docNG 21 - Związek Polaków na Litwie
download 
Reklamacja Transkrypt
NG 21 - Związek Polaków na Litwie
TYGODNIK ZWIĄZKU POLAKÓW NA LITWIE ISSN 1392-2513 26 MAJA - 1 CZERWCA 2016 R., NR 21(1214) WWW.ZPL.LT fot. Ryszard Jankowski Młodzież akademicka odkrywa Wędziagołę MŁODZIEŻ AKADEMICKA WRAZ Z WYKŁADOWCAMI I GOSPODARZAMI PRZY POLSKIEJ BIBLIOTECE Polska Biblioteka w Wędziagole założona przez prezesa miejscowego oddziału ZPL, bogata historia miasteczka przyciąga coraz to nowe rzesze miłośników ojczystej historii. GŁOS NADZIEI? Po ostatnich wypadkach, czy raczej wpadkach, Związku Liberałów, na prawej flance politycznej szachownicy ubyło figur. Osamotnieni konserwatyści próbują robić dobrą minę do złej gry, by przynajmniej samych siebie podtrzymać na duchu w tym szachu, jaki zgotowali im potencjalni partnerzy przyszłej koalicji rządzącej. Bo chociaż konserwatystom rosnący w popularność liberałowie (do feralnego dnia 12 maja), przekształcający się z młodszego brata w starszego (przy tym bardzo zuchwałego i zadufanego) napsuli sporo krwi i nadszarpnęli autorytetu to jednak byli też tą przysłowiową deską ratunku, która dawała szansę chwiejnej litewskiej prawicy do czynienia zakusów na poważną część głosów wyborców i zamiany u steru władzy socjaldemokratów wraz z ich pstrą koalicją. Ci z lewicy (chociaż na litewskim gruncie ta lewicowość partii, w świecie uchodzących za tradycyjnie lewe jest raczej taka „farbowana”) w ciągu czterech lat rządów wykazali się dość skutecznie polityczną impotencją, tak na dobre nie potrafiąc doprowadzić do końca żadnej z istotnych spraw. Pomimo utworzenia sławetnej rady koalicyjnej (organu-novum, którego nie przewidują żadne ustawy) mającej służyć do opracowania kompromisowych rozwiązań nie zdołano podjąć oczekiwanych politycznych decyzji m. in. w sprawie podwójnego obywatelstwa (tak mocno oczekiwanego przez starych i nowych emigrantów), przyjęcia nowego modelu rozwoju socjalnego (w tym – kodeksu pracy, którego domagają się pra- codawcy i, podobno, zagraniczni inwestorzy), uregulowania podatków (by wreszcie cały ich ciężar nie spadał jedynie na szeregowego maluczkiego obywatela), już nie wspomnę o zapisie nazwisk nielitewskich, tej sławetnej literze w (aktualnych nie tylko, jak się lubi podkreślać dla miejscowych Polaków, ale jeszcze w większym stopniu dla Litwinek, które w wielkim świecie znajdują dla siebie partnerów życiowych i rodzą w mieszanych małżeństwach dzieci). Właśnie na tej fali wspartej dodatkowo skandalikami (tak ich dziś można nazwać w świetle najnowszej afery) w obozie socjaldemokratów, partii Paksasa, czy też będącej ciągle na cenzurowanym Partii Pracy, konserwatyści pod rękę z liberałami (jakże aktywnie deklarującymi gotowość rozwiązania najbardziej pa- lących kwestii z literą w włącznie) znów mieli prowadzić Litwę do… Ano z tym określeniem konkretnego celu to trochę mamy problem. Bo ze Skandynawią nam jakoś nie wyszło, Polska śmieje się w żywe oczy zbierając litewski podatek VAT do swojej kiesy, a nawet Łotwa (nie tylko Estonia) „mniejsze” sąsiadki ucierają nosa większymi zarobkami i emeryturami. No ale hasło na sukces dałoby się wymyślić, ważne by była na niego szansa. A ta odeszła w siną dal wraz z odejściem przywódcy „nowoczesnej, modernistycznej, przejrzystej i demokratycznej” partii, za jaką się uważali (powtórzę się – do 12 maja) „chłopcy” (taki właśnie wizerunek – młodych, przebojowych, zdecydowanych dla siebie wybrali) ze Związku Liberałów. „Młody” przywódca konserwa- tystów w swym wystąpieniu po kolejnym partyjnym forum nie potrafił ukryć żalu do potencjalnych sojuszników z prawicy, że swą wpadką pogrzebali nadzieję na triumf prawicy. W takt podzwonnych liberałom lider konserwatystów próbował przekonać swych wyborców – tych stałych i potencjalnych, że to jego partia pozostała tym jedynym głosem nadziei (wołającym na puszczy) i jest gotowa wziąć na siebie odpowiedzialność za kraj. Czy ta chęć „odpowiedzialności” jest tak wielka, że konserwatyści sprzeniewierzą się ideałom prawicy i będą gotowi – za cenę sprawowania władzy – utworzyć koalicję w nowym Sejmie, np. z socjaldemokratami. Cóż, czego się nie zrobi „dla dobra Ojczyzny”, szczególnie, kiedy się chce być przy przysłowiowym korycie. 2 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt fot. Marian Grygorowicz Działalność nadająca sens codzienności PROFESOR BOGUSŁAW GRUŻEWSKI ZAWSZE POTRAFI ZACIEKAWIĆ SŁUCHACZY zumieć procesy zachodzące w ekonomice i rzutujące, oczywiście, na poziom życia każdego z nas – obywateli. Pan Bogusław Grużewski nie ograniczył się jednak tylko do wykładu z dziedziny ekonomiki, który poszerzył nasze horyzonty myślowe, ale też wzruszył nasze serca: wykonał piosenkę przywołującą mu wspomnienia o dzieciństwie i śp. ojcu. Wprowadził nas w nostalgiczny nastrój przywołania w pamięci beztroskich lat, rodziców, rodzinnego domu… Jesteśmy panu profesorowi bardzo wdzięczni za tę serdeczność i bezpośredniość oraz poczęstunek wyśmienitym trunkiem. Kolejne, marcowe, spotkanie słuchaczy