Tematyka zajęć zajęć

Transkrypt

Tematyka zajęć zajęć
Skuteczność wdrażania gospodarczych
g p
y
systemów informatycznych (część II)
Helena Dudycz i Mirosław Dyczkowski
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Instytut Informatyki Ekonomicznej
{helena.dudycz;miroslaw.dyczkowski}@ue.wroc.pl
Podyplomowe Studia Menedżerskie
Zarządzanie projektami informatycznymi
Tematyka zajęć
Metody badania efektywności
projektów wdrożeniowych:
¾
Metody tradycyjne (finansowe)
¾
Metody nowe (dedykowane IT)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
1
Metody tradycyjne
Podstawowe mierniki analizy finansowej do oceny
y y p
ę ę inwestycyjnych
y yj y tj.
j
informatycznych
przedsięwzięć
wskaźnik rentowności inwestycji (Return On Investments
– ROI) i rentowność kapitału własnego (Return On
Equity – ROE)
Metody finansowe statyczne inaczej metody proste - np.
okres zwrotu (Payback Period - PP) czy stopa
rentowności (Accounting Rate of Return – ARR)
Metody finansowe dynamiczne inaczej metody
dyskontowe - np. wartość zaktualizowana netto (Net
Present Value – NPV) czy wewnętrzna stopa zwrotu
(Internal Rate of Return – IRR)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Rentowność inwestycji (ROI)
(zwrot z nakładów inwestycyjnych)
ZO
ROI =
∗ 100 %
N
ROI (Return On Investment) – zwrot z nakładów
inwestycyjnych
ZO – zysk operacyjny opodatkowany
N – całkowite nakłady inwestycyjne
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
2
Interpretacja ROI
Projekt należy realizować, gdy:
ROI > kgr
lub
ROI = kgr
Projekt należy odrzucić, gdy:
ROI < kgr
kgr - stopa graniczna
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Rentowność inwestycji informatycznej
ROI =
zmiana przychodów + zmiana kosztów
+ korzyści niematerialne – nakłady na system
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
3
Komentarz do ROI
1. Metoda ta szacuje wartości osobno dla każdego
okresu, a zatem ile lat liczy ekonomiczny cykl życia
okresu
inwestycji, tyle otrzymuje się wartości ROI.
2. Różnorodność metodyczna obliczania ROI
3. Stosunkowo łatwo pozyskać potrzebne dane do
obliczenia
bl
ROI
O (bilans,
(b l
rachunek
h
k zysków
kó i strat))
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Rentowność kapitału własnego (ROE)
ROE =
ZN
∗ 100 %
NW
ROE (Return On Equity ) – wskaźnik rentowności kapitału
własnego (zwrot z aktywów netto)
ZN – zysk netto
NW – całkowite nakłady inwestycyjne finansowane
kapitałem własnym
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
4
Interpretacja ROE
Projekt należy realizować, gdy:
ROE > rob
lub
ROE = rob
Projekt należy odrzucić, gdy:
ROE > rob
rob – rentowność papierów skarbowych (obligacji)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Metody tradycyjne
Podstawowe mierniki analizy finansowej do oceny
informatycznych
y y p
przedsięwzięć
ę ę inwestycyjnych
y yj y tj.
j
wskaźnik rentowności inwestycji (Return On Investments
– ROI) i rentowność kapitału własnego (Return On
Equity – ROE)
Metody finansowe statyczne inaczej metody proste - np.
okres zwrotu (Payback Period - PB) czy stopa
rentowności (Accounting Rate of Return – ARR)
Metody finansowe dynamiczne inaczej metody
dyskontowe - np. wartość zaktualizowana netto (Net
Present Value – NPV) czy wewnętrzna stopa zwrotu
(Internal Rate of Return – IRR)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
5
Okres zwrotu
nakładów inwestycyjnych (PP)
N
PP =
∗ 100 %
ZN
PP (Payback
P b kP
Period
i d) – okres
k
zwrotu
t nakładów
kł dó
inwestycyjnych
N – nakłady inwestycyjne
ZN – zysk netto
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Komentarz do PP
1. Metoda bardzo prosta, pozwalająca wstępnie
ocenić inwestycję.
inwestycję
2. Nadaje się wyłącznie do badania typowych
przedsięwzięć informatycznych.
