno-zachodniej części
opracowania – w obrębie terenu stacji paliw oraz terenu zabudowy mieszkaniowej.
Generalnie warunki gruntowe panujące na omawianym obszarze są niekorzystne lub mało
korzystne dla zabudowy. Na całym obszarze opracowania nośność gruntów znacznie obniżają lokalnie
występujące grunty organiczne, płytko zalegające wody gruntowe, a także nasypy, które ze względu
na swój bardzo zróżnicowany skład i stan na ogół nie nadają się do posadowienia fundamentów
jakichkolwiek obiektów kubaturowych. Lokalizacja na tych terenach zabudowy wymaga
przeprowadzenia szczegółowych badań geotechnicznych ustalających nośność gruntów.
2.4.
Zasoby naturalne
Na opisywanym terenie nie stwierdzono występowania jakichkolwiek udokumentowanych złóż
i innych zasobów naturalnych.
2.5.
Warunki wodne
Wody powierzchniowe
Obszar opracowania mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w pasmie rzeki Warty” pod
względem hydrograficznym należy w całości do dorzecza rzeki Warty. Położony jest w obrębie
przełomowego odcinka doliny Warty, a w jego granicach znajduje się fragment głównego koryta rzeki
Warty.
Na przestrzeni wieków sieć hydrograficzna rzeki Warty w obrębie śródmieścia Poznania została
silnie przekształcona. W przeszłości sieć ta była bardzo gęsta. Tworzyły ją Warta, jej odnogi,
starorzecza, dopływy, a także tereny podmokłe, okalające wyspy. Wszystkie prace regulacyjne
i porządkowe, prowadzone w obrębie systemu rzecznego Warty na terenie Poznania od czasów
średniowiecznych do lat osiemdziesiątych XX w., miały na celu przede wszystkim zabezpieczenie coraz
to nowych terenów zasiedlanych przez człowieka przed zalewami powodziowymi. W przeszłości
wezbrania powodziowe stanowiły duże zagrożenie i niejednokrotnie powodowały zalewanie Starego
Rynku oraz przybrzeżnych dzielnic. Regularnie zalewane były również tereny objęte granicą projektu
mpzp, a także tereny położone na zachód od ul. Droga Dębińska, stanowiące terasę zalewową rzeki
Warty. Dopiero prace ziemne prowadzone na etapie wytyczania nowych dróg oraz nowych terenów
rekreacyjnych w rejonie Wildy, których efektem było podniesienie poziomu tego obszaru
o 3-4 m (do poziomu ok. 58 m n.p.m.), a także budowa wałów przeciwpowodziowych, uchroniły te
tereny przed corocznymi zalewami.
Rzeka Warta ma długość 808 km i bierze swój początek we wsi Kromołów na Wyżynie
Krakowsko-Częstochowskiej. Pod Kostrzynem w województwie lubuskim uchodzi do Odry w 617,6 km
jej biegu. Dorzecze Warty obejmuje obszar 54 042 km2, w większości stanowiący tereny nizinne ze
znacznym udziałem powierzchni leśnych oraz licznych jezior, które stabilizują przepływ wody
w rzece. W województwie wielkopolskim zlewnia Warty zajmuje powierzchnię ok. 20 580 km2. Przez
Poznań Warta przepływa od ok. 229 km do ok. 253 km swego biegu.
na odcinku pomiędzy 244,85 (na wysokości ul. H. Jordana) a 244,16 km biegu rzeki (most Królowej
Jadwigi). Koryto rzeki na tym odcinku zostało uregulowane, a jego brzegi umocniono betonowymi
płytami. Średni poziom wody w rzece wynosi 52 m n.p.m., a górny załom betonowego umocnienia
koryta sięga 53,2 m n.p.m.
Rzeka Warta charakteryzuje się śnieżno-deszczowym reżimem zasilania, dużą zmiennością
odpływu średniego rocznego i dużą rozpiętością przepływów między minimalnym i maksymalnym.
Obserwacje stanów wód Warty w Poznaniu prowadzone są od 1818 r., początkowo na wodowskazie
na nieistniejącym już moście Chwaliszewskim, a obecnie (od 1927 r.) na wodowskazie znajdującym się
przy moście Św. Rocha. Analiza stanów rzeki Warty na wodowskazie przy moście św. Rocha wskazuje,
że w XX w. całkowite wahania wody w profilu terenu wynosiły 6,1 m, przy czym największe stany
9
przypadły na marzec 1947 r. (56,74 m n.p.m.), natomiast najniższe w grudniu 1959 r ( 50,66 m
n.p.m.)7.
Wody podziemne
Podłoże omawianego w prognozie obszaru zbudowane jest z gruntów o zróżnicowanej
przepuszczalności. Zjawisko przepuszczalności gruntów występuje na całym obszarze zalewowym
doliny Warty, z uwagi na występowanie formacji piaszczysto-żwirowych. Natomiast zachodnia część
obszaru opracowania znajduje się na gruntach nasypowych, gdzie warunki przepuszczalności mogą
być znacznie zachwiane i zróżnicowane. Wśród nasypów wzajemny układ gruntów przepuszczalnych
i słaboprzepuszczalnych jest przypadkowy, natomiast wśród gruntów rodzimych grunty przepuszczalne
w postaci piasków i żwirów podścielone są słaboprzepuszczalnymi iłami, a także występują jako
piaszczyste soczewy wśród iłów.
W obrębie całego omawianego podłoża woda gruntowa wykazuje wyraźny przepływ
w kierunku dna doliny Warty. W podłożu występują dwa poziomy wody gruntowej:
 poziom czwartorzędowy budują grunty piaszczyste w spągowej części nasypów oraz rzeczne
i wodnolodowcowe utwory piaszczysto-żwirowe,
 poziom
trzeciorzędowy budują przewarstwienia i soczewy piasków wśród iłów,
a woda gruntowa tego poziomu posiada zwierciadło napięte o zróżnicowanym, ale dość dużym
ciśnieniu hydrostatycznym; woda ta stwierdzona została lokalnie, tak jak lokalne są soczewy
piasków wśród iłów, a jej zwierciadło stabilizuje się na poziomach zbliżonych do wody
czwartorzędowej.
Woda gruntowa na omawianym terenie występuje na zróżnicowanych głębokościach,
zależnych od usytuowania wysokościowego, rodzaju wodonośca oraz w dużej mierze od poziomu
wody w rzece Warcie. W obrębie teras zalewowych woda gruntowa występuje przy średnich stanach
na głębokościach 0,0-0,5 m p.p.t., natomiast przy stanach wysokich teren jest zalewany8. Woda
występuje w piaszczysto-żwirowych osadach rzecznych, posiada ciągłe zwierciadło swobodne, zależne
od stanu wody w rzece. Na terenach położonych powyżej terasy zalewowej woda występuje
w nasypach i podścielających je rzecznych i wodnolodowcowych utworach piaszczysto-żwirowych.
Zwierciadło wody gruntowej jest swobodne. Przy średnich stanach w rzece Warcie wody gruntowe
występują na głębokościach 1,5-3,0 m p.p.t. Przy długotrwałym wysokim stanie wody w rzece poziom
wody gruntowej podnosi się do 0,5-1,5 m p.p.t.
Rzeka przy niskich i średnich stanach dla wody gruntowej posiada charakter drenujący, przy
stanach wysokich następuje podniesienie się bazy drenażu powodujące utrudnienie przepływu
i podpiętrzenie wody w warstwie wodonośnej. Zasięg wpływu wysokich stanów wody w Warcie na
poziomy wody gruntowej zależny jest od czasu ich trwania.
2.6.
Szata roślinna
Obszar opracowania obejmuje swoim zasięgiem fragment południowego klina zieleni miasta
Poznania. Klin południowy (dębiński) obejmuje szeroki pas doliny Warty położony na południe od
centrum miasta. Klin ten tworzą głównie tereny łąk oraz łęgów. Kliny północny i południowy w zasięgu
doliny Warty wchodzą w skład obszaru dorzecza Warty, należącego do krajowej sieci ekologicznej
ECONET-PL i tworzą odcinek korytarza ekologicznego o znaczeniu krajowym. Ze względu na bogactwo
łąk, bagien i lasów pełni on podstawową rolę w utrzymaniu równowagi ekologicznej w kraju
i w środkowej Europie9.
Na analizowanym w prognozie obszarze szata roślinna reprezentowana jest przez roślinność
towarzyszącą terenom zabudowy mieszkaniowej i usługowej, a także roślinność porastającą terasy
zalewowe.
Stosunkowo największą powierzchnię w obszarze opracowania zajmuje zieleń teras
zalewowych rzeki Warty, występująca między korytem rzeki a wałami przeciwpowodziowymi, zarówno
po zachodniej i wschodniej stronie rzeki. Występuje tu roślinność szuwarowa i trawiasta,
charakteryzująca się stosunkowo dużą różnorodnością. Tereny te są koszone. Występuje tu: perz
właściwy (Agropyron repens), powój polny (Convolvulus arvensis), mniszek pospolity (Taraxacum
officinale), wiechlina roczna (Poa annua), wiechlina łąkowa (Poa pratensis), ostrożeń lancetowaty
7
8
9
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp „Kampus Politechniki Poznańskiej w Paśmie Warta” – „Opracowanie dotyczące
warunków gruntowo-wodnych w podłożu terenów rozwojowych Politechniki Poznańskiej w paśmie „Warta” w Poznaniu”,
GEOPROJEKT – POZNAŃ, Przedsiębiorstwo Geotechniczne i Geologiczne S.C., Poznań grudzień 2003
jw.
Szafrański F., Kurek T., Dolecka A., „Ochrona przyrody w województwie wielkopolskim”, Wielkopolski Informator Przyrodniczy,
Poznań 1998 r.
10
(Cirsium vulgare), komosa biała (Chenopodium album), krwawnik pospolity (Achillea millefolium),
życica trwała (Lolium perenne), rdest ptasi (Polygonum aviculare), ostrożeń polny (Cirsium arvense),
kupkówka pospolita (Dactylis glomerata), wrotycz pospolity (Artemisia vulgaris), kostrzewa czerwona
(Festuca rubra), miotła zbożowa (Apera spica – venti), pokrzywa (Urtica dioica).
W szczelinach płyt ułożonych wzdłuż koryt rzeki Warty, tworzących betonową opaskę
narażoną na zalewanie, stagnację wód i zamulenie, występuje: szczaw nadmorski (Rumex maritimus),
uczep trójlistkowy (Bidens tripartita), rzepicha błotna (Rorippa palustris), rzepicha ziemnowodna
(R. amphibia) oraz uczep amerykański (Bidens frondosa). Bezpośrednio nad betonową opaską lub
w niewielkich szczelinach oddzielających poszczególne płyty, występuje także wierzba trójpręcikowa
(Salix triandra), wiciowa (Salix viminalis) oraz wierzba krucha (Salix fragilis).
Wśród zbiorowisk trawiastych rozwijają się również skupiska drzew i krzewów, takich
gatunków jak: topole (Populus sp.), wierzba biała (Salix alba), wierzba krucha (Saloix fragilis), rzadziej
olsze (Alnus sp.).
Na nieco suchszych zboczach wału przeciwpowodziowego w skupiskach drzew i krzewów
rosną również, poza ww., takie gatunki drzew i krzewów jak: bez czarny (Sambucus nigra), szakłak
(Rhamnus cathartica), głogi (Crataegus sp.) i dereń świdwa (Cornus sanguinea), trzmielina
pospolita (Euonymus europaeus) i klon jesionolistny (Acer negundo).
W północnej części obszaru mpzp – po północnej stronie od terenów klubów sportowych –
istnieje założenie zieleni urządzonej. Do obsadzenia głównych alejek użyto ozdobnych form takich
gatunków drzew jak: lipa (Tilia sp.), platan (Platanus sp.), klon pospolity (Acer platanoides), wiśnia
piłkowana (Prunus serrulata), jarząb pospolity (Sorbus aucuparia). Tereny pośród drzew porośnięte są
trawami.
Na terenie sportowo-rekreacyjnym przy ul. Piastowskiej, na którym znajdują się siedziby
klubów sportowych, zieleń została urządzona w oparciu o gatunki już obecne w dolinie Warty, takie
jak topole (Populus sp.), wierzby (Salix sp.) oraz uzupełniona drzewami takich gatunków jak: jesion
wyniosły (Fraxinus excelsior), klon pospolity(Acer platanoides), klon jawor(Acer pseudoplatanus),
świerk kłujący odm. sinej (Picea pungens f. glauca) i świerk pospolity (Picea abies). Powierzchnie
wokół drzew, na skarpach między boiskami, wokół ścieżek oraz część powierzchni boisk porośnięte są
trawami.
Tereny położone na zachód od ul. Piastowskiej porośnięte są zielenią urządzoną. Największym
z nich jest teren parkowo-rekreacyjny, stanowiący siedzibę Młodzieżowego Domu Kultury
nr 1 w Poznaniu (Dziedziniec Miejski „Pod Słońcem”). Kompleks obiektów sportowo-rekreacyjnych
wkomponowany jest w geometryczne założenie zieleni. Układ kilku krzyżujących się alei drzew dzieli
optycznie całą powierzchnię porośniętą trawnikami na odrębne funkcjonalnie tereny dla
poszczególnych dyscyplin sportowych. Do nasadzeń na tym terenie użyto takich gatunków drzew jak:
lipy drobnolistne (Tilia cordata), klony srebrzyste (Acer saccharinum) i klony pospolite(Acer
platanoides). Drzewa prezentują dobry stan zdrowotny. Obwody pni najstarszych egzemplarzy drzew
sięgają około 180 cm. Brakujące w alejach drzewa są uzupełniane nowymi nasadzeniami tego samego
gatunku. Skarpy wokół terenu porastają drzewa gatunków charakterystycznych dla doliny Warty, czyli
topoli (Populus sp.) oraz wierzb (Salix sp.), a bliżej ul. Droga Dębińska również klonów (Acer sp.),
wiązów (Ulmus sp.) oraz krzewów tawuły (Spirea sp.) i suchodrzewów (Lonicera sp.). Drogę
dojazdową, alejki i place wokół zabudowań Młodzieżowego Domu Kultury porastają bardziej
zróżnicowane gatunkowo kompozycje drzew i krzewów oraz trawniki. Spośród gatunków dominują
drzewa i krzewy iglaste, reprezentowane przez gatunki takie jak: modrzew (Larix sp.), sosna
wejmutka (Pinus strobus), świerk kłujący odm. sinej (Picea pungens f. glauca), cisy (Taxus sp.)
jałowce (Juniperus sp.) i żywotniki (Thuja sp.). Spośród liściastych drzew i krzewów teren zdobią takie
gatunki jak: dąb szypułkowy odm. stożkowatej (Quercus robur f. fastigiata), robinia akacjowa odm.
kulistej (Robinia pseudoacacia „Umbraculifera”) oraz krzewy: bukszpan wieczniezielony (Buxus
sempervirens), trzmielina Fortune’a (Euonymus fortunei), tawuła (Spiraea sp.), forsycja (Forsythia
sp.), jaśminowiec (Philadelphus sp.), pięciornik (Potentilla sp.) itp.
Na terenie zieleni urządzonej przy stacji benzynowej występują duże powierzchnie trawników,
urozmaicone monogatunkowymi pasami z niskich lub płożących się krzewów, takich gatunków jak:
tawuły (Spiraea sp.) berberysy (Berberis sp.), ogniki (Pyracantha sp.) forsycje (Forsythia sp.) i irgi
(Cotoneaster sp.), z domieszką gatunków iglastych takich jak jałowce (Juniperus sp.). Użyto tu
również wąskostożkowych odmian klonu pospolitego (Acer platanoides).
Zieleń na terenie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej założona została na murkach
oporowych, sztucznie wyniesionych ponad pierwotny poziom terenu lub na płycie będącej dachem
podziemnych kondygnacji garażowych. Charakterystyczne dla tego typu rozwiązań architektonicznych
jest użycie kompozycji roślinnych złożonych głównie z iglastych gatunków drzew i krzewów oraz
11
powierzchni trawiastych. W przypadku drzew i krzewów użyto gatunki w przeważającej liczbie
charakteryzujących się wolnym wzrostem, ograniczonymi wysokościami koron lub niskiej bardzo
rozłożystej, wręcz okrywowej, formie.
Zieleń terenu usług sportu i rekreacji AWF tworzą dwa rzędy świerków serbskich (Picea
omorica) od strony ul. Droga Dębińska, rząd siedmiu klonów jaworów (Acer pseudoplatanus)
z dosadzoną do niego jedną lipą drobnolistną (Tilia cordata), rosnące przy północnej krawędzi
wewnętrznej drogi biegnącej przez teren AWF, oraz kilka skupisk krzewów. Zieleń wysoką otaczają
trawniki. Wyżej wymienione klony jawory (Acer pseudoplatanus) tworzą duże korony, są w dobrym
stanie zdrowotnym i osiągają obwody około 160 cm. Przy południowej stronie ww. drogi wewnętrznej,
ale już poza granicą planu, rośnie rząd (około 11 szt.) lip drobnolistnych(Tilia cordata).
Na obszarze opracowania występują również cenne nasadzenia zieleni towarzyszącej szlakom
komunikacyjnym, zarówno drogom publicznym, wewnętrznym oraz ciągom spacerowym, w tym:
 drzewa przy południowym poboczu ul. Królowej Jadwigi – składające się z młodych lip
drobnolistnych (Tilia cordata), do zachowania, w dość dobrym stanie zdrowotnym,
 drzewa po obu stronach ul. H. Jordana – składające się z jarząbów szwedzkich (Sorbus
intermedia), w złym stanie zdrowotnym,
 drzewa wzdłuż alei spacerowej łączącej koniec ul. Piastowskiej z ul. Królowej Jadwigi –
składające się z klonów srebrzystych (Acer saccharinum), drzewa znacznych rozmiarów,
w dobrym stanie zdrowotnym.
W obszarze opracowania znajdują się również nieliczne miejsca, na których zieleń rozwija się
w sposób spontaniczny i często w jej składzie można obserwować gatunki roślin charakterystycznych
dla zbiorowisk ruderalnych. Do takich terenów należy teren wokół starej willi przy ul. Droga Dębińska
oraz teren położony na tyłach zabudowań AWF od strony ul. Piastowskiej. W otoczeniu willi
i za zabudowaniami AWF teren zdominowały siewki klonu jaworu (Acer pseudoplatanus), bardzo liczne
siewki klonu jesionolistnego (Acer negundo) i topoli (Populus sp.) oraz krzewy bzu czarnego
(Sambucus nigra) i śliwy wiśniowej (Prunus cerasifera).
2.7.
Zwierzęta
Pomimo lokalizacji obszaru mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w pasmie rzeki Warty”
w centralnej części miasta, różnorodność lokalnej fauny jest stosunkowo duża. Na sytuację tą
największy wpływ ma położenie analizowanego terenu w dolinie rzeki Warty, stanowiącej korytarz
ekologiczny o randze krajowej (obszar poznański Warty – 25K) w krajowej sieci ekologicznej ECONET
PL10. Obecność wód powierzchniowych oraz terenów otwartych teras zalewowych sprzyja pojawianiu
się na tych terenach wielu przedstawicieli rodzimych gatunków zwierząt. Dolina Warty stanowi
niezwykle ważny korytarz ekologiczny, umożliwiający migrację wielu gatunków zwierząt.
Najbardziej widocznymi przedstawicielami lokalnej fauny są ptaki. Tereny doliny Warty
stanowią atrakcyjne miejsce ich odpoczynku i żerowania, szczególnie w okresie chłodnych zim, kiedy
wody Warty (w przeciwieństwie do innych, mniejszych cieków wodnych) nie są całkowicie
zamarznięte.
Na wodach Warty zaobserwować można wiele gatunków ptaków wodnych, które szczególnie
licznie pojawiają się na tych terenach w okresie zimowym. Należą do nich m.in.: krzyżówka (Anas
platyrhynchos), świstun (Anas penelope), mandarynka (Aix galericulata), zatrzymujący się na Warcie
łabędź niemy (Cygnus olor), mewa żółtonoga (Larus fuscus), mewa białogłowa (Larus cachinnans),
mewa pospolita (Larus canus), nurogęś (Mergus merganser), perkozek (Tachybaptus ruficollis), czapla
siwa (Ardea cinerea). Na Warcie regularnie zimuje łyska (Fulica atra) oraz mewa śmieszka (Larus
ridibundus). Czasowo na terenach tych pojawia się również kaczka krakwa (Anas strepera), rożeniec
(Anas acuta), mewa siodłata (Larus marinus), mewa srebrzysta (Larus argentatus) oraz kormoran
(Phalacrocorax carbo). Obecność roślinności porastającej tereny przylegające bezpośrednio do rzeki
sprzyja także pojawianiu się na tych terenach mniejszych gatunków ptaków, takich jak: cierniówka
(Sylvia communis), gajówka (Sylvia borin), kapturka (Sylvia atricapilla), makolągwa (Carduelis
cannabina), piegża (Sylvia curruca), raniuszek (Aegithalos caudatus), czy dzwoniec (Carduelis chloris).
Spotkać można tu również, stosunkowo często występującego na terenie całego miasta, gołębia
skalnego (Columba livia), kosa (Turdus merula), sójkę (Garrulus glandarius), srokę (Pica pica) oraz
ziębę (Fringilla coelebs).
10
wielkoprzestrzenny system obszarów węzłowych najlepiej zachowanych pod względem przyrodniczym i reprezentatywnych
dla różnych regionów przyrodniczych, wzajemnie ze sobą powiązanych korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość
więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu
12
Z uwagi na obecność w granicach omawianego terenu rzeki Warty, należy zwrócić uwagę
również na tutejszą ichtiofaunę. Dzięki podjętym w latach wcześniejszych działaniom z zakresu
ochrony jakości wód w zlewni Warty, wzrosła ilość gatunków ryb żyjących w rzece. W chwili obecnej
w wodach Warty występuje 28 gatunków ryb, w tym 17 gatunków należących do najliczniej
reprezentowanej rodziny karpiowatych (Cyprinidae). Przedstawicielami tutejszej ichtiofauny są m.in.:
płoć (Rutilus rutilus), leszcz (Abramis brama), krąp (Blicca bjoerkna), wzdręga (Scardinius
erythrophthalmus), słonecznica (Leucaspius delineatus), ukleja (Alburnus alburnus), rozpiór (Abramis
ballerus), lin (Tinca tinca), karaś pospolity (Carassius carassius), karaś srebrzysty (Carassius gibelio),
okoń (Perca fluviatilis), piskorz (Misgurnus fossilis), szczupak (Esox lucius) oraz sum (Silurus glanis).
W wodach tych stwierdzono także obecność bolenia (Aspius aspius), jazia (Leuciscus idus), jelca
(Leuciscus leuciscus), miętusa (Lota lota), jazgarza (Gymnocephalus cernuus), klenia (Leuciscus
cephalus), amura białego (Ctenepharyngodon idella), karpia (Cyprinus carpio) oraz węgorza (Anguilla
anguilla).
Poza opisanymi szerzej grupami kręgowców, w granicach analizowanego terenu występuje
także szereg innych gatunków zwierząt (m. in. licznych owadów), dla których obecność wód
powierzchniowych oraz zalewanych terenów porośniętych roślinnością stanowi atrakcyjne miejsce
życia.
Wśród ssaków wskazać można pospolicie występujące na terenie miasta: kreta (Talpa
europaea gatunek objęty ochroną częściową), mysz polną (Apodemus agriarius), nornicę rudą
(Clethrionomys glareolus), kunę domową (Martes foina). W trakcie wizji terenowej zaobserwowano
również zająca szaraka (Lepus europaeus).
2.8.
Gleby
Obszar projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w pasmie rzeki Warty” w przeszłości
w całości stanowił terasę zalewową, w związku z tym pierwotnie na terenach tych występowały
głównie mady rzeczne oraz gleby murszowate. Jednak liczne prace ziemne, prowadzone w rejonie
rzeki Warty dla zabezpieczenia nowych terenów miejskich (terenów rekreacyjnych, szlaków
komunikacyjnych) przed zalewami powodziowymi, spowodowały znaczne przekształcenia ich
naturalnej powierzchni ziemi, w tym również warstwy gleby. Efektem tych prac było wprowadzenie tu
znacznych ilości mas ziemnych, głównie pochodzenia mineralnego.
Obecnie gleby murszowate występują tylko w obrębie współczesnej terasy zalewowej, a więc
na wąskim pasie terenów wzdłuż koryta rzeki. Z kolei tereny zabudowane, położone wzdłuż ul. Droga
Dębińska (tereny usługowe i mieszkaniowe), charakteryzują się znacznie zmienionymi warunkami
glebowymi. Powierzchnia ziemi została tu zmieniona w trakcie prac niwelacyjnych, w takcie których
nawieziono znaczne ilości gruntów mineralnych, które następnie ponownie zostały przekształcone
w trakcie lokalizacji nowych obiektów budowlanych oraz zagospodarowania ich otoczenia.
Odpowiednie zabezpieczenia pochyłości terenu, uszczelnienie nawierzchni parkingów, dojść i dojazdów
do budynków pozbawiło część powierzchni analizowanego obszaru naturalnej warstwy gleby.
Niekorzystny wpływ na zmianę właściwości fizycznych i chemicznych gleby ma wiele procesów
związanych z działalnością człowieka. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć zakłócanie obiegu
wód podziemnych poprzez ingerencję w skład oraz zagęszczenie poszczególnych warstw profilu
glebowego, przemieszanie warstw, zmianę sposobu użytkowania, a także umieszczanie szeregu
elementów sieci infrastruktury technicznej w profilu glebowym. Tego typu zmiany występują na skutek
umieszczania pod powierzchnią terenu fundamentów i innych elementów konstrukcji budowlanych
oraz doprowadzania do budynków podziemnej infrastruktury technicznej, powodując jednocześnie
nieodwracalną utratę naturalnych właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych gleby.
Gleby antropogeniczne, poza występowaniem zanieczyszczeń fizycznych (żwir, gruz i inne
materiały wykorzystywane przy inwestycjach budowlanych), wykazują również obecność
zanieczyszczeń chemicznych, takich jak sól, metale ciężkie (ołów i kadm) oraz węglowodory
wielopierścieniowe. Ze względu na dużą ilość zanieczyszczeń budowlanych w gruncie nasypowym tych
terenów, gleby charakteryzują się dużą zawartością wapna i wynikającym z tego odczynem
alkalicznym. Zanieczyszczenia warstw ziemi wywołują zmiany w wyglądzie drzew objawiające się
zasychaniem blaszek liściowych, skróceniem przyrostów rocznych, nasileniem występowania objawów
chorobowych itp. Zaobserwowany pogarszający się stan zdrowotny drzew, zlokalizowanych
w bezpośrednim sąsiedztwie ulic Królowej Jadwigi i Drogi Dębińskiej oraz częściowo tych w pobliżu
terenów parkingowych i terenów budowy, potwierdza z dużym prawdopodobieństwem, że przez lata
powierzchnia ziemi została znacznie zanieczyszczona.
13
2.9.
Klimat lokalny
Według regionalizacji klimatycznej (Woś, 1994), obszar objęty granicami planu, podobnie jak
obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.
Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane
z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej
stacji przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań-Ławica (wg IMGW w Poznaniu)
OKRES
I
II
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
-6,5
-1,0
-1,2
-0,5
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
85
85
86
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
MIESIĄC
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (C)
3,6
8,8
11,5
17,4
22,1
18,7
12,5
ROK
X
XI
XII
6,5
4,7
-5,6
7,7
8,2
3,2
0,3
8,3
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)
80
69
83
67
61
78
83
79
92
93
80
85
78
80
84
87
88
79
4,0
3,4
ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)
4,0
3,7
3,4
3,0
3,1
3,1
3,3
3,8
3,8
4,1
3,6
3,9
3,8
4,0
3,3
3,8
3,9
3,5
3,2
7,7
72
3,7
13,5
69
3,3
16,4
72
3,3
18,3
72
3,2
17,7
74
2,8
13,0
3,0
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)
ROK 2010
28
18
42
27
111
17
81
153
74
8
100
58
692
WIELOLECIE
29
23
33
31
47
62
76
56
44
35
33
39
508
1971-2000
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;
http://www.poznan.pios.gov.pl/glowna/index.php
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary
wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) – wynosiła 508 mm. Natomiast roczna suma
opadów atmosferycznych, stanowiąca 136% normy, wynosiła – w roku 2010 – 692 mm.
Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym
miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1C, z kolei
najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła
w Poznaniu -6,5C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7C.
Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta,
a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła
wiatru. Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów z sektora
zachodniego, o dość niewielkiej sile – średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą średnią
miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w grudniu 2010 r.– 4,1 m/s. Z kolei najniższa
średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak
w czerwcu (3,0 m/s), a nie w sierpniu.
Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu
1971-2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów
z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może
przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące
się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru – utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin,
wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października.
Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r.
na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiągnęła
w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe
wartości wystąpiły w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy wilgotność osiągnęła
wartości 67% i 61%.
Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi
220 dni.
Analizowany obszar, pomimo typowych dla miasta warunków klimatycznych, wyróżnia swoisty
mikroklimat. Przyczyną występowania nieco odmiennych warunków klimatycznych jest przede
wszystkim lokalizacja w obrębie terenu dolinnego rzeki Warty. Takie położenie sprzyja zwiększeniu
częstotliwości występowania zjawiska inwersji termicznej, a także niekorzystnych zjawisk
klimatycznych w postaci częstych zamgleń i wyższej wilgotności powietrza. W obrębie dolin rzecznych
obserwuje się również występowanie odchyleń od róży wiatrów (wyznaczonej dla stacji
14
meteorologicznej Poznań-Ławica) oraz gorszych warunków przewietrzania. Z uwagi na brak danych
meteorologicznych, pochodzących z posterunków zlokalizowanych w pobliżu analizowanego terenu,
nie było możliwe szczegółowe określenie mikroklimatu, jakim charakteryzuje się analizowany obszar.
2.10.
Obszary cenne kulturowo
w obrębie zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektonicznego, wpisanego do rejestru zabytków
miasta Poznania pod nr A 239 decyzją z dnia 06.10.1982 r., podlegającego ścisłej ochronie
konserwatorskiej. Jest to zespół najstarszych dzielnic miasta wraz z budynkami użyteczności
publicznej, sakralnymi, założeniami parkowymi i willowymi, zabytkami architektury przemysłowej
i kamienicami. Obejmuje duży obszar Ostrowa Tumskiego, Śródki, Łazarza, Starego Miasta, Wildy,
Ostroroga, Sołacza.
Indywidualnym wpisem do rejestru zabytków (decyzja nr A 290 z dnia 08.09.1986 r.) objęty
jest również teren parkowo-rekreacyjny projektu Jerzego Tuszowskiego (Dziedziniec Miejski „Pod
Słońcem”), zlokalizowany przy ul. Droga Dębińska 21, na którym znajdują się siedziba i obiekty
Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 w Poznaniu.
Ponadto, zgodnie z wnioskiem Miejskiego Konserwatora Zabytków, ochroną konserwatorską
powinny być objęte również wille przy ul. Droga Dębińska, wzniesione w latach dwudziestych XX w.
wg projektu A. Ballenstedta. Jako cenne i wskazane do ochrony są też aleje drzew, w tym: aleja
jarzębów szwedzkich w ul. H. Jordana, aleja klonów srebrzystych biegnąca wzdłuż alei spacerowej od
ul. Królowej Jadwigi do ul. Piastowskiej, a także brukowane nawierzchnie ulic: ul. H. Jordana,
fragmentu ul. Piastowskiej i dojazdu na posesję przy ul. Droga Dębińska 7.
Niewątpliwie o dużej wartości historycznej terenów objętych mpzp decyduje również
prowadzona tu wieloletnia działalność sportowo-rekreacyjna klubów sportowych, w tym wioślarskich,
zlokalizowanych przy ul. Piastowskiej. Dlatego też, zgodnie z wnioskiem Miejskiego Konserwatora
Zabytków, ochronie powinien podlegać również charakter rekreacyjno-sportowy tego obszaru, a także
wielokierunkowe panoramy widokowe na krajobraz nadbrzeża Warty oraz widoki na historyczną
zabudowę.
2.11.
Jakość powietrza atmosferycznego
Na stan higieny atmosfery w mieście ma wpływ emisja zanieczyszczeń powstających w wyniku
spalania surowców energetycznych dla celów grzewczych, powstających w wyniku procesu
technologicznego zakładów produkcyjno-usługowych oraz emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Największy wpływ na jakość powietrza na obszarze opracowania mpzp „W rejonie mostu
Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” oraz w jego najbliższym otoczeniu mają liniowe emitory
zanieczyszczeń. W granicach opracowania nie są zlokalizowane zakłady produkcyjno-usługowe,
stanowiące znaczące punktowe źródła emisji zanieczyszczeń powietrza. Z uwagi na niski stopień
zabudowania analizowanego obszaru, również emisja niska z systemów grzewczych budynków nie
stanowi zagrożenia dla jakości powietrza.
Głównym czynnikiem kształtującym jakość powietrza atmosferycznego wokół dróg jest ilość
przejeżdżających pojazdów oraz ich stan techniczny. Do głównych zanieczyszczeń, emitowanych
w wyniku spalania paliw w silnikach spalinowych należą: tlenek azotu, tlenek węgla, węglowodory
(benzen, toluen, formaldehyd). Skutkiem ruchu komunikacyjnego jest również emisja pyłów
zawieszonych, powstających w wyniku ścierania opon oraz ścierania nawierzchni przez pojazdy
mechaniczne. Największe emisje podczas spalania paliw w poruszających się pojazdach dotyczą
dwutlenków azotu i to one decydują o wielkości ewentualnych przekroczeń emisji dopuszczalnej,
w tym stężeń średniorocznych. Pozostałe zanieczyszczenia emitowane w spalinach (tlenek węgla,
węglowodory oraz pył zawieszony) są zdecydowanie mniej uciążliwe i ich ewentualne stężenia
ponadnormatywne występują na dużo węższych obszarach, niż ma to miejsce w przypadku dwutlenku
azotu.
Największy ruch samochodowy skupiony jest na ul. Królowej Jadwigi oraz na moście Królowej
Jadwigi, położonych w północnej części obszaru planu, a także na ul. Droga Dębińska, położonej po
zachodniej stronie od analizowanego obszaru. Ulica Droga Dębińska jest jedną z głównych tras
dojazdu do centrum miasta od strony południowej, łączącą II ramę komunikacyjna z I ramą
komunikacyjną. Z kolei ul. Królowej Jadwigi stanowi fragment I ramy komunikacyjnej. Drogi te
powodują, że ilość emitowanych zanieczyszczeń jest znacznie większa niż w przypadku pozostałych
dróg na omawianym terenie, o znacznie mniejszym natężeniu ruchu. Ulica Piastowska i ul. H. Jordana
nie stanowią źródła istotnej emisji zanieczyszczeń powietrza.
15
Analizę jakości powietrza atmosferycznego przeprowadzono na podstawie wykonywanej przez
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu rocznej oceny jakości powietrza dla
poszczególnych stref. Wykonana przez WIOŚ roczna ocena jakości powietrza w województwie
wielkopolskim za rok 2013 pod kątem ochrony zdrowia ludzi dotyczyła następujących zanieczyszczeń:
dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2), tlenku węgla (CO), benzenu (C 6H6), pyłu PM2,5, pyłu
PM10, benzo(α)pirenu (BaP), ozonu (O3), ołowiu (Pb), arsenu (As), niklu (Ni) i kadmu (Cd).
Klasyfikację stężeń poszczególnych zanieczyszczeń na obszarze strefy aglomeracja poznańska
(z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi) w roku 2013 przedstawia poniższa tabela.
Klasyfikację strefy aglomeracja poznańska z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi
za rok 2012 przedstawia poniższa tabela 2.
Tabela 2. Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2013 r. z uwzględnieniem kryteriów określonych
w celu ochrony zdrowia ludzi
NAZWA STREFY
NO2
SO2
SYMBOL KLASY STRFEY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI
C6H6
PM2,5
PM10
B AP
AS
CD
NI
CO
aglomeracja
A
A
A
A
poznańska
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w
http://www.poznan.pios.gov.pl
A
C
C
A
A
województwie wielkopolskim za rok
A
PB
O3
A
A
2013, WIOŚ, Poznań 2014 r.,
Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6,PM2,5, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony
zdrowia ludzi za 2013 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja
poznańska zaliczona została do klasy A.
W przypadku pyłu PM10 w 2013 r., podobnie jak w latach poprzednich, zanotowano za
wysoką częstotliwość przekraczania jego dopuszczalnego 24-godzinnego stężenia11. Dopuszczalna
częstość przekroczeń dopuszczalnego 24-godzinnego stężenia w ciągu roku kalendarzowego wynosi
