RAPORT O RYNKU eNeRgii eleKTRYczNej w POlsce
Transkrypt
RAPORT O RYNKU eNeRgii eleKTRYczNej w POlsce
RWE Polska RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 1 RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce Sylwia Piekut Sławomir Skoczek Łukasz Dąbrowski Analityk ds. Strategii Zakupu Główny Analityk ds. Strategii Analityk ds. Strategii Zakupu RWE Polska S.A. Zakupu RWE Polska S.A. RWE Polska S.A. Współpraca Łukasz Musiałkiewicz Anna Kunicka Senior Menedżer Starszy Specjalista ds. Strategii Zakupu ds. Rozwoju Biznesu RWE Polska S.A. RWE Polska S.A. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 3 spis treści Wstęp – jak czytać raport Rynek surowców energetycznych w Polsce……………………….............………..……......6 Rynek Dnia Następnego na Towarowej Giełdzie Energii i giełdzie gazu – Spot...........8 Rynek Terminowy na Towarowej Giełdzie Energii i giełdzie gazu ..…………….…......12 Rynek praw majątkowych – tzw. kolorów......……………………………...………..….....…14 Rynki surowców i uprawnień do emisji....……………………………………………..........….17 Rynek energii elektrycznej w Polsce Rynek spot.……………………………………………………………………………………….…......…20 Rynek terminowy.……………………………………………………………………………..….…......23 Rynek praw majątkowych – tzw. kolorów.………………………………………..……......…26 Rynek energii elektrycznej – perspektywa.…..............................................................31 Rynek surowców i uprawnień do emisji CO2…………………………………………..….....…33 polityka i gospodarka a ceny energii….........…….......………………......…..……..38 oferta rwe polska...…….............................................................................……....…46 Zastrzeżenia prawne.…………………...................………………………....………………….....50 4 RWE Polska RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 5 Wstęp – jak czytać raport 6 RWE Polska Rynek surowców energetycznych w Polsce Rynek energII elektrycznej w Polsce Energia elektryczna, podobnie jak inne towary, najpierw jest wytwarzana, potem kupowana przez pośredników, a następnie sprzedawana Klientom. Firmy zajmujące się handlem energią (tzw. spółki obrotu) kupują ją od wytwórców i sprzedają Klientom finalnym. Ceny i warunki transakcji są indywidualnie ustalane pomiędzy firmą sprzedającą a kupującą energię lub wynikają z zasad jej zakupu (zakup na giełdzie energii lub za pośrednictwem internetowych platform obrotu energią). Najważniejszym rynkiem obrotu giełdowego jest Towarowa Giełda Energii (TGE). Obrót na wszystkich rynkach TGE dedykowanych energii elektrycznej wyniósł w 2012 r. 132 TWh. Jest to ponad 106% energii sprzedawanej w ciągu roku do odbiorców finalnych. W porównaniu z poprzednim rokiem obrót wzrósł o 4,20%. Sam rynek jest stosunkowo młody – powstał z chwilą platformach obrotu. W 2010 r. wprowadzono tzw. obli- wejścia w życie ustawy Prawo energetyczne w kwietniu go giełdowe. Jest to ustawowy, dotyczący wszystkich 1997 r. Od tamtego czasu energia elektryczna krajowych wytwórców przymus sprzedaży 15% energii przestała być traktowana jako dobro powszechne, na giełdzie towarowej lub rynku regulowanym. Ci, którzy a stała się towarem. Rozpoczęty proces demonopolizacji otrzymują rekompensaty z tytułu rozwiązania kontrak- energetyki doprowadził do jej podziału na podsektory: tów długoterminowych (tzw. KDT), muszą dodatkowo wytwarzania, przesyłu i dystrybucji oraz obrotu (handlu) sprzedawać na konkurencyjnych zasadach całość energią. Celem wprowadzonych zmian było uruchomie- wytwarzanej przez siebie energii elektrycznej. Obecnie nie mechanizmów rynkowych w energetyce, tworzą- w Polsce obrót hurtowy odbywa się na Towarowej cych konkurencyjny rynek energii elektrycznej. Wytwa- Giełdzie Energii S.A. Firmy czy przedstawiciele gospo- rzanie i handel energią elektryczną straciły charakter darstw domowych uczestniczą natomiast w rynku monopolu, a wprowadzenie konkurencji pomiędzy detalicznym energii elektrycznej. Cena dla odbiorcy przedsiębiorstwami energetycznymi miało zracjonali- na rynku detalicznym różni się od cen na rynku hurto- zować poziom cen energii. Spółki obrotu energią (takie wym między innymi o wysokość akcyzy, koszt udziału jak np. RWE Polska), elektrownie, pozataryfowi odbior- energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i kogene- cy energii elektrycznej (duzi odbiorcy bezpośrednio racji, koszt udziału w Rynku Bilansującym oraz koszty uczestniczący w rynku) czy domy maklerskie – wszyscy transakcyjne sprzedawcy, co przedstawia wykres obok. korzystają z hurtowego rynku energii elektrycznej. Na giełdach można zawierać kontrakty na dostawę Na rynku hurtowym energię można kupować w kon- energii elektrycznej z realizacją następnego dnia traktach bilateralnych, na giełdach i na internetowych (Rynek Dnia Następnego, tzw. SPOT), a także kontrakty RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 7 Struktura kosztowa energii elektrycznej m.in. koszty transakcyjne, rynek bilansujący, marża białe certyfikaty certyfikaty metanowe certyfikaty — energia skojarzona (gaz) certyfikaty — energia skojarzona (węgiel) certyfikaty OZE akcyza koszty zakupu energii elektrycznej * Dla żółtych i czerwonych certyfikatów wykres opiera się na projekcie ustawy z dnia 10 grudnia 2012 r. zmieniającym ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne, ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o systemie oceny zgodności oraz ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw. terminowe z realizacją dostawy w przewidzianym okre- terminowe towarowe rozliczane przez dostawę sie w przyszłości, np. w następnym kwartale, w ciągu gazu ziemnego wysokometanowego grupy E, zwa- całego kolejnego roku czy też w wybranym tygodniu ne dalej „instrumentami terminowymi towarowymi danego roku (Rynek Terminowy Towarowy). na gaz”. Uruchomienie Rynku Terminowego Towarowego z instrumentami gazowymi to dopiero początek Rynek gazu w Polsce funkcjonowania giełdy gazu w Polsce. 20 grudnia 2012 r. TGE dopuściła do obrotu giełdowego na Rynku Terminowym Towarowym instrumenty Więcej na ten temat w kolejnych sekcjach. 8 RWE Polska Rynek Dnia Następnego na Towarowej Giełdzie Energii i Giełdzie Gazu − Spot Na Rynku Dnia Następnego (RDN) możliwy jest obrót energią elektryczną z dostawą w konkretnych godzinach następnej doby. Jednym z podstawowych celów RDN jest umożliwianie wstępnego zbilansowania pozycji kontraktowych, polegającego na dopasowaniu wolumenu energii elektrycznej do zmieniającego się zapotrzebowania podmiotów rynku hurtowego. Na tym rynku kupowane i sprzedawane są wolumeny energii, które powstały na skutek różnicy pomiędzy dynamicznie zmieniającym się zapotrzebowaniem (zależnym np. od warunków pogodowych) a uprzednio zawartymi kontraktami. RDN pełni również ważną rolę w kreowaniu cen odniesienia energii elektrycznej dla pozostałych kontraktów zawieranych na hurtowym rynku energii elektrycznej w Polsce. Na RDN, oprócz kontraktów na dostawę energii w konkretnej godzinie następnej doby, można zawrzeć transakcje na kontrakty blokowe: • Pasmo − kontrakt z dostawą wolumenu energii w każdej takiego samego wolumenu godzinie szczytu 7:00−22:00 energii w każdej godzinie (15 godzin); doby; • Euroszczyt − kontrakt z dostawą takiego samego • Offpeak − kontrakt z dostawą doliny zapotrzebowania (22:00−7:00); • Poranek − kontrakt z dostawą takiego samego wolumenu takiego samego wolumenu energii w każdej godzinie energii w każdej godzinie poranka (0:00−6:00). TGE, oprócz cen dla poszczególnych godzin, publikuje również dzienne indeksy dla danej doby, które stanowią uśrednione ceny dla całej doby lub jej części (kontraktów blokowych) i ułatwiają śledzenie średnioterminowego trendu na rynku energii elektrycznej. Ceny energii elektrycznej są zróżnicowane dla poszczególnych dni (np. dni roboczych, sobót, niedziel lub świąt), co wpływa między innymi na zmienność krzywej cen. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 9 Poziom cen energii elektrycznej d ostępność mocy w Krajowym na rynku SPOT jest zależny Systemie Elektroenergetycznym od wielu wzajemnie na siebie (KSE) – ograniczenia sieciowe, oddziałujących czynników. zdolności wytwórcze; Wśród nich możemy wymienić: u kład dni, np. dni robocze, weekendy, dni świąteczne, dni p oziom w KSE; – import i eksport energii elektrycznej; pogodowe, np. tempe- rynku terminowego enerkontraktową podmio- tów biorących udział w rynku, międzysystemową endami, sezony urlopowe; ratura, zachmurzenie, opady; c eny p ozycję świąteczne połączone z week w arunki nośników energii: ropy, węgla, gazu; gii elektrycznej; zapotrzebowania w ymianę c eny n ietypowe np. czy większość podmiotów kupuje, czy sprzedaje energię. wydarzenia, np. Euro 2012; Liczba dni roboczych i świątecznych dla lat 2011−2012 Dane kalendarzowe Temperatura (Warszawa) 2011 dni robocze 20 20 23 20 21 21 21 22 22 20 20 21 Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień dni wolne 11 8 8 10 10 9 10 9 8 10 10 10 2012 w tym dni świąteczne 2 2 2 1 1 2 2 dni robocze 21 21 22 20 21 20 22 22 20 23 21 21 dni wolne 10 8 9 10 10 10 9 9 10 8 9 10 w tym dni świąteczne 2 2 3 1 1 2 2 2011 w C -0,6 -3,8 3,3 11,1 14,4 18,9 17,9 18,7 15,0 8,3 2,9 2,5 2012 w C -1,1 -6,2 4,6 9,2 15,5 17,2 21,0 19,0 14,6 8,1 5,7 -3,1 Źródło: opracowanie własne Wyjaśnienie: Dane kalendarzowe i poziom temperatur mają istotny wpływ na zapotrzebowanie: — liczba dni świątecznych w danym miesiącu (im mniej, tym wyższe zapotrzebowanie), — temperatura (w miesiącach zimowych: im niższa, tym wyższe zużycie, w miesiącach ciepłych: im wyższa temperatura, tym wyższe zużycie). W Raporcie prezentujemy również poziom zapotrzebowania w KSE. Warto wiedzieć, że czynnikami wpływającymi na poziom zapotrzebowania są głównie warunki atmosferyczne oraz tempo wzrostu gospodarczego. 