Opinia dot

Opinia dot. udzielania świadczeń zdrowotnych w publicznych zakładach opieki
zdrowotnej w związku z wejściem w życie przepisu art. 1 ust. 5 ustawy z dnia 30
sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
Ustawa z dnia 14 maja 2004 r. o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.
U. z 2006 r. Nr 75, poz. 518) wprowadziła do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o
zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.) ust. 5 w następującym
brzmieniu:
„5. Na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej:
1) zakłady opieki zdrowotnej, utworzone przez spółki, stowarzyszenia lub fundacje,
2) lekarze lub lekarze stomatolodzy wykonujący zawód w formie indywidualnej praktyki
lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej lub grupowej praktyki
lekarskiej,
3) pielęgniarki lub położne wykonujące zawód w formie indywidualnej praktyki
pielęgniarki lub położnej, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarki lub
położnej, a także grupowej praktyki pielęgniarek lub położnych,
4) inne podmioty,
- nie mogą prowadzić działalności polegającej na udzielaniu takich samych świadczeń
zdrowotnych, które są udzielane przez ten zakład, z wyjątkiem świadczeń z zakresu
podstawowej opieki zdrowotnej lub stomatologii.”.
Ww. ustawa została uchwalona przez Sejm RP w dniu 14 maja 2004 r. Ówczesny
Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski nie podpisał ustawy, lecz złożył do Trybunału
Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP art. 1 pkt 1 ww. ustawy w
części dodającej do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
ust. 5 (w przytoczonym wyżej brzmieniu) w zakresie, w którym wyłącza on udzielanie
świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i stomatologii z zakazu
prowadzenia na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej działalności polegającej na
udzielaniu takich samych świadczeń, które są udzielane przez ten zakład.
Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w tej sprawie w dniu 12 kwietnia 2006 r., a
obecnemu Prezydentowi RP nie pozostało nic innego jak podpisanie ustawy, co nastąpiło w
dniu 18 maja 2006 r.
Tak więc, choć ustawa została uchwalona w dniu 14 maja 2004 r., została
opublikowana dopiero w dniu 4 maja 2006 r. i wejdzie w życie w dniu 4 czerwca 2006 r., tj.
po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia (co wynika z art. 3 tej ustawy).
Zgodnie z przytoczonym na wstępie art. 1 ust. 5 ustawy o zakładach opieki
zdrowotnej podmioty prywatne, wymienione w przepisie, w tym lekarze i lekarze dentyści
wykonujący zawód w formie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej
praktyki lekarskiej albo grupowej praktyki lekarskiej, od dnia 4 czerwca 2006 r. nie będą
mogli udzielać świadczeń zdrowotnych na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej,
jeżeli udzielane przez nich świadczenia zdrowotne są takiego samego rodzaju jak
świadczenia zdrowotne udzielane przez dany zakład; zakaz nie będzie dotyczył świadczeń z
zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i stomatologii.
Jaki jest zakres obowiązywania zakazu określonego w art. 1 ust. 5 ustawy o zakładach
opieki zdrowotnej?
1. Zakaz udzielania świadczeń zdrowotnych na terenie publicznego zakładu
opieki zdrowotnej nie dotyczy świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej i
stomatologii. W ramach prowadzonej praktyki lekarze będą więc mogli nadal udzielać
świadczeń, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20
października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej
1
opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 214, poz. 1816) w każdym publicznym zakładzie opieki
zdrowotnej (a więc np. w szpitalu, czy przychodni).
2. Lekarze będą mogli udzielać świadczeń zdrowotnych w ramach
indywidualnej,
indywidualnej
specjalistyczne
oraz
grupowej
praktyki
w
pomieszczeniach znajdujących się na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej
(z których mogą korzystać na podstawie umów zawartych danym zakładem opieki
zdrowotnej), tylko wówczas, gdy zakres udzielanych przez nie świadczeń zdrowotnych
nie będzie się pokrywał z zakresem świadczeń zdrowotnych udzielanych przez dany
zakład.
Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej nie określa bowiem generalnego zakazu
wykonywania praktyki lekarskiej na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej, ale
posługuje się pojęciem „udzielania takich samych świadczeń zdrowotnych” przez zakład i
praktykę. Przepis mówi o „udzielaniu świadczeń zdrowotnych”, co moim zdaniem należy
interpretować jako uprawnienie do udzielania określonego rodzaju świadczeń, a nie
faktyczne ich wykonywania.
Rodzaj i zakres świadczeń zdrowotnych udzielanych przez zakład opieki zdrowotnej
jest określony w jego statucie.
Zakaz określony w art. 1 ust. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej wejdzie w życie
w dniu 4 czerwca 2006 r. Przepis przejściowy, który wprowadzał kilkumiesięczny okres dla
dostosowania prowadzonej działalności do wymogów ustawy, w chwili obecnej nie może
mieć zastosowania (stanowił on wyraźnie, że prowadzona działalność ma być dostosowana
do wymogów ustawy do dnia 31 grudnia 2004 r.). Oznacza to, że w ciągu tego krótkiego
okresu lekarze muszą zmienić miejsce (pomieszczenie) lub zakres wykonywanej
działalności. Wszystkie umowy, które są sprzeczne z tym zakazem ulegną w tym zakresie
rozwiązaniu z mocy prawa (art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 14 maja 2004 r. o zmianie ustawy o
zakładach opieki zdrowotnej).
W takim przypadku konieczne będzie również dokonanie odpowiednich zmian lub
skreśleń w rejestrze praktyk prowadzonym przez okręgową radę lekarską.
3. Zgodnie z art. 35 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, który nie został uchylony,
ani zmieniony przez wymienioną na wstępie ustawę, samodzielny publiczny zakład opieki
zdrowotnej (a także minister, centralny organ administracji rządowej, wojewoda i jednostka
samorządu terytorialnego, będący organem założycielskim publicznego zakładu opieki
zdrowotnej) może udzielać zamówienia na świadczenia zdrowotne lekarzom i lekarzom
dentystom, wykonującym zawód w formie indywidualnej lub indywidualnej specjalistycznej
praktyki lekarskiej, zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty.
Lekarz lub lekarz dentysta wykonujący zawód w formie indywidualnej lub
indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej może więc w dalszym ciągu udzielać
świadczeń na terenie publicznego zakładu opieki zdrowotnej na podstawie umowy o
udzielanie świadczeń zdrowotnych, zawartej z publicznym zakładem opieki zdrowotnej
na podstawie art. 35 i 35a ustawy o zakładach opieki zdrowotnej.
Sporządził:
Zespół Radców Prawnych
Naczelnej Izby Lekarskiej
Warszawa, dnia 24 maja 2006 r.
2