35 razy, natomiast na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Polanka zanotowano 44 przekroczeń,
a na stacji przy ul. Chwiałkowskiego – 48. Z kolei na stacjach pomiarowych zlokalizowanych przy
ul. J. H. Dąbrowskiego i przy ul. Szymanowskiego nie zanotowano tego typu przekroczeń
(odpowiednio 27 i 25 przekroczeń w roku). Na żadnym ze stanowisk pomiarowych nie zanotowano
również przekroczeń dopuszczalnego średniego stężenia rocznego12. Średnie stężenie dla roku 2013
wahały się, w zależności od stacji, od 21 do 32,4 µg/m3. Ze względu na stwierdzenie przekroczenia
dopuszczalnej częstotliwości przekroczeń stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska
zakwalifikowana została do klasy C. Należy jednak podkreślić, że roczna seria pomiarów wykazuje
wyraźną zmienność sezonową (w okresie zimowym odnotowywane są wyższe stężenia pyłu PM10,
w sezonie letnim niższe).
W przypadku stężeń benzo(α)pirenu, na wszystkich stanowiskach pomiarowych
zlokalizowanych w Poznaniu, Pile, Kaliszu, Ostrowie Wielkopolskim i Tarnowie Podgórnym odnotowano
podwyższone stężenia substancji. Z uwagi na powyższe, wszystkie strefy, w tym strefę aglomeracja
poznańska, zaliczono do klasy C.
We wszystkich strefach zakwalifikowanych do klasy C należy wskazać obszary, w których
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń danej substancji, a także opracować program
naprawczy.
Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został już wcześniej opracowany. W roku
2005 na trzech stacjach pomiarowych zlokalizowanych na terenie miasta Poznania (przy ul. Polanka,
ul. Dąbrowskiego i ul. Szymanowskiego) stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów dla
pyłu zawieszonego. Z tego względu Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy Rozporządzenia Nr 39/07
z dnia 31 grudnia 2007 r. program ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań13. Realizacja
działań, wynikających z tego programu nie doprowadziła do wyeliminowania zjawiska występowania
przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 w powietrzu. Dlatego w 2012 r. Urząd Marszałkowski
Województwa Wielkopolskiego przystąpił do jego aktualizacji i w dniu 17 grudnia 2012 r. Sejmik
Województwa Wielkopolskiego zatwierdził uchwałę Nr XXIX/561/12 w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. wielkopolskim14.
Aktualizacja Programu w sposób ogólny określa działania kierunkowe, zmierzające do
przywrócenia standardów jakości powietrza w zakresie pyłu PM10, dotyczące ograniczania emisji
powierzchniowej, emisji liniowej, emisji z istotnych źródeł punktowych, edukacji ekologicznej i reklamy
oraz planowania przestrzennego.
11
12
13
14
dopuszczalny poziom pyłu w powietrzu dla 24 godzin – 50 µg/m3
dopuszczalny poziom pyłu w powietrzu dla roku kalendarzowego – 40 µg/m3
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.
Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 508 z dnia 15 stycznia 2013 r.
16
W zakresie planowania przestrzennego wskazano na konieczność uwzględniania w studiach
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego sposobów zabudowy i zagospodarowania terenu umożliwiających
ograniczenie emisji pyłu PM10, poprzez działania polegające na:
 wprowadzaniu zieleni ochronnej i urządzonej oraz niekubaturowe zagospodarowanie przestrzeni
publicznych miasta (place, skwery),
 wprowadzaniu obszarów zielonych i wolnych od zabudowy celem lepszego przewietrzania
miasta,
 w przypadku stosowania w nowych budynkach indywidualnych systemów grzewczych zakaz
stosowania paliw stałych.
Poza tym Aktualizacja wskazuje działania naprawcze, które mają na celu przywrócenie
standardów jakości powietrza w zakresie stężeń pyłu zawieszonego PM10. Wykonanie tych działań
warunkuje osiągnięcie pożądanego efektu ekologicznego – czyli obniżenie stężeń pyłu PM10 poniżej
wartości dopuszczalnych. Wśród tych działań wymieniono m.in. odpowiednie zapisy w planach
zagospodarowania przestrzennego, dotyczące np.:
 układu zabudowy zapewniającego przewietrzanie miasta,
 wprowadzania zieleni izolacyjnej,
 zagospodarowania przestrzeni publicznej,
 ustalenia zakazu stosowania paliw stałych, w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku
stosowania indywidualnych systemów grzewczych).
Z uwagi na przekroczenie docelowego poziomu benzo(α)pirenu, nie tylko w strefie
aglomeracja poznańska, ale również w kilku innych zlokalizowanych w województwie wielkopolskim,
w dniu 17 grudnia 2012 r Sejmik Województwa Marszałkowski Uchwałą Nr XXIX/566/12 zatwierdził
również Program ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska,
Miasto Leszno, strefa gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. wielkopolskim15.
W Programie wskazano na konieczność uwzględniania w aktualizowanych lub zmienianych
dokumentach strategicznych oraz mpzp zagadnień związanych z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń
do powietrza i przewietrzaniem. Szczególnie dotyczy to sposobu zasilania budynków w ciepło –
preferowane winny być sieci cieplne i niskoemisyjne systemy grzewcze.
W odniesieniu do planów miejscowych i ich zapisów, Program określił następujące wytyczne:
 wprowadzać zapisy o zakazie stosowania ogrzewania na paliwo stałe w nowopowstających
budynkach lub o konieczności podłączenia nowopowstających budynków wielorodzinnych do
sieci cieplnej w miejscach gdzie jest ona dostępna, szczególnie w obrębie obszarów
przekroczeń,
 uwzględniać projektowanie zabudowy miejskiej w sposób umożliwiający przewietrzanie miasta
dla poprawy stanu sanitarnego powietrza,
 uwzględniać tworzenie korytarzy powietrznych w miastach, szczególnie na obszarach gęstej
zabudowy, dzięki którym skuteczniejsze będzie rozpraszanie zanieczyszczeń,
 dbać o rozdział zabudowy jedno- i wielorodzinnej, aby nie doprowadzać do bezpośredniego
oddziaływania spalin z niskiej zabudowy jednorodzinnej na wyższą zabudowę wielorodzinną,
(taka kolizja powoduje narażenie mieszkańców na oddziaływanie wyższych stężeń
zanieczyszczeń, które emitowane są z indywidualnych systemów grzewczych).
2.12.
Klimat akustyczny
Obszar projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” położony jest
w centralnej części Poznania, na terenie funkcjonalnego śródmieścia miasta, i stanowi fragment
południowego (dębińskiego) klina zieleni – otoczony ulicami:
 od północy – ul. Królowej Jadwigi (wraz z odcinkiem tej ulicy oraz mostem Królowej Jadwigi),
w granicach planu (dwujezdniowa droga klasy głównej z torowiskiem tramwajowym),
 od południa – ul. H. Jordana (droga klasy dojazdowej),
 od zachodu – ul. Droga Dębińska (jednojezdniowa droga klasy zbiorczej) oraz ul. Piastowska
(droga klasy dojazdowej).
Od wschodu granice planu obejmują fragment rzeki Warty oraz tereny teras zalewowych,
położonych po zachodniej i wschodniej stronie rzeki, ograniczone wałami przeciwpowodziowymi. Na
koronie zachodniego wału przeciwpowodziowego przebiega ul. Piastowska. Na terenie teras
15
Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509 z dnia 15 stycznia 2013 r.
17
zalewowych istnieją ciągi piesze oraz dojścia do rzeki Warty. Zarówno przy zachodnim, jaki wschodnim
brzegu rzeki istnieją przystanie wodne, z których korzystają głównie kluby wioślarskie, funkcjonujące
zarówno po zachodniej stronie rzeki – przy ul. Piastowskiej, jak i po stronie wschodniej – w rejonie
ul. Wioślarskiej, na os. Piastowskim.
W granicach projektu planu znajdują się również tereny sportowo-rekreacyjne, skupione
głównie przy ul. Piastowskiej, gdzie zlokalizowane są zabudowania i urządzenia klubów sportowych.
Przy ul. Piastowskiej działają również inne obiekty usługowe, w tym m.in. te powiązane z działalnością
sportową (serwis motorowodny). Teren sportowo-rekreacyjny zlokalizowany jest też przy ul. Droga
Dębińska. Jest to teren Akademii Wychowania Fizycznego, na którym znajduje się m.in. korty
tenisowe.
Przy skrzyżowaniu ul. Królowej Jadwigi z ul. Droga Dębińska znajduje się teren usługowy, na
którym obecnie funkcjonuje stacja paliw. Poniżej terenu usługowego znajduje się teren zabudowy
mieszkaniowej, na którym zlokalizowane są budynki mieszkalne o charakterze willi miejskich. Poniżej
znajduje się teren należący do Akademii Wychowania Fizycznego. Niżej, na terenie położonym przy
ul. Droga Dębińska 21, pomiędzy ul. Bielniki (położoną poza granicą projektu mpzp) a ul. H. Jordana
znajduje zabytkowy teren rekreacyjno-parkowy – tzw. Dziedziniec Miejski „Pod Słońcem”, na którym
znajduje się siedziba i obiekty Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 w Poznaniu. W jego północnej części
zlokalizowane są budynki tej placówki. Poniżej budynków znajduje się teren zieleni urządzonej wraz
z ciągami pieszymi, obiektami małej architektury, a także liczne obiekty sportowe, w tym: korty
tenisowe, boiska do koszykówki, siatkówki plażowej oraz piłki nożnej.
Obszar projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” położony jest
w obrębie zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektonicznego, wpisanego do rejestru zabytków
miasta Poznania i podlega ścisłej ochronie konserwatorskiej. Jest to zespół najstarszych dzielnic
miasta wraz z budynkami m.in. użyteczności publicznej, założeniami parkowymi i willowymi, zabytkami
architektury przemysłowej i kamienicami.
W związku z aktualnym zagospodarowaniem obszaru projektu planu należy stwierdzić,
że obecnie występują tam tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i tereny mieszkaniowousługowe oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, które na podstawie ustawy Prawo ochrony
środowiska16 oraz rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku17 – podlegają ochronie przed hałasem w środowisku zewnętrznym. Dopuszczalny
maksymalny równoważny poziom hałasu komunikacyjnego (samochodowego oraz tramwajowego)
wynosi dla takich terenów – L*Aeq D/N = 65/56 dB, odpowiednio w całej porze dziennej i porze nocnej,
natomiast maksymalny dopuszczalny długookresowy średni poziom tego hałasu wynosi L *DWN = 68 dB
i L*N = 59 dB, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej.
Na podstawie dostępnych informacji o środowisku w dziedzinie akustyki – z 2012 r., określono
aktualne skażenie hałasem komunikacyjnym – samochodowym i tramwajowym – terenów objętych
granicami przedmiotowego projektu mpzp: dla hałasu samochodowego – w rejonie ul. Królowej
Jadwigi i ul. Droga Dębińska, oraz dla hałasu tramwajowego – w rejonie ul. Królowej Jadwigi.
Z informacji uzyskanych z Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 18 wynika, że obszar projektu planu
znajduje się w zasięgu oddziaływania hałasu komunikacyjnego, co ilustrują odpowiednio – załącznik
nr 5 (hałas samochodowy) oraz załącznik nr 6 (hałas tramwajowy), odpowiednio dla pory dziennowieczorno-nocnej, LDWN, oraz dla pory nocnej, LN.
Ulica Królowej Jadwigi, której fragment znajduje się w granicach omawianego projektu planu,
podobnie jak ul. Droga Dębińska (która znajduje się poza planem – z wyłączeniem małego fragmentu)
zaznacza swoje oddziaływanie akustyczne przede wszystkim w obszarze terenu usługowego, na
którym zlokalizowana jest stacja paliw. Istniejąca zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, willowa, czy
też mieszkaniowo-usługowa i usługowa, zlokalizowane bezpośrednio poniżej włączenia ul. Piastowskiej
do ul. Droga Dębińska – znajduje się w zasięgu oddziaływania hałasu samochodowego od ul. Królowej
Jadwigi – ale o poziomach hałasu nie przekraczających dopuszczalnych standardów akustycznych
w środowisku (L*DWN = 68 dB i L*N = 59 dB). Zabudowa ta znajduje się w strefach oddziaływania
akustycznego – o poziomach hałasu w przedziałach LDWN = 60-65 dB oraz LN = 50-55 dB, odpowiednio
w porze dzienno-wieczorno-nocnej oraz porze nocnej. Na granicach tych terenów zabudowy, ale od
strony ul. Droga Dębińska – wymagane standardy akustyczne w środowisku nie są obecnie
16
17
18
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109)
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, Poznań, listopad 2012 r.
18
zapewnione. Poziom hałasu samochodowego na granicy terenów zabudowy jw. i terenu tej drogi
wynosi ok. LDWN = 73-74 dB oraz LN = 63-64 dB, przekraczając dopuszczalne standardy o ok. 5 dB.
Z kolei, na linii zabudowy wzdłuż ul. Droga Dębińska poziom hałasu kształtuje się w przedziale
wartości LDWN = 71-72 dB oraz LN = 61-62 dB, a więc również powyżej dopuszczalnych standardów
w środowisku. Ponadnormatywny zasięg hałasu samochodowego od ul. Droga Dębińska wynosi
co najmniej ok. 25 m od osi tej ulicy oraz ok. 15 m od granicy terenów, zarówno w porze dziennowieczorno-nocnej, jak i porze nocnej.
W przypadku terenu rekreacyjno-wypoczynkowego, który zlokalizowany jest niżej – pomiędzy
ul. Bielniki (poza planem) a ul. H. Jordana – ponadnormatywny zasięg oddziaływania akustycznego od
ul. Droga Dębińska jest mniejszy i wynosi obecnie ok. 20 od osi ulicy, czyli ok. 10 m od granicy tego
terenu od strony ulicy. Dla pory nocnej nie wymaga się w tym przypadku zapewnienia standardów
akustycznych w środowisku.
Hałas tramwajowy nie wpływa na sytuację akustyczną w obszarze projektu planu – wzdłuż
ul. Królowej Jadwigi, która kształtowana jest w tym rejonie głównie przez hałas samochodowy.
Na podstawie Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 19, zasięgi izolinii hałasu tramwajowego
o rozpatrywanych wartościach dopuszczalnych L*DWN = 68 dB oraz L*N = 59 dB, w porze dziennowieczorno-nocnej oraz porze nocnej – nie przekraczają granicy terenu komunikacji ul. Królowej
Jadwigi. Występujące poziomy hałasu tramwajowego są ponadto o ok. 10 dB niższe niż poziomy
hałasu samochodowego. Oznacza to, że warunki akustyczne w środowisku kształtuje głównie hałas
samochodowy, a hałas emitowany przez przejeżdżające tramwaje nie wpływa na warunki akustyczne
w otoczeniu, w rejonie ul. Królowej Jadwigi, ale nie jest niesłyszalny.
Hałas samochodowy od ulic zlokalizowanych w obszarze planu – czyli ul. Piastowskiej oraz
ul. H. Jordana, a także ul. Bielniki (poza planem), nie jest określony w dokumentacji Mapy akustycznej
miasta Poznania 201220. Ponadto, w dokumentacji tej nie wskazano również innych źródeł hałasu
występujących wewnątrz obszaru projektu planu. Przyjęto w związku z tym, że obecnie w obszarze
planu nie występują źródła zagrożeń akustycznych komunikacyjnych – innych niż omówione wyżej,
związane np. z przejazdami samochodów osobowych mieszkańców i użytkowników tych terenów,
a także związane z działalnością usługową, oraz nie są zlokalizowane obiekty i działalność – będące
źródłem hałasu w środowisku zewnętrznym, chociaż zakłócenia takie mogą występować. Brak jest
jednak informacji o ich uciążliwym oddziaływaniu.
Hałas kolejowy, a także hałas lotniczy, związany z przelotami samolotów na lotnisko PoznańŁawica oraz Poznań-Krzesiny – na podstawie Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 21 – nie
obejmują granic obszaru planu.
Podsumowując należy stwierdzić, że w stanie istniejącym warunki akustyczne w środowisku,
w analizowanym obszarze projektu planu są korzystne – wewnątrz jego obszaru. Rejony obrzeży
planu, sąsiadujące z ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska – znajdują się pod wpływem
oddziaływania hałasu samochodowego. Ponadnormatywne zasięgi oddziaływanie hałasu
samochodowego, które jest porównywane w porze dzienno-wieczorno-nocnej i porze nocnej,
obejmują tylko zabudowę zlokalizowaną w linii zabudowy – wzdłuż ul. Droga Dębińska. Obszar
projektu planu nie jest skażony hałasem tramwajowym, kolejowym, a także hałasem lotniczym.
2.13. Jakość wód
Wody powierzchniowe
Ocena jakości wód powierzchniowych prowadzona jest dla jednolitych części wód
powierzchniowych JCW. Ocenę wykonuje się w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych
oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych 22.
Obszar objęty projektem mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
położony jest w dolinie rzeki Warty. W jego granicach znajduje się fragment rzeki Warty, położony
w granicy JCW Warta od Kopli do Cybiny (kod PLRW60002118579). Punkt pomiarowy (ppk) dla tej
JCW znajduje się przy moście św. Rocha, w 243,6 km biegu rzeki.
19
20
21
22
jw.
jw.
Dz. U. Nr 257, poz. 1545
19
W chwili sporządzania niniejszej prognozy (wrzesień 2013 r.) nie były dostępne dane
dotyczące jakość JCW Warta od Kopli do Cybiny za rok 2012. Dlatego podaje się dane za rok 2011.
Zgodnie z uzyskanymi w tym roku wynikami, wody Warty w ww. punkcie pomiarowo-kontrolnym pod
względem klasy elementów biologicznych osiągnęły klasę III (potencjał umiarkowany), pod względem
klasy elementów fizykochemicznych – klasę II (potencjał dobry), natomiast z uwagi na klasę
elementów hydromorfologicznych zostały sklasyfikowane jako wody klasy II. Klasy poszczególnych
wskaźników jakości wód, jakie podlegały pomiarom, zostały przedstawione w poniższej tabeli.
Tabela 3. Wyniki badań potencjału ekologicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym WARTA-POZNAŃ, MOST ŚW.
ROCHA (na podstawie wyników badań z roku 2011)
Lp
Wskaźnik jakości wody
Jednostka miary
Średnia roczna
Klasa wskaźnika
jakości wód
Elementy biologiczne
obliczony indeks
indeks
III
0,56
Elementy fizykochemiczne
2.
Temperatura wody
°C
10,3
I
3.
Tlen rozpuszczony
mg O2/l
9,24
I
4.
BZT5
mg O2/l
1,96
I
5.
Ogólny węgiel organiczny
mg C/l
8,68
I
6.
Przewodność w 20°C
µS/cm
575,1
I
7.
Twardość ogólna
mg CaCO3/l
242,75
I
8.
Odczyn
pH
7,9-8,7
II
9.
Azot amonowy
mg NNH4/l
0,285
I
10.
Azot Kjeldahla
mg N/l
1,731
II
11.
Azot azotanowy
mg NNO3/l
2,602
II
12.
Azot ogólny
mg N/l
4,75
I
13.
Fosforany
mg PO4/l
0,117
I
14.
Fosfor ogólny
mg P/l
0,14
I
Źródło: Wstępna klasyfikacja wskaźników jakości wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2011
(www.poznan.wios.gov.pl)
1.
Fitoplankton (IFPL)
Wody podziemne
Na obszarze projektu planu nie występują wody powierzchniowe w postaci zbiorników czy
cieków wodnych, w związku z czym, prognoza nie zawiera informacji w tym zakresie.
Ogólnej analizy jakości wód podziemnych (na potrzeby niniejszego opracowania) dokonano
w oparciu o ocenę jakości wód podziemnych – prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych
(JCWPd). Przedmiotowy obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach
jednolitej części wód podziemnych nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut
Geologiczny w Warszawie (PIG). Zakres prowadzonych badań obejmuje wskaźniki ogólne (odczyn,
temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny) oraz
wskaźniki nieorganiczne (amoniak, antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom,
cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, nikiel, ołów, potas,
rtęć, selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo). Z uwagi na brak
lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym terenie, dla oceny jakości wód
podziemnych przyjęto dane zebrane w roku 2013 dla punktów pomiarowych, zlokalizowanych
w granicach powiatu poznańskiego (9 punktów) 23, w obrębie których stwierdzono występowanie wód
podziemnych o zróżnicowanej jakości. Wody II klasy (dobrej jakości) odnotowano w punkcie
zlokalizowanym w miejscowości Głęboczek, gm. Murowana Goślina (nr 2566). W pozostałych punktach
pomiarowych stwierdzono wody III klasy (zadowalającej jakości). Są to następujące lokalizacje
punktów: Biskupice (nr 1258), Kalwy, gm. Buk (nr 1278), Buk (nr 1279), Dakowy Suche, gm. Buk
(nr 1282), Pobiedziska (nr 2547), Czerlejnko, gm. Kostrzyn (nr 2549), Kamionki (nr 2563), Gruszczyn
(nr 2564).
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY
Na obszarze objętym mpzp nie występują zasoby przyrodnicze, objęte prawną ochroną
w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru chronionego
23
Monitoring operacyjny wód podziemnych w 2013 roku (wg. badań PIG), www.poznan.wios.gov.pl
20
krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, użytku ekologicznego,
stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody, ustanowione w trybie ustawy z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody.
Na stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego omawianego obszaru ma wpływ
położenie i sposób dotychczasowego zagospodarowania. Środowisko przyrodnicze i krajobraz tej
części miasta w znacznej części zostały zantropizowane, mimo jej lokalizacji w obrębie
najważniejszego elementu systemu przyrodniczego miasta Poznania – w dolinie rzeki Warty.
Zagospodarowanie i uwarunkowania przyrodnicze tej części miasta, podobnie jak całej śródmiejskiej
części doliny Warty, ulegały silnym przekształceniom w wyniku historycznego rozwoju zabudowy,
licznych terenów sportowo-rekreacyjnych, a także elementów układu komunikacyjnego oraz sieci
infrastruktury technicznej. Pozostałe fragmenty obszaru projektu planu stanowią niezabudowane
tereny zieleni, zarówno biocenozy antropogeniczne, kształtowane przez człowieka, towarzyszące
zabudowie mieszkaniowej i usługowej oraz występujące w obrębie zabytkowego terenu parkoworekreacyjnego przy ul. Droga Dębińska (Dziedziniec Miejski), a także te bardziej spontaniczne,
o charakterze bardziej autogenicznym, związane z terasami zalewowymi rzeki Warty. Biocenozy te są
zbliżone do naturalnych, niemniej powstały na terenach o genezie antropogenicznej. Na terenie
Poznania dolina Warty w swoim środkowym odcinku została silnie przekształcona przez człowieka.
W pierwszej kolejności antropopresja dotyczyła uwarunkowań geomorfologicznych doliny. Tereny
dawnych Łąk Wildeckich zostały podniesione o kilka metrów (3-4 m) w stosunku do poziomu
pierwotnego. W przeciągu kilku wieków pierwotna, liczna sieć hydrograficzna doliny Warty przeszła
znaczące przeobrażenia. Kilka koryt rzeki zostało zasypanych, część wyprostowano, wykonano wiele
obwałowań rzecznych, zasypano liczne zagłębienia terenu. Najpierw budowano, a w kolejnych latach
likwidowano szereg śluz, jazów, a także fortów i obwałowań fortecznych. Ostateczny kształt systemu
Warty osiągnięto dopiero w trakcie prowadzenia prac regulacyjnych w latach 1968-1972 oraz prac
porządkujących w latach 1973-198524. Prace te przyczyniły się również do znaczących przeobrażeń
szaty roślinnej, a w konsekwencji również świata zwierzęcego. W trakcie prac regulacyjnych z doliny
rzeki wycięto większość drzew i krzewów. Tak znaczące przekształcenia uwarunkowań
geomorfologicznych oraz florystycznych systemu rzecznego Warty w Poznaniu spowodowały m.in.
ustąpienie lub wyraźne zmniejszenie populacji gatunków ornitofauny typowo wodno-błotnych.
Wszystkie te przeobrażenia powodują, że obecnie walory przyrodnicze środkowego odcinka
Warty w Poznaniu pod względem składu gatunkowego flory i fauny znacznie zostały obniżone.
Obecnie w granicy opracowania mpzp najmniej przekształcony przez człowieka jest teren terasy
zalewowej rzeki Warty, przy czym jej naturalność jest ograniczona ze względu na koszenie, które
powoduje ograniczenie różnorodności biologicznej tej części doliny. Z kolei najwyższy poziom
przekształcenia charakteryzuje oczywiście tereny położone w zurbanizowanej, zabudowanej części
omawianego obszaru – wzdłuż ul. Droga Dębińska – ze zbiorowiskami tworzonymi i kształtowanymi
wyłącznie przez człowieka. Charakterystyczne dla tych kompleksów jest niewielkie powiązanie
roślinności rzeczywistej z potencjalną roślinnością naturalną. W strukturze gatunkowej znaczny udział
mają gatunki obcego pochodzenia, gatunki kosmopolityczne.
Dolina Warty w Poznaniu pełni głównie funkcję korytarza ekologicznego o randze krajowej 25.
W mniejszym stopniu wykorzystywany jest jej potencjał rekreacyjny i wypoczynkowy. Odpowiednio
zagospodarowane doliny rzeczne, przebiegające przez miasta, bardzo często pozwalają
na wyznaczenie obszarów atrakcyjnych rekreacyjnie i wypoczynkowo dla mieszkańców i turystów.
Takie uwarunkowania powinna mieć również dolina rzeki Warty w Poznaniu, a zwłaszcza jej
śródmiejska część, położona w bezpośrednim sąsiedztwie atrakcyjnych turystycznie historycznych
części Poznania, takie jak: Stary Rynek, Śródka, Ostrów Tumski czy Chwaliszewo. Obecny stan
zagospodarowania doliny nie zachęca jednak do jego rekreacyjnego wykorzystania. Problem w tym
zakresie stanowi głównie brak zaplecza rekreacyjno-wypoczynkowego, w postaci np. zorganizowanych
ciągów pieszych i rowerowych, obiektów małej architektury, zaśmiecenie obszaru, zanieczyszczenie
wód rzeki, a także w wielu przypadkach niska jakość zagospodarowania terenów położonych
w sąsiedztwie rzeki. Należy zatem kształtować taką strukturę funkcjonalno-przestrzenną
analizowanego obszaru, która pozwoli na podniesienie rangi tej części doliny Warty, rozwój jej
walorów rekreacyjnych oraz poprawę standardu już istniejących obiektów i urządzeń sportoworekreacyjnych.
24
25
Przebudowa poznańskiego węzła wodnego zabezpieczeniem przed powodzią Poznania, Regulacja Warty w Poznaniu , mgr inż.
Janusz Wiśniewski, w: Wody powierzchniowe Poznania. Problemy wodne obszarów miejskich, tom II, pod red. Alfreda
Kanieckiego i Jadwigi Rotnickiej, Sorus Poznań 1995
zgodnie z koncepcją krajowej sieci ekologicznej EKONET-PL
21
Ograniczenia w zagospodarowaniu części analizowanych terenów powoduje natomiast ich
położenie w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Warty i z tym związane zagrożenie powodziowe.
W 2013 roku, stosownie do postanowień Dyrektywy Powodziowej, opracowane
i opublikowane26 zostały mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego, sporządzone
na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne27 oraz rozporządzenia z dnia 21 grudnia
2012 r. w sprawie opracowania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego 28.
Mapy zagrożenia powodziowego przedstawiają obszary zagrożone powodzią o określonym
prawdopodobieństwie wystąpienia (raz na 10 lat, 100 lat oraz 500 lat) oraz miejsca przelania się wód
powodziowych przez wał powodziowy, natomiast mapy ryzyka powodziowego określają wartości
potencjalnych strat powodziowych oraz przedstawiają obiekty narażone na zalanie w przypadku
wystąpienia powodzi o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia. Tereny położone w granicach
analizowanego projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu
znalazły się w zasięgu obszarów, dla których opracowane zostały wspomniane powyżej mapy. Zgodnie
z przedstawionymi na nich informacjami, zasięg obszarów, na których prawdopodobieństwo
wystąpienia powodzi jest średnie (wynosi raz na 100 lat – Q 1%) i wysokie (raz na 10 lat – Q 10%),
pokrywa się w znacznej mierze z zasięgiem terenów wskazanych uprzednio w „Studium ochrony
przeciwpowodziowej rzeki Warty” (załącznik nr 4)29 – zagrażając podtopieniem terenów klubów
sportowych zlokalizowanych przy ul. Piastowskiej, w tym: KS „Tryton”, Klub Wioślarski KW 04, KS
„Czarna Kula”, Poznański Klub Motorowodny LOK, Biuro Ochrony „Sezam”. Zasięg obszarów, na
których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat (Q 0,2%) jest
niewiele większy i zasadniczo nie obejmuje terenów położonych na zachód od ul. Piastowskiej. W
zasięgu terenów narażonych na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału
przeciwpowodziowego znalazł się natomiast teren Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 przy ul. Droga
Dębińska 21.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi uregulowaniami prawnymi 30, tereny narażone
na niebezpieczeństwo powodzi – obejmujące obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia
powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat, na których prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi
jest wysokie i wynosi raz na 10 lat oraz obszary, między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym
lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego (…)
– określane są jako obszary szczególnego zagrożenia powodzią 31. Proponowane w planie miejscowym
rozwiązania przestrzenne muszą uwzględniać ograniczenia w użytkowaniu wspomnianych powyżej
obszarów. Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy Prawo wodne, na obszarach szczególnego zagrożenia
powodzią zabrania się wykonywania robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub
zwiększających zagrożenie powodziowe, w tym:
 wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych, z wyjątkiem dróg
rowerowych,
 sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz
roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do
wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk,
 zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót,
z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego,
budową, przebudową lub remontem drogi rowerowej, a także utrzymywaniem, odbudową,
rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z obiektami związanymi z nimi
funkcjonalnie oraz czynności związanych z wyznaczeniem szlaku turystycznego pieszego lub
rowerowego.
Należy jednocześnie zauważyć, że jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor
regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić od zakazów (o których
mowa powyżej), określając warunki niezbędne dla ochrony przed powodzią. pokrywa się w znacznej
mierze z zasięgiem terenów wskazanych uprzednio w „Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki
Warty”.
26
w dniu 22 grudnia 2013 r. na Hydroportalu KZGW
Dz. U. z 2015 r. poz. 469, tekst jednolity
Rozporządzenie Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i gospodarki Morskiej, Ministra Administracji
i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowania map zagrożenia
powodziowego oraz map ryzyka powodziowego (DZ. U. z 2013 r. poz. 104)
29
Załącznik nr 4 Studium ochrony przeciwpowodziowej rzeki Warty, Obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią
o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1%, arkusze 12 i 12a
30
ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469, tekst jednolity)
31
w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 6 c) ppkt a), b) i c) ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r., poz. 469, tekst jednolity)
22
27
28
Na omawianym obszarze nie występują pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie
na podstawie innych przepisów odrębnych, takie jak: lasy, grunty rolne, główne zbiorniki wód
podziemnych oraz ich obszary ochronne, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche
w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest również zlokalizowany w zasięgu obszarów ograniczonego
użytkowania.
Biorąc powyższe pod uwagę, nie stwierdzono występowania innych, niż wyżej wymienione,
ograniczeń w realizacji założeń projektu mpzp, wynikających z występowania obszarów prawnie
chronionych z zakresu ochrony przyrody lub ochrony środowiska.
4.
4.1.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
Cel opracowania projektu planu
Jak wynika z „Analizy zasadności przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
w Poznaniu” sporządzenie i uchwalenie mpzp dla przedmiotowego obszaru pozwoli na:
 utrzymanie przestrzenno-funkcjonalnej spójności przedmiotowego obszaru z innymi terenami
strukturalnego klina zieleni;
 zapewnienie właściwej ochrony terenów zielonych współtworzących południowy klin zieleni
otwartej miasta Poznania;
 podniesienie rangi i znaczenia analizowanego obszaru poprzez jego usytuowanie w granicach
klina zieleni;
 jednoznaczne określenie granic terenów o różnym sposobie zagospodarowania i zasad
kształtowania ładu przestrzennego;
 określenie zasad zagospodarowania przedmiotowego obszaru oraz wskazanie zasad
kształtowania zabudowy dla projektowanych w jego obrębie obiektów;
 określenie docelowego układu powiązań komunikacyjnych;
 stworzenie podstawy prawnej do wydawania decyzji administracyjnych w postępowaniach
dotyczących pozwoleń na budowę i polityki gospodarki gruntami na obszarze objętym
opracowaniem.
4.2.
Ustalenia projektu planu
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „W rejonie mostu Królowej
Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie
projektu uchwały Rady Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu,
sporządzonego w skali 1:1000.
Część tekstowa projektu planu zawiera zapisy ustalające: przeznaczenie poszczególnych
terenów, zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasady ochrony środowiska, przyrody
i krajobrazu kulturowego, zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej, zasady szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich
użytkowaniu, zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji oraz systemów
infrastruktury technicznej, a także szczegółowe parametry i wskaźniki zagospodarowania
poszczególnych terenów. W projekcie planu znalazł się również zapis ustalający stawkę służącą
naliczeniu opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości.
W zakresie przeznaczenia terenów znajdujących się w granicach obszaru opracowania
w projekcie planu ustalono:
 teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub zabudowy usługowej w klinie zieleni,
oznaczony symbolem: MW/U;
 teren zabudowy usługowej w klinie zieleni, oznaczony symbolem: U;
 teren zabudowy usługowej – usług sportu i rekreacji w klinie zieleni, oznaczony symbolem: US;
 teren zieleni urządzonej z obiektami rekreacyjnymi w klinie zieleni, oznaczony symbolem: ZP;
 teren zieleni otwartej lub wód powierzchniowych śródlądowych w klinie zieleni, w części objęty
obszarem bezpośredniego zagrożenia powodzią, oznaczony symbolem: ZO/WS/ZZ;
 tereny komunikacji w klinie zieleni:

dróg publicznych, oznaczone symbolami: KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs,

dróg wewnętrznych, oznaczone symbolami: 1,2KDWxs.
Projekt mpzp utrzymuje obecną strukturę funkcjonalną omawianego obszaru, umożliwiając
lokalizację nowej zabudowy wyłącznie w przypadku terenów U, MW/U i US. Pozostałe tereny
stanowią wyłączone z zabudowy tereny zieleni oraz tereny komunikacyjne.
23
Na terenie MW/U projekt planu ustalił lokalizację zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub
zabudowy usługowej, zgodnie z liniami zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu, przy czym
zakazano tu lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2. Dopuszczono
natomiast lokalizację parkingów naziemnych i podziemnych, których lokalizacja nie spowoduje jednak
destabilizacji stosunków wodnych oraz zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego.
Projekt planu ustala ochronę istniejących budynków willowych (zaznaczonych na rysunku
planu), zlokalizowanych przy ul. Droga Dębińska. Ochroną objęto bryłę budynków, zakazano ich
rozbudowy i nadbudowy.
Wzdłuż ul. Droga Dębińska wyznaczono obowiązujące linie zabudowy, przy czym zabudowa od
strony tej ulicy jest już zrealizowana (ww. budynki willowe chronione planem) i nie zakłada się
w najbliższym czasie nowych inwestycji w tej części terenu. Na jego pozostałej części wskazano
nieprzekraczalne linie zabudowy, co pozwoli inwestorom na większą swobodę w lokalizacji nowych
budynków. Maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej ustalono na poziomie 44%,
natomiast minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki na poziomie 35%. Nieprzekraczalna
wysokość nowej zabudowy wynosi 12 m dla dachów płaskich oraz 16 m dla dachów stromych.
Na terenie U, a więc na terenie na którym obecnie istnieje stacja paliw, projekt planu ustala
lokalizację zabudowy usługowej, zgodnie z liniami zabudowy wyznaczonymi na rysunku planu. Projekt
nie precyzuje rodzaju działalności usługowej, jaka ma się tu pojawić, dopuszczając lokalizację stacji
benzynowej oraz zakazując lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej
2000 m2. Dopuszczono natomiast lokalizację parkingów naziemnych i podziemnych, których lokalizacja
nie spowoduję jednak destabilizacji stosunków wodnych oraz zanieczyszczenia środowiska gruntowowodnego.
W przypadku realizacji nowej zabudowy usługowej na tym terenie, z uwagi na wyznaczone
obowiązujące linie zabudowy, będzie ona musiała być zlokalizowana wzdłuż ul. Królowej Jadwigi oraz
ul. Droga Dębińska. Na pozostałej części terenu wskazano nieprzekraczalne linie zabudowy, co pozwoli
inwestorom na większą swobodę w lokalizacji nowych budynków. Maksymalną powierzchnię zabudowy
działki budowlanej ustalono na poziomie 30%, natomiast minimalną powierzchnię biologicznie czynną
działki na poziomie 50%. Nieprzekraczalna wysokość nowej zabudowy wynosi 20 m.
Na terenie US projekt planu ustala lokalizację zabudowy usługowej sportu i rekreacji. Jako
uzupełnienie funkcji podstawowej, dopuszczono lokalizację usług: biurowych, szkolnictwa wyższego,
handlu i gastronomii, a także lokalizację parkingów naziemnych w zieleni oraz parkingów
podziemnych, których lokalizacja nie spowoduję destabilizacji stosunków wodnych oraz
zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego. Z uwagi na sportowy charakter tego terenu,
dopuszczono również lokalizację takich obiektów i urządzeń jak: przekrycia namiotowe oraz
pneumatyczne o wysokości nie większej niż 10 m, zadaszenia membranowe o wysokości nie większej
niż 12 m oraz masztów oświetleniowych boisk o wysokości nie większej niż 15 m.
Projekt planu ustala ochronę istniejącego budynku (zaznaczonego na rysunku planu),
zlokalizowanego przy ul. Droga Dębińska. Ochroną objęto bryłę tego budynku, zakazano jego
W przypadku realizacji nowej zabudowy usługowej na tym terenie, z uwagi na wyznaczoną
obowiązującą linię zabudowy, będzie ona musiała być zlokalizowana wzdłuż ul. Droga Dębińska. Na
pozostałej części terenu wskazano nieprzekraczalne linie zabudowy, co pozwoli inwestorom na większą
swobodę w lokalizacji nowych budynków. Maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej
ustalono na poziomie 30%, natomiast minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki na poziomie
50%. Nieprzekraczalna wysokość zabudowy wynosi 12 m.
Na terenie ZP projekt planu ustala zachowanie zabytkowego terenu parkowo-rekreacyjnego –
Dziedzińca Miejskiego „Pod Słońcem”. Projekt dopuszcza zachowanie istniejących budynków,
zlokalizowanego w północnej części terenu, a także ustala zakaz lokalizacji nowych budynków.
Dopuszczono tu lokalizację: urządzeń sportowych, turystycznych, ścieżek pieszych i rowerowych,
a także lokalizację parkingów naziemnych w zieleni. Z uwagi na sportowy charakter tego terenu,
dopuszczono również lokalizację takich obiektów i urządzeń jak: przekrycia namiotowe oraz
niż 12 m oraz masztów oświetleniowych boisk o wysokości nie większej niż 25 m.
W projekcie dopuszczono również lokalizację i przebudowę urządzeń i obiektów ochrony
przeciwpowodziowej.
Maksymalną powierzchnię zabudowy działki budowlanej ustalono na poziomie 3%, natomiast
minimalną powierzchnię biologicznie czynną działki na poziomie 75%. Nieprzekraczalna wysokość
zabudowy wynosi 12 m.
24
Na terenie ZO/WS/ZZ projekt planu ustala zachowanie terenów zieleni otwartej doliny
Warty, samej rzeki, a także obiektów służących funkcji sportowej i rekreacyjnej tej części doliny.
W tym celu, na obszarze położonym pomiędzy ul. Piastowską a wałem przeciwpowodziowym
wyznaczono strefę zabudowy sportowo-rekreacyjnej, na której dopuszczono zachowania istniejących
obiektów budowlanych, służących funkcji sportowej. Zakazano jednak ich rozbudowy i nadbudowy.
Ponadto, na rysunku planu wyznaczono strefy lokalizacji różnych ciągów komunikacyjnych,
również służących rozwojowi funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej doliny Warty, w tym strefę lokalizacji
ciągu pieszo-rowerowego w północnej części terenu – pomiędzy ul. Królowej Jadwigi a ul. Piastowską,
strefę lokalizację ciągów pieszych również w północnej części terenu, a także strefy lokalizacji dojść
i dojazdów zapewniających dostęp do linii brzegowej rzeki, zarówno na jej prawym, jak i lewym
brzegu. Dopuszczono też lokalizację: urządzeń sportowych, turystycznych, ścieżek pieszych
i rowerowych, a także lokalizację parkingów w zieleni w strefie zabudowy sportowo-rekreacyjnej.
Dopuszczono również lokalizację takich obiektów i urządzeń jak: przekrycia namiotowe oraz
niż 12 m oraz lokalizację masztów oświetleniowych boisk o wysokości nie większej niż 15 m.
Maksymalną powierzchnię zabudowy terenu w strefie zabudowy sportowo-rekreacyjnej,
wskazanej na rysunku planu, ustalono na poziomie 15%, natomiast minimalną powierzchnię
biologicznie czynną działki na poziomie 60%. Nieprzekraczalna wysokość zabudowy wynosi 12 m.
W zakresie układu komunikacyjnego wyznaczono teren drogi klasy głównej KD-G, stanowiący
fragment ul. Królowej Jadwigi, wraz z mostem Królowej Jadwigi, tereny dróg klasy dojazdowej
KD-Dxs i KD-D – fragment ul. Piastowskiej na wysokości Dziedzińca Miejskiego oraz ul. H. Jordana,
a także teren drogi klasy zbiorczej KD-Z, stanowiący niewielki fragment ul. Droga Dębińska
na wysokości terenu U. Fragment ul. Piastowskiej w północnej części planu oznaczony został jak
droga wewnętrzna, o symbolach 1,2KDWxs. W przypadku terenów KD-G, KD-Z oraz KD-D
(ul. Królowej Jadwigi, ul. Droga Dębińska, ul. H. Jordana) projekt nie przewiduje zasadniczych zmian
w zagospodarowaniu tych ulic. Natomiast w przypadku ul. Piastowskiej projekt zakłada dostosowanie
jej do parametrów normatywnych.
Ponadto, projekt planu ustalił dopuszczenie stosowania na terenach komunikacyjnych
dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym rozwiązań
przeciwhałasowych na terenach dróg publicznych (z wyjątkiem ekranów akustycznych) oraz
elementów uspokojenia ruchu na terenach dróg wewnętrznych.
W zakresie sieci infrastruktury technicznej projekt planu ustalił powiązanie sieci infrastruktury
technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie terenom dostępu do sieci. Dopuszczono roboty
budowlane w zakresie sieci: infrastruktury technicznej, w tym: wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej,
ciepłowniczej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej, a także w zakresie monitoringu wizyjnego
oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego.
Ponadto, na rysunku projektu planu zaznaczono istniejące, ważniejsze sieci infrastruktury
techniczne wskazane do zachowania, a także sieci projektowane, w tym:
 istniejącą magistralę wodociągową na terenach: KD-G, ZO/WS/ZZ,
 istniejącą magistralę cieplną na terenach: KD-Z, U, ZO/WS/ZZ, KD-G,
 istniejące kolektory burzowe na terenach: KD-G, KD-D, KD-Dxs, ZO/WS/ZZ,
 projektowany kolektor sanitarny lub ogólnospławny na terenie KD-G,
 projektowany kolektor deszczowy i burzowy na terenach: KD-G, ZO/WS/ZZ,
 projektowaną kablową linie elektroenergetyczną WN-110kV na terenach: KD-D, KD-Dxs
i ZO/WS/ZZ.
W przypadku magistrali cieplnej na odcinku biegnącym przez teren U dopuszczono jego
przełożenie, w tym przełożenie jej na tereny komunikacyjne. Z uwagi na obowiązujące linie zabudowy,
wyznaczone na tym terenie od strony ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska, przełożenie sieci
cieplnej będzie inwestycją niezbędną do realizacji nowej zabudowy usługowej na tym terenie.
Do projektu planu wprowadzono szereg ustaleń, które dotyczą istotnych z punktu widzenia
charakteru niniejszego opracowania zagadnień, związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska
przyrodniczego. Poniżej przedstawiono te zapisy, które odnoszą się w sposób bezpośredni lub pośredni
do ochrony środowiska i jego poszczególnych komponentów.
W projekcie planu ustalono:
 w zakresie ochrony i kształtowania zieleni:
 ochronę istniejących drzew na terenach MW/U, U, ZP, a w przypadku ich kolizji
z infrastrukturą lub planowaną zabudową przesadzenie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń
w granicach planu,
25







