przedmiotowy system oceniania w edukacji wczesnoszkolnej
Transkrypt
przedmiotowy system oceniania w edukacji wczesnoszkolnej
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ OPRACOWAŁA: Jolanta Miąso Renata Nurzyńska Bernadeta Skiba Rozdział I - Postanowienia ogólne. 1. Mówiąc o ocenianiu w klasach I-III mamy na myśli proces gromadzenia informacji o uczniach. Stała obserwacja uczniów przez nauczyciela i rozpoznawanie poziomu opanowania przez nich wiadomości i umiejętności, a także ich postaw społecznoemocjonalnych w stosunku do wymagań edukacyjnych i gromadzenie informacji stanowi integralną część procesu nauczania, uczenia i wychowania. 2. Mówiąc edukacja wczesnoszkolna mamy na myśli również kształcenie zintegrowane (nazwa edukacja wczesnoszkolna, zgodnie z podstawą programową, dotyczy klas rozpoczynających naukę w szkole od 1 września 2009 roku). Rozdział II - Cele edukacyjne. 1. Wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. 2. Przygotowanie do życia w zgodzie z samym sobą, ludźmi i przyrodą. 3. Dbałość o to, aby dziecko rozróżniało dobro od zła, było świadome przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz rozumiało konieczność dbania oprzyrodę. 4. Kształtowanie systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Wykaz celów dla klas I- III Klasa I: wprowadzenie i utrwalenie liter, początkowa nauka czytania i pisania rozwijanie zainteresowania czytaniem i książkami liczenie w zakresie 10 orientacja w najbliższym otoczeniu przyrodniczo-społecznym z wykorzystaniem doświadczenia i obserwacji zdobywanie umiejętności posługiwania się językiem obcym rozbudzanie zainteresowań kulturą i sztuką rozwijanie poczucia estetyki, umuzykalnianie, edukacja motoryczno – zdrowotna opanowanie umiejętności posługiwania się komputerem w zakresie podstawowym wdrażanie do funkcjonowania w zespole uczniowskim Klasa II: doskonalenie techniki czytania i pisania kształtowanie umiejętności wypowiadania się na określony temat rozwijanie zainteresowań czytelniczych rozszerzenie zakresu liczbowego, liczenie z wykorzystaniem czterech podstawowych działań matematycznych, rozwiązywanie prostych zadań tekstowych poszerzanie wiedzy przyrodniczo- społecznej z elementami kulturowymi doskonalenie umiejętności posługiwania się językiem obcym 2 rozwijanie wrażliwości na sztukę poprzez kontakt z literaturą, muzyką, malarstwem, rzeźbą, architekturą rozwijanie sprawności motorycznej i edukacja zdrowotna pogłębianie umiejętności posługiwania się wybranymi programami komputerowymi motywowanie do pracy w zespole Klasa III: czytanie ze zrozumieniem, stosowanie różnorodnych form wypowiedzi ustnych i pisemnych znajomość zasad gramatycznych, orograficznych i kaligraficznych oraz umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji pogłębianie zainteresowań czytelniczych doskonalenie liczenia w zakresie 100, analiza treści zadań złożonych, wdrażanie do logicznego myślenia pogłębianie znajomości środowiska społeczno – przyrodniczego wybranych regionów Polski, Europy i świata doskonalenie umiejętności posługiwania się językiem obcym pogłębianie zainteresowań muzycznych, plastycznych, artystycznych dzieci oraz wdrażanie do aktywnego uczestniczenia w kulturze edukacja motoryczna, kształtowanie zdrowego, aktywnego stylu życia doskonalenie umiejętności pracy z oprogramowaniem komputerowym i korzystania z Internetu przygotowanie do samodzielnej pracy i nauki Rozdział III - Rola, rodzaj i funkcje oceny. Rola oceniania: informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie; udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu; dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce , zachowaniu oraz specjalnych uzdolnienia ucznia; umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej. Rodzaje ocen: wstępna ocena rozwoju ucznia i jego możliwości - w klasie I, stanowi podstawę do zapewnienia każdemu uczniowi maksymalnego rozwoju, ocena bieżąca – informująca ucznia o jego postępach i zachowaniu, wyraźnie wskazująca osiągnięcia i to, co należy usprawnić, ocena podsumowująca: śródroczna i końcoworoczna – wyrażona na piśmie, stanowi syntetyczną informację o osiągnięciach ucznia, końcowa ocena rozwoju ucznia i jego możliwości – diagnozy końcowej – w klasie III Funkcje oceny: Informacyjna – co dziecku udało się poznać, zrozumieć, opanować, jakie umiejętności zdobyło, jaki był wkład pracy; Korekcyjna – co trzeba zmienić w pracy z dzieckiem, aby uzyskać lepsze efekty; Motywująca – zachęca do podejmowania dalszego wysiłku, wskazuje na możliwość osiągnięcia sukcesu, oraz daje dziecku wiarę we własne siły. W procesie oceniania uwzględniane są następujące obszary: 3 Indywidualne predyspozycje i możliwości dziecka w opanowaniu materiału edukacyjnego Stopień zaangażowania ucznia i wkład pracy w procesie zdobywania wiadomości i umiejętności, Umiejętność rozwiązywania problemów. Postępy dziecka w rozwoju społeczno – emocjonalnym Rozdział IV Sposoby sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów. 1. Metody sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów ustne sprawdzanie wiadomości i umiejętności uczniów prace pisemne np. (dłuższe wypowiedzi ciągłe) kartkówki – trwają nie dłużej niż 15 minut i nie muszą być zapowiadane. Nauczyciel musi sprawdzić je w ciągu trzech dni sprawdziany – trwają od 30 – 45 minut i muszą być zapowiadane z trzydniowym wyprzedzeniem – nauczyciel musi sprawdzić je w ciągu tygodnia; w tygodniu mogą być tylko dwie takie prace testy trwają 2/3 godziny lekcyjnej i mogą być przeprowadzane w częściach w ciągu 2 dni; muszą być zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem – nauczyciel musi sprawdzić je w ciągu 2 tygodni obserwacja uczenia się (praca w grupie) posługiwanie się książką (głównie w przedmiotach humanistycznych) aktywność zadania domowe prace samodzielne np. albumy, makiety, plansze informacyjne wykonywanie ćwiczeń praktycznych (przede wszystkim w przedmiotach artystycznych oraz wychowaniu fizycznym). 2. Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów. Formy, jakie stosuje się w edukacji uczniów klas I - III do sprawdzania wiadomości i umiejętności pracy uczniów to: ciche czytanie głośne czytanie przepisywanie pisanie ze słuchu pisanie z pamięci wypowiedzi ustne wypowiedzi pisemne recytacja prowadzenie zeszytu i ćwiczeń samodzielne zdobywanie wiadomości, lektura dostrzeganie zjawisk przyrodniczych liczenie pamięciowe wykonywanie i zapisywanie działań matematycznych układanie zadań przeprowadzanie pomiarów stosowanie technik plastycznych i technicznych dokładność i estetyka wykonania prac 4 wiedza o sztuce śpiewanie czytanie i zapisywanie nut rozpoznawanie utworów muzycznych wykonywanie ćwiczeń gimnastycznych sprawność fizyczna aktywność na lekcji praca w zespole 3. Organizacja procesu sprawdzania a) W klasach I-III ocena klasyfikacyjna śródroczna i końcoworoczna jest oceną opisową. Śródroczna ocena przygotowywana jest w postaci tabelarycznej lub opisowej. Natomiast osiągnięcia wychowawcze określone są na poziomach: zawsze, często, najczęściej nie. Ocena końcoworoczna jest oceną opisową i ujmuje: osiągnięcia wychowawcze: wywiązywanie się z obowiązku ucznia przestrzeganie regulaminów klasowych i szkolnych umiejętność współdziałania w zespole lub grupie z zachowaniem odpowiednich norm kulturalne zachowanie się poza szkołą okazywanie szacunku innym osobom dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne umiejętność wypowiadania się technikę czytania i pisania podstawy ortografii i gramatyki liczenie w zależności od poziomu nauczania rozwiązywanie zadań tekstowych ogólną wiedza o otaczającym świecie zaangażowanie w zajęcia o charakterze artystycznym i sportowym osobiste osiągnięcia uczniów. b) W klasach I-III oceny bieżące ustala się w stopniach według następującej skali: 1 – 6 stopień 6, gdy osiągnięcia ucznia wyraźnie wykraczają poza poziom przewidzianych osiągnięć edukacyjnych; stopień 5, gdy uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności; stopień 4, gdy opanowane wiadomości i umiejętności nie są pełne, ale pozwalają na dalsze opanowywanie treści; stopień 3, gdy uczeń opanował podstawowy zakres wiadomości i umiejętności, sprawiający kłopoty w przyswajaniu trudniejszych treści; stopień 2, gdy opanowane wiadomości i umiejętności są niewielkie i utrudniają dalsze kształcenie; stopień 1, gdy wiadomości i umiejętności nie są opanowane, uczeń nie radzi z zadaniami nawet z pomocą nauczyciela. c) Dopuszcza się komentarz słowny lub pisemny typu: Ocena celująca - wyrażony cyfrą 6 Znakomicie! Brawo! Osiągasz doskonałe wyniki. Posiadasz uzdolnienia i rozwijasz je. Należą Ci się gratulacje! Ocena bardzo dobra - wyrażony cyfrą 5 Bardzo dobrze pracujesz. Robisz w szybkim tempie duże postępy. Tak trzymaj! 5 Ocena dobra - wyrażony cyfrą 4 Dobrze pracujesz jednak stać cię, by było lepiej. Włóż więcej wysiłku w podejmowane prace, co umożliwi ci osiągać lepsze wyniki Ocena dostateczna - wyrażony cyfrą 3 Pracujesz, ale osiągasz słabe wyniki. Aby to zmienić na lepsze konieczna jest pomoc nauczyciela i rodziców, oraz systematyczna praca, wymagająca dużo wysiłku z twojej strony. Ocena dopuszczająca - wyrażony cyfrą 2 Zbyt mało pracujesz i osiągasz bardzo słabe wyniki. Włóż dużo wysiłku, bądź aktywniejszy, skorzystaj z pomocy nauczyciela i rodziców. Ocena niedostateczna - wyrażony cyfrą 1 Osiągasz niezadowalające rezultaty. Spotkało cię niepowodzenie. Pokonasz to, ale czeka cię bardzo dużo systematycznej pracy wspólnie z nauczycielem i rodzicami. d) Dopuszcza się w klasie I ocenę wyrażoną w obrazkach: słoneczka, buźki e) Dopuszcza się oceny bieżące ze znakiem plus (+) lub minus (-). f) Dopuszcza się także stosowanie w dziennikach lekcyjnych następujących znaków: „-” – brak zadania, brak pomocy, zeszytu; 0 – nieobecność dziecka podczas zajęć ocenianych z np. edukacji plastycznej, technicznej, „+”– otrzymuje za aktywność, przyniesienie dodatkowych pomocy itp. g) Inne oznaczenia przyjęte przez nauczyciela powinny być przekazane uczniom i ich rodzicom np. za trzy plusy można otrzymać ocenę bardzo dobrą (stosowane w zapiskach własnych nauczyciela). h) W klasach I, II i III przeprowadzane będą testy zintegrowane na standardowych arkuszach przygotowanych przez wydawnictwa lub nauczyciela po opracowaniu treści zawartych w testach. Ocena sprawdzianu – punktowa i procentowa ustalona zgodnie z kartoteką testu po każdej części zrealizowanej w danej klasie. Punkty otrzymane za sprawdziany, testy, kartkówki w przeliczeniu na procenty i oceny: 100% - 91% - bardzo dobry; 90% - 76% - dobry; 75% - 51% - dostateczny; 50% - 34% - dopuszczający; 33% - 0% - niedostateczny. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który wykonał prawidłowo wszystkie polecenia obowiązkowe i nadprogramowe. i) Pod koniec pierwszego etapu edukacji dopuszcza się możliwość przeprowadzenia zewnętrznego testu kompetencji dla klas III. j) Wyniki testu w formie pisemnej zostają przekazane rodzicom, a kopie pozostają w dokumentacji szkolnej. 6 k) Wyniki zewnętrznego testu kompetencji kl. III zostają przekazane wychowawcom klas IV i stanowią diagnozę wstępną uczniów w klasie czwartej. l) W trakcie roku szkolnego przewiduje się następujące formy sprawdzania, ich liczbę i planowany termin: Lp. Forma sprawdzania 1 Zintegrowany test obejmujący treści z edukacji polonistycznej, matematycznej i środowiskowej 2 Pisanie z pamięci i ze słuchu klasy 3 Czytanie 4 Mówienie 5 Pisanie (graficzna strona pisma) 6 Prace domowe 7 Aktywność na zajęciach 8 Prace plastyczne 9 Wiadomości z zakresu wiedzy o środowisku 10 Śpiewanie piosenek, gra na instrumentach, wiadomości z zakresu edukacji muzycznej 11 Dodawanie i odejmowanie 12 Mnożenie i dzielenie 13 Zadania z treścią 14 Inne umiejętności z e. matematycznej 15 Prowadzenie zeszytu 16 Ćwiczenia gimnastyczne i przygotowanie do zajęć 17 Prace techniczne ł) Pisanie z pamięci i ze słuchu oceniane są następująco (błędy I stopnia): Celujący (6): słownictwo wykraczające poza program Bardzo dobry(5): 0 błędów Bardzo dobry minus (5-): 1 błąd Dobry plus (4+): 2 błędy Dobry (4): 3 błędy Dobry minus (4-): 4 błędy Dostateczny plus (3+): 5 błędów Dostateczny(3): 6 błędów Dostateczny minus (3-): 7 błędów Dopuszczający (2): 8 błędów Niedostateczny(1): 9 i więcej błędów Popełnienie przez dziecko 3 błędów drugorzędnych traktowane jest jako błąd ortograficzny I stopnia. m) Prace sprawdzające będą oceniane wg obowiązującej skali ocen, wynik wpisany do dziennika w wydzielonym miejscu, wyniki omówione z uczniami, gromadzone w teczce ucznia i udostępniane rodzicom na zebraniu. n) Wszystkie rodzaje ocen (wstępna, bieżąca i podsumowująca) otrzymywane przez ucznia odnotowywane są przez nauczyciela w dzienniku lekcyjnym w odpowiedniej edukacji z zachowaniem słownego opisu (podział na umiejętności i wiadomości). 