3. Sposób wyznaczania PPK czyli krytycznego,
(progowego, granicznego) okresu spłaty,
oznaczającego
ją g wartość p
progową
g ą nie jjest
jednoznacznie określony.
4. Brak możliwości wprowadzenia do procesu
oceny ryzyka związanego z realizacją inwestycji.
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
6
Metody proste – podsumowanie
1. Występuje wiele różnych formuł liczenia
2. Nie uwzględnia się zmiany wartości pieniądza w
czasie
3. Występuje subiektywność ustalania wartości
granicznej
4. Stosować – gdy występuje konieczność
przeprowadzenia szybkiej oceny przedsięwzięcia
informatycznego
5. Nie stosować – w przypadku przedsięwzięć
długoterminowych
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Metody tradycyjne
Podstawowe mierniki analizy finansowej do oceny
informatycznych
y y p
przedsięwzięć
ę ę inwestycyjnych
y yj y tj.
j
wskaźnik rentowności inwestycji (Return On Investments
– ROI) i rentowność kapitału własnego (Return On
Equity – ROE)
Metody finansowe statyczne inaczej metody proste - np.
okres zwrotu (Payback Period - PB) czy stopa
rentowności (Accounting Rate of Return – ARR)
Metody finansowe dynamiczne inaczej metody
dyskontowe - np. wartość zaktualizowana netto (Net
Present Value – NPV) czy wewnętrzna stopa zwrotu
(Internal Rate of Return – IRR)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
7
Wartość zaktualizowana netto (NPV)
n
NPV = ∑
t =0
NCFt
(1 + k ) t
NPV (Net Present Value) – wartość zaktualizowana netto
NCFt – przepływy pieniężne netto w kolejnych latach okresu
obliczeniowego
t – kolejny rok okresu obliczeniowego
n – okres życia projektu
k – stopa dyskontowa
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Interpretacja NPV
Projekt należy realizować, gdy:
NPV > 0
Projekt należy odrzucić, gdy:
NPV < 0
O przyjęciu bądź odrzuceniu projektu powinny
zdecydować inne, nie uwzględnione przy tej analizie
czynniki, gdy:
NPV = 0
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
8
Analiza NPV (łączenie wartości)
gdy NPVI < 0 a NPVB > 0
Projekt
j
należyy realizować,, gdy
g y dla:
NPVI + NPVB > 0
Projekt należy odrzucić lub przeprowadzić dodatkową
analizę i ocenę innymi metodami, gdy:
NPVI + NPVB < 0
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
NPV – komentarz (1)
1. Trudności w oszacowaniu przyszłych przepływów
pieniężnych inwestycji informatycznych (występuje
subiektywne szacowanie przepływów pieniężnych).
2. Założenie stałego ryzyka projektu (podejście NPV
jest podejściem pasywnym).
3. Założenie pasywności inwestora (przyjmuje się
założenie, że inwestor podejmuje decyzję: o wdrożeniu
lub odrzuceniu danego systemu informatycznego).
4. Wycena wartości inwestycji opiera się na
skwantyfikowanych przepływach pieniężnych (nie
uwzględnia się korzyści ukrytych).