 w






 w










zachowanie istniejących rzędów drzew na terenach KD-G, KD-D, US i ZO/WS/ZZ, zgodnie
z rysunkiem planu, a w przypadku ich kolizji z parametrami drogi lub infrastrukturą techniczną
przesadzenie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń,
dopuszczenie nowych nasadzeń w pasach drogowych terenów komunikacyjnych, pod
warunkiem, że nie kolidują one z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną,
uwzględnienie przebiegu tras podziemnych sieci infrastruktury technicznej przy nasadzeniach
drzew i krzewów na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działek budowlanych dla
terenów U, US, na których dopuszczono lokalizację nowej zabudowy lub też dopuszczono
zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 50%),
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działki budowlanej dla terenu
ZP, na których dopuszczono zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 75%),
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działek budowlanych dla terenu
ZO/WS/ZZ, na którym dopuszczono zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 60%),
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów MW/U, U,
US, ZP, ZO/WS/ZZ i terenów komunikacyjnych;
zakresie ochrony powierzchni ziemi:
zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów MW/U, U,
US, ZP, ZO/WS/ZZ i terenów komunikacyjnych,
ustalenie maksymalnych powierzchni zabudowy działek budowlanych dla wszystkich terenów,
na których dopuszczono lokalizację nowej zabudowy lub też dopuszczono zachowanie istniejącej
zabudowy,
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działek budowlanych dla
terenów MW/U, U, US, na których dopuszczono lokalizację nowej zabudowy lub też
dopuszczono zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 50%),
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działki budowlanej dla terenu
ZP, na którym dopuszczono zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 75%),
ustalenie wysokiej minimalnej powierzchni biologicznie czynnej działek budowlanych dla terenu,
ZO/WS/ZZ, na którym dopuszczono zachowanie istniejącej zabudowy (minimum 60%),
dopuszczenie lokalizacji kondygnacji podziemnych, pod warunkiem, że ich budowa nie
doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków
wodnych (dla terenów MW/U, U, US);
zakresie ochrony wód:
odprowadzanie ścieków bytowych lub przemysłowych z terenów MW/U, U, US, ZP,
ZO/WS/ZZ do sieci kanalizacji sanitarnej lub ogólnospławnej, z dopuszczeniem dla terenów
ZP i ZO/WS/ZZ stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych do czasu realizacji sieci
kanalizacji sanitarnej,
odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z terenów MW/U, U do sieci kanalizacji
deszczowej lub ogólnospławnej, z dopuszczeniem ich zagospodarowania na terenie lub
w zbiornikach retencyjnych,
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych z terenu US na terenie lub w zbiornikach
retencyjnych, z dopuszczeniem odprowadzania ich do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub
deszczowej,
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych z terenów ZP, ZO/WS/ZZ na terenie lub
w zbiornikach retencyjnych,
odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z terenu KD-G do sieci kanalizacji deszczowej
lub burzowej,
odprowadzenie wód opadowych i roztopowych z terenów KD-Z, KD-D do sieci kanalizacji
ogólnospławnej lub deszczowej,
zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych z terenów KD-Dxs, 1,2KDWxs na terenie
lub odprowadzanie ich do sieci kanalizacji deszczowej,
lokalizację urządzeń podczyszczających wody opadowe i roztopowe z terenu U przed
wprowadzeniem ich do sieci kanalizacji lub do wód gruntowych lub powierzchniowych,
dopuszczenie lokalizacji kondygnacji podziemnych na terenach MW/U, U, US, pod warunkiem,
że ich budowa nie doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz
destabilizacji stosunków wodnych,
zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej,
26

 w






 w





zakaz lokalizacji na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/W/ZZ przedsięwzięć mogących zawsze
lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji przewidzianych
planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej;
zakresie ochrony przed hałasem:
zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenu MW/U jak dla terenów
mieszkaniowo-usługowych,
zapewnienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla terenów US, ZP jak dla
terenów rekreacyjno-wypoczynkowych,
w przypadku lokalizacji obiektów zamieszkania zbiorowego, zabudowy związanej ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży, domów opieki społecznej czy szpitali na terenach MW/U
i U – zapewnienie dla danego terenu w granicach działki dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku odpowiednio jak dla terenów zabudowy zamieszkania zbiorowego, terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, terenów domów
opieki społecznej czy terenów szpitali w miastach,
na terenach MW/U, U i US dopuszczenie stosowania w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi zasad akustyki budowlanej i architektonicznej,
dopuszczenie stosowania dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu
komunikacyjnego, w tym rozwiązań przeciwhałasowych na terenach dróg publicznych
(z wyjątkiem ekranów akustycznych) oraz elementów uspokojenia ruchu na terenach dróg
wewnętrznych,
planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej;
zakresie ochrony powietrza:
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe na terenach MW/U, U, US, ZP,
ZO/WS/ZZ,
powiązanie sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu
do sieci,
ochronę istniejących drzew na terenach MW/U, U, ZP, a w przypadku ich kolizji
z infrastrukturą lub planowaną zabudową przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń
w granicach planu,
zachowanie istniejących rzędów drzew na terenach KD-G, KD-D, US i ZO/WS/ZZ, zgodnie
z rysunkiem planu, a w przypadku ich kolizji z parametrami drogi lub infrastrukturą techniczną
przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń,
planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej.
Ponadto, do projektu planu wprowadzono szereg ustaleń mających na celu ochronę
i kształtowanie ładu przestrzennego. W tym zakresie ustalono zakazy lokalizacji:
 reklam wolno stojących na terenach MW/U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
 reklam na terenach KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs – z wyjątkiem umieszczanych w wiatach
przystankowych oraz na terenach 1,2KDWxs,
 tymczasowych obiektów budowlanych na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ, KD-G,
KD-Z, KD-D, KD-Dxs, 1,2KDWxs,
 ogrodzeń pełnych oraz z betonowych elementów prefabrykowanych na terenach MW/U, U,
US, ZP, ZO/WS/ZZ,
 ogrodzeń na terenach KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs – z wyjątkiem związanych
z bezpieczeństwem ruchu,
 napowietrznych sieci infrastruktury technicznej na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ
(z wyjątkiem sieci trakcyjnej), 1,2KDWxs,
 wolno stojących stacji transformatorowych na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
 klimatyzatorów, wentylatorów, anten na elewacjach budynków na terenach MW/U, U, US, ZP.
W przypadku dopuszczonych do lokalizacji reklam na budynkach i ogrodzeniach oraz szyldów
określono sposób ich lokalizacji i maksymalną dopuszczalną powierzchnię. Natomiast dla ogrodzeń
ażurowych ustalono maksymalną wysokość.
Z uwagi na położenie analizowanego obszaru w obrębie zabytkowego zespołu urbanistycznoarchitektonicznego, a także ze względu na lokalizację w jego granicach wartościowych obiektów
budowlanych, do projektu planu wprowadzono ustalenia w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego
27
i zabytków. W tym zakresie ustalono ochronę terenów MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ jako
fragmentu zespołu urbanistyczno-architektonicznego najstarszych dzielnic miasta, objętego wpisem do
rejestru zabytków pod numerem A 239, ochronę terenu ZP jako założenia parkowo-rekreacyjnego
wraz z istniejącymi budynkami, objętego wpisem do rejestru zabytków pod numerem A 290. Ponadto,
jak już wcześniej wspomniano, plan obejmuje ochroną również budynki zlokalizowane na terenach
MW/U i US. Ochroną objęto bryły budynków, a także zakazano ich rozbudowy i nadbudowy.
W zakresie szczególnych warunków zagospodarowania terenów oraz ograniczeń w ich
użytkowaniu ustala się:
 uwzględnienie przebiegu tras podziemnych sieci infrastruktury technicznej przy nasadzeniach
drzew i krzewów na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
 ograniczenia
w zagospodarowaniu terenów wynikające z przebiegu istniejących
i projektowanych sieci infrastruktury technicznej, w tym wskazanych na rysunku planu
na terenach U, ZO/WS/ZZ, KD-G, KD-D, KD-Dxs, 1,2KDWxs,
 uwzględnienie w zagospodarowaniu terenu ZO/WS/ZZ wymagań i ograniczeń wynikających
możliwości występowania zjawisk geodynamicznych, takich jak osuwiska,
 uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszaru szczególnego
zagrożenia powodzią, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest wysokie
i wynosi raz na 10 lat, w szczególności lokalizację elementów zagospodarowania dopuszczonych
w ustaleniach planu, pod warunkiem, że nie utrudni to ochrony przed powodzią
 uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszarów szczególnego
zagrożenia powodzią, na którym prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest średnie
i wynosi raz na 100 lat, w szczególności lokalizację elementów zagospodarowania
dopuszczonych w ustaleniach planu, pod warunkiem, że nie utrudni to ochrony przed powodzią,
uwzględnienie w zagospodarowaniu ograniczeń wynikających z obszaru, na którym
prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat, w szczególności
lokalizację elementów zagospodarowania dopuszczonych w ustaleniach planu, pod warunkiem,
że nie utrudni to ochrony przed powodzią.
Należy podkreślić, że przebieg granic wspomnianych powyżej obszarów szczególnego
zagrożenia powodzią oraz obszaru obejmującego tereny narażone na zalanie w przypadku zniszczenia
lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego, został zobrazowany na rysunku projektu mpzp
„W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu.
4.3.
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, zapisy projektu planu miejscowego muszą być zgodne z zapisami studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a rada gminy uchwala plan
miejscowy dopiero po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium. Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy sporządza się w celu określenia polityki
przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego.
W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania 32
analizowany obszar należy do dwóch podstref ZS1 – Rejon stadionu Warty, a także w ZS2 – Tereny
zieleni otwartej i doliny rzeki Warty.
W granicach obszaru mpzp wyznaczono następujące tereny:
 ZKO2 – tereny otwarte cenne przyrodniczo, współtworzące klinowo-pierścieniowy system
zieleni,
 ZS – ogrody specjalistyczne,
 U1n*/M1n* - tereny zabudowy niskiej usługowej, w zieleni/z dopuszczeniem terenów
zabudowy niskiej, wolnostojącej, mieszkaniowej wielorodzinnej, położone w obszarze klinowopierścieniowego systemu zieleni,
 kG.01.02 + kt.22.8 – ul. Królowej Jadwigi, I rama komunikacyjna na odcinku od mostu
Królowej Jadwigi do al. Niepodległości, wraz z torami tramwajowymi.
Cześć terenu ZKO2 wzdłuż koryta rzeki Warty położona jest w zasięgu obszaru
bezpośredniego (obecnie już szczególnego) zagrożenia powodzią.
32
Uchwała Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r.
28
Teren U1n*/M1n* wskazany został jako teren wymagający przeprowadzenia przekształceń
funkcjonalno-przestrzennych, natomiast teren ZKO2 jako teren wymagający przeprowadzenia
rehabilitacji terenów otwartych.
Na terenie o funkcji ZKO2 wymaga się:
 zachowania dotychczasowego sposobu użytkowania ziemi,
 zachowania terenów otwartych z jednoczesnym podnoszeniem ich walorów przyrodniczych
i estetycznych,
 ochrony istniejących i realizacji nowych powiązań terenów otwartych, zapewniających ciągłość
korytarzy ekologicznych.
Ponadto wprowadza się:

zakaz wydobywania kopalin,

zakaz lokalizowania nowych oraz rozbudowy istniejących obiektów budowlanych z wyjątkiem:
 przystani rekreacyjnych,
 zabudowy i infrastruktury związanej z obsługą portu dla żeglugi pasażerskiej i turystyki
wodnej oraz portu i przystani dla transportu towarów oraz obsługi technicznej drogi
wodnej,
 ścieżek rekreacyjnych, a także obiektów małej architektury,
 obiektów
służących ochronie przyrody, obiektów niezbędnych dla właściwego
gospodarowania zasobami wodnymi, infrastruktury technicznej oraz infrastruktury
transportowej, których przebieg i zasady realizacji zostaną wyznaczone w oparciu
o szczegółową waloryzację przyrodniczą,
 tablic informacyjnych dotyczących przyrody.
Na terenie o funkcji U1n*/M1n* należy wprowadzać zabudowę ekstensywną, kształtując ją
w formie wolnostojącej, o gabarytach willi miejskich, z dużym udziałem zieleni (nie mniejszy niż 50%),
z preferowaną wysokością do 3 kondygnacji nadziemnych. Należy też dążyć do powiązania zieleni
towarzyszącej obszarom zainwestowanym z zielenią terenów otwartych doliny Warty. Należy zadbać
o zachowanie relacji przestrzennych zespołów urbanistycznych między terenami zieleni a doliną rzeki
Warty w podstrefie ZS2 poprzez wyznaczenie połączeń, otwarć, panoram, punktów widokowych itp.
Na terenie ogrodu jordanowskiego ZS dopuszcza się lokalizację budynku o wysokości do
5 m powyżej poziomu terenu, niezbędnego dla obsługi funkcji.
Na terenie komunikacji kG.01.02 + kt.22.8 (odcinek wspólny z zewnętrznym RINGIEM)
zalecana jest dobudowa trzeciego pasa ruchu na jezdni północnej.
W ramach podkreślenia indywidualnej specyfiki strefy centrum, istnieje konieczność
sprecyzowania i wyznaczenia tzw. miejsc bramowych zlokalizowanych przy głównych wjazdach do
centrum. Do takich miejsc zaliczone zostało skrzyżowanie ul. Królowej Jadwigi z ul. Droga Dębińska.
Przeobrażenia w obrębie tego obszaru muszą respektować kulturowe i historyczne wartości miejsca.
Ponadto wymaga się uaktywnienia terenów wzdłuż rzeki Warty oraz podnoszenia atrakcyjności
i jakości przestrzeni poprzez stworzenie bulwaru nadrzecznego wzdłuż jej biegu na odcinku
znajdującym się na obszarze mpzp, co zapewniłoby widok na historyczne, chronione panoramy
miasta. Należy również dążyć do zapewnienia różnorodności funkcjonalnej na obszarze przyległym do
doliny rzeki Warty poprzez lokalizację funkcji ogólnomiejskich i rekreacyjnych.
Zapisy w „Studium…” w kwestii kierunków ochrony zasobów geologicznych, ukształtowania
terenu, wód podziemnych i powierzchniowych, powietrza atmosferycznego i odnoszące się
bezpośrednio do omawianego obszaru, wskazują, że:
 należy dążyć do poprawy jakości wód podziemnych poprzez zmniejszenie obciążeń
i wyeliminowanie zrzutów ścieków bytowych oraz przemysłowych do wód powierzchniowych
i gruntowych,
 wprowadzając zmiany w zagospodarowaniu podstrefy należy zwrócić uwagę na znajdujące się
w sąsiedztwie obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią,
 należy dążyć do utrzymania wysokiej jakości powietrza poprzez ograniczanie emisji
zanieczyszczeń m.in. przez likwidację lokalnych kotłowni, podłączanie wszystkich obiektów
budowlanych do miejskiego – centralnego systemu ciepłowniczego lub zastosowanie
proekologicznych mediów grzewczych (w szczególności dotyczy terenów usługowych),
 w celu polepszania przepływu powietrza postuluje się zwiększanie powierzchni terenów zieleni
towarzyszącej zabudowie oraz tworzenie pasów zieleni w ciągach komunikacyjnych,
uwzględnianie w założeniach urbanistycznych korytarzy przewietrzania miasta.
W kontekście powyższych ustaleń zapisy analizowanego projektu planu uznano za zgodne
z zapisami „Studium...”, zwłaszcza w zakresie zasad kształtowania zabudowy oraz zasad ochrony
29
środowiska (kształtowanie jakości powietrza atmosferycznego, kształtowania zieleni, zasady
prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej).
W trakcie trwania procedury planistycznej analizowanego projektu mpzp uchwalone zostało
nowe Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, przyjęte
uchwałą Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r.
W nowym „Studium…” w granicach analizowanego obszaru wyznaczono następujące tereny:
 ZO – tereny zieleni nieurządzonej, tereny leśne i do zalesień, użytki rolne (grunty rolne, sady,
użytki zielone: łąki i pastwiska, nieużytki, tereny odłogowane) tereny zadrzewione, dna dolin
rzek, strumieni, jezior, stawów, wody powierzchniowe w granicach klinowo-pierścieniowego
systemu zieleni i położone poza tym systemem,
 ZR – tereny sportu i rekreacji (niekubaturowe),
 MW/U* - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub zabudowy usługowej niskiej,
 kdG.1.2 2x2 + 2t – I rama komunikacyjna Bolesława Krzywoustego, Królowej Jadwigi, St.
Matyi, Most Dworcowy, K. Pułaskiego, F. D. Roosevelta.
Zapisy nowego „Studium…”, dotyczące zasad zagospodarowana poszczególnych terenów, są
zbliżone do tych zawartych w „Studium…” z 2008 r., stąd można stwierdzić, że ustalenia projektu
mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu nie naruszają również
zapisów nowego „Studium…”.
4.4.
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń
projektu planu
Brak planu miejscowego obowiązującego dla danego terenu powoduje utrudnienia
w określeniu zasad kształtowania polityki przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach
przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy
(stosownie do ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
Sytuacja taka utrudnia kształtowanie ładu przestrzennego obszaru oraz skuteczną ochronę jego
środowiska przyrodniczego.
Odstąpienie od realizacji planu miejscowego „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie
rzeki Warty " w Poznaniu jest niekorzystne ze względu na możliwość realizacji na przedmiotowym
obszarze nowych inwestycji budowlanych. Obszar planu, ze względu na swoją atrakcyjną lokalizację –
bliskość centrum miasta i nadwarciańskich terenów zieleni (i związane z tym wysokie walory
przyrodniczo-krajobrazowe) – a także z uwagi na dobrą dostępność komunikacyjną, cieszy się
zainteresowaniem inwestorów.
W przypadku odstąpienia od sporządzania i uchwalenia mpzp „W rejonie mostu Królowej
Jadwigi w paśmie rzeki Warty" w Poznaniu, wszelkie nowe inwestycje budowlane prowadzone będą
w oparciu o decyzje administracyjne – decyzje o warunkach zabudowy – które nie zawsze stanowią
skuteczne narzędzie kształtowania ładu przestrzennego. Rozwój zagospodarowani przestrzennego
tylko w oparciu o decyzje administracyjne utrudnia również uwzględnienie istotnych aspektów ochrony
i kształtowania środowiska przyrodniczego, a także ochrony przyrody, szczególnie ważnych z uwagi
na położenie omawianego obszary w obrębie południowego klina zieleni, a także w obrębie obszaru
szczególnego zagrożenia powodzią.
Plan miejscowy dla omawianego obszaru jest szczególnie istotny z uwagi na konieczność
ochrony cennych przyrodniczo terenów doliny rzeki Warty, współtworzących klinowo-pierścieniowy
system zieleni miasta Poznania i zabezpieczenia ich przed niekontrolowanym zainwestowaniem, oraz
z uwagi na konieczność wykorzystania potencjału śródmiejskiego odcinka rzeki jako terenu o wysokich
walorach rekreacyjno-wypoczynkowych oraz istotnego zaplecza sportowego. W tym zakresie ważne
jest zapewnienie ochrony sportowych (zwłaszcza wioślarskich) tradycji tego terenu oraz umożliwienie
ich dalszego rozwoju w zakresie pozwalającym na podniesienie standardu oferowanych usług.
Ponadto, pozostawienie obszaru opracowania bez planu miejscowego utrudni ochronę
środowiska przyrodniczego, ponieważ plan, w powiązaniu z innymi przepisami prawa, określa
i porządkuje szereg zagadnień związanych z ochroną środowiska przyrodniczego, w tym zwłaszcza
zagadnienia związane z ochroną zieleni, gospodarką wodno-ściekową, ochroną powierzchni ziemi,
ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną przed hałasem.
Odstąpienie od realizacji ustaleń planu miejscowego niesie za sobą również ryzyko
wprowadzania na omawiany obszar funkcji generujących dla obszaru planu oraz jego otoczenia zbyt
dużo emisji zanieczyszczeń, dla których nie zostaną jednocześnie wprowadzone rozwiązania
pozwalające na ograniczanie negatywnego oddziaływania na środowisko, takich jak: stosowanie
niskoemisyjnych nośników energii, uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej, ochrona akustyczna.
30
Reasumując, do najważniejszych potencjalnych zmian w środowisku, przy braku realizacji
ustaleń planu miejscowego, zaliczyć można m.in.:
 zbyt intensywne zabudowanie nowych terenów inwestycyjnych (zbyt duże powierzchnie
zabudowy w stosunku do powierzchni biologicznie czynnych w obrębie działek budowlanych),
w efekcie tego uszczelnienie dużych powierzchni terenów, zmniejszenie zdolności infiltracyjnych
gruntów i pogorszenie warunków retencyjnych terenów,
 zmniejszanie powierzchni porośniętych roślinnością, na skutek zwiększenia intensywności oraz
niewłaściwego użytkowania rekreacyjnego terenów obejmujących terasy zalewowe, brak
skutecznej ochrony istniejącej zieleni,
 możliwość pogorszenia walorów krajobrazowych omawianego obszaru w wyniku realizacji
zabudowy odmiennej od istniejącej pod względem przeznaczenia, charakteru, kubatury,
 możliwość pogorszenia warunków akustycznych w środowisku poprzez wprowadzenie na obszar
planu funkcji terenów i obiektów generujących hałas do środowiska, a także wprowadzenie
funkcji i obiektów wymagających określonych standardów akustycznych w środowisku – bez
możliwości ich zapewnienia,
 brak kompleksowych rozwiązań w zakresie układu komunikacyjnego oraz infrastruktury
technicznej,
 zwiększenie zagrożenia zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego w wyniku braku
rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
NA
SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM I LOKALNYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi wspólnotowej formułujących cele ochrony środowiska, istotne z punktu
widzenia omawianego w prognozie projektu mpzp, zaliczyć można:
 Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG), wprowadzająca wymóg wyposażenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków
komunalnych – realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie odprowadzania ścieków
bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub sanitarnej,
 Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest
ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach – cel szczególnie istotny w kontekście
obowiązywania dla Poznania programów ochrony powietrza33, realizowany w projekcie mpzp
poprzez ustalenie zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w przypadku
stosowania indywidualnych systemów grzewczych, powiązanie infrastruktury technicznej
z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej
i ciepłowniczej),
 Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
„II Polityka Ekologiczna Państwa” oraz „Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012
z perspektywą do roku 2016”. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z 1997 r., mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczpospolitą Polską ochrony
33
uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z 2013 r., poz. 508) oraz uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy
gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509)
31
środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze
publiczne bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne
jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze racjonalnego
użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich, w kontekście zakresu
ustaleń projektu mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”, wymienić należy
m.in.:
 racjonalizację użytkowania wody i jakość wód, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające: zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, docelowe odprowadzenie
wszystkich ścieków bytowych i przemysłowych powstających w obrębie terenów mpzp do sieci
kanalizacji ogólnospławnej lub sanitarnej, szczegółowe zasady postępowania z wodami
opadowymi i roztopowymi na wszystkich terenach, wysoki udziału powierzchni biologicznie
czynnej w obrębie działek budowlanych lub terenów oraz zagospodarowanie zielenią wszystkich
wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, dopuszczenie stosowania kondygnacji
podziemnych, tylko pod warunkiem, że ich budowa nie doprowadzi do zanieczyszczenia
środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków wodnych;
 jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowane w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych oraz powiązanie infrastruktury technicznej z układem
zewnętrznym i zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej), ochronę
istniejących drzew na terenach MW/U, U, ZP (a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą lub
planowaną zabudową przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń w granicach planu),
zachowanie rzędów drzew na terenach ZO/WS/ZZ, US, KD-G i KD-D (a w przypadku ich
kolizji z infrastrukturą lub parametrami drogi przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych
nasadzeń), zakaz lokalizacji na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/W/ZZ przedsięwzięć
mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji
przewidzianych planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej;
 ochronę przed hałasem, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy w zakresie kształtowania
komfortu akustycznego w środowisku, ustalające: nakaz zapewnienia dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku dla terenu MW/U jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych, a dla
terenów US i ZP jak dla terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, natomiast w przypadku
lokalizacji obiektów zamieszkania zbiorowego, zabudowy związanej ze stałym lub czasowym
pobytem dzieci i młodzieży, domów opieki społecznej czy szpitali na terenach MW/U i U –
nakaz zapewnienia dla danego terenu w granicach działki dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku odpowiednio jak dla terenów zabudowy zamieszkania zbiorowego, terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, terenów domów
opieki społecznej czy terenów szpitali w miastach, dopuszczenie stosowania w budynkach
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi zasad akustyki budowlanej i architektonicznej
– na terenach MW/U, U i US, a także dopuszczenie stosowania dodatkowych, innych niż
ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym rozwiązań przeciwhałasowych
na terenach dróg publicznych KD-G, KD-Z, KD-D i KD-Dxs, z wyjątkiem ekranów
32
akustycznych, oraz elementów uspokojenia ruchu na terenach dróg wewnętrznych 1KDWxs
i 2KDWxs, jak również zakaz lokalizacji na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/W/ZZ
przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko,
z wyjątkiem inwestycji przewidzianych planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu
łączności publicznej;
 różnorodność biologiczną i krajobrazową realizowaną poprzez zapisy ustalające: ochronę
terenów zieleni otwartej i urządzonej, ochronę rzeki Warty, zagospodarowanie zielenią
wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów, ochronę istniejących drzew
na terenach MW/U, U, ZP, a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą lub planowaną zabudową
przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń w granicach planu, zachowanie rzędów
drzew na terenach KD-G, KD-D, US i ZO/WS/ZZ oraz dopuszczenia nowych nasadzeń
w pasach drogowych pod warunkiem, że nie kolidują one z parametrami drogi i infrastrukturą
techniczną.
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. w sprawie przyjęcia
Polityki. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Omawiany dokument określa cele
średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań do wykonania w latach 2009-2012
w odniesieniu do zagadnień związanych z:
 kierunkami działań systemowych,
 ochroną zasobów naturalnych,
 poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdrażania
wytycznych, dotyczących uwzględnienia w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrożenie przepisów, umożliwiających przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzenie wszystkich obszarów europejskiej sieci
Natura 2000, uwzględnianie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, określenie zasad
ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zależnie od typu
środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska.
Na szczeblu gminnym wyraz realizacji Polityki stanowi Program Ochrony Środowiska dla Miasta
Poznania na lata 2009-2012. Program określił zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla
okresu czteroletniego (lata 2009-2012) oraz zdefiniował cele średniookresowe dla miasta do roku
2015. Wskazuje działania strategiczne, obejmujące cele i kierunki działań realizowanych
w Poznaniu w zakresie ochrony środowiska, podzielone na trzy bloki tematyczne, w tym:
 cele i priorytety o charakterze systemowym obejmującym rozwój społeczno-gospodarczy gminy
w powiązaniu z ochroną środowiska,
 cele i priorytety w zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania
zasobów przyrody,
 cele i priorytety w zakresie poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego w prognozie projektu
mpzp. Są to cele dotyczące:
 ochrony powierzchni ziemi i gleb, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
maksymalne powierzchnie zabudowy oraz minimalne powierzchnie biologicznie czynne działek
budowlanych, nakaz zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia
fragmentów terenów, dopuszczenie stosowania kondygnacji podziemnych, tylko pod
warunkiem, ze ich budowa nie doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego
oraz destabilizacji stosunków wodnych;
 poprawy jakości wód powierzchniowych i zapewnienia odtwarzalności zasobów wód
podziemnych, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę
pitną z sieci wodociągowej, docelowe odprowadzenie wszystkich ścieków bytowych
i przemysłowych powstających w obrębie terenów mpzp do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub
sanitarnej, szczegółowe zasady postępowania z wodami opadowymi i roztopowymi
na wszystkich terenach, wysoki udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie działek
budowlanych lub terenów oraz zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia
33