7 o) Nauczyciel obserwuje ucznia, jego rozwój, gromadzi prace uczniów i na tej podstawie dokonuje oceny opisowej na koniec semestru I i II. p) Zadania dodatkowe nie są obowiązkowe, wykonują je dzieci chętne. Za wykonanie prac dodatkowych uczeń otrzymuje tylko ocenę pozytywną. Za brak lub źle wykonaną pracę dodatkową nie wystawia się oceny negatywnej. r) Przy formułowaniu oceny z edukacji muzycznej, plastycznej, technicznej czy wychowania fizycznego nauczyciel ocenia zaangażowanie i wysiłek ze strony ucznia oraz jego możliwości w tym zakresie. s) Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do zajęć dwa razy w ciągu semestru oraz odrębnie po nieobecności z powodu choroby. Fakt nieprzygotowania uczeń zgłasza na początku zajęć, w przeciwnym razie nie będzie on usprawiedliwiony. t) W przypadku niezrozumienia określonego zagadnienia, partii materiału, uczeń powinien zgłosić to nauczycielowi. Rozdział V- Sposoby informowania uczniów i ich rodziców o indywidualnych osiągnięciach. 1. Wymagania edukacyjne i przedmiotowy system oceniania przedstawiane są uczniom na jednych z pierwszych zajęć w danym roku szkolnym, a fakt ten jest odnotowany w dzienniku zajęć lekcyjnych. 2. Wymagania edukacyjne i przedmiotowy system oceniania przedstawiane są rodzicom na pierwszym zebraniu w danym roku szkolnym, a fakt ten jest odnotowany w dzienniku zajęć lekcyjnych. Informacja na temat wymagań edukacyjnych obejmuje zakres wiadomości i umiejętności z poszczególnych edukacji nauczania, uwzględnia poziom wymagań na poszczególne oceny szkolne. 3. Ocenianie ucznia w nauczaniu zintegrowanym jest jawne i odbywa się na bieżąco w klasie, podczas wielokierunkowej działalności ucznia. Nauczyciel sprawdza wykonywane prace, chwali za wysiłek, za chęci, za pracę. Nagradza uśmiechem, pochwałą, gestem oraz wskazuje, co uczeń powinien zmienić, poprawić czy wyeksponować. Podkreśla, więc osiągnięcia ucznia, ale nie porównuje go z innymi uczniami. 4. Nauczyciel stosuje wszystkie dostępne sposoby oceniania wspomagającego, tj.: obserwuje ucznia i jego pracę, rozmawia z nim i motywuje do dalszych wysiłków. Uczeń powinien mieć pewność, że w toku uczenia się ma prawo do popełniania błędów, do rzetelnej informacji, z której jasno wynika, co zrobił dobrze, co źle, a co musi zmienić, aby było lepiej. 8 Taka informacja wywołuje motywację do dalszego wysiłku w celu dokonywania korekty poprzez kolejne działania. 5. Sprawdzone i ocenione prace kontrolne uczeń i rodzice otrzymują do wglądu, zawsze, gdy zajdzie taka potrzeba. 6. Informacje o postępach ucznia w nauce i pracy rodzice uzyskują podczas kontaktów indywidualnych z nauczycielem, podczas zebrań z rodzicami organizowanymi zgodnie z kalendarzem szkolnym. 7. Podczas zebrań z rodzicami organizowanymi w ciągu semestru nauczyciel przekazuje informacje o postępach dziecka na specjalnie przygotowanych kartkach, w postaci ocen cyfrowych z poszczególnych edukacji z podziałem na umiejętności. 8. W przypadku trudności w nauce, częstego nieprzygotowania do zajęć – rodzice informowani będą podczas organizowania indywidualnych spotkań z nauczycielem. 9. W przypadkach utrudnionych kontaktów z rodzicem informacje zostaną przekazane telefonicznie. 10. W przypadkach niemożliwego kontaktu telefonicznego – wysłanie listu – zaproszenie do szkoły na indywidualną rozmowę lub ostatecznością będzie wizyta w domu dziecka nauczyciela – wychowawcy. 11. Prace ucznia udostępniane są rodzicom na ich prośbę. 12. Ocenę śródroczną otrzymuje rodzic po zakończeniu semestru na specjalnie przygotowanym arkuszu, odrębnym dla poszczególnych poziomów nauczania (kl. I, II, III). 13. Ocenę roczną otrzymuje rodzic w dniu zakończenia roku szkolnego na świadectwie szkolnym. 14. Po zakończeniu pierwszego etapu edukacyjnego uczeń może zostać nagrodzony: listem gratulacyjnym dyplomem nagrodą książkową Rozdział VI - Warunki poprawiania oceny z przedmiotów obowiązkowych i dodatkowych. 1. W razie nieobecności na sprawdzianie/teście uczeń ma obowiązek napisania go w innym ustalonym przez nauczyciela terminie. 9 2. W razie nieobecności, uczeń ma obowiązek nadrobić zaległości z poszczególnych edukacji w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 3. Nie dopuszcza się w klasach I-III zmiany oceny klasyfikacyjnej. 10 KLASA PIERWSZA EDUKACJA POLONISTYCZNA 5 ■ tworzy spójną, kilkuzdaniową wypowiedź; używając bogatego słownictwa, dostrzega i tworzy związki przyczynowo – skutkowe; ■ poprawnie pisze i łączy litery; bezbłędnie pisze pamięci i przepisuje, samodzielnie układa i pisze zdania; ■ czyta płynnie ze zrozumieniem; 4 ■ wypowiada się w formie logicznych zdań, dostrzega związki przyczynowo-skutkowe, ■ poprawnie odtwarza kształt liter; popełnia nieliczne błędy w przepisywaniu i pisaniu z pamięci; potrafi układać i zapisywać zdania; ■ czyta poprawnie ze zrozumieniem; 3 ■ wypowiada się w formie odpowiedzi na pytania. ■ odtwarza poprawnie kształty większości liter, popełnia błędy w przepisywaniu i pisaniu z pamięci; podpisuje obrazki; ■ czyta poprawnie przygotowane, krótkie teksty; zwykle ze zrozumieniem; 2 ■ konstruuje wypowiedzi z pomocą nauczyciela; ■ ma trudności z odtwarzaniem prawidłowych kształtów liter, przepisuje poprawnie tylko z pomocą nauczyciela; ■ czyta poprawnie wyrazy i krótkie zdania, nie zawsze rozumie czytany tekst; 1 ■ wypowiada się jednym wyrazem, nie buduje zdań; ■ źle odtwarza kształty liter, pisze nieczytelnie; ■ nie potrafi czytać, głoskuje wyrazy, lecz nie składa ich w całość; EDUKACJA MATEMATYCZNA 5 ■ biegle dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 10, sprawnie w zakresie 20; ■ układa i rozwiązuje zadania z treścią o różnym stopniu trudności; ■ posługuje się wiadomościami w sytuacjach praktycznych; 4 ■ dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 10, zna zapis liczb do 20; ■ układa i rozwiązuje proste zadania tekstowe; ■ potrafi posługiwać się wiadomościami w sytuacjach praktycznych; 3 ■ poprawnie dodaje i odejmuje na konkretach w zakresie 10; 11 ■ potrzebuje pomocy nauczyciela przy rozwiązywaniu zadań tekstowych; ■ potrafi posługiwać się niektórymi wiadomościami w sytuacjach praktycznych; 2 ■ dodaje i odejmuje w zakresie 10 na konkretach, popełnia błędy; ■ rozwiązywanie prostych zadań tekstowych i zastosowanie wiadomości praktycznych wymaga wsparcia ze strony nauczyciela; 1 ■ nie potrafi zapisać liczb w zakresie 10; ■ nie wykonuje dodawania i odejmowania w zakresie 10 nawet na konkretach; EDUKACJA PRZYRODNICZA 5 ■ aktywnie uczestniczy w poznawaniu świata, prowadzi obserwacje i doświadczenia, ■ ma bogatą wiedzę o roślinach i zwierzętach, ■ rozumie wzajemne zależności między człowiekiem a środowiskiem; 4 ■ interesuje się środowiskiem przyrodniczym, prowadzi obserwacje; ■ ma wiadomości na temat roślin i zwierząt, ■ zna niektóre zależności zachodzące między człowiekiem a środowiskiem; 3 ■ wie, w jaki sposób możemy poznawać przyrodę, dostrzega zmiany w niej zachodzące , ■ zna wybrane informacje na temat roślin i zwierząt, ■ wie, że są wzajemne zależności między przyrodą a człowiekiem; 2 ■ dostrzega istotne zmiany zachodzące w przyrodzie w poszczególnych porach roku; ■ ma podstawowe wiadomości o roślinach i zwierzętach; ■ rozumie potrzebę dbania o przyrodę; 1 ■ nie dostrzega zmian zachodzących w przyrodzie; ■ nie interesuje się światem roślin i zwierząt; ■ nie zawsze rozumie potrzebę dbania o przyrodę; EDUKACJA PLASTYCZNA I ZAJĘCIA TECHNICZNE 5 ■ twórczo i estetycznie wykonuje zadania plastyczno – techniczne; ■ samodzielnie czyta instrukcję i pracuje zgodnie z nią, ■ przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy, 4 ■ stosuje różne techniki i środki ekspresji w pracach plastyczno – technicznych; ■ potrafi pracować zgodnie z instrukcją; ■ zwykle przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy, 3 ■ w pracach plastyczno – technicznych stosuje ulubione techniki; ■ wymaga objaśnienia instrukcji, ■ zna zasady bezpieczeństwa pracy i stara się je stosować w praktyce; 12 2 ■ prace plastyczno-techniczne wykonuje schematycznie, ■ wykonuje proste prace plastyczno – techniczne pod kierunkiem nauczyciela; ■ zna zasady bezpieczeństwa pracy; 1 ■ nie wykonuje prac plastyczno-technicznych nawet z pomocą nauczyciela; EDUKACJA MUZYCZNA 5 ■ chętnie śpiewa, gra na instrumentach perkusyjnych, aktywnie uczestniczy w zabawach przy muzyce; 4 ■ śpiewa piosenki, odtwarza rytmy na instrumentach perkusyjnych, uczestniczy w zabawach muzyczno – ruchowych; 3 ■ śpiewa piosenki, pod kierunkiem nauczyciela odtwarza proste układy rytmiczne, bawi się przy muzyce; 2 ■ śpiewa kilka poznanych piosenek, potrafi poruszać się rytmicznie, wymaga zachęty do zabaw przy muzyce; 1 ■ nie śpiewa piosenek, mimo zachęty nie uczestniczy w zabawach przy muzyce; WYCHOWANIE I FIZYCZNE I EDUKACJA ZDROWOTNA 5 ■ jest bardzo sprawny fizycznie, chętnie i aktywnie uczestniczy w zabawach i ćwiczeniach, ■ rozumie wpływ ruchu, higieny i odżywiania na zdrowie człowieka; 4 ■ jest sprawny fizycznie, wykazuje inicjatywę w wykonywaniu zadań ruchowych, ■ wie, jaki wpływ ma ruch, higiena i odżywianie na zdrowie człowieka; 3 ■ sprawnie wykonuje proste ćwiczenia fizyczne; ■ wie, co ma wpływ na zdrowie człowieka; 2 ■ uczestniczy w zabawach i grach ruchowych, szybko się zniechęca; ■ wie, że należy dbać o zdrowie; 1 ■ nie uczestniczy w zabawach i grach ruchowych mimo sprawności i swoich możliwości; 13 EDUKACJA SPOŁECZNA Z ELEMENTAMI ETYKI – ZACHOWANIE 5 ■ zawsze odpowiedzialnie wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ nie zraża się trudnościami, wytrwale dąży do celu; ■ zgodnie współpracuje w zespole i bawi się w grupie, aktywnie i twórczo uczestniczy w życiu klasy; ■ jest kulturalny, prawdomówny, troskliwy, koleżeński; ■ panuje nad emocjami; ■ dotrzymuje umów i zobowiązań; ■ zawsze przestrzega zasad bezpieczeństwa; ■ samodzielnie radzi sobie z problemami życiowymi; ■ potrafi dokonać obiektywnej samooceny i oceny innych; 4 ■ dobrze wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ zachowuje się kulturalnie; używa form grzecznościowych; ■ jest prawdomówny, koleżeński; ■ potrafi dokonać samooceny i ocenić zachowania innych; ■ potrafi współpracować w zespole i bawić się w grupie; uczestniczy w życiu klasy; ■ zazwyczaj panuje nad emocjami; ■ zwykle przestrzega zasad bezpieczeństwa; ■ radzi sobie z problemami życiowymi; ■ nie zraża się napotkanymi trudnościami; 3 ■ zwykle wywiązuje się ze swoich obowiązków, ■ zna formy grzecznościowe, ale nie zawsze je stosuje; ■ stara się kulturalnie nawiązywać kontakty z dorosłymi i rówieśnikami; ■ zwykle radzi sobie z emocjami; ■ próbuje dokonać samooceny i ocenić zachowania innych; ■ stara się zgodnie współpracować w zespole i bawić się w grupie ; ■ stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa; ■ nie zawsze doprowadza prace do końca, często wymaga dodatkowej motywacji; 2 ■ nie zawsze wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ zna formy grzecznościowe, ale rzadko je stosuje; ■ zna obowiązujące zasady, ale ma trudności z ich przestrzeganiem; ■ rozumie na czym polega koleżeństwo, ale ma trudności w utrzymywaniu prawidłowych relacji z rówieśnikami; ■ ma trudności z dokonaniem samooceny i zachowania innych; ■ nie zawsze panuje nad emocjami; ■ niektóre zachowania budzą zastrzeżenia; ■ przerywa pracę, ma trudności z doprowadzeniem zadania do końca; 14 ZAJECIA KOMPUTEROWE 5 ■ samodzielnie obsługuje komputer; ■ sprawnie obsługuje edytor grafiki i przepisuje proste teksty; ■ samodzielnie wykonuje ćwiczenia; 4 ■ zazwyczaj samodzielnie obsługuje komputer; ■ posługuje się edytorem grafiki i przepisuje proste teksty; ■ wykonuje ćwiczenia; 3 ■ obsługuje komputer pod kierunkiem nauczyciela; ■ posługuje się edytorem grafiki i tekstu, ale wymaga pomocy; ■ wykonuje ćwiczenia; 2 ■ wie, jak należy obsługiwać komputer, ale potrzebuje pomocy nauczyciela; ■ potrafi wykonać proste rysunki w programie graficznym i przepisać niektóre krótkie zdania w edytorze tekstu pod kierunkiem nauczyciela; ■ wykonuje niektóre ćwiczenia; 1 ■ nie obsługuje samodzielnie komputera; ■ nie potrafi wykonać prostych rysunków w programie graficznym, nie przepisuje zdań w edytorze tekstu; ■ nie wykonuje ćwiczeń; 15 KLASA DRUGA EDUKACJA POLONISTYCZNA 5 ■ tworzy ciekawą, spójną kilkuzdaniową wypowiedź, poprawną pod względem logicznym i gramatycznym; używa bogatego słownictwa; dostrzega i tworzy związki przyczynowoskutkowe; ■ poprawnie pisze i łączy litery; zachowuje poprawność ortograficzną przy przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu, oraz w pracach samodzielnych; samodzielnie układa i pisze zdania; redaguje opis, życzenia, list; ■ czyta płynnie, biegle, wyraziście i ze zrozumieniem; wyszukuje informacje w tekście; wciela się w role, odtwarza różne teksty z pamięci. 