Spis treści
Transkrypt
Spis treści
Spis treści Od wydawcy Wykaz skrótów 1 17 CZĘŚĆ A ZMARTWYCHWSTANIE I ŻYCIE WIECZNE Eschatologia - śmierć i życie wieczne Przedmowa Papieża Benedykta XVI do nowego wydania 2007 ... 27 Przedmowa do pierwszego wydania 32 Wprowadzenie 34 § 1. Stan problematyki 1. O obecnej sytuacji problematyki eschatologicznej 2. Historyczne przesłanki obecnej sytuacji 34 34 37 Rozdział 1 Problem eschatologiczny jako pytanie o istotę chrześcijaństwa w ogóle 46 § 2. Kwestia wyników badań egzegezy biblijnej 1. Kwestie metodyczne 2. W kwestii znaczenia Jezusowej proklamacji królestwa Bożego 3. Odnośnie do kwestii oczekiwania rychłego końca http://d-nb.info/1053743807 46 46 50 59 Spis treści § 3. Słowo i rzeczywistość z perspektywy współczesności 1. Panorama rozwiązań a) Karl Barth b) Rudolf Bultmann c) Oscar Cullmann d) Charles Harold Dodd e) Teologia nadziei - teologia polityczna 2. Tymczasowy bilans 68 69 69 70 72 76 77 80 Rozdział 2 Śmierć i nieśmiertelność. Indywidualny wymiar tego, co eschatologiczne 86 § 4. Teologia śmierci 1. Postawienie problemu 2. Przesłanki historyczno-duchowe problemu a) Dominujący punkt widzenia b) Próba rewizji 3. Rozwój kwestii w myśli biblijnej a) Stary Testament b) Interpretacja śmierci i życia zapoczątkowana w Nowym Testamencie 4. Wnioski dla chrześcijańskiego etosu śmierci a) Akceptacja całości życia b) Znaczenie cierpienia 86 86 89 89 91 95 95 105 112 112 112 § 5. Nieśmiertelność duszy i zmartwychwstanie umarłych I. Sformułowanie problemu II. Wypowiedzi biblijne 1. Zmartwychwstanie zmarłych 2. „Stan" pomiędzy śmiercią a zmartwychwstaniem a) Przekazy wczesnojudaistyczne b) Nowy Testament 3. Rezultaty i konsekwencje III. Dokumenty nauczania Kościoła IV. Rozwój idei nieśmiertelności w teologii 1. Dziedzictwo antyku 2. Nowe pojęcie duszy : 3. Dialogiczny charakter nieśmiertelności 114 114 121 121 127 127 130 135 138 144 144 148 152 Spis treści 4. Stwórcze przeznaczenie człowieka do nieśmiertelności 5. Podsumowanie: dominujące rysy chrześcijańskiej wiary w życie wieczne Rozdział 3 Życie przyszłe 154 157 „ 161 § 6. Zmartwychwstanie umarłych i powtórne przyjście Chrystusa I. Co znaczy „zmartwychwstanie umarłych"? 1. Stan problematyki 2. Wypowiedzi Tradycji a) Nowy Testament b) Wyjaśnienie formuły „zmartwychwstanie ciała" w trzech pierwszych stuleciach ....: c) Spór o ciało zmartwychwstałe w historii teologii 3. Co znaczy „zmartwychwstanie w dniu ostatecznym"? 4. Na temat kwestii cielesności zmartwychwstania II. Powtórne przyjście Chrystusa i Sąd Ostateczny 1. Przekaz biblijny a) Znaki powtórnego przyjścia Chrystusa b) Powtórne przyjście Chrystusa c) Sąd 2. Ocena teologiczna 175 183 186 186 186 192 195 198 § 7. Piekło, czyściec, niebo I. Piekło II. Czyściec 1. Problemy przekazu historycznego 2. Niezmienna treść nauki o czyśćcu III. Niebo 203 203 206 206 214 219 Tymczasowe sprawozdanie na temat dyskusji (1990). Posłowie do 6. wydania I. O dyspucie na temat zmartwychwstania i nieśmiertelności II. Dalszy zasięg tematu eschatologicznego 161 162 162 164 164 167 171 223 224 236 Spis treści Aneks. Pomiędzy śmiercią i zmartwychwstaniem. Uzupełniające refleksje na temat kwestii „międzystanu" I. Oświadczenie Kongregacji Nauki Wiary o zagadnieniach eschatologii II. Tło współczesnych kontrowersji III. Treść i problematyka nowych prób rozwiązania IV. Podstawy dla nowego konsensusu 241 241 244 249 252 Część B Rozwój DIALOGICZNEGO ROZUMIENIA NIEŚMIERTELNOŚCI I ZMARTWYCHWSTANIA Zmartwychwstanie ciała [artykuł w leksykonie, 1957] 261 Zmartwychwstałe ciało [artykuł w leksykonie, 1957] 267 „Benedictus Deus". Bulla Benedykta XII [artykuł w leksykonie, 1958] 270 Recenzja do: Karl Rahner, „Theologie des Todes" [Teologia śmierci], (QD 2), Freiburg 1958 272 O teologii śmierci I. Niechrześcijańskie interpretacje śmierci 1. Idealistyczne objaśnienie śmierci 2. Interpretacje materialistyczne II. Chrześcijańskie rozumienie śmierci 1. Stary Testament 2. Nowy Testament 3. Chrześcijaństwo i idealizm 4. Konsekwencje praktyczne 276 277 277 280 281 281 282 285 287 Zmartwychwstanie i życie wieczne 289 Wieczność [artykuł w leksykonie, 1959] 302 Niebo [artykuł w leksykonie, 1960] 305 Piekło [artykuł w leksykonie, 1960] 309 10 Spis treści Śmierć i koniec czasów I. Oznaki powtórnego przyjścia Chrystusa II. Śmierć w życiu chrześcijanina 314 314 320 Zwłoki [artykuł w leksykonie, 1961] 328 Umieranie, obumieranie [artykuł w leksykonie, 1964] 330 Zmartwychwstanie ciała [artykuł w leksykonie, 1967] 332 Co nastąpi po śmierci? 338 Zmartwychwstanie Chrystusa i chrześcijańska nadzieja tamtego świata 344 Po drugiej stronie śmierci : Przeciwstawienie zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy a) Teza b) Problemy W poszukiwaniu nowych odpowiedzi a) Czas fizyczny - czas człowieka - wieczność b) Rehabilitacja „duszy" Wiara w nieśmiertelność i odpowiedzialność za świat 349 350 350 351 354 354 357 362 Recenzja do: „Was heifit - «Wiederkunft Christi»?" [Co znaczy - „Powtórne przyjście Chrystusa"?], Freiburg-Basel-Wien 1972 366 Eschatologia i utopia 1. Model chiliastyczny 2. Model wielkokościelny: synteza eschatologii i „utopii" 3. Utopijne civitas mnichów 4. Ewolucjonistyczny projekt Teilharda de Chardin 370 373 376 381 383 O nadziei. Jej duchowe podstawy z perspektywy teologii franciszkańskiej 1. Podstawy antropologiczne: nadzieje i nadzieja 2. Wiara jako nadzieja 3. Wymiary nadziei i jej element franciszkański 387 388 392 395 11 Spis treści a) Nadzieja i mienie b) Nadzieja i skupienie bytu do wewnątrz c) Socjalny i kosmiczny wymiar nadziei 4. Nadzieja i modlitwa Boża władza - naszą nadzieją 1. Założenie a) Wstępne przemyślenia na temat istoty władzy b) Dwa teksty biblijne na temat kwestii władzy: góra kuszenia i góra posłania c) Istota władzy Jezusa: władza w posłuszeństwie odpowiedzialna władza d) Dwa sposoby władzy: władza panowania i władza posłuszeństwa 2. Zastosowania a) Wiara jako brama do Bożej władzy b) Pismo Święte jako miejsce Bożej mocy dającej nadzieję c) Pełna władza Kościoła i władza Boga 395 397 398 401 403 403 403 405 408 409 412 413 417 420 Moim szczęściem jest być w Twojej bliskości. O chrześcijańskiej wierze w życie wieczne 1. Wiara w Boga i oczekiwanie życia wiecznego 2. Co to jest: „życie wieczne"? 3. „Wszystko moje jest twoje" 4. Szczegółowe kwestie chrześcijańskiej eschatologii 424 425 429 432 436 Problem chrześcijańskiego proroctwa. Rozmowa Nielsa Christiana Hvidta z kardynałem Josephem Ratzingerem 439 CZĘŚĆ C OCZEKIWANIE KRÓLESTWA BOŻEGO I TEOLOGIA WYZWOLENIA Przyszłość zbawienia Zbawienie - szczęście - przyszłość Odpowiedź źródeł wiary 12 459 459 464 Spis treści Zarzut: zwodzenie obietnicami? Wieczność jako teraźniejszość Teologia wyzwolenia I. Pojęcie teologii wyzwolenia i przesłanki jej powstania II. Podstawowa struktura teoriopoznawcza teologii wyzwolenia III. Główne pojęcia teologii wyzwolenia Polityka a zbawienie. O stosunku wiary, racjonalności i nieracjonalności w tak zwanej teologii wyzwolenia 1. Wprowadzenie: punkt wyjścia teologii wyzwolenia 2. Koncepcja polityczna Gustavo Gutierreza " 3. Punkt wyjścia i istota jego koncepcji teologicznej 4. Pytanie o logiczną strukturę i zawartość prawdy w koncepcji teopolitycznej 5. Przemyślenia końcowe: na temat kwestii właściwej relacji teologii i polityki Wolność i wyzwolenie. Antropologiczna wizja instrukcji „Libertatis conscientia" I. Pytanie o podstawową koncepcję wolności 1. Etos i historia 2. Anarchia i więź 3. Konsekwencje praktyczne II. Wkład Biblii 1. Exodus i Synaj 2. Uniwersalizacja exodusu przez Chrystusa i jej konsekwencje 3. Polityczna racjonalność - utopia - obietnica Uwaga końcowa: podobieństwo Boże a wolność „Zamiar moralny nie może zastąpić znajomości rzeczy" Kościół w obszarze napięcia zsekularyzowanego świata. Joseph kardynał Ratzinger w wywiadzie dla tygodnika „Rheinischer Merkur", „Christ und Welt" 470 474 479 481 484 487 491 491 494 497 500 506 526 527 527 529 532 535 535 538 541 543 545 13 Spis treści Koniec czasu O arystotelesowskiej perspektywie czasu zarazem teologiczna wariacja na temat Arystotelesa Czas z perspektywy nauk przyrodniczych Wiara w postęp : Model klasyczno-teologiczny 564 566 569 571 573 Bóg, wina i cierpienie. Joseph kardynał Ratzinger i Johann Baptist Metz w dyskusji 581 Prowokacja przemawiania o Bogu. Dyskusja pomiędzy Josephem kardynałem Ratzingerem, Johannem Baptistą Metzem, Jurgenem Moltmannem i Eveline Goodman-Thau 586 CZĘŚĆ D KAZANIA Hymn ku czci ciała i przyszłości. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 1968 605 Życie po tamtej stronie śmierci. Kazanie z okazji trzeciej rocznicy śmierci Juliusa kardynała Dópfnera i dla uczczenia pamięci zmarłego papieża Pawła VI wygłoszone 24 lipca 1979 roku w monachijskiej katedrze Najświętszej Maryi Panny 610 Nadzieja pośrodku panowania śmierci. Kazanie wygłoszone podczas otwarcia misteriów Męki Pańskiej w Oberammergau 18 maja 1980 roku w kościele parafialnym w Oberammergau 614 „Panie, gdybyś tu był..." Kazanie wygłoszone 2 października 1980 roku w monachijskiej katedrze Najświętszej Maryi Panny podczas mszy pogrzebowej za ofiary zamachu bombowego na Theresienwiese 620 Miejsca nadziei - rzymskie katakumby. Rozważanie na Dzień Zaduszny 625 14 Spis treści Spełniona nadzieja. Na uroczystość Wszystkich Świętych 629 Z Bogiem stać się pocieszeniem dla ludzi. Na drugą niedzielę Adwentu 632 „Kardynał Degenhardt umarł w Zmartwychwstałym". Kazanie wygłoszone podczas egzekwii śp. Johannesa Joachima Degenhardta w drugą sobotę św. Liboriusza, 3 sierpnia 2002 roku, w archikatedrze w Paderborn 636 Zmagania wokół pytania o śmierć i życie. Kazanie wygłoszone 7 listopada 2004 roku na Monte Cassino dla Papieskiej Akademii Nauk 640 Chrzest - nowe życie w Chrystusie. Kazanie wygłoszone w Wigilię Paschalną, 26 marca 2005 roku, w Bazylice Św. Piotra, w zastępstwie papieża Jana Pawła II 645 DODATEK Od wydawcy I. Uwagi do „Opera omnia" II. Uwagi do X tomu Część A: Zmartwychwstanie i życie wieczne Część B: Rozwój dialogicznego rozumienia nieśmiertelności i zmartwychwstania Część C: Oczekiwanie królestwa Bożego i teologia wyzwolenia Część D: Kazania Informacje bibliograficzne Część A: Zmartwychwstanie i życie wieczne Część B: Rozwój dialogicznego rozumienia nieśmiertelności i zmartwychwstania Część C: Oczekiwanie królestwa Bożego i teologia wyzwolenia Część D: Kazania 651 651 654 655 656 660 663 666 666 667 669 670 15 Spis treści Wykaz literatury 673 Cytaty z Pisma Stary Testament Nowy Testament 711 711 713 Indeks osobowy 718