Akademii odbyło się w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Kobiet. Którego nie kojarzymy jedynie z sowieckim okresem w naszych życiorysach, ale z wiosną i czułymi uczuciami, jakie przedstawiciele tzw. płci brzydkiej odczuwają wobec pań. Potrafiliśmy też połączyć „przyjemne z pożytecznym” i zaprosiliśmy dr. hab. Jarosława Wołkonowskiego, który wygłosił dla nas wykład na temat „Kobieta we współczesnym świecie i gospodarce”. Wielce interesująca prelekcja pana profesora pozwoliła nam bardziej szczegółowo i w atrakcyjny sposób zapoznać się z procesami, jakie zachodziły w życiu, losach kobiet od najdawniejszych czasów aż do dnia współczesnego, kiedy stawały do walki o swe prawa i dostojny byt. Poznaliśmy wiele ciekawych faktów i życiorysów wybitnych przedstawicielek płci pięknej i, za co serdecznie dziękowaliśmy naszemu gościowi. W drugiej części naszego marcowego spotkania oddaliśmy inicjatywę w ręce mężczyzn, którzy, trzeba przyznać, pięknie się spisali. Nie zabrakło więc miłych życzeń dla pań, kwiatów, słodyczy i szampana – panowała wyjątkowa atmosfera serdeczności i czułości. Najbardziej aktywnie do jej stworzenia przyczynili się Czesław Stefanowicz i Stanisław Prutkowski, który przeczytał własny wiersz poświęcony kobietom. Swoją twórczość zaprezentowała też Maria Czupryna i Witold Iwaszko. Pan Witold przedstawił swój piętnasty tomik wierszy, który, wraz z odpowiednią dedykacją, sprezentował każdemu z obecnych. Po ich przeczytaniu można dojść do wniosku, że słowem – jak farbą – można namalować róż- ne obrazy. W tym tomiku znalazły się więc wiersze o pięknie przyrody, codzienności, jak też strofy poruszające globalne problemy dnia dzisiejszego. Mieliśmy też wielką przyjemność z oglądania na ekranie migawek z naszych poprzednich spotkań – zatroszczył się o to prezes PATW Jerzy Grygorowicz i jego zastępca Teresa Vaišvilienė. Należy podkreślić, że właśnie dzięki kierownictwu, działalność i spotkania na Polskiej Akademii Trzeciego Wieku są atrakcyjne, ciekawe i dają wiele pożytku oraz radości z bycia razem. Z inicjatywy i przy aktywnym udziale wiceprezes Akademii Teresy Vaišvilienė mieliśmy w kwietniu bardzo udaną prezentację literacko-humorystyczną naszych twórczych kolegów. Były prezentowane wiersze, scenki, piosenki, które Józefa Łyczkowska, słuchaczka PATW w Wilnie fot. Marian Grygorowicz Minął kolejny etap działalności Polskiej Akademii Trzeciego Wieku w Wilnie uwieńczony sprawozdaniem jej kierownictwa i wyborami nowych liderów. Warto odnotować, że końcówka tego roku akademickiego obfitowała w ciekawe spotkania i miłe imprezy, które nam – seniorom pomagają nadać sens codzienności. Nie jest tajemnicą, że tzw. trzeci wiek obok radości jesieni życia: spełnienia, osiągnięć, radości z dzieci i wnuków niesie też problemy ze zdrowiem, znalezieniem swego miejsca w rzeczywistości, wypełnieniem czasu wolnego… Właśnie Akademia Trzeciego Wieku pomaga nam je pokonać, bądź chociażby chwilowo o nich nie pamiętać. Czyniąc krótkie podsumowanie drugiego półrocza wypada przypomnieć, że po okresie świąt i okresie karnawału, który przeżyliśmy aktywnie i barwnie, mieliśmy kilka wielce interesujących spotkań. Zawsze z niecierpliwością czekamy na wykłady naszego przyjaciela, tak śmiemy go nazywać, profesora Bogusława Grużewskiego. Jego prelekcje wyróżniają się nie tylko głęboką znajomością poruszanych kwestii, ale też bardzo atrakcyjnym sposobem ich przedstawiania. 16 lutego profesor zaprezentował nam wykład „Ekonomika Litwy i poziom życia”. Temat – aktualny i budzący wiele emocji, jak zawsze został przedstawiony przez profesora bardzo ciekawie i dostępnie, pozwolił nam znaleźć odpowiedzi na wiele interesujących pytań oraz zro- przygotowali i wykonali Anna i Stanisław Prutkowscy, Janina Olechnowicz, Maria Czupryna i niżej podpisana. Dostaliśmy pokaźną dawkę dobrego humoru, panował wesoły nastrój, no i była świetna zabawa… Maj przyniósł nam zebranie sprawozdawczo-wyborcze. Były więc krótkie wspomnienia minionych spotkań, wykładów, wycieczek – całej pracy prowadzonej przez Akademię. Tradycyjnie zostało ono zainaugurowane przez Romana Lachowicza – nauczyciela historii, który zapoznał zebranych z aktualną sytuacją społeczno-polityczną w Polsce i na świecie. Pan Roman regularnie zapoznaje nas z sytuacją na świecie, więc możemy podyskutować, wymienić poglądy na zachodzące procesy. W swym wystąpieniu prezes PATW Jerzy Grygorowicz złożył treściwe sprawozdanie z działalności za miniony okres. Mówił o sukcesach i problemach oraz przedstawił propozycje na przyszłość. Bardziej szczegółowo o poszczególnych imprezach, które na długo pozostaną w naszej pamięci, mówiła Teresa Vaišvilienė. Po wysłuchaniu kierownictwa PATW musieliśmy przystąpić do wyborów prezesa, zastępcy oraz zarządu. Obecni członkowie Akademii jednogłośnie uznali, że kierownictwo i zarząd mają pozostać bez zmian. Nie została przyjęta żadna odmowa. Ktoś zażartował, że gdyby tak twórczo i rzetelnie pracowali przywódcy naszego państwa i urzędnicy niższego szczebla, to