4 ■ wypowiada się w formie kilku logicznych zdań, poprawnych pod względem gramatycznym; dostrzega związki przyczynowo-skutkowe; systematycznie bogaci słownictwo; ■ poprawnie odtwarza kształt liter; popełnia tylko nieliczne błędy przy przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu; potrafi z niewielką pomocą układać i zapisywać zdania oraz zredagować życzenia, list, opis; ■ czyta poprawnie, płynnie i ze zrozumieniem; wyszukuje wskazane fragmenty tekstu; recytuje wiersze z pamięci. 3 ■ wypowiada się, odpowiadając na pytania krótkimi, prostymi zdaniami; wymienia zdarzenia bez powiązań przyczynowo-skutkowych; ■ poprawnie odtwarza kształt większości liter; popełnia błędy przy przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu, bezbłędnie pisze często używane wyrazy, potrafi dodać podpisy do ilustracji; włącza się w zbiorowe redagowanie form użytkowych; ■ czyta poprawnie, płynnie i zwykle ze zrozumieniem krótkie teksty po uprzednim przygotowaniu; odtwarza z pamięci teksty wierszy. 2 ■ konstruuje wypowiedzi z pomocą nauczyciela; odpowiada na pytania pojedynczymi wyrazami; związki przyczynowo-skutkowe dostrzega jedynie z pomocą nauczyciela; ■ ma trudności z odtwarzaniem prawidłowego kształtu liter i przepisuje poprawnie tylko z pomocą nauczyciela; pisze poprawnie tylko wyrazy bez trudności ortograficznych; ■ czyta poprawnie krótkie zdania, zwykle sylabami z syntezą, nie zawsze rozumie czytany tekst; odtwarza z pamięci krótkie wiersze. 1 ■ odpowiada na pytania pojedynczymi wyrazami; nie dostrzega związków przyczynowoskutkowych; ■ czyta poprawnie krótkie wyrazy, zwykle głoskując, nie rozumie czytanego tekstu; odtwarza z pamięci krótkie wiersze; 16 ■ ma trudności z odtwarzaniem prawidłowego kształtu liter, myli litery; pisze poprawnie krótkie wyrazy bez trudności ortograficznych. EDUKACJA MATEMATYCZNA 5 ■ biegle dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego; sprawnie oblicza sumy i różnice w zakresie 100, oblicza działania z okienkami, sprawnie mnoży i dzieli w zakresie 30; ■ samodzielnie analizuje, rozwiązuje, przekształca i układa zadania z treścią o różnym stopniu trudności, także na porównywanie różnicowe; ■ sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w sytuacjach praktycznych. 4 ■ dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 20 z przekroczeniem progu dziesiątkowego; zna zapis liczb do 100 i radzi sobie z obliczeniem sum i różnic, mnoży i dzieli w zakresie 30; ■ samodzielnie rozwiązuje i układa proste zadania tekstowe, także na porównywanie różnicowe; ■ potrafi posługiwać się zdobytymi wiadomościami w sytuacjach praktycznych. 3 ■ poprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 20, w tym z przekroczeniem progu dziesiątkowego; dodaje i odejmuje na konkretach w zakresie 100, oblicza niektóre przykłady mnożenia w zakresie 30; ■ rozwiązuje proste zadania tekstowe; ■ potrafi posługiwać się niektórymi zdobytymi wiadomościami w sytuacjach praktycznych. 2 ■ dodaje i odejmuje w zakresie 20, ale popełnia błędy; dodaje i odejmuje dziesiątkami w zakresie 100; wie, że dodawanie tych samych liczb można zastąpić mnożeniem; ■ rozwiązuje zadania tekstowe tylko z pomocą nauczyciela; ■ zdobył/a niektóre wiadomości, ale ma trudności z ich zastosowaniem w sytuacjach praktycznych. 1 ■ dodaje i odejmuje w zakresie 20 z pomocą nauczyciela, nie dodaje i odejmuje dziesiątkami w zakresie 100; ■ nie rozwiązuje zadań tekstowych nawet z pomocą nauczyciela; ■ ma trudności z zastosowaniem zdobytych wiadomości w sytuacjach praktycznych. EDUKACJA PRZYRODNICZA 5 ■ aktywnie uczestniczy w poznawaniu świata, prowadzi obserwacje i doświadczenia, wyciąga wnioski; zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych, wie, jak należy się zachować w sytuacjach takiego zagrożenia; ■ ma bogatą wiedzę o roślinach i zwierzętach; ■ rozumie wzajemne zależności między człowiekiem a środowiskiem; rozumie potrzebę ochrony środowiska i wie, jakie działania praktyczne służą jego ochronie; 17 4 ■ interesuje się środowiskiem przyrodniczym, prowadzi obserwacje, podejmuje próby wnioskowania; zna zagrożenia ze strony zjawisk przyrodniczych; ■ ma wiedzę na temat wybranych roślin i zwierząt; ■ zna zależności zachodzące między człowiekiem a środowiskiem; rozumie potrzebę dbania o przyrodę. 3 ■ wie, w jaki sposób można poznawać przyrodę, prowadzi proste obserwacje, dostrzega zmiany zachodzące w otoczeniu, wymienia cechy pór roku; podaje przykłady zagrożeń przyrodniczych; ■ zna wybrane wiadomości na temat roślin i zwierząt; ■ wie, że istnieją wzajemne zależności między człowiekiem a przyrodą; orientuje się w skutkach niewłaściwych działań człowieka. 2 ■ dostrzega istotne zmiany zachodzące w przyrodzie w poszczególnych porach roku; nie zawsze rozumie istotę zjawisk przyrodniczych, prowadzi proste obserwacje pod kierunkiem nauczyciela; ■ ma podstawowe wiadomości o roślinach i zwierzętach; ■ wie, że należy dbać o przyrodę, ale nie zawsze rozumie znaczenie przyrody dla człowieka. 1 ■ nie dostrzega zmian zachodzących w przyrodzie w poszczególnych porach roku; nie rozumie istoty zjawisk przyrodniczych, prowadzi proste obserwacje pod kierunkiem nauczyciela. EDUKACJA PLASTYCZNA I ZAJĘCIA TECHNICZNE 5 ■ ma twórcze podejście do zadań plastyczno-technicznych i wykonuje je estetycznie; rozpoznaje wybrane dziedziny sztuki; ■ samodzielnie czyta instrukcję i pracuje zgodnie z nią; wycina, majsterkuje, łączy ze sobą różne materiały, eksperymentuje z kolorem; ■ przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy i zabawy; zna i stosuje zasady ruchu drogowego. 4 ■ wypowiada się w różnych technikach plastycznych, stosuje różne środki ekspresji; zna wybrane dziedziny sztuki; ■ potrafi pracować zgodnie z instrukcją, łączy barwy, potrafi majsterkować; ■ zwykle przestrzega zasad bezpieczeństwa pracy i zabawy, orientuje się w zasadach ruchu drogowego. 3 ■ w pracach plastyczno-technicznych stosuje ulubione techniki; rozpoznaje niektóre dziedziny sztuki; 18 ■ pracuje zgodnie z instrukcją po jej objaśnieniu przez nauczyciela, potrzebuje dodatkowej motywacji, żeby doprowadzić pracę do końca; ■ zna zasady bezpieczeństwa pracy i zabawy i stara się je stosować w praktyce; potrafi bezpiecznie uczestniczyć w ruchu drogowym. 2 ■ prace plastyczno-techniczne wykonuje według prostych schematów, zdarza się, że estetyka prac budzi zastrzeżenia; nie zawsze właściwie rozpoznaje dziedziny sztuki; ■ wykonuje proste prace plastyczno-techniczne pod kierunkiem nauczyciela; ■ zna zasady bezpieczeństwa pracy i zabawy, ale nie zawsze ich przestrzega; zna podstawowe zasady z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. 1 ■ prace plastyczno-techniczne wykonuje według prostych schematów, nie rozpoznaje dziedzin sztuki; ■ wykonuje proste prace plastyczno-techniczne tylko pod kierunkiem nauczyciela; ■ zna zasady bezpieczeństwa pracy i zabawy, ale nie zawsze ich przestrzega; nie zna podstawowych zasad z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. EDUKACJA MUZYCZNA 5 ■ chętnie śpiewa, tańczy, zna kroki wybranego tańca ludowego; gra proste melodie na wybranym instrumencie; odtwarza i tworzy rytmy oraz akompaniament na instrumentach perkusyjnych; twórczo uczestniczy w zabawach przy muzyce; potrafi zapisać i odczytać gamę; rozpoznaje instrumenty muzyczne należące do różnych grup. 4 ■ śpiewa piosenki; gra gamę i proste układy dźwięków na wybranym instrumencie; odtwarza rytmy i akompaniuje na instrumentach perkusyjnych; aktywnie uczestniczy w zabawach muzyczno-ruchowych; wie, że muzykę można zapisać i odczytać; zna wybrane instrumenty muzyczne. 3 ■ śpiewa piosenki; gra gamę i pojedyncze dźwięki na wybranym instrumencie; pod kierunkiem nauczyciela odtwarza układy rytmiczne i proste akompaniamenty; bawi się przy muzyce; rozpoznaje niektóre instrumenty muzyczne. 2 ■ śpiewa kilka poznanych piosenek i gra pojedyncze dźwięki na wybranym instrumencie; odtwarza proste rytmy; potrafi poruszać się rytmicznie, ale wymaga zachęty do zabaw przy muzyce; zna podstawowe instrumenty muzyczne, wykorzystywane podczas zajęć. 1 ■ nie śpiewa poznanych piosenek i nie gra żadnych dźwięków nawet na wybranym instrumencie; nie odtwarza prostych rytmów; potrafi poruszać się rytmicznie, ale wymaga 19 zachęty do zabaw przy muzyce; nie zna podstawowych instrumentów muzycznych wykorzystywanych podczas zajęć. WYCHOWANIE I FIZYCZNE I EDUKACJA ZDROWOTNA 5 ■ jest bardzo sprawny/a fizycznie, zwinnie i szybko pokonuje przeszkody, rzuca i chwyta piłkę; bezbłędnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne; chętnie i aktywnie uczestniczy w zabawach, grach zespołowych i ćwiczeniach terenowych; ■ rozumie wpływ ruchu, higieny i odżywiania na zdrowie człowieka, przestrzega poznanych zasad higieny zdrowotnej. 4 ■ jest sprawny/a fizycznie, zręcznie i szybko realizuje zadania sportowe, poprawnie wykonuje ćwiczenia z przyborami i bez przyborów; wykazuje dużą aktywność w wykonywaniu zadań ruchowych, współpracuje z partnerem i drużyną; ■ wie, jaki wpływ mają ruch, higiena i odżywianie na zdrowie człowieka, stara się przestrzegać poznanych zasad higieny zdrowotnej. 3 ■ sprawnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne; dobrze radzi sobie z pokonywaniem torów przeszkód; chętnie uczestniczy w zabawach i grach ruchowych; ■ wie, co ma wpływ na zdrowie człowieka; stara się korzystać z aktywnych form wypoczynku. 2 ■ wykonuje podstawowe ćwiczenia gimnastyczne; uczestniczy w zabawach i grach ruchowych, ale szybko się zniechęca i wycofuje z zabawy; ■ wie, że należy dbać o zdrowie, ale nie zawsze stosuje się do zasad higieny zdrowotnej. 1 ■ nie wykonuje podstawowych ćwiczeń gimnastycznych; sporadycznie uczestniczy w zabawach i grach ruchowych, ale szybko się zniechęca i wycofuje z zabawy; ■ wie, że należy dbać o zdrowie, ale nie zawsze stosuje się do zasad higieny zdrowotnej. EDUKACJA SPOŁECZNA Z ELEMENTAMI ETYKI – ZACHOWANIE 5 ■ zawsze odpowiedzialnie wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ nie zraża się trudnościami, wytrwale dąży do celu; ■ zgodnie współpracuje w zespole i bawi się w grupie, aktywnie i twórczo uczestniczy w życiu klasy; ■ jest kulturalny/a, prawdomówny/a, troskliwy/a, koleżeński/a, szanuje innych; używa form grzecznościowych; ■ panuje nad emocjami; ■ dotrzymuje umów i zobowiązań; ■ identyfikuje się z rodziną, szkołą, miastem, krajem; ■ zawsze przestrzega zasad bezpieczeństwa; ■ samodzielnie radzi sobie z wieloma problemami, chętnie pomaga innym; 20 ■ potrafi dokonać obiektywnej samooceny i oceny innych. 4 ■ dobrze wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ nie zraża się napotkanymi trudnościami; ■ potrafi współpracować w zespole i bawić się w grupie; uczestniczy w życiu klasy; ■ jest prawdomówny/a, koleżeński/a; używa form grzecznościowych; ■ zazwyczaj panuje nad emocjami; ■ zazwyczaj dotrzymuje umów i zobowiązań; ■ rozumie więzi rodzinne i koleżeńskie, ■ zwykle przestrzega zasad bezpieczeństwa; ■ radzi sobie z niektórymi problemami życiowymi, pomaga innym; ■ potrafi dokonać samooceny i ocenić zachowania innych. 3 ■ zwykle wywiązuje się ze swoich obowiązków, ■ nie zawsze doprowadza pracę do końca, często wymaga dodatkowej motywacji; ■ stara się zgodnie współpracować w zespole i bawić się w grupie; ■ zna formy grzecznościowe, ale nie zawsze je stosuje; ■ stara się kulturalnie nawiązywać kontakty z dorosłymi i rówieśnikami; ■ zwykle radzi sobie z emocjami; ■ czasami dotrzymuje umów i zobowiązań; ■ wie, jakie znaczenie ma rodzina w życiu człowieka; ■ stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa; ■ próbuje radzić sobie z problemami; ■ próbuje dokonać samooceny i ocenić zachowania innych. 2 ■ nie zawsze wywiązuje się ze swoich obowiązków; ■ przerywa pracę, ma trudności z doprowadzeniem wykonywanego zadania do końca; ■ rozumie, na czym polega koleżeństwo, ale ma trudności w utrzymywaniu prawidłowych relacji z rówieśnikami; ■ zna formy grzecznościowe, ale rzadko je stosuje; ■ nie zawsze panuje nad emocjami; ■ zna obowiązujące zasady, ale ma trudności z ich przestrzeganiem; ■ niektóre zachowania budzą zastrzeżenia; ■ ma trudności z dokonaniem samooceny i oceny zachowania innych. ZAJĘCIA KOMPUTEROWE 5 ■ sprawnie i samodzielnie obsługuje komputer; ■ biegle obsługuje edytor grafiki i tekstu; ■ samodzielnie wykonuje ćwiczenia. 4 ■ prawidłowo i zazwyczaj samodzielnie obsługuje komputer; 21 ■ sprawnie posługuje się edytorem grafiki i tekstu; ■ wykonuje ćwiczenia. 3 ■ obsługuje komputer pod kierunkiem nauczyciela; ■ posługuje się edytorem grafiki i tekstu, ale wymaga wsparcia; ■ wykonuje ćwiczenia. 2 ■ wie, jak należy obsługiwać komputer, ale w praktyce potrzebuje wsparcia nauczyciela; ■ potrafi wykonać proste rysunki w programie graficznym i niektóre zadania w edytorze tekstu, ale pod kierunkiem nauczyciela; ■ wykonuje niektóre ćwiczenia. 1 ■ nie wie, jak należy obsługiwać komputer i potrzebuje wsparcia nauczyciela; ■ nie potrafi wykonać prostych rysunków w programie graficznym i niektórych zadań w edytorze tekstu, nawet pod kierunkiem nauczyciela; ■ nie wykonuje ćwiczeń. 22 KLASA TRZECIA EDUKACJA POLONISTYCZNA 5 czyta płynnie i wyraziście wszystkie teksty literackie i informacyjne przeznaczone dla dzieci; sprawnie wyszukuje informacje w tekstach i innych źródłach; wykazuje systematycznie potrzebę kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci; sprawnie korzysta z podręczników i zeszytów ćwiczeń; regularnie bogaci zasób słownictwa i struktur składniowych; samodzielnie analizuje i interpretuje teksty kultury; bezbłędnie wyszukuje w tekstach wskazane fragmenty, określa czas i miejsce akcji, wskazuje bohaterów; recytuje wiersze i odtwarza role zawsze z uwzględnieniem interpunkcji i intonacji; samodzielnie tworzy i bezbłędnie zapisuje formy użytkowe: życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, listy, notatki do kroniki; zawsze poprawnie redaguje ustne i pisemne wypowiedzi wielozdaniowe na podane tematy; stosuje właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych; zawsze chętnie uczestniczy w rozmowach, zadaje pytania i odpowiada na nie, wyciąga wnioski i prezentuje własne zdanie; dostrzega i zawsze trafnie wskazuje związki przyczynowo-skutkowe; zawsze dba o bogactwo języka i kulturę wypowiedzi; bezbłędnie różnicuje pojęcia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie; pisze czytelnie i estetycznie, zawsze przestrzega zasad kaligrafii; zawsze samodzielnie i bezbłędnie redaguje oraz zapisuje opisy i krótkie opowiadania; zawsze przestrzega poprawności gramatycznej, stylistycznej, ortograficznej i interpunkcyjnej; bezbłędnie przepisuje, pisze z pamięci i ze słuchu; zawsze samodzielnie realizuje pisemne zadania domowe. 23 4 czyta płynnie teksty literackie i informacyjne dla dzieci; potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w różnych źródłach; często wykazuje potrzebę kontaktu z literaturą i sztuką dla dzieci; umie właściwie korzystać z podręczników i zeszytów ćwiczeń; sprawnie wyszukuje w tekstach wskazane fragmenty, określa czas i miejsce akcji, wskazuje bohaterów; dba o wzbogacanie słownictwa; samodzielnie poszukuje nowych struktur składniowych; zazwyczaj samodzielnie dokonuje analizy większości tekstów kultury; korzysta z zasad intonacji i interpunkcji przy recytacji wierszy i odtwarzaniu ról; zwykle samodzielnie tworzy formy użytkowe: życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, listy, notatki do kroniki, stara się bezbłędnie je zapisywać; często stosuje właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach społecznych; zwykle chętnie uczestniczy w rozmowach, zadaje pytania i odpowiada na nie, wyciąga wnioski i prezentuje własne zdanie; dostrzega i zazwyczaj trafnie wskazuje związki przyczynowo-skutkowe; zwykle dba o kulturę języka; z reguły bezbłędnie różnicuje pojęcia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie; poprawnie redaguje wypowiedzi wielozdaniowe na podane tematy i stara się je bezbłędnie zapisywać; pisze czytelnie i estetycznie, z reguły przestrzega zasad kaligrafii; zwykle samodzielnie i bezbłędnie redaguje oraz zapisuje opisy i krótkie opowiadania; w pracach pisemnych przestrzega zasad gramatyki, ortografii, interpunkcji; w przepisywaniu, pisaniu z pamięci i ze słuchu sporadycznie popełnia błędy; zwykle samodzielnie realizuje pisemne zadania domowe. czyta płynnie wszystkie opracowane teksty oraz niektóre nowe teksty literackie 3 i informacyjne przeznaczone dla dzieci; radzi sobie z wyszukiwaniem potrzebnych informacji we wskazanych źródłach; stara się systematycznie bogacić słownictwo; 24 zazwyczaj korzysta z opracowanych tekstów kultury oraz podręczników i zeszytów ćwiczeń; z nieznaczną pomocą dokonuje analizy tekstów; radzi sobie z wyszukiwaniem w tekstach wskazanych fragmentów, poprawnie określa czas i miejsce akcji, wskazuje bohaterów; dobrze radzi sobie z recytacją wierszy i odtwarzaniem ról; stara się stosować właściwe formy komunikowania się w różnych sytuacjach; uczestniczy w rozmowach, zadaje pytania i odpowiada na nie, wyciąga wnioski, potrafi zaprezentować własne zdanie; dostrzega i trafnie wskazuje proste związki przyczynowo-skutkowe; poprawnie różnicuje pojęcia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie; pod kierunkiem nauczyciela tworzy i zapisuje poprawne formy użytkowe: życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, listy, notatki do kroniki; stara się pisać czytelnie i estetycznie, z uwzględnianiem zasad kaligrafii; dąży do zachowania poprawności gramatycznej, ortograficznej i interpunkcyjnej; na podstawie zgromadzonego słownictwa redaguje ustnie i pisemnie krótkie wypowiedzi wielozdaniowe; stara się samodzielnie i poprawnie zapisywać redagowane zespołowo opisy i krótkie opowiadania; zwykle bezbłędnie przepisuje teksty, ale popełnia błędy w pisaniu z pamięci i ze słuchu; czasami wymaga nieznacznej pomocy przy realizacji pisemnych zadań domowych. czyta płynnie krótkie, wyćwiczone wcześniej teksty literackie; radzi sobie z odczytywaniem tekstów informacyjnych; z pomocą nauczyciela wyszukuje informacje we wskazanych źródłach; uczestniczy w zespołowych formach analizowania tekstów kultury; z pomocą nauczyciela wyszukuje w tekstach wskazane fragmenty, poprawnie określić 2 czas i miejsce akcji, wskazać bohaterów; stara się gromadzić nowe słownictwo i struktury składniowe; radzi sobie z samodzielnym wykorzystaniem podręczników i zeszytów ćwiczeń; 25 recytuje krótkie wiersze z należytą intonacją i interpunkcją; odtwarza wyćwiczone role; zwykle radzi sobie z dostosowywaniem sposobów komunikowania się w różnych sytuacjach, ale czasami wymaga wsparcia w werbalizowaniu własnych opinii i sądów; nie zawsze chętnie uczestniczy w rozmowach, zadaje proste pytania, odpowiada na nie prostymi zdaniami; potrzebuje wsparcia w dostrzeganiu i wskazywaniu związków przyczynowoskutkowych; różnicuje pojęcia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie, ale czasem popełnia błędy; na podstawie podanego słownictwa i z nieznaczną pomocą tworzy i zapisuje formy użytkowe: życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, listy, notatki do kroniki; potrzebuje pomocy przy redagowaniu pisemnych wypowiedzi wielozdaniowych na podane tematy; uczestniczy w zespołowym redagowaniu opisów i krótkich opowiadań, stara się je poprawnie zapisywać; pisze sprawnie, ale nie zawsze dba o czytelność i estetykę pisma; stara się przestrzegać zasad pisowni, ale popełnia błędy w tekstach pisanych z pamięci i ze słuchu, a czasem także w przepisywanych; często potrzebuje wsparcia przy realizacji pisemnych zadań domowych. czyta płynnie krótkie, wyćwiczone wcześniej teksty literackie; nie radzi sobie z odczytywaniem tekstów informacyjnych; z pomocą nauczyciela wyszukuje w tekstach wskazane fragmenty, poprawnie określić 1 czas i miejsce akcji, wskazać bohaterów; nie radzi sobie z samodzielnym wykorzystaniem podręczników i zeszytów ćwiczeń; nie radzi sobie z dostosowywaniem sposobów komunikowania się w różnych sytuacjach; niechętnie uczestniczy w rozmowach, zadaje proste pytania, odpowiada na nie prostymi zdaniami; potrzebuje wsparcia w dostrzeganiu i wskazywaniu związków przyczynowoskutkowych; 26 nie różnicuje pojęcia: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie, ale czasem popełnia błędy; na podstawie podanego słownictwa nawet z pomocą nie zapisuje form użytkowych: życzenia, zaproszenia, zawiadomienia, listy, notatki do kroniki; nie redaguje pisemnych wypowiedzi wielozdaniowych na podane tematy; pisze wolno i nie dba o czytelność i estetykę pisma; nie przestrzega zasad pisowni, popełnia błędy w tekstach pisanych z pamięci i ze słuchu, a czasem także w przepisywanych; potrzebuje wsparcia przy realizacji pisemnych zadań domowych. EDUKACJA MATEMATYCZNA 5 doskonale orientuje się w przestrzeni i na płaszczyźnie, bezbłędnie wskazuje i nazywa kierunki; sprawnie klasyfikuje obiekty, numeruje je, tworzy serie rosnące i malejące; biegle liczy w przód i w tył od danej liczby w zakresie 1000; bezbłędnie zapisuje cyframi, odczytuje i porównuje liczby w zakresie 1000; zawsze poprawnie zapisuje formuły działań matematycznych; sprawnie dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 1000; bezbłędnie podaje z pamięci iloczyny w obrębie tabliczki mnożenia; zawsze sprawdza wyniki dodawania odejmowaniem, a mnożenia dzieleniem; oblicza bezbłędnie działania z niewiadomą w postaci okienka; samodzielnie rozwiązuje zadania tekstowe nawet o podwyższonym stopniu trudności, łącznie z zadaniami na porównywanie różnicowe; zawsze sprawnie i samodzielnie układa zadania tekstowe do podanych sytuacji, ilustracji i działań; zna i bezbłędnie stosuje w obliczeniach i sytuacjach codziennych poznane jednostki miar; zna i zawsze bezbłędnie wymienia nominały banknotów i monet; bezbłędnie posługuje się pojęciami: cena, ilość, wartość; sprawnie wykonuje obliczenia pieniężne, kalendarzowe i zegarowe; bezbłędnie odczytuje temperaturę i wskazania zegara w systemie 12- i 24-godzinnym; zna i właściwie stosuje znaki rzymskie od I do XII; 27 zawsze bezbłędnie wymienia kolejne dni tygodnia i miesiące; sprawnie i zawsze poprawnie posługuje się pojęciami określającymi czas: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; bezbłędnie zapisuje daty różnymi sposobami; sprawnie dokonuje mierzenia odcinków na płaszczyźnie, bezbłędnie rysuje odcinki o podanej długości; rozpoznaje i nazywa podstawowe figury geometryczne, rysuje je w powiększeniu lub pomniejszeniu; bezbłędnie dorysowuje drugą połowę figur symetrycznych, kontynuuje regularne wzory; sprawnie oblicza obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów. dobrze orientuje się w przestrzeni i na płaszczyźnie, zwykle bezbłędnie wskazuje 4 i nazywa kierunki; poprawnie klasyfikuje obiekty, numeruje je, tworzy serie rosnące i malejące; sprawnie liczy w przód i w tył od danej liczby w zakresie 1000; zapisuje cyframi, odczytuje i porównuje liczby w zakresie 1000; z reguły poprawnie zapisuje formuły działań matematycznych; dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 1000; podaje z pamięci większość iloczynów w obrębie tabliczki mnożenia; zwykle sprawdza wyniki dodawania odejmowaniem, a mnożenia dzieleniem; sprawnie oblicza działania z niewiadomą w postaci okienka; samodzielnie rozwiązuje zadania tekstowe łącznie z zadaniami na porównywanie różnicowe; samodzielnie i zwykle bezbłędnie układa zadania tekstowe do podanych sytuacji, ilustracji i działań; zna i poprawnie stosuje w obliczeniach i sytuacjach codziennych poznane jednostki miar; zwykle bezbłędnie wymienia nominały banknotów i monet; sprawnie posługuje się pojęciami: cena, ilość, wartość; wykonuje poprawnie obliczenia pieniężne, kalendarzowe i zegarowe; 28 z reguły bezbłędnie odczytuje temperaturę i wskazania zegara w systemie 12- i 24godzinnym; zna i umie poprawnie zastosować znaki rzymskie od I do XII; zwykle bezbłędnie wymienia kolejne dni tygodnia i miesiące; sprawnie i zazwyczaj poprawnie posługuje się pojęciami określającymi czas: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; zazwyczaj bezbłędnie zapisuje daty kilkoma sposobami; dokonuje mierzenia odcinków na płaszczyźnie, zwykle bezbłędnie rysuje odcinki o podanej długości; rozpoznaje i nazywa podstawowe figury geometryczne; zazwyczaj rysuje podstawowe figury geometryczne w powiększeniu lub pomniejszeniu; poprawnie dorysowuje drugą połowę figur symetrycznych, kontynuuje regularne wzory; stara się obliczać obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów. orientuje się w przestrzeni i na płaszczyźnie, potrafi bezbłędnie wskazywać i nazwać 3 kierunki; zwykle poprawnie klasyfikuje obiekty, numeruje je, potrafi tworzyć serie rosnące i malejące; liczy w przód i w tył od danej liczby w zakresie 100; zapisuje cyframi, odczytuje i porównuje liczby w zakresie 100; poprawnie zapisuje formuły działań matematycznych, choć czasem popełnia drobne błędy; dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 100, a z zastosowaniem liczmanów w zakresie 1000; podaje z pamięci niektóre iloczyny w obrębie tabliczki mnożenia; stara się sprawdzać wyniki dodawania odejmowaniem, a mnożenia dzieleniem; radzi sobie z obliczaniem działań z niewiadomą w postaci okienka; samodzielnie rozwiązuje proste zadania tekstowe, radzi sobie z zadaniami na porównywanie różnicowe; 29 czasami samodzielnie i poprawnie układa zadania tekstowe do podanych sytuacji, ilustracji i działań; zna i często poprawnie stosuje w obliczeniach i sytuacjach codziennych poznane jednostki miar; zna i poprawnie wymienia nominały banknotów i monet; stara się posługiwać się pojęciami: cena, ilość, wartość; wykonuje poprawnie proste obliczenia pieniężne, kalendarzowe i zegarowe; stara się odczytywać temperaturę i wskazania zegara w systemie 12- i 24-godzinnym, ale czasem popełnia błędy; zna i umie zastosować w znanych sytuacjach znaki rzymskie od I do XII; wymienia prawidłowo kolejne dni tygodnia i miesiące; stara się i zwykle poprawnie posługuje się pojęciami określającymi czas: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta; zazwyczaj bezbłędnie zapisuje daty wybranymi sposobami; zazwyczaj poprawnie mierzy odcinki na płaszczyźnie, stara się bezbłędnie rysować odcinki o podanej długości; rozpoznaje i nazywa podstawowe figury geometryczne; stara się rysować podstawowe figury geometryczne w powiększeniu lub pomniejszeniu, ale czasami popełnia błędy; stara się poprawnie rysować drugą połowę figur symetrycznych, kontynuuje regularne wzory; w typowych sytuacjach oblicza obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów. określa położenie obiektów w przestrzeni i na płaszczyźnie, ale popełnia błędy; radzi sobie ze wskazywaniem i nazywaniem głównych kierunków; stara się dokonywać poprawnej klasyfikacji obiektów, ponumerować je i utworzyć 2 proste serie rosnące i malejące; radzi sobie z liczeniem w przód i w tył od danej liczby w zakresie 100; zapisuje cyframi, odczytuje i porównuje liczby w zakresie 100, ale czasem popełnia błędy; 30 poprawnie zapisuje proste formuły działań matematycznych, ale czasem popełnia błędy; dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 30, a z zastosowaniem liczmanów w zakresie 50; podaje z pamięci łatwe iloczyny w obrębie tabliczki mnożenia; za wskazaniem nauczyciela sprawdza wyniki dodawania odejmowaniem, a mnożenia dzieleniem; radzi sobie z obliczaniem prostych działań z niewiadomą w postaci okienka; samodzielnie rozwiązuje typowe i proste zadania tekstowe, a z nieznaczną pomocą rozwiązuje zadania na porównywanie różnicowe; z nieznaczną pomocą nauczyciela poprawnie układa proste zadania tekstowe do typowych sytuacji, podanych ilustracji i działań; zna i zazwyczaj stara się stosować w prostych obliczeniach i sytuacjach codziennych poznane jednostki miar; zna i wymienia nominały banknotów i monet, czasem popełnia błędy; stara się poprawnie posługiwać pojęciami: cena, ilość, wartość w typowych i znanych sytuacjach; radzi sobie z prostymi obliczeniami pieniężnymi, kalendarzowymi i zegarowymi; czasami odczytuje temperaturę i wskazania zegara w systemie 12- i 24-godzinnym, ale dość często popełnia błędy; zna i umie zastosować tylko w wybranych sytuacjach znaki rzymskie od I do XII; wymienia prawidłowo kolejne dni tygodnia, myli kolejność miesięcy w roku; stara się poprawnie posługiwać pojęciami określającymi czas: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta, ale popełnia błędy; zapisuje poprawnie daty tylko wybranym sposobem; próbuje samodzielnie mierzyć odcinki na płaszczyźnie i rysować odcinki o podanej długości, ale zadania wykonuje nie zawsze precyzyjnie; rozpoznaje i nazywa podstawowe figury geometryczne, czasem ma trudności w rysowaniu ich w powiększeniu lub pomniejszeniu; stara się poprawnie rysować drugą połowę figur symetrycznych i właściwie kontynuować regularne wzory, ale czasem ma trudności; oblicza obwody trójkątów, kwadratów i prostokątów tylko w znanych i typowych sytuacjach. 31 1 nie określa położenia obiektów w przestrzeni i na płaszczyźnie, ale popełnia błędy; nie radzi sobie ze wskazywaniem i nazywaniem głównych kierunków; nie dokonuje poprawnej klasyfikacji obiektów, ponumerować je i utworzyć proste serie rosnące i malejące; nie radzi sobie z liczeniem w przód i w tył od danej liczby w zakresie 100; nie zapisuje cyframi, nie odczytuje i nie porównuje liczb w zakresie 100; źle zapisuje proste formuły działań matematycznych; nie dodaje i odejmuje w pamięci w zakresie 50, a z zastosowaniem liczmanów w zakresie 30; nie podaje z pamięci iloczynów w obrębie tabliczki mnożenia; nie sprawdza wyników dodawania odejmowaniem, a mnożenia dzieleniem; nie rozwiązuje prostych zadań tekstowych z pomocą nauczyciela nie układa prostych zadań tekstowych do typowych sytuacji, podanych ilustracji i działań; nie zna i nie stosuje w prostych obliczeniach i sytuacjach codziennych poznane jednostki miar; nie wymienia nominałów banknotów i monet; nie posługuje się pojęciami: cena, ilość, wartość w typowych i znanych sytuacjach; nie radzi sobie z prostymi obliczeniami pieniężnymi, kalendarzowymi i zegarowymi; nie odczytuje temperatury i wskazań zegara w systemie 12- i 24-godzinnym; nie zna znaków rzymskich od I do XII; wymienia prawidłowo kolejne dni tygodnia, myli kolejność miesięcy w roku; nie potrafi posługiwać pojęciami określającymi czas: godzina, pół godziny, kwadrans, minuta, ale popełnia błędy; zapisuje poprawnie daty tylko sposobem; próbuje samodzielnie mierzyć odcinki na płaszczyźnie i rysować odcinki o podanej długości, ale zadania wykonuje nie zawsze precyzyjnie; często nie rozpoznaje i nie nazywa podstawowych figur geometrycznych, często ma trudności w rysowaniu ich w powiększeniu lub pomniejszeniu; stara się poprawnie rysować drugą połowę figur symetrycznych i właściwie kontynuować regularne wzory, ale czasem ma trudności; 32 nie oblicza obwodów trójkątów, kwadratów i prostokątów EDUKACJA PRZYRODNICZA 5 zawsze samodzielnie prowadzi obserwacje i proste doświadczenia przyrodnicze; systematycznie obserwuje pogodę i samodzielnie wyciąga wnioski z dokonanych spostrzeżeń; biegle rozpoznaje typowe krajobrazy Polski; szczegółowo opisuje życie roślin i zwierząt w wybranych ekosystemach: las, park, pole uprawne, sad, ogród, łąka, zbiorniki wodne; rozpoznaje i nazywa wszystkie zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów; rozpoznaje i zawsze poprawnie nazywa poznane zwierzęta egzotyczne; rzeczowo objaśnia zależności zjawisk przyrody od pór roku; bezbłędnie wymienia sposoby przystosowania zwierząt do pór roku; zna wpływ przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; zawsze bezbłędnie nazywa części ciała i wybrane narządy wewnętrzne człowieka i zwierząt; rozumie znaczenie racjonalnego żywienia i profilaktyki zdrowotnej; zawsze dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; wie, jakie są zagrożenia ze strony przyrody i potrafi wskazać sposoby przeciwdziałania im; rozumie i uzasadnia rolę i znaczenie zwierząt dla środowiska; wymienia liczne przykłady szkodliwych dla przyrody działań człowieka; rozumie potrzebę i systematycznie stosuje w praktyce oszczędzanie wody i segregację śmieci; zawsze chętnie podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; z własnej inicjatywy angażuje się w akcje ekologiczne wykraczające poza środowisko lokalne. 4 zwykle samodzielnie prowadzi obserwacje i proste doświadczenia przyrodnicze; obserwuje pogodę i zwykle samodzielnie wyciąga wnioski z dokonanych spostrzeżeń; 33 rozpoznaje i trafnie nazywa typowe krajobrazy Polski; często dokładnie opisuje życie roślin i zwierząt w wybranych ekosystemach: las, park, pole uprawne, sad, ogród, łąka, zbiorniki wodne; rozpoznaje i nazywa większość zwierząt i roślin typowych dla wybranych regionów; rozpoznaje i zwykle poprawnie nazywa poznane zwierzęta egzotyczne; z reguły samodzielnie objaśnia zależności zjawisk przyrody od pór roku; poprawnie wymienia poznane sposoby przystosowania zwierząt do pór roku; zna różne przykłady wpływów przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; zwykle bezbłędnie nazywa części ciała i wybrane narządy wewnętrzne człowieka i zwierząt; z reguły określa znaczenie racjonalnego żywienia i profilaktyki zdrowotnej dla dobrego funkcjonowania organizmu; zazwyczaj dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; zna większość zagrożeń ze strony przyrody i potrafi wskazać sposoby przeciwdziałania im; rozumie rolę zwierząt i podaje liczne przykłady ich znaczenia dla środowiska; wymienia przykłady szkodliwych dla przyrody działań człowieka; rozumie potrzebę i często stosuje w praktyce oszczędzanie wody i segregację śmieci; zwykle chętnie podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; czasami angażuje się w akcje ekologiczne wykraczające poza środowisko lokalne. prowadzi obserwacje i wykonuje w zespole proste doświadczenia przyrodnicze; stara się obserwować pogodę i wyciągać wnioski z dokonanych spostrzeżeń; rozpoznaje i zwykle poprawnie nazywa typowe krajobrazy Polski; umie opisać życie wybranych roślin i zwierząt w poznanych ekosystemach: las, park, 3 pole uprawne, sad, ogród, łąka, zbiorniki wodne; rozpoznaje, potrafi nazwać niektóre gatunki zwierząt i roślin typowych dla wybranych regionów; rozpoznaje i poprawnie nazywa większość poznanych zwierząt egzotycznych; objaśnia niektóre zależności zjawisk przyrody od pór roku; 34 wymienia większość poznanych sposobów przystosowania zwierząt do pór roku; zna i stara się samodzielnie podawać przykłady wpływów przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; poprawnie nazywa części ciała i poznane narządy wewnętrzne człowieka i zwierząt; wie, że racjonalne żywienie i profilaktyka zdrowotna jest konieczna dla dobrego funkcjonowania organizmu; stara się zawsze dbać o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; zna niektóre zagrożenia ze strony przyrody, umie podać przykłady przeciwdziałania im; rozumie rolę zwierząt, podaje wybrane przykłady ich znaczenia dla środowiska; wymienia przykłady szkodliwych dla przyrody działań człowieka; rozumie i podaje przykładowe uzasadnienia potrzeby oszczędzania wody i segregacji śmieci; podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; razem z zespołem angażuje się w akcje ekologiczne wykraczające poza środowisko lokalne. 2 pod kierunkiem nauczyciela prowadzi wskazane obserwacje, wykonuje w zespole proste doświadczenia przyrodnicze; zwykle samodzielnie wykonuje zlecone obserwacje pogody, ale wymaga wsparcia przy formułowaniu wniosków z dokonanych spostrzeżeń; zwykle nazywa typowe krajobrazy Polski, ale nie zawsze umie samodzielnie wymienić ich cechy; z nieznaczną pomocą umie opisać życie wybranych roślin i zwierząt w poznanych ekosystemach: las, park, pole uprawne, sad, ogród, łąka, zbiorniki wodne; zna i zazwyczaj poprawnie nazywa wybrane gatunki zwierząt i roślin typowych dla poznanych regionów Polski; rozpoznaje i umie nazwać niektóre z poznanych zwierząt egzotycznych; podaje przykłady zależności zjawisk przyrody od pór roku; wymienia niektóre z poznanych sposobów przystosowania zwierząt do pór roku; 35 podaje wybrane przykłady wpływów przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; z nieznaczną pomocą nazywa części ciała i niektóre poznane narządy wewnętrzne człowieka i zwierząt; wie, że racjonalne żywienie i profilaktyka zdrowotna jest konieczna dla dobrego funkcjonowania organizmu; zwykle stara się dbać o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; zna przykłady zagrożeń ze strony przyrody, zwykle umie podać przykłady przeciwdziałania im; czasem podaje wybrane przykłady znaczenia zwierząt dla środowiska; wymienia przykłady szkodliwych dla przyrody działań człowieka; podaje przykłady poznanych uzasadnień potrzeby oszczędzania wody i segregacji śmieci; podejmuje wspólne działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; wykonuje przydzielone zadania w akcjach ekologicznych wykraczających poza środowisko lokalne. 