Przykładowe plany lekcji

ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spó³ka jawna
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: [email protected]
wspólny cel...
strona 1/4
Aktywizowanie uczniów na lekcjach fizyki w gimnazjum
z wykorzystaniem podręcznika Świat fizyki
i materiałów multimedialnych przygotowanych przez
ZamKor
Wykorzystując obecne możliwości techniczne, łatwo wykonać piękne animacje, symulacