SYSTEMY INFORMACJI O ŚRODOWISKU 1. Wydział

KARTA PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu:
SYSTEMY INFORMACJI O ŚRODOWISKU
1. Wydział:
Inżynierii Środowiska i Geodezji
2. Kierunek studiów:
Inżynieria Środowiska
3. Specjalność:
Inżynieria Ekologiczna, Inżynieria Wodna i Sanitarna
4. Nazwa przedmiotu:
Systemy informacji o środowisku
5. Kategoria przedmiotu:
fakultatywny
6. Rok studiów 4, semestr 7
7. Liczba godzin ogółem: 30 h liczba punktów ECTS 2,5
8. Liczba godzin wykładów 15 h, liczba godzin ćwiczeń 15 h, (rodzaj ćwiczeń – projektowe)
9. Prowadzący: dr hab. inż. Krzysztof Ostrowski, prof. AR
10. Forma zaliczenia: zaliczenie
11. Cel przedmiotu
Szybki rozwój cywilizacji powoduje zmiany w środowisku naturalnym. Coraz dotkliwiej odczuwa się
ograniczoność zasobów Ziemi w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Nowe zagrożenia, powiększające się
trudności i rosnące potrzeby wymagają niezawodnego monitorowania zachodzących zjawisk, kompleksowego
planowania przestrzennego oraz racjonalnego zarządzania i gospodarowania zasobami środowiska. Do osiągnięcia
tych celów niezbędna jest aktualna, odpowiadająca stawianym zadaniom, informacja o środowisku, określana też
jako informacja geograficzna lub terenowa.
Celem przedmiotu jest nauczenie korzystania z systemów przeznaczonych do pozyskiwania, przetwarzania i
udostępniania informacji o środowisku naturalnym.
12. Wymagane wiadomości (przedmioty poprzedzające):
Elementy geodezji, gleboznawstwo, hydrologia, meteorologia, hydromechanika, ekologia, podstawy
rolnictwa, geometria wykreślna i grafika inżynierska, podstawy informatyki, komputerowe projektowanie urządzeń
melioracyjnych.
13. Streszczenie programu (główna zawartość):
Racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska wymaga odpowiedniego zorganizowania i stałego
aktualizowania informacji z tej dziedziny. Zbiory danych o środowisku są bardzo obszerne i silnie zróżnicowane pod
względem merytorycznym. Dlatego też podstawowym celem niniejszego przedmiotu jest określenie zawartości
informacyjnej zbioru danych o środowisku w aspekcie wykorzystania go do realizacji przedsięwzięć w zakresie
zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich.
14. Program przedmiotu z rozplanowaniem godzinowym:
− wykłady (15 h)
Temat wykładu
1. System geoinformacyjny i jego funkcje.
2. Systemy informacji terenowej.
3. Przegląd wybranych zbiorów informacji o środowisku.
4. Środowisko przyrodnicze i jego zapis cyfrowy.
5. Zarządzanie danymi – cechy i struktury danych.
6. Baza danych w systemach informacji przestrzennej.
godz.
1
1
1
1
1
1
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
−
Źródła pozyskiwania danych do zbiorów informacji o środowisku.
Metodyka interpretacji zdjęć lotniczych.
Modele numeryczne przestrzenne
Analiza danych przestrzennych
Techniki komputerowe do gromadzenia i przetwarzania danych
Dane niezbędne do opracowania studium informacji o środowisku.
Zakres informacji o antropogenicznym oddziaływaniu na środowisko.
Prezentacja wyników analiz
Przyszłość systemów geoinformacyjnych
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Ćwiczenia (15 h)
Opracowanie informacji o środowisku dla potrzeb kształtowania terenów wiejskich z wykorzystaniem
programów komputerowych.
Temat ćwiczeń
a) Omówienie programu zajęć, sposobu opracowania i zaliczenia ćwiczeń. Podanie literatury
przedmiotowej.
b) Przedstawienie stosowanego oprogramowania, omówienie urządzeń takich jak skaner, digitizer,
odbiorniki GPS. Wykonanie dla zadanego obiektu szczegółowego studium i zebranie jak najwięcej
informacji i przedstawienie ich w formie analogowej oraz elektronicznej.
c) Zapoznanie z możliwościami programu MapInfo w zastosowaniu do opracowania studium
informacji o terenie
d) Założenie własnego projektu. Wektoryzacja obrazów rastrowych, przedstawienie informacji na
warstwach tematycznych, tworzenie mapy numerycznej.
e) Omówienie pozyskiwania informacji ze zdjęć lotniczych dla potrzeb inwentaryzacji przestrzeni
terenów wiejskich.
f) Zaliczenie ćwiczenia.
godz.
2
4
2
4
2
1
15. Zalecana literatura
1. Ciołkosz A., Miszalski J., Olędzki J. R. 1999. Interpretacja zdjęć lotniczych. PWN Warszawa
2. Gaździcki J. 1990. Systemy informacji przestrzennej. PPWK im. E. Romera Warszawa-Wrocław
3. Gaździcki J. 1995. Systemy Katastralne. PPWK im. E. Romera Warszawa-Wrocław
4. Magnuszewski A. 1999. GIS w geografii fizycznej. PWN Warszawa
5. Urbański J. 1997. Zrozumieć GIS Analiza informacji przestrzennej. PWN
6. Widacki W. 1997. Wprowadzenie do Systemów Informacji Geograficznej Instytut Geografii UJ
16. Uzyskane umiejętności:
Wiedza w zakresie zawartości informacyjnej zbioru danych o środowisku. Możliwość samodzielnego
analizowania pozyskanych informacji i podejmowanie decyzji o ich przydatności do wykorzystania, podczas realizacji
przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie kształtowania środowiska na terenach wiejskich.
17. Opublikowany dorobek prowadzących przedmiot w tym zakresie:
1. Pijanowski Z., Brożek M. (1999): Wykorzystanie ortofotomapy cyfrowej dla kształtowania i rozwoju obszarów
wiejskich. Zesz. Nauk. AR w Krakowie; Sesja Naukowa: Infrastruktura wsi - postęp i potrzeby, Dobczyce 27-29
września 1999.
2. Rajda W., Pijanowski Z., Brożek M. (1999): Wykorzystanie technik komputerowych dla oceny zagrożenia gleb
przez erozję wodną. Konferencja Naukowa nt.: Zarządzanie informacją o przestrzeni w nowym tysiącleciu; 15-17
listopada Kraków.
3. Maślanka K., Ostrowski K.: (1998) Problems of regulating water conditions in the Krasna river valley, locaded
within a protected landscape area. Enviro Nitra Medzinárodný seminár - 23-24 aprila, 23-26
4. Maślanka K., Ostrowski K., Rajda W. (2000) Problémy úpravy vodného rezimu strednej doliny rieky Nida v
chránenej krajinnej oblasti. Problems of regulating water conditions in Nida river valley, located within a protected
landscape area. Enviro Nitra Medzinárodný seminár - 4 maja, 169-172
5. Ponadto w Katedrze Melioracji i Kształtowania Środowiska zostały wykonane 2 prace doktorskie i 12 prac
magisterskich, w których wykorzystano nowoczesne techniki pozyskiwania i analizy danych o warunkach
naturalnych na obiektach badawczych.