docOświata samorządowa, styczeń 2013
download 
Reklamacja Transkrypt
Oświata samorządowa, styczeń 2013
1 M I E S I Ę C Z N I K O R G A N Ó W P R O W A D Z Ą C Y C H N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 • I S S N 2 0 8 0 - 74 0 6 F I N A N S O W A N I E O Ś W I A T Y Sprawozdanie finansowe za rok 2012 Dla jednostek budżetowych rok budżetowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. W związku z tym, dla pracowników księgowości szkoły zbliża się okres wzmożonych prac związanych z zamknięciem ksiąg rachunkowych i sporządzeniem sprawozdania finansowego za rok 2012. Księgi rachunkowe zamyka się na ostatni dzień roku budżetowego. Dla jednostek budżetowych jest to zawsze dzień 31 grudnia. Na zamknięcie ksiąg rachunkowych składa się wiele czynności, które będą miały S P I S AKTUALNOŚCI Aktualności 2 Kalendarium 2 Nowe akty prawne 3, 15 również wpływ na prawidłowe sporządzenie sprawozdania finansowego. Obejmują one: przeprowadzenie inwentaryzacji majątku; dokonanie wyceny składników majątku; naliczenie umorzenia środków trwałych; dokonanie odpisów aktualizujących należności; ustalenie wyniku finansowego; inne czynności kontrolne ksiąg rachunkowych. → cd. na s. 13 T R E Ś C I Ocena pracownika samorządowego poddana kontroli sądowej 9 Programy płacowe w praktyce 10 Fundusz zdrowotny dla nauczycieli 12 FINANSOWANIE OŚWIAT Y ORG ANIZACJA OŚWIAT Y W SAMORZĄDZIE LOKALNYM Odwołania od decyzji administracyjnych 4 Sprawozdanie finansowe za rok 2012 1, 13 W styczniu w części województw rozpoczynają się ferie zimowe ‒ czas odpoczynku dzieci i nauczycieli. Dla organów prowadzących jest to okres wytężonej pracy, związanej przede wszystkim z przygotowaniem do sporządzenia bilansu i sprawozdania finansowego. Tej tematyce poświęcamy artykuł wiodący. W ramach problematyki pracowniczej nasi autorzy omawiają: prawo do obniżonego wymiaru czasu pracy nauczycieli, tworzenie i funkcjonowanie funduszu zdrowotnego, możliwość poddania pod kontrolę sądu oceny pracownika samorządowego. Polecam Państwa uwadze artykuł przedstawiający praktyczne możliwości programów płacowych, a także odpowiedź udzieloną na pytania jednego z samorządów, odnoszące się do postępowania w przypadku likwidacji filii szkoły podstawowej i oddziału przedszkolnego. W nowym, 2013 roku, w imieniu swoim i redakcji, życzę Państwu satysfakcji i licznych sukcesów w pracy zawodowej, a także wszelkiej pomyślności w życiu osobistym. ORZECZNICTWO Likwidacja filii szkoły podstawowej i oddziału przedszkolnego 6 Zaskarżenie zarządzenia zatwierdzającego konkurs 15 SPRAWY PRACOWNICZE PY TANIA I ODPOWIEDZI Obniżony wymiar czasu pracy nauczyciela 7 Finansowanie nauczania indywidualnego 16 Dodatkowe materiały w wersji elektronicznej: www.os.raabe.com.pl użytkownik: zima, hasło: edukacja (ważne do: 31.01.2013 r.) 91070101212001 Szanowni Państwo! Małgorzata Krajewska redaktor prowadząca Od 1991 r. związana z oświatą, a od 2003 r. – z oświatą warszawską, w której pełniła funkcje wizytatora kuratorium oświaty, naczelnika Wydziału Nadzoru i Spraw Kadrowych w Biurze Edukacji m.st. Warszawy, naczelnika wydziału oświaty i wychowania w dzielnicy. O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 A K T U A L N O Ś C I Aktualności Dzieci z autyzmem w polskim systemie oświaty Według danych Systemu Informacji Oświatowej (SIO), w polskich przedszkolach i szkołach uczy się 7815 dzieci i młodzieży z rozpoznanym autyzmem (w tym z zespołem Aspergera). 88% z nich uczęszcza do szkół ogólnodostępnych, a tylko 12% do szkół specjalnych. W ocenie Ministerstwa Edukacji Narodowej system oświaty zapewnia wszystkim tym dzieciom wsparcie w rozwoju i udziela pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Istotną częścią wsparcia jest przygotowanie kadry pedagogicznej do pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami. Dotychczas w ramach projektów systemowych zostało przeszkolonych w tym zakresie aż 52 tysiące nauczycieli. Wsparcie dzieci i młodzieży autystycznych przejawia się głównie poprzez dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości uczniów, możliwości korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej, umożliwienie nauki we wszystkich typach szkół Kalendarium zgodnie z indywidualnymi potrzebami, a także umożliwienie indywidualnego procesu kształcenia i zajęć rewalidacyjnych. Wyrównywaniu szans edukacyjnych sprzyjają także: wprowadzenie nowej podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego, w której wskazuje się na treści nauczania dotyczące praw osób niepełnosprawnych oraz potrzebę opracowania indywidualnej ścieżki rozwoju dziecka niepełnosprawnego – poczynając od wychowania przedszkolnego, przez wszystkie etapy kształcenia; organizacja wczesnego wspomagania rozwoju dzieci – w przedszkolach i szkołach podstawowych (w tym: specjalnych), w ośrodkach i poradniach psychologiczno-pedagogicznych (w tym: specjalistycznych); przeznaczenie środków z rezerwy budżetowej z subwencji ogólnej m.in. na likwidację barier architektonicznych w przedszkolach, szkołach i placówkach; opublikowanie i upowszechnienie serii „One są wśród nas” 2 15 stycznia mija termin ukończenia inwentaryzacji. Do 20 stycznia JST muszą dokonać analizy poniesionych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w 2012 r. 22 stycznia – termin sporządzenia miesięcznych sprawozdań Rb-27S, Rb-28S i kwartalnego RbZ. Do 31 stycznia JST muszą wypłacić nauczycielom jednorazowe dodatki uzupełniające. Mało efektywny nadzór pedagogiczny NIK przeprowadziła kontrole w 51 szkołach podstawowych i gimnazjach oraz kuratoriach oświaty, w wyniku których stwierdziła, że nadzór pedagogiczny sprawowany przez kuratorów oświaty i dyrektorów szkół publicznych jest mało efektywny. Odnotowano też przypadki nadzoru prowadzonego niezgodnie z obowiązującymi przepisami. W ocenie NIK niskie efekty kształcenia są w znacznej mierze wynikiem niewydolnego systemu nadzoru pedagogicznego. Na jakość nadzoru pedagogicznego niekorzystny wpływ ma również częsta zmiana koncepcji jego sprawowania (od 2006 r. koncepcja ta zmieniana była pięciokrotnie). Inspektorzy NIK wskazują na liczne nieprawidłowości po stronie kuratoriów oświaty. W okresie objętym Styczeń to także czas na: Styczeń –ważne terminy: – na zlecenie i ze środków MEN, we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i Ośrodkiem Rozwoju Edukacji. Publikacje przekazują podstawową wiedzę o istocie autyzmu i sposobach komunikowania się i pracy z dziećmi autystycznymi. przygotowania do akcji „Zima w mieście” lub innych form organizacji czasu dzieciom podczas ferii zimowych; zawarcie umów na usługi przewozu dzieci, w tym niepełnosprawnych, do szkół i placówek w 2013 r. (jeśli nie były zawarte na rok szkolny). Luty –ważne terminy: Do 10 lutego JST będące organami prowadzącymi muszą sporządzić sprawozdanie z wysokości średnich wynagrodzeń nauczy- cieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w 2012 r. Do 17 lutego JST muszą przekazać ww. sprawozdania: regionalnej izbie obrachunkowej, organowi stanowiącemu JST, dyrektorom szkół oraz nauczycielskim związkom zawodowym. Do 28 lutego – w przypadku zamiaru likwidacji szkoły lub placówki – organ prowadzący musi powiadomić o tym zamiarze kuratora oświaty i rodziców uczniów. Do 31 stycznia JST muszą wypłacić nauczycielom jednorazowe dodatki uzupełniające. Małgorzata Krajewska O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 kontrolą w żadnym ze skontrolowanych kuratoriów nie przestrzegano przepisu dotyczącego liczby zatrudnianych wizytatorów. We wszystkich urzędach zatrudnienie było znacznie niższe od planowanego. W latach 2008‒2010 na jednego wizytatora kuratorium oświaty przypadało około 40 szkół, czyli o 26 więcej niż pozwalają na to przepisy. czonym zakresie lub wcale. Zdarzało się, że wymagania edukacyjne nie były dostosowane do uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Statystyczny wzrost liczby uczniów niepełnosprawnych Prowadzone przez kuratoria kontrole są mało efektywne i nie oddają rzeczywistego poziomu nauczania w szkołach, np. na ponad 32 tysiące takich kontroli tylko w 42 przypadkach stwierdzone zostały niedostateczne efekty kształcenia i wychowania uczniów. Ewaluacja zewnętrzna była prowadzona na zbyt małą skalę. W roku szkolnym 2009/2010 skontrolowane kuratoria oświaty prowadziły taką ewaluację zaledwie w 0,4% szkół. W pierwszym semestrze roku 2010/2011 odsetek ten wzrósł do 2,9%. Przyczyną była zbyt mała liczba merytorycznie przygotowanych ewaluatorów. Ministerstwo Finansów zleciło