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
9
NPV – komentarz (2)
5. Zastosowanie metody NPV do wyceny inwestycji
informatycznej może doprowadzić do uzyskania
bł d
błędnych
h wyników
ikó w sytuacji,
t
ji gdy:
d
„
„
„
„
nie jest znana dokładna wartość ani dokładny czas
spływania strumieni pieniężnych projektu,
ryzyko związane z realizacją projektu, wyrażane
wielkością stopy procentowej jest zmienne w ciągu
trwania projektu oraz wysokie,
wysokie
struktura projektu pozwala inwestorowi podjąć
działania zmierzające do maksymalizacji korzyści,
projekt generuje liczne korzyści pośrednie, niemożliwe
do bezpośredniej wyceny.
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
n
NCFt
=0
∑
t
t = 0 (1 + IRR )
IRR ((Internal Rate off Return)) – wewnętrzna
ę
stopa
p zwrotu
NCFt – przepływy pieniężne netto w kolejnych latach okresu
obliczeniowego
t – kolejny rok okresu obliczeniowego
n – okres życia projektu
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
10
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)
n
NPV = ∑
t =0
NCFt
=0
t
(1 + IRR )
IRR (Internal Rate of Return) – wewnętrzna stopa zwrotu
NPV – wartość zaktualizowana netto
NCFt – przepływy pieniężne netto w kolejnych latach okresu
obliczeniowego
t – kolejny rok okresu obliczeniowego
n – okres życia projektu
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Interpretacja IRR
Projekt należy realizować, gdy:
IRR > kg
Projekt należy odrzucić, gdy:
IRR < kg
O przyjęciu bądź odrzuceniu projektu powinny
zdecydować inne, nie uwzględnione przy tej
analizie czynniki, gdy:
IRR = kg
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
11
Równoczesna ocena różnych projektów
metodami NPV i IRR
1. Do realizacji należy przyjąć projekt pierwszy, gdy:
NPVI > NPVII oraz IRRI > IRRII
2. Do realizacji należy przyjąć projekt pierwszy, gdy:
NPVI = NPVII oraz IRRI > IRRII
3. Gdy wystąpi niezgodność między ocenami wystawionymi przez
te metody (decyzję należy oprzeć na NPV), do realizacji należy
przyjąć projekt drugi w następującej sytuacji:
NPVI < NPVII oraz IRRI > IRRII
4. Gdy wystąpi niezgodność między ocenami wystawionymi przez
te metody (opierając decyzję na NPV), do realizacji należy
przyjąć projekt pierwszy, w następującej sytuacji:
NPVI > NPVII oraz IRRI < IRRII
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Zmodyfikowana
wewnętrzna stopa zwrotu (MIRR)
n
MIRR =
∑ NCF
t = m +1
n
"+ "
t rei
m
∑
t =0
* (1 + k rei ) ( n − l )
NCF t " − "
(1 + k ) t
−1
NCFtr– dodatnie przepływy pieniężne generowane przez projekt w okresie
od m+1 do n
j
przepływy
p p y y ppieniężne
ę
generowane
g
przez
p
projekt
p j w okresie m
NCFt – ujemne
k
– stopa dyskontowa odpowiadająca kosztowi kapitału
krei – stopa reinwestycji
m
– okres, w którym przepływy pieniężne są ujemne
t
– kolejny rok okresu obliczeniowego
l
– równa się m+1; m+2; aż do n
n
– okres życia projektu
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
12
Interpretacja MIRR
1. Inwestycję
y ję należyy realizować,, gdy:
g y
MIRR > od kosztu kapitału
2.
Inwestycję należy odrzucić, gdy:
MIRR < od kosztu kapitału
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Metody tradycyjne
Podstawowe mierniki analizy finansowej do oceny
informatycznych
y y p
przedsięwzięć
ę ę inwestycyjnych
y yj y tj.
j
wskaźnik rentowności inwestycji (Return On Investments
– ROI) i rentowność kapitału własnego (Return On
Equity – ROE)
Metody finansowe statyczne inaczej metody proste - np.
