Łatwe w układaniu

abc budowania
DACHU
Z DACHÓWKI
Dachówki cementowe to ładny i trwały materiał pokryciowy. Ze względu na ich
mały format dobrze leżą nawet na dachach o skomplikowanych kształtach
B
zarówno podczas układania,
jak i późniejszej eksploatacji,
nie sprawiają problemów pod
warunkiem, że wykonawstwo
powierzy się ekipie dekarskiej
o ustalonej renomie.
fot. M. Bykowski
ez względu na to, jak
duży i skomplikowany jest dach, poszczególne prace podczas układania dachówek są
podobne. Same dachówki zaś,
90
Zbuduj dom
październik 2008
Wstępne krycie
Zazwyczaj dachy budowanych domów zabezpiecza się
folią dachową, zwaną też folią wstępnego krycia, układaną
bezpośrednio na więźbie i mocowaną kontrłatami przybijanymi wzdłuż krokwi. Ze względu na to, że pod dachówkami,
tak jak pod wszystkimi pokryciami dachowymi, trzeba zapewnić drożny kanał wentylacyjny, kontrłaty powinny mieć
Łaty są częścią
konstrukcji, więc ich
wymiary oraz klasa drewna
powinny być podane
przez projektanta
wysokość co najmniej 2,4 cm
(przekrój kontrłaty wynosi
2,4x4,8 cm). W szczególnych
przypadkach – gdy wymagane są większe kanały wentylacyjne – wymiary kontrłat się
zwiększa. W poprzek kontrłat
przybija się następnie łaty – poziome listwy, na których właśnie układa się dachówki. Przekrój łat pod dachówki cementowe wynosi najczęściej 4x6
lub 3x5 cm.
fot. BRAAS
Mocowanie
Dachówki cementowe można
układać na dachach o różnym
nachyleniu połaci – od 10 do
90°, choć zalecany najmniejszy
Wszystkie
dachówki,
które wymagają
przycięcia,
muszą być
pojedynczo
mocowane
do łat, najlepiej
specjalnymi
klamrami.
Dzięki nim
nie trzeba
wiercić dziur
w dachówkach
W dachach o typowej długości
krokwi można tak dobrać rozstaw łat, aby uniknąć kłopotliwego i psującego wygląd dachu docinania dachówek układanych przy kalenicy. Obecnie
inwestor i tak musi umawiać
się z dekarzem z dużym wyprzedzeniem i aby mieć pewność, że uda się rozmieścić całe dachówki, warto by dekarz
zaproponował drobne zmiany
w projekcie jeszcze przed zrobieniem więźby, np. w długości
krótkich krokwi na lukarnach.
Taka zmiana jest wpisywana
przez kierownika do dziennika
budowy bez konieczności zmiany projektu. Jeśli tego nie dopilnowaliśmy, nie ma większego problemu, bo dachówki cementowe układa się na łatach
o rozstawie od 31,2 do 34,5 cm.
Dzięki temu pod ten rodzaj
pokrycia udaje się rozmierzyć
połać dachową wzdłuż krokwi
w taki sposób, że wszystkie rzędy dachówek są rzędami pełnymi i nie trzeba przycinać dachówek pod gąsiorami. Pewne
trudności mogą sprawiać jedynie krótkie połacie (z krótkimi
krokwiami) – nie dłuższe niż
3-4 m, na których zaplanowanie pełnych rzędów dachówek
(tak, że w ostatnim dachówki nie będą przycięte) niestety
może się nie udać.
Krok pierwszy to dopasowanie
wszystkich elementów w okapie. Rozmiar rynny i sposób
jej montażu (na hakach czołowych lub nakrokwiowych)
oraz kąt nachylenia połaci
dachowej decydują bowiem
o tym, jak głęboko powinien
być wsunięty do rynny pierwszy rząd dachówek. Przyjmu-
Szczyty dachu pokrytego
dachówkami cementowymi
można wykańczać na wiele
sposobów, na przykład
stosując specjalne elementy
– dachówki
szczytowe.
W ofercie
producentów
można znaleźć
dachówki,
z różnymi
wcięciami:
11 lub 8,8 cm. Dachówki
szczytowe z wcięciem
RAAS
Łatwe w układaniu
Rozmierzanie połaci
Na krawędzi
fot. B
patron tematu
nia otworów w dachówkach.