1 nie wykonuje zleconych obserwacji pogody; nie nazywa typowych krajobrazów Polski, nie umie samodzielnie wymienić ich cechy; z dużą pomocą umie opisać życie wybranych roślin i zwierząt w poznanych ekosystemach: las, park, pole uprawne, sad, ogród, łąka, zbiorniki wodne; nie zna wybranych gatunków zwierząt i roślin typowych dla poznanych regionów Polski; nie umie nazwać poznanych zwierząt egzotycznych; podaje przykładów zależności zjawisk przyrody od pór roku; nie wymienia poznanych sposobów przystosowania zwierząt do pór roku; nie podaje przykładów wpływów przyrody nieożywionej na życie ludzi, zwierząt i roślin; z dużą pomocą nazywa części ciała i niektóre poznane narządy wewnętrzne człowieka i zwierząt; 36 wie, że racjonalne żywienie i profilaktyka zdrowotna jest konieczna dla dobrego funkcjonowania organizmu; zwykle stara się dbać o zdrowie i bezpieczeństwo swoje i innych; nie zna przykładów zagrożeń ze strony przyrody; czasem podaje wybrane przykłady znaczenia zwierząt dla środowiska; nie wymienia przykładów szkodliwych dla przyrody działań człowieka; nie podaje przykłady poznanych uzasadnień potrzeby oszczędzania wody i segregacji śmieci; nie podejmuje działania na rzecz ochrony przyrody w swoim środowisku; nie wykonuje przydzielonych zadań w akcjach ekologicznych wykraczających poza środowisko lokalne. EDUKACJA PLASTYCZNA 5 zawsze chętnie podejmuje działalność twórczą; stosuje zawsze bogate i różnorodne środki wyrazu; zawsze trafnie dobiera materiały, narzędzia i techniki plastyczne; ciekawie i oryginalnie komponuje na płaszczyźnie i w przestrzeni; zawsze twórczo i estetycznie ilustruje sceny realne i fantastyczne, wykonuje proste rekwizyty; systematycznie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i środowiska; często korzysta z przekazów medialnych; zawsze samodzielnie realizuje proste projekty w zakresie form użytkowych; bezbłędnie rozpoznaje i nazywa poznane dzieła polskich i europejskich sztuk plastycznych, filmu i fotografii, architektury, rzemiosła i sztuki ludowej; samodzielnie opisuje dzieła sztuki, posługując się elementarnymi terminami właściwymi dla poszczególnych dziedzin działalności twórczej. 37 4 zwykle chętnie podejmuje działalność twórczą; często stosuje różnorodne środki wyrazu; zwykle trafnie dobiera materiały, narzędzia i techniki plastyczne; tworzy ciekawe kompozycje na płaszczyźnie i w przestrzeni; z reguły twórczo i estetycznie ilustruje sceny realne i fantastyczne, wykonuje proste rekwizyty; chętnie uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i środowiska; korzysta z przekazów medialnych; czasami realizuje samodzielnie proste projekty w zakresie form użytkowych; zazwyczaj bezbłędnie rozpoznaje i nazywa większość poznanych dzieł polskich i europejskich sztuk plastycznych, filmu i fotografii, architektury, rzemiosła i sztuki ludowej; – często samodzielnie opisuje poznane dzieła sztuki, zwykle posługuje się elementarnymi terminami właściwymi dla poszczególnych dziedzin działalności twórczej. 3 chętnie podejmuje działalność twórczą, ale stosuje tylko niektóre środki wyrazu; radzi sobie z trafnym doborem materiałów, narzędzi i technik plastycznych; tworzy proste kompozycje na płaszczyźnie i w przestrzeni; czasami twórczo ilustruje sceny realne i fantastyczne, wykonuje proste rekwizyty, ale nie zawsze dba o estetykę prac; uczestniczy w większości form życia kulturalnego szkoły i środowiska; czasami korzysta z przekazów medialnych; realizuje w zespole proste projekty w zakresie form użytkowych; rozpoznaje i nazywa wybrane z poznanych dzieł polskich i europejskich sztuk plastycznych, filmu i fotografii, architektury, rzemiosła i sztuki ludowej; opisuje poznane dzieła sztuki pod kierunkiem nauczyciela; zna i w większości rozumie wybrane terminy właściwe dla poszczególnych dziedzin działalności twórczej, w podanych sytuacjach stara się posługiwać się nimi. 38 2 podejmuje działalność twórczą, ale stosuje tylko wybrane środki wyrazu; nie zawsze radzi sobie z trafnym doborem materiałów, narzędzi i technik plastycznych; tworzy proste, schematyczne kompozycje na płaszczyźnie i w przestrzeni; zwykle schematycznie ilustruje sceny realne i fantastyczne, wykonuje proste rekwizyty, nie zawsze dba o estetykę prac; uczestniczy w zbiorowych formach życia kulturalnego szkoły, czasem również środowiska; – z nieznaczną pomocą nauczyciela stara się korzystać z przekazów medialnych; wykonuje przydzielone zadania w realizacji zespołowej prostych projektów w zakresie form użytkowych; pod kierunkiem nauczyciela próbuje rozpoznawać i nazywać wybrane z poznanych dzieł polskich i europejskich sztuk plastycznych, filmu i fotografii, architektury, rzemiosła i sztuki ludowej; przy pomocy nauczyciela radzi sobie z opisywaniem poznanych dzieł sztuki, ale nie zawsze rozumie terminy właściwe dla poszczególnych dziedzin działalności twórczej, a w podanych sytuacjach posługuje się tylko nielicznymi. 1 nie podejmuje działalności twórczej, tylko wybrane środki wyrazu; nie radzi sobie z trafnym doborem materiałów, narzędzi i technik plastycznych; tworzy proste, schematyczne kompozycje na płaszczyźnie i w przestrzeni; bardzo schematycznie ilustruje sceny realne i fantastyczne, wykonuje proste rekwizyty, nie zawsze dba o estetykę prac; niechętnie uczestniczy w zbiorowych formach życia kulturalnego szkoły; pod kierunkiem nauczyciela próbuje rozpoznawać i nazywać wybrane z poznanych dzieł polskich i europejskich sztuk plastycznych, filmu i fotografii, architektury, rzemiosła i sztuki ludowej; przy pomocy nauczyciela radzi sobie z opisywaniem poznanych dzieł sztuki, ale nie rozumie terminów właściwych dla poszczególnych dziedzin działalności twórczej. 39 EDUKACJA MUZYCZNA 5 śpiewa z pamięci wszystkie poznane piosenki oraz hymn państwowy; samodzielnie realizuje różnymi formami ruchu i głosu wszystkie tematy rytmiczne; bezbłędnie rozpoznaje podstawowe elementy muzyki; zawsze bezbłędnie rozpoznaje podstawowe formy muzyczne oraz sposoby ich wykonania (solo, chór, orkiestra); tworzy własne układy rytmiczne, zawsze chętnie improwizuje głosem, gestem i na instrumentach muzycznych; rozpoznaje głosy ludzkie (sopran, bas) i różne instrumenty muzyczne; gra proste rytmy i melodie z wykorzystaniem instrumentów perkusyjnych i melodycznych; odczytuje bezbłędnie znaki notacji muzycznej; tańczy wszystkie poznane tańce ludowe; zawsze kulturalnie uczestniczy w koncertach i przyjmuje właściwą postawę podczas odtwarzania hymnu państwowego; aktywnie słucha muzyki, określa jej charakter i nastrój, tworzy ilustracje dźwiękowe do tekstów. 4 śpiewa z pamięci większość poznanych piosenek oraz hymn państwowy; zwykle samodzielnie realizuje różnymi formami ruchu i głosu większość tematów rytmicznych; rozpoznaje podstawowe elementy muzyki; zwykle bezbłędnie rozpoznaje podstawowe formy muzyczne oraz sposoby ich wykonania (solo, chór, orkiestra); tworzy krótkie układy rytmiczne, chętnie improwizuje głosem, gestem i na instrumentach muzycznych; rozpoznaje głosy ludzkie (sopran, bas) i większość poznanych instrumentów muzycznych; po opracowaniu gra proste rytmy i melodie z zastosowaniem instrumentów perkusyjnych i melodycznych; zwykle poprawnie odczytuje znaki notacji muzycznej; 40 tańczy krakowiaka i polkę, zna podstawowe kroki innych poznanych tańców ludowych; zazwyczaj kulturalnie uczestniczy w koncertach, przyjmuje właściwą postawę podczas odtwarzania hymnu państwowego; aktywnie słucha muzyki, zwykle samodzielnie określa jej nastrój i charakter. śpiewa z pamięci wybrane piosenki oraz hymn państwowy; stara się samodzielnie realizować podanymi formami ruchu i głosu większość 3 tematów rytmicznych; zwykle poprawnie rozpoznaje podstawowe elementy muzyki; często poprawnie rozpoznaje podstawowe formy muzyczne oraz sposoby ich wykonania (solo, chór, orkiestra); czasami tworzy krótkie, proste układy rytmiczne i podejmuje próby improwizowania głosem, gestem lub na instrumentach muzycznych; rozpoznaje głosy ludzkie (sopran, bas) i wybrane instrumenty muzyczne; po opracowaniu stara się grać proste rytmy i krótkie melodie z zastosowaniem instrumentów perkusyjnych i melodycznych; zwykle poprawnie odczytuje większość poznanych znaków notacji muzycznej; tańczy krakowiaka i polkę, zna niektóre kroki innych poznanych tańców ludowych; stara się kulturalnie uczestniczyć w koncertach, przyjmuje właściwą postawę podczas odtwarzania hymnu państwowego; zazwyczaj aktywnie słucha muzyki, radzi sobie z określaniem jej nastroju i charakteru. śpiewa z zespołem wybrane piosenki oraz z nieznaczną pomocą śpiewa z pamięci 2 hymn państwowy; z nieznaczną pomocą realizuje podanymi formami ruchu i głosu opracowane tematy rytmiczne; zwykle rozpoznaje podstawowe elementy muzyki, ale czasem wymaga pomocy; czasami potrzebuje wsparcia przy rozpoznawaniu podstawowych form muzycznych, radzi sobie z określaniem sposobów ich wykonania (solo, chór, orkiestra); 41 pod kierunkiem nauczyciela tworzy krótkie, proste układy rytmiczne i podejmuje próby improwizowania wybranym sposobem (głosem, gestem lub na instrumentach muzycznych); rozpoznaje głosy ludzkie i niektóre instrumenty muzyczne; po opracowaniu potrafi zagrać układy kilku dźwięków na instrumentach melodycznych oraz odtworzyć proste rytmy na instrumentach perkusyjnych; z pomocą nauczyciela odczytuje wybrane znaki notacji muzycznej; tańczy z zespołem krakowiaka i polkę; zwykle stara się kulturalnie uczestniczyć w koncertach, stara się przyjmować właściwą postawę podczas odtwarzania hymnu państwowego; stara się aktywnie słuchać muzyki, z nieznaczną pomocą określa jej nastrój i charakter. 1 nie śpiewa z zespołem wybranych piosenek oraz z pomocą śpiewa z pamięci hymn państwowy; z dużą pomocą realizuje podanymi formami ruchu i głosu opracowane tematy rytmiczne; nie rozpoznaje podstawowych elementów muzyki; często potrzebuje wsparcia przy rozpoznawaniu podstawowych form muzycznych; nie tworzy krótkich, prostych układów rytmicznych i nie podejmuje próby improwizowania wybranym sposobem (głosem, gestem lub na instrumentach muzycznych); nie rozpoznaje głosów ludzkich i niektórych instrumentów muzycznych; po opracowaniu nie potrafi zagrać układów kilku dźwięków na instrumentach melodycznych oraz odtworzyć proste rytmy na instrumentach perkusyjnych; nie odczytuje wybranych znaków notacji muzycznej; nie stara się słuchać muzyki i nie określa jej nastroju i charakteru. 42 ZAJĘCIA TECHNICZNE 5 ■ zna dobrze środowisko techniczne, doskonale rozumie znaczenie urządzeń elektrotechnicznych dla człowieka; ■ zna i zawsze samodzielnie podaje sposoby wykorzystania sił przyrody dawniej i dziś; ■ bezbłędnie rozpoznaje różne rodzaje maszyn i urządzeń transportowych i informatycznych, rozumie i zawsze trafnie określa ich wartość użytkową; ■ rozpoznaje i bezbłędnie charakteryzuje różne rodzaje budowli; ■ doskonale orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku; ■ zawsze sprawnie realizuje zadania techniczne; ■ zawsze samodzielnie korzysta z prostych instrukcji i schematów rysunkowych; ■ często przedstawia własne pomysły rozwiązań prac papierowych i z tworzyw sztucznych; ■ samodzielnie i zawsze dobrze planuje pracę, właściwie dobiera materiały; ■ zawsze dba o pełne bezpieczeństwo i porządek w miejscu pracy; ■ doskonale zna i zawsze stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po drogach i korzystania ze środków komunikacji; ■ doskonale zna telefony alarmowe i wie, w jakich sytuacjach należy z nich korzystać; ■ zna i potrafi zastosować w praktyce zasady zachowań w sytuacji wypadku. 