Fenomen ubezpieczeń grupowych - Tomasz Kutyba

42
PORADNIK FINANSOWY DLA MSP
GAZETA FINANSOWA
26 lutego–3 marca 2016 r.
BIZNES RAPORT
Fenomen ubezpieczeń grupowych
Pracownicze ubezpieczenia
grupowe – występujące na
rynku w formie dobrowolnej
lub sponsorowanej przez
pracodawcę – to od wielu lat
standardowe rozwiązanie,
obecne niemal w każdej
firmie.
Tomasz Kutyba
Ubezpieczenia
grupowe to swoisty fenomen
mający długą historię sięgającą
lat 50. ubiegłego
wieku. Wówczas
to Państwowy
Zakład Ubezpieczeniowy zaczął
oferować, proste w swej konstrukcji i dostępne cenowo, ubezpieczenia
pracownicze na życie. Uśrednione
potrzeby mas pracujących nie były
wygórowane, z czego wynikał raczej
niski zakres oferowanej ochrony
oraz wysokość sum ubezpieczenia. Nie stanowiły z pewnością realnego zabezpieczenia rodzin na
wypadek śmierci ubezpieczonego,
a raczej formę wsparcia finansowego na okoliczność organizacji
pochówku. Przez wiele lat PZU
wykorzystując pozycję jedynego
oferenta, oraz mając nieograniczony dostęp do państwowych
przedsiębiorstw, zbudowało solidną bazę i na dziesięciolecia swoją
monopolistyczną pozycję.
Stały rozwój
Sytuacja bardzo się zmieniła wraz
z nastaniem nowego systemu społeczno-politycznego. Z chwilą
otwarcia rynku dla krajowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
ubezpieczenia na życie natychmiast
stały się polem silnych zmagań konkurencji. Pierwotnie walka koncentrowała się na przejęciu klienta
indywidualnego, jednak z czasem zaczęto zdawać sobie sprawę
z roli, jaką odgrywają ubezpieczenia zawierane w formie grupowej.
Ubezpieczyciele zaczęli rozszerzać
swoje oferty o rozwiązania dedykowane do pracowników i coraz
śmielej wchodzić na pole zdominowane przez państwowego ubezpieczyciela. Sytuacja ta wymusiła
dynamiczny rozwój tej formy ubezpieczenia i dziś dla szerokiego ogółu
pracowników – z uwagi na stosunkowo niski poziom składki w programach grupowych – stanowi ono
ważny, a nierzadko jedyny element
zabezpieczenia życia i utraconego
w wyniku wypadku lub choroby
zdrowia. Właśnie dlatego rozwiązania te cieszą się tak dużą popularnością i mogą stanowić istotny element
kreowania polityki personalnej
w przedsiębiorstwie. Trafiają także
na podatny grunt, o czym świadczą
badania pokazujące, że:
• 90 proc. Polaków jako najważniejszą wartość wskazuje rodzinę;
• 73 proc. badanych deklaruje, że
zrobi wszystko, by zabezpieczyć rodzinę na przyszłość;
• 95 proc. Polaków najwyżej ceni
bezpieczeństwo;
• 90 proc. Polaków deklaruje pozytywne skojarzenia z ubezpieczeniami
grupowymi;
• 52 proc. uważa, że dają zabezpieczenie na wypadek zdarzeń losowych;
tylko 18 proc. osób wskazuje na wysoki koszt składki jako przyczynę
braku ochrony; *
Dziś na rynku dominuje typ ubezpieczenia na życie o charakterze
ochronnym. Przeważnie cechuje je
stosunkowo niska suma ubezpiecze-
ogromną przewagę nad innymi, że zapewnia rzeczywistą ochronę do pełnej
wysokości utraconych w określonym
czasie przychodów. Takie rozwiązanie
jest szczególnie doceniane przez menadżerów i pracowników oddziałów
firm międzynarodowych ulokowanych w Polsce.