fragmentów terenów, dopuszczenie stosowania kondygnacji podziemnych, tylko pod
warunkiem, ze ich budowa nie doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego
oraz destabilizacji stosunków wodnych;
osiągnięcia najwyższej jakości powietrza oraz lokalnego wyeliminowania negatywnego
oddziaływania na środowisko, realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające:
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych oraz powiązanie infrastruktury technicznej z układem
zewnętrznym i zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej), ochronę
istniejących drzew na terenach MW/U, U, ZP (a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą lub
planowaną zabudową przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń w granicach planu),
zachowanie rzędów drzew na terenach ZO/WS/ZZ, US, KD-G i KD-D (a w przypadku ich
kolizji z infrastrukturą lub parametrami drogi przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych
nasadzeń), zakaz lokalizacji na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/W/ZZ przedsięwzięć
mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji
przewidzianych planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej.
6.
6.1.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi
Antropogeniczne przeobrażenia powierzchni ziemi związane są z działaniami technicznoinżynieryjnymi, a zasięg tych zmian warunkowany jest skalą projektowanych w planach inwestycji,
zwłaszcza przewidywanej powierzchni nowej inwestycji oraz głębokością prowadzonych prac
ziemnych. W kontekście oceny oddziaływań na środowisko przyrodnicze, przekształcenia powierzchni
ziemi są szczególnie istotne, powodują bowiem zmiany wśród pozostałych komponentów środowiska
przyrodniczego, a poza tym należą do zmian trwałych.
Projekt planu „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu częściowo
obejmuje tereny już zabudowane, wyposażone w podziemną infrastrukturę techniczną, a zatem tereny
o już trwale przekształconej powierzchni ziemi. Są to tereny ekstensywnej zabudowy usługowej oraz
mieszkaniowej wielorodzinnej, znajdujące się w północno-zachodniej części opracowania – przy ul.
Droga Dębińska. Niewielkie skupiska zabudowy usługowo-sportowej znajdują się również: na terenie
Dziedzińca Miejskiego „Pod Słońcem” (w jego północnej części) oraz pomiędzy ul. Piastowską a wałem
przeciwpowodziowym (tereny istniejących klubów sportowych). Pozostałe tereny stanowią
niezabudowane tereny zieleni, w tym zieleni urządzonej ww. Dziedzińca Miejskiego oraz zieleni
otwartej doliny rzeki Warty, a wiec nadal stanowią powierzchnie biologicznie czynne. Niemniej jednak
należy podkreślić, że powierzchnia ziemi całego obszaru planu została silnie przekształcona
antropogenicznie na skutek licznych prac ziemnych, prowadzonych w celu zapewnienia tym terenom
ochrony przeciwpowodziowej.
Projekt planu „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” umożliwia lokalizację
nowej zabudowy wyłącznie w północno-zachodniej części planu – na terenach: MW/U (zabudowa
mieszkaniowa wielorodzinna lub usługowa), U (usługowa) i US (usługi sportu i rekreacji).
Na pozostałych terenach projekt uniemożliwia realizację inwestycji budowlanych z zakresu lokalizacji
nowych budynków. Na terenie ZP dopuszczono jedynie zachowanie istniejących budynków służących
funkcji sportowo-rekreacyjnej (chronionego również w ramach ochrony konserwatorskiej), natomiast
na terenie ZO/WS/ZZ umożliwiono zachowanie istniejących obiektów budowlanych służących funkcji
sportowej – w strefie zabudowy sportowo-rekreacyjnej wskazanej na rysunku planu – bez prawa ich
Projekt planu zakłada rozbudowę sieci infrastruktury technicznej, w tym budowę nowego
kolektora sanitarnego lub ogólnospławnego na terenie KD-G, nowego kolektora deszczowego
i burzowego na terenach KD-G, ZO/WS/ZZ oraz nowej kablowej linii elektroenergetycznej
WN-110kV na terenach KD-D, KD-Dxs i ZO/WS/ZZ. Dopuszczono również przełożenie istniejącej
magistrali cieplnej na odcinku biegnącym przez teren U. Na wszystkich terenach dopuszczono
lokalizację nowych sieci infrastruktury technicznej, poza sieciami napowietrznymi, a także roboty
budowlane w zakresie sieci infrastruktury technicznej, w zakresie monitoringu wizyjnego oraz systemu
służb ratowniczych i bezpieczeństwa publicznego.
Uwarunkowania geotechniczne podłoża gruntowego terenów przewidzianych w projekcie
mpzp pod nowe inwestycje budowlane zależą głównie od grubości warstwy nasypów zalegających pod
powierzchnią terenów, rodzaju gruntów zalegających pod nasypami, a także warunków wodnych,
a zwłaszcza głębokością zlegania zwierciadła wód gruntowych.
Grunty nasypowe, których miąższość jest największa w północno-zachodniej części mpzp,
a wiec na terenach przewidzianych pod nową zabudowę, stanowią niekorzystne podłoże posadawiania
34
obiektów budowlanych. Często z uwagi na ich zbyt dużą miąższość (powyżej 4 m), a także luźny stan
(lub średniozagęszczony) nie nadają się do bezpośredniego posadowienia jakichkolwiek obiektów
budowlanych. W zależności od miąższości gruntów nasypowych, konieczne będzie ich usuwanie, bądź
też stosowanie odpowiednich metod fundamentowania (posadowienia pośrednie).
Na terenach przewidzianych w projekcie pod zabudowę pod warstwą nasypów przeważają
mineralne utwory rzeczne, wykształcone w postaci różnoziarnistych piasków, lokalnie również
pospółków i żwirów, często jednak z domieszkami próchnicy oraz wkładkami i przewarstwieniami
gruntów organicznych. Grunty takie generalnie posiadają dość dobre właściwości geotechniczne. Ich
przydatność pod zabudowę zmniejszają jednak grunty organiczne, obniżające nośność. Ich
występowanie powoduje, że każda nowa inwestycja budowlanej będzie wymagała wykonania
szczegółowej dokumentacji geotechnicznej.
Geotechniczne własności podłoża terenów przewidzianych w planie pod nową zabudowę
obniżają również lokalne warunki wodne. Wody gruntowe na terenach przeznaczonych w projekcie
planu pod zabudowę występuje w nasypach i podścielających je rzecznych i wodnolodowcowych
utworach piaszczysto-żwirowych, a poziom ich zalegania jest ściśle uzależniony od stanu wody w rzece
Warcie. Przy średnich stanach w rzece wody gruntowe zalegają niżej (ok. 1,5-3,0 m p.p.t.), natomiast
przy długotrwałym wysokim stanie wody poziom wody gruntowej podnosi się do ok. 0,5-1,5 m p.p.t.
Przy projektowaniu nowej zabudowy należy wziąć pod uwagę również ogólny spływ wód podziemnych
na analizowanym obszarze – w kierunku wschodnim do rzeki Warty. Płytkie zaleganie wód gruntowych
powoduje konieczność stosowania na analizowanych terenach odpowiednich metod fundamentowania
obiektów i zastosowania odwodnienia wykopów, ponieważ poziom ich posadowienia może znajdować
się poniżej zwierciadła wód gruntowych.
Znaczące oddziaływania na powierzchnię ziemi dotyczyć będą zwłaszcza tych działek
budowlanych, na których realizowane będą kondygnacje podziemne. Projekt planu dopuszcza
na terenach MW/U, U i US realizację kondygnacji podziemnych, których budowa nie doprowadzi do
zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków wodnych. Prace
realizacyjne w okresie budowy planowanych inwestycji budowlanych spowodują zarówno trwałe, jak
i chwilowe przeobrażenia powierzchni ziemi oraz środowiska gruntowo-wodnego w obrębie terenu
objętego pracami. Ingerencja ta będzie spowodowana:
 naruszeniem powierzchni terenu, związanym z pracami ziemnymi przy wykonywaniu wykopów
i fundamentów budynków,
 umieszczaniem w profilu elementów konstrukcji budowlanych, a także różnego rodzaju
materiałów budowlanych, wpływających na właściwości podłoża, w tym na jego
przepuszczalność,
 wytworzeniem określonej ilości różnego rodzaju odpadów i ścieków,
 ewentualnym krótkotrwałym obniżeniem zwierciadła wód podziemnych, powstałym na skutek
konieczności wykonania odwodnień związanych z wykonywaniem fundamentów budynków
(ograniczone do przestrzeni poszczególnych wykopów).
Wykopy związane z fundamentowaniem obiektów budowlanych spowodują powstawanie mas
ziemnych, które należy w odpowiedni sposób zagospodarować. Z reguły wskazane jest, aby ziemia
pochodząca z wykopów została w miarę możliwości zagospodarowana w granicach działki
inwestorskiej (pod warunkiem, że nie została zanieczyszczona i spełnia wymagane przepisami
odrębnymi standardy jakości), nie powodując jednak naruszenia istniejących spływów
powierzchniowych w stosunku do terenów sąsiadujących. Postępowanie z masami ziemnymi obecnie
regulują przepisy odrębne34.
Zmiany w ukształtowaniu terenu oraz właściwościach fizycznych i chemicznych podłoża
wystąpią także na skutek dopuszczonych w planie robót w zakresie rozbudowy sieci infrastruktury
technicznej. W związku z prowadzeniem prac może dojść do przekształcenia powierzchni ziemi
o charakterze lokalnym i czasowym, wynikającym z konieczności wykonania wykopów, a także
przemieszczenia lub wprowadzania nowych elementów infrastruktury technicznej. Umieszczenie pod
powierzchnią terenu elementów wchodzących w skład sieci infrastruktury będzie za sobą niosło trwałe
oddziaływanie na warunki gruntowe. Odpowiednie zabezpieczenie tego typu instalacji będzie
najprawdopodobniej wymagało umieszczenia w glebie materiałów wpływających na właściwości
gruntu.
Biorąc pod uwagę potrzebę ograniczania skali oraz zasięgu trwałych zmian w środowisku
przyrodniczym, istotne są zapisy projektu planu ustalające maksymalne powierzchnie zabudowy
34
ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, ze zmianami)
35
działek budowlanych, minimalne powierzchnie biologicznie czynne oraz ustalenie nieprzekraczalnych
linii zabudowy. Pozwoli to na ograniczenie przestrzeni, na której dojdzie do nieodwracalnych zmian
powierzchni ziemi.
Jak już wyżej wspomniano, projekt planu na terenach MW/U, U i US dopuszcza lokalizację
kondygnacji podziemnych, w tym parkingów podziemnych, ale wyłącznie takich, których budowa nie
doprowadzi do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków
wodnych. Projekt dopuszcza również lokalizację parkingów naziemnych (oprócz ww. terenów również
na terenach ZP i ZO/WS/ZZ) oraz nakazuje na działce budowlanej zapewnienie stanowisk
postojowych dla pojazdów osobowych (w liczbie zgodnej z obowiązującym normatywem
parkingowym).
Zapis o zagospodarowaniu zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów
jest istotny z punktu widzenia ochrony powierzchni ziemi i podłoża, albowiem roślinność pozwala
na uniknięcie lub przynajmniej znaczne ograniczenie wymywania gruntów, a także sprzyja absorpcji
części ładunków zanieczyszczeń i blokuje ich przedostawanie się do głębszych warstw gleby.
W kontekście konieczności eliminacji ze środowiska czynników powodujących pogorszenie jego
stanu, w tym również pogorszenie jakości środowiska gruntowo-wodnego, będzie istotny sposób
prowadzenia gospodarki odpadami na poszczególnych terenach. Lokalizacja nowej zabudowy
spowoduje wzrost ilości odpadów produkowanych w granicach analizowanego obszaru. Odpady
powstawać będą zarówno na etapie realizacji, jak i eksploatacji budynków. W trakcie budowy będą
powstawać odpady związane z prowadzeniem samych prac budowlanych oraz rozbiórkowych, takie
jak: gruz, beton, kamienie, tworzywa sztuczne, metale, kable, itp., a także odpady związane
z funkcjonowaniem zaplecza socjalnego na placu budowy (odpady komunalne). W trakcie eksploatacji
odpady będą powstawać w związku z użytkowaniem i utrzymaniem budynków usługowych
i mieszkalnych, utrzymaniem dróg, oświetlenia, małej architektury, a także ruchem pieszych, czy
funkcjonowaniem przystanków komunikacji publicznej. W znacznej mierze będą one miały charakter
odpadów komunalnych, nie mniej jednak na terenach zabudowanych w strumieniu odpadów pojawiać
się mogą również odpady niebezpieczne. Rodzaj oraz ilość odpadów niebezpiecznych uzależniony
będzie od rodzaju funkcji usługowej wprowadzonej na dany teren.
Zasady gospodarowania odpadami określają przepisy odrębne, w tym ustawa o odpadach,
ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz akty prawa lokalnego, w tym. m.in.
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania35 i Regulamin utrzymania
czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin
wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”36,
stąd w projekcie planu nie ma ustaleń odnoszących się w sposób bezpośredni do tych zagadnień. Nie
mniej, ustalenia projektu pozwalają na prawidłowe prowadzenie gospodarki odpadami
na poszczególnych terenach. Został zapewniony dostęp działek budowlanych do przyległych dróg
publicznych. Parametry kształtowania zabudowy, ustalone w projekcie planu, pozwalają
na wyznaczenie na każdej działce budowlanej miejsc na pojemniki i kontenery służące do czasowego
gromadzenia odpadów komunalnych. Prowadzenie gospodarki odpadowej we właściwy sposób pozwoli
na ograniczenie możliwości zanieczyszczenia podłoża gruntowego, w tym również zasobów wód
podziemnych, substancjami niebezpiecznymi, przedostającymi się do gruntu na skutek niewłaściwego
składowania odpadów.
Podsumowując, należy stwierdzić, że realizacja inwestycji przewidzianych zgodnie
z ustaleniami projektu planu niewątpliwie przyczyni się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań
na powierzchnię ziemi i warunki gruntowe w obrębie części terenów znajdujących się na obszarze
opracowania (MW/U, U, US), jednakże realizacja zapisów ograniczających skalę zabudowy oraz
wymagających zachowania odpowiedniego udziału powierzchni niezabudowanych i biologicznie
czynnych pozwoli ograniczyć skalę tego zjawiska.
6.2.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
Warunki hydrogeologiczne przedmiotowego obszaru, na skutek licznych prac w zakresie
ochrony przeciwpowodziowej, a także realizacji istniejącej zabudowy i podziemnych elementów
infrastruktury technicznej, zostały już w przeszłości mocno zaburzone.
35
36
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r. , poz. 3931)
Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia 12
marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej”
36
Nie przewiduje się wystąpienia znaczących oddziaływań realizacji ustaleń planu na wody
powierzchniowe. Projekt planu zachowuje przebieg rzeki Warty poprzez wyznaczenie terenu
ZO/WS/ZZ przeznaczonego pod zieleń otwartą i wody powierzchniowe śródlądowe w klinie zieleni.
Nie przewiduje się zmian w przebiegu koryta rzeki. Jedyne oddziaływania na wody powierzchniowe
będą spowodowane budową projektowanego kolektora deszczowego z wylotem do rzeki Warty. Jego
orientacyjny przebieg wskazano na rysunku planu na terenach KD-G i ZO/WS/ZZ, który odciąży
istniejący kolektor ogólnospławny w ul. Królowej Jadwigi.
Większy zakres oddziaływań dotyczyć będzie wód podziemnych. Prowadzenie prac
budowlanych związanych z lokalizacją nowej zabudowy usługowej i mieszkaniowej, a także realizacja
nowych sieci infrastruktury technicznej spowoduje ingerencję w powierzchnię ziemi i warunki
gruntowe, a co za tym idzie i w lokalne warunki wodne. Oddziaływania te mogą mieć zarówno trwały,
jak i krótkoterminowy charakter.
Lokalizacja nowych obiektów budowlanych spowoduje generowanie nowych ścieków
(bytowych lub przemysłowych), a także wzrost zapotrzebowanie na wodę. Nie przewiduje się jednak
znaczącego oddziaływania realizacji ustaleń planu na jakość zasobów wód podziemnych o charakterze
długotrwałym, ponieważ ustalenia omawianego projektu regulują docelowe zasady prowadzenia
gospodarki wodno-ściekowej na przedmiotowym obszarze. W tym zakresie wprowadzono nakaz
powiązania elementów sieci infrastruktury technicznej na terenie planu z układem zewnętrznym
infrastruktury technicznej oraz zapewnienie dostępu do sieci. Teren jest w całości włączony do
systemu wodociągowego miasta, ustalono więc nakaz zaopatrzenia w wodę pitną z sieci
wodociągowej.
Dla ochrony jakości zasobów wód podziemnych niezwykle istotny jest zapis ustalający nakaz
odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej lub sanitarnej
(w przypadku terenu US). Na omawianym obszarze mpzp występują jednak dwa tereny obecnie
niepodłączone do sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej. Są to tereny ZP (Dziedziniec Miejski
„Pod Słońcem”) i ZO/WS/ZZ (budynki klubów sportowych w strefie sportowo-rekreacyjnej),
w związku z czym dla ich dalszego sprawnego funkcjonowania konieczne było ustalenie tymczasowego
dopuszczenia stosowania szczelnych zbiorników bezodpływowych, do czasu wybudowania sieci
kanalizacji sanitarnej. W sytuacji, kiedy istniejące uzbrojenie infrastruktury technicznej będzie
niewystarczające dla planowanych inwestycji, niezbędne będzie wybudowanie nowych sieci przez
inwestorów. Rozwiązania te pozwolą uniknąć zanieczyszczenia gleb i zasobów wodnych. Powstające
na tym terenie ścieki mogą stanowić zagrożenie skażenia wód podziemnych wyłącznie w sytuacjach
awarii sieci kanalizacyjnej lub nieszczelności zbiorników bezodpływowych.
Negatywne oddziaływania o charakterze lokalnym i czasowym mogą wystąpić na etapie
prowadzenia robót budowlanych, związanych z wykonaniem wykopów pod fundamenty nowych
budynków i realizacją podziemnej infrastruktury technicznej. Na etapie realizacyjnym istnieje
potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych, wynikające z wytwarzania na terenie inwestycji
budowlanych różnego rodzaju odpadów i ścieków. W celu ograniczenia możliwości zanieczyszczenia
środowiska gruntowo-wodnego ściekami i odpadami powstającymi na etapie realizacji inwestycji,
należy zorganizować zaplecze budowy w sposób zabezpieczający grunt i wodę przed
zanieczyszczeniami substancjami ropopochodnymi (na terenie placów postojowych dla maszyn
i środków transportu), wyposażyć je w pomieszczenia socjalno-bytowe dla pracowników, przenośne
toalety dla pracowników oraz skład materiałów budowlanych. Powstałe w czasie realizacji inwestycji
ścieki i odpady powinny być usuwane z terenu budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami
odrębnymi i normami. Te oczywiste zasady prowadzenia prac budowlanych są w przypadku
analizowanych terenów bardzo istotne z uwagi na płytko zalegające wody gruntowe i z tym związany
wysoki stopień zagrożenia jakości wód podziemnych. Powyższe zasady prowadzenia prac budowlanych
nie stanowią zakresu ustaleń planów miejscowych, nie mniej jednak powinny być uwzględnione
na późniejszych etapach inwestycyjnych.
Zwiększenie powierzchni terenów zabudowanych związane jest nierozerwalnie ze wzrostem
udziału powierzchni trwale uszczelnionych. Skutkiem uszczelnienia powierzchni ziemi będzie
ograniczenie powierzchni umożliwiającej swobodną infiltrację wód opadowych i roztopowych, co
będzie powodować ograniczenie zasilania wód podziemnych, przyspieszenie tempa spływu
powierzchniowego z terenów utwardzonych (np. parkingów towarzyszących zabudowie) za
pośrednictwem sieci kanalizacyjnej. Powoduje to zagrożenie obniżania poziomu wód gruntowych,
zmniejszania ich zasobów. W celu zachowania jak największej powierzchni przepuszczalnej, jako
korzystne należy uznać zapisy projektu planu ustalające minimalną powierzchnię biologicznie czynną
na terenach przeznaczonych pod zabudowęi (nie mniej niż 50% powierzchni działki budowlanej)
i ograniczające powierzchnię zabudowy działek budowlanych. Dodatkowo, pozytywnie ocenia się
37
również obowiązek zagospodarowania zielenią wszystkich nieutwardzonych fragmentów terenów
w granicy mpzp.
W kontekście konieczności zachowania warunków zasilania wód podziemnych, istotny jest
również sposób postępowania z wodami opadowymi i roztopowymi na poszczególnych terenach.
Pozytywnie ocenia się te zapisy, które ustalają, lub chociaż dopuszczają, zagospodarowanie wód
opadowych i roztopowych na terenie. W tym zakresie ustalono zagospodarowanie wód opadowych
i roztopowych na terenach ZP, ZO/WS/ZZ, US oraz KD-Dxs i 1,2KDWxs, przy czym na terenach
US, KD-Dxs i KDWxs dopuszczono również odprowadzania wód do sieci kanalizacji ogólnospławnej
lub deszczowej. Zagospodarowania wód na terenie lub w zbiornikach retencyjnych dopuszczono
również na terenach MW/U i U. Z kolei na terenach dróg publicznych ustalono odprowadzenie wód
opadowych i roztopowych do sieci kanalizacyjnych (deszczowej, ogólnospławnej, a w przypadku
terenu KD-G również do burzowej).
Wprowadzenie ustalenia zagospodarowania wód w granicach działki jest oceniane pozytywnie
z ekologicznego punktu widzenia, gdyż podstawową zasadą współczesnych metod zagospodarowania
wód opadowych i roztopowych37 jest ich zatrzymanie na terenie, spowolnienie tempa spływu do
odbiornika oraz naturalne oczyszczanie wód opadowych na miejscu, przed odprowadzeniem do
odbiornika (np. poprzez spływ przez powierzchnie zadarnione, które mają zdolność zatrzymywania
znacznych ilości ładunku zanieczyszczeń, takich jak zawiesina, a nawet węglowodory ropopochodne).
Zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie jest zatem szczególnie korzystne
w przypadku terenów charakteryzujących się dużym udziałem powierzchni zagospodarowanych
zielenią i niewielkim udziałem powierzchni trwale uszczelnionych. Z kolei odprowadzanie wód
opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej jest rozwiązaniem
bardziej korzystnym w przypadku terenów komunikacyjnych. Dotyczy to szczególnie terenów miejskich
z drogami o nawierzchni utwardzonej (bitumicznej) bez rowów przydrożnych wyścielonych darnią. Taki
sposób odprowadzenia wód minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego
substancjami spływającymi z powierzchni dróg (węglowodory ropopochodne i zawiesina).
Ustalenia planu dopuszczają lokalizację na terenach MW/U, U, US kondygnacji podziemnych,
których budowa nie doprowadzi jednak do zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego oraz
destabilizacji stosunków wodnych. Ich realizacja spowoduje oddziaływania na wody podziemne,
bowiem wiąże się z prowadzeniem prac ziemnych na dużo większej powierzchni oraz na większej
głębokości. Ich realizacja może spowodować zakłócenie naturalnego przepływu wód, w przypadku,
kiedy zwierciadło wód gruntowych zalegać będzie w strefie powyżej projektowanego poziomu
posadowienia budynku W przypadku analizowanych terenów jest to bardzo prawdopodobne z uwagi
na wysoki poziom zalegania wód gruntowych. Znaczące oddziaływania na środowisko wodne (stosunki
wodne oraz jakość wód podziemnych) mogą wynikać z prowadzenia prac odwodnieniowych oraz
nieprawidłowego odprowadzania wód opadowych, roztopowych lub też ścieków z rejonu budowy.
Budowa obiektów podziemnych, w zależności od warunków gruntowo-wodnych, a zwłaszcza
głębokości zalegania wód podziemnych (warstwy wodonośnej), spowodować może pewne utrudnienia
w ich dotychczasowym przepływie lub zmianę jego reżimu. Dlatego w przypadku realizacji inwestycji
budowlanych z kondygnacjami podziemnymi, niezbędne będzie wykonanie szczegółowych badań
geotechnicznych i geologiczno-inżynierskich z elementami badań hydrogeologicznych. W zależności od
wyników tych badań, zwłaszcza w zakresie głębokości i rodzaju zalegania wód gruntowych oraz
kierunku ich przepływu, niezbędne może okazać się wskazanie metody odwodnienia terenu inwestycji,
która pozwoli na utrzymanie w możliwie niezmienionym stanie warunków wodnych w rejonie
inwestycji. Brak takiego odwodnienia spowodować może podniesienie się poziomu wód gruntowych
w strefie położonej przed przegrodą podziemną oraz zmianę warunków geotechnicznych podłoża
gruntowego na terenach położonych za inwestycją podziemną 38.
Podsumowując ustalenia projektu mpzp w odniesieniu do wód podziemnych
i powierzchniowych, należy stwierdzić, że przewidują one możliwość wprowadzenia nowych inwestycji,
których realizacja przyczyni się do wystąpienia niekorzystnych oddziaływań na warunki wodne,
jednakże skala przewidzianych zmian oraz docelowa realizacja zapisów regulujących sposób
zagospodarowania poszczególnych terenów oraz zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej,
pozwoli na zminimalizowanie niekorzystnych oddziaływań w możliwie najlepszy sposób.
37
38
zgodnie z zapisami II Polityki Ekologicznej Państwa oraz Programem Ochrony Środowiska dla miasta Poznania na lata 2009-
2012
Problem piętrzenia wód gruntowych na przykładach głębokiego posadowienia obiektów w Poznaniu, dr hab. Antoni
Florkiewicz, mgr Maciej Troć, Politechnika Poznańska; Inżynieria i Budownictwo nr 7/2002
38
6.3.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną
Realizacja ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” nie
spowoduje znaczących oddziaływań na lokalną różnorodność biologiczną. Projekt planu zachowuje
dotychczasowe przeznaczenie, a także sposób zagospodarowania, istniejących terenów zieleni, które
decydują o lokalnej bioróżnorodności – terenu zieleni urządzonej Dziedzińca Miejskiego (ZP), a także
terenu zieleni otwartej, porastającej terasę zalewową doliny rzeki Warty(ZO/WS/ZZ). Projekt ustala
również ochronę rzeki Warty na terenie ZO/WS/ZZ, stanowiącej istotny z punktu widzenia
kształtowania lokalnej bioróżnorodności element środowiska przyrodniczego.
Jedynie na etapie realizacji inwestycji w zakresie budowy nowych sieci infrastruktury
technicznych, przewidywanych na terenie ZO/WS/ZZ, może dojść do czasowego negatywnego
oddziaływania na lokalną różnorodność. Projekt planu przewiduje lokalizację elektroenergetycznej linii
kablowej WN 110kV, przebiegającej wzdłuż lewej terasy zalewowej doliny Warty, a także budowę
nowego kolektora deszczowego i burzowego z wylotem do Warty (w obu przypadkach orientacyjny
przebieg sieci wskazany został na rysunku projektu planu). Negatywne oddziaływania na
kształtowanie bioróżnorodności związane będą głównie z czasowym i lokalnym usunięciem pokrywy
roślinnej, naruszeniem struktury gruntu stanowiącego środowisko życia wielu drobnych organizmów
oraz ograniczeniem powierzchni dostępnej dla lokalnej fauny. Działania te mogą skutkować czasowym
wycofaniem się z tych terenów gatunków bardziej wrażliwych na zmiany w środowisku
i ograniczeniem liczebności populacji w przypadku pozostałych gatunków.
Poza opisanymi powyżej przypadkami, nie przewiduje się wystąpienia negatywnego
oddziaływania na kształtowanie lokalnej bioróżnorodności. Projektowane w mpzp zmiany
funkcjonalno-przestrzenne dotyczyć będą jedynie terenów MW/U, U i US, które są już znacznie
przekształcone antropogenicznie i nie zawierają cennych siedlisk flory i fauny. W związku z czym
realizacja nowej zabudowy na tych terenach nie spowoduje znaczącego negatywnego oddziaływania
na różnorodność biologiczną obszaru mpzp.
Wspomnieć należy również, że omawiany projekt mpzp zawiera zapisy wpływające korzystnie
na kształtowanie lokalnej bioróżnorodności terenów, dotyczące m.in.:
 zachowania na działce budowlanej lub terenie powierzchni biologicznie czynnej – nie mniejszej
niż: 35% na terenie MW/U, 50% na terenach U i US, 60% na terenie ZO/WS/ZZ i 75%
na terenie ZP,
 zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
 ochrony istniejących drzew na terenach MW/U, U i ZP, zachowania istniejących rzędów drzew
na terenach KD-G, KD-D, US i ZO/WS/ZZ, a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą,
parametrami drogi lub planowaną zabudową przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych
nasadzeń w granicach planu.
Podsumowując, propozycje zawarte w projekcie planu raczej nie przyczynią się do
odczuwalnego wzrostu różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt, nie spowodują również jej
znacznego ograniczenia. Ustalenia wpłyną raczej na stabilizację obecnych warunków siedliskowych.
6.4.
Oddziaływanie na szatę roślinną
Realizacja ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” będzie
powodowała zarówno trwałe, jaki czasowe oddziaływania na szatę roślinną omawianego obszaru. Ich
rozmiar i charakter będzie znacznie zróżnicowany w zależności od terenów, na których zapisy planu
będą realizowane.
Projekt planu zachowuje dotychczasowe przeznaczenie oraz sposób zagospodarowania dwóch
dużych terenów, charakteryzujących się największym udziałem zieleni w granicach mpzp, i które
stanowią istotne elementy budujące strukturę południowego klina zieleni. Zgodnie z zapisami projektu
zachowane zostaną porośnięte roślinnością terasy zalewowe doliny rzeki Warty położone
w obrębie terenu ZO/WS/ZZ, stanowiące najcenniejszy element zieleni omawianego obszaru. Projekt
wskazuje przeznaczenie tych terenów pod zieleń otwartą i wody powierzchniowe śródlądowe w klinie
zieleni (częściowo położone w obszarze bezpośredniego zagrożenia powodzią). Tym samym
zachowane zostaną również wody rzeki Warty, stanowiące środowisko życia roślinności wodnej.
Ochroną objęto również teren zieleni urządzonej ZP, który stanowi zabytkowy teren parkoworekreacyjny, charakteryzujący się dużym udziałem zieleni w swoim zagospodarowaniu.
Negatywne oddziaływania na zieleń terenów ZO/WS/ZZ i ZP spowodowane będą lokalizacją
dopuszczonych w planie obiektów i urządzeń służących rekreacyjnemu i wypoczynkowemu
wykorzystaniu tych terenów, w tym m.in. urządzeń sportowych, turystycznych, ścieżek pieszych,
rowerowych, parkingów naziemnych w zieleni, przekryć namiotowych oraz pneumatycznych, zadaszeń
membranowych. Niekorzystne zmiany obejmować będą przede wszystkim całkowite usunięcie
39
roślinności w obrębie lokalizacji nowych elementów zagospodarowania na etapie realizacji inwestycji,
a także w przypadku niektórych z nich trwałe zajęcie części powierzchni, uniemożliwiające rozwój
roślinności w późniejszym czasie (np. w przypadku realizacji utwardzonych ścieżek pieszych). Czasowe
i lokalne zniszczenie lub usuniecie roślinności nastąpi również w obrębie tymczasowych dojazdów do
lokalizacji nowych inwestycji oraz w miejscach przeznaczonych pod zaplecze techniczne. Zaznaczyć
należy jednak, że część negatywnych oddziaływań będzie występować jedynie na etapie realizacyjnym
i powinna ustąpić po ich zakończeniu.
Podobne skutki, ale o nieco większym zasięgu, będzie za sobą niosła realizacja przewidzianych
na terenie ZO/WS/ZZ lokalizacja nowych sieci infrastruktury technicznej: elektroenergetycznej linii
kablowej WN 110kV oraz kolektora deszczowego i burzowego. Negatywne oddziaływania na lokalną
roślinność wystąpią w tym przypadku głównie na etapie realizacji, podczas którego nastąpi
konieczność usunięcia wierzchnich warstw gleby wraz z porastającą ją roślinnością. Zjawisko to będzie
jednak miało charakter czasowy i odwracalny, gdyż realizacja tego typu przedsięwzięć nie skutkuje
trwałym pozbawieniem zdolności biologicznych terenów. W związku z powyższym działania te nie
wpłyną w sposób długofalowy na kształtowanie lokalnej szaty roślinnej.
W przypadku terenów przeznaczonych pod zabudowę MW/U, U i US negatywne
oddziaływania na szatę roślinną wystąpią w przypadku lokalizacji w ich granicach nowych budynków
usługowych lub mieszkaniowych (tylko na terenie MW/U). Związane będą one przede wszystkim
z usunięciem roślinności na powierzchniach przeznaczonych bezpośrednio pod posadowienie
budynków oraz trwałym zmniejszeniem powierzchni dostępnej dla roślinności.
Do projektu mpzp wprowadzono ustalenia mające na celu ograniczenie skali negatywnego
oddziaływania na szatę roślinną, związanego z realizacją nowego zainwestowania w granicach mpzp.
Zapisy projektu planu ustalają ochronę istniejących drzew na terenach MW/U, U i ZP, a w przypadku
ich kolizji z infrastrukturą lub planowaną zabudową, przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych
nasadzeń w granicach planu. Projekt ustala również zachowanie rzędów drzew zaznaczonych
na rysunku planu na terenach KD-G, KD-D, US i ZO/WS/ZZ, a w przypadku ich kolizji
z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń.
Projekt na terenach komunikacyjnych dopuszcza również nowe nasadzenia w pasie drogowym, pod
warunkiem, że nie kolidują one z parametrami drogi i infrastrukturą techniczną.
W kontekście konieczności kształtowania nowej zieleni, zwłaszcza na terenach przeznaczonych
pod zabudowę, szczególnie istotne są zapisy planu ustalające minimalne powierzchnie biologicznie
czynne, jakie należy zachować na działkach budowlanych, a wiec powierzchnie umożliwiające
wegetację roślin. Dla wszystkich terenów ustalono powierzchnię biologicznie czynną nie mniejszą niż
50% powierzchni działki budowlanej, a także zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od
utwardzenia fragmentów terenów. Realizacja wspomnianych ustaleń pozwoli na zachowanie
określonych powierzchni zagospodarowanych zielenią i zapobiegnie możliwości pozbawienia ich
zdolności biologicznych.
Podsumowując, szata roślinna terenu opracowania pozostanie w większości przypadków nie
zmieniona i może zostać wzbogacona o nowe nasadzenia. Projekt planu zawiera ustalenia, których
realizacja pozwoli na ograniczenie negatywnego oddziaływania realizacji ewentualnych nowych
obiektów i może przyczynić się do powstania zieleni na terenach jej pozbawionych lub ukształtowania
wartościowszej zieleni w otoczeniu nowej zabudowy usługowej lub mieszkaniowej wielorodzinnej.
6.5.
Oddziaływanie na zwierzęta
Realizacja ustaleń projektu planu spowoduje przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne
jedynie w obrębie terenów przeznaczonych pod zabudowę MW/U, U i US, a więc na terenach, które
są już obecnie intensywnie przekształcone przez człowieka, i które nie stanowią cennych siedlisk dla
zwierząt. Zasięg projektowanych zmian funkcjonalno-przestrzennych, w skali całego planu, nie będzie
obejmował dużych powierzchni terenów oraz nie będzie dotyczył terenów zieleni obecnie porośniętych
roślinnością i zasiedlonych przez zwierzęta, a więc terenów ZO/WS/ZZ i ZP.
Projekt planu w zakresie parametrów zabudowy ustala obowiązek zachowania na każdej
działce budowlanej co najmniej 50% udziału powierzchni biologicznie czynnej, który może zapewnić
zachowanie warunków środowiska sprzyjających faunie, tym bardziej, że ustalono również obowiązek
zagospodarowania zielenią wszystkich nieutwardzonych fragmentów terenów. Występujące na tych
terenach zwierzęta nie wymagają znacznych powierzchni do żerowania lub terytoriów gwarantujących
prokreację, dlatego też nie zachodzi obawa naruszenia warunków środowiska, w sposób wpływający
na eliminację jakiegoś gatunku funkcjonującego w granicach opracowania.
Realizacja nowych inwestycji budowlanych będzie powodować negatywne oddziaływania
o charakterze czasowym. Prowadzenie intensywnych prac budowlanych z wykorzystaniem ciężkiego
40
sprzętu może spowodować wystąpienie ograniczonego przestrzennie niekorzystnego wpływu
na organizmy żywe, w tym na zwierzęta. Działania inwestycyjne wiązać się będą z generowaniem
hałasu (silniki pracujących maszyn) oraz zniszczeniem pokrywy roślinnej w obrębie części terenu,
co skutkować będzie czasowym wycofywaniem się z tych terenów poszczególnych gatunków zwierząt.
Przewiduje się jednak, że niekorzystne oddziaływania ustąpią po zakończeniu prac budowlanych i nie
będą wpływać w sposób długofalowy na kształtowanie charakteru lokalnej fauny. Ponadto, tereny
potencjalnych nowych inwestycji budowlanych otoczone są terenami z już ukształtowaną, wieloletnią
zielenią urządzoną i zielenią otwartą doliny rzeki Warty. Wzajemna bliskość terenów
zagospodarowanych zielenią i duże podobieństwa w składzie gatunkowym roślinności, powodują,
że wiele zwierząt na czas budowy przemieści się na pobliskie tereny zieleni, nie objęte inwestycjami.
Tereny nowych inwestycji budowlanych staną się miejscem bytowania gatunków fauny już
obecnych na obszarze opracowania, przystosowanych do życia w środowisku miejskim, odpornych na
zanieczyszczenia i hałas komunikacyjny. Projektowane zmiany zagospodarowania nie powinny
wpłynąć w sposób znaczący na skład gatunkowy fauny
Projekt planu wprowadza ustalenia, które pozwolą na stabilizację warunków środowiskowych
istniejącej fauny, zwłaszcza tej bytującej w obrębie zieleni wysokiej. W tym zakresie pozytywnie
ocenia się ustalenie na terenach MW/U, U i ZP ochrony istniejących drzew (a w przypadku ich kolizji
z infrastrukturą lub planowaną zabudową, przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń) oraz
zachowanie, wskazanych na rysunku projektu planu, rzędów drzew na terenach KD-G, KD-D, US
i ZO/WS/ZZ (stanowiących cenne nasadzenia o dużych koronach).
Ustalenia projektu planu w zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego zakazują
lokalizacji ogrodzeń pełnych oraz z betonowych elementów prefabrykowanych na terenach MW/U, U,
US, ZP, ZO/WS/ZZ oraz ogrodzeń na terenach KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs – z wyjątkiem
związanych z bezpieczeństwem ruchu. Ponadto, ustalono zakaz lokalizacji napowietrznych sieci
infrastruktury technicznej na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ (z wyjątkiem sieci trakcyjnej),
1,2KDWxs. Zakazy te wpłyną na zachowanie dogodnych warunków do przemieszczania się wielu
zwierząt. Umożliwia drobnym zwierzętom lądowym oraz ptakom dogodniejsze pokonywanie
przestrzeni pomiędzy poszczególnymi terenami porośniętymi roślinnością.
Podsumowując, w granicach opracowania na skutek realizacji plan mogą nastąpić niewielkie
zmiany gatunkowe i liczebne populacji zwierząt już bytujących na obszarze opracowania. Realizacja
planu sprzyja stabilizacji warunków bytowania i przemieszczania się zwierząt w południowym klinie
zieleni miasta Poznania oraz zachowaniu łączności z pozostałymi siedliskami w dolinie rzeki Warty.
6.6.
Oddziaływanie na ludzi
Oddziaływania na ludzi, wynikające z realizacji ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej
Jadwigi w paśmie rzeki Warty”, zaliczyć można zarówno do pozytywnych, jak i negatywnych.
Oddziaływania negatywne związane będą z etapem realizacji poszczególnych inwestycji
budowlanych, prowadzonych na terenach MW/U, U i US w zakresie lokalizacji nowych budynków
oraz na terenach KD-G, KD-D, KD-Dxs i ZO/WS/ZZ w zakresie budowy nowych sieci infrastruktury
technicznej. Prace budowlane będą powodowały okresowo dyskomfort dla mieszkańców zabudowy
wielorodzinnej przy ul. Droga Dębińska (na terenie MW/U), a także dla użytkowników terenów
usługowych, sportowych i rekreacyjnych, położonych zarówno w granicach mpzp oraz w jego
sąsiedztwie. Na skutek prowadzonych prac budowlanych należy spodziewać się zwiększonej emisji
hałasu, której źródłem będą pracujące maszyny i urządzenia budowlane, a także wzmożony ruch
komunikacyjny, związany z obsługą inwestycji budowlanych. Przewidywana jest również zwiększona
emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, generowana zarówno przez maszyny i pojazdy
budowlane oraz w wyniku przemieszczania mas ziemnych. Wzmożony ruch pojazdów obsługujących
place budowy powodować może również utrudnienia komunikacyjne w rejonie prowadzenia inwestycji.
Na etapie eksploatacji nowych budynków na terenach MW/U, U i US prognozowany jest
zwiększony ruch samochodowy, zarówno wewnątrz obszaru planu, a także na ulicach otaczających
nowe pola inwestycyjne – na ul. Droga Dębińska, ul. Królowej Jadwigi. Wzmożony ruch samochodowy
spowoduje również pojawienie się nowych źródeł hałasu komunikacyjnego samochodowego. Stąd,
bardzo ważne będzie stosowanie działań i rozwiązań przeciwhałasowych, umożliwiających stosowne
ograniczenie oraz uspokojenie ruchu samochodowego, w wyniku czego nastąpi ograniczenie emisji
i propagacji tego hałasu w otaczającym środowisku. Eliminowaniu zagrożeń komfortu akustycznego
w środowisku służy ustalenie planu, dotyczące terenów komunikacji, które mówi o dopuszczeniu
stosowania dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym
rozwiązań przeciwhałasowych ograniczających hałas samochodowy oraz tramwajowy na terenach
dróg publicznych (z wyjątkiem ekranów akustycznych) oraz elementów uspokojenia ruchu na terenach
41
dróg wewnętrznych. Należy oczekiwać, że zastosowane sformułowanie umożliwi wdrażanie rozwiązań,
które pozwolą skutecznie zapobiegać generowaniu hałasu w obszarze planu, ale również wzdłuż ulic
zewnętrznych.
Docelowa realizacja ustaleń planu pozwoli na: zapewnienie odpowiedniego standardu
funkcjonowania nowych terenów usługowych, mieszkaniowych (MW/U, U i US), utrzymanie
obecnych, a także rozwój nowych, walorów rekreacyjno-wypoczynkowych istniejących terenów zieleni
(ZO/WS/ZZ i ZP) oraz zapewnienie bezpieczeństwa użytkownikom tych terenów. Służyć temu będą
ustalenia w zakresie:
 układu komunikacyjnego, zapewniającego bezpieczny dostęp do terenów,
 obowiązku zapewnienia na terenach MW/U, U, US, ZP niezbędnej ilości miejsc postojowych,
w tym miejsc dla samochodów osobowych, rowerów oraz w przypadku lokalizacji na terenach
MW/U, U i US obiektów wymagających dostawy towarów nakaz zapewnienia dodatkowych
miejsc do przeładunku towarów, zlokalizowanych poza stanowiskami postojowymi dla
samochodów i rowerów,
 zapewnienia wszystkim terenom dostępu do sieci infrastruktury technicznej, powiązanie sieci
z układem zewnętrznym oraz dopuszczenie robót budowlanych w zakresie sieci infrastruktury
technicznej,
 zachowania istniejących obiektów służących funkcji sportowej na terenie ZO/WS/ZZ
(w strefie wskazanej na rysunku planu),
 wyznaczenia stref lokalizacji różnych ciągów komunikacyjnych, również służących rozwojowi
funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej doliny Warty, w tym strefy lokalizacji ciągu pieszorowerowego w północnej części terenu – pomiędzy ul. Królowej Jadwigi a ul. Piastowską, strefy
lokalizacji ciągów pieszych również w północnej części terenu, a także strefy lokalizacji dojść
i dojazdów zapewniających dostęp do linii brzegowej rzeki, zarówno na jej prawym, jak i lewym
brzegu,
 dopuszczenia lokalizacji na terenach ZO/WS/ZZ i ZP nowych urządzeń i obiektów służących
rozwojowi funkcji sportowo-rekreacyjnej, takich jak: urządzenia sportowe, turystyczne, ścieżki
piesze i rowerowe, parkingi naziemne w zieleni (na terenie ZO/WS/ZZ tylko w strefie
zabudowy sportowo-rekreacyjnej), przekrycia namiotowe oraz pneumatyczne, zadaszenia
membranowe, maszty oświetleniowe boisk.
Ponadto, w celu zapewnienia wyższej jakości życia oraz bezpieczeństwa użytkowników
analizowanych terenów, niezbędne jest podejmowanie działań pozwalających na zachowanie
i właściwą ochronę elementów środowiska przyrodniczego. Analizowany projekt mpzp, w ramach
możliwego, ustawowego zakresu, zawiera ustalenia, które pozwalają na zapewnienie ochrony zdrowia
przyszłych użytkowników analizowanego obszaru. Są to ustalenia, dotyczące:
 ochrony i kształtowania jakości powietrza atmosferycznego – realizowane poprzez zapewnienie
dostępu do sieci, dopuszczenie robót budowlanych w zakresie infrastruktury technicznej (w tym
sieci: gazowej, ciepłowniczej i elektroenergetycznej), dopuszczenie stosowania indywidualnych
systemów grzewczych, z zakazem stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe,
 klimatu akustycznego – realizowane poprzez: zachowanie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku dla terenów o zdefiniowanych standardach akustycznych, dopuszczenie
stosowania dodatkowych, innych niż ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego,
w tym rozwiązań przeciwhałasowych ograniczających hałas samochodowy oraz tramwajowy
na terenach dróg publicznych, z wyjątkiem ekranów akustycznych oraz elementów uspokojenia
ruchu na terenach dróg wewnętrznych, zakaz lokalizacji na terenach MW/U, U, US, ZP,
ZO/W/ZZ przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać
na środowisko, z wyjątkiem inwestycji przewidzianych planem oraz inwestycji celu publicznego
z zakresu łączności publicznej,
 gospodarki wodno-ściekowej – realizowane poprzez zapewnienie zaopatrzenia terenów w wodę
pitną z sieci wodociągowej, odprowadzanie ścieków bytowych i przemysłowych do sieci
kanalizacji sanitarnej lub ogólnospławnej (z dopuszczeniem tymczasowego stosowania
szczelnych zbiorników bezodpływowych tylko na terenach ZP i ZO/WS/ZZ do czasu
wybudowania sieci kanalizacji sanitarnej),
 bezpieczeństwa publicznego – realizowane poprzez dopuszczenie robót budowlanych w zakresie
sieci systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych i bezpieczeństwa
publicznego.
42
6.7.
Oddziaływanie na krajobraz
Krajobraz doliny rzeki Warty stanowi istotny element kształtowania wizerunku miasta
Poznania, zarówno wśród mieszkańców miasta, jak i wśród turystów. Dlatego szczególnie ważne jest
zapewnienie ochrony walorów widokowych doliny rzeki Warty, zachowanie nadrzecznego charakteru
krajobrazu samej doliny, przy współistnieniu funkcji sportowych, rekreacyjnych i wypoczynkowych.
Zgodnie ze „Studium…” na analizowanym odcinku doliny rzeki Warty należy bezwzględnie
chronić istniejące, historyczne panoramy miasta, poprzez zapewnienie widoku na rzekę z mostu
Królowej Jadwigi (w „Studium…”punkt widokowy P31) oraz zachowanie widoczności wzdłuż
wschodniej skarpy doliny Warty od mostu Królowej Jadwigi do wiaduktu w ciągu ul. Hetmańskiej
(w „Studium…”ciąg widokowy F-F). Realizacja ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi
w paśmie rzeki Warty” chroni ww. widoki. Na terenie ZO/WS/ZZ, który obejmuje rzekę Wartę wraz
z przyległymi do niej terasami zalewowym oraz zabudową sportową przy ul. Piastowskiej, ustalono
zachowanie obecnego przeznaczenia oraz sposobu zagospodarowania terenu. Projekt planu dopuszcza
zachowanie istniejącej zabudowy klubów sportowych w obrębie wyznaczonej na rysunku planu strefy
zabudowy sportowo-rekreacyjnej, ale z zakazem jej rozbudowy lub nadbudowy. Projekt uniemożliwia
lokalizację na tym terenie nowych budynków, które mogłyby przesłonić widok na rzekę. Dopuszczono
natomiast lokalizację nowych urządzeń służących funkcji sportowej i rekreacyjnej, takich jak:
przekrycia namiotowe i pneumatyczne, zadaszenia membranowe, maszty oświetleniowe boisk (dla
elementów tych określono maksymalne nieprzekraczalne wysokości), a także lokalizację urządzeń
sportowych, turystycznych, ścieżek pieszych i rowerowych.
Realizacja tych ustaleń planu nie spowoduje istotnej ingerencji w otwarty krajobraz doliny
Warty oraz przesłonięcia głównego ciągu widokowego z mostu Królowej Jadwigi w kierunku mostu
Przemysła I. Nie powinna również spowodować negatywnych skutków dla walorów wizualnych
krajobrazu doliny. Należy jednak podkreślić, że w wizualnym i estetycznym odbiorze ww. nowych
elementów wyposażenia sportowo-rekreacyjnego istotne znaczenie będzie miała ich forma, jakość
zastosowanych materiałów oraz standard wykończenia. Określenie skali oddziaływania w tym zakresie
na walory krajobrazowe doliny Warty, bez znajomości szczegółów projektowych poszczególnych
urządzeń, nie jest możliwe na obecnym etapie projektowania.
Większe zmiany w lokalnym krajobrazie nastąpią w północno-zachodniej części obszaru planu,
na terenach przeznaczonych pod zabudowę – MW/U, U i US. Na terenach tych projekt przewiduje
lokalizację nowych budynków, dla których określono obowiązujące i nieprzekraczalne linie zabudowy,
a także ich nieprzekraczalne parametry. W przypadku terenów MW/U i US nowa zabudowa swoimi
parametrami, a zwłaszcza wysokością, będzie nawiązywała do już istniejących budynków
zlokalizowanych przy ul. Droga Dębińska. Na terenie MW/U ustalono maksymalną wysokość dla
budynków z dachami płaskimi 12 m, natomiast z dachami skośnymi 16 m, w nawiązaniu do budynku
istniejącego, chronionego planem, położonego przy ul. Droga Dębińska 3. Z kolei na terenie US
maksymalna wysokość dla budynków, niezależnie od geometrii dachów, wynosić będzie 12 m. Będzie
to więc głównie zabudowa niska.
Inaczej sytuacja wygląda na terenie U, położonym przy skrzyżowaniu ul. Królowej Jadwigi
z ul. Droga Dębińska. Obecnie na tym terenie funkcjonuje stacja benzynowa. Jej budynek jest niski,
odsunięty od krawędzi ulic, zlokalizowany w głębi terenu. Docelowe zagospodarowanie tego terenu
przewiduje możliwość wprowadzenia innych rozwiązań. W „Studium…” skrzyżowanie ulic Królowej
Jadwigi i Droga Dębińska wskazane zostało jako „brama centrum miasta”, a więc miejsce szczególne,
które należy odpowiednio podkreślić i wyeksponować w przestrzeni.
W
projekcie
planu
zaakcentowano „bramę centrum” poprzez wyznaczenie na terenie U obowiązujących linii zabudowy,
zarówno wzdłuż ul. Królowej Jadwig, jak i ul. Droga Dębińska, co oznacza, że projektowana zabudowa
będzie zlokalizowana wzdłuż tych ulic. Poza tym, dopuszczono tu znacznie wyższą zabudowę –
maksymalna wysokość budynków wynosi 20 m. Zatem nowe, możliwe do zrealizowania
zainwestowanie tego terenu z jednej strony pozwoli na zaakcentowanie wjazdu do centrum miasta
i wyznaczenie wyraźnej krawędzi skrzyżowania, z drugiej strony swoimi gabarytami będzie odbiegać
od niskiej zabudowy przy ul. Droga Dębińska, poniżej tego terenu, a nawiązywać będzie raczej do
intensywnej zabudowy przy ul. Królowej Jadwigi – na odcinku pomiędzy ul. Droga Dębińska a ul.
Dolna Wilda. Należy natomiast zaznaczyć, że w projekcie mpzp dopuszczono jednocześnie lokalizację
na tym terenie stacji benzynowej.
Projekt planu zawiera ustalenia, których uwzględnienie w zagospodarowaniu terenów będzie
miało pozytywny wpływ na walory krajobrazowe i estetyczne obszaru objętego planem. Należą do
nich ustalenia w zakresie zakazu lokalizacji:
 reklam wolno stojących na terenach MW/U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
43