przeprowadzenie kontroli podstaw naliczania subwencji oświatowej w wybranych samorządach za lata 2006‒2010. Kontroli poddane zostały samorządy, w których nastąpił gwałtowny wzrost liczby uczniów niedostosowanych społecznie. Na takich uczniów przysługuje podwyższona subwencja oświatowa w wysokości zależnej od rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności. Z założenia wyższa kwota subwencji powinna pokrywać wydatki związane z opieką nad takimi uczniami, np. sfinansowanie: zajęć prowadzonych przez specjalistów, indywidualnego nauczania, opieki psychologa i pedagoga, kształcenia w klasie integracyjnej. Nauczyciele pracujący w szkołach często nie spełniali wymogów określonych przez MEN. W 6 placówkach na 51 skontrolowanych zatrudniano nauczycieli bez wymaganych kwalifikacji. W ponad połowie szkół (55%) nie zapewniono bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu uczniów w szkole. Ewaluację wewnętrzną przeprowadzano w ograni- Tymczasem kontrola ujawniła, że w niektórych gminach i powiatach wzrost liczby uczniów niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie następował tylko w wykazywanych statystykach, nie mając odzwierciedlenia w rzeczywistości. Celem takich działań było uzyskanie wyższej kwoty subwencji oświatowej. Do 30 września minister finansów wydał 27 decyzji zobowiązujących samorządy do oddania łącznie 20 mln zł. W 2011 r. decyzji takich było 235, a kwota zwrotu subwencji pobranych nienależnie przekroczyła 31 mln zł. Licealiści rezygnują z lekcji religii W dużych miastach coraz mniej licealistów uczęszcza na lekcje religii. Mimo że szkoły tego nie planowały, może to przynieść wymierne oszczędności. Do oszczędzania na lekcjach religii zachęcali posłowie Ruchu Janusza Palikota, którzy prowadzili kampanię informacyjną na temat kosztów organizacji katechezy. Być może miało to pewien wpływ na decyzje pełnoletnich uczniów. Samorządy ani MEN nie planują jednak rezygnacji z religii w szkołach. Mimo to coraz więcej szkół organizuje katechezy w grupach międzyoddziałowych. Trudno jednak o miarodajne dane na ten temat, ponieważ dyrektorzy szkół nie muszą zgłaszać łączenia grup, jeżeli nie skutkuje to ograniczeniem etatu któregoś z nauczycieli. Równocześnie młodzież rezygnująca z udziału w lekcjach religii rzadko domaga się zorganizowania w szkole zajęć z etyki. Zajęcia takie statystycznie organizuje co 20. szkoła. Małgorzata Krajewska A K T U A L N O Ś C I Nowe akty prawne Projekty aktów prawnych Nowe ustawy Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z 13 września 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2012 r. poz. 1282). Ustawa z 24 października 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1278). Nowe rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Finansów z 19 listopada 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1331). Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. Projekt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie określenia wzorów miesięcznych i rocznych informacji o zatrudnieniu, kształceniu lub o działalności na rzecz osób niepełnosprawnych. → cd. na s. 15 3 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 O R G A N I Z A C J A O Ś W I A T Y W S A M O R Z Ą D Z I E Odwołania od decyzji administracyjnych Przepisy prawa nakładają na organy administracji oświatowej wiele zadań i kompetencji, które wymagają podejmowania decyzji administracyjnych. Organy oświatowe przy wydawaniu decyzji administracyjnych – w zakresie nieuregulowanym przepisami szczególnymi – podlegają rygorom kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). W artykule przeczytacie Państwo o regulacjach kodeksu dotyczących postępowania odwoławczego, w szczególności instytucji „samokontroli”. Organy prowadzące uprawnione są do wydawania decyzji administracyjnych w przypadku: nadania bądź odmowy nadania stopnia awansu nauczyciela mianowanego; odmowy wpisania placówki niepublicznej do ewidencji; wykreślenia placówki niepublicznej z ewidencji; przyznawania uczniom świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym. Z kolei dyrektorzy szkół wydają decyzje administracyjne w sprawach z zakresu: obowiązku szkolnego i obowiązku nauki; skreślenia z listy uczniów; nadania bądź odmowy nadania stopnia awansu nauczyciela kontraktowego. Odwołanie – organy, terminy, wymogi formalne W świetle art. 127 k.p.a. od decyzji administracyjnej wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Organem właściwym do rozpatrzenia odwołania jest natomiast organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. 4 Postępowanie odwoławcze Postępowanie odwoławcze może być wszczęte wyłącznie w wyniku wniesienia odwołania przez uprawniony podmiot – stronę. Podmiot, który nie jest stroną w sprawie, może wnieść odwołanie, jeżeli decyzja została zaadresowana do niego. Osoba taka ma bowiem interes prawny w doprowadzeniu do uchylenia decyzji. Jednym ze skutków wniesienia odwołania jest to, że zakwestionowana decyzja nie może stać się ostateczna. Jeżeli w sprawie występowały co najmniej dwie strony, to wniesienie odwołania przez jedną z nich sprawia, że decyzja pozostaje nieostateczna również dla pozostałych. Zgodnie z art. 128 k.p.a. odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Decyduje treść O tym, czy wniesione pismo jest odwołaniem, decyduje jego treść, a nie tytuł. Koniecznym warunkiem uznania pisma za odwołanie jest stwierdzenie, że w piśmie tym strona wyraża swoje niezadowolenie z wydanej decyzji. W judykaturze podkreśla się, że strona może wnieść odwołanie także od decyzji pozytywnej dla niej – to bowiem wyłącznie strona może dokonać oceny, czy jej interes został w pełni zrealizowany. Odwołanie od decyzji administracyjnej strona wnosi do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, a gdy decyzja została ogło- L O K A L N Y M szona ustnie – od dnia jej ogłoszenia stronie. Przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia doręczenia, ale dzień następny. Strona wnosząca odwołanie nie jest zobowiązana do ustalenia, który organ jest organem odwoławczym w jej sprawie. Odwołanie powinno zostać przekazane organowi właściwemu przez organ, do którego zostało ono wniesione. Z kolei odwołanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przypisanego terminu należy przesłać organowi właściwemu. Zawiadomienie o odwołaniu O wniesieniu odwołania organ administracji publicznej, który wydał decyzję, zawiadamia strony. Niedopełnienie przez organ obowiązku określonego w art. 131 k.p.a. (niepowiadomienie strony o wniesieniu odwołania) będzie prowadzić do naruszenia prawa tej strony do uczestniczenia w postępowaniu odwoławczym. Organ prowadzący postępowanie jest zatem zobowiązany do ustalenia z urzędu, kto jest stroną w sprawie i do powiadomienia o wniesieniu odwołania wszystkich stron, również tych, o których dowiedział się po wydaniu decyzji. O wniesieniu odwołania organ powinien powiadomić także uczestników postępowania na prawach strony. Samokontrola decyzji administracyjnej Zgodnie z art. 132 § 1 k.p.a., jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Przepis ten stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania. Przywołane przepisy normują instytucję tzw. samokontroli (autokontroli). O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 Po co samokontrola Instytucja samokontroli pozwala organowi pierwszej instancji na uwzględnienie odwołania strony bez przeprowadzenia postępowania odwoławczego. Organ jest zobowiązany do uchylenia lub zmiany zakwestionowanej decyzji w sposób wskazany w odwołaniu, jeżeli uzna, że odwołanie wniesione przez wszystkie strony zasługuje w całości na uwzględnienie. Aby organ pierwszej instancji mógł skorzystać z kompetencji samokontroli, muszą być spełnione łącznie przesłanki: podmiotowa i przedmiotowa. Przesłanka podmiotowa istnieje wówczas, gdy w przypadku wielu stron w sprawie wszystkie strony wniosą odwołanie albo gdy odwołanie wniosła jedna strona, a pozostałe wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania. Przesłanka przedmiotowa z kolei wyraża się w uznaniu przez organ pierwszej instancji, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie. W sytuacji, gdy organ pierwszej instancji uzna, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie tylko w części, nie może zmienić bądź uchylić swojej decyzji – obowiązany jest do przesłania odwołania wraz z aktami sprawy do organu odwoławczego. Kiedy samokontrola Organ pierwszej instancji może skorzystać z uprawnień autokontroli tylko wówczas, gdy stwierdzi, że