Montaż polega na nabiciu zaczepu młotkiem na ciętą krawędź dachówki, co powoduje
zakleszczenie się na niej zaczepu, i następnie zamocowaniu
go drutem.
je się, że pierwsza dachówka
sięga od 1/4 do 1/3 średnicy
rynny. W okapie tuż za rynną znajduje się pierwsza łata podpierająca pierwszy rząd
dachówek. Na tej pierwszej
łacie montuje się wcześniej
grzebień okapu z kratką wentylacyjną i obróbkę blacharską, nazywaną pasem nad-
Masz wybór!
11 cm przeznaczone
są na dachy z łatami
rozmieszczonymi co 31,2-34,5 cm. Są one więc dość
uniwersalne. Natomiast
dachówki szczytowe
z wcięciem 8,8 cm
stosuje się
jedynie wtedy,
gdy rozstaw
łat jest duży,
np. gdy łaty
rozmieszczone
są co 33,5-34,5 cm.
rynnowym lub dorynnowym.
Następna łata, czyli druga licząc od dołu, to ta, na której
wisi pierwszy rząd dachówek. Położenie tej łaty związane jest z wzajemnym położeniem pierwszego rzędu
dachówek i rynny. Owa druga łata jest bardzo ważna,
bo to ona wyznacza
Warto wiedzieć!
Anatomia dachówki
wysoki zamek
boczny
zapewnia
szczelność
pokrycia
żebra
wzmacniające
pozwalają na
zmniejszenie
ciężaru
dachówki przy
jednoczesnym
zwiększeniu
wytrzymałości
górna część
zamka bocznego
ułatwia układanie
pokrycia
zaokrąglona
krawędź dolna
zapewnia łagodne
spływanie wody
specjalny kształt
noska ogranicza
powierzchnię styku
dachówki z łatą,
a tym samym
zwiększa trwałość łat
dolny zamek
aerodynamiczny
zapobiega nawiewaniu
śniegu i wody pod
pokrycie
fot. BRAAS
SEKRETY
kąt to 22°. Na połaciach o mniejszym nachyleniu, czyli od 10 do
22°, pokrycie wymaga pewnych
dodatkowych zabezpieczeń
warstwy wstępnego krycia, np.
sklejania folii wstępnego krycia na zakładach, układania
folii dachowej na deskowaniu
czy zastosowania deskowania
z warstwą hydroizolacyjną. Na
bardzo stromych fragmentach
dachu (o nachyleniu ponad
65°) każdą dachówkę trzeba
przymocować do łat. Niezależnie od kąta nachylenia połaci
każdą z dachówek pojedynczo
mocuje się na szczytach dachu,
przy kalenicy, wzdłuż okapu,
na grzbietach, w koszach oraz
w sąsiedztwie elementów wychodzących przez dach, takich
jak kominy, okna połaciowe
czy lukarny. Mocowane muszą być również dachówki specjalne, które pełnią dodatkową
funkcję na dachu, np. dachówki do płotków przeciwśnieżnych, pod stopnie kominiarskie czy dachówki przejściowe. Do mocowania dachówek
na połaci służą klamry boczne.
Dachówki cięte przy grzbiecie
i koszu dachowym przytwierdza się za pomocą zaczepów
klamrowych. Pozwalają one na
szybkie i pewne ich zamocowanie do konstrukcji dachu (np.
łaty grzbietowej czy łat w koszu) bez konieczności wierce-
fot. BRAAS
poradnik budowlany
Zbuduj dom
91
www.zbuduj.pl
poradnik budowlany
abc budowania
fot. BRAAS (2)
Położenie drugiej,
licząc od okapu,
łaty zależy
od odległości
pomiędzy rynną
a pierwszym
rzędem dachówek
Ważne
centymetry
Ponieważ rozstaw łat dla
dachówek profilowanych
mieści się w zakresie 31,2-34,5 cm, tolerancja wymiarów
wynosi 3,3 cm, czyli ok. 10%
średniego rozstawu łat.
W rzeczywistości oznacza
to, że dachówki można na
siebie nasuwać w dość dużym
zakresie, np. 10 rzędów przy
minimalnym i maksymalnym
rozstawie łat zajmie
odpowiednio długość 3,12
i 3,45 m. Różnica ta sprawia,
że na krokwi długości 3,45 m
można rozplanować
10 lub 11 rzędów dachówek.