10 RWE Polska Rynek Dnia Następnego gazu umożliwienie podmiotom bezpośredniego działa- 31 grudnia 2012 r. uruchomiony został rynek nia na giełdzie gazu, a więc i pełnienia roli anima- SPOT gazu. Przedmiotem obrotu na tym rynku tora rynku. jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zwany W kształtowaniu popytu na giełdowy gaz istotne dalej „gazem”, z dostawą w dniu następnym jest odejście od zasady „bierz lub płać” i umożli- po dniu obrotu. wienie firmom dalszej odsprzedaży kupowanego Start giełdowego handlu gazem to pierwsze od dotychczasowego dostawcy surowca. Równie z kilku wydarzeń na drodze do pełnej liberalizacji istotne jest zapewnienie uczestnikom rynku swo- tego rynku. W chwili obecnej trudno jest oczeki- bodnego dostępu do infrastruktury przesyłowej wać aktywnego zainteresowania firm obrotem oraz jej rozbudowa. błękitnym paliwem na giełdzie. Aby to zmienić, Uzyskanie satysfakcjonującej płynności obrotu konieczne jest wprowadzenie ustawowego obliga na Towarowej Giełdzie Energii, pozwalającej na giełdowego dotyczącego sprzedaży co najmniej powstanie referencyjnej ceny, zależy od spełnienia części tego surowca. Planowane jest również powyższych założeń. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 11 12 RWE Polska Rynek Terminowy na Towarowej Giełdzie Energii i Giełdzie Gazu Rynek Terminowy Towarowy (RTT) umożliwia zawieranie transakcji na dostawę energii elektrycznej w konkretnym okresie w przyszłości. Ceny kształtujące się na tym rynku odzwierciedlają również prognozy cenowe. Przedmiotem obrotu na RTT są kontrakty terminowe na dostawę energii elektrycznej, w których sprzedający (wystawca kontraktu) zobowiązuje się do dostarczenia energii elektrycznej w określonym terminie w przyszłości i po określonej cenie, a kupujący (nabywca kontraktu) zobowiązuje się do nabycia energii elektrycznej w określonym terminie i po określonej cenie. Kontrakty terminowe pozwalają wyznaczyć cenę energii elektrycznej w dłuższym horyzoncie czasowym (na Ze względu na termin wykonania istnieją cztery rodzaje kontraktów: TGE do trzech lat do przodu), co stwarza istotne imtygodniowe (BASE_W), (PEAK5_W) pulsy cenowe dla inwestorów, którzy planują budowę nowych mocy wytwórczych. Klientom pozwalają one i (OFFPEAK_W); natomiast prognozować ceny, optymalizować koszty miesięczne (BASE_M), (PEAK5_M) i (OFFPEAK_M); zakupu energii elektrycznej i zabezpieczać się przed kwartalne (BASE_Q), (PEAK5_Q) i (OFFPEAK_Q); ryzykiem wzrostu ceny. Obecnie na RTT prowadzony roczne (BASE_Y), (PEAK5_Y) i (OFFPEAK_Y). jest obrót trzema typami kontraktów: Skrótowa nazwa danego kontraktu wskazuje kontrakt forward typu BASE i BASE5 na jego typ i termin wykonania, np. kontrakt (pasmo) z 24-godzinnym okresem wykonania PEAK5_Q-4-12 oznacza kontrakt terminowy (dostawy), dla BASE niezależnie od dnia tygodnia na dostawę energii elektrycznej w dni robocze czy pory roku, dla BASE5 tylko w dni robocze; w IV kwartale 2012 r. w godzinach 7:00−22:00. Powyższe terminy wykonania dotyczą również kontrakt forward typu PEAK5 i PEAK7 (szczyt) kontraktów BASE5 i PEAK7. z dostawą w godzinach 7:00−22:00 (15 godzin Poziom cen energii elektrycznej na rynku w czasie doby), dla PEAK7 niezależnie od dnia tygo- terminowym jest zależny, podobnie jak na rynku dnia czy pory roku, dla PEAK5 tylko w dni robocze; SPOT, od wielu czynników. Wśród nich możemy wymienić: kontrakt forward typu OFFPEAK (godziny po- ceny nośników energii (ropa, węgiel, gaz); ceny uprawnień do emisji CO2; i 22:00–24:00 w dni robocze oraz 0:00−24:00 w dni nadwyżki lub niedobory mocy w Krajowym wolne od pracy. Systemie Elektroenergetycznym; zaszczytowe) z dostawą w godzinach 0:00−7:00 RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 13 regulacje prawne (np. podatek akcyzowy na ener- gię czy węgiel); zachowania podmiotów biorących udział w rynku (tzn. gra popytu i podaży); poziomy cen energii w kontraktach terminowych na innych rynkach graniczących z Polską. notowań ciągłych przewidziany jest w dni robocze w godzinach od 8:00 do 14:00. Notowania każdej serii kontraktów są prowadzone zgodnie z kalendarzem notowań i wykonania kontraktów. W obecnym stanie prawnym zawieranie i rozliczanie transakcji giełdowych na rynku gazu możliwe jest tylko za pośrednictwem domów maklerskich Notowania kontraktów terminowych odbywają i towarowych domów maklerskich, będących się tylko w dni robocze w systemie notowań cią- członkami TGE oraz członkami Giełdowej Izby głych w godz. 8:00−14:00. Rozrachunkowej prowadzonej przez Izbę Rozlicze- Szczegółowe zasady ustalania dziennych kursów niową Giełd Towarowych (IRGiT). Pierwszymi rozliczeniowych dostępne są na stronie interne- domami maklerskimi, które podpisały umowy towej TGE S.A. umożliwiające im działanie na rynku gazu, są: Dom Maklerski BOŚ SA, Noble Securities SA oraz Terminowy Rynek Gazu Trigon Dom Maklerski SA. Rozliczenia i rozrachunki Od 20 grudnia 2012 r. Towarowa Giełda Energii transakcji z rynku gazu prowadzi Izba Rozliczeniowa w ramach funkcjonującego Rynku Terminowego Giełd Towarowych. Stosowany przez IRGiT system Towarowego rozpoczęła obrót kontraktami termi- zarządzania ryzykiem gwarantuje bezpieczeństwo nowymi z fizyczną dostawą gazu ziemnego. Rynek rozliczeń każdemu członkowi Izby w razie niewypłacal- ten daje możliwość zawierania transakcji standar- ności poszczególnych uczestników rynku. Rozliczanie dowymi produktami terminowymi na dostawę ga- transakcji przez IRGiT jest gwarancją zapłaty za sprze- zu ziemnego w stałej ilości na okresy miesięczne, dany gaz. Zgodnie z umową zawartą przez TGE kwartalne i roczne. Przedmiotem obrotu jest do- i Gaz-System transakcje zawarte na giełdzie gazu są stawa gazu w jednakowej ilości we wszystkich ważne i skuteczne pomiędzy stronami i podlegają godzinach okresu dostawy. Handel w ramach realizacji przez Gaz-System. 14 RWE Polska Rynek praw majątkowych – tzw. kolorów Rynek Praw Majątkowych, zwanych potocznie „kolorami”, jest uregulowany zapisami ustawy Prawo energetyczne oraz rozporządzeniami do niej. Wyjątek stanowią białe certyfikaty, które wynikają sprzedające energię elektryczną odbiorcy z Ustawy o efektywności energetycznej. Białe końcowemu obowiązek zakupu tych praw. certyfikaty to świadectwa potwierdzające zaosz- Zakupione Prawa Majątkowe dla energii elek- czędzenie określonej ilości energii w wyniku trycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych realizacji inwestycji służących poprawie efektyw- oraz kogeneracyjnych, tj. z gazu, węgla i metanu ności energetycznej. Białe certyfikaty posiadają kopalnianego w skojarzeniu z ciepłem, podlegają Prawa Majątkowe i są przedmiotem obrotu umorzeniu. Alternatywnym rozwiązaniem jest na Towarowej Giełdzie Energii. uiszczenie opłaty zastępczej przez przedsiębior- Stworzony prawnie system wsparcia dla źródeł stwo energetyczne. odnawialnych i kogeneracyjnych (jednoczesne, czyli skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej) pozwala wytwórcom energii elektrycznej Poniższa tabela przedstawia procentowe udziały z tego typu źródeł sprzedawać Prawa Majątkowe, obowiązków w latach 2010−2021. nakładając jednocześnie na przedsiębiorstwa Część z nich rozpisana jest na krótszy czas. Obowiązki zakupu „kolorów” OZE Skojarzona (węgiel) Skojarzona (gaz) Skojarzona (metan kopalniany) Białe certyfikaty 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 10,40% 10,40% 10,40% 12,00% 13,00% 14,00% 15,00% 16,00% 16,00% 16,00% 16,00% 16,00% 21,30% 22,20% 23,20% *23,20% 3,10% 3,30% 3,50% *3,70% 0,40% 0,60% 0,90% x 1,10% x 1,30% x 1,50% 1,80% 2,30% X – lata, za które nalicza się obowiązek3,20 * Projekt ustawy z dnia 10 grudnia 2012 r. zmieniającej ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne, ustawy Prawo ochrony środowiska oraz Ustawy o systemie oceny zgodności oraz ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw; Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. (Dz. U. Nr 156, poz. 969); Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 lipca 2011 r. (Dz. U. Nr 176, poz. 1052) Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. (Dz. U. Nr 211, poz. 1229); Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.). RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 15 Poziom opłat zastępczych w połączeniu z udziałem zując, ile każdy odbiorca końcowy płaci za realiza- procentowym obowiązków pozwala na określenie cję wszystkich obowiązków „kolorowych” przez wpływu tych obowiązków na cenę dla odbiorcy przedsiębiorstwo obrotu energią elektryczną. końcowego. Wyliczenia są wykonane zgodnie z formułą: opłata Poniższa tabela prezentuje jednostkowe opłaty zastępcza x procentowy obowiązek zakupów kolo- zastępcze dla poszczególnych „kolorów” w latach rów, które stanowią wartość maksymalną, jaką 2010−2012 oraz ilustruje ich wpływ na cenę, poka- można doliczyć do ceny energii elektrycznej. Opłata zastępcza Jedn. OZE Skojarzona (węgiel) Skojarzona (gaz) Skojarzona (metan kopalniany) PLN/MWh PLN/MWh PLN/MWh PLN/MWh 2010 267,95 23,32 128,80 59,16 2011 2012 274,92 29,58 127,15 59,16 286,74 29,30 128,80 60,00 Źródło: www.ure.gov.pl, opracowanie własne Koszt kolorów dla odbiorcy końcowego (przykład na bazie opłaty zastępczej) OZE Skojarzona (węgiel) Skojarzona (gaz) Skojarzona (metan kopalniany) RAZEM Jedn. 2010 2011 2012 PLN/MWh PLN/MWh PLN/MWh PLN/MWh 27,87 4,97 3,99 0,00 28,59 6,57 4,20 0,24 29,82 6,80 4,51 0,36 PLN/MWh 36,83 39,59 41,49 Źródło: www.ure.gov.pl, opracowanie własne PMEC, tj. do Świadectw Pochodzenia będą- Rynek Praw Majątkowych dla wszystkich „kolo- rów” jest prowadzony na Towarowej Giełdzie cych potwierdzeniem wyprodukowania energii Energii S.A. Poniższe oznaczenia określają Prawa elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji Majątkowe poszczególnych „kolorów”. Umownie w źródłach, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2 możemy je nazwać certyfikatami: zielonymi, czer- Prawa energetycznego (węgiel) – umownie wonymi, żółtymi i fioletowymi. zwane certyfikatami czerwonymi. PMOZE_A, tj. do Świadectw Pochodzenia dla PMPG, tj. do Świadectw Pochodzenia będą- energii wyprodukowanej w odnawialnych źró- cych potwierdzeniem wyprodukowania energii dłach energii, której okres produkcji (wskazany elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji w Świadectwie Pochodzenia) rozpoczął się dnia w źródłach, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 1 marca 2009 r. (włącznie) – umownie zwane Prawa energetycznego (gaz) – umownie zwane certyfikatami zielonymi. certyfikatami żółtymi. 16 RWE Polska PMMET, tj. do Świadectw Pochodzenia będą- wynikają z Ustawy o efektywności energetycznej. cych potwierdzeniem wyprodukowania energii Dzięki białym certyfikatom znane mają być wiel- elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji kości oszczędności energii oraz okres, w jakim w źródłach, o których mowa w art. 9l ust. 1 zostały dokonane. System obowiązuje w latach pkt 1a) Prawa energetycznego (metan kopalniany) 2013−2015. TGE publikuje indeksy dla każdego – umownie zwane certyfikatami fioletowymi. rodzaju Praw Majątkowych, stanowiących cenę średnią ważoną wolumenem ze wszystkich trans- Świadectwa efektywności energetycznej zwane białymi certyfikatami − świadectwa po- akcji danym kontraktem, np. PMOZE_A na sesji giełdowej. twierdzające zaoszczędzenie określonej ilości energii w wyniku realizacji inwestycji służących Poniższa tabela zawiera zestawienie oznaczeń Praw poprawie efektywności energetycznej. Białe cer- Majątkowych i odpowiadających im indeksów dla tyfikaty posiadają Prawa Majątkowe i są przed- poszczególnych źródeł wytwarzania energii elek- miotem obrotu na Towarowej Giełdzie Energii, trycznej. Źródło energii Skrótowa nazwa Praw Majątkowych Kolor certyfikatu Nazwa indeksu Odnawialne Źródło Energii (OZE) Węgiel PMOZ_A Zielony OZEX_A PMEC Czerwony KECX Gaz PMPG Żółty KGMX Metan kopalniany PMMET Fioletowy KMETX Jeszcze nienotowane na TGE Biały Jeszcze nienotowane na TGE Inne Białe certyfikaty Raport przedstawia kształtowanie się indeksów dla poszczególnych źródeł energii. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 17 Rynki surowców i uprawnień do emisji Dla łatwiejszego zilustrowania zależności pomiędzy ceną energii elektrycznej a cenami jej nośników na wykresach na stronie 33. przedstawiono notowania dla węgla energetycznego, ropy naftowej i energii elektrycznej. Z uwagi na dużą zmienność notowań dane przedstawiono od 2007 r. Wszystkie wielkości wyrażone są w PLN •ICE Rotterdam Coal Futures – średnioważona i przeliczone wg aktualnych na dany dzień cena kontraktów terminowych rocznych, notowań kursów EUR i USD. Rynek europejski których przedmiotem jest węgiel z dostawą jest zdecydowanie bardziej płynnym rynkiem od w następnym roku; rynku polskiego, a zachowania na naszym rynku są zbieżne z trendami rynku światowego i euro- •EEX Cal – kontrakt terminowy sprzedaży ener- pejskiego. Dlatego też na wykresach przedsta- gii elektrycznej na giełdzie EEX w Niemczech wiono dane dla rynku europejskiego. w produkcie pasmo z dostawą w całym kolejnym roku; Przedstawione w Raporcie wykresy powstały na podstawie następujących wybranych indeksów cen: •ECX EUA Futures Contract Emissions Index – dzienny indeks średnioważonej ceny kontraktów terminowych, których przedmiotem są •ICE Brent Crude Futures – średnioważona cena kontraktów terminowych rocznych, której przedmiotem jest ropa naftowa (typu Brent, Forties, Oseberg lub Ekofisk, tzw. BFOE) z dostawą w następnym roku; uprawnienia do emisji CO2 w Europejskim Systemie Handlu Uprawnieniami do Emisji. 18 RWE Polska RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 19 Rynek energii elektrycznej w Polsce 20 RWE Polska Rynek energii elektrycznej w Polsce – rynek spot Cena spot w 2012 r. vs. wolumen obrotu 4,0 240 221,1 3,5 220 2,5 179,2 166,3 2,0 TWh 179,8 178,5 178,2 185,7 200 185,6 177,0 165,1 174,4 180 163,4 160 1,5 140 1,0 1,6 1,8 1,6 1,6 styczeń luty marzec kwiecień 0,5 1,6 1,6 1,4 1,4 1,3 1,7 1,6 1,8 PLN/MWh 3,0 120 100 0,0 maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień Źródło: www.tge.pl Rekordowe zużycie energii elektrycznej w Polsce zanotowano w lutym 2012 r. Było to spowodowane wyjątkowo niską temperaturą, poniżej minus 20˚C. ZAPOTRZEBOWANIE W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM w LATAch 2011–2012 3700 3450 GWh 2950 2700 2450 2011 2200 1 2 3 2012 4 5 6 7 miesiące 8 9 10 Źródło: opracowanie na podstawie danych z www.pse-operator.pl 11 12 Temperatura (Warszawa) 2011 w C 2012 w C Styczeń 0,93% Luty 8,25% Styczeń -0,6 -1,1 Marzec -0,92% Luty -3,8 -6,2 Kwiecień 0,65% 3200 2011 vs. 2012 1,55% Maj -0,39% Czerwiec -0,28% Lipiec 0,59% Marzec 3,3 4,6 Kwiecień 11,1 9,2 Maj 14,4 15,5 Czerwiec 18,9 17,2 Lipiec 17,9 21,0 Sierpień 0,38% Sierpień 18,7 19,0 Wrzesień -1,35% Wrzesień 15,0 14,6 Październik 0,13% Październik 8,3 8,1 Listopad 2,9 5,7 Grudzień 2,5 -3,1 Listopad -1,27% Grudzień 0,13% Źródło: opracowanie własne Na poziom zapotrzebowania ma wpływ temperatura. Zimą im niższa temperatura, tym wyższe zużycie, w miesiącach ciepłych: im wyższa temperatura, tym wyższe zużycie. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 21 Komentarz Analityka ds. Strategii Zakupu Energii RWE Polska S.A. Sylwii Piekut Stabilnie niski poziom cen na rynku hurtowym W 2012 r. ceny energii elektrycznej na rynku SPOT były niższe od cen w roku poprzednim. Średnioważona cena wyniosła 179,5 zł/MWh. Stanowi to spadek o około 12% w relacji do roku 2011. Najdrożej było w lutym − średnia cena ważona na rynku SPOT wyniosła 221,1 zł/MWh. Najniższą średnioważoną cenę za energię elektryczną odnotowano w grudniu − 163,4 zł/MWh. Poziom cen w 2012 r. kształtowany był przez warunki atmosferyczne, mniejszy popyt na energię czy import/eksport energii z Niemiec i Szwecji. Na to nałożyło się również spowolnienie gospodarcze. Wolumen transakcji w 2012 r. na rynku SPOT był się to niezrozumiałe, gdyż w zimnych miesiącach bardzo zbliżony do tego z roku poprzedniego zużycie energii elektrycznej jest dużo wyższe. Jed- (18,8 TWh w 2012 r. do 19,8 TWh w 2011 r.). Ry- nak w tym czasie dochodzi dodatkowa produkcja nek ten służy głównie do domykania otwartej po- energii z elektrociepłowni, które w chłodnych mie- zycji, stąd jego wielkość jest dość przewidywalna siącach są w stanie dostarczyć do systemu ponad i porównywalna. 