reklam na terenach KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs – z wyjątkiem umieszczanych w wiatach
przystankowych oraz na terenach 1,2KDWxs,
tymczasowych obiektów budowlanych na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ, KD-G,
KD-Z, KD-D, KD-Dxs, 1,2KDWxs,
ogrodzeń pełnych oraz z betonowych elementów prefabrykowanych na terenach MW/U, U,
US, ZP, ZO/WS/ZZ,
ogrodzeń na terenach KD-G, KD-Z, KD-D, KD-Dxs – z wyjątkiem związanych
z bezpieczeństwem ruchu,
napowietrznych sieci infrastruktury technicznej na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ
(z wyjątkiem sieci trakcyjnej), 1,2KDWxs,
wolno stojących stacji transformatorowych na terenach MW/U, U, US, ZP, ZO/WS/ZZ,
klimatyzatorów, wentylatorów, anten na elewacjach budynków na terenach MW/U, U, US, ZP.
Ponadto, w kontekście konieczności ochrony walorów krajobrazowych terenów doliny rzeki
Warty, pozytywnie należy również ocenić ustalenia mpzp w zakresie ochrony i kształtowania zieleni,
w tym: ochrony istniejących drzew na terenach MW/U, U i ZP (a w przypadku ich kolizji
z infrastrukturą lub planowaną zabudową przesadzanie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń
w granicach planu), zachowania istniejących rzędów drzew na terenach KD-G i KD-D, US
i ZO/WS/ZZ (a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą lub parametrami drogi przesadzanie ich lub
wprowadzenie nowych nasadzeń w granicach planu), obowiązku zagospodarowania zielenią
wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów. Pozytywnie oddziaływać będą również
ustalenia w zakresie ochrony parkowo-rekreacyjnego charakteru zabytkowego terenu Dziedzińca
Miejskiego „Pod Słońcem”, ochrony enklawy zabudowy sportowo-rekreacyjnej przy ul. Piastowskiej
oraz istniejących ciągów pieszych, rowerowych, dojść i dojazdów do linii brzegowej rzeki Warty
na terenie ZO/WS/ZZ. Powyższe wytyczne mogą przede wszystkim przyczynić się do zachowania
obecnego sportowo-rekreacyjnego charakteru krajobrazu na obszarze planu.
6.8.
Oddziaływanie na dziedzictwo kulturowe
Realizacja ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu
będzie powodować pozytywne skutki dla dziedzictwa kulturowe zlokalizowanego na omawianym
obszarze.
Projekt planu uwzględnia konieczność ochrony obszarów i obiektów wpisanych do rejestru
zabytków miasta Poznania. W tym zakresie zapisy mpzp ustalają ochronę terenów MW/U, U, US, ZP,
ZO/WS/ZZ jako fragmentu zespołu urbanistyczno-architektonicznego najstarszych dzielnic miasta,
objętego wpisem do rejestru zabytków pod numerem A 239. Natomiast na terenie ZP ustalono
ochronę założenia parkowo-rekreacyjnego wraz z istniejącymi budynkami, objętego wpisem do
rejestru zabytków pod numerem A 290.
Ponadto, projekt planu obejmuje ochroną budynki zlokalizowane przy ul. Droga Dębińska
– na terenach MW/U i US (zaznaczone na rysunku planu). Ochroną objęto bryły budynków, a także
zakazano ich rozbudowy i nadbudowy.
Pozytywnie ocenia się również wszystkie zapisy planu, które pozwolą na ochronę rekreacyjnosportowego charakteru obszaru planu, a więc utrzymanie enklawy zabudowy przy ul. Piastowskiej,
w której prowadzona jest wieloletnia działalność sportowo-rekreacyjna klubów sportowych, ochrona
istniejących ciągów pieszych i rowerowych, dojść, dojazdów do linii brzegowej rzeki, ochrona rzędów
drzew w ul. Królowej Jadwigi, ul. H. Jordana, na terenach US i ZO/WS/ZZ. Powyższe wytyczne
pozwolą na zachowanie obecnego sportowo-rekreacyjnego charakteru krajobrazu na obszarze planu,
który decyduje o dużej wartości historycznej tych terenów.
6.9.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
Realizacja ustaleń projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „W rejonie
mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu nie zmienia w zasadniczy sposób
istniejącego zagospodarowania i przeznaczenia terenów objętych jego granicami. Prace nad planem
miały na celu zachowanie pozytywnych skutków dla dziedzictwa kulturowego, obowiązującego
na omawianym obszarze, oraz ochronę i ujednolicenie form użytkowania terenów w obszarze planu
– zgodnie z zasadami obowiązującymi w obszarze południowego klina zieleni oraz racjonalnego
rozwoju tych terenów – z uwzględnieniem terenów zagospodarowanych zielenią, szczególnie
w związku z postępującym, obserwowanym, wzrostem powierzchni zajmowanych pod budownictwo
mieszkaniowe, wielorodzinne, w sąsiedztwie tego planu. Dotyczy to m.in. terenów, dla których
definiowane są wymagania akustyczne w środowisku, tj. terenów: zabudowy mieszkaniowej
44
wielorodzinnej lub zabudowy usługowej w klinie zieleni MW/U, zabudowy usługowej – usług sportu
i rekreacji w klinie zieleni US, a także zabytkowego terenu parkowo-rekreacyjnego ZP oraz terenu
zabudowy usługowej w klinie zieleni U.
Na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska39 oraz rozporządzenia zmieniającego
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku40 – tereny zabudowy
mieszkaniowej lub/i usługowej (w przypadku realizacji niektórych funkcji i obiektów) MW/U, U i US
oraz teren zieleni urządzonej ZP – podlegają ochronie przed hałasem w środowisku zewnętrznym.
W związku z tym, w ustaleniach projektu planu nakazano zapewnienie tym terenom dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku: jak dla terenów mieszkaniowo-usługowych – dla terenu zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej lub zabudowy usługowej MW/U, a w przypadku lokalizacji na terenach
MW/U i U obiektów zamieszkania zbiorowego, zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem
dzieci i młodzieży, domów opieki społecznej czy szpitali – zapewnienie dla danego terenu w granicach
działki dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku odpowiednio jak dla terenów zabudowy
zamieszkania zbiorowego, terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci
i młodzieży, terenów domów opieki społecznej czy terenów szpitali w miastach, jak dla terenów
rekreacyjno-wypoczynkowych – dla terenu zabudowy usługowej – usług sportu i rekreacji US, a także
dla terenu zieleni urządzonej z obiektami rekreacyjnymi ZP.
Dopuszczalny maksymalny równoważny poziom hałasu komunikacyjnego (samochodowego
oraz tramwajowego) dla terenów MW/U, US i ZP wynosi – L*Aeq D/N = 65/56 dB, odpowiednio w całej
porze dziennej lub/i porze nocnej, natomiast maksymalny dopuszczalny długookresowy średni poziom
tego hałasu wynosi – L*DWN = 68 dB i L*N = 59 dB, odpowiednio w porze dzienno-wieczorno-nocnej
i porze nocnej. Jednak w przypadku lokalizacji na terenach MW/U i U obiektów zamieszkania
zbiorowego (czyli np. hoteli, hosteli, burs), zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem
dzieci i młodzieży (czyli np. szkół, przedszkoli, żłobków), domów opieki społecznej czy szpitali –
wymagany wówczas dopuszczalny maksymalny równoważny poziom hałasu komunikacyjnego wynosi
odpowiednio – L*Aeq D/N = 61/56 dB oraz L*DWN = 64 dB i L*N = 59 dB.
Przyjmuje się ponadto, że kryteria dotyczące tylko pory nocnej – L*Aeq N = 56 dB oraz
*
L N = 59 dB – nie będą obowiązywać na terenach US i ZP.
Z powyższego wynika, że ponieważ w trakcie prowadzonych prac projektowych rozważano
zakres działalności usługowej dopuszczonej na terenie U, a także działalności usługowej na terenie
MW/U – na terenach tych możliwa jest lokalizacja zabudowy i obiektów o funkcji: usług typu
zamieszkania zbiorowego (czyli np. hoteli, hosteli, burs), usług oświaty (czyli np. szkoła, przedszkole,
żłobek), czy usług zdrowia (np. dom czy domy opieki społecznej, szpital) – pod warunkiem spełnienia
nakazu zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla danego terenu w granicach
działki, odpowiednio jak: dla terenów zabudowy zamieszkania zbiorowego, terenów zabudowy
związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, terenów domów opieki społecznej czy
terenów szpitali w miastach.
Projekt planu wyznacza tereny dróg publicznych: drogi klasy głównej KD-G, stanowiącej
fragment ul. Królowej Jadwigi, dróg klasy dojazdowej KD-Dxs i KD-D – fragment ul. Piastowskiej
na wysokości terenu ZP oraz ul. H. Jordana, a także drogi klasy zbiorczej KD-Z, stanowiącej niewielki
fragment ul. Droga Dębińska – na wysokości terenu U. Fragment ul. Piastowskiej w północnej części
planu oznaczony został jako droga wewnętrzna, o symbolach 1,2KDWxs. W zakresie układu
komunikacyjnego – projekt planu nie przewiduje zasadniczych zmian w zagospodarowaniu ulic,
w przypadku terenów KD-G, KD-Z oraz KD-D (odpowiednio: ul. Królowej Jadwigi, ul. Droga
Dębińska, ul. H. Jordana), natomiast w przypadku ul. Piastowskiej projekt zakłada dostosowanie jej
do parametrów normatywnych.
W pierwszej części niniejszej prognozy, w rozdz. 2.12, przedstawiono aktualne zagrożenie
hałasem komunikacyjnym – przede wszystkim samochodowym (także hałasem tramwajowym) – dla
obszaru planu, na podstawie informacji zawartych w nowej Mapie akustycznej miasta Poznania
201241, które ilustrują załączniki nr 5 i 6.
Z materiałów tych, jak również z przewidywanych oddziaływań pojazdów poruszających się
w przyszłości ulicami: Królowej Jadwigi i Droga Dębińska wynika, że projektowany teren zabudowy
usługowej U – w przypadku lokalizacji obiektów i funkcji wymagających zapewnienia standardów
39
40
41
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami)
45
akustycznych w środowisku – będzie znajdował się w obszarze ponadnormatywnych oddziaływań
głównie hałasu samochodowego. Podobnie, teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej lub
usługowej MW/U oraz teren zabudowy usługowej – usług sportu i rekreacji, będą znajdowały się pod
wpływem oddziaływania hałasu samochodowego pojazdów przejeżdżających ul. Droga Dębińska, choć
już w niewielkim stopniu. Najmniej przejazdy pojazdów samochodowych ul. Droga Dębińska będą
odczuwalne na wysokości zabytkowego terenu zieleni urządzonej z obiektami rekreacyjnymi ZP.
W celu uzyskania wymaganych standardów akustycznych na granicach terenów wszystkich
dróg z terenami o zdefiniowanych wymaganiach akustycznych w środowisku, projekt planu dopuszcza
dla terenów tych dróg (w ustaleniach sformułowanych w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy
i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej) – stosowanie dodatkowych, innych niż
ustalone planem, elementów układu komunikacyjnego, w tym rozwiązań przeciwhałasowych
na terenach dróg publicznych KD-G, KD-Z, KD-D i KD-Dxs (np. cichej nawierzchni jezdni czy
ograniczenia prędkości ruchu pojazdów, o łącznej skuteczności tłumienia np. hałasu samochodowego
ok. 5 dB), z wyjątkiem ekranów akustycznych, oraz elementów uspokojenia ruchu na terenach dróg
wewnętrznych 1,2KDWxs, które wpłyną na skuteczne ograniczenie niepożądanego hałasu
komunikacyjnego, głównie ponadnormatywnego hałasu samochodowego.
Ocenia się, że hałas tramwajowy wzdłuż ul. Królowej Jadwigi, podobnie jak obecnie, będzie
powodował niewielki hałas – nie przekraczający dopuszczalnych standardów akustycznych na granicy
terenu komunikacji KD-G.
W związku z powyższym należy założyć, że w przyszłości wymagane standardy akustyczne
w środowisku będą osiągane.
Przyjmuje się również, że do zagrożeń akustycznych ocenianych w stanie istniejącym,
na podstawie Mapy akustycznej miasta Poznania 2012 42, w zasadzie nie dojdą znaczące nowe
zagrożenia akustyczne, związane z planowanym zagospodarowaniem i użytkowaniem terenów
w obszarze planu. Przewiduje się, że skutki akustyczne możliwego zwiększenia natężenia ruchu
samochodowego na ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska, a także ul. o. M. Żelazka będą
równoważone zastosowanymi rozwiązaniami przeciwhałasowymi, dopuszczonymi ustaleniami projektu
planu.
Przewiduje się również, że wewnątrz obszaru projektu planu nie będą występowały –
podobnie jak obecnie – źródła zagrożeń akustycznych, komunikacyjnych i związanych z działalnością
usługową – głównie sportową, poza przejazdami samochodów osobowych, oraz że nie będą tam
zlokalizowane obiekty i działalność będąca źródłem hałasu w środowisku zewnętrznym.
W projekcie planu znalazło się ustalenie dopuszczające stosowanie zasad akustyki
architektonicznej i budowlanej w budynkach z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi.
Ustalenie to wiąże się m.in. z dopuszczeniem stosowania przegród zewnętrznych w budynkach –
o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, w tym przede wszystkim okien o podwyższonej izolacyjności
akustycznej.
Lokalizację zabudowy mieszkaniowej (w tym wypadku – wielorodzinnej na terenie MW/U),
usługowej (np. administracyjno-dydaktycznej AWF – na terenie US i U) oraz innej – wymagającej
zapewnienia komfortu akustycznego wewnątrz pomieszczeń zamkniętych (na podstawie wymagań
polskich norm z dziedziny akustyki budowlanej), na terenach charakteryzujących się
ponadnormatywnymi – i nie tylko – warunkami akustycznymi w środowisku, dopuszczają przepisy
rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie43, które mówią m.in. (DZIAŁ IX, § 325, ust. 2), że: „Budynki z pomieszczeniami
wymagającymi ochrony przed zewnętrznym hałasem i drganiami należy chronić przed tymi
uciążliwościami poprzez … racjonalne rozmieszczenie pomieszczeń w budynku i zapewnienie
wymaganej izolacyjności przegród zewnętrznych.”. Mimo tego, umieszczenie w projekcie uchwały
planu ustalenia nakazującego stosowanie akustyki architektonicznej i budowlanej jest właściwe – ze
względu na zwrócenie uwagi na problem zagrożenia hałasem.
Ustalenie to informuje, że w przypadku budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi
na pobyt ludzi, które znajdują się bądź znajdą w obszarach ponadnormatywnego oddziaływania hałasu
komunikacyjnego – głównie samochodowego – wzdłuż ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska,
a także poza obszarami ponadnormatywnych oddziaływań, występuje niebezpieczeństwo nie
zapewnienia wymaganych standardów akustycznych wewnątrz pomieszczeń zamkniętych. Wszędzie
42
43
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, ze zmianami)
46
tam bowiem, gdzie poziom hałasu przekracza lub będzie przekraczał wartości L Aeq D/N = 60/50 dB
(niezależnie od charakteru czy rodzaju zabudowy), nie ma gwarancji – jak to było dotąd (przed
wejściem w życie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku44) – uzyskania wymaganych poziomów dźwięku wewnątrz pomieszczeń
zamkniętych, wyposażonych w okna o standardowej izolacyjności akustycznej R A = 20 dB, przy
zapewnieniu wymiany powietrza z otoczeniem (zgodnie z polską normą budowlaną, stosowaną
w dziedzinie akustyki budowlanej).
Na podstawie materiałów zawartych w Mapie akustycznej miasta Poznania 201245 przyjmuje
się że hałas kolejowy nie będzie oddziaływał w przyszłości na przedmiotowy obszar projektu planu –
tak jak obecnie nie ma wpływu na kształtowanie warunków akustycznych w analizowanym obszarze.
Ponadto przyjmuje się, że – podobnie jak obecnie – hałas lotniczy, związany z lotniskiem
Poznań-Ławica oraz Poznań-Krzesiny, określony na podstawie Mapy akustycznej miasta Poznania
201246 – nie obejmie granic obszaru planu.
W podsumowaniu należy stwierdzić, że docelowo na obszarze projektu planu będą
zapewnione wymagane standardy akustyczne w środowisku. Umożliwią to sformułowane ustalenia
akustyczne, które odnoszą się przede wszystkim do potrzeby zapewnienia wymagań akustycznych
w środowisku – dopuszczając stosowanie rozwiązań przeciwhałasowych (z wyłączeniem ekranów
akustycznych) dla terenów komunikacji ruchu samochodowego, w sąsiedztwie których obecnie
występują przekroczenia dopuszczalnych standardów akustycznych – wzdłuż ul. Królowej Jadwigi
i ul. Droga Dębińska. Przewiduje się, że hałas tramwajowy nie będzie przekraczał dopuszczalnych
standardów na granicy terenu planu, podobnie jak obecnie. Ponadto, obszar projektu planu nie jest
i nie będzie skażony hałasem kolejowym, a także hałasem lotniczym.
6.10.
Oddziaływanie na powietrze
Realizacja ustaleń planu „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
w Poznaniu nie spowoduje znaczącego, długotrwałego wzrostu zanieczyszczenia powietrza. Projekt
planu przewiduje rozwój zabudowy usługowej i mieszkaniowej wielorodzinnej, której funkcjonowanie
nie powinno stanowić istotnego (powodującego przekroczenie dopuszczalnych poziomów stężeń
w powietrzu atmosferycznym) źródła zanieczyszczeń powietrza. Zgodnie z przepisami prawa,
zabudowa usługowa nie może powodować przekroczeń dopuszczalnych poziomów w środowisku
w zakresie emisji substancji, hałasu, promieniowania elektromagnetycznego i wibracji, poza teren, do
którego posiada tytuł prawny. Nie przewiduje się również istotnych emisji zanieczyszczeń do powietrza
z systemów grzewczych nowych budynków. Projekt przewiduje powiązanie infrastruktury technicznej
na wszystkich terenach z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci, w tym również
sieci ciepłowniczej i gazowej. Dopuszczono również stosowanie indywidualnych systemów grzewczych,
zakazując jednocześnie stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe. Zapisy te wpisują
się w zalecenia, wynikające z obowiązujących na terenie Poznania programów ochrony powietrza dla
pyłu PM10 i benzo-alfa-pirenu.47
Dodatkowym i istotnym czynnikiem ograniczającym możliwość znacznego zanieczyszczenia
powietrza atmosferycznego jest ustalenie zakazu lokalizacji na terenach przedsięwzięć mogących
zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, z wyjątkiem inwestycji przewidzianych
planem oraz inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Uniemożliwi to lokalizację
obiektów, w obrębie których mogłyby znajdować się instalacje emitujące znaczne ilości zanieczyszczeń
gazowych i pyłowych, wpływających negatywnie na lokalną jakość powietrza atmosferycznego.
Podobnie jak w stanie istniejącym, główne źródło emisji zanieczyszczeń powietrza
na omawianym obszarze, stanowić będą drogi, wyznaczające granice projektu mpzp, charakteryzujące
się największym natężeniem ruchu – ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska W mniejszym stopniu
na jakość powietrza oddziaływać będzie ruch samochodowy, odbywający się ulicami: Piastowską,
H. Jordana.
44
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, Poznań, listopad 2012 r.,
46
47
Uchwała Nr XXIX/561/12 z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy:
Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 508) oraz uchwała Nr
XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref:
45
Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim
(Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509)
47
Największy wpływ na jakość powietrza w otoczeniu dróg będzie miała wielkość emisji tlenków
azotu (głównie tlenku NO i dwutlenku NO2). Wielkość ich emisji decyduje o rozpiętości obszaru
ponadnormatywnego oddziaływania w pobliżu dróg, a stężenie dwutlenku azotu odgrywa zasadniczą
rolę w tworzeniu zjawiska smogu fotochemicznego. Ponadto, samochody mogą emitować do
powietrza atmosferycznego metale ciężkie (przede wszystkim ołów, kadm), a także zanieczyszczenia
pyłowe – drobinki pyłu ze ścierania materiałów hamulcowych i opon. Na podstawie wyników wielu
analiz, prowadzonych w związku z oceną zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego – wymaganą
w procedurze uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla inwestycji drogowych –
należy przypuszczać, że emisja zanieczyszczeń, w tym przede wszystkim tlenków azotu, nie będzie
przekraczała obowiązujących wartości odniesienia już na powierzchni pasów jezdni lub przy granicy
pasa drogowego (wyznaczonego w projekcie planu liniami rozgraniczającymi). W związku
z powyższym, na etapie sporządzania planu miejscowego nie wskazuje się na konieczność
wprowadzenia rozwiązań ograniczających negatywne oddziaływanie tras komunikacyjnych na jakość
powietrza atmosferycznego.
Czasowy wzrost emisji związany będzie z realizacją inwestycji budowlanych, polegających
na budowie obiektów usługowych, mieszkaniowych oraz nowych elementów infrastruktury
technicznej. Emisje zanieczyszczeń gazowych, związanych z pracą silników maszyn budowlanych oraz
zanieczyszczeń pyłowych, powstających w wyniku przemieszczania dużych ilości mas ziemnych
i stosowania różnego rodzaju materiałów budowlanych, będą miały charakter punktowy
i ograniczony czasowo. Ilość zanieczyszczeń wytwarzanych przez maszyny budowlane będzie
stosunkowo niewielka ze względu na ograniczoną powierzchnię, na jakiej będą odbywały się roboty
oraz ograniczony czas ich przeprowadzania. Pyły powstające podczas prowadzenia prac budowlanych
nie będą miały większego znaczenia w kształtowaniu poziomów emisji dla tych terenów (niewielkie
odległości unoszenia powodować będzie czasowy wzrost zapylenia o charakterze lokalnym). Emisja ta
będzie zjawiskiem czasowym i nie będzie miała większego znaczenia w długofalowym kształtowaniu
jakości powietrza na tym terenie.
6.11.
Oddziaływanie na klimat lokalny
Jak już wspomniano w rozdziale 2.10 prognozy, obszar projektu planu „W rejonie mostu
Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” w Poznaniu, z uwagi na położenie w centralnej części miasta,
charakteryzuje się klimatem obszarów zurbanizowanych. Klimat lokalny analizowanego obszaru uległ
modyfikacjom na skutek prowadzonych w przeszłości wielu przekształceniom środowiska
przyrodniczego, dotyczących zwłaszcza rzeźby terenu, uwarunkowań gruntowo-wodnych oraz pokrycia
terenu roślinnością. Dodatkowo modyfikację uwarunkowań klimatycznych powoduje położenie obszaru
w zasięgu doliny rzeki Warty.
Realizacja ustaleń projektu mpzp w zakresie lokalizacji nowych obiektów kubaturowych będzie
oddziaływać na elementy kształtujące klimat lokalny, niemniej z uwagi na skalę projektowanych
inwestycji oraz ich zasięg przestrzenny, nie przewiduje się aby były to oddziaływania znaczące.
Projekt planu zachowuje obecną strukturę funkcjonalną omawianego obszaru. Utrzymany
zostaje teren wód powierzchniowych rzeki Warty oraz tereny zieleni otwartej położone wzdłuż rzeki
(ZO/WS/ZZ), a także teren zieleni urządzonej Dziedzińca Miejskiego „Pod Słońcem” przy ul. Droga
Dębińska (ZP). Dalsze funkcjonowanie tych terenów zgodnie z ustaleniami mpzp nie będzie
generować negatywnych czynników dla klimatu. Utrzymany zostaje wysoki procent powierzchni
biologicznie czynnej zagospodarowanej zielenią, projekt uniemożliwia rozwój zabudowy (dopuszczono
jedynie zachowanie obecnie istniejących budynków bez prawa ich rozbudowy i nadbudowy),
w związku z tym nie przewiduje się powstania barier dla przewietrzania oraz nowych źródeł emisji
zanieczyszczeń z tych terenów.
Nowe inwestycje kubaturowe lokalizowane będą wyłącznie na trzech terenach położonych
w północno-zachodniej części obszaru planu – na terenach MW/U, U i US. Należy podkreślić,
że wszystkie te tereny są już silnie przekształcone antropogenicznie. Stanowią w znacznej części
powierzchnie uszczelnione, o stosunkowo niewielkim udziale zieleni w ich zagospodarowaniu.
Lokalizacja nowych obiektów kubaturowych zawsze powoduje pewne modyfikacje
w warunkach mikroklimatu. Realizacja nowych budynków, a wraz z nimi powiększenie powierzchni
uszczelnionych, powoduje pogorszenie przewietrzania terenów (budynek stanowi barierę dla mas
powietrza), a także zmianę schematu cyrkulacji mas powietrza (zwłaszcza w przypadku budynków
wysokich, powyżej 10 kondygnacji), modyfikację warunków cieplnych (powierzchnie uszczelnione
akumulują energię cieplną, zarówno energie słoneczną, jak i energię pochodzącą z procesów spalania
surowców), modyfikację warunków wilgotnościowych (wzrost zanieczyszczenia powietrza powoduje
spadek wilgotności względnej powietrza). Należy jednak podkreślić, że skala i zasięg przewidywanych
48
w planie inwestycji budowlanych nie będzie znaczący. Projektowane budynki będą niskie lub
średniowysokie, a to zwłaszcza zabudowa wysoka powoduje znaczne zmiany w cyrkulacji powietrza.
Niemniej, nowe budynki stanowić będą przeszkody dla mas chłodnego powietrza spływających
z terenów wyżej położonych w kierunku wschodnim, a więc w kierunku dna doliny rzeki. Problem ten
w największym stopniu dotyczyć może terenu U, na którym przewidywany jest najwyższy budynek
(o maksymalnej wysokości 20 m), którego elewacja zlokalizowana będzie wzdłuż ul. Droga Dębińska.
W kontekście konieczności ograniczania negatywnych oddziaływań na klimat lokalny
pozytywnie należy ocenić rozwiązania, które pozwolą na zachowanie wysokiego udziału terenów
zieleni w strukturze funkcjonalno-przestrzennej analizowanego obszaru, pozytywnie wpływających
na kształtowanie warunków klimatycznych. Ponadto, projekt planu zawiera ustalenia, które pozwolą
na ograniczenie negatywnych skutków dla klimatu lokalnego, wynikających z realizacji nowych
obiektów kubaturowych. Należą do nich:
 ochrona istniejących drzew na terenach MW/U, U i ZP oraz rzędów drzew na terenach US,
ZO/WS/ZZ, KD-G, KD-D, a w przypadku ich kolizji z infrastrukturą, planowaną zabudową lub
parametrami dróg przesadzenie ich lub wprowadzenie nowych nasadzeń w granicach planu,
 zakaz stosowania w nowych indywidualnych systemach grzewczych (dopuszczonych planem)
pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe,
 obowiązek zachowania na działce budowlanej lub terenie powierzchni biologicznie czynnej – nie
mniejszej niż: 35% na terenie MW/U, 50% na terenach U i US, 60% na terenie ZO/WS/ZZ
i 75% na terenie ZP,
 obowiązek zagospodarowania zielenią wszystkich nieutwardzonych fragmentów terenów.
6.12.
Oddziaływanie na dobra materialne
Realizacja ustaleń mpzp dla obszaru „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
w Poznaniu spowoduje oddziaływania na dobra materialne. Będą one dotyczyć głównie terenów już
zainwestowanych, położonych w północno-zachodniej części opracowania na terenach MW/U, U
i US, na których przewidywana jest lokalizacja nowej zabudowy. W przypadku terenów MW/U i US
nowe budynki stanowić będą uzupełnienie już istniejącego zainwestowania. Z kolei na terenie U
obwiązujące linie zabudowy, wyznaczone od strony ulic Królowej Jadwigi i Droga Dębińska, oznaczają,
że realizacja nowej zabudowy wymagać może wcześniejszego usunięcia istniejącego zainwestowania,
a więc obiektów stacji paliw.
Efektem planowanych w projekcie mpzp przekształceń funkcjonalno-przestrzennych
na terenach przeznaczonych pod zabudowę MW/U, U i US będzie lokalizacja nowych obiektów
usługowych lub mieszkaniowych wielorodzinnych wraz z elementami zagospodarowania działki
towarzyszącymi zabudowie. Przyczynią się one zatem do znacznego przyrostu ilości dóbr materialnych
występujących na omawianym w prognozie obszarze. Zakładając, że nowe zainwestowanie
charakteryzować się będzie wysokimi walorami estetycznymi, wpisującymi się w docelowy sposób
użytkowania i funkcjonowania analizowanego obszaru, jego realizacja będzie w pozytywny sposób
oddziaływać na otoczenie omawianego obszaru.
6.13.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
W granicach projektu planu „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” nie
występują prawne formy ochrony przyrody, wyznaczone na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
r. o ochronie przyrody48, w tym obszary Natura 2000, ustanowione w krajach Wspólnoty Europejskiej
na podstawie dyrektyw unijnych – Dyrektywy Ptasiej49 oraz Dyrektywy Siedliskowej50.
Ze względu na charakter zmian w dotychczasowym sposobie użytkowania terenów oraz
stosunkowo dużą odległość od obszarów objętych ochroną prawną (najbliżej omawianych terenów
położony jest obszar mający znaczenie dla Wspólnoty PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”,
utworzony w celu ochrony zimowisk nietoperzy), realizacja ustaleń analizowanego mpzp nie wpłynie
negatywnie na zachowanie cennych przyrodniczo walorów obszarów prawnie chronionych, w tym
obszaru Cytadeli oraz innych fortów, stanowiących fragmenty OZW „Fortyfikacje w Poznaniu”.
Zaplanowane inwestycje nie spowodują powstania czynników wpływających negatywnie
na zachowanie cennych siedlisk nietoperzy oraz mogących pogorszyć środowisko tych terenów jako
całości.
48
49
50
Dz. Urz. z 2013 r., poz. 627, ze zmianami
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony
dzikiego ptactwa
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
49
6.14.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r.
7.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
Analiza skutków realizacji postanowień mpzp prowadzona będzie w oparciu o wyniki
pomiarów, ocen i analiz, wykonywanych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska 51 przez
zobligowane do tego instytucje. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Państwowy
Instytut Geologiczny, a także Prezydent miasta Poznania (będący jednocześnie starostą powiatu
grodzkiego) prowadzą monitoring poszczególnych komponentów środowiska, w zakresie oraz
z częstotliwością określoną w przepisach odrębnych, w tym w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska52 oraz ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne53. Działania
ww. instytucji w zakresie monitoringu poszczególnych komponentów środowiska pozwolą na ocenę
skutków realizacji ustaleń poszczególnych planów miejscowych i umożliwią reakcję na ewentualne
negatywne zjawiska zachodzące w środowisku przyrodniczym.
W kontekście ustaleń omawianego w prognozie projektu planu, istotne będzie monitorowanie
sposobu realizacji ustaleń mpzp, dotyczących następujących zagadnień:
 utrzymania minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w obrębie działek
budowlanych lub terenów, a także zachowania określonych parametrów zabudowy
na terenach, na których dopuszczono jej realizację – realizowane na etapie wydawania decyzji
pozwoleń na budowę,
 zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach wymagających ochrony akustycznej
– realizowane zgodnie z częstotliwością sporządzania mapy akustycznej dla miasta,
 sposobu postępowania z wytworzonymi na obszarze opracowania ściekami, a zwłaszcza
w zakresie regularności opróżniania bezodpływowych zbiorników na terenach ZP i ZO/WS/ZZ.
Należy jednocześnie zaznaczyć, iż ustalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego określają możliwe sposoby zagospodarowania i użytkowania poszczególnych terenów.
Jednak uchwalenie planu miejscowego nie oznacza automatycznej realizacji jego ustaleń,
co w znacznym stopniu może utrudnić, lub wręcz uniemożliwiać, prowadzenie monitoringu w pełnym
zakresie. Zakres i częstotliwość prowadzonego monitoringu powinien być dostosowany do stopnia
zaawansowania realizacji poszczególnych ustaleń projektu mpzp, dotyczących lokalizacji nowych
inwestycji (budowlanych, infrastrukturalnych).
8.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE
MPZP
Z uwagi na położenie obszaru mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
w obrębie południowego klina zieleni, a także mało korzystne uwarunkowania gruntowo-wodne,
rozważać można by zasadność lokalizowania w granicach mpzp nowej zabudowy, zwłaszcza tej nie
związanej z funkcjami sportu i rekreacji, przewidywanej na terenach MW/U i U. Powyższe
uwarunkowania predysponują omawiane tereny do ekstensywnego zagospodarowania, związanego
z funkcją zieleni, sportu i rekreacji. Możliwość rozważania odmiennych rozwiązań funkcjonalnych dla
terenów położonych w granicach mpzp została jednak ograniczona w Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, z którym plan miejscowy musi być
zgodny. W „Studium…” północno-zachodnia część obszaru planu położona jest na terenie
U1n*/M1n*, który stanowi tereny zabudowy niskiej usługowej, w zieleni/z dopuszczeniem terenów
zabudowy niskiej, wolnostojącej, mieszkaniowej wielorodzinnej, położone w obszarze klinowopierścieniowego systemu zieleni. Ponadto, „Studium…” wskazuje tereny położone przy skrzyżowaniu
ul. Królowej Jadwigi z ul. Droga Dębińska jako „miejsce bramowe centrum miasta”, a wiec miejsce
szczególne, które akcentuje wjazd do centrum i które należy odpowiednio wyeksponować
w przestrzeni. W związku z powyższym ilość możliwych do wprowadzenia alternatywnych sposobów
51
52
53
utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska
zgodnie z art. 88, art. 109 ust.1, art. 117 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska
zgodnie z art. 155a ustawy Prawo wodne
50
zagospodarowania tego obszaru była stosunkowo niewielka, a zaproponowane rozwiązania
funkcjonalne są zgodne z ustaleniami „Studium…”.
Ponadto należy podkreślić, że północno-zachodnia część omawianego obszaru już obecnie jest
znacznie przekształcona antropogenicznie. Na terenie MW/U w 2009 r. powstał kompleks nowej
zabudowy mieszkaniowej willowej, zrealizowanej na postawie decyzji o warunkach zabudowy. Poniżej
tego terenu – w rejonie ul. Bielniki – w 2006 r. uchwalony został plan miejscowy54, który również
zakłada lokalizację nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. W związku z tym, zaproponowane
w projekcie mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” rozwiązania funkcjonalnoprzestrzenne dla terenu MW/U pozwolą na uzupełnienie zabudowy na jego dotąd nieużytkowanym
fragmencie. Nowe budynki będą nawiązywać swoim przeznaczeniem oraz parametrami do już
istniejącej zabudowy willowej. Zlokalizowanie nowego zainwestowania stanowić będzie zakończenie
rozpoczętego wcześniej procesu rozwoju zabudowy willowej przy ul. Droga Dębińska.
Z kolei rozwiązania przestrzenne zaproponowane dla terenu U, polegające na wyznaczeniu
obowiązującej linii zabudowy dla nowych budynków wzdłuż ul. Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska
oraz ustalenie lokalizacji zabudowy średniowysokiej (o maksymalnej wysokości 20 m), pozwolą na
zaakcentowanie w przestrzeni jednego z głównych wjazdów do centrum miasta, zgodnie
z zaleceniem „Studium…”.
W związku z powyższym, nie zaproponowano odmiennych rozwiązań funkcjonalnych, do tych
zaproponowanych w projekcie mpzp, skierowanym do opiniowania.
Należy jednak wspomnieć, że w trakcie prowadzonych prac projektowych rozważano zakres
działalności usługowej dopuszczonej na terenie U, a także działalności usługowej na terenie MW/U.
Z uwagi na niekorzystne warunki akustyczne w środowisku, w rejonie skrzyżowania ul. Królowej
Jadwigi i ul. Droga Dębińska oraz wzdłuż ul. Droga Dębińska – głównie wzdłuż jej północnego
fragmentu, umożliwiono lokalizację obiektów i funkcji wymagających zapewnienia standardów
akustycznych w środowisku, pod warunkiem rozmieszczenia ich w miejscach lub w sposób
zapewniający wymagane standardy. Oznacza to, że lokalizacja usług typu zamieszkania zbiorowego
(np. hotel, hostel, bursa), zabudowy i obiektów usług oświaty (np. szkoła, przedszkole, żłobek),
zabudowy i obiektów usług zdrowia (np. dom opieki społecznej, szpital) jest możliwa – pod warunkiem
spełnienia nakazu zapewnienia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku dla danego terenu
w granicach działki, odpowiednio jak: dla terenów zabudowy zamieszkania zbiorowego, terenów
zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, terenów domów opieki
społecznej czy terenów szpitali w miastach.
9.



