Opis - Budowa Muzeum Wojska Polskiego

555444
KONKURS NA KONCEPCJĘ URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNĄ KOMPLEKSU MUZEUM
WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ
Analiza historyczna.
„Cytadela jest cennym zabytkiem dziewiętnastowiecznej sztuki fortyfikacyjnej i materialnym
świadectwem losów Polski i Warszawy w XIX i XX wieku.” Obszar objęty opracowaniem znajduje się w
zamkniętym terenie sztucznie ukształtowanym w formie fortyfikacji obronnych. Teren powstał z myślą o
skutecznej obronie i miał gwarantować bezpieczeństwo osób znajdujących się w tym obszarze. Miał
dawać możliwość skutecznej obrony przez atakiem wroga. Zlokalizowano „cytadelę” bezpośrednio przy
nabrzeżu Wisły, która umożliwiała dogodny transport i stanowiła naturalną zaporę przed wrogiem.
Miejsce to miało naturalną stromą skarpę, dodatkowo zabezpieczająca cytadelę. Wokół pozostałej
części terenu została usypana skarpa a przed nią wykopana fosa. Skarpy tworzą charakterystycznie
wysunięte cztery bastiony. Dodatkowo wokół całego terenu pobudowano mur obronny z regularnie
wykonanymi otworami strzelniczymi. Na teren można dostać się czterema wąskim bramami.
Cytadela została tak zlokalizowana i ukształtowana, aby była niedostępna i miała dawać poczucie
bezpieczeństwa. Na terenie przeznaczonym pod inwestycję znajdował się duży plac zabudowanego z
trzech stron koszarami. Plac ten był nanizany na oś drogi łączącej cytadelę z miastem, obecnie jest to
oś ulicy Wojska Polskiego. Budynki znajdujące się na terenie koszar były jednorodne, o jednakowej
wysokości tworząc zwartą liniową zabudowę wokół placu.
Wnioski:
- Nowe budynki powstałe na terenie cytadeli oraz ingerencja w zachowane fortyfikacje nie może
naruszać wrażenia zamkniętego terenu gwarantującego spokój i bezpieczeństwo.
- Charakter liniowych jednorodnych budynków dominował w pierwotnej zabudowie.
Analiza urbanistyczna stanu istniejącego
Teren znajdujący się od strony zewnętrznej bastionów jest silnie zróżnicowany wysokościowo.
Dodatkowo skarpy są porośnięte wysokimi drzewami przez co wrażenie niedostępności terenu cytadeli
pogłębia się. Wysoka zieleń oraz zróżnicowanie wysokości terenu stwarza atrakcyjne miejsce
spacerowe dla pobliskich mieszkańców.
Obserwując obszar wokół cytadeli od zewnątrz można podzielić go na trzy strefy: wschodnią
związaną z Wisłą, północno-zachodnią oraz południowo-zachodnią. Każda z nich ma inny charakter i
informuje nas o wzajemnych zależnościach pomiędzy zewnętrzną przestrzenią cytadeli a nią samą.
Od strony miasta w kierunku cytadeli prowadzi ulica Wojska Polskiego nanizana na oś historyczną.
Droga ta kończy się nasypem, za którym ukryty jest budynek „działobitni”. Po jego obejściu
dochodzimy do ścieżki pieszej prowadzącej nas w lewą lub w prawą stronę wokół cytadeli.
Idąc w lewą stronę w kierunku północno - wschodnim teren cytadeli sąsiaduje z niską, zwartą
zabudowaną zespołu budynków jednorodzinnych - szeregowych. Teren tej części założenia jest
nasłoneczniony - zadrzewiony, ze sztucznym stawem i liniowym kanałem wodnym. Jest to dogodne
miejsce spacerów okolicznych mieszkańców. Zwraca szczególnie uwagę płaska zwarta zabudowa
dobrze komponująca się ze skarpami cytadeli.
Idąc w prawą stronę południowo - zachodnią, sąsiadujący teren to wysokie punktowe budynki bloków
wielorodzinnych. Teren zacieniony - zimny z małą ilości zielni, nieprzystępny.
Od strony wschodniej cytadela wznosi się wysoką stromą skarpą nad „Wisłostradą” i dalej góruje nad
Wisłą. Strona ta jest silnie oskarpowana naturalnym stromy wzniesieniem, obrośnięta wysokim
drzewami. Do cytadeli prowadzą wysokie schody dochodzące do Bramy Straceń. W tym miejscu
szczególnej wyrazistości nabiera fakt przestrzennego oddzielenia Cytadeli od rzeki Wisły - przez
współczesną rzekę, dwupasmową trasę Wisłostrady O ile, przy wejściu do obiektu, Przy Bramie
Straceń znajduje się plac, z którego rozciąga się panorama na Wisłę to dalej, po wejściu na teren
cytadeli przechodzimy w obszar zamknięty, gdzie kontakt wzrokowy z Wisłą zanika. Jednocześnie
im wyżej wchodzimy po skarpie tym zmniejsza się hałas drogi, a po wejściu za mury cytadeli, całkowicie
zanika. Przestrzeń wypełnia cisza, spokój i wrażenie bezpieczeństwa. Będąc na terenie cytadeli skarpy
widziane od wewnątrz zatrzymują wzrok i podkreślają wrażenie zamkniętego terenu.