20% dodatkowej energii. Większy wolumen Pogarszające się dane makroekonomiczne wyprodukowanej tańszej energii wpływa na spa- w Polsce i u naszych sąsiadów szybko przełoży- dek cen, co pokrywa się z prezentowaną krzy- ły się na zapotrzebowanie na energię elektrycz- wą. Wyjątek stanowił luty. Na początku miesiąca ną, które utrzymywało się na zbliżonym poziomie siarczyste mrozy doprowadziły do gwałtownego z roku poprzedniego. Spadek zapotrzebowania wzrostu zużycia energii elektrycznej. Polskie na moc, a także pojawiająca się na rynku znacz- elektrownie pracowały na najwyższych w histo- na ilość energii z zielonych źródeł miały wpływ na rii obrotach. We wtorek 7 lutego ok. godz. 17:30 spadek cen. W całym roku średnia cena energii padł rekord zapotrzebowania na energię elek- na rynku SPOT była niższa o prawie 12% w relacji tryczną, który wyniósł 25 845 MW. Zapotrzebo- do średniej z roku poprzedniego. Kształt krzywej wanie ze szczytu wieczornego było najwyższe cenowej był zbliżony do poziomu krzywej wielo- w historii Krajowego Systemu Elektroenergetycz- letniej, na którym notowania z I i IV kwartału są nego. Cena wzrosła wtedy w relacji do stycznia przeważnie niższe od pozostałych. Może wydawać o 23%. Było to spowodowane głównie wysokimi 22 RWE Polska cenami w godzinach szczytowych, przekraczający- wzrostu cen. W sierpniu padł rekord cen ener- mi nawet 400 zł/MWh. gii elektrycznej na rynku bilansującym. Tak nagły Ostatni tak duży skok cenowy mieliśmy w listopa- wzrost cen rynku bilansującego do poziomu dzie 2011 r. Był on związany z awarią nowego blo- 1455 zł/MWh dał impuls dla wyższych cen na ku w Bełchatowie i kilku bloków w Połańcu. Rynku Dnia Następnego na Towarowej Giełdzie Odwrócenie trendu na rynku energii nastąpiło Energii. W pozostałym okresie roku nie odnotowa- wraz ze wzrostem temperatur i spadkiem zapo- no większej zmienności cen energii elektrycznej trzebowania na energię. Ceny energii w marcu na rynku dobowo-godzinowym. były jednymi z najniższych w roku. W II i III kwar- W ciągu całego 2012 r. ceny energii utrzymywały tale stopniowe zmniejszanie podaży energii elek- się na stabilnym, niskim poziomie. Było to zapew- trycznej z elektrociepłowni oraz rosnący popyt ne duże zaskoczenie dla wszystkich uczestników na energię wywołany rekordowo wysokimi tem- rynku, gdyż prognozy na rok 2012 nie zapowiadały peraturami przyczynił się do krótkotrwałego aż tak silnego załamania. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 23 Rynek energii elektrycznej w Polsce – Rynek terminowy Cena FORWARD Y2013 vs. wolumen obrotu 240 25 215,9 213,7 214,0 wolumen 212,2 211,0 206,2 201,6 199,5 195,5 20 cena 220 190,2 200 180,4 174,1 168,9 180 15 TWh 10 140 5 0 120 6,8 obrót do końca 2011 r. 2,1 2,0 5,8 5,4 7,7 6,4 7,8 11,0 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień 12,4 9,7 16,0 wrzesień październik listopad 15,8 PLN/MWh 160 100 grudzień Źródło: www.tge.pl Komentarz analityka ds. Strategii Zakupu Energii RWE Polska S.A. Sylwii Piekut Lawinowy Spadek Cen W 2012 r. ceny kontraktów terminowych na energię elektryczną z dostawą w 2013 r. można było zaliczyć do najniższych w historii notowań od roku 2008. Cena dla produktu BASE_Y-2013 spadła do minimalnego poziomu 168,9 zł/MWh. Na początku roku 2012 za ten kontrakt płacono 213−215 zł/MWh. Rynek terminowy w 2012 r. należał bez wątpienia rok 2012. Początek roku 2012 przyniósł relatywnie do najtańszych w historii notowań od 2008 r. niską płynność rynku w kontraktach terminowych Średnia cena energii dla kontraktu rocznego typu na rok 2013. Produkt BASE_Y−2013 sprzedawał się BASE na rok 2013 wyniosła 189,5 zł/MWh i była wówczas za kwotę 213−215 zł/MWh. Drastyczny o ponad 7% niższa od kontraktów zawartych na spadek cen energii nastąpił w drugiej połowie roku 24 RWE Polska i utrzymywał się praktycznie do końca grudnia, i był o 10% wyższy od obrotów na kontrakcie czego na polskim rynku energii zupełnie się nie BASE_Y−2012. Od stycznia do lipca wolumen obro- spodziewano. tu był o 25% mniejszy niż w analogicznym okresie Pogarszające się wskaźniki makroekonomiczne, roku poprzedniego, natomiast między sierpniem spadek nastrojów inwestorów mierzony wskaźni- a grudniem zwiększył się aż o 50% w porównaniu kiem PMI, niższe od oczekiwanego zużycie energii z tym samym okresem w roku 2011. Uczestnicy ryn- elektrycznej, głównie w sektorze przemysłowym, ku, widząc tak niskie kwotowania, mogli zakładać, wprowadzały niepewność na rynkach. W 2011 r. że taniej już nie będzie i być może lepiej zakontrak- już w marcu obserwowano większą płynność rynku tować się na poziomie sprzed dwóch lat, niż prze- w kontraktach terminowych. W 2012 r. było to gapić okazję. To napędzało wolumen transakcji. wciąż wielkie wyczekiwanie. Uczestnicy rynku, Cen poniżej 180 zł/MWh na rynku terminowym nie obserwując rozwój cen na rynkach ościennych widziano nawet w 2009 r. W październiku, gdy uka- (np. ich spadek na niemieckim rynku EEX), praw- zały się dane statystyczne za rok 2011, w którym dopodobnie opóźniali kontraktację na rok 2013, średni koszt wytworzenia dla elektrowni zawodo- licząc tym samym na dalsze obniżki cen na rynku wych był na poziomie 174 zł/MWh, zakup poniżej forward. Gdy w maju i czerwcu cena zaczęła spa- tej kwoty był wręcz przeceną, z której nie można dać o kolejne 5 zł/MWh, rynek uznał, że jest to było skorzystać. dobry moment do zawierania transakcji. Wolu- Takie ceny mogły skłaniać najdroższych wytwór- men obrotu był podobny do tego z roku 2011. ców, których koszty wytworzenia były dużo po- Lipiec i sierpień to kolejne spadki o 2−3 zł/MWh. wyżej poziomu 175 zł/MWh, do tego, aby zamiast Cena w sierpniu była już na poziomie 195 zł/MWh. produkować, kupić tanią energię na rynku. Najciekawsze dopiero miało się wydarzyć. Cena Taka sytuacja nie może jednak trwać za długo. z miesiąca na miesiąc zaczęła spadać o kolejne 5, Utrzymanie w dłuższej perspektywie tak niskich a nawet 10 zł/MWh. W grudniu kurs rozliczeniowy cen na rynku hurtowym może nie pozwalać na kontrakcie BASE_Y−2013 wyniósł 168,90 zł/MWh. elektrowniom na oferowanie energii na poziomie Rok 2012 to również okres zwiększenia płynności lub poniżej kosztów wytworzenia (w szczególności i transparentności giełdowego rynku energii. Naj- w przypadku najmniej efektywnych jednostek płynniejszym kontraktem w 2012 r. był kontrakt wytwórczych). roczny w dostawie pasmowej na 2013 r. Wolumen Stąd ze strony mniej efektywnych wytwórców obrotu na kontrakcie BASE_Y−2013 na wszystkich może pojawić się presja na wzrost tak niskich rynkach (TGE i platformy obrotu) wyniósł 108 TWh poziomów cenowych. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 25 26 RWE Polska Rynek praw majątkowych – tzw. kolorów WOLUMEN I INDEKS CEN ZIELONYCH CERTYFIKATÓW 800 284 300 279 278 700 278 Łączny wolumen Średnia z Indeks PMOZE_A 274 280 259 600 260 245 240 500 233 230 240 225 400 220 200 200 180 100 160 340 484 409 425 234 153 268 221 296 263 233 250 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień 0 140 Źródło: www.tge.pl Definicje indeksów przedstawione są w części „Jak czytać Raport? Wstęp do Raportu o Rynku Energii”. Komentarz analityka ds. Strategii Zakupu Energii RWE Polska S.A. Łukasza Dąbrowskiego W 2012 r. średnioroczna cena zielonych certyfikatów spadła w porównaniu z rokiem ubiegłym o ponad 10% z 281 zł/MWh do 251 zł/MWh. Wolumen obrotu wzrósł w tym czasie o ponad 34%. Kryzys na rynku „zielonych” zamieszanie wprowadził sam ustawodawca. Wciąż Duży spadek cen obserwowaliśmy przez cały rok 2012, nie są znane zasady przyznawania zielonych certy- cena między styczniem a grudniem spadła o 100 zł/MWh, fikatów i wielkość wpływów dla zielonych wytwór- czyli o 35% względem wartości początkowej. Duże ców w zależności od technologii wytwarzania, PLN/MWh GWh 186 300 RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 27 a Ministerstwo Gospodarki nie reaguje na stale po- niu zatrzymała się na średnim poziomie 186 zł/MWh większającą się nadwyżkę nieumorzonych certyfika- (niższym o 35% od poziomu opłaty zastępczej). Gdyby tów, których rosnąca z miesiąca na miesiąc ilość powo- obowiązywały zapisy z nowego projektu ustawy dowała znaczny spadek cen. Od maja do lipca mieliśmy o OZE, inwestorzy byliby pewni, że ustawodawca może znaczący, bo aż 40-proc. wzrost nieumorzonych zielo- skorzystać z prawa podniesienia poziomu obowiązku, nych Praw Majątkowych i od tej pory spadek cen zaczął by ręcznie zredukować nadwyżkę praw i zatrzymać się znacząco pogłębiać. Na przełomie dwóch miesięcy spadające ceny. Niestety, do końca 2012 r. nie było cena spadła o ponad 30 zł/MWh i w kolejnych miesią- nowego prawa ani dokładnej informacji, jakie i kiedy cach nie udało się tego trendu zatrzymać. Poprzez ono będzie. Ewentualna szybka legislacja jednego przeciągające się konsultacje i ciągłe zmiany kierunku z wcześniej przedstawionych projektów także musi prac nad Trójpakiem energetycznym Ministerstwo Go- oczekiwać na notyfikację Komisji Europejskiej, a to spodarki dało czytelny sygnał, że nie ma jasnej koncep- dalsze sześć miesięcy zwłoki. W konsekwencji możemy cji rozwiązania problemu nadwyżki Praw Majątkowych. być pewni, że kolejny rok nie przyniesie uspokojenia W czwartym kwartale było już niemal pewne, że nowe- nastrojów inwestorów na rynku zielonej energii, a jeśli go prawa nie uda się uchwalić do końca roku i to jesz- utrzyma się tempo spadku cen, to nawet uchwalenie cze pogłębiło chaos i nerwowe nastroje na rynku. Cena nowego prawa w 2014 r. może nie uratować zielonego gwałtownie spadła o dodatkowe 60 zł/MWh i w grud- systemu wsparcia. Wolumen i indeks cen czerwonych certyfikatów Łączny wolumen 8,9 7,5 7,7 8,3 9,0 8,9 8,7 8,8 10 8,6 1200 8 7,0 6 GWh 800 3,6 4 2,2 400 2 578 779 635 394 399 356 422 467 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień 344 73 147 274 0 0 Źródło: www.tge.pl wrzesień październik listopad grudzień PLN/MWh 1600 Średnia z Indeks PMEC 28 RWE Polska Upadek „czerwonych” temu wsparcia nie uda się przedłużyć, zachowując Średnioroczna cena spadła o ponad 60% jego ciągłość (nowelizacja prawa wymaga notyfika- – z 18,8 zł/MWh w 2011 r. do poziomu 7,5 zł/MWh cji Komisji Europejskiej, a cały proces do momentu w