54
WNIOSKI
Realizacja ustaleń mpzp „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty” spowoduje
przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne w północno-zachodniej części obszaru planu,
natomiast na pozostałych terenach utrzymany zostaje ich przeznaczenie oraz ekstensywny
sposób zagospodarowania.
Na terenach MW/U i US projekt umożliwia uzupełnienie istniejącej zabudowy, która swoimi
parametrami (głównie wysokością) nawiązywać będzie do istniejących, starszych budynków,
zlokalizowanych na tych terenach, objętych w planie ochroną (zgodnie z wnioskiem Miejskiego
Konserwatora Zabytków). Na terenie MW/U możliwie będzie lokalizowanie nowych budynków
mieszkalnych wielorodzinnych lub usługowych, natomiast na terenie US nowej zabudowy usług
sportu i rekreacji. Z kolei na terenie U projekt przewiduje możliwość zmiany obecnego
zagospodarowania. Projekt umożliwia lokalizację nowej zabudowy usługowej w miejscu obecnej
stacji paliw (dopuszczając jednocześnie jej lokalizację na terenie U). Nowa zabudowa
charakteryzować się będzie bardziej intensywnymi parametrami, zwłaszcza w zakresie
wysokości, w stosunku do obecnego zainwestowania, a także innym usytuowaniem. Budynki,
zgodnie z obowiązującymi liniami zabudowy, zlokalizowane będą wzdłuż ul. Królowej Jadwigi i
ul. Droga Dębińska. Powyższe rozwiązania podyktowane były zapisami „Studium…”, które
wskazują tereny położone przy skrzyżowaniu ulic Królowej Jadwigi i ul. Droga Dębińska jako
miejsca szczególne – „bramy centrum miasta” – które należy w odpowiedni sposób
zaakcentować i podkreślić w przestrzeni.
Na pozostałych terenach ZP i ZO/WS/ZZ projekt nie przewiduje znaczących zmian
przestrzennych. Utrzymane zostaje ich obecne przeznaczenie pod zieleń oraz ekstensywny
Uchwała nr XCII/1032/iv/2006 Rady Miasta Poznania z dnia 25 kwietnia 2006 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulicy Bielniki” w Poznaniu
51