Charakterystycznym element kształtowania przestrzeni cytadeli są skarpy. Sam teren Cytadeli jest
płaski. Na terenie znajdują się niskie budynki, bez dominant , niekiedy w opozycji do układu
historycznego. Z powodu częściowej niedostępności terenu oraz przypadkowo usytuowanych budynków
1
KONKURS NA KONCEPCJĘ URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNĄ KOMPLEKSU MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ
555444
obszar robi wrażenie nieuporządkowanej przestrzeni, nie oddaje charakteru zdyscyplinowanego
założenia obronnego, którym jest w istocie.
Wnioski:
- brak charakterystycznego zakończenia ulicy Wojska Polskiego.
- Charakterystycznym i decydującym element kształtowania przestrzeni cytadeli są skarpy.
- Płaska rozłożysta zabudowa dobrze współgra z liniowymi skarpami.
- Wysokie punktowe budynki są w dysharmonii ze skarpami.
- Brak kontaktu wzrokowego wnętrza cytadeli z Wisłą.
- Wrażenie ciszy i bezpieczeństwa na terenie cytadeli.
- Brak porządku przestrzennego na terenie cytadeli.
Oczekiwania konserwatora i inwestora.
Z uwag zamieszczonych w wytycznych istotne są:
- „zespół zabudowań Muzeum Wojska Polskiego winien być zlokalizowany w rejonie dawnych koszar”
- „winien komponować się z osią ulicy Wojska Polskiego”
- „zabudowa winna mieć charakter monumentalny, dający godną oprawę architektoniczną
uroczystością państwowym.”
Wnioski:
- Należy zaprojektować budynek zachowujący historyczny układ urbanistyczny, oddający wyjątkową
rangę i znaczenie Muzeum Wojska Polskiego.
Idea - skrzydłobój
Po przeanalizowaniu uwarunkowań historycznych, urbanistycznych oraz wskazań inwestora
nadrzędnym jest zaprojektowanie budynku, który będzie:
- dawał gwarancję bezpieczeństwa.
- dawał wyraz charakterystycznych cech Wojska Polskiego, jakim jest dla nas zdecydowanie do walki
na śmierć i życie.
- oddawał poczucie siły i zwycięstwa.
Zagospodarowanie terenu.
Budynek został nanizany na historyczną oś ulicy Wojska Polskiego. Główną przestrzenią wokół której
organizujemy budynek jest Plac Gwardii. Plac został zabudowany z trzech stron budynkiem muzeum,
zachowujący historyczny układ przestrzenny Cytadeli.
Projekt nasz wykorzystuje skarpy, które decydującą o charakterze przestrzeni cytadeli, do
kształtowania budynku muzeum. Jest on uniesiony 6-7 m ponad teren i „zawieszony” na czterech
skarpach wyrastających z terenu. Rozwiązanie to umożliwia zachowanie wglądu na historyczne budynki
i daje kontakt wzrokowy z najbardziej odległymi miejscami na terenie cytadeli. Daje też poczucie
bezpieczeństwa, umożliwiając zwiedzającym kontrolę wzrokową terenu. Podniesienie budynku do
siedmiu metrów umożliwia zadaszenie ekspozycji zewnętrznej budynku, która w tym przypadku
znajduje się pod budynkiem.
Na tym poziomie +7m znajdują się wszystkie sale wystawowe ukształtowane w literę „U” podobnie jak
historyczne budynki koszar. Budynek ma charakter liniowy z wyraźną dominantą na zakończeniu osi
ulicy Wojska Polskiego. Dominanta ta, to łagodnie wznosząca się linia dachu nad częścią administracji i
zaplecza gastronomicznego. Tak wysokie wyniesienie budynku umożliwia kontakt wzrokowy z Wisłą
tworząc wspaniałą panoramę na tą stronę miasta. Powstaje dzięki temu wysoka ściana ponad Bramą
Straceń, która tworzy jednolite tło i staje się zauważalnym akcentem z poziomu Wisłostrady.
Charakter budynku.
Budynek Muzeum Wojska Polskiego ma dać poczucie :
bezpieczeństwa, zdecydowania i zwycięstwa.