roku 2012. Wolumen obrotu wzrósł w tym czasie wejścia w życie ustawy trwa nawet do sześciu o ponad 66%. miesięcy), system wygasał 31 marca 2013 r., Cena przez większość roku utrzymywała się na a w październiku ub.r. niewiele się w tej sprawie stabilnym, ale niskim poziomie 8−9 zł/MWh. działo. Część inwestorów zaczęła umarzać posiada- Jednak od października obserwowaliśmy już tylko ne prawa, gdyż nadwyżka tych nieumorzonych jej spadek do poziomu 2 zł/MWh równej 6% pozio- spadła od początku roku o 15%, jednak poziom nie- mu opłaty zastępczej (!). Oznacza to, że dla inwe- umorzonych praw nadal pozostawał bardzo wysoki, storów te prawa straciły już jakąkolwiek wartość. tj. na poziomie 120% rocznej produkcji. Zwiększenie obrotów między październikiem Końcówka roku to wzmożone ruchy Ministerstwa a grudniem to już tylko gra spekulantów, którzy Gospodarki, które, zdając sobie sprawę, że nie uda ciągle liczyli, że system wsparcia uda się przedłu- się już wprowadzić żadnych innowacji w systemie żyć, a śmieciowe papiery przyniosą krociowe zyski. wsparcia dla kogeneracji, próbowało znaleźć Co doprowadziło do upadku systemu wsparcia sposób, jak przedłużyć istniejące zasady do 2015 r. dla kogeneracji? Zapewne kończący się z upły- Wymagało to nowelizacji Prawa energetycznego wem 2012 r. obowiązek kogeneracyjny, ale przede i nowego rozporządzenia określającego procento- wszystkim brak jakiejkolwiek informacji na temat wy udział obowiązku. W celu przyspieszenia proce- przyszłości tego systemu wsparcia. W sprawie su Ministerstwo Gospodarki połączyło nowelizację zielonych certyfikatów (których obowiązek upłynie ustawy z rozporządzeniem i chciało po akceptacji z końcem 2017 r.) mieliśmy już kilka koncepcji Prezesa Rady Ministrów poddać projekt pod głoso- prezentowanych przez Ministerstwo Gospodarki, wanie w Sejmie jako przedłużenie istniejących za- inicjatywy poselskie czy kluby opozycyjne, które sad. Okazało się jednak, że nawet takie działania wywoływały żywą dyskusję wśród uczestników wymagają notyfikacji Komisji Europejskiej, a więc rynku. W przypadku czerwonych i żółtych certyfi- wydłużają proces akceptacji o kolejne miesiące. katów przez cały rok nie dowiedzieliśmy się nicze- Od 1 stycznia 2013 r. nie ma obowiązku zakupu go, nawet tego, czy system w ogóle będzie jeszcze czerwonych i żółtych certyfikatów. Czy, kiedy istniał. Na rynku krążyły tylko domysły, a cena spa- i na jakich zasadach będą naliczane w 2013 r. dała do poziomu 30% opłaty zastępczej i na takim (częściowo, a może za cały okres), zależy od inter- poziomie utrzymywała się przez większość roku. pretacji prezesa URE. Zatem prognozę najbliższej Gdy na początku czwartego kwartału okazało się, przyszłości dla tych Praw Majątkowych należy że Ministerstwo Gospodarki nie ma nawet wypra- rozpatrywać bardziej w kategorii domysłów niż cowanej jednolitej koncepcji, stało się jasne, że sys- rzeczowej analizy. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 29 WOLUMEN I INDEKS CEN ŻÓŁTYCH CERTYFIKATÓW Łączny wolumen Średnia z Indeks PMGM 130 300 250 126,0 126,3 125,3 125,0 200 123,5 125,1 125,7 125,8 124,1 122,9 122,5 125 123,3 120 100 50 0 9 13 94 5 110 92 164 17 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień 56 73 38 wrzesień październik listopad 75 grudzień Źródło: www.tge.pl „Żółty” nie wzbudza emocji Od połowy roku obserwowaliśmy sukcesywny, Mimo że żółte certyfikaty są w tej samej sytuacji niewielki wzrost ceny średnio od 122,5 zł/MWh co czerwone, gdyż nieznana jest ich przyszłość w maju do 125,8 zł/MWh w grudniu. W 2012 r. po 1 stycznia 2013 r., nie widać tu takiej wzrósł natomiast znacznie wolumen obrotów, któ- nerwowości. Średnioroczna cena w 2012 r. ry był prawie trzykrotnie wyższy niż w roku 2011. była wyższa o 0,5% od tej z roku 2011 i wyniosła Rynek żółtych certyfikatów jest mały i ma znikomy 124,6 zł/MWh przy opłacie zastępczej na rok wpływ na końcową cenę energii elektrycznej, nie 2012 na poziomie 128,8 zł/MWh. wywołuje więc takich emocji wśród inwestorów Cena utrzymywała się na bardzo stabilnym jak rynki zielonych i czerwonych certyfikatów. poziomie, gdyż wahania w ciągu całego roku Z tego powodu tak łagodnie przeszedł przez nie przekroczyły 3%. legislacyjne wstrząsy. 115 PLN/MWh GWh 150 30 RWE Polska WOLUMEN I INDEKS CEN FIOLETOWYCH CERTYFIKATÓW Łączny wolumen Średnia z Indeks PMGM 20 58,3 58,4 58,8 58,4 57,6 16 57,4 57,7 57,9 58,5 58,5 58,6 60 58 56 8 54 4 52 GWh 12 0 2,1 6,3 1,0 6,2 5,3 0,8 12,5 5,1 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień 2,2 3,1 11,3 wrzesień październik listopad 5,1 50 grudzień Źródło: www.tge.pl „Fioletowy” spokój uda się przeszczepić te zasady na pozostałe, rozchwia- Średnioroczna cena w 2012 r. była równa tej z roku ne rynki kolorowych certyfikatów. 2011 i wyniosła 58,1 zł/MWh. Wolumen obrotów także był bardzo zbliżony, gdyż wzrósł zaledwie o 3,7%. System białych certyfikatów Rynek metanowych świadectw pochodzenia jest jesz- W 2013 r. ruszył system białych certyfikatów. cze mniejszy od niszowego rynku żółtych certyfikatów. Jest to mechanizm rynkowy prowadzący do uzyskania Jest jednak wyjątkowym przykładem na to, że Rynek wymiernych oszczędności energii w trzech obszarach, Praw Majątkowych może działać poprawnie, jeśli ma tj. zwiększenia oszczędności energii przez odbiorców wyznaczony odpowiednio długi horyzont czasowy końcowych, zwiększenia oszczędności energii przez i jasne zasady funkcjonowania. Jest to jedyny rynek, urządzenia zużywające energię do potrzeb własnych gdzie reguły gry są ustalone do 2019 r., opłata zastęp- oraz zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepła cza z roku na rok jest wyznaczana na podobnym pozio- i gazu ziemnego w przesyle i dystrybucji. Pozyskanie mie, więc inwestorzy nie widzą żadnych negatywnych białych certyfikatów będzie obowiązkowe dla firm sygnałów co do przyszłości jego funkcjonowania. Po- sprzedających energię odbiorcom końcowym – muszą ziom cen w ciągu roku waha się nie więcej niż 3% śred- je przedłożyć prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki niorocznej ceny, która zawsze jest bliska opłaty zastęp- do umorzenia. Firmy sprzedające energię elektryczną, czej. Pokazuje to, jak bardzo przejrzystość prawa może gaz ziemny i ciepło będą zobligowane do pozyskania wpływać na poprawne funkcjonowanie Rynku Praw określonej liczby certyfikatów w zależności od wielko- Majątkowych. Możemy tylko liczyć na to, że z sukcesem ści sprzedawanej energii. System wygasa w 2016 r. PLN/MWh 56,5 RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 31 Rynek energii elektrycznej – perspektywa Komentarz głównego analityka ds. strategii zakupu energii rwe polska s.a. sławomira skoczka Czy może być jeszcze taniej? Grecja, Włochy, Hiszpania, euro, kryzys. Te słowa najczęściej powtarzały się w docierających do nas wiadomościach w 2012 r. Stało się tak, ponieważ rok 2012 był kolejnym rokiem ogromnych zmagań Europy z problemami Grecji, Hiszpanii, Włoch oraz walki o utrzymanie strefy euro. Pierwsze próby ratowania sytuacji przez rządy najsil- wytwarzającym produkty o dość niskim stopniu niejszych państw UE sprowadzały się do uruchamia- zaawansowania technologicznego, którego atutem nia kolejnych środków dla pogrążonych w kryzysie jest tania siła robocza, obserwujemy istnienie gospodarek południowej Europy. Z tej metody nie odwrotnej korelacji pomiędzy PKB Chin a PKB Polski. można było jednak korzystać wiecznie i w pewnym Zatem nie najlepsza kondycja gospodarki chińskiej momencie nie pozostało nic innego, jak rozpocząć narażonej na spowolnienie (wyczerpanie się możliwości cięcia wydatków. stymulacyjnych, spadek cen na rynku nieruchomości) Na skutki nie trzeba było długo czekać. Niepokoje może korzystnie wpłynąć na wzrost naszego PKB. społeczne, strajki, wzrost bezrobocia sięgający Słabsze Chiny to tańsze surowce i mniejszy eksport nawet 25% w Hiszpanii czy 26% w Grecji to efekty ich produktów, otwierający możliwości dla naszych oszczędności. Rok 2012 to niestety kolejny rok słabych eksporterów. wyników państw UE, a także wielkich gospodarek Na rynku surowców ważnych dla energetyki, czyli: światowych. W Stanach Zjednoczonych sytuacja węgla, gazu, CO2, – rok 2012 to rok spadków. Jedy- powoli się stabilizuje, a wzrost PKB na poziomie nie ropa oparła się trendowi spadkowemu. Pomogły około 1,8% w roku 2012 w obecnych realiach wydaje jej jednak kryzys irański i działania Arabii Saudyjskiej się całkiem dobrym wynikiem. PKB Chin będący na ograniczającej produkcję (polityka OPEC mająca poziomie 7,6% dla krajów UE pozostaje w sferze na celu utrzymanie cen). marzeń, jednak dla Państwa Środka to wynik dość Perspektywy dla nośników energii nie są najlepsze. słaby (za rok 2011 PKB wyniósł tam bowiem 9,2%). Droga obecnie ropa w konfrontacji z rosnącą podażą, Nie zapominajmy, że Chiny to konsument 50% wysokimi zapasami oraz umiarkowanym popytem światowej produkcji węgla. Kondycja gospodarki powinna potanieć. Ciekawym zjawiskiem jest tej potęgi ma więc zasadniczy wpływ na poziom systematyczny wzrost produkcji tego surowca cen