Osobną grupę ubezpieczeń grupowych na życie stanowią programy
ochronne z częścią kapitałową. Powstały można by rzec jako alternatywa dla Pracowniczych Programów
Emerytalnych, które mają wiele obostrzeń prawnych oraz nakładają na
pracodawcę szereg nieodwracalnych
reżimów i zobowiązań względem
niesie wymierną korzyść między innymi dzięki optymalizacji kosztów
związanych z medycyną pracy w ramach kompleksowego programu
grupowego, który będzie dodatkowo
korzystnie wpływał i budował dobrostan zdrowotny pracowników.
Przełoży się na ograniczenie zjawiska
prezenteizmu (obniżonej wydajności
pracy na skutek pogorszonego stanu
zdrowia) oraz realnie ograniczy liczbę
zwolnień lekarskich i skróci ich długość. Badania rynku pracy od kilku
lat wskazują, że programy opieki zdrowotnej stanowią najbardziej pożądany i wartościowy benefit. Właśnie
dlatego dla pracodawcy rozwiązania
zaliczenie składki w koszty działalności, ale równocześnie obligują do
naliczenia pracownikowi podatku
dochodowego od wysokości płaconej składki oraz składki należnej na
ZUS. Trochę inaczej jest w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych,
gdzie zadania wynikające z ustawy
o Służbie Medycyny Pracy – o ile
zostały uwzględnione w programie,
stanowią dla pracodawcy koszt. Pewnym rozwiązaniem na dofinasowanie programów zdrowotnych mogą
być środki zgromadzone w ramach
Zakładowego Funduszu Świadczeń
Socjalnych. Wszystko to sprawia,
że składkę na grupowe ubezpiecze-
nia na wypadek zgonu zarówno naturalnego, jak i spowodowanego
nagłym zdarzeniem lub chorobą.
Dodatkowo ubezpieczenie zapewnia
ochronę z tytułu: poważnych zachorowań i zdarzeń na gruncie medycznym, niezdolności do pracy oraz
pobytu w szpitalu. Nieodzownym
elementem jest pakiet ryzyk około
rodzinnych, a wśród nich szczególnie pożądana ochrona na wypadek
śmierci rodzica lub teścia, a także
w przypadku narodzin dziecka. To
ostatnie to absolutna specyfika polskiego rynku – ryzyko nieubezpieczalne nigdzie indziej na świecie.
pracowników. Tym czasem ubezpieczenia z częścią kapitałową mogą
odgrywać podobną rolę, czyli umożliwić ubezpieczonym gromadzenie
środków na czas przyszłej emerytury.
Dodatkowo poprzez obudowanie odpowiednimi umowami, program taki
może stanowić skuteczny mechanizm
powstrzymujący np. kluczowych pracowników przed opuszczeniem organizacji. To bardzo ciekawe i pomocne
rozwiązanie, szczególnie w okresie
zmian zachodzących na rynku pracy
(w skali makro lub mikro) oraz „walki
o talenty”, a jednocześnie doskonały
benefit, który z powodzeniem można
wpisać w ścieżkę rozwoju pracownika.
te są jednym z ważniejszych narzędzi
kreowania długofalowej i perspektywicznej polityki personalnej. Ubezpieczony pracownik otrzymuje realne
poczucie bezpieczeństwa oraz szybki
i nielimitowany dostęp do lekarzy
specjalistów. Nieocenioną korzyścią
są bezpłatne badania laboratoryjne
i diagnostyczne, szczepienia profilaktyczne i rehabilitacja. Wszystko odbywa się profesjonalnie i komfortowo
w prywatnych zakładach opieki lekarskiej, a pracownicy mają do czynienia z wysoko wykwalifikowaną kadrą
medyczną, która dysponuje nowoczesnym sprzętem. Możliwość szybkiego dostępu do lekarzy – zwłaszcza
specjalistów, ogranicza występowanie
chorób zawodowych, co może dodatkowo obniżyć wysokość odszkodowań wypłacanych przez pracodawcę
z tego tytułu. W przypadku dużych
zakładów pracy jest możliwe uruchomienie nowej, dedykowanej placówki
medycznej.
