Podwyższenie kapitału zakładowego z kapitału własnego spółki
Transkrypt
Podwyższenie kapitału zakładowego z kapitału własnego spółki
Podwyższenie kapitału zakładowego z kapitału własnego spółki Wpisany przez Grzegorz Gniadek Spółki napotykają, w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, na różne ryzyka podatkowe. W praktyce funkcjonowania prawa spółek w obrocie gospodarczym dość często spotykaną sytuacją jest podwyższanie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki. W przypadku spółek kapitałowych polega ono na przeksięgowaniu części środków z kapitału zapasowego czy też rezerwowego na kapitał zakładowy. Podwyższenie to w przypadku spółek akcyjnych jest połączone ze zwiększeniem wartości nominalnej akcji lub z bezpłatnym wydaniem akcjonariuszom akcji gratisowych. Zgodnie z art. 443 § 1 k.s.h. emitowane w związku z podwyższeniem akcje należy przydzielić akcjonariuszom proporcjonalnie do posiadanego przez nich przed podwyższeniem udziału w kapitale zakładowym spółki. Dokonanie podwyższenia kapitału zakładowego powoduje konieczność zmiany statutu spółki zgodnie z uregulowaniami k.s.h. w tym zakresie. Czynność podwyższenia kapitału zakładowego podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z ustawą o podatku o czynnościach cywilnoprawnych. Podstawę opodatkowania stanowi w takim wypadku wartość, o którą podwyższono kapitał. Stawka podatku wynosi 0,5% podstawy opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży na spółce i powstaje z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego. W toku przeprowadzanych audytów podatkowych można zaobserwować, iż spółki napotykają, w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego, na różne ryzyka podatkowe na gruncie podatku dochodowego. 1. Problemem jest ustalenie, czy podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki rodzi obowiązek podatkowy po stronie akcjonariuszy. 1/3 Podwyższenie kapitału zakładowego z kapitału własnego spółki Wpisany przez Grzegorz Gniadek W piśmiennictwie oraz orzeczeniach NSA można spotkać się z dwoma rozbieżnymi stanowiskami w tej sprawie. W przypadku osób prawnych będących akcjonariuszami obowiązek podatkowy będzie wynikał z art. 10 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych (dalej: UPDOP). Zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego. Zgodnie z pierwszym z prezentowanych w doktrynie stanowisk, obowiązek podatkowy będzie powstawał jedynie wówczas, gdy kapitał zapasowy czy też rezerwowy będzie pochodził z niepodzielonych w latach ubiegłych zysków wypracowanych przez spółkę. Pokrycie zwiększenia kapitału zakładowego kapitałem zapasowym pochodzącym z innych źródeł, np. z nadwyżki ceny emisyjnej (agio) czy też z dopłat akcjonariuszy nie rodzi po ich stronie obowiązku podatkowego, bowiem takie przeniesienie środków nie prowadzi do udziału akcjonariusza w zysku spółki. Przekazanie to nie jest związane z przysporzeniem majątkowym po stronie akcjonariusza, lecz jedynie z odmiennym rachunkowym zakwalifikowaniem środków wniesionych wcześniej przez akcjonariusza do spółki. Zgodnie z tym stanowiskiem przepis art. 10 UPDOP nie obejmuje swym zakresem tych przychodów, które nie pozostają w związku z prawem do otrzymania udziału w zyskach spółki (takie też stanowisko w tej sprawie przyjął m.in. NSA w wyroku z 5 lipca 2002 r., I SA/Kr 1625/00). Odmienne, i jak się wydaje błędne stanowisko w tej sprawie, zajęło Ministerstwo Finansów w interpretacji z 10 marca 1997 r. nr PO 4/As 822-112/97, w którym przedstawiło pogląd, że przepis dotyczący przychodów z udziałów w zyskach osób prawnych pozwala na opodatkowanie podatkiem dochodowym każdego przesunięcia środków z kapitału zapasowego lub funduszu rezerwowego spółki, niezależnie od tego, czy te kapitały i fundusze zostały „zbudowane" bezpośrednio czy pośrednio z zysku spółki. Podobne stanowisko w tej sprawie można znaleźć w piśmie MF 9 października 1997 r. PO 4/AK-802-6484/708/97, jak również w orzeczeniu NSA 20 stycznia 2005 r. (FSK 1065/04). 2/3 Podwyższenie kapitału zakładowego z kapitału własnego spółki Wpisany przez Grzegorz Gniadek 2. Kolejnym problemem powstającym na gruncie instytucji podwyższenia kapitału zakładowego jest kwestia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów (dalej: KUP) poniesionych z tego tytułu wydatków. Najczęściej są to koszty poniesione m.in. na zakup usług prawnych, doradztwa finansowego czy też koszty ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Część organów podatkowych stoi na stanowisku, iż nie mogą one być zakwalifikowane do KUP, ponieważ są związane z przychodem, który nie podlega opodatkowaniu (art. 12 ust 4 pkt 4 UPDOP) a zgodnie z art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3 UPDOP przy ustalaniu dochodów nie uwzględnia się kosztów związanych z przychodami niepodlegającymi opodatkowaniu. Takie stanowisko organów podatkowych powoduje uzasadniony opór ze strony podatników, dla których podwyższenie kapitału następuje w celu zwiększenia przyszłych przychodów spółki, o których właśnie jest mowa w art. 15 UPDOP. Podwyższony kapitał zakładowy skutkuje dla spółki np możliwością lepszego zabezpieczenia dla banków czy też realizacji większych kontraktów handlowych. Ciekawe rozwiązanie znalazł WSA w Warszawie, który w wyroku z 13 sierpnia 2007 r. (sygn. Akt III SA/Wa 390/07) uznał, iż powyższe przepisy ustawy uzasadniają nieuznanie za koszty uzyskania przychodu wydatków, bez których nie może dojść do podwyższenia kapitału zakładowego. Natomiast wydatki związane z doradztwem prawnym i finansowym, które nie są niezbędne do dokonania podwyższenia kapitału zakładowego, zdaniem WSA mogą być uznane, przy spełnieniu ustawowych warunków, za koszty podatkowe. Wyrok ten wciąż jednak nie rozwiązuje całkowicie problemu i w indywidualnej sprawie warto jednak zwrócić się o interpretację do Ministerstwa Finansów. 3/3