W hołdzie ofiarom II wojny światowej

Urząd Gminy Włoszczowa
W hołdzie ofiarom II wojny światowej
28 października br. o godz.12.00, na Cmentarzu Parafialnym we Włoszczowie, przy kwaterach i grobach Partyzantów
Ziemi Włoszczowskiej - Żołnierzy Wojska Polskiego, po raz drugi w historii odbędzie się Apel Poległych. Mieszkańców
zapraszają: parafie Wniebowzięcia NMP i bł. J. Pawłowskiego z Grona 108 Męczenników, młodzież szkół
włoszczowskich, harcerze i strażacy. Uroczystość związana jest z 73. rocznicą „Krwawej Niedzieli” we Włoszczowie i
zbliżającymi się obchodami Święta Zmarłych.
31 października 1943 r., w niedzielę o świcie żandarmeria niemiecka z Włoszczowy, Kluczewska i Jędrzejowa,
wspomagana przez gestapo i oddziały SS z 22 pułku, otoczyła miasto. Niemcy dokonywali rewizji, aresztowań, zginęło
kilkudziesięciu mieszkańców.
W czasie pacyfikacji aresztowano 70 mężczyzn i 5 kobiet., których w większości hitlerowcy zgromadzili na placu przy
remizie OSP przy ul. Częstochowskiej ( obecnie ulica Sienkiewicza). W czasie aresztowań zostały zastrzelone:
35-letnia Rozalia Nowak i jej 13 –letnia córeczka. Podczas próby ucieczki został postrzelony członek Armii Krajowej
Tadeusz Michalski ps. „Wicher”. Natomiast Zygmunt Kusiński ps. „Dąb” partyzant Armii Ludowej, zaskoczony we śnie
przez hitlerowców, bronił się do ostatniego naboju i odebrał sobie życie, pozostawiając dwóch mały synków. Żonę
wcześniej Niemcy wywieźli do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Zamordowano 29 osób:
Bartos Franciszek lat 35
Bartos Genowefa (Eugenia) lat 34
Bartos Jan lat 34
Dudziński Stanisław lat 54 (zzewc)
Franiasz Marian lat 23 (Piekarz)
Grzybek Andrzej lat 50 (woźny Magistratu)
Jędras Gerwazy lat 50 (rolnik)
Jędras Wincenty lat 50 (rolnik)
Klimczyk Irena lat 31
Kolasiński Leon Lat 42
Kolasiński Stanisław lat 32
Kotulski Władysław lat 32 (mechanik)
Kusiński Zygmunt lat 55 (murarz)
Marcinkowski Zygmunt lat 27
Michalski Tadeusz lat 22 (urzędnik)
Michałek Józef Lat 43
Murzynowski Euzebiusz lat 32
Kpt. Lenartowicz Wacław lat 36 ps „Rdzanek” (prac. umysłowy)
Skupin Wacław lat 18 (harcerz)
Sławiec Stanisław lat 60
Sobolewski Karol lat 32 (ślusarz)
Sobolewski Władysław lat 35
Sobczyńska Leokadia lat 60
Sowiński Stanisław lat 32 (murarz)
Śpiechowicz Władysław lat 44
Wolski Stanisław lat 21
Wójcik Jan lat 60
Zaganiacz Eugeniusz lat 23
Egzekucji Polaków dokonano przy budynku żandarmerii przy ul. Koniecpolskiej ( obecnie mieści się tam ZSP nr 2).
Pomordowanych wywieziono na cmentarz żydowski i tam pochowano. Po zakończeniu wojny nastąpiła uroczysta
ekshumacja prochów i ofiary hitlerowskiej rzezi spoczęły w zbiorowej kwaterze na cmentarzu parafialnym przy ul.
1
Urząd Gminy Włoszczowa
Partyzantów.
1 listopada 1943 r. hitlerowcy wymordowali rodzinę Struskich. Zginęli:
Struski Jan lat 22 (syn)
Struska Józefa lat 40 (matka)
Struski Jan (ojciec)
Struska Maria lat 20 (córka)
2 listopada 1943 r. żandarmeria niemiecka z Włoszczowy otaczyła zabudowania rodziny Nowaków. Niemcy rzucali
granaty do mieszkania, a następnie oblali dom benzyną i podpalili. W pożarze zginęli:
Klimczyk Emilia lat 2
Klimczyk Jadwiga lat 19
Klimczyk Rozalia lat 25
Klimczyk Zofia lat 3
Wójcik Helena lat 20 (sublokator)
Wójcik Jan lat 2 (syn w/w)
Chlebowski Henryk lat 44 (sublokator)
Chlebowski Jan lat 1,5 (syn)
3 listopada 1943 r. z rąk żandarmów niemieckich ginie rodzina Trawińskich.
Trawińska Józefa lat 48
Trawiński Wojciech lat 48
Trawińska Wanda lat 18 (córka)
Trawiński Sergiusz
Kowalczyk Stanisław
Kowalczyk Mieczysław
Nn (dziewczyna)
W tym samym dniu żandarmeria niemiecka aresztowała na terenie Włoszczowy członków Armii Krajowej, których
następnie przewieziono do lasu w okolicach Oksy i tam zostali rozstrzelani:
Guziński Jan
Nowak Antoni
Trawiński Leopold
Michalski Aleksander
Kilka tygodni wcześniej, w ramach likwidacji struktur Narodowej Organizacji Wojskowej 9 sierpnia 1943 r. Niemcy
podczas próby aresztowania zabili: ppor. Romana Dzidowskiego „Zbigniew”, Zygmunta Michalskiego "Roman",
Czesława Fryzke „Wysiedlony” i Teofila Kościelnego. Ujęto zaś por. Jana Moskalewicza „Longin” Komendanta
Powiatowego NOW, NN „Żubr” reprezentującego Okręg Częstochowa oraz kilku żołnierzy z Dankowa i Kurzelowa.
2