nia na życie zazwyczaj płacą, w przeważającej liczbie przypadków, sami
pracownicy. Nie dotyczy to ubezpieczeń połączonych z częścią kapitałową, gdzie wnoszony przez
pracodawcę regularnie kapitał jest
forma dodatkowego wynagrodzenia za pracę. W programach opieki
zdrowotnej składka w części podstawowej oraz tej odnoszącej się do
medycyny pracy zawsze jest opłacana przez pracodawcę. Pracownicy
co najwyżej dopłacają za rozszerzenie zakresu, w tym możliwość objęcia programem współmałżonka lub
partnera życiowego oraz dzieci.
Jak widać ubezpieczenia grupowe są
częścią naszej rzeczywistości już od
ponad pół wieku i nic nie wskazuje,
by cokolwiek miało zmienić ten stan
rzeczy. Wraz z dynamicznie zmieniającym się otoczeniem i uwarunkowaniami, wciąż dopasowują się do
oczekiwań i potrzeb rynku pracy.
Dla pracowników zaś stanowią atrakcyjną i popularną – nierzadko jedyną
z uwagi na niski koszt – formę ubezpieczenia istotnych obszarów swojej
aktywności życiowej i rodzinnej.
Dopasowane sumy ubezpieczenia
Warto wskazać, że od mniej więcej
10 lat coraz większym zainteresowaniem cieszą się ubezpieczenia oparte
na modelu anglosaskim, które cechuje odejście od stałych sum ubezpieczenia. W ich miejsce pojawiają
się stałe kwoty będące wielokrotnością poziomu wynagrodzenia pracownika. I tak np. z tytułu zgonu
ubezpieczonego rodzina może otrzymać świadczenie stanowiące w zależności od konstrukcji ubezpieczenia:
12-, 18- lub 24-krotność ostatniego
wynagrodzenia. Podobnie w przypadku innych zdarzeń takich jak np.
poważne zachorowanie, niezdolność
do pracy czy trwałe inwalidztwo.
Tak zbudowane ubezpieczenie ma tę
Inwestycja w życie
Innym – obecnie coraz bardziej powszechnym i docenianym ubezpieczeniem grupowym są kompleksowe
programy opieki zdrowotnej. Mogą
funkcjonować także w postaci tzw.
abonamentów medycznych, aczkolwiek wydaje się, że właśnie forma
ubezpieczeniowa jest bardziej korzystna. Stanowią rozsądną alternatywę dla publicznej służby zdrowia,
która nie gwarantuje wystarczającej
jakości oraz stawia pacjentów w coraz
dłuższych kolejkach. Ubezpieczenie
zawierane pod patronatem pracodawcy może być źródłem licznych
korzyści zarówno dla pracodawcy jak
i pracownika. Pracodawca szybko od-
Porzeba zmian
Pewną barierą rozwoju ubezpieczeń grupowych – zwłaszcza zdrowotnych, jest brak zachęt i ulg
podatkowych. Tak oczekiwane ich
wprowadzenie, z pewnością ożywiłoby rynek, nadało nowej dynamiki
rozwoju oraz wpłynęło na ich masowość i powszechność. Obowiązujące
przepisy pozwalają pracodawcy na
Autor jest brokerem ubezpieczeniowym,
wiceprezesem zarządu International Risk &
Corporate Advisory (IRCA)
* Źródło: IQS & QUANT Group, 05.2009: w badaniu
udział wzięli mieszkańcy miast powyżej 10 tys.
mieszkańców w wieku 20-55 lat o dochodach powyżej
1000 PLN na osobę w gospodarstwie domowym.