nasze życie wyglądałoby bardziej różowo, no i nie trzeba by było marnować pieniędzy na agitację wyborczą. Akademia ma właśnie szczęście do kierownictwa i dlatego jej działalność daje słuchaczom tak wiele satysfakcji. JEDNA Z MIŁYCH CHWIL ŚWIĄTECZNEGO SPOTKANIA 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt 3 fot. Teresa Markiewicz „Lira Syrokomli” w Borejkowszczyźnie NAJMŁODSZA GRUPA CHÓRU „WILENKI" Na Wileńszczyźnie zakwita maj nie tylko sadami, ale i świetnymi imprezami poetycko-muzycznymi. Dowodem tego jest cykl imprez pt. „Lira Syrokomli”, które tego roku odbywały się w dniach 18-22 maja w Muzeum Władysława Syrokomli w Borejkowszczyźnie w rejonie wileńskim. W ramach tegorocznej „Liry Syrokomli” 18 maja miało miejsce przedsięwzięcie z cyklu „Noc w muzeum” – „Poezja nocnego nieba”, podczas którego nastąpiło otwarcie wystawy „Wszechświat widziany ze Słobody”, autorstwa Henryka Sielewicza. Odbyło się również spotkanie z autorem wystawy. Henryk Sielewicz jest założycielem obserwatorium astronomicznego w wsi Słoboda w rejonie wileńskim. Tego dnia odbyła się też prezentacja książki Ireny Fedorowicz-Wasilewskiej „Niegasnący płomień”. Natomiast w piątek, 20 maja odbyło się święto poezji i muzyki „Lira Syrokomli”. Koncert muzyczno-poetycki miał miejsce pod gołym niebem w Ogrodzie Syrokomli. Wileńscy poeci zaprezentowali tu swoje nowe wiersze. A zespół „Wilenka” ze Szkoły Średniej im. Władysława Sy- rokomli – młodsza i średnia grupy chóru – zaśpiewał kilka polskich piosenek ludowych i przedstawił zabawę ludową „Gaik”. Miłą niespodzianką był występ Justyny Klemiato, muzycznie uzdolnionej wokalistki z Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Solecznikach. Śpiewu i gry na skrzypcach Justyna uczy się w Szkole Muzycznej im. B. Dvarionasa w Wilnie. W jej wykonaniu zabrzmiały dwa utwory Marii Konopnickiej: „Jesienią” – własna kompozycja oraz „Rota” w aranżacji Wiktora Coja. fot. Walery Jemieljanow Tragiczna rocznica ODDANO HOŁD PAMIĘCI OFIAR Przedstawiciele Święciańskiego Oddziału Rejonowego Związku Polaków na Litwie uczcili pamięć ofiar ludobójstwa na Ziemi Święciańskiej. W tym roku minęła 74. rocznica mordu niewinnych mieszkańców byłego powiatu święciańskiego w okresie II wojny światowej. W dniach 19-20 maja 1942 roku na terenie powiatu rozstrzelano aresztowanych zakładników – cywilnych mieszkańców. Zbrodni tej dokonano w akcie odwetu za za- Wśród poetów, którzy wzięli udział w „Lirze” i zaprezentowali swoją twórczość w amfiteatrze byli: Wojciech Piotrowicz, Józef Szostakowski, Irena Duchowska, Tomasz Tamošiūnas, Alina Lassota, Mirosława Bartoszewicz oraz niżej podpisana. W Ogrodzie Syrokomli tego dnia zostały również wręczone dyplomy uznania bibliotekarzom rejonu wileńskiego. Bieżący rok przez prezydent RL Dalię Grybauskaitė został ogłoszony jako Rok Biblioteki. Ponad 40 dyplomów w podzięce za staranną pracę wręczyli bibliotekarkom wicemer rejonu wileńskiego Jan Gabriel Mincewicz oraz kierownik wydziału kultury, sportu i turystyki samorządu rejonu wileńskiego – Edmund Szot. Na święcie był obecny również radny samorządu rejonu wileńskiego Michał Treszczyński. Po koncercie można było posilić się kiełbaskami z grilla, napić się wody ze studni bądź ziołowej herbaty z samowaru, uraczyć się przepysznymi babeczkami. Na podwórku, przy stole z kamienia młyńskiego, odbywał się jarmark przeczytanej książki. Tu można było wymienić przeczytane książki. W sobotę, 21 maja, w tymże Ogrodzie Syrokomli odbył się Wieczór Poezji i Muzyki. bicie dwóch urzędników niemieckich władz okupacyjnych i komendanta obozu jenieckiego przez sowiecką partyzantkę. Wśród rozstrzelanych byli znani i szanowani w swoim środowisku obywatele. W większości przedstawiciele polskiej inteligencji i chłopów. (W dniach 1920 maja około 400 osób zostało rozstrzelanych przez niemiecką policję bezpieczeństwa powiatu święciańskiego i świrskiego, litewskie oddziały policji w Święcianach, Nowych Święcianach i Łyntupach oraz tzw. Wileński Oddział Specjalny, akcją kierował policjant litewski Jonas Maciulevičius – został skazany na karę śmierci, którą wykonano w 1950 roku. Polacy byli rozstrzeliwani na cmentarzu żydowskim w Święcianach, na terenie gmin Łyntupy, Kiemieliszki, Hoduciszki, Kamaje i Twerecz – uw. red.). 20 maja przedstawiciele Święciańskiego Oddziału Rejonowego ZPL złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze w miejscach, gdzie zakładnicy byli rozstrzeliwani oraz na grobach ofiar mordu. W Nowych Święcianach wraz z prezesem miejscowego koła ZPL, radnym samorządu rejonu świę- MIŁĄ NIESPODZIANKĄ BYŁ WYSTĘP JUSTYNY KLEMIATO, MUZYCZNIE UZDOLNIONEJ WOKALISTKI Z GIMNAZJUM IM. JANA ŚNIADECKIEGO Wzięli w nim udział miłośnicy twórczości. Spotkanie odbyło się w miłej atmosferze przy ognisku i gorącej herbatce. Kontynuacją święta w Borejkowszczyźnie w niedzielę, 22 maja, była Kawiarenka Literacka pt. „Mój ulubiony wiersz”. Poeci i miłośnicy poezji przy kawie przedstawili swoje ulubione wiersze znanych poetów, dyskutowali na tematy literatury