Bezpieczeństwo - wrażenie to uzyskaliśmy poprzez stworzenie budynku zamkniętego z małą ilością
otworów okiennych i drzwiowych, stosując materiały trwałe i jednorodne, jak ciemna blacha, piaskowiec,
blacha ze stali nierdzewnej. Budynek ma rozłożysty dach o ciemnym kolorze. Budynek usytuowano na
skarpach i słupach umożliwiając wgląd zwiedzających na cały obszar cytadeli, zapewniając
przejrzystość i kontrolę terenu.
Zdecydowanie - kształt dachu i ścian ma wyrazisty obrys nawiązujący do skrzydeł, natomiast cała
bryła budynku oddaje charakter wznoszącego się “Orła”, który swoimi piórami ochrania podległy mu
2
KONKURS NA KONCEPCJĘ URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNĄ KOMPLEKSU MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ
555444
teren. Budynek w części środkowej wznosi się i w kierunku Wisły lekko nachyla się, dając wrażenie
wyjścia do przodu, co podkreślone jest dużą skalą budynku. Cechę tą podkreśla surowość i prostota
użytych materiałów.
Zwycięstwo - odważna sylweta oraz wznosząca się budowla daje znamiona ogromnej siły i
determinacji w osiągnięciu zwycięstwa.
Układ komunikacji pieszej.
Projekt zakłada, że główne dojście piesze z zewnątrz cytadeli odbywać się będzie od strony ulicy
Wojska Polskiego. W strefie tej znajduje się „działobitnia” osypana ziemią. W celu podkreślenia osi ulicy
Wojska Polskiego przewidujemy odsypanie części skarpy przy działobitni i pokazania jej elewacji i
ukierunkowania ruchu pieszych na jej lewą stronę. Dojście to prowadzi do kładki zawieszonej nad fosą i
nanizanej na oś historyczną. Dla zachowania niedostępności terenu cytadeli projektujemy wykonanie
nad istniejącym murem czterech wąskich szczelin w skarpie i czterech ścieżek prowadzących do niej. W
miejscu tym rozpoczyna się zwiedzanie terenu cytadeli i eksponatów muzeum idąc czterema „szlakami„
. Każdy z nich może opowiadać np. o różnych stanach ducha w życiu żołnierza (jak zwycięstwo, pokój,
walka, cierpienie) lub też różnych rodzajach jednostkach Wojska Polskiego. Każda z tych ścieżek
kończy się zaprojektowaną skarpą i ich ilość odnosi się do czterech bram prowadzących do cytadeli.
Główny „szlak” nanizany jest na oś historyczną i prowadzi on do wejścia głównego. Prowadzi on
również do Bramy Straceń, która spełnia funkcję wejścia pieszego od strony Wisły.
Układ komunikacji kołowej.
W założeniach programowych otrzymanych od Inwestora przewidziano budowę nowego wjazdu od
strony Wisłostrady oraz zaproponowano układ komunikacyjny na terenie cytadeli. Założono również, że
parking podziemny będzie znajdował się pod placem. Wszystkie te uwarunkowania zostały
uwzględnione. Projekt zakłada główny wjazd poprzez nowoprojektowany wjazd z Wisłostrady
przeznaczony dla zwiedzających oraz zachowanie istniejącego wjazdu poprzez bramę Bielańską
przeznaczoną dla pracowników muzeum. Zwiedzający wjeżdżają do parkingu podziemnego i tam po
zaparkowaniu pieszo dochodzą do głównego wejścia. Główny wjazd służy również obsłudze
autobusów, które mają parking usytuowany przy drodze dojazdowej przed budynkiem muzeum. Parking
dla pracowników i plac gospodarczy zlokalizowano przy murze obronnym w części południowo wschodniej. Dojazd p.poż. będą spełniały drogi komunikacji zwiedzających i pracowników jak również
droga usytuowana bezpośrednio przy wejściu głównym na poziomie placu. Zaprojektowano garaż
podziemny na 820msc postojowych, oraz parking otwarty zewnętrzny dla autobusów na 20msc oraz
otwarty parking dla pracowników na 60msc.
Ekspozycja terenowa, amfiteatr.
Zaprojektowane szlaki prowadzą zwiedzającego wzdłuż tematycznych wystaw zewnętrznych. Każdy z
nich kończy się skarpą, dającą możliwość ekspozycji w terenie pochyłym. Daje to możliwość
obserwowania eksponatów pod różnym kątem. Zwiedzający mają możliwość wejścia na skarpę przez
co również podnosi się atrakcyjność obserwacji obiektów muzealnych. Ekspozycja zewnętrza w dużej
części usytuowana jest pod budynkiem gwarantując w ten sposób zadaszenie.
Na jednej ze skarp od strony północnej zaprojektowano amfiteatr umożliwiający szeroką perspektywę
na otaczający teren, na którym można przygotowywać odtwarzanie scen batalistycznych. Szlak
nanizany na oś kompozycji posiada eksponaty umieszczone za przeszklenie w posadce nad
parkingami.
Układ funkcjonalny budynku.
Budynek ma osiowy i symetryczny charakter. Zwiedzający przyjeżdżający samochodem dostają się
na poziom -1 do parkingów i dalej pieszo dochodzą do klatek schodowych lub wind na poziom 0,00m na
którym znajduje się główne wejście nanizane na oś historyczną. Na poziomie parkingów tj. -4,0m
znajdują się magazyny, pracownie konserwatorskie, warsztaty, dział naukowców. Pomieszczenia te
doświetlone są poprzez otwory umieszczone w stropie. Doświetlenie takie jest możliwe dzięki
umieszczeniu budynku na skarpach i słupach uwalniając poziom 0,00m od pomieszczeń. Na poziomie
parteru znajduje się zewnętrzna ekspozycja oraz główne wejście do budynku. W strefie wejściowej
zaprojektowano niewielki poziom pośredni +3,60m na który zaprojektowano kawiarnię i małą widownię z
widokiem na plac. Główne wejście prowadzi na poziom +7,5m, która jest zasadniczą kondygnacją
3
KONKURS NA KONCEPCJĘ URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNĄ KOMPLEKSU MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ
555444
budynku w całości przeznaczona na ekspozycję wewnętrzną muzeum. Dalszy poziom +14,0m prowadzi
do administracji, i następny +17,5m do restauracji z punktem widokowym na Wisłę. Ostatnia
kondygnacja + 21,0m przeznaczona jest na pomieszczenia techniczne.
Na głównej osi historycznej znajduje się wejście wraz z reprezentacyjnymi szerokimi schodami
prowadzącymi w prostej linii do najwyższej kondygnacji budynku. Schody te jednocześnie są
“kręgosłupem” budynku dzielącym go na dwie symetryczne części.
Ekspozycja wewnętrzna
Zaprojektowano moduły wystawiennicze o szerokości min 25m w osiach ścian podzielonych na strefę
ogólnodostępną dla “szybkiego zwiedzania” o szerokości 11m. W obrębie każdego modułu
zaprojektowano strefę pomieszczeń nisz tematycznych o szerokości 7m oraz przestrzeń pomieszczeń i
korytarzy technicznych o tej samej szerokości. Proponowany układ sal umożliwia ciągłe przejście
pomiędzy poszczególnymi modułami wystawienniczymi. Sale wystaw czasowych i okolicznościowych
zlokalizowano w pobliżu holu wejściowego i są one zaproszeniem do zwiedzania stałych wystaw
usytuowanych w dalszej części budynku.
Konstrukcja
Zasadnicza konstrukcja budynku to żelbetowe skarpy podtrzymujące budynek oraz rząd słupów
żelbetowych umieszczonych pod budynkiem schodzących do poziomu piwnic. Konstrukcja dachu
oparta na stalowych i drewnianych dźwigarach opartych na żelbetowych słupach.
Wykończenie zewnętrzne
Zasadniczym materiałem wykończeniowym jest blacha aluminiowa powlekana w kolorze ziemi.
Elementy ścian oraz sufitów nad ekspozycją zewnętrzną wykończone płytami piaskowymi.
Posadzka placu wyłożona płytami granitowymi. Od strony Wisły elewacja nachyla się i wykończona
jest blachą ze stali nierdzewnej. Będzie ona dobrym tłem dla Bramy straceń i dawała pojedyncze
odbicia światła wyłaniające się z pomiędzy gęstych liści drzew rosnących na skarpie.
Zestawienie powierzchni
Zaprojektowano 12 modułów dla potrzeb wystaw stałych o powierzchni łącznej 19 880m, co daje
średnio 1656m2 dla jednego modułu o szerokości 25m.
Dla potrzeb wystaw czasowych przewidziano 3 moduły o łącznej powierzchni 4950m2.
Dla wystaw okolicznościowych jedno pomieszczenie o powierzchni 725m2.
Łączna powierzchnia obiektu wynosi 44 000m2.
Planowane łączny koszt wykonania robót realizowanych na podstawie pracy konkursowej w zakresie
określonym w pkt.5.2. rozdziału II regulaminu konkursu wynosi 26 840 000,00 PLN brutto.( słownie
dwadzieścia sześć milionów osiemset czterdzieści tysięcy złotych)
Adres do korespondencji.
Ul. Piaskowa 54
05-075 Warszawa
4
KONKURS NA KONCEPCJĘ URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNĄ KOMPLEKSU MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO W CYTADELI WARSZAWSKIEJ