2011 r. - Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego

20 lat Fundacji na rzecz
Kredytu Hipotecznego
Skąd wyszliśmy, gdzie jesteśmy, dokąd
zmierzamy?
dr Agnieszka Drewicz-Tułodziecka
Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego
1989r.
- Finansowanie mieszkalnictwa na barkach PKO. Książeczki
mieszkaniowe były przed 1990 r. najpopularniejszą formą oszczędzania
na własny kąt. Zgromadzone na książeczkach wieloletnie oszczędności
zdewaluowały się wskutek hiperinflacji w latach 1989-1990.
- inflacja: 400%
- Kredyt hipoteczny – pojęcie futurystyczne
- Rozpoczęcie okresu transformacji gospodarczej (stabilizacja rynków i
pieniądza, urealnienie stóp procentowych)
- Ustawa o uporządkowaniu stosunków kredytowych (zniesienie stałego
preferencyjnego oprocentowania)
1990 r.
TRANSFORMACJA USTROJOWA:
- Przyjęto pakiet reform gospodarczych znanych jako plan Balcerowicza,
polegający na wprowadzeniu wolnego rynku, obniżeniu inflacji i
deficytu budżetowego oraz na dążeniu do przyspieszenia wzrostu
gospodarczego.
- RYNKOWA STOPA PROCENTOWA
Wprowadzenie rynkowej (zmiennej) stopy procentowej – skorelowanej z
inflacją.
1991 r.
POWOŁANIE FUNDACJI na rzecz KREDYTU HIPOTECZNEGO:
-
Pionierska i wiodąca rola w inspirowaniu, ocenie i know-how
wdrażania
prawno-instytucjonalnych
reform
finansowania
hipotecznego.
-
Notarialny akt prawny założenia Fundacji 22 marca 1991 r.
podpisany przez ówczesnego Ministra Finansów prof. Leszka
Balcerowicza – statutowo zagwarantowany udział w Radzie
Programowej Fundacji przedstawiciela MF, MS oraz NBP.
Ponadto:
Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece – przejęcie
prowadzenia ksiąg wieczystych przez sądy. Wcześniej w tej materii
orzekały państwowe biura notarialne.
Prowadzenie ksiąg wieczystych przejmują sądy rejonowe.
1994 r.
FUNDACJA (PROJEKT BANKU ŚWIATOWEGO), NBP I TAKIE BANKI
JAK PKO BP ORAZ BGŻ TWORZĄ PIERWSZE PRODUKTY
HIPOTECZNE W POLSCE.
Kredyty na realizację inwestycji mieszkaniowej:
Oprocentowanie:
42% - kredyty z terminem spłaty do 6 miesięcy
52% - kredyty z terminem spłaty powyżej 12 miesięcy
Kredyty hipoteczne na zakup mieszkania:
Oprocentowanie:
- 41,8 %, spłata kwartalnie
- rata do 25% dochodów brutto kredytobiorcy (Rekomendacja S – od 2012 –
powrót do regulacyjnego limitu obciążenia dochodu kredytobiorcy ratą
kredytu!)
- kwota kredytu – maksymalnie 36-krotność dochodów brutto kredytobiorcy
PKO BP udzielił w 1994 roku aż 7.746 nowych kredytów hipotecznych!
(kredytów hipotecznych udziela jeszcze tylko PamBank i BGŻ)
1994 r.
-
Utworzenie Funduszu Hipotecznego, początek kredytowania
hipotecznego przez banki komercyjne; pierwsi deweloperzy
-
Kredyty DIM (indeksowane do USD)
1995 r.
STANDARDOWA OFERTA KREDYTU HIPOTECZNEGO (PKO
BP):
70% kosztów przedsięwzięcia - 30% udział środków własnych
kredytobiorcy
Zabezpieczenia: hipoteka / istotna rola poręczeń
Zmienna stopa procentowa
• Pakiet ustaw wspierających budownictwo mieszkaniowe (m.in.
powołanie kas mieszkaniowych); kredyt indeksowany
(podwójnie bądź pojedynczo) PKO BP
• Początek prac nad informatyzacją rejestrów sądowych, w tym
systemu ksiąg wieczystych
1996 r.
ZAKOŃCZENIE
PRZEZ
FUNDACJĘ
PROJEKTU
BANKU
ŚWIATOWEGO
• Zapaść finansowa – wniosek o ogłoszenie upadłości
• Weto ministerstwa sprawiedliwości
• Reaktywacja Fundacji; zasłużone banki: PKO BP, BPH/Kraków,
PBG/Łódź, Hylo Bank, PBK, Bank Śląski.