i jej współczesnych nurtów. Kolejnym akcentem „Liry Syrokomli”, której organizatorami były Muzeum Władysława Syrokomli i Centralna Biblioteka Rejonu Wileńskiego, był Konkurs Recytatorski Poezji Marii Konopnickiej – imprezy odbywającej się pod patronatem Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”. Teresa Markiewicz ciańskiego Wacławem Wiłkojciem w upamiętnieniu ofiar, m. in. w miejscu mordu przy drodze prowadzącej ze Święcian do Nowych Święcian, na cmentarzu – na grobach pomordowanych razem z wiernymi księżmi oraz na przedmieściu Hoduciszek (tu dzięki aktywności i obywatelskiej postawie prezesa koła Wacława Wiłkojcia zostały umieszczone odnowione tablice upamiętniające ofiary mordu) wzięli udział Jadwiga i Edward Kozakiewiczowie i Maria Ažubalienė. W Święcianach, na cmentarzu katolickim, gdzie ofiary mordu na cmentarzu żydowskim zostały pochowane po zakończeniu wojny w zbiorowym grobie, wraz z prezesem koła ZPL ich pamięć uczcili Władysław Micewicz i Sławomir Alancewicz. Pamięć o tych, którzy stali się ofiarami strasznej wojny, daje nam możność mieć nadzieję, że tamte okrutne czasy się nie powtórzą. Pewność ta jest nam szczególnie potrzebna obecnie, kiedy wokół widzimy tak wiele zagrożeń dla naszego bezpieczeństwa. Walery Jemieljanow 4 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt fot. Jerzy Karpowicz … wszyscy razem zaśpiewajmy KOŃCOWY AKORD FESTIWALU 18 maja odbył się kolejny, już XVII Festiwal Polskiej Piosenki Dzieci i Młodzieży Szkolnej. Organizowana przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” impreza cieszy się ogromną popularnością wśród jej adresatów i sprzyja wyłanianiu talentów oraz popularyzowaniu polskiej piosenki wśród uczniów polskich szkół na Litwie. reprezentowany rejon wileński zarówno w najmłodszych kategoriach wiekowych – tradycyjnie szkoła-przedszkole w Wojdatach „Malowany latawiec”, jak i Gimnazja: im. F. Ruszczyca w Rudominie, im. J. Słowackiego w Bezdanach, im. ks. J. Obrembskiego w Mejszagole i in. Co roku jest też obecna na Festiwalu młodzież z gimnazjów rejonu solecznickiego z Turgiel, Ejszyszek, Butrymańc, Koleśnik, niezmiennym uczestnikiem jest też utalentowana młodzież z Gimnazjum „Żejmiana” – jedynej polskiej placówki w rejonie święciańskim. Niestety, rejon trocki, w którym Festiwal się narodził, reprezentowany był jedynie przez jedną przedstawicielkę z Gimnazjum w Rudziszkach, a przecież śpiewających dzieci nie brak zarówno w Landwarowie jak i Połukniu, Starych Trokach... Witając miłośników piosenki w gościnnym Domu Polskim w Wilnie, prezes „Macierzy Szkolnej”, poseł Józef Kwiatkowski cieszył się z rozśpiewania dzieci i młodzieży i życzył im długich lat przyjaźni z ojczystą piosenką. Jury Festiwalu w składzie: Barbara Kolago – muzyk, kompozytor piosenek dla dzieci, dr Asta Rauduvaitė – docent, wykładowczyni muzyki na Litewskim Uniwersytecie Edukologicznym oraz Alfreda Ciechanowicz – nauczycielka muzyki-ekspert miało jak co roku niełatwe zadanie, by z tej gromady uzdolnionych muzycznie osób wybrać te, które potrafią zarówno siebie, jak i śpiewany utwór zaprezentować najlepiej. Goście i widzowie Festiwalu mieli wielką przyjemność oglądać i słuchać dobrze przygotowane, artystyczne popisy młodocianych wykonawców. Prawda, należy odnotować, że tego roku zabrakło jaskrawych prezentacji w starszych grupach wiekowych. Już drugi rok z rzędu jury najważniejszą nagrodę Festiwalu – Grand Prix przyznaje uczestniczce z młodszej kategorii wiekowej. W ubiegłym roku nagrodę tę zdobyła 12-letnia Greta Mar- jurorzy – wykonała go niezwykle poprawnie, czysto. Dziewczynka ma niewątpliwie wielki talent (kiedy nie patrzyło się na scenę podczas jej śpiewu, to można było odnieść wrażenie, że to śpiewa niezrównana Anna German – tak mówiły panie instruktorki obecne na Festiwalu), chociaż muzyki uczy się (uczęszcza do szkoły muzycznej) dopiero od roku i tak na dobrą sprawę to śpiewanie obudziło się w niej tak jakoś niespodziewanie, jak podkreślił obecny na finale jej tata. Pani Barbara Kolago obiecała zafot. Jerzy Karpowicz Wywodzący swe korzenie z Rudziszek – miasteczka w rejonie trockim – Festiwal, którego pomysłodawcą i pierwszym organizatorem był nauczyciel muzyki Włodzimierz Saszenko, od kilkunastu lat na wileńskim gruncie i pod patronatem „Macierzy Szkolnej” należy do najpopularniejszych imprez i zbiera co roku jakże liczne rzesze uczestników. Tego roku w pięciu kategoriach wiekowych jednoczących młodocianych miłośników piosenki w przestrzeni wiekowej do lat 8 i kończąc na osiemnastolatkach w jego ramach wystąpiło 69 wykonawców! Najwięcej reprezentantów miało Wilno, które tradycyjnie reprezentowały szkoła-przedszkole „Źródełko”, Szkoła Podstawowa w Kolonii Wileńskiej, Szkoła Średnia im. J. Lelewela i jej filia – podstawówka im. A. Wiwulskiego, „Syrokomlówka”, „Konarskiego”, Szkoła w Leszczyniakach, Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego, im. A. Mickiewicza oraz im. Jana Pawła II. Bardzo licznie był też kowska z „Mickiewiczówki”, zaś tego roku – wielkim odkryciem prawdziwego talentu był występ dziesięcioletniej Marzeny Bużyńskiej – uczennicy szkoły początkowej w Grygajciach – filii Gimnazjum im. św. Rafała Kalinowskiego w Niemieżu (instruktor Bożena Czerniewska). To jej jurorzy przyznali tego roku Grand Prix za wykonanie piosenki „Tańczące Eurydyki” (przebój Anny German). I chociaż utwór ten trudno nazwać odpowiednim do wieku Marzeny, to, jak podkreślali jednogłośnie MARZENA BUŻYŃSKA WYŚPIEWAŁA GRAND PRIX 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt 5 Młodzież akademicka odkrywa Wędziagołę LUD LAUDY SŁYNĄŁ POZA GRANICAMI KRAINY ZE SWOJEJ ODWAGI I WOJOWNICZOŚCI MŁODZIEŻ AKADEMICKA NA PRZYKOŚCIELNYM CMENTARZU W minionym tygodniu, we czwartek, studenci Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego wraz z wykładowcami gościli w Wędziagole. Cieszy, że studiująca młodzież ciekawi się Wędziagołą i słynną w przeszłości Laudą. Tu potrzebny jest dyskurs do historii. Co to jest Lauda? To kraina położona w środku Litwy, w górnym biegu Niewiaży i Dubisy. Sformowała się ona podczas największego nasilenia walk z Krzyżakami, kiedy wzdłuż Niemna szła linia frontu. Tu wzdłuż prawego brzegu Niemna była największa koncentracja zamków – co kilka czy kilkanaście kilometrów. Dla tych zamków potrzebne były załogi. Niestety, życie obok nich było niemożliwe – lawina napadów krzyżackich te osady zmiatałaby z powierzchni ziemi. Żołnierze załóg, lud dworski Mendoga zakładali swe zagrody opodal, za niedostępną ścianą puszcz, w górnym biegu rzek, w bezpiecznych miejscach, do których można było dotrzeć jedynie tajnymi puszczańskimi drogami czy dolinami rzek. Tam właśnie powstał szczególny, swoisty twór – Lauda: kraina osad zawodowych żołnierzy – okolic, i powstał stan – laudańska szlachta. Spójrz- prosić Marzenę do Polski, by tam mogła wziąć udział w organizowanym festiwalu talentów. Czy wyrośnie nam nowa gwiazda, to, oczywiście, będzie zależało od wielu czynników, ale jedno jest pewne – XVII Festiwal Polskiej Piosenki Dzieci i Młodzieży Szkolnej odkrył kolejny talent. Podsumowując całość występów pani Barbara Kolago odnotowała, że każdy przyjazd do Wilna na Festiwal jest dla niej wielce miłym wydarzeniem, bo spotyka tu wiele cudownych dzieci i wspaniałych instruktorów. A zadanie co roku jury ma niełatwe, bowiem obiektywnie ocenić i wybrać najlepszych spośród uzdolnionej młodzieży nie jest takie proste. Spotykają się tu dzieci mające słuch i głos postawiony przez naturę, a zlikwidowanie wszystkich braków w wykonaniu, to już jest kwestia włożonej pracy. Jak co roku podkreślała wagę doboru odpowiedniego repertuaru, który często przekraczał, jak zazna- czyła, skalę głosu, a charakter piosenki nie pasował do osobowości. Zaakcentowała również znaczenie prezentacji na scenie: wygrywali ci wykonawcy, którzy mieli odpowiedni strój, rekwizyty. Podczas występu na scenie wszystko bowiem jest ważne. Wszyscy z niecierpliwością oczekiwali wyników. Ogłosiła je wiceprezes „Macierzy Szkolnej” Krystyna Dzierżyńska. Każdy z laureatów wraz ze swym instruktorem został wyróżniony dyplomem. Nauczyciele-instruktorzy otrzymali też nagrody pieniężne. Festiwal wieńczyło wykonanie przez Marzenę Bużyńską piosenki wyróżnionej Grand Prix oraz wspólne odśpiewanie przez uczestników Festiwalu jego hymnu. Jego słowa: „A więc weźmy się za ręce, wszyscy razem zaśpiewajmy” – oddają ducha tej pięknej imprezy – święta polskiej piosenki. Janina Lisiewicz my na mapę – widzimy owal, na jego obrzeżach znajdują się miejscowości, w których nazwie jest część składowa – goła: Arygoła, Betygoła, Bajsogoła, Gimbogoła, Ramygoła, Wędziagoła. Lud Laudy słynął poza granicami krainy ze swojej odwagi i wojowniczości. Nawet później, po powstaniu Wielkiego Księstwa Litewskiego, jak pisał w „Potopie” Henryk Sienkiewicz, na nich zawsze można było polegać, ich tradycje i rozumienie żołnierskiego honoru nigdy nie pozwalały zostawić Ojczyzny w niebezpieczeństwie. Przywódcy WKL wiedzieli, że żoł- nierze z Laudy zawsze odezwą się na zew, by stanąć do obrony przed wrogami. W okolicach Wędziagoły wyraźnie odczuwało się echo powstania 1863 roku. Tu jest ziemia laureata Nagrody Nobla Czesława Miłosza. Lauda opisana jest przez innego laureata Nagrody Nobla – Henryka Sienkiewicza – w jednej z części trylogii – „Potopie”. Te okolice są interesujące i ważne dla studentów historii i literatury. W Wędziagole młodzież akademicka przeżyła interakcję z tą ziemią, na której odbywały się ważne wydarzenia historyczne, żyli, walczyli i tworzyli w tamtym okresie – w Zwycięzcy Festiwalu porównaniu wcale niedawno – i obecnie mieszkający Polacy. Zaciekawiona tym młodzież słuchała opowiadań o okolicach Wędziagoły, mogła w Polskiej Bibliotece oglądać unikatowe historyczne materiały, dowiedzieć się w jakim języku i z jakich modlitewników modlili się starzy mieszkańcy tej krainy, odwiedzić groby patriotów na starym przykościelnym cmentarzu. Odczuć historyczny puls tej krainy mogli oni przy starym XVIII-wiecznym dzwonie, który zwoływał wszystkich