okres zwrotu (Payback Period - PB) czy stopa
rentowności (Accounting Rate of Return – ARR)
Metody finansowe dynamiczne inaczej metody
dyskontowe - np. wartość zaktualizowana netto (Net
Present Value – NPV) czy wewnętrzna stopa zwrotu
(Internal Rate of Return – IRR)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Przykład: A
13
Tematyka zajęć
Metody badania efektywności
projektów wdrożeniowych:
¾
Metody tradycyjne (finansowe)
¾
Metody nowe (dedykowane IT)
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
Metody dedykowane IT
Metoda opcji rzeczywistych (Real Options
Valuation - ROV)
Informatyczna karta wyników (Information
Technology Scorecard – ITSC)
Metoda całkowitych kosztów utrzymania
(posiadania) informatyki (Total Cost of Ownership)
Metoda ekonomiki informacji (Information
Economics – IE)
Metoda całkowitego wpływu ekonomicznego (Total
Economic Impact - TEI)
Metoda oczekiwanej wartości informacji (Expected Value
of Information – EVI)
Metoda Applied Information Economics – AIE
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
14
Metoda opcji rzeczywistych
wyceny inwestycji informatycznych
Opiera się na finansowej teorii opcji
Polega na założeniu, że:
„
aktualnie poczynione inwestycje w systemy
informatyczne pozwalają na realizację nowych,
potencjalnie
p
j
zyskownych
y
y inwestycji
y j w przyszłości
p y
„
mogą wystąpić niekorzystne warunki realizacji
inwestycji informatycznych
Typy opcji
call (kupna) – daje posiadaczowi prawo do zakupu
aktywa bazowego w określonym czasie i po określonej
cenie, a zatem podnoszące możliwe korzyści z projektu,
put (sprzedaży) – daje posiadaczowi prawo
sprzedaży aktywa bazowego po określonej cenie i w
określonym czasie, a zatem ograniczające potencjalne
straty.
15
Procedura postępowania
1. Identyfikacja opcji w projekcie – czy są, a jeśli tak, to
jakiego rodzaju.
Rodzaj opcji
Opis
Typ opcji
Opóźnienia
Firma posiada możliwość odroczenia momentu
rozpoczęcia inwestycji. Może czekać przez
okres x i obserwować czy wartość projektu
przewyższa
ż
k t jego
koszt
j
realizacji.
li ji
Call
Rozszerzenia
Jeżeli warunki realizacji projektu okażą się
korzystniejsze niż przewidywano, firma
może rozszerzyć zakres projektu
lub
Call
Wzrostu
Pierwsza inwestycja stanowi podstawę
dalszych możliwości rozwoju. Może być
traktowany jako pierwsze ogniwo w
łańcuchu
powiązanych
projektów,
umożliwiające
realizację
kolejnych
inwestycji.
Call
16
Rodzaj opcji
Opis
Typ opcji
Zmiany
zakresu
Jeżeli warunki realizacji projektu okażą się
gorsze niż przewidywano, firma może
zawęzić zakres projektu
lub
Put
Rezygnacji
Jeżeli warunki rynkowe pogorszą się
znacznie i projekt przestanie być
opłacalny, to firma może sprzedać go po
wartości likwidacyjnej.
Put
Zmiany
profilu
działalności
lub metod
produkcji
Jeżeli warunki działania, popyt lub ceny
ulegną zmianie przedsiębiorstwo może
dokonać
zmiany
wykorzystywanych
surowców lub produkowanych wyrobów.
Jest to opcja zamiany jednej grupy
aktywów na inną.
Put
Procedura postępowania
1. Identyfikacja opcji w projekcie – czy są, a jeśli tak, to
jakiego rodzaju.
2. Przeprowadzenie wyceny projektu metodami
dyskontowymi – np. NPV, jeśli nie zostało to zrobione
wcześniej.
3. Przeprowadzenie wyceny opcji – można do tego
zastosowaćć jeden
d z modeli
d l wyceny opcji np. CoxaRubinsteina, Blacka-Scholesa, Margrabe.