• Podziękowanie za dalekowzroczność:
1997 r.
• Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie
papierami wartościowymi
• Ustawy z z dnia 29 sierpnia 1997 r.:
• Prawo bankowe
• Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych
1998 r.
• Wprowadzenie 50% wagi
kredytów hipotecznych,
ryzyka
dla
mieszkaniowych
• Najniższy w latach 90. poziom stóp procentowych
1999 r.
• Nawrót inflacji, gwałtowny skok stóp procentowych (o 6-7 pkt.
procentowych)
• Wydano pierwszy Zeszyt Hipoteczny
2000 r.
• Pierwsze kredyty hipoteczne o stałej stopie procentowej
• Zakaz stosowania klauzul abuzywnych w obrocie z
konsumentami
• Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich
zrzeszaniu się i bankach zrzeszających
2001 r.
• Fundacja
przystępuje
do
Europejskiej
Federacji
Hipotecznej
• Zniesienie hipoteki ustawowej (tajnych obciążeń na
nieruchomości), początek spadku inflacji
• Wprowadzenie umownej hipoteki łącznej
• W Fundacji rusza ‘Kurs wyceny dla celów kredytu
hipotecznego’ – do dnia dzisiejszego: ponad 200 absolwentów
– nowoczesna organizacja współpracy z rzeczoznawcami
2002 r.
• Nowelizacja ustawy o listach zastawnych i bankach
hipotecznych;
• Wejście w życie Ustawy o kredycie konsumenckim
(mieszkaniowy kredyt hipoteczny został wyłączony spod
ustawy);
• Spadek oprocentowania kredytów poniżej progowej granicy
10%,
• Pierwsze kredyty indeksowane kursem waluty (USD)
2003 r.
• Hipoteczne produkty ubezpieczeniowe – np. ubezpieczenia
pomostowe – na polskim rynku
• Regulacyjne ujęcie ubezpieczeń kredytu (pomniejszanie
rezerw celowych)
• Początek reformy elektronicznej księgi wieczystej
• Nowe prawo upadłościowe i naprawcze (polepszenie pozycji
wierzyciela hipotecznego)
2003 r.
• Ustawa o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury
księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym.
• Utworzenie Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych.
Rozpoczęcie procedury migracji ksiąg wieczystych.
2004 r.
•
•
•
1 maja – Polska staje się członkiem Unii Europejskiej
Ponowne pojawienie się na rynku pierwszych ofert kredytu
denominowanego do waluty obcej
Prace nad eurohipoteką w ramach grupy roboczej The
Eurohypothec: a common mortgage for Europe, której bierze udział
Fundacja
2005 r.
• Pierwsze czytanie projektu Ustawy o długu gruntowym
• Początek boomu mieszkaniowego
• Ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi
zostaje zastąpiona Ustawami uchwalonymi 29 lipca 2005 –
Ustawą o obrocie instrumentami finansowymi oraz Ustawą o
ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o
spółkach publicznych
2005 r.
2005 r.
2005 r.
2006 r.
•
Powstanie Komisji Nadzoru Finansowego – wprowadzenie nadzoru
zintegrowanego nad rynkiem finansowym
•
Rekomendacja S; wprowadzenie programu Rodzina na Swoim
•
Dyrektywa CRD: 2006/48/WE – definicja obligacji zabezpieczonej
(covered bond), którą spełnia polski list zastawny
2007 r.
• Spadek marż kredytowych poniżej 1%
• Boom na rynku nieruchomości,
wieczystoksięgowych wnioskami o wpis
zasypanie
sądów
2008 r.
• Kryzys finansowy na świecie, Lehman Brothers (15/09/2008),
kryzys płynnościowy, Rekomendacja T
• Wprowadzenie do polskiego prawa upadłości konsumenckiej
• Notyfikacja polskiego listu zastawnego przez Komisję
Europejską
2008 r.
Notyfikacja polskiego listu zastawnego przez Komisję Europejską
2009 r.
• Załamanie akcji kredytowej w Polsce
• 30 września rozpoczyna działanie Catalyst – rynek obrotu
zdematerializowanymi obligacjami i listami zastawnymi
• Nadanie polskiemu listowi zastawnemu zdolności lombardowej
oraz zdolności repo
2010 r.