mieszkańców tej krainy już w 1831 roku (Powstanie Listopadowe) i później – w 1863 (Powstanie Styczniowie) do walki o wolność... Wędziagolanie dziękują wykładowcom i studentom Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego za podarowane Polskiej Bibliotece w Wędziagole wartościowe polskie książki. Ryszard Jankowski, prezes Wędziagolskiego Oddziału ZPL I kategoria wiekowa do lat 8: 1. Paulina Graužinytė, szkoła-przedszkole „Źródełko” (nauczycielka Ludwika Bulkiewicz); 2. Wiktoria Korolowa, Gimnazjum „Żejmiana” w Podbrodziu (nauczycielka Zyta Najdenkowa); 3. Olgierd Sibik, Gimnazjum im. P. K. Brzostowskiego (nauczycielka Bożena Czerniewska). II kategoria wiekowa – 8-11 lat: pierwszego miejsca nie przyznano; 2. Mateusz Waluczko, Szkoła Podstawowa w Kolonii Wileńskiej (nauczycielka Irena Szejbak); 3. Justyna Szwajkowska, Filia Nauczania Podstawowego im. A. Wiwulskiego Szkoły Średniej im. J. Lelewela w Wilnie (nauczycielka Łucja Wiszniewska). III kategoria wiekowa – 11-13 lat: pierwszego miejsca nie przyznano; dwa drugie: Aleksandra Jačionytė, Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie (nauczycielka Alicja Rusiecka) i Kinga Romaszewska, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczycielka Mirosława Salnik); 3. Diana Dąbrowska, Szkoła im. Sz. Konarskiego w Wilnie (nauczycielka Bożena Sokolińska). IV kategoria wiekowa– 13-16 lat: 1. Monika Rynkiewicz, Gimnazjum w Awiżeniach (nauczycielka Diana Boguszko); 2. Gabriela Zdanavičiūtė, Gimnazjum im. św. U. Ledóchowskiej w Czarnym Borze (nauczycielka Mirena Kasperowicz); dwa trzecie: Emilia Raczko, Szkoła w Leszczyniakach w Wilnie (nauczycielka Diana Boguszko), Irena Pukszta, Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie (nauczycielka Janina Stupienko). V kategoria wiekowa – 18 lat: 1. Faustyna Zawalska, Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (nauczycielka Mirosława Salnik); 2. Ewelina Romanowska, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie (nauczycielka Bożena Sokolińska); 3. Karolina Klimaszewska, Gimnazjum w Bujwidzach (nauczycielka Olga Krasodomska). 6 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt Poczet prezydentów „Poczet prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 19391990” – prezentacja albumu pod takim tytułem odbyła się w ubiegłym tygodniu w Domu Polskim w Wilnie. Dokonali jej przedstawiciele Oddziału IPN w Białymstoku. Przedstawiciele Oddziału IPN w Białymstoku są dość częstymi i oczekiwanymi gośćmi w Domu Polskim w Wilnie. Każda ich wizyta przynosi na Litwę nową informację o prowadzonej przez Oddział pracy, jest kolejnym krokiem wypełniania białych plam w najnowszej historii. W ubiegłym tygodniu przedstawiciele Oddziału IPN w Białymstoku Ewa Rogalińska i Waldemar Wilczewski na czele z jego dyrektor Barbarą Bojaryn-Kazberuk przybyli do Wilna, by dokonać prezentacji albumu „Poczet prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939-1990”. Witając zebranych pani dyrektor powiedziała: „Było to dla nas bardzo istotne, aby przyjechać tu i zaprezentować nasz album. Chcieliśmy przedstawić Państwu ludzi, którzy trzymali majestat Rzeczypospolitej Polskiej. Ludzi, którzy reprezentowali legalne władze RP od 1939 do 1990 roku. Ludzi, którzy stali na straży polskiej tradycji”. Jak wiemy, nie tylko tu, na Wileńszczyźnie, ale też wielu ludzi w pojałtańskiej Polsce nie wiedziało o tym, że w Londynie nadal działał polski rząd, a jeżeli i wiedzieli o tym, to nie zawsze mieli możność śledzić jego pracę, poznać osoby, które reprezentowały Polskę, jej przedstawicieli, którzy nigdy się nie pogodzili z układem, jaki zaistniał po zakończeniu II wojny światowej. Właśnie dlatego prezentowany album spełnia niezwykle ważną misję w wypełnianiu luk naszej znajomości najnowszej historii. Prezentację albumu w Wilnie objął patronatem Jego Ekscelencja Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Litewskiej Jarosław Czubiński. Zwracając się do obecnych na sali przedstawicieli organizacji polskich na Litwie, ludzi, których ciekawią ojczyste dzieje, ambasador podziękował Oddziałowi IPN w Białymstoku za kultywowanie współpracy z Wileńszczyzną i zaznaczył iż: „Wydanie odpowiada na ważne pytanie, kim byli ludzie, którzy tworzyli, podtrzymywali nadzieję, w jakich warunkach wypełniali tę misję. Biorąc udział w dzisiejszej prezentacji jestem szczęśliwy podwójnie. Osobiście jako Polak, który doświadczył życia w obu rzeczy- wistościach Polski zniewolonej i Polski wolnej. I jako urzędnik państwowy, przedstawiciel Polski poza granicami. Jest to niezwykła pozycja książkowa, która odpowiada na ważne pytania, kim byli ludzie, którzy od zakończenia II wojny światowej aż do 1990 roku tworzyli władzę będącą dla wielu symbolem niepodległej i wolnej Polski”. Album został wydany przez Oddział IPN w Białymstoku pod redakcją naukową profesora Rafała Habielskiego. Słowo wstępne do tego reprezentacyjnego wydania napisał obecny prezydent Polski Andrzej Duda. M. in. czytamy w nim: „ (…)Postacie emigracyjnych Prezydentów