4 ■ zna środowisko techniczne, rozumie i potrafi uzasadnić rolę i znaczenie urządzeń elektrotechnicznych dla człowieka; ■ zna i zwykle samodzielnie podaje sposoby wykorzystania sił przyrody dawniej i dziś; ■ poprawnie rozpoznaje różne rodzaje maszyn i urządzeń transportowych i informatycznych, rozumie i zwykle trafnie określa ich wartość użytkową; ■ rozpoznaje i często charakteryzuje różne rodzaje budowli; ■ orientuje się w sposobach wytwarzania przedmiotów codziennego użytku; ■ zazwyczaj sprawnie realizuje zadania techniczne; ■ zazwyczaj korzysta z prostych instrukcji i schematów rysunkowych; ■ czasami przedstawia własne pomysły rozwiązań prac papierowych i z tworzyw sztucznych; ■ samodzielnie i z reguły dobrze planuje pracę, zwykle właściwie dobiera materiały; ■ zawsze stara się dbać o pełne bezpieczeństwo i porządek w miejscu pracy; 43 ■ dobrze zna i zawsze stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po drogach i korzystania ze środków komunikacji; ■ zna telefony alarmowe i z reguły wie, z których i w jakich sytuacjach należy korzystać; ■ zna i zwykle potrafi zastosować w praktyce poznane zasady zachowań w sytuacji wypadku. 3 ■ zna środowisko techniczne, stara się uzasadnić rolę i znaczenie urządzeń elektrotechnicznych dla człowieka; ■ zna i zwykle poprawnie podaje sposoby wykorzystania sił przyrody dawniej i dziś; ■ poprawnie rozpoznaje poznane rodzaje maszyn i urządzeń transportowych i informatycznych, zwykle trafnie określa ich wartość użytkową; ■ rozpoznaje różne rodzaje budowli, a niektóre właściwie charakteryzuje; ■ orientuje się w sposobach wytwarzania większości przedmiotów codziennego użytku; ■ nie zawsze poprawnie realizuje zadania techniczne; ■ radzi sobie z korzystaniem z prostych instrukcji i niektórych schematów rysunkowych; ■ umie przedstawiać własne pomysły rozwiązań niektórych prac papierowych i z tworzyw sztucznych; ■ radzi sobie z samodzielnym planowaniem pracy i właściwym doborem materiałów; ■ zwykle stara się dbać o pełne bezpieczeństwo i porządek w miejscu pracy; ■ zna i z reguły stosuje zasady bezpiecznego poruszania się po drogach i korzystania ze środków komunikacji; ■ zna telefony alarmowe i zwykle poprawnie podaje, w jakich sytuacjach należy z nich korzystać; ■ zna i zazwyczaj poprawnie wymienia poznane zasady zachowań w sytuacji wypadku. 2 ■ zna większość elementów środowiska technicznego, z nieznaczną pomocą podaje przykłady znaczenia urządzeń elektrotechnicznych dla człowieka; ■ zna i czasami samodzielnie wymienia niektóre sposoby wykorzystania sił przyrody dawniej i dziś; ■ stara się rozpoznawać poznane rodzaje maszyn i urządzeń transportowych i informatycznych; ■ umie określić wartość użytkową wybranych urządzeń; ■ rozpoznaje typowe rodzaje budowli, a z nieznaczną pomocą niektóre z nich charakteryzuje; ■ orientuje się w sposobach wytwarzania wybranych przedmiotów codziennego użytku; 44 ■ radzi sobie z poprawną realizacją większości zadań technicznych; ■ radzi sobie z wykorzystywaniem prostych instrukcji, ale czasem potrzebuje wsparcia; ■ z nieznaczną pomocą korzysta z niektórych prostych schematów rysunkowych; ■ czasami umie przedstawić własne pomysły rozwiązań prostych prac papierowych i z tworzyw sztucznych; ■ czasem samodzielnie planuje niektóre formy pracy i właściwie dobiera materiały; ■ stara się dbać o bezpieczeństwo i porządek w miejscu pracy; ■ zna i stara się zawsze stosować poznane zasady bezpiecznego poruszania się po drogach i korzystania ze środków komunikacji; ■ zna telefony alarmowe i orientuje się, w jakich sytuacjach należy z nich korzystać; ■ zna i z nieznacznym wsparciem wymienia niektóre z poznanych zasad zachowań w sytuacji wypadku. 1 ■ nie zna elementów środowiska technicznego, z nieznaczną pomocą podaje przykłady znaczenia urządzeń elektrotechnicznych dla człowieka; ■ zna i czasami samodzielnie wymienia niektóre sposoby wykorzystania sił przyrody dawniej i dziś; ■ nie rozpoznaje poznanych rodzajów maszyn i urządzeń transportowych i informatycznych; ■ nie umie określić wartości użytkowej wybranych urządzeń; ■ nie rozpoznaje typowych budowli; ■ nie orientuje się w sposobach wytwarzania wybranych przedmiotów codziennego użytku; ■ nie radzi sobie z poprawną realizacją większości zadań technicznych; ■ nie radzi sobie z wykorzystywaniem prostych instrukcji, ale czasem potrzebuje wsparcia; ■ rzadko umie przedstawić własne pomysły rozwiązań prostych prac papierowych i z tworzyw sztucznych; ■ rzadko samodzielnie planuje niektóre formy pracy i właściwie dobiera materiały; ■ nie stara się dbać o bezpieczeństwo i porządek w miejscu pracy; ■ nie stara się stosować poznanych zasad bezpiecznego poruszania się po drogach i korzystania ze środków komunikacji; ■ nie zna telefonów alarmowych; ■ z dużym wsparciem wymienia niektóre z poznanych zasad zachowań w sytuacji wypadku. 45 WYCHOWANIE FIZYCZNE I EDUKACJA ZDROWOTNA 5 sprawnie realizuje ćwiczenia równoważne, siłowe, wytrzymałościowe i w zakresie treningu zdrowotnego; zawsze wykazuje doskonałą zwinność, szybkość i gibkość w realizowanych zadaniach ruchowych (biegach, skokach, przeskokach, rzutach, chwytach, kozłowaniu piłki i innych); bezbłędnie przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń, koordynuje ruchy własnego ciała; zawsze sprawnie pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne, przeskakuje jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami; chętnie, zawsze sprawnie i zgodnie z przeznaczeniem posługuje się przyrządami do uprawiania sportów i wypoczynku; aktywnie uczestniczy w grach sportowych i zabawach terenowych; zawsze wzorowo przestrzega reguł, podporządkowuje się decyzjom sędziego; zawsze w pełni stosuje zasady zdrowej rywalizacji sportowej i kulturalnego kibicowania; systematycznie dba o utrzymywanie higieny osobistej i estetycznego wyglądu; rozumie i docenia rolę racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu; zna i rozumie trudności dzieci niepełnosprawnych i zawsze chętnie im pomaga; zawsze pamięta o zasadach bezpieczeństwa na drogach, w miejscu zabaw i gier ruchowych; wie, gdzie szukać i jak zorganizować pomoc w sytuacjach zagrożenia. z reguły sprawnie realizuje ćwiczenia równoważne, siłowe, wytrzymałościowe 4 i w zakresie treningu zdrowotnego; wykazuje wyższą od przeciętnej zwinność, szybkość i gibkość w realizowanych zadaniach ruchowych (biegach, skokach, przeskokach, rzutach, chwytach, kozłowaniu piłki i innych); 46 zwykle bezbłędnie przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń, koordynuje ruchy własnego ciała; z reguły sprawnie pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne, przeskakuje jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami; chętnie, zazwyczaj sprawnie i zgodnie z przeznaczeniem posługuje się przyrządami do uprawiania sportów i wypoczynku; aktywnie uczestniczy w grach sportowych i zabawach terenowych; zawsze stara się wzorowo przestrzegać reguł, zwykle podporządkowuje się decyzjom sędziego; zwykle w pełni stosuje zasady zdrowej rywalizacji sportowej i kulturalnego kibicowania; dba o utrzymywanie higieny osobistej i estetycznego wyglądu; rozumie i zwykle docenia rolę racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu; zna i rozumie trudności dzieci niepełnosprawnych i zwykle chętnie im pomaga; stara się zawsze pamiętać o zasadach bezpieczeństwa na drogach, w miejscu zabaw i gier ruchowych; wie, gdzie szukać i umie określić, jak należy organizować pomoc w sytuacjach zagrożenia. 3 z reguły sprawnie realizuje większość ćwiczeń równoważnych, siłowych, wytrzymałościowych i w zakresie treningu zdrowotnego; wykazuje odpowiednią do wieku zwinność, szybkość i gibkość w realizowanych zadaniach ruchowych (biegach, skokach, przeskokach, rzutach, chwytach, kozłowaniu piłki i innych); zwykle bezbłędnie przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń, koordynuje ruchy własnego ciała; z reguły sprawnie pokonuje przeszkody naturalne i sztuczne, przeskakuje jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami; chętnie, zazwyczaj sprawnie i zgodnie z przeznaczeniem posługuje się przyrządami do uprawiania sportów i wypoczynku; 47 często aktywnie uczestniczy w grach sportowych i zabawach terenowych; stara się wzorowo przestrzegać reguł, zazwyczaj podporządkowuje się decyzjom sędziego; stosuje zasady zdrowej rywalizacji sportowej, umie kulturalnie kibicować; dba o utrzymywanie higieny osobistej, stara się utrzymywać estetyczny wygląd; stara się doceniać rolę racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania organizmu; zna i rozumie trudności dzieci niepełnosprawnych i zwykle chętnie im pomaga; stara się pamiętać o zasadach bezpieczeństwa na drogach, w miejscu i przebiegu zabaw i gier ruchowych; wie, gdzie szukać pomocy w sytuacjach zagrożenia. sprawnie realizuje wybrane ćwiczenia równoważne, siłowe, wytrzymałościowe 2 i w zakresie treningu zdrowotnego; wykazuje niższą niż przewidywana dla wieku zwinność, szybkość i gibkość w realizowanych zadaniach ruchowych (biegach, skokach, przeskokach, rzutach, chwytach, kozłowaniu piłki i innych); przyjmuje poprawne pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń, stara się koordynować ruchy własnego ciała; sprawnie pokonuje niektóre przeszkody naturalne i sztuczne, przeskakuje jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami; chętnie i zwykle zgodnie z przeznaczeniem, ale nie zawsze sprawnie posługuje się przyrządami do uprawiania sportów i wypoczynku; uczestniczy w grach sportowych i zabawach terenowych, ale nie przejawia aktywności i zaangażowania; stara się wzorowo przestrzegać reguł, zazwyczaj podporządkowuje się decyzjom sędziego; stara się stosować zasady zdrowej rywalizacji sportowej i kulturalnego kibicowania;. dba o utrzymywanie higieny osobistej, ale nie zawsze utrzymuje schludny wygląd; wie, jaką rolę ma racjonalne żywienie i aktywność fizyczna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu; 48 stara się pamiętać o zasadach bezpieczeństwa na drogach, w miejscu zabaw i gier ruchowych; stara się zrozumieć trudności dzieci niepełnosprawnych i zwykle chętnie im pomaga; umie podać przykłady ludzi i instytucji, w których można szukać pomocy w sytuacjach zagrożenia. 1 mało sprawnie realizuje wybrane ćwiczenia równoważne, siłowe, wytrzymałościowe i w zakresie treningu zdrowotnego; wykazuje niższą niż przewidywana dla wieku zwinność, szybkość i gibkość w realizowanych zadaniach ruchowych (biegach, skokach, przeskokach, rzutach, chwytach, kozłowaniu piłki i innych); nie przyjmuje poprawnych pozycji wyjściowych i ustawienia do ćwiczeń, nie stara się koordynować ruchy własnego ciała; nie pokonuje niektóre przeszkód naturalnych i sztucznych; niechętnie posługuje się przyrządami do uprawiania sportów i wypoczynku; często nie uczestniczy w grach sportowych i zabawach terenowych, ale nie przejawia aktywności i zaangażowania; nie przestrzega reguł, często nie podporządkowuje się decyzjom sędziego; nie stara się stosować zasady zdrowej rywalizacji sportowej i kulturalnego kibicowania;. nie dba o utrzymywanie higieny osobistej; nie stara się pamiętać o zasadach bezpieczeństwa na drogach, w miejscu zabaw i gier ruchowych; nie potrafi podać przykładów ludzi i instytucji, w których można szukać pomocy w sytuacjach zagrożenia. EDUKACJA SPOŁECZNA Z ELEMENTAMI ETYKI – ZACHOWANIE 5 zawsze respektuje prawa innych; wie, że nie należy zaspokajać własnych potrzeb kosztem innych i w swoim postępowaniu zawsze kieruje się wspólnym dobrem; 49 jest zawsze tolerancyjny, uczciwy i sprawiedliwy; przestrzega wszystkich ustalonych reguł; zawsze utrzymuje dobre relacje z rówieśnikami i dorosłymi; zawsze panuje nad swoimi emocjami, obiektywnie ocenia zachowanie swoje i innych; w swoim postępowaniu zawsze kieruje się dobrem i prawdomównością; zawsze otacza opieką i niesie pomoc potrzebującym; zna wszystkie obowiązki ucznia i zawsze sumiennie wywiązuje się z nich; zawsze szanuje i podtrzymuje tradycje rodzinne, szkolne, lokalne i narodowe; okazuje zawsze należyty szacunek symbolom narodowym; bezbłędnie wymienia najważniejsze informacje o swojej ojczyźnie i Unii Europejskiej; zawsze pamięta o najważniejszych wydarzeniach historycznych; zna i ceni wartość pracy ludzi; czynnie uczestniczy w życiu klasy i w działaniach na rzecz środowiska lokalnego; zawsze potrafi rozpoznać niebezpieczeństwo; umie samodzielnie zorganizować pomoc w sytuacji zagrożenia. zwykle respektuje prawa innych; wie, że nie należy zaspokajać własnych potrzeb kosztem innych, w swoim 4 postępowaniu