4. Zweryfikowanie ocen otrzymanych metodami
dyskontowymi o wartość opcji (czyli obliczenie np.
rozszerzonego NPV).
17
Rozszerzone NPV (extended NPV)
Rozszerzone NPV =
pasywne NPV + wartość opcji (elastyczność)
Metody dedykowane IT
Metoda opcji rzeczywistych (Real Options
Valuation - ROV)
Informatyczna karta wyników (Information
Technology Scorecard – ITSC)
Metoda całkowitych kosztów utrzymania
(posiadania) informatyki (Total Cost of Ownership)
Metoda ekonomiki informacji (Information
Economics – IE)
Metoda całkowitego wpływu ekonomicznego (Total
Economic Impact - TEI)
Metoda oczekiwanej wartości informacji (Expected Value
of Information – EVI)
Metoda Applied Information Economics – AIE
Wydział Zarządzania UW PSM ZPI
18
Informatyczna karta wyników
(Information Technology Scorecard )
¾ Bazuje na idei Balanced ScoreCard Kaplana i
Nortona.
Nortona
¾ Zawiera cztery perspektywy. Dla każdej z nich są
wyznaczane cele oraz miary, które mogą być np.
ilościowe lub jakościowe, wynikowe (dotyczące tego, co
już się zdarzyło) lub prognozujące.
¾ Nie istnieje tutaj jeden obowiązujący standard,
przy czym ITSC budowana dla przedsiębiorstwa zależy
m.in. od przyjętego podejścia oraz specyfiki obiektu.
Zrównoważona Karta Wyników
(Business Balanced Scorecard)
Umożliwia całościowy, wieloaspektowy pomiar
wyników organizacji
organizacji, wykraczający poza
konwencjonalne kryteria finansowe.
Pozwala na ocenę w odniesieniu do jej wizji i strategii,
przeprowadzoną z czterech perspektyw
badawczych:
„
klienta,
„
procesów wewnętrznych,
„
finansów,
„
innowacji, uczenia się i wzrostu.
19
Perspektywy informatycznej
karty wyników
wartości biznesowej (business value perspective –
management’s
t’ view),
i )
procesów wewnętrznych (internal processes
perspective – operations-based view),
gotowości na przyszłość (future readiness
perspective – innovation and learning view),
użytkownika (user orientation perspective – endusers’ view).
Jak wyglądamy w oczach zarządu?
Wartość biznesowa
Cele
Miary
Jak widzą nas
Do czego musimy
dążyć?
użytkown
icy?
Czy
zaspokajamy
potrzeby
użytkowników?
Użytkownik
Cele
Co robić,
C
bić aby
b
spełnić przyszłe
wymagania
użytkowników?
Procesy
wewnętrzne
Cele
Miary
Miary
Gotowość na
przyszłość
Cele
Miary
Czy
pracujemy
skutecznie?
JJak
k prowadzić
d ić d
dalej
l j
działalność, aby
tworzyć wartość?
Jakie pojawiają się nowe
technologie i biznesowe
możliwości/wyzwania?
20
Sposób tworzenia zestawu miar w ITSC
Wizja przyszłości
¾Dokąd zmierzamy
jako organizacja?
Misja, wizja
Miary
jakościowe
Strategia i potencjał
organizacji
¾ Jakie strategie wspomagają
realizację wizji?
Strategie
Najbardziej istotne
priorytety
strategiczne
Krytyczne
czynniki
sukcesu
Wymagania
Definicja celu i sukcesu
w każdym z obszarów
Miary dokonań definiujące
sukces pozwalające na
kontrolowanie
Miary dokonań
Miary
ilościowe
Dziękujemy
za uwagę
i zachęcamy
do lektury
Kontakt e-mail: {helena.dudycz;miroslaw.dyczkowski}@ue.wroc.pl
Podyplomowe Studia Menedżerskie
Zarządzanie projektami informatycznymi
21

Podobne dokumenty