tworzą także piękną galerię portretów wielkich polskich patriotów. Pierwsi czterej: Władysław Raczkiewicz, August Zaleski, Stanisław Ostrowski i Edward Raczyński, urodzeni jeszcze w XIX wieku, należeli do pokolenia, które wywalczyło niepodległość i zbudowało nowoczesne państwo polskie. A dwaj ostatni, Kazimierz Sabbat i Ryszard Kaczorowski, uformowani już w II Rzeczypospolitej, przenieśli jej etos i ducha do czasów nam współczesnych. Choć dzieliły ich niekiedy znaczne różnice, każdy może być wzorem pracy dla państwa i narodu, którym wszyscy poświęcali swoje siły i talenty. Akt przekazania insygniów władzy przed 25 laty na Zamku Królewskim w Warszawie pozwolił na nowo scalić dzieje polskiego uchodźstwa i kraju. Od tamtej pory datuje się niekwestionowana jedność władz państwa i narodu polskiego”. (…) Przedmową wydanie opatrzył Łukasz Kamiński – prezes Instytutu Pamięci Narodowej. Artykuł profesora Rafała Habielskiego „O legalizmie i życiu politycznym poza krajem” poprzedza prezentację sylwetek sześciu prezydentów: Władysława Raczkiewicza (1939-1947); Augusta Zaleskiego (1947-1972); Stanisława Ostrowskiego (19721979); Edwarda Raczyńskiego (1979-1986); Kazimierza Sabbata (1986-1989); Ryszarda Kaczorowskiego (1989-1990), sprawujących ten urząd od początku II wojny światowej aż do roku 1990, kiedy ostatni z nich – Ryszard Kaczorowski – po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy na prezydenta RP, przekazał mu swe uprawnienia. Wydanie zamyka artykuł autorstwa Tadeusza Wolsza „Czy warto było trwać?”. Jak zaznaczył dr Waldemar Wilczewski, odpowiedź raczej jest jednoznaczna: misja, jaką sprawowali prezydenci i rząd na uchodźstwie, jest trudna do przecenienia. W wydaniu znajdziemy też wykaz nazwisk premierów rządu RP na uchodźstwie, skład tzw. „Rady trzech”, przewodniczących egzekutywy Zjednoczenia Narodowego. Album zawiera teksty w dwóch językach: polskim i angielskim. O znaczeniu zaprezentowanych w wydaniu sylwetek m. in. mówił podczas spotkania dr Waldemar Wilczewski z białostockiego IPNu: „Ci ludzie reprezentowali nas wszystkich, reprezentowali Polaków w najtrudniejszych czasach. Bez różnicy, gdzie ci Polacy mieszkali, czy po tej lub tamtej stronie granicy, czy gdzieś rozproszeni po świecie. Reprezentowali wszystkich Polaków, a my często nie wiedzieliśmy o ich istnieniu. Myślę, że ten poczet prezydentów jest formą hołdu pamięci, który powinniśmy złożyć tym osobom”. Przybyli na prezentację albumu mieli też okazję wysłuchania wielce interesującego wykładu dr. Piotra Kardeli na temat: „Polskie uchodźstwo niepodległościowe na Zachodzie po II wojnie światowej”. Dr Kardela przytoczył w nim wiele ciekawych faktów, a nawet wręcz sensacyjnych epizodów z działalności zarówno najwyższych struktur władzy emigracyjnej, jak i poszczególnych organizacji i struktur jednoczących rodaków rozproszonych po świecie. Filologia polska na Litewskim Uniwersytecie Edukologicznym zaprasza wszystkich absolwentów na obchody 55-lecia Polonistyki w murach tej uczelni Uroczysta akademia i popołudnie wspomnień odbędzie się w auli Litewskiego Uniwersytetu Edukologicznego (Wilno, ul. Studentų 39) 15 czerwca 2016 r. Początek o godz. 14.00 Janina Lisiewicz „Bieg Bałtycki” wystartuje 24 czerwca w Połądze Miło nam poinformować, że w związku z zakończeniem Prezydencji Polski w Radzie Państw Morza Bałtyckiego, Ambasada RP w Wilnie organizuje „Bieg Bałtycki”, który odbędzie się 24 czerwca br. o godz. 12.00 w mieście Połąga i symbolicznie wieść będzie wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego, będącego elementem jednoczącym państwa tejże organizacji, a kończyć się – na plaży. Do udziału w imprezie zaprosiliśmy przedstawicieli MSZ RL oraz przedstawicieli ambasad państw należących do RPMB. Wydarzenie otworzy ambasador RP na Litwie Jarosław Czubiński. W celu przyciągnięcia jak największej liczby uczestników przewidzieliśmy kilka dystansów: 5, 10 km oraz bieg dla najmłodszych z misiem Kubuś na 1000 m. Pierwszych 1000 osób zarejestrowanych internetowo na bieg na 5 i 10 km oraz 200 dzieci zarejestrowanych na bieg na 1000 m otrzyma od nas pamiątkowe koszulki biegowe. Wszyscy uczestnicy biegu, którzy w regulaminowym czasie ukończą bieg otrzymają pamiątkowe medale. Głównym sponsorem naszego biegu jest firma Orlen Lietuva. Sponsorem biegu dla dzieci jest firma „Tymbark”. 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt 7 Uprzejmie zapraszamy na Dni Kultury Polskiej na Żmudzi – XIV Festyn Kultury Polskiej „Znad Issy” w Jaswojniach (małej stolicy kultury Litwy - 2016) i Kiejdanach oraz III Festiwal Kultury Polskiej w Poniewieżu 4 czerwca XIV Festyn Kultury Polskiej „Znad Issy” w Jaswojniach i Kiejdanach 8.30 – występy orkiestr dętych z mażoretkami i kapel przed kościołem w Jaswojniach (Josvainiai); 9.00 – Msza św. w kościele; 10.00 – korowód zespołów do Centrum Kultury; 10.15 – występy zespołów na placu przed Centrum Kultury w Jaswojniach; 11.00 – koncert XIV Festynu Kultury Polskiej „Znad Issy” w Centrum Kultury w Jaswojniach; 15.00 – występy orkiestr dętych z mażoretkami i kapel przed gmachem samorządu Kiejdan (Kėdainiai, Basanavičiaus 36); 16.00 – korowód przez starówkę Kiejdan na Stary Rynek do Centrum Wielokulturowego; 16.30 – występy orkiestr dętych z mażoretkami przed Kiejdańskim Centrum Wielokulturowym (Senoji rinka 12); 17.00 – spotkanie literackie i występy kapel w Kiejdańskim Centrum Wielokulturowym; 19.00 – wieczór integracyjny w kiejdańskiej restauracji „Aušrūta” (Mickevičiaus 24). 