zwykle kieruje się wspólnym dobrem; z reguły zachowuje postawy tolerancyjne wobec odmienności innych; postępuje uczciwie i sprawiedliwie; respektuje ustalone reguły; dba o utrzymywanie dobrych relacji z rówieśnikami i dorosłymi; zwykle panuje nad swoimi emocjami, z reguły obiektywnie ocenia zachowanie swoje i innych; ceni dobro i prawdomówność; chętnie niesie pomoc potrzebującym; zna obowiązki ucznia i zazwyczaj sumiennie się z nich wywiązuje; wymienia najważniejsze informacje o swojej ojczyźnie i Unii Europejskiej; 50 szanuje symbole narodowe i najważniejsze wydarzenia historyczne; stara się zawsze szanować i podtrzymywać tradycje rodzinne, szkolne, lokalne i narodowe; dostrzega wartość pracy ludzi i zazwyczaj szanuje ją; chętnie współuczestniczy w działaniach na rzecz klasy i najbliższego otoczenia społeczno-przyrodniczego; rozpoznaje sytuacje niebezpieczne; umie wskazać osoby i instytucje niosące pomoc w sytuacjach zagrożenia. stara się respektować prawa innych; wie, że nie należy zaspokajać własnych potrzeb kosztem innych, w swoim 3 postępowaniu stara się kierować wspólnym dobrem; najczęściej prezentuje postawy tolerancyjne i szanuje odmienność innych; stara się panować nad swoimi emocjami, z reguły obiektywnie ocenia zachowanie swoje i innych; w swoim postępowaniu zwykle kieruje się uczciwością i sprawiedliwością; ceni dobro, prawdomówność i gotowość niesienia pomocy potrzebującym; zwykle stara się przestrzegać ustalonych reguł, dbać o utrzymywanie dobrych relacji z rówieśnikami i dorosłymi; zna obowiązki ucznia i stara się z nich należycie wywiązywać; rozumie potrzebę szanowania symboli narodowych i poznawania najważniejszych wydarzeń w dziejach kraju i regionu; stara się szanować i podtrzymywać tradycje rodzinne, szkolne, lokalne i narodowe; zwykle wymienia najważniejsze informacje o swojej ojczyźnie i Unii Europejskiej; rozumie znaczenie pracy ludzi i stara się odnosić się do niej z szacunkiem; czasami z własnej inicjatywy włącza się we wspólne działania na rzecz klasy i najbliższego otoczenia społeczno-przyrodniczego; stara się wskazywać sytuacje niebezpieczne; podaje przykłady osób i instytucji niosących pomoc w sytuacjach zagrożenia. 51 2 wie, że należy respektować prawa innych; wie, że nie należy zaspokajać własnych potrzeb kosztem innych, ale w swoim postępowaniu nie zawsze kieruje się wspólnym dobrem; zwykle stara się być tolerancyjnym, sprawiedliwym i uczciwym, umie uszanować odmienność innych; czasami kieruje się emocjami i nie zachowuje pełnego obiektywizmu w ocenie innych; z reguły w swoim postępowaniu stara się kierować dobrem i prawdomównością; wykazuje gotowość niesienia pomocy potrzebującym; dąży do utrzymywania dobrych relacji z rówieśnikami i dorosłymi; zna obowiązki ucznia i zwykle wywiązuje się z większości powierzonych zadań; z nieznaczną pomocą wymienia symbole narodowe i niektóre ważne wydarzenia z historii kraju i regionu; rozumie potrzebę oddawania należytego szacunku symbolom narodowym; stara się szanować i podtrzymywać poznane tradycje rodzinne, szkolne, lokalne i narodowe; potrafi wymienić wybrane informacje o swojej ojczyźnie i Unii Europejskiej; dostrzega wartość pracy ludzi i wie, że należy ją szanować; zwykle wykonuje powierzone zadania na rzecz klasy i społeczności lokalnej; wie, że w otoczeniu społeczno-przyrodniczym istnieją różne zagrożenia; z nieznacznym wsparciem podaje przykłady niebezpiecznych sytuacji oraz wskazuje źródła uzyskiwania pomocy. ZAJĘCIA KOMPUTEROWE 5 biegle obsługuje komputer; bezbłędnie nazywa elementy zestawu komputerowego; samodzielnie i sprawnie posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi; samodzielnie korzysta z Internetu i multimediów jako źródeł informacji i komunikacji; sprawnie i samodzielnie nawiguje po stronach; 52 samodzielnie tworzy różne teksty i rysunki w poznanych programach graficznych i tekstowych; zawsze sprawnie odtwarza animacje i prezentacje multimedialne; zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera i anonimowości kontaktów internetowych; zawsze przestrzega zasad bezpieczeństwa i stosuje zalecane ograniczenia w pracy z komputerem. 4 sprawnie obsługuje komputer; zwykle bezbłędnie nazywa elementy zestawu komputerowego; z reguły samodzielnie i sprawnie posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi; z reguły samodzielnie korzysta z Internetu i multimediów; wie, jak szukać w nich informacji i zastosować je w komunikacji; sprawnie nawiguje po wybranych stronach; samodzielnie tworzy krótkie teksty i różne rysunki w poznanych programach graficznych i tekstowych; zwykle sprawnie odtwarza animacje i prezentacje multimedialne; zna większość zagrożeń wynikających z korzystania z komputera i anonimowości kontaktów internetowych; zazwyczaj przestrzega zasad bezpieczeństwa i stosuje zalecane ograniczenia w pracy z komputerem. 3 potrafi obsługiwać komputer, ale czasem wymaga wsparcia; umie nazwać podstawowe elementy zestawu komputerowego; często samodzielnie i dość sprawnie posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi; wie, jak korzystać z Internetu i multimediów, ale wymaga pomocy; radzi sobie z wyszukiwaniem informacji; z nieznaczną pomocą stosuje multimedia jako narzędzie komunikacji; 53 radzi sobie ze sprawną nawigacją po znanych i często używanych stronach; radzi sobie z samodzielnym tworzeniem krótkich tekstów i prostych rysunków w poznanych programach graficznych i tekstowych; stara się odtwarzać wybrane animacje i prezentacje multimedialne; zna wiele zagrożeń wynikających z korzystania z komputera i anonimowości kontaktów internetowych; zwykle stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa i stosować zalecane ograniczenia w pracy z komputerem. 2 radzi sobie z obsługiwaniem komputera, ale czasem potrzebuje pomocy; wie, jak nazywają się podstawowe elementy zestawu komputerowego; samodzielnie i dość sprawnie posługuje się niektórymi z poznanych programów i gier edukacyjnych; stara się korzystać z podanych przez nauczyciela stron internetowych, ale wymaga wsparcia; radzi sobie z wyszukiwaniem informacji na wskazanych stronach i nawigacją po nich; z nieznaczną pomocą próbuje stosować multimedia jako narzędzie komunikacji; radzi sobie z samodzielnym tworzeniem krótkich i prostych tekstów w poznanym programie tekstowym; wykonuje proste rysunki w poznanych programach graficznych; próbuje odtwarzać proste animacje i prezentacje multimedialne, ale czasem potrzebuje wsparcia; z nieznaczną pomocą podaje przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z komputera i anonimowości kontaktów internetowych; zwykle stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa i stosować zalecane ograniczenia w pracy z komputerem. 1 nie radzi sobie z obsługiwaniem komputera; nie wie, jak nazywają się podstawowe elementy zestawu komputerowego; nie posługuje się niektórymi z poznanych programów i gier edukacyjnych; nie radzi sobie z wyszukiwaniem informacji na wskazanych stronach; 54 nie radzi sobie z samodzielnym tworzeniem krótkich i prostych tekstów w poznanym programie tekstowym; nie wykonuje prostych rysunków w poznanych programach graficznych; z dużą pomocą podaje przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z komputera i anonimowości kontaktów internetowych; nie stara się przestrzegać zasad bezpieczeństwa i stosować zalecane ograniczenia w pracy z komputerem. 55 JĘZYK ANGIELSKI Sposób oceniania jak i komunikowanie wyników jest zgodne z założeniami wewnątrzszkolnego systemu nauczania, który na etapie edukacji wczesnoszkolnej, rekomenduje prowadzenie oceniania formatywnego (bieżące) – karta indywidualnej pracy ucznia oraz zaleca stosowanie oceny podsumowującej (opisowa ocena). KLASA I W klasie I nadrzędne znaczenie mają osiągnięcia dotyczące sprawności: rozumienia ze słuchu, mówienia - opanowanie słownictwa. Rozumienie ze słuchu uczeń rozumie ćwiczenia słuchowe i wykonuje polecenia nauczyciela, uczeń powinien popracować jeszcze nad rozumieniem ćwiczeń słuchowych i wykonywaniem poleceń nauczyciela. Słownictwo uczeń bardzo dobrze opanował słownictwo z omówionych działów tematycznych, uczeń dobrze opanował słownictwo z przerobionych działów tematycznych, uczeń powinien popracować jeszcze nad zapamiętaniem słownictwa. Mówienie uczeń prawidłowo powtarza, wymawia słowa i zwroty w j. angielskim, uczeń powinien popracować jeszcze nad prawidłowym wymawianiem słów i zwrotów w j. angielskim. Ocena bieżąca (tabela oceny umiejętności ucznia). W KLASACH II i III ocenie podlegają następujące sprawności: 1) rozumienie ze słuchu, 2) mówienie, 3) czytanie, 4) pisanie. Ocena bieżąca ucznia (tabela 1.) – karta indywidualnej pracy ucznia. Ocena podsumowująca przeprowadzona na koniec roku szkolnego. Tabela – raport umiejętności ucznia – ocena opisowa. Tabela 1. Karta indywidualnej pracz ucznia. OCENA Uczeń……………………………………………………………………. BIEŻACA klasa…………………. AKTYWNOŚĆ za okres chętnie bierze udział REALIZACJA ZADANIA rozumie polecenia poprawnie wykonuje zadanie od……………………… do………………………. liczba lekcji…………………… wszystkie większość pojedyncze wszystkie większość pojedyncze wszystkie większość pojedyncze ćwiczenie rozumienia ze słuchu ćwiczenie mówienia ćwiczenie czytania śpiewanie piosenek uczestnictwo w zadaniach komunikacyjnych, grach ćwiczenie pisania ćwiczenia językowo – plastyczne 57 Tabela 2. Raport umiejętności ucznia – ocena opisowa. Imię i nazwisko ucznia………………………………………………………………………… Klasa………………………………… Wiedza i umiejętności ucznia znajomość słów i struktur słuchanie rozmowa wypowiedź czytanie pisanie umiejętność uczenia się motywacja praca w zespole Znajomość słów i struktur językowych Uczeń: opanował zakres słownictwa wprowadzany na lekcjach; potrafi nazwać przedmioty/zwierzęta, o których się uczył na lekcjach; rozumie znaczenie podstawowych struktur gramatycznych oraz poprawnie je stosuje. Słuchanie Uczeń: rozumie polecenia nauczyciela; rozumie ogólny sens historyjek i scenek prezentowanych na lekcjach; potrafi wyróżnić proste informacje ze słuchanych tekstów. Czytanie Uczeń: czyta po cichu ze zrozumieniem; czyta głośno zgodnie z zasadami wymowy; potrafi zrozumieć ogólny sens prezentowanych tekstów; potrafi wybierać szczegółowe informacje z prezentowanych tekstów. 58 Rozmowa Uczeń: potrafi odpowiadać na pytania nauczyciela; samodzielnie zadaje potaniana tematy dotyczące najbliższego otoczenia; potrafi przeliterować znane sobie słowa. Wypowiedź Uczeń: potrafi nazwać i w prosty sposób opisać postaci, przedmioty lub zwierzęta ze swojego najbliższego otoczenia; potrafi samodzielnie opowiedzieć o sobie i swoim najbliższym otoczeniu. Pisanie Uczeń: samodzielnie podpisuje swoje prace plastyczne pojedynczymi wyrazami; potrafi napisać krótki, prosty tekst według podanego wzoru; potrafi samodzielnie napisać kilka prostych zdań na omawiane tematy. Umiejętność uczenia się Uczeń: potrafi skupić uwagę na lekcjach; jest wrażliwy na brzmienie języka angielskiego; potrafi domyślać się znaczenia słów kontekstu/gestu; rozumie cel samooceny i potrafi ocenić swoje postępy; jest samodzielny: sam podejmuje próby; potrafi poradzić sobie z niepowodzeniem, np. chętnie poprawia źle wykonane zadanie. Motywacja Uczeń: jest aktywny na lekcjach; chętnie wykonuje zadania, nawet te dodatkowe; chętnie uczestniczy w dodatkowych zajęciach, np. przedstawieniach. 59 Praca w zespole Uczeń: przestrzega zasad grzecznego zachowania się w klasie; potrafi pracować z kolegą/koleżanką w parze; potrafi pracować w grupie; chętnie pomaga innym. 60 ZAŁĄCZNIK NR 1. INFORMACJA O OSIĄGNIĘCIACH I POSTĘPACH UCZNIA Imię i nazwisko ucznia………………………………………………………….. Rok szkolny…………………………………. semestr………….. Poziom opanowania Edukacja Podstawowe umiejętności świetnie Polonistyczna bardzo dobrze dobrze słabo Uwagi nie opanował Czytanie - technika Czytanie ze zrozumieniem Gramatyka Ortografia Pisanie (poziom graficzny) Wypowiedzi, aktywność Słuchanie Wypowiedzi pisemne Matematyczna Sprawność rachunkowa Rozwiązywanie zadań Wiad. i umiejętn. praktyczne Geometria Wiedza o otaczającym Przyrodnicza świecie Plastyczna Artystyczna Techniczna Muzyczna Dyscyplina Ruchowa Sprawność ruchowa Komputerowa Podstawowa obsługa komputera i praca w wybranych programach J. angielski Zachowanie Wypowiedzi, aktywność Słownictwo Kultura osobista Aktywność społeczna Stosunek do obowiązków szkolnych Religia ……………………………… WYCHOWAWCA 61 62