• Nowelizacja rekomendacji SII
• Uruchomienie darmowej, dostępnej dla każdego przeglądarki
elektronicznych ksiąg wieczystych on-line
• Wdrożenie systemu komputerowego Elektronicznej Księgi
Wieczystej we wszystkich sądach wieczystoksięgowych w
Polsce.
• 16 czerwca 2010 r. – Minister Sprawiedliwości Krzysztof
Kwiatkowski prezentuje przeglądarkę elektronicznych ksiąg
wieczystych online.
2011 r.
• 20 lutego wchodzi w życie gruntowna nowelizacja Ustawy o
księgach wieczystych i hipotece
• Nowelizacja Ustawy o kredycie konsumenckim, podniesienie
wagi ryzyka dla kredytów FX
• Umożliwienie emisji listów zastawnych przez Bank
Gospodarstwa Krajowego
• Prace nad wprowadzeniem hipoteki odwróconej
2011 r.
Dalsze wyzwania dla rynku polskiego:
2011 r.
Dalsze wyzwania dla rynku polskiego:
a)
zapewnienie rynkowi płynności – zwłaszcza długoterminowej
b) wpływ rynku globalnego oraz nowych dyrektyw na rentowność
produktu
c) organizacja platformy profesjonalnej wymiany wiedzy i
doświadczeń – Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego
2011 r.
Dalsze wyzwania dla rynku polskiego:
2011 r.
Dalsze wyzwania dla rynku polskiego:
Emisje listów zastawnych w Polsce
3 500 000 000
3 000 000 000
PLN
2 500 000 000
2 000 000 000
1 500 000 000
1 000 000 000
500 000 000
0
2004
2005
2006
Stan zobowiązań z tyt. wyemitowanych LZ*
2007
2008
2009
2010
Wartość nowych emisji listów zastawnych
źródło: Hypostat 2010
2009
2010
EU
27
UK
Au
st
r
Be ia
lg
i
Bu u m
lg
ar
Cz
ia
e c Cyp
h
Re rus
pu
De bli c
nm
a
Es rk
to
n
Fi i a
nl
an
Fr d
a
G nce
er
m
a
G ny
re
e
Hu ce
ng
ar
Ir e y
lan
d
Ita
ly
La
t
Li v ia
Lu thua
x e ni
m a
bo
ur
g
Ne M
a
th
e r l ta
la
nd
Po s
la
Po n d
r tu
Ro ga
m l
a
Sl n ia
ov
a
Sl kia
ov
en
ia
Sp
a
Sw in
ed
en
%
Zadłużenie mieszkaniowe jako % PKB
120
100
80
60
40
20
0
Au
st
ri
Be a
lg
iu
Bu m
lg
ar
ia
C
ze Cy
p
ch
r
R us
ep
ub
li
D
en c
m
a
Es rk
to
ni
Fi a
nl
an
Fr d
an
ce
G
er
m
an
G y
re
e
H ce
un
ga
ry
Ire
la
nd
25
21
20
10
9
9
8
5
-5
-10
źródło: Hypostat 2010
7
4
0
-2
-8
19
15
8
9
3
2
0
-1
-5
U
K
15
Ita
ly
La
t
Li v ia
th
u
Lu
a
xe ni a
m
bo
ur
g
M
N
a
et
he l ta
rla
nd
s
Po
la
Po nd
r tu
ga
R
om l
an
ia
Sl
ov
ak
ia
Sl
ov
en
ia
Sp
a
Sw in
ed
en
%
Przyrost stanu zadłużenia z tyt. kredytów m ieszkaniow ych 2009-2010
23
18
20
15
11
9
3
5
0
0
-2
-4
-6
U
K
Au
st
ri
Be a
lg
iu
Bu m
lg
ar
ia
C
ze Cy
p
ch
ru
s
R
ep
ub
li
D
en c
m
ar
Es k
to
ni
Fi a
nl
an
d
Fr
an
ce
G
er
m
an
G y
re
e
H ce
un
ga
ry
Ir e
la
nd
Ita
ly
La
tv
ia
Li
th
Lu ua
x e ni a
m
bo
ur
g
M
N
a
et
he l ta
rl a
nd
s
Po
la
n
Po d
rtu
ga
R
om l
an
ia
Sl
ov
ak
ia
Sl
ov
en
ia
Sp
a
Sw in
ed
en
%
Realny wzrost PKB w 2010 r.
8
6
4
2
0
CZŁONKOWIE FUNDACJI NA RZECZ
KREDYTU HIPOTECZNEGO