surowców na rynkach światowych. w Stanach Zjednoczonych, szacowany na poziomie Polska gospodarka podąża w kierunku światowych około 0,4 mln baryłek na dobę. W przypadku trendów. Można zaobserwować jednak pewien USA jesteśmy świadkami rewolucji paliwowej. wyjątek. Z racji tego, że jesteśmy nadal państwem Po spektakularnym sukcesie gazu łupkowego 32 RWE Polska nadszedł czas na ropę łupkową. Jeśli prognozy jest na poziomie około 166 zł/MWh). Poziomy się sprawdzą, w przyszłej dekadzie USA staną się te nie zapewniają już rentowności produkcji dla eksporterem czarnego złota, zmieniając tym samym droższych wytwórców i wydaje się, że możliwości istniejący od dziesięcioleci układ światowy. dalszych spadków zostały wyczerpane. Ceny węgla również powinny utrzymać się na Niskie ceny energii elektrycznej to dla inwestorów niskim poziomie. Sprzyjać będą temu mniejsze problem z pozyskaniem kapitału. Niektóre plany zapotrzebowanie Chin na ten surowiec oraz niskie inwestycyjne przestają więc być realizowane zużycie energii (utrzymujące się spowolnienie z powodu braku dla nich uzasadnienia ekono- gospodarcze). micznego. Ofiarami niskich cen padły projekty Pomimo monopolu Rosji gaz w Europie również w Elektrowni Rybnik czy Elektrowni Ostrołęka. tanieje. Z powodu niskich cen energii nie opłaca Obecna sytuacja nie może utrzymać się w dłuż- się uruchamiać dość drogich bloków gazowych. szym horyzoncie czasowym. Potrzeby inwesty- Powoduje to znaczący spadek zużycia błękitnego cyjne polskiego sektora elektroenergetycznego paliwa. W przypadku gazu ceny w kontraktach są ogromne. terminowych kalkulowane są na bazie cen ropy. Nawet przy założeniu utrzymującego się Spodziewany spadek cen ropy i wzrost dywersy- zużycia energii na obecnym poziomie i przy fikacji dostaw gazu powinny doprowadzić do uwzględnieniu konieczności odstawień po roku obniżenia cen dla tego paliwa. 2015 starych bloków niespełniających norm Rynek CO 2 nie jest przewidywalny, bo w jego środowiskowych istnieje potrzeba budowy przypadku o poziomie cen decyduje polityka. nowych mocy. Tani węgiel, tanie emisje CO 2 Fundamenty wskazują na możliwość dalszych i stosunkowo drogi gaz w uprzywilejowanej spadków, głównie za sprawą znaczących pozycji stawiają bloki węglowe (szczególnie nadwyżek na rynku CO 2. W okresie marzec opalane węglem brunatnym). – kwiecień (planowany termin prac PE nad Lukę częściowo pomogą wypełnić źródła OZE. zmianą dyrektywy) przekonamy się, na ile To one bowiem w ostatnim okresie rozwijają skuteczni są politycy Komisji Europejskiej się najszybciej. Jeśli w Polsce inwestorzy i czy uda im się sztucznie sterować cenami CO 2. zachowają się podobnie jak na rynku nie- Oceniając wszystkie istotne dla poziomu mieckim, możemy spodziewać się przyrostów cenowego energii elektrycznej czynniki, należy mocy głównie w elektrowniach wiatrowych, przypuszczać, że w najbliższym okresie ceny a w przyszłości źródłach fotowoltaicznych. energii na rynku hurtowym utrzymają się na Aby taki scenariusz się zrealizował, muszą obecnym poziomie. Ubiegły rok był czasem zaistnieć korzystne warunki dla inwestorów. systematycznych spadków cen energii (w Polsce Jednym z nich jest oczekiwane wdrożenie w skali roku o około 9%!). Ceny spadły do bardzo nowej ustawy o OZE, na którą czekamy już niskich poziomów (produkt pasmo 2014 notowany półtora roku. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 33 Rynek surowców i uprawnień do emisji CO2 CENY WĘGLA, ROPY, ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA RYNKU EUROPEJSKIM Kwotowania: węgla, ropy, energii elektrycznej na rynku europejskim ropa produkt roczny ICE Brent Crude Futures [PLN/bbl] energia produkt roczny base EEX Cal [PLN/MWh] 400 350 300 250 200 150 01.03.07 01.05.07 01.07.07 01.09.07 01.11.07 01.01.08 01.03.08 01.05.08 01.07.08 01.09.08 01.11.08 01.01.09 01.03.09 01.05.09 01.07.09 01.09.09 01.11.09 01.01.10 01.03.10 01.05.10 01.07.10 01.09.10 01.11.10 01.01.11 01.03.11 01.05.11 01.07.11 01.09.11 01.11.11 01.01.12 01.03.12 01.05.12 01.07.12 01.09.12 01.11.12 01.01.13 zł/MWh 450 węgiel produkt roczny ICE Rotterdam Coal Futures [PLN/t} data notowania Źródło: opracowanie własne na podstawie www.theice.com, www.eex.com Komentarz Analityka ds. Strategii Zakupu Energii RWE Polska S.A. Łukasza Dąbrowskiego W 2012 r. na rynku surowców energetycznych największe spadki odnotowały ropa i produkty ropopochodne. W USA ceny tego surowca spadały o około 11%. W Europie, pomimo dużej zmienności, ceny zatrzymały się na poziomach bliskich tym z początku roku. Na spadki cen miały wpływ głównie trzy czynniki: Zwalniająca gospodarka Chin była główną słabnące w związku z recesją gospodarki strefy przyczyną znacznego osłabienia popytu na euro, spowolniające ożywienie gospodarcze w USA ropę i inne surowce przemysłowe. Wzrost i wyhamowujące gospodarki krajów BRICS (Brazy- zapasów ropy był na najwyższym poziomie lia, Rosja, Indie, Chiny i RPA). od pięciu lat. 34 RWE Polska Ostatnie 10 lat to znaczący wzrost zapotrzebowa- gospodarki świata napędzał w ostatnich latach nia na surowce, w głównej mierze dzięki bardzo koniunkturę. Kwotowania węgla na rok 2013 dynamicznemu rozwojowi gospodarek azjatyckich. handlowane w roku 2012 spadły w stosunku do Przełożyło się to na wzrost cen, a następnie na tych handlowanych w 2011 na rok 2012 średnio rekordowe poziomy nakładów inwestycyjnych o ponad 16%. Trend ten nadal się utrzymuje, na poszukiwanie i wydobycie surowców. gdyż najwyższe ceny zanotowano w styczniu W Ameryce Północnej wysoka rentowność w sek- zeszłego roku i do grudnia notowania tego torze paliwowym pozwoliła na znaczny rozwój surowca spadły o prawie 20%. nowych technologii wydobycia surowców energe- W ślad za spadkiem cen węgla podążały ceny tycznych, czego finałem jest duży spadek cen gazu energii elektrycznej. Jednak spadek cen surowców i rosnące od trzech lat wydobycie ropy. oraz słabnąca koniunktura gospodarcza, a co Kraje Zatoki Perskiej nie pozostają obojętne w ta- za tym idzie popyt na energię elektryczną, to kiej sytuacji. Ostatni raport grupy OPEC zawiera niejedyne przyczyny spadku cen energii elek- bardzo interesujące informacje w tym temacie. trycznej na rynkach europejskich. Znaczny wzrost Pod koniec 2012 r. po raz pierwszy od kilku udziału energii zielonej (która produkowana jest kwartałów istotnie spadło wydobycie ropy w Arabii w szczytach dobowego zapotrzebowania, kiedy Saudyjskiej, co przełożyło się na spadek wydobycia cena jest najwyższa) spowodował spadek produkcji w całym kartelu. Polityka OPEC, poprzez sterowanie w najmniej efektywnych (a więc najdroższych) poziomem wydobycia, będzie wpływać na dalsze źródłach energii konwencjonalnej. W Niemczech kształtowanie się cen. na giełdzie EEX średnie notowania produktu Jeśli ceny zaczną spadać za sprawą rosnącego CAL13 dla energii elektrycznej handlowane wydobycia w USA i powracającego na światowe w 2012 r. spadły w stosunku do CAL12 rynki Iraku, kartel na pewno zareaguje, nie handlowanego w roku 2011 aż o 12% (duża dopuszczając do spadku ceny. Znacznie łatwiej w tym zasługa energii z paneli słonecznych, jest uzasadnić kwotowania węgla czy energii które produkowały tanią energię w godzinach elektrycznej, gdzie panują bardziej rynkowe reguły największego zapotrzebowania). Podobny trend kształtowania cen. Poziom cen to wynikowa relacji obserwowany był w Polsce, gdzie średnia cena popytu i podaży, gdzie nie ma tak silnego gracza CAL13 w relacji do CAL12 była o ponad 9% niższa. po stronie produkcyjnej, jakim jest OPEC. Polityka Jednak skalę kryzysu pokazuje dopiero lawinowy wydobycia krajów Zatoki Perskiej i sytuacja spadek ceny między styczniem (średnia 213,5 geopolityczna na świecie nie odgrywa tu tak zł/MWh) a grudniem (średnia 168,9 zł/MWh) znaczącej roli. Na przykładzie spadających cen wynoszący prawie 21%. węgla widać, jak bardzo osłabiła się światowa Mimo że prognozy makroekonomiczne dla koniunktura, w głównej mierze w Chinach, bo Polski nie są optymistyczne (znacznie gorsze rozwój tej najbardziej chłonnej na surowce od wyników za rok 2012) i minorowe są także RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 35 nastroje samych inwestorów, gdzie wskaźnik Co drożsi wytwórcy zamiast produkować, mogliby PMI na poziomie 48 pkt jest o ponad 1 pkt niższy kupić tańszą energię na rynku. Sytuacja ta nie niż w zeszłym roku, to trudno zakładać, aby może zatem trwać w nieskończoność. tak znaczące spadki cen mogły się w dalszych Biorąc pod uwagę potrzeby inwestycyjne polskiej miesiącach utrzymywać. Już w tej chwili ceny energetyki, cena powinna jeszcze przez jakiś poniżej 170 zł/MWh są na poziomie średnich czas utrzymywać się na niskim poziomie kosztów wytwarzania energii przez elektrownie i powoli podnosić się do średnich poziomów w Polsce. 