5 czerwca III Festiwal Kultury Polskiej w Poniewieżu 9.15 – Msza św. w Katedrze pw. Chrystusa Króla (Panevėžys, Katedros aikštė 8); 10.15 – korowód od Katedry na Plac Wolności; 11.00 – koncert III Festiwalu Kultury Polskiej na Placu Teatralnym (Laisvės aikštė 28). Uczestnicy: ZPiT: „Kurpianka” (Kadzidło), „Taka paka” (Rzeszów); ZT: (Soleczniki), „Liepsna”, „Grandinėlė” i „Selevy” (Poniewież), grupa Centrum Rehabilitacji Głuchych i Słabosłyszących „Virpesys” (Poniewież); orkiestry dęte: (Kadzidło, Soleczniki); Kapela „Jany” (Niebylec); chóry: „Wrzos” (Kętrzyn), „Concordia” (Dobre Miasto), „Preludium” (Szczytno); zespoły: „Uzuljeni” (Rzeżyca, Łotwa), „Pogranicze” (Szypliszki), „Kotwica” (Kowno), UTW (Niemenczyn), ,,Issa” (Kiejdany); Trio Galicyjskie (Niebylec). Inf.: [email protected] +370 68 77 66 89 BEZPŁATNE OGŁOSZENIA Redakcja „Naszej Gazety” informuje, że wszyscy członkowie Związku Polaków na Litwie osobiście, a także koła i oddziały Związku mogą nieodpłatnie na łamach gazety zamieszczać pozdrowienia, ogłoszenia, kondolencje, bądź inne informacje. Życzenia czy wyrazy współczucia członkom Związku bez opłaty mogą też dedykować inne urzędy, organizacje bądź osoby prywatne. Nadsyłać je należy na adres e-mailowy: [email protected] lub faks 233 10 56. WYMIANA LEGITYMACJI Biuro Związku Polaków na Litwie informuje, że zarówno poszczególne oddziały i koła, jak też każdy z członków ZPL osobiście, zgłaszając się do Biura Zarządu Związku (Dom Kultury Polskiej w Wilnie, pokój nr 308 we środy i czwartki od godz. 11.00 do 16.00), o ile ma opłacone składki, może otrzymać nową legitymację członkowską. Zapraszamy. PRENUMERATA Pragniemy zawiadomić naszych Czytelników i Sympatyków, że możecie Państwo zaprenumerować „Naszą Gazetę” w każdym urzędzie pocztowym na terenie całej Litwy. Prenumerata na lipiec i dalsze miesiące 2016 roku będzie trwała do 22 czerwca. Chcemy zaznaczyć, że nadal gazeta jest bezpłatna, zaś koszta miesięcznej prenumeraty 1,33 EUR obejmują opłatę pobieraną przez pocztę za dostarczanie gazety dla prenumeratorów. Indeks wydania: 0130. Liczymy na to, że zechcecie Państwo „Naszą Gazetę” – tygodnik Związku Polaków na Litwie – mieć w swoich domach. 8 26 maja - 1 czerwca 2016 r., nr 21(1214) www.zpl.lt Z okazji 25-lecia święceń kapłańskich Czcigodnemu Księdzu Dziekanowi Jonasowi Varaneckasowi Może wtedy, gdy wszedłeś w ciszę kościoła z rozpędzonej na oślep ulicy, może wtedy, gdy pola śpiewały kłosami zbudzone wschodem słońca... Może wtedy, gdy w oczy dziecka spojrzałeś, w których niebo się jasne odbija, może wtedy, w wieczór majowy ludzie śpiewali Ave Maria... Może wtedy, jak wiatru powiew, serce Twe szept Pana serdeczny słyszało: Pójdź za mną! Pójdź za mną – żniwo bieleje, a robotników wciąż jeszcze mało... Czcigodny Księże! Przed dwudziestu pięciu laty Chrystus Kapłan skierował do Ciebie słowa powołania – pójdź za mną. Sam Bóg wybrał Cię i uzdolnił Twoje usta, aby codziennie głosiły ludziom orędzie miłości, sam Bóg uczynił Twoje uszy zdolne do słuchania drugiego człowieka, to Bóg otworzył Twoje serce, aby kochało mimo wszystko, to On namaścił Twoje ręce, aby stały się źródłem łask i sakramentów. Pochylając się wraz z Tobą nad cudowną tajemnicą kapłaństwa, pragniemy złożyć życzenia opieki Bożej, miłości i łask Matki Bożej Trockiej na dalsze lata kapłańskiej drogi. Życzenia składają parafianie kościoła pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Trokach Adres do korespondencji: ul. Naugarduko 76, 03202 Wilno Związek Polaków na Litwie tel./fax.: +370 5 233 10 56 E-mail: [email protected] Redaktor: Janina Lisiewicz Korekta: Krystyna Ruczyńska Opracowanie komputerowe: Paweł Stefanowicz Tygodnik Związku Polaków na Litwie – egzemplarz bezpłatny. Z okazji Pięknego Jubileuszu 80. Urodzin Marii WAŁUTO wiązankę serdecznych życzeń: zdrowia, miłości i troski bliskich, tylko pogodnych dni oraz wielu łask Bożych składa Jezioroski Oddział Rejonowy ZPL Szanowny Pan Artur Ludkowski, dyrektor Domu Kultury Polskiej w Wilnie Prosimy przyjąć serdeczne gratulacje w związku z uhonorowaniem Pana złotą odznaką honorową „Za zasługi" Departamentu Mniejszości Narodowych przy Rządzie RL z okazji Dnia Wspólnot Narodowych. Życzymy, aby dalsza praca była dla Pana źródłem satysfakcji, a trud i wysiłek w nią włożony zaowocował sukcesem na rzecz polskiej wspólnoty narodowej. W imieniu słuchaczy Akademii Trzeciego Wieku w Wilnie Jerzy Grygorowicz Prezes Zarządu „Projekt współfinansowany w ramach sprawowania opieki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą”