sposób zagospodarowania, związany z rekreacją i wypoczynkiem. Dopuszczono zachowanie
istniejących na tych terenach budynków o funkcjach sportowo-rekreacyjnych, jednak bez prawa
ich rozbudowy i nadbudowy. Dopuszczono także lokalizację nowych urządzeń oraz elementów
zagospodarowania służących rozwojowi funkcji sportowych i rekreacyjnych. Zapisy
zaproponowane dla tych terenów pozwalają na wykorzystanie potencjału rekreacyjnowypoczynkowego tego obszaru, podniesienie standardu proponowanych usług oraz podniesienie
rangi analizowanego odcinka doliny rzeki Warty.
W przypadku prowadzenia inwestycji budowlanych na omawianym obszarze, a zwłaszcza
budowy kondygnacji podziemnych dla budynków na terenach MW/U, U i US, należy pamiętać
o niekorzystnych lub mało korzystnych warunkach gruntowo-wodnych dla zabudowy. Na całym
obszarze opracowania nośność gruntów znacznie obniżają lokalnie występujące grunty
organiczne, płytko zalegające wody gruntowe, a także nasypy, które ze względu na swój bardzo
zróżnicowany skład i stan na ogół nie nadają się do posadowienia fundamentów jakichkolwiek
obiektów kubaturowych. Lokalizacja na tych terenach zabudowy wymaga przeprowadzenia
szczegółowych badań geotechnicznych ustalających nośność gruntów.
Jak wykazano w prognozie, realizacja ustaleń mpzp powodować będzie oddziaływania
na środowisko przyrodnicze o zróżnicowanym charakterze, intensywności oraz zasięgu
przestrzennym. Do trwałych lub długoterminowych oddziaływań na środowisko zaliczyć należy:
 ingerencję w powierzchnię ziemi (m.in. niwelacje, wykopy) i warunki gruntowo-wodne (m.in.
odwodnienia, zagęszczenie podłoża) w miejscach realizacji inwestycji budowlanych,
a w szczególności dopuszczonych planem kondygnacji podziemnych na terenach MW/U, U
i US (dopuszczonych pod warunkiem, że ich budowa nie doprowadzi do zanieczyszczenia
środowiska gruntowo-wodnego oraz destabilizacji stosunków wodnych), trwałe
przekształcenie podłoża gruntowego w strefie, w której właściwości gruntów mają znaczenie
dla wykonania i eksploatacji budynków i budowli,
 zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnych oraz pogorszenie warunków infiltracyjnych
gruntu w miejscach realizacji zabudowy, dojść, dojazdów, miejsc postojowych, zwiększenie
odpływu wód opadowych i roztopowych za pośrednictwem kanalizacji deszczowej lub
ogólnospławnej,
 usunięcie zieleni w miejscach realizacji nowej zabudowy i elementów towarzyszących
zabudowie,
 zwiększenie emisji (zanieczyszczeń powietrza i hałasu) w związku z funkcjonowaniem nowej
zabudowy usługowej i mieszkaniowej wielorodzinnej.
Realizacja ustaleń w zakresie ochrony i kształtowania środowiska i przyrody pozwoli
na ograniczenie skali negatywnych oddziaływań na środowisko, jakie pojawią się
w konsekwencji wprowadzenia na tereny nowego sposobu zagospodarowania i użytkowania.
Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków będzie jednak precyzyjne
wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przez inwestorów
przepisów i wymogów ochrony środowiska, wynikających z przepisów odrębnych, zwłaszcza
w zakresie prawidłowego prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej, ochrony przed hałasem,
a także ochrony i kształtowania zieleni.
Za pozytywne dla środowiska przyrodniczego omawianego obszaru należy uznać ustalenia
projektu mpzp dotyczące:
 ochrony najbardziej cennych komponentów środowiska przyrodniczego analizowanego
obszaru, a więc wód powierzchniowych rzeki Warty oraz zieleni otwartej doliny Warty
(poprzez ustalenie przeznaczenia terenu ZO/WS/ZZ pod zieleń otwartą lub wody
powierzchniowe śródlądowe w klinie zieleni),
 ochrony istniejących drzew na terenach MW/U, U, ZP, zachowania rzędów drzew
na terenach KD-G, KD-D, ZO/WS/ZZ, US (a w przypadku ich kolizji z planowaną
zabudową, parametrami drogi lub infrastrukturą obowiązek ich przesadzenia lub
wprowadzenia nowych nasadzeń) oraz dopuszczenie wprowadzania nowych nasadzeń
w pasach drogowych, co pozwoli na ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych
oraz wpłynie pozytywnie na walory krajobrazowe terenów zurbanizowanych,
 zachowania na wszystkich terenach wysokich powierzchni biologicznie czynnej oraz
zagospodarowania zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
 zakazu lokalizacji na obszarze planu przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie
znacząco oddziaływać na środowisko (z wyjątkiem inwestycji przewidzianych planem oraz
inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej), co pozwoli na wyeliminowanie
52

lub ograniczenie zagrożenia skażenia środowiska gruntowo-wodnego, powietrza oraz emisji
hałasu,
 zakazu stosowania w nowych budynkach pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe
(w przypadku zastosowania indywidualnych systemów grzewczych),
 zagospodarowania, lub chociaż dopuszczenia zagospodarowania, wód opadowych
i roztopowych na terenie lub w zbiornikach retencyjnych (na terenach ZP, ZO/WS/ZZ,
MW/U, U, US, KDWxs).
Istotnym warunkiem zachowania prawidłowego funkcjonowania środowiska będzie również
przestrzeganie zapisów określających maksymalną powierzchnię zabudowy nowych budynków,
utrzymanie, określonego w projekcie planu, udziału powierzchni biologicznie na poszczególnych
terenach oraz wprowadzanie nowej zieleni na wszystkich nieutwardzonych fragmentach
terenów. Wprowadzana zieleń powinna składać się z jak największej ilości drzew i krzewów,
złożonych głównie z gatunków rodzimych, dostosowanych do lokalnych warunków
siedliskowych. Skład gatunkowy, gęstość nasadzeń i fizjonomia zieleni powinny być
dostosowane do pełnienia funkcji, zarówno środowiskotwórczych, sanitarnych, jak
i estetycznych.
10.
STRESZCZENIE
Prognoza oddziaływania
na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „W rejonie mostu Królowej Jadwigi w paśmie rzeki Warty”
w Poznaniu. Plan miejscowy sporządzany jest na podstawie uchwały Nr VII/46/VI/2011 Rady Miasta
Poznania z dnia 22 lutego 2011 r.
Prognoza składa się z ośmiu części.
W pierwszej części omówiono podstawy formalno-prawne, metodologię i zasadność jej
sporządzania. Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio
z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
oraz z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym . Zasadniczym
celem prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji
ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, kulturowe
i krajobraz.
W drugiej części wskazano położenie omawianego obszaru w przestrzeni miasta, jego obecne
użytkowanie. Poddano charakterystyce poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz ich
wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki gruntowe, gleby, zasoby
naturalne, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy oraz klimat lokalny. W oparciu o dostępne
informacje i analizy dokonano również oceny jakości powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych
oraz klimatu akustycznego. Omówiono również elementy dziedzictwa kulturowego, zlokalizowane
na obszarze planu.
W trzecim rozdziale prognozy zwrócono uwagę na istniejące problemy ochrony środowiska. Tu
szczególną uwagę zwrócono na położenie analizowanego obszaru w obszarze szczególnego zagrożenia
powodzią i z tym związane ograniczenia w zagospodarowaniu terenów. Odniesiono się również do
zagadnień związanych z położeniem analizowanego obszaru w obrębie południowego klina zieleni,
znacznych przekształceń antropogenicznych środowiska przyrodniczego, a także potrzeby zachowania
jak największych powierzchni biologicznie czynnych – pozytywnie oddziaływujących na obieg wody,
mikroklimat, florę i faunę w obrębie obszaru opracowania.
Czwarty rozdział poświęcono omówieniu celu i zapisów projektu planu. Wykazano także
potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni, jakie mogą wystąpić w przypadku braku realizacji
ustaleń planu miejscowego.
W piątej części prognozy omówione zostały podstawowe cele ochrony środowiska,
formułowane na szczeblu wspólnotowym, krajowym i lokalnym.
Rozdział szósty w całości poświęcono omówieniu potencjalnych oddziaływań ustaleń projektu
planu na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego. Zmiany wynikające z realizacji planu
będą obserwowane długofalowo w zakresie podstawowych elementów środowiska. Do trwałych lub
długoterminowych oddziaływań na środowisko zaliczono: ingerencję w rzeźbę terenu (m.in. niwelacje,
wykopy) i warunki gruntowo-wodne (m.in. odwodnienia, zagęszczenie podłoża), zmniejszenie
powierzchni biologicznie czynnych oraz pogorszenie warunków infiltracyjnych gruntu w miejscach
realizacji zabudowy, dojść, dojazdów, miejsc postojowych, zwiększenie odpływu wód opadowych
53
i roztopowych za pośrednictwem kanalizacji deszczowej lub ogólnospławnej, usunięcie zieleni
w miejscach realizacji nowej zabudowy i elementów towarzyszących zabudowie, zwiększenie emisji
(zanieczyszczeń powietrza i hałasu) w związku z funkcjonowaniem nowej zabudowy usługowej
i mieszkaniowej wielorodzinnej.
W siódmej części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków realizacji
postanowień planu miejscowego oraz częstotliwości jej przeprowadzania.
W części ósmej odniesiono się do rozważań dotyczących rozwiązań alternatywnych, zwłaszcza
w zakresie rozwiązań funkcjonalnych zaproponowanych w północno-zachodniej części obszaru mpzp.
54

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Przed: Po:

Na światowy Dzień Turystyki warto być na Szlaku Orlich Gniazd

Z naszymi dziećmi … o miłości

Laureatka PEREŁKI-STATUETKI konkursu QJF z Australii.

Kierunek: Dietetyka studia I stopnia DZIENNIK PRAKTYK

Historia widziana piórem dziennikarza ZWIERCIADŁO CZASÓW czyli

Podzielcie się naszym konkursem Kalendarz

REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU PLASTYCZNEGO NA WYKONANIE