Taka duża elastyczność
ułatwia układanie i daje efekt
w postaci estetycznego
pokrycia, ale z drugiej
strony zwiększanie ilości
rzędów dachówek oznacza
zwiększenie ciężaru pokrycia
i jego kosztów. Pamiętać
przy tym trzeba, że więcej
rzędów dachówek ułożone
będzie z większym zakładem,
który zapewni lepszą
szczelność pokrycia.
dolną granicę połaci rozmierzanej pod dachówki.
Krok drugi to dopasowanie położenia gąsiorów i ostatniego
rzędu dachówek pod kalenicą.
Na tym etapie wyznacza się dokładne położenie ostatniej łaty pod kalenicą. Dla dachówek
profilowanych odstęp ostatniej łaty na połaci od punktu
przecięcia się kontrłat przyjmuje się jako stałą wartość wynoszącą 4 cm. Pamiętać jednak
trzeba, że na przykład na bardzo stromych połaciach warto
sprawdzić, czy gąsior obejmie
ostatnie rzędy dachówek pod
kalenicą, i ewentualnie skorygować ten wymiar. Ta ostatnia
łata również jest bardzo ważna,
ponieważ ogranicza rozmierzaną połać dachu z góry.
Krok trzeci polega na wyznaczeniu rozstawu łat – podzieleniu na jednakowe części odległości pomiędzy górną krawędzią drugiej łaty a górną
krawędzią ostatniej, czyli tej
najwyżej położonej.
Wpadki dekarskie
Jeśli najniżej ułożony pas folii dachowej kończy się przed
Przycinanie
dachówek
przy innych to
błąd popełniany
przez dekarzy,
którzy unikają
częstego
schodzenia
z dachu
92
Zbuduj dom
październik 2008
fot. M. Bykowski
Warto wiedzieć!
Na lukarnach, ze względu na krótkie krokwie, często nie
udaje się rozmierzyć pełnych rzędów dachówek, szczególnie
jeśli pod ich konkretny model w projekcie nie była dobrana
długość krokwi. Warto więc wcześniej zadbać, aby cieśla
zostawił je nieco dłuższe, bo później można je będzie obciąć
w takim miejscu, aby wszystkie elementy do siebie pasowały
obróbką blacharską, skropliny lub woda z awarii nie docierają do okapu i skapują na
podbitkę. Nie dojdzie do tego, jeżeli najniższy pas folii będzie kończył się na obróbce
blacharskiej w taki sposób, że
nie powstanie w okapie basen,
w którym gromadzić się będzie wspomniana woda. Pamiętać trzeba także, aby folia
dachowa nie była wystawiona na promienie słoneczne, co
jest istotne ze względu na destrukcyjne działanie promieni
UV na ten materiał.
Cięcie dachówek bezpośrednio na dachu powoduje utworzenie się matowego nalotu
na pokryciu dachowym – powstający podczas cięcia dachówek cementowych szlifierką kątową pył jest rozgrzany
do wysokiej temperatury,
przez co mocno przywiera
do ich powierzchni i trudno
go potem usunąć.
tekst Monika Karda,
konsultacja
doradca techniczny BRAAS
Przemysław Spych
Dachowa arytmetyka
Zakładamy, że odległość
między górną krawędzią
drugiej, licząc od okapu, i górną
krawędzią najwyższej łaty
wynosi 685 cm. Jeśli podzieli
się ten wymiar przez 33 cm
(średni rozstaw między łatami),
otrzymamy 20,75 rzędów
dachówek, które zmieściłyby
się na tej długości. Dachówki
można na siebie nasuwać,
czyli można przyjąć, że zmieści
się ich 21 pełnych rzędów.
Tym razem 685 cm dzieli się
przez przyjęte 21 rzędów,
co daje rzeczywisty rozstaw
łat (32,6 cm). Na koniec trzeba
sprawdzić, czy rozstaw łat
na naszym dachu mieści
się w zalecanych granicach
dla danego kąta pochylenia
połaci. Pomocna w tym jest
opracowana przez producenta
tabela.
Nachylenie połaci
Zakładka
dachówek [cm]
Rozstaw łat [cm]
mniejsze niż 22°
10,0-10,8
32,0-31,2
22° lub większe
8,5-10,8
33,5-31,2
większe niż 30°
7,5-10,8
34,5-31,2