190–200 zł/MWh. CO2 się dusi CENY UPRAWNIEŃ DO EMISJI CO2 NA RYNKU EUROPEJSKIM (KONTRAKT TERMINOWY GRUDZIEŃ 2012 i 2013) 11 grudzień 2013 grudzień 2012 10 8 7 6 dzień notowania Źródło: opracowanie własne na podstawie www.theice.com 17.10.12 27.10.12 06.11.12 16.11.12 26.11.12 06.12.12 16.12.12 26.12.12 09.06.12 19.06.12 29.06.12 09.07.12 19.07.12 29.07.12 08.08.12 18.08.12 28.08.12 07.09.12 17.09.12 27.09.12 07.10.12 30.04.12 10.05.12 20.05.12 30.05.12 31.03.12 10.04.12 20.04.12 11.03.12 21.03.12 21.01.12 31.01.12 10.02.12 20.02.12 01.03.12 5 01.01.12 11.01.12 EUR/t 9 36 RWE Polska Komentarz głównego Analityka ds. Strategii Zakupu Energii RWE Polska S.A. Sławomira Skoczka Porównując cenę kontraktu na emisję CO2 „grudzień 2012” na początku 2012 r. z ceną w ostatnim dniu notowania dla tego typu kontraktu, można zauważyć, że cena ta praktycznie nie zmieniła się, pozostając na poziomie około 6,5 euro/t. W 2012 r. na rynku emisji nie było jednak stabilnie i wiele się działo, o czym świadczy amplituda zmienności cen zawierająca się w przedziale 5,7–9,5 euro/t. Pod koniec stycznia 2012 r. doszło do wyraźne- Na początku maja, między innymi za sprawą go wzrostu cen uprawnień w efekcie silnego zapowiadanych rozmów o kształcie dyrektywy ochłodzenia i wzrostu cen energii elektrycznej. o efektywności energetycznej i możliwości Wzrosty obserwowane były do końca pierwszej interwencji KE, nastąpiło krótkotrwałe odbicie dekady lutego. Informacja o kolejnej sprzedaży i wzrost cen do poziomu 7,57 euro/t. uprawnień z rezerwy NER300 była przyczyną Początek czerwca przyniósł zmianę trendu: cena korekty na rynku, trwającej do 13 lutego. Od tego zaczęła rosnąć, aby na początku lipca wspiąć się dnia nastąpił gwałtowny wzrost cen emisji CO2. na dawno nienotowany poziom 8,36 euro/t. Działo się tak za sprawą decyzji Komisji Parlamen- Wpływ na cenę miały informacje o planach tu Europejskiego, która oświadczyła, że poprze redukcji uprawnień w kolejnych latach. wycofanie z rynku części uprawnień. Mówiło Druga połowa lipca przyniosła z kolei duży spadek się o wolumenie sięgającym nawet 1,4 mld ton. cen na rynku emisji CO2. Przyczyniła się do tego Ceny rosły, osiągając maksimum 27 lutego na informacja KE na temat możliwych terminów poziomie 9,51 euro/t. wprowadzenia zmian służących poprawie (czytaj: Początek marca 2012 r. to okres wydawania wzrostowi cen) sytuacji w systemie handlu upraw- bezpłatnych uprawnień dla instalacji i ich wpro- nieniami. Odsunięcie w czasie konkretnych działań wadzania na rynek. W połączeniu ze spadkiem cen przełożyło się na spadki cen, które 30 lipca osiągnęły ropy ceny emisji również spadały. Polskie weto do poziom 6,59 euro/t. W tym momencie ponownie unijnego planu walki ze zmianami klimatycznymi przekonaliśmy się, jak silny jest wpływ polityki na pogłębiło korektę na rynku. Na początku kwietnia rynek energii. KE zaproponowała wprowadzenie ceny osiągnęły bardzo niskie poziomy, około zmian do unijnej dyrektywy o handlu uprawnieniami, 6,2 euro/t. Stało się tak, ponieważ na rynek trafi- dających jej możliwość sterowania podażą w celu ły dane z raportów dotyczących emisji z instancji zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku. w UE, z których wynikało znaczące zmniejszenie Zapowiedzi KE spowodowały wzrost cen, który rzeczywistych emisji w porównaniu z prognozami. mogliśmy obserwować aż do początków września. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 37 7 września ceny osiągnęły lokalne maksimum na o planowanych wolumenach aukcji na EEX i ICE poziomie 8,38 euro/t, a następnie rozpoczęły spadek w roku 2013 (prawie 820 mln nowych uprawnień) trwający aż do ostatniego tygodnia miesiąca. i w połączeniu z utrzymującą się nadwyżką Do korekty przyczyniły się zapowiedź holenderskie- uprawnień na rynku ceny ponownie zaczęły go ministerstwa środowiska o braku poparcia spadać aż do dnia zakończenia notowań kontraktu dla projektu KE przesunięcia części uprawnień na „grudzień 2012” w dniu 17 grudnia. późniejszy okres, a także oświadczenie Rosji, która Analizując sytuację na rynku emisji CO2 w 2012 r., poinformowała, że nie podejmuje się realizacji po można powiedzieć, że gdyby nie decyzje polityczne, 2012 r. redukcji wynikających z Protokołu z Kioto. rynek ten byłby przewidywalny i „nudny”. Cykliczne Od początku października do pierwszych dni straszenie rynku przez KE było skuteczne aż do listopada ceny poruszały się w trendzie bocznym, połowy listopada. Później niestety stało się jasne, oscylując na poziomie 7,7–8,3 euro/t. Niewielkie że rynek ma poważne wady i nie da się ich w prosty wahania cen były reakcją na docierające informacje sposób naprawić. Próby KE przeniesienia części o przyszłym kształcie europejskiego systemu handlu emisji na późniejszy okres okazały się nieskuteczne emisjami ETS i sprzedaży jednostek rezerwowych z powodu występowania znaczących nadwyżek pochodzących z NER300. oraz konieczności dokonania uprzednich zmian Po 25 października, czyli po spotkaniu ministrów prawnych. ds. środowiska UE i ogłoszeniu porozumienia Co więc czeka rynek handlu emisjami w przyszłości? w sprawie wspólnego stanowiska UE na konferencję Jeśli KE przeforsuje zmiany prawne, zapewne klimatyczną Narodów Zjednoczonych w Dausze, ceny krótkotrwale osiągnie swój cel, czyli wzrost ponownie rosły aż do 12 listopada, osiągając poziom cen emisji. Nie może być to jednak rozwiązanie cen z lutego – powyżej 9 euro/t. Nastąpiła jednak docelowe, ponieważ funkcjonujące obecnie gwałtowna zmiana. W ciągu kilku dni ceny spadły w Europie mechanizmy negatywnie na siebie do poziomu 6,7 euro/t. Przyczyną było ogłoszenie oddziałują. Z jednej strony UE wspiera efektyw- przez KE sprawozdania na temat rynku CO2, z któ- ność energetyczną i technologie OZE, które rego wynikało, że nadwyżka uprawnień na rynku prowadzą do ograniczenia emisji, a z drugiej jest znacząca i przewyższa wcześniejsze wyliczenia. próbuje tymi emisjami zarządzać, utrzymując ich W ostatnim tygodniu listopada ceny na krótko wysokie ceny. Ciekawym rozwiązaniem wydaje ustabilizowały się, by ponownie rozpocząć spadek się propozycja systemu, w którym odnosimy się do poziomu rocznego minimum 5,72 euro/t, do najlepszych dostępnych technologii (czyli osiągniętego 4 grudnia. W tym momencie z pomocą benchmarking). Ponownej ocenie powinny również rynkowi przyszła konferencja klimatyczna ONZ zostać poddane rozwiązania promujące materiały w Dausze. Umiarkowany optymizm towarzyszący „bio” (biomasa, biopaliwa). Okazuje się bowiem, porozumieniu uczestników szczytu klimatycznego że po uwzględnieniu tzw. śladu węglowego przełożył się na wzrost cen. Siły rynkowi wystarczyło przy ich przetworzeniu na energię energetyczną do 10 grudnia. Po ukazaniu się informacji wykorzystanie części z nich jest nieracjonalne. 38 RWE Polska RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 39 polityka i gospodarka a ceny energii 40 RWE Polska KALENDARIUM 2012 01 Styczeń Weszła w życie akcyza na węgiel Polskie Górnictwo Naftowe KE wydłuża rozpatrzenie wniosku i koks do celów opałowych. i Gazownictwo sfinalizuje Polski o darmowe pozwolenia Jej wysokość zależy od wartości transakcję zakupu warszawskiego na emisję CO2 dla elektrowni opałowej; średnio jest to około producenta ciepła Vattenfall po 2013 r. do połowy lipca. 30 zł na tonie. Zwolniony jest Heat Poland (VHP). Wartość z niej m.in. węgiel do produkcji transakcji to 3016,7 mln zł. energii elektrycznej oraz dla gospodarstw domowych. 02 Luty 6 lutego o godz. 17:30 było bardzo niską temperaturą Warszawa S.A. umowę na budowę wystąpiło maksymalne obcią- powietrza. dwóch bloków energetycznych żenie Krajowego Systemu o łącznej mocy 1800 MW. Wartość Elektroenergetycznego, które PGE Elektrownia Opole podpisała netto umowy wynosi 9,4 mld zł. wyniosło 25 777 MW. W 2011 r. z konsorcjum Rafako S.A., Polimex- Bloki mają być oddane do eksplo- duże obciążenie wywołane -Mostostal S.A. oraz Mostostal atacji w latach 2017–2018. Polska zawetowała propozycję Trybunał UE potwierdza prze- 03 Marzec Według szacunków Państwowego Instytutu Geologicznego polskie ws. redukcji CO2 do 2050 r. graną KE w sporze z Polską o CO2 zasoby gazu łupkowego są mniej- w Unii Europejskiej. Komisarz ds. wywołanym narzuceniem nam sze, niż oceniali Amerykanie, klimatu zapowiada, że ominie obniżonego limitu uprawnień i wynoszą 350–770 mld m3. polskie weto. do emisji CO2 na lata 2008–2012. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 41 04 Kwiecień Elektrociepłownia Stalowa Wola Kontrakt, o wartości netto 1,57 jekt jest realizowany przez Grupę podpisała umowę z hiszpańską mld zł, dotyczy budowy najwięk- Kapitałową PGNiG i Grupę Tauron. firmą Abener, generalnym wyko- szej w Polsce elektrociepłowni Zakończenie inwestycji ma nastą- nawcą bloku gazowo-parowego. gazowej o mocy 449,16 MW. Pro- pić na przełomie 2014 i 2015 r. 05 maj KE szuka ratunku dla spadają- Polska Grupa Energetyczna krajowych rynkach sprzedaży cych cen CO2. Chcąc uzdrowić przegrywa spór z UOKiK energii elektrycznej. rynek emisji, KE planuje zmniej- o przejęcie koncernu Energa, po- szyć podaż uprawnień na rynku nieważ po koncentracji PGE uzy- po 2012 r. skałaby pozycję dominującą na 06 czerwiec Polska Grupa Energetyczna pod- mogła zgodzić się na unijne pro- z dwóch komponentów. Pierw- jęła decyzję o nieodwoływaniu się pozycje, ponieważ byłyby one szy miałby wynosić 20 euro od od wyroku Sądu Ochrony Konku- szkodliwe dla naszego przemysłu. tony emitowanego CO2, drugi byłby uzależniony od wartości rencji i Konsumentów i zrezygno- Komisja Europejska chce uza- energetycznej paliwa i wynosił- leżnić wysokość akcyzy na ener- by 9,6 euro za GJ dla paliw silni- Polska jako jedyna spośród gię od wielkości emisji CO2. kowych i 0,15 euro za GJ dla krajów Unii Europejskiej ponow- Zgodnie z propozycjami KE no- paliw grzewczych. Warszawa, nie wetuje plan bezemisyjnej śniki energii będą obłożone Berlin i Londyn są przeciwne energetyki do 2050 r. Polska nie podatkiem składającym się nowemu opodatkowaniu energii. wała z zakupu firmy Energa. 42 RWE Polska KALENDARIUM 2012 07 lipiec RWE uruchomiło w Krzęcinie Ministerstwo Gospodarki zniosą wsparcie dla starych elek- w województwie zachodnio- opublikowało swój projekt trowni wodnych. Ponadto projekt pomorskim park wiatrowy ustawy o OZE. Zgodnie z mini- zakłada odebranie wytwórcom o mocy 14 MW. Dysponująca sterialnymi planami produkcja prawa do otrzymania zielonych 7 wiatrakami farma będzie pro- zielonej energii będzie wspiera- certyfikatów, jeśli sprzedali wy- dukować ok. 30 000 MWh ener- na tylko przez 15 lat, z wyjątkiem tworzoną przez siebie energię gii elektrycznej rocznie, zasila- współspalania, które otrzyma powyżej ceny zagwarantowanej jąc ok. 15 tys. gospodarstw. 5-letnie wsparcie. Nowe przepisy dla sprzedawców z urzędu. RWE Renewables Polska przejęło Farma składa się z 15 turbin wia- lowanej 30 MW. Roczna produkcja elektrownię wiatrową w Taciewie. trowych o łącznej mocy zainsta- energii to ponad 65 000 MWh. 08 09 sierpień wrzesień Rusza wspólny rynek energii elektrycznej Czech, Węgier i Słowacji oparty na mechanizmie market coupling. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 43 44 RWE Polska KALENDARIUM 2012 10 październik Ministerstwo Gospodarki przy- ZE PAK debiutuje na GPW. Została opublikowana kolejna gotowało projekt ustawy wpro- Cena sprzedaży akcji ZE PAK wersja projektu nowego Prawa wadzającej, w której znalazły się dla inwestorów indywidualnych energetycznego. propozycje dotyczące tzw. i instytucjonalnych ustalona Trójpaku energetycznego. została na 26,2 zł. 19 października wniesiono do sejmu poselski projekt noweliza- Jest nowa wersja Prawa gazo- Ministerstwo Gospodarki wego. W projekcie dla tzw. obli- zakończyło prace nad przygoto- ga giełdowego MG chce wysłać waniem ustawy o odnawialnych 70% gazu PGNiG na giełdę. źródłach energii. 11 cji PE – tzw. małego trójpaku. listopad PGNiG podpisało umowę mogli korzystać z jednostek Resort gospodarki przedstawił z Gazpromem w sprawie zmiany australijskich i europejskich nową wersję rozporządzenia cen gazu. Porozumienie zakłada w obydwu systemach na rów- regulującego minimalny wyma- obniżkę cen gazu o kilkanaście nych zasadach. gany udział energii ze źródeł procent. odnawialnych. Obowiązek Komisja Europejska zapropono- będzie wyższy i na rok 2013 Unia Europejska i Australia wała opóźnienie aukcji 900 mln wyniesie 12%. Ministerstwo podjęły starania zmierzające pozwoleń na emisję CO2. Ma to za- Gospodarki postanowiło dodat- do stworzenia największego na radzić nadwyżce i w efekcie niskiej kowo przedłużyć horyzont świecie rynku handlu uprawnie- cenie pozwoleń w Europejskim wsparcia do 2021 r. niami do emisji. Dzięki funkcjo- Systemie Handlu Emisjami (ETS). nowaniu międzykontynentalnej KE zapowiada dalsze kroki, np. platformy wymiany uprawnień możliwe jest usunięcie części po- do emisji przedsiębiorcy będą zwoleń z rynku. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 45 12 grudzień Na konferencji klimatycznej URE zatwierdził obniżoną 12 grudnia na Towarowej Gieł- w Dausze osiągnięto porozumie- taryfę gazową dla PGNiG. dzie Energii uruchomiono plat- nie w sprawie przedłużenia Nowa taryfa weszła w życie formę obrotu gazem – to histo- Protokołu z Kioto do 2020 r., 1 stycznia 2013 r. Obniżka cen ryczne wydarzenie dla polskiej a więc do czasu wejścia w życie gazu dla przemysłu wyniesie energetyki. nowej umowy. Ma być ona zawar- 2–4%, a dla odbiorców detalicz- ta do końca 2015 r. nych ok. 10%. 46 RWE Polska RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 47 oferta rwe polska oparta na mechanizmach rynkowych 48 RWE Polska Oferta RWE Polska Target price Klient podpisuje umowę, w której określa satysfakcjonujące go poziomy cen za energię elektryczną i wskazuje wolumen, jaki chce zakupić. RWE Polska zobowiązuje się do nabycia energii po cenie satysfakcjonującej Klienta, która będzie gwarantowana przez cały okres trwania kontraktu. Jeżeli do daty wskazanej w umowie sytuacja rynkowa nie pozwoli na zakup energii w uzgodnionej cenie, wówczas umowa pomiędzy RWE Polska a Klientem ulegnie rozwiązaniu, bez konsekwencji dla żadnej ze stron. Zakupy w transzach Zakup energii jest tu rozłożony na kilka transz, tak aby wykorzystać sprzyjającą sytuację rynkową. Dzięki temu Klienci mogą zdywersyfikować koszty zakupu energii elektrycznej oraz zminimalizować ryzyko zmienności cen na rynku hurtowym. dla firm zużywających rocznie powyżej 10 GWh energii elektrycznej Full supply Full supply gwarantuje Klientom bezpieczeństwo w razie wahań cenowych na rynku hurtowym energii, pozwalając planować długafalowo budżety firm. Produkt daje możliwość kontroli nad wydatkami i stabilność przyszłorocznych dostaw energii, przy jednoczesnym zabezpieczeniu się przed skutkami ewentualnego wzrostu cen. dla firm zużywających rocznie ponad 1 GWh energii elektrycznej RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 49 Zakup energii SPOT Zakup po cenach rynku dnia następnego. Umowa sprzedaży i zakup pasma energii (base) są zdefiniowane na czas określony, np. na rok. Klient może zdecydować o zakupie energii na rynku SPOT w dowolnym, zgodnym ze swoim zapotrzebowaniem i najkorzystniejszym dla siebie momencie. Cena za MWh na otrzymywanej fakturze jest średnią ceną z dokonanych transakcji. dla firm zużywających rocznie powyżej 50 GWh energii elektrycznej, prognozujących dobowo-godzinowe zużycie energii RWE Polska zapewnia każdemu Klientowi doradztwo dedykowanego opiekuna biznesowego przy korzystaniu z powyższych ofert. Skontaktuj się z nami: RWE Polska S.A. T (22) 821 39 39 E [email protected] www.rwe.pl ściągnij już dziś darmową aplikację na iPhone’a lub iPada i sprawdzaj aktualne oferty RWE Polska! 50 RWE Polska ZASTRZEŻENIa PRAWNE Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu „Raport o Rynku Energii” przygotowanym przez RWE Polska S.A. nie stanowią rekomendacji w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Finansów z 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, ich emitentów lub wystawców. RWE Polska S.A. informuje i zastrzega, że dane za- makroekonomiczną kraju i międzynarodową, mieszczone w niniejszym opracowaniu nie stanowią określonym stanem prawnym i możliwością wiążącej oferty dostawy energii elektrycznej ani jego zmian, a także tendencjami zachodzącymi jakichkolwiek innych usług. Dane te mają jedynie w innych segmentach rynku towarowego i finanso- charakter ogólnoinformacyjny. wego (m.in. rynki walutowe, stropy procentowe). Niniejsze opracowanie wyraża wiedzę oraz po- RWE Polska S.A. nie ponosi odpowiedzialności za glądy autorów według stanu na dzień sporządzenia. decyzje podjęte na podstawie niniejszego opracowa- Opracowanie zostało sporządzone z rzetelnością nia ani za szkody poniesione w wyniku tych decyzji i starannością przy zachowaniu zasad metodolo- o zakupie i decyzji inwestycyjnych. Całkowite ryzyko gicznej poprawności, na podstawie ogólnodostęp- z tytułu wykorzystania dostarczonych informacji po- nych informacji, uznanych przez RWE Polska S.A. nosi użytkownik – odbiorca opracowania „Raport za wiarygodne. RWE Polska S.A. nie gwarantuje o Rynku Energii”. jednak ich kompletności i dokładności. Wszelkie prawa do całej zawartości opracowania Korzystając z opracowania, nie należy rezygnować „Raport o Rynku Energii” są zastrzeżone. Użytkownik z przeprowadzenia niezależnej oceny i uwzględnie- serwisu ma prawo do pobierania oraz drukowania nia innych niż przedstawione czynników, mających całych stron lub ich fragmentów pod warunkiem wpływ na ceny energii elektrycznej, uprawnień do nienaruszania praw autorskich oraz praw wynikają- emisji CO2, praw majątkowych, surowców i instru- cych z rejestracji znaków towarowych należących do mentów pochodnych. RWE Polska S.A. Żadna część opracowania nie może być w celach komercyjnych wykorzystywana poprzez Ceny energii elektrycznej, uprawnień do emisji kopiowanie w całości lub części, transmitowanie CO2, praw majątkowych, surowców i instrumentów elektroniczne lub w inny sposób modyfikowana, pochodnych są obarczone wieloma czynnikami linkowana lub wykorzystywana bez uprzedniej ryzyka, między innymi związanymi z sytuacją pisemnej zgody RWE Polska S.A. RAPORT O RYNKU energii elektrycznej w Polsce w 2012 r. 51 Zdjęcia: Shutterstock, RWE. Skład, opracowanie graficzne, druk: Mediapolis Sp. z o.o., www.mediapolis.com.pl RWE Polska S.A. T 801 348 348 E [email protected] www.rwe.pl