odwołanie zostało wniesione w sposób prawnie skuteczny – przez uprawnioną osobę oraz w terminie. Przepis art. 132 k.p.a. nie ma zastosowania w przypadku wniesienia odwołania przez organizację społeczną działającą w postępowaniu na prawach strony oraz przez prokuratora. W przypadku wielości stron postępowania możliwość zastosowania instytucji samokontroli może być warunkowana wyrażeniem przez pozostałe strony zgody na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania. Ustawodawca nie wskazuje, czy o taką zgodę do pozostałych stron ma wystąpić strona wnosząca odwołanie, czy organ administracji. W doktrynie podkreśla się, że skoro w świetle art. 131 k.p.a. organ, który wydał decyzję, zawiadamia jedynie strony o wniesieniu odwołania, to zgodę taką powinna uzyskać strona wnosząca odwołanie lub strony powinny wyrazić taką zgodę z własnej inicjatywy. Organ pierwszej instancji, stwierdzając brak zgody pozostałych stron, jest obowiązany przekazać odwołanie organowi drugiej instancji. Konsekwencją skorzystania przez organ pierwszej instancji z uprawnień autokontroli jest wydanie nowej decyzji administracyjnej. Nowa decyzja uchyla bądź zmienia decyzję dotychczasową. Decyzja taka musi zawierać przede wszystkim uzasadnienie faktyczne i prawne oraz nie może pogarszać sytuacji strony. Nowa decyzja w ciągu 7 dni Wydanie przez organ pierwszej instancji nowej decyzji w ramach samokontroli powinno nastąpić w terminie 7 dni od dnia wniesienia odwołania. Od decyzji tej stronom służy odwołanie. W praktyce kontrowersje wywołuje kwestia dopuszczalności prowadzenia przez organ pierwszej instancji w ramach samokontroli postępowania wyjaśniającego. W wyroku z 31 sierpnia 1999 r., sygn. akt I SA 2076/98, Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, że komentowany przepis nie upoważnia organu administracji do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Ocena zasadności odwołania powinna być dokonana na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania przed wydaniem decyzji. Przekazanie odwołania organowi odwoławczemu Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji w trybie autokontroli. Przekazanie odwołania organowi odwoławczemu jest czynnością materialno-techniczną. Ustalenie terminu Termin przekazania odwołania wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu liczony jest od dnia, w którym wniesione zostało pierwsze odwołanie w sprawie. Późniejsze wniesienie odwołań przez inne strony postępowania nie przerywa biegu tego terminu, jak również nie powoduje rozpoczęcia jego ponownego biegu. Wraz z odwołaniem organ pierwszej instancji obowiązany jest przekazać organowi odwoławczemu pełne akta sprawy. Akta sprawy przekazane organowi odwoławczemu powinny zawierać również metrykę. Jeżeli organ odwoławczy stwierdzi, że przesłane akta są niekompletne, to powinien zwrócić się do organu I instancji o ich uzupełnienie. W wyroku z 3 stycznia 2012 r., sygn. akt I OSK 111/11, NSA podkreślił jednak, że – zgodnie z zasadą szybkości postępowania – organ odwoławczy powinien rozpatrzyć odwołanie na podstawie niekompletnych akt, jeżeli w aktach sprawy brakuje dokumentów niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Justyna Drabińska aplikant radcowski, pracownik samorządowy Podstawa prawna Ustawa z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.). 5 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 O R G A N I Z A C J A O Ś W I A T Y W S A M O R Z Ą D Z I E L O K A L N Y M Likwidacja filii szkoły podstawowej i oddziału przedszkolnego Do redakcji „Oświaty Samorządowej” wpłynęło pytanie czytelnika poruszające problematykę likwidacji filii gminnej szkoły podstawowej oraz działającego w tej szkole oddziału przedszkolnego. Uznając, że problem jest ważny, dotyczyć może bowiem wielu poszukujących oszczędności gmin, i aktualny, ponieważ działania zapoczątkowujące likwidację muszą być podjęte najpóźniej do końca lutego, zadane pytania oraz treść udzielonej odpowiedzi publikujemy poniżej. podstawowej, w tym szkół filialnych. Możliwość taka istnieje w przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami. Jeśli więc art. 59 ust. 1 uso przewiduje możliwość likwidacji szkoły, przy czym w przepisie użyto wyrazu „szkoła” bez bliższego określenia, to pod pojęciem tym należy rozumieć także szkoły, o których mowa w art. 61 ust. 2 uso, tj. szkoły obejmujące część klas szkoły podstawowej, w tym szkoły filialne. Jak wynika z powyższego, likwidacja filii szkoły podstawowej ma zatem wyraźnie oparcie w ustawie. Stan faktyczny Ustawodawca nie przewidział analogicznych rozwiązań w przypadku przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. Wprawdzie przepisy prawa dopuszczają możliwość lokalizowania niektórych oddziałów przedszkola w różnych miejscach (§ 7 ramowego statutu publicznego przedszkola), oddziały te nie są jednak – w sensie prawnym – filią ani szkoły, ani przedszkola. Tworzenie i likwidacja oddziałów przedszkolnych w przedszkolu i w szkole podstawowej następuje na podstawie wprowadzania odpowiednich zapisów w arkuszu organizacyjnym. Decyzję w tej sprawie podejmuje gmina, która zatwierdza arkusz organizacyjny odpowiednio przedszkola lub szkoły. Gmina zamierza zlikwidować z końcem roku szkolnego filię szkoły podstawowej. W filii działają klasy I‒III oraz oddział przedszkolny 5‒6-latków. Pytanie 1 Czy uchwała o zamiarze, a następnie o likwidacji musi zawierać zapis o zamiarze, a następnie likwidacji również oddziału przedszkolnego? Odpowiedź: Nie ma podstaw prawnych, które nakładałyby na gminę obowiązek wyrażania zamiaru likwidacji oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej w formie uchwały rady gminy. Uzasadnienie: Nie ulega wątpliwości, że uchwała o zamiarze likwidacji filii szkoły podstawowej jest konieczna, podobnie jak uchwała o likwidacji tej filii. Likwidacja istniejących w ramach filii klas I‒III nie jest bowiem jedynie zmianą w organizacji szkoły podstawowej. Zgodnie z art. 61 ust. 2 ustawy o systemie oświaty (dalej: uso) dopuszcza się możliwość tworzenia poza szkołami podstawowymi o typowej strukturze organizacyjnej (klasy I‒VI) także szkół obejmujących część klas szkoły 6 Odpowiadając więc na postawione pytanie – czy uchwała o zamiarze, a następnie o likwidacji musi zawierać zapis o zamiarze, a następnie likwidacji również oddziału przedszkolnego – stwierdzić należy, że nie ma podstaw prawnych, które nakładałyby na gminę obowiązek wyrażania zamiaru likwidacji (likwidacji) oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej w formie uchwały rady gminy. Co więcej, skoro przepisy prawa nie nakładają na gminę takiego obowiązku, to rada gminy nie ma prawa wprowadzać do uchwały w sprawie zamiaru likwidacji (likwidacji) szkoły filialnej, podejmowanej na podstawie art. 59 ust. 1 i 2 uso, innych przepisów niż te, które dotyczą wyłącznie zamiaru likwidacji (likwidacji) filii szkoły podstawowej. Pytanie 2 Czy wymóg powiadomienia rodziców dotyczy: tylko rodziców klas I–III filii, czy również rodziców szkoły macierzystej, której filia jest podporządkowana? rodziców uczniów filii klas I–III oraz rodziców przedszkolaków z tej filii? Odpowiedź: Zawiadomienie o zamiarze likwidacji powinno dotyczyć rodziców uczniów szkoły filialnej, a nie szkoły podstawowej, której filia ta jest organizacyjnie podporządkowana. Wymóg powiadomienia o zamiarze likwidacji, o którym mowa w art. 59 ust. 1 uso, nie ma zastosowania do rodziców wychowanków oddziału przedszkolnego. Uzasadnienie: Przyjmując, że szkołą w rozumieniu art. 59 ust. 1 uso, jest także szkoła filialna, wydaje się możliwe przyjęcie, że zawiadomienie o zamiarze likwidacji, o którym mowa w tym przepisie, dotyczyć powinno rodziców uczniów tej właśnie szkoły, tj. szkoły filialnej, a nie szkoły podstawowej, której filia ta jest organizacyjnie podporządkowana. Z uwagi na to, że przepisy prawa nie przewidują, aby do likwidacji oddziału przedszkolnego stosować ten sam tryb, który ma zastosowanie do likwidacji szkoły (przedszkola lub placówki), wymóg powiadomienia o zamiarze likwidacji, o którym mowa w art. 59 ust. 1 uso, nie ma zastosowania do rodziców wychowanków oddziału przedszkolnego. O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 Pytanie 3 Odpowiedź: Konieczna jest zmiana statutu szkoły podstawowej oraz zmiana uchwały rady gminy ustalającej sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. przedszkolnego). Ze względu na to, że organ prowadzący nadaje tylko pierwszy statut, podjęcie niezbędnych działań zmierzających do dostosowania istniejącego statutu szkoły podstawowej do nowych zmian organizacyjnych, należy do rady szkoły, a w razie jej braku – do rady pedagogicznej. Zmiany te powinny obowiązywać od dnia następującego po dniu, w którym został zlikwidowany oddział przedszkolny, a więc, co do zasady, od 1 września. Uzasadnienie: Podstawą działania w szkole podstawowej oddziału przedszkolnego jest statut tej szkoły, do którego wprowadza się szczególne postanowienia odnoszące się do oddziału przedszkolnego. W związku z likwidacją oddziału przedszkolnego konieczne staje się więc wprowadzenie odpowiednich zmian w statucie szkoły podstawowej (polegających na uchyleniu postanowień odnoszących się do oddziału Organ prowadzący powinien natomiast pamiętać, że istnienie oddziału przedszkolnego jest odzwierciedlone w uchwale rady gminy ustalającej sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. Decyzja o likwidacji oddziału przedszkolnego musi więc zostać odzwierciedlona również w tym akcie poprzez jego nowelizację. Zmiana uchwały ustalającej sieć gminnych przedszkoli Jakie zmiany i kiedy należy podjąć wobec szkoły macierzystej, której jest podporządkowana filia? S P R A W Y i oddziałów przedszkolnych powinna obowiązywać od dnia następującego po dniu, w którym został zlikwidowany oddział przedszkolny, a więc, co do zasady, od 1 września. Gmina nie może ponadto zapomnieć o potrzebie skonsultowania planowanej likwidacji ze związkami zawodowymi w trybie określonym w ustawie o związkach zawodowych. Diana Kaczorek, prawnik, legislator, pracownik administracji publicznej Podstawa prawna Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.); Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 ze zm.). P R A C O W N I C Z E Obniżony wymiar czasu pracy nauczyciela Karta Nauczyciela nie zawiera przepisów regulujących w sposób szczególny problematyki związanej z uprawnieniami rodzicielskimi nauczycieli. W tym przypadku zastosowanie mają przepisy kodeksu pracy (dalej: kp). Poniżej omawiamy ich stosowanie w przypadku prawa nauczyciela do obniżonego czasu pracy. Zgodnie z art. 1867–1868 kp pracownik, który jest uprawniony do urlopu wychowawczego, na swój wniosek może mieć obniżony wymiar czasu pracy. Karta Nauczyciela pozwala w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie na stosowanie przepisów kp (art. 91c ust. 1). Oznacza to, że również nauczyciel – w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wycho- wawczego – ma prawo do korzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy, który jednak nie może być niższy niż 1/2 pełnego wymiaru. Nauczyciel ubiegający się o obniżenie wymiaru czasu pracy musi złożyć do dyrektora placówki wniosek, w którym powinien wskazać: wymiar czasu pracy, jaki chciałby realizować po jego obniżeniu; okres, przez który chce pracować w obniżonym wymiarze. Wspomniany wniosek nauczyciel powinien złożyć na dwa tygodnie przed rozpoczęciem świadczenia pracy w obniżonym wymiarze. Prawidłowe złożenie wniosku nakłada na dyrektora obowiązek obniżenia wymiaru czasu pracy. Nauczyciel korzystający z obniżonego wymiaru czasu pracy zachowuje prawo do urlopu wychowawczego. Obniżenie wymiaru czasu pracy powoduje jednak skrócenie czasu trwania urlopu wychowawczego o okres, przez który pracownik świadczył pracę w obniżonym wymiarze. Przykład 1 Nauczycielka uprawniona do urlopu wychowawczego ubiega się o obniżenie wymiaru czasu pracy w okresie od 1 września 2012 r. do 28 lutego 2013 r. W tej sytuacji okres 6-miesięcznego obniżenia wymiaru należy odjąć od wymiaru urlopu, tj. 36 miesięcy należy pomniejszyć o 6 miesięcy. Oznacza to, że nauczycielce będzie przysługiwał urlop wychowawczy w wymiarze 30 miesięcy, przy założeniu, że praca w obniżonym wymiarze skończy się nie wcześniej niż to wynika ze złożonego wniosku. → cd. na s. 8 7 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 → cd. ze s. 7 Obniżenie wymiaru czasu pracy a wysokość pensum Należy zwrócić uwagę, iż czas pracy i realizowane pensum (obowiązkowy tygodniowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych) nie są pojęciami tożsamymi. Zgodnie z art. 42 ust.1 Karty Nauczyciela czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W ramach czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować m.in: zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze (tzw. pensum) oraz inne czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, jak też zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dla nauczycieli poszczególnych typów szkół i placówek został określony w art. 42 ust. 3 lub jest ustalany przez organ prowadzący w uchwale podjętej na podstawie art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela. Na wniosek nauczyciela pensum może tez być realizowane w wymiarze określonym w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela. Czego dotyczy obniżenie Obniżenie wymiaru czasu pracy dotyczy tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz – proporcjonalnie – również realizowanego przez nauczyciela pensum. Przykład 3 Nauczycielka języka polskiego pracuje w wymiarze 1/2 obowiązkowego wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że obowiązuje ją 20-godzinny tydzień pracy (40 godz. × 0,5) i pensum 9-godzinne (18 godz. × 0,5). Wysokość wynagrodzenia Wynagrodzenie nauczyciela w okresie pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. W tym przypadku stosuje się art. 80 kp, który wprowadza ogólną zasadę, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę w ramach stosunku pracy. Tylko przepisy prawa mogą zobowiązać pracodawcę do wypłaty wynagrodzenia, mimo że pracownik nie świadczył pracy. Przepisy Karty Nauczyciela, jak też kp, nie zawierają regulacji pozwalających na zachowanie przez nauczyciela prawa do wynagrodzenia za pełen wymiar czasu pracy w okresie obniżenie wymiaru etatu w trybie art. 1867 kp. Prawo do urlopu zdrowotnego Zgodnie z art. 73 Karty Nauczyciela nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku. Nauczyciel pracujący w obniżonym wymiarze czasu pracy nie spełnia jednej z przesłanek do udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia – nie pracuje w pełnym wymiarze. Ochrona stosunku pracy Jak wynika z art. 1868 kp, przez 12 miesięcy korzystania z obniżonego wymiaru pracownik jest objęty szczególną ochroną stosunku pracy. Oznacza to, że dyrektor nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z nauczycielem. Może to nastąpić w przypadku likwidacji pracodawcy albo wtedy, gdy zachodzą przesłanki Wzór wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy ................................................. Warszawa, dnia ............................... imię i nazwisko ................................................. adres Dyrektor Szkoły Podstawowej nr ......... w Warszawie ul. ..................................................... Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy Wnoszę o obniżenie wymiaru czasu pracy do 1/2 etatu w okresie od 1 grudnia 2012 r. do 30 czerwca 2013 r. Zgodnie z art. 1867 Kodeksu pracy w okresie tym przysługuje mi prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania opieki nad .............................................. urodzoną/ym w dniu ........................... Ponadto oświadczam, że nie korzystałam z urlopu wychowawczego, jak również z obniżonego wymiaru czasu pracy. Również ojciec dziecka nie korzystał i nie korzysta z tych uprawnień. Przykład 2 Nauczycielka bibliotekarka pracuje w wymiarze 0,7 obowiązkowego wymiaru czasu pracy. Oznacza to, że obowiązuje ją 28-godzinny tydzień pracy (40 godz. × 0,7) i pensum 21-godzinne (30 godz. × 0,7). 8 ................................................. Załączniki: – skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – oświadczenie ojca dziecka Wzór wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy pobierz ze strony internetowej. Dane do logowania – patrz s. 1. podpis O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy lub gdy nauczyciel został ukarany jedną z kar dyscyplinarnych wymienionych w art. 76 ust. 1 Karty Nauczyciela. Ochrona stosunku pracy przysługuje maksymalnie przez 12 miesięcy, podczas gdy pracownik może korzystać z obniżenia wymiaru etatu przez 3 lata. W przypadku złożenia przez Podstawa prawna Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.);Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.). S P R A W Y nauczyciela wniosku o obniżenie wymiaru etatu na okres przekraczający 12 miesięcy, stosunek pracy jest pod ochroną jedynie do roku. Po upływie tego okresu dyrektor może wypowiedzieć stosunek pracy. Joanna Skrobisz specjalista praca pracy i prawa oświatowego P R A C O W N I C Z E Ocena pracownika samorządowego poddana kontroli sądowej Zgodnie z art. 27 ustawy o pracownikach samorządowych osoba zatrudniona na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, podlega okresowej ocenie. Oceny dokonuje bezpośredni przełożony pracownika. Pracownikowi od dokonanej oceny przysługuje odwołanie do kierownika zatrudniającej go jednostki. W przypadku uwzględnienia odwołania ocenę zmienia się albo dokonuje się oceny po raz drugi. Ponowna negatywna ocena skutkuje rozwiązaniem umowy o pracę. Ustawa o pracownikach samorządowych nie przewiduje drogi sądowej dla pracownika niezadowolonego z oceny okresowej, niemniej jednak do możliwości zaskarżenia oceny do sądu twierdząco odniósł się Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy (postanowienie z 4 lutego 2009 r., sygn. akt II PK 226/2008) stwierdził, że brak w ustawie o pracownikach samorządowych przepisu umożliwiającego urzędnikowi, który otrzymuje negatywną ocenę, odwołania się do sądu, nie oznacza niedopuszczalności drogi sądowej. Sprawa dotyczyła powództwa pracownicy przeciwko gminnej jednostce organizacyjnej. Pracownica otrzymała negatywną ocenę okresową, od której się odwołała do kierownika zatrudniającej jednostki. Kierownik utrzymał w mocy negatywną ocenę, co skłoniło pracownicę do odwołania się od niej do sądu pracy. Sądy I i II instancji stwierdziły niedopuszczalność w tej sprawie drogi sądowej, powołując się na to, że przepisy ustawy o pracownikach samorządowych nie przewidują możliwości odwołania się do sądu od negatywnej oceny okresowej. Niedopuszczalność drogi sądowej miało dodatkowo wzmacniać porównanie pragmatyki zawodowej pracowników samorządowych do pragmatyki zawodowej pracowników służby cywilnej. W tej drugiej możliwość odwołania się pracownika od okresowej oceny do sądu wyraźnie przewidziano w ustawie. Skoro więc w pragmatyce zawodowej pracowników samorządowych brak jest przepisu dopuszczającego odwołanie się od oceny okresowej do sądu, to oznacza – zdaniem sądu – że takiej drogi nie ma. Rozpatrując skargę kasacyjną pracownicy, Sąd Najwyższy wskazał, że jeśli według zawartych w pozwie twierdzeń powódki istnieje między stronami stosunek cywilnoprawny, to drogę sądową należy uznać za dopuszczalną. W niniejszej sprawie powódka wystąpiła z żądaniem, które określiła jako odwołanie od oceny okresowej wydanej na podstawie art. 17 ustawy o pracownikach samorządowych i uzasadniła tym, że opinia ta zawiera nieprawdziwe, nierzetelne oceny oraz sporządzona została w sposób ogólnikowy. Nie budzi wątpliwości, zdaniem Sądu, że źródłem tak skonstruowanego roszczenia jest stosunek pracy. Brak w ustawie o pracownikach samorządowych regulacji, jaka znalazła się w ustawie o służbie cywilnej, nie jest zatem argumentem przemawiającym za niedopuszczalnością drogi sądowej. Odnosząc się do kwestii właściwości rzeczowej sądu, który powinien rozpatrywać daną sprawę, Sąd Najwyższy stwierdził, że z uwagi na fakt, iż spór ten jest sporem ze stosunku pracy przyjąć należy, że sądem właściwym będzie sąd pracy. Pozostaje to zresztą w zgodzie z art. 43 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych stanowiącym, że spory ze stosunku pracy pracowników samorządowych rozpoznają właściwe sądy pracy. Diana Kaczorek prawnik, legislator, pracownik administracji publicznej Podstawa prawna Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 ze zm.); Postanowienie Sądu Najwyższego z 4 lutego 2009 r., sygn. akt II PK 226/2008 (opubl.: LexPolonica nr 1999357). 9 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 S P R A W Y P R A C O W N I C Z E Programy płacowe w praktyce Reforma systemu emerytalnego obowiązująca od stycznia 1999 r. spowodowała rewolucyjne zmiany w zakresie obliczania wynagrodzeń. Niemożliwe stało się obliczanie wynagrodzeń bez narzędzia, jakim jest system informatyczny. Programy płacowe są na bieżąco dostosowywane do zmieniających się przepisów prawa oraz udoskonalane technicznie. Radzimy, jak optymalnie wykorzystywać ich funkcje usprawniające pracę. Wybór programu do obliczania wynagrodzeń powinien nastąpić po sprawdzeniu, z jakimi programami i jakich producentów, będzie on musiał współpracować przy wymianie informacji z organem prowadzącym (np. comiesięczne raportowanie w sprawie wynagrodzeń nauczycieli, służących do obliczenia jednorazowego dodatku uzupełniającego). Dokładne zapoznanie się z opcjami dotyczącymi instalacji programu, przemyślane ich uzupełnienie daje gwarancję prawidłowych obliczeń na każdym etapie pracy z programem oraz pozwala wykorzystać dostępne w nim funkcje. Obliczenia automatyczne Każdy program płacowy zawiera funkcje automatycznego obliczania składników wynagrodzenia należnych za okresy roczne, miesięczne i inne. Wykorzystywanie automatów obliczających usprawnia pracę, oszczędza czas, pozwala unikać błędów rachunkowych. Autorzy dobrego programu płacowego maksymalnie zmniejszają możliwość ingerowania osoby pracującej z programem w obliczenia; algorytmy obliczeń dostosowane są do obowiązujących przepisów prawa. Osoba obsługująca program dokonuje wyboru opcji tylko w sytuacji, gdy przepisy nie określają sposobu obliczania danego składnika wynagrodzenia. Wykaz składników wynagrodzenia obliczanych automatycznie Składniki wynagrodzenia obliczane automatyczne Terminy wypłaty Jednorazowy dodatek uzupełniający dla nauczycieli Styczeń bieżącego roku, za rok poprzedni Dodatkowe wynagrodzenie roczne Do końca marca bieżącego roku, za rok poprzedni Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy W miesiącu nabycia prawa Nagroda jubileuszowa W miesiącu nabycia prawa Odprawy W miesiącu nabycia prawa Wynagrodzenie za czas choroby W miesiącu nabycia prawa Zasiłek chorobowy W miesiącu nabycia prawa Nieobecności z zachowaniem prawa do wynagrodzenia W miesiącu wystąpienia nieobecności Wynagrodzenie za urlop W miesiącu nabycia prawa Zwrot nadpłaty składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek Zgodnie z decyzją ZUS Świadczenie urlopowe dla nauczycieli Do końca roku szkolnego, za dany rok szkolny 10 Przykład Program automatycznie oblicza dodatkowe wynagrodzenie roczne, zgodnie z przepisami ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Osoba dokonująca obliczeń, zgodnie z decyzją kierownika jednostki, uwzględnia lub nie uwzględnia w obliczeniach dodatek stażowy za czas niewykonywania pracy w okresie niezdolności do pracy, do którego pracownik zachowuje prawo. Autor programu pozostawił tę opcję do wyboru – „uwzględniaj w obliczeniach, nie uwzględniaj w obliczeniach”. Wprowadzanie danych do programu płacowego W praktyce budowa programu płacowego składa się z menu: instalacja (parametry obliczeń); dane osobowe, informacje o umowach o pracę; listy płac (sporządzanie list płac); wymiana (import do programu, eksport z programu); wydruki (tworzenie zestawień); pomoc do programu. Producent przekazuje użytkownikom program przygotowany do pracy i posiadający wszystkie istotne ustawienia. Należy zwrócić uwagę na ustawienia indywidualne dla danego płatnika, np. wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe. Trzeba sprawdzić, jakie składniki wynagrodzenia zostały określone w programie. Można ewentualnie dodać składniki wynagrodzenia – zwracając szczególną uwagę na: rodzaj składnika (miesięczny, roczny, inny); to, jakiego typu pracowników dotyczy; podleganie danego składnika wynagrodzenia opodatkowaniu podatkiem dochodowym i składkom na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, fundusz pracy. Korzystając z pakietu programów danego producenta, można zaimpor- O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 tować dane osobowe pracowników z programu kadrowego. Na podstawie umowy o pracę można przypisać należne składniki wynagrodzenia, odpowiedzieć na zadawane pytania programu dotyczące kosztów uzyskania przychodów, ulgi podatkowej, podlegania składkom na fundusz pracy, uprawnień emerytalno-rentowych. podatkowej, wypłaty w gotówce lub na konto osobiste. Program dokonuje automatycznie naliczenia składników wynagrodzenia, potrąceń przypisanych do danej umowy, składek na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy, kwoty do wypłaty lub przelewu na konto osobiste pracownika. Rozdziel składniki wynagrodzenia Wykorzystaj scalanie podatku Wprowadzając należne składniki wynagrodzenia, należy unikać przypisywania wielokrotności danego składnika wynagrodzenia, np. jeżeli nauczycielowi przyznano dwa dodatki za pełnienie funkcji wychowawcy, każdy na inny okres, należy w instalacji programu dodać składnik przykładowo „wych2” i każdy dodatek wprowadzić oddzielnie. Ich rozdzielenie pozwoli na prawidłowe automatyczne obliczenie wynagrodzenia za urlop nauczyciela z tytułu tego składnika. Program płacowy posiada możliwość scalania podatku z różnych list. Potrzeba taka zachodzi np. gdy przyznane świadczenie ma formę rzeczową (paczki, bilety) i nie ma możliwości potrącenia podatku. Poprzez scalenie z inną listą można potrącić należy podatek z kwot do wypłaty lub przelewu na konto pracownika i w prawidłowej wysokości odprowadzić podatek do urzędu skarbowego. Eksport i import danych Wprowadzając składniki wynagrodzenia, należy bezwzględnie przestrzegać ich przyporządkowywania do okresu, za który dany składnik jest należny. Wypłacając np. premię za listopad w grudniu, należy wykazać premię w listopadzie, a nie w grudniu. Przypisanie premii do grudnia spowoduje nieprawidłowe obliczenie automatyczne, np. wynagrodzenia za czas choroby. Baza danych, jaką zawiera program płacowy, stanowi źródło informacji dla powiązanych z danymi płacowym systemów informatycznych, takich jak: program Płatnik; systemy bankowe; System Informacji Oświatowej; sprawozdania do Głównego Urzędu Statystycznego; e-Deklaracje. Listy płac Wykorzystując wyżej wymienione systemy, importujemy wyniki służące do przygotowania wypłaty jednorazowego dodatku uzupełniającego, pobieramy urzędowe potwierdzenie odbioru przekazanych deklaracji do urzędu skarbowego. Program płacowy pozwala kierować na listę wypłat wybrane składniki wynagrodzenia. Definicja listy płac zawiera niezbędne informacje do prawidłowego przetwarzania danych, w szczególności: datę wypłaty i datę rozliczenia składek na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy, która bezpośrednio wiąże listę wypłat ze sporządzaną deklaracją rozliczeniową DRA; sygnaturę listy, tj. indywidualne oznaczenie listy wypłat; informację o uwzględnianiu kosztów uzyskania przychodów, ulgi Przygotowanie zestawień W praktyce często występuje potrzeba wykonania zestawień o różnych przekrojach informacji. Zakres danych zawartych w programie umożliwia wykonanie zestawień ze względu na typ pracowników, stanowisko, poszczególne stopnie awansu zawo- dowego, działu, rozdziału, paragrafu i inne. Zakres informacji zawartych w zestawieniach cechuje duża szczegółowość. Program płacowy przygotowuje dla pracowników zaświadczenia o wynagrodzeniu, które mogą zawierać zarówno informacje szczegółowe, jak i ogólne. W przypadku zatrudniania emerytów można np. sporządzić zaświadczenie o wynagrodzeniu za rok poprzedni, przekazywane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przygotuj dane dla SIO Przygotowując dane do Systemu Informacji Oświatowej – tabele KO1, o poniesionych kosztach, w tym wynagrodzeń nauczycieli wraz z pochodnymi, w prosty sposób otrzymamy takie zestawienie z programu płacowego, z danego okresu. Program prawidłowo przypisze dla pracowników-nauczycieli wynagrodzenie, składki emerytalne, rentowe, wypadkowe i fundusz pracy, który nie jest pochodną 2,45% od wynagrodzeń, w związku z licznymi zwolnieniami w opłacaniu składki na fundusz pracy. Pomoc programu Autor programu w menu „pomoc” umieszcza zestaw informacji wspierających użytkownika. Z tego menu dostępne są aktualizacje programu oraz danych wynikających ze zmian w prawie, np. zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę lub składek na ubezpieczenia społeczne. Producent udostępnia także telefoniczną linię pomocy, z której należy korzystać, zadawać pytania, zgłaszać problemy, uwagi, wnioski. Pracownik, który dobrze pozna działanie programu, będzie maksymalnie wykorzystywał jego funkcje i umiał prawidłowo zweryfikować obliczenia, stosując zasadę ograniczonego zaufania. Izabela Opara główna księgowa oświatowej jednostki budżetowej 11 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 S P R A W Y P R A C O W N I C Z E Fundusz zdrowotny dla nauczycieli Wszyscy nauczyciele mają ustawowo zagwarantowane prawo korzystania z tzw. funduszu zdrowotnego. Przypominamy zasady tworzenia tego funduszu oraz korzystania z finansowanych w jego ramach świadczeń. Zgodnie z art. 72 ustawy Karty Nauczyciela, niezależnie od przysługującego nauczycielowi i członkom jego rodziny prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, organy prowadzące szkoły przeznaczają corocznie obowiązkowo w swoim budżecie odpowiednie środki finansowe z przeznaczeniem na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej oraz określają rodzaje świadczeń przyznawanych w ramach tej pomocy, a także warunki i sposób ich przyznawania. Osoby uprawnione do korzystania z funduszu Z funduszu zdrowotnego mogą korzystać zarówno nauczyciele czynni, jak również będący na emeryturze i rencie oraz nauczycielskim świadczeniu kompensacyjnym. Należy nadmienić jednak, że pomoc zdrowotna z funduszu przysługuje jedynie nauczycielowi zatrudnionemu w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązującego wymiaru zajęć (art. 91 b ust. 1 Karty Nauczyciela). Wyjątek stanowi tu przypadek, w którym nauczyciel jest zatrudniony w kilku placówkach – w każdej w wymiarze mniejszym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, jednak suma jego godzin obejmuje 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – wówczas ma prawo do skorzystania z pomocy zdrowotnej. W przypadku nauczycieli emerytowanych nie ma znaczenia, na jakiej podstawie została przyznana emerytura. Dotyczy to również przebywających na rencie, ponieważ rodzaj renty nie wpływa na uprawnienia nauczyciela do pomocy zdrowotnej. W regulaminie przyznawania pomocy zdrowotnej dla nauczycieli powinny zostać określone m.in.: rodzaje świadczeń, o które nauczyciele mogą się ubiegać (np.: refundacja zakupu leków, sprzętu medycznego, w tym do rehabilitacji, częściowa dopłata do zabiegu medycznego nieobjętego świadczeniami w ramach NFZ, dofinansowanie pobytu w odpłatnych zakładach opieki zdrowotnej, dofinansowanie specjalistycznego leczenia, pobytów na turnusach rehabilitacyjnych); sytuacje, w związku z którymi świadczenie może być przyznane (najczęściej należą do nich: przewlekłe choroby, długotrwałe leczenie szpitalne, długotrwałe zwolnienie lekarskie połączone z koniecznością leczenia w domu, długotrwałe leczenie specjalistyczne, zakup szkieł korekcyjnych, usług protetyki dentystycznej, stosowanie profilaktyki zdrowotnej w zakresie szczepień ochronnych); okoliczności warunkujące wysokość przyznawanej pomocy zdrowotnej (np. rodzaj i przebieg choroby, ponoszenie dodatkowych kosztów przez nauczyciela, m.in. konieczność stosowania specjalistycznej diety lub zapewnienia dodatkowej opieki); warunki, jakie nauczyciel musi spełnić, aby otrzymać świadczenie (forma złożenia wniosku o przyznanie świadczenia, dokumenty potwierdzające chorobę, rachunki za leczenie, oświadczenie o wysokości dochodów); Regulamin pomocy zdrowotnej określa rada gminy Rodzaje świadczeń przyznawanych w ramach pomocy zdrowotnej oraz warunki i sposób ich przyznawania określane są przez odpowiednio radę gminy/radę powiatu/sejmik województwa w drodze uchwały (art. 72 ust. 1 w związku z art. 91d pkt. 1 Karty Nauczyciela) jako Regulamin przyznawania pomocy zdrowotnej dla nauczycieli. 12 sposób dokumentowania poniesionych kosztów leczenia oraz sytuacji materialnej rodziny. Pomoc w budżecie Wysokość środków finansowych na pomoc zdrowotną dla nauczycieli ustalają corocznie w swoim budżecie organy prowadzące. Kompetencja ta przysługuje odpowiednio radzie gminy/radzie powiatu/sejmikowi województwa, które podejmują uchwały budżetowe (art. 72 ust. 1 w związku z art. 91d pkt. 1 Karty Nauczyciela). Przyznanie świadczenia Świadczenie z funduszu zdrowotnego, co do zasady, jest przyznawane na wniosek zainteresowanego, choć często regulaminy wskazują, że taki wniosek mogą złożyć także inne podmioty (np. przełożony nauczyciela, rada pedagogiczna placówki, opiekun lub członek rodziny, jeśli nauczyciel nie jest zdolny osobiście do podejmowania czynności w tym zakresie). Wzór wniosku zazwyczaj stanowi załącznik do Regulaminu. W zależności od możliwości finansowych świadczenie przyznawane jest 1–2 razy w roku. Przepisy nie określają, kto przyznaje nauczycielom zapomogi zdrowotne. Wskazują jedynie organ określający zasady przyznawania takiej pomocy. W związku z powyższym, Regulamin powinien określać także, kto decyduje o przyznaniu świadczenia. Zazwyczaj kompetencje takie otrzymuje powołana w tym celu komisja zdrowotna. Członkowie komisji powinni otrzymać stosowane upoważnienie do przetwarzania danych osobowych. Sławomira Janicka główny specjalista w wydziale edukacji w starostwie powiatowym Podstawa prawna Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.). O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 F I N A N S O W A N I E O Ś W I A T Y Sprawozdanie finansowe za rok 2012 → cd. ze s. 1 Inwentaryzacja Inwentaryzację przeprowadza się na dzień 31 grudnia każdego roku obrotowego. Najczęściej inwentaryzacja kojarzona jest ze spisem z natury, chociaż jest to tylko jedna z jej form. W księgowości inwentaryzacja to również weryfikacja oraz uzgadnianie sald znajdujących się w księgach rachunkowych. Spis z natury przeprowadza się dla majątku rzeczowego, stanu zapasów znajdujących się w magazynie czy dla gotówki przechowywanej w kasie szkoły. Nie wszystkie składniki majątku muszą być inwentaryzowane co roku. W przypadku nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie, częstotliwość inwentaryzacji będzie dotrzymana, jeżeli przeprowadzona zostanie nie rzadziej niż co 4 lata. Natomiast dla takich składników, jak gotówka w kasie, spis z natury należy przeprowadzać corocznie na dzień 31 grudnia, a dla zapasów znajdujących się w magazynie szkoły, objętych ewidencją ilościowo-wartościową, ustawa o rachunkowości dopuszcza przeprowadzanie spisu z natury raz na 2 lata. Zalecane jest, aby wówczas, gdy nie jest sporządzana inwentaryzacja w drodze spisu z natury, dla potrzeb zamknięcia ksiąg rachunko- wych i sporządzenia bilansu, dokonywać uzgodnień sald znajdujących się w księgach rachunkowych (konta 011, 013 i 310) z zapisami w księgach inwentarzowych środków trwałych i wyposażenia oraz w kartotece magazynowej drogą weryfikacji sald. Weryfikacja sald przeprowadzana jest przez pracownika księgowości i polega na porównaniu danych wynikających z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami źródłowymi, takimi jak: faktury i rachunki własne i obce, deklaracje podatkowe, listy płac, rejestry VAT, polecenia księgowania, noty księgowe itp. Celem weryfikacji jest przede wszystkim stwierdzenie realnej wartości określonych składników majątku oraz ustalenie źródła ich pochodzenia, a także stwierdzenie kompletności ujęcia danych składników majątku. Inwentaryzację drogą weryfikacji sald przeprowadza się przede wszystkim w odniesieniu do takich składników majątku, jak: środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony; grunty; należności sporne i wątpliwe; należności i zobowiązania wobec osób nie prowadzących ksiąg rachunkowych; należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych; fundusze; rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów; aktywa i pasywa, które podlegają ewidencji pozabilansowej. Przebieg procedury weryfikacyjnej 1. Sporządzenie specyfikacji sald podlegających weryfikacji. 2. Porównanie sald z dokumentami źródłowymi. 3. Ogląd dokumentów źródłowych pod względem ich poprawności formalno-rachunkowej i merytorycznej. 4. Ustalenie różnic i wyjaśnienie ich przyczyn. 5. Rozliczenie różnic w księgach rachunkowych roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji. 6. Sporządzenie protokołu z przeprowadzonej weryfikacji. Potwierdzanie sald z kontrahentami to również czynności wykonywane przez pracowników księgowości. Inwentaryzacji w drodze potwierdzenia sald dokonuje się w odniesieniu do: aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki; należności, w tym udzielonych pożyczek (bez należności objętych inwentaryzacją w drodze weryfikacji sald i pożyczek udzielonych osobom fizycznym, np. pożyczek z funduszu socjalnego udzielonych pracownikom szkoły). Nie wymaga natomiast pisemnego uzgodnienia stan należności objętych powództwem sądowym lub postępowaniem egzekucyjnym. Ustawa o rachunkowości nie dopuszcza milczącego potwierdzenia salda, dlatego należy zawsze dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać od kontrahentów potwierdzenie prawidłowości wykazanego stanu aktywów. Sposób dokonywania inwentaryzacji w drodze potwierdzenia salda powinien być uregulowany w polityce rachunkowości lub instrukcji inwentaryzacyjnej szkoły, gdzie należy również wskazać, czy możliwe jest wyłącznie listowne uzgadnianie sald lub czy dopuszcza się np. otrzymanie uzgodnienia faksem bądź e-mailem. W przypadku rozbieżności między saldem figurującym w księgach szkoły a saldem u kontrahenta należy ustalić przyczyny tych rozbieżności i doprowadzić salda do zgodności. Wycena składników majątku Metody wyceny aktywów i pasywów opisane zostały w art. 28 ustawy o rachunkowości. W szkole wycena majątku w księgach rachunkowych, przed sporządzeniem → cd. na s. 14 13 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 → cd. ze s. 13 sprawozdania finansowego, przebiega najczęściej w sposób następujący: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne – wyceniane są według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości; rzeczowe składniki aktywów obrotowych (zapasy magazynowe) – według cen nabycia; należności i udzielone pożyczki – w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności; zobowiązania – w kwocie wymagającej zapłaty; rezerwy – w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości; fundusze oraz pozostałe aktywa i pasywa – w wartości nominalnej. Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych Umorzenie to okresowe zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na skutek ich wykorzystywania. Natomiast amortyzacja jest kosztem i wyraża wielkość zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Poprzez odpisy amortyzacyjne następuje systematyczne przenoszenie w koszty wartości początkowej danego składnika majątku. Przepisy szczególne rachunkowości dla jednostek sfery budżetowej zawierają podstawowe zasady, którymi należy się kierować przy naliczaniu odpisów amortyzacyjnych: szkoła zwolniona jest z podatku dochodowego od osób prawnych, dlatego też może dokonywać odpisów amortyzacyjnych raz w roku pod datą 31 grudnia; obowiązkowo rocznych odpisów amortyzacyjnych należy dokonywać dla składników majątku trwałego, których wartość początkowa przekracza kwotę 3500 zł; 14 w polityce rachunkowości należy określić sposób amortyzowania majątku trwałego oraz wskazać stawki amortyzacyjne; środki trwałe i wartości niematerialne i prawne o wartości początkowej nieprzekraczającej kwoty 3500 zł mogą podlegać jednorazowemu odpisaniu w koszty w dniu oddania ich do użytkowania lub w miesiącu następnym; również jednorazowemu odpisaniu w koszty mogą podlegać (bez względu na ich wartość początkową) takie składniki majątku, jak: pomoce dydaktyczne, dywany, meble. Dokonanie odpisów aktualizujących należności Odpisów aktualizujących wartość należności dokonuje się w stosunku do należności wątpliwych, czyli takich, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że nie zostaną przez kontrahenta zapłacone w terminie i w pełnej wysokości. Wysokość odpisu aktualizującego uzależniona jest od rodzaju należności, zgodnie z zasadami wymienionymi w art. 35b ustawy o rachunkowości. Dokonanie odpisu aktualizującego absolutnie nie zwalnia z podejmowania działań zmierzających do ściągnięcia należności, w tym dochodzenia ich na drodze sądowej. W księgach rachunkowych odpis aktualizujący należności ujmowany jest po stronie Ma konta 290 „Odpisy aktualizujące należności” i odnoszony w koszty – w pozostałe koszty operacyjne lub w koszty finansowe (w zależności od rodzaju należności, której odpis dotyczy). Ustalenie wyniku finansowego Wynik finansowy szkoły ustalany jest na koncie księgowym 860 „Wynik finansowy” poprzez dokonanie, pod datą 31 grudnia, przeksięgowań sald kont przychodów i kosztów oraz strat i zysków nadzwyczajnych. Po stronie Wn konta 860 księgowane jest przeniesienie: poniesionych w ciągu roku kosztów: rodzajowych, finansowych i pozostałych kosztów operacyjnych; równowartości środków pieniężnych (gromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów) wykorzystanych na finansowanie inwestycji; poniesionych w ciągu roku strat nadzwyczajnych. Po stronie Ma konta 860 księgowane jest przeniesienie uzyskanych w ciągu roku: przychodów ze sprzedaży produktów; przychodów z tytułu dochodów budżetowych; przychodów finansowych; pozostałych przychodów operacyjnych; zysków nadzwyczajnych. Wynik finansowy roku bieżącego korygowany jest o przeksięgowany zysk lub stratę roku ubiegłego, który księgowany był pod datą przyjęcia sprawozdania finansowego za rok ubiegły. Pozostałe czynności kontrolne Aby rzetelnie i jasno przedstawić sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, należy sprawdzić, czy: do ksiąg rachunkowych szkoły zostały wprowadzone wszystkie zdarzenia dotyczące danego okresu sprawozdawczego (roku obrotowego); w księgach rachunkowych szkoły zostały ujęte wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego – niezależnie od terminu ich zapłaty (w celu zachowania zasady współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów, do aktywów lub pasywów danego roku obrotowego zaliczane są koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione). Należy również uzgodnić obroty dziennika z obrotami księgi głównej i zestawieniem obrotów i sald. O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 Podstawowe zasady sporządzania sprawozdania finansowego Sprawozdanie finansowe szkoły składa się z: bilansu; rachunku zysków i strat; zestawienia zmian w funduszu; informacji dodatkowych ustalonych przez organ prowadzący szkołę. W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy. Sprawozdanie sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej, w złotych i groszach. Wartość poszczególnych grup składników aktywów wynika z ich wartości księgowej. Należy jednak pamiętać o tym, że: środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wykazywane są w kwocie netto, czyli skorygowanej o dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe oraz odpisy aktualizujące, w tym również z tytułu trwałej utraty wartości składników aktywów trwałych; wartość należności ujmowana jest po skorygowaniu o dokonane odpisy aktualizujące należności. W danych uzupełniających do sprawozdania wykazuje się m.in. wartość: umorzenia wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych; umorzenia pozostałych środków trwałych; dokonanych odpisów aktualizujących należności Rachunek zysków i strat Szkoły sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Jest to szczegółowe zestawienie osiągniętych za dany rok przychodów i poniesionych kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych. Rachunek zysków i strat odzwierciedla księgowania na koncie 860 „Wynik finansowy”, jednakże w znacznie większej szczegó- łowości, która pozwala na przeanalizowanie poszczególnych składników przychodów i kosztów mających wpływ na wynik finansowy szkoły. wego”, w zestawieniu zmian w funduszu należy wykazać w pozycji 2.3. „Rozliczenie wyniku finansowego i środków obrotowych za rok ubiegły”. Zestawienie zmian w funduszu Zestawienie zmian w funduszu odzwierciedla księgowania dokonane na koncie 800 „Fundusz jednostki”. Sporządzając sprawozdanie finansowe za rok 2012, trzeba pamiętać, że po raz pierwszy w zestawieniu zmian funduszu pojawi się kwota, która jest równowartością przekazanej przez szkołę, do 5 stycznia 2012 r., nadwyżki dochodów gromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów. Przeksięgowane w związku z tym na konto 800 saldo konta 820 „Rozliczenie wyniku finanso- Anna Żyła główna księgowa jost Podstawa prawna Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. ze zm.); Rozporządzenie Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2010 r. Nr 128, poz. 861 ze zm.). A K T U A L N O Ś C I Nowe akty prawne → cd. ze s. 3 Projekt ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Justyna Drabińska O R Z E C Z N I C T W O Zaskarżenie zarządzenia zatwierdzającego konkurs Zaskarżenie przez kandydata na stanowisko dyrektora szkoły odmowy dopuszczenia go do konkursu oraz odmowy stwierdzenia nieważności konkursu przeprowadzonego z pominięciem jego kandydatury jest równoznaczne z zaskarżeniem zarządzenia zatwierdzającego konkurs, wydanego na podstawie § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 8 kwietnia 2010 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 czerwca 2012 r., sygn. akt I OSK 680/2012, oddalając skargę kasacyjną Burmistrza Ż. od wyroku WSA w Poznaniu stwierdzającego nieważność konkursu ogłoszonego na stanowisko Dyrektora Publicznej Szkoły Podstawowej w D. → cd. na s. 16 15 O Ś W I ATA S A M O R Z Ą D O W A • N R 1 ( 41 ) • S T Y C Z E Ń 2 01 3 → cd. ze s. 15 W uzasadnieniu wyroku NSA podkreślił, że z rozporządzenia określającego procedurę przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora szkoły jednoznacznie wynika, iż całe postępowanie przeprowadza organ prowadzący. To organ ogłasza konkurs, a jego warunki określa w ogłoszeniu. Organ prowadzący wyłania też komisję konkursową, która – w jego imieniu – prowadzi część postępowania. Komisja m.in. podejmuje uchwałę o dopuszczeniu lub odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego, z dopuszczonymi do konkursu kandydatami przeprowadza rozmowę, dokonuje ich merytorycznej oceny oraz wyłania kandydata na dyrektora. Ostatecznie organ prowadzący zatwierdza konkurs albo go unieważnia i zarządza ponowne jego przeprowadzenie. W ocenie NSA wszystkie wymienione w rozporządzeniu czynności i akty nie mają charakteru odrębnego i samodzielnego – stanowią ciąg zdarzeń, które dokonują się w toku postępowania konkursowego, a postępowanie kończy dopiero zarządzenie organu o zatwierdzeniu konkursu (względnie jego unieważnieniu). Przyjęcie zatem, że ww. zarządzenie – choć dotyczy konkursu – jest aktem odrębnym, mogłoby doprowadzić do sytuacji paradoksalnej, w której sąd administracyjny uwzględniłby skargę wadliwie niedopuszczonego do konkursu kandydata, ale jednocześnie organ prowadzący, nie podzielając argumentacji skarżącego i sądu, mógłby konkurs zatwierdzić. Wydawca: Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o. Wola Plaza, ul. Młynarska 8/12, 01-194 Warszawa tel. (22) 244 84 00, faks (22) 244 84 10 e-mail: [email protected] www.raabe.com.pl Rejestr przedsiębiorców: KRS 0000118704 (Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy KRS) REGON: 011864960, NIP: 526-13-49-514 Kapitał zakładowy: 50 000 zł Zamówienia i prenumerata: tel. (22) 244 84 00, faks (22) 244 84 10 e-mail: [email protected] Redakcja: Redaktor prowadząca: Małgorzata Krajewska Kierownik projektu: Jadwiga Rzepecka-Makara Redakcja i korekta: Anna Lisiecka Justyna Drabińska aplikant radcowski, pracownik samorządowy e-mail: [email protected] Grafika i skład: Marzena Rosochacz P Y T A N I A I O D P O W I E D Z I Nakład: 1200 egz. Finansowanie nauczania indywidualnego Uczeń otrzymał orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego. Czy organ prowadzący może odmówić przyznania godzin na nauczanie indywidualne ze względu na brak środków finansowych? Organ prowadzący nie może odmówić przyznania godzin na nauczanie indywidualne ucznia, który posiada orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego. Przepisy ustawy o systemie oświaty (UoSO) zobowiązują dyrektora szkoły do zorganizowania takiego nauczania w porozumieniu z organem prowadzącym (art. 71b ust. 1a i ust. 5c). W Polsce nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia i może być realizowana w formach szkolnych lub pozaszkolnych (art. 15, art. 16 ust. 5–5c, ust. 7 i ust. 8 UoSO). Dla dzieci i młodzieży, którym stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, organizuje się nauczanie indywidualne (art. 71b, ust. 1a UoSO). 16 Decyzję w sprawie objęcia ucznia nauczaniem indywidualnym wydaje dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń. Podstawą wydania decyzji jest orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydane przez zespół orzekający działający w poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz wniosek złożony przez rodziców. Decyzja wydawana jest w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę. Prawo do nauczania indywidualnego uczniów posiadających stosowne orzeczenie jest zagwarantowane ustawowo. Organ prowadzący zobowiązany jest zatem zapewnić warunki realizacji tego prawa poprzez wyasygnowanie odpowiednich środków finansowych. Trudna sytuacja finansowa samorządu – w świetle obowiązujących przepisów – nie stanowi przesłanki do odmowy finansowania nauczania indywidualnego. © Copyright by Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa 2012 Uwaga! Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część publikacji nie może być kopiowana ani rozpowszechniana w jakiejkolwiek postaci bez zgody wydawcy, gdyż stanowi to naruszenie Ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie artykułów zamieszczonych w publikacji. Z A P O W I E D Z I W kolejnych numerach: Małgorzata Krajewska Zmiany w systemie doskonalenia nauczycieli Wydatki strukturalne – klasyfikacja i ewidencja Ewidencja księgowa rozrachunków z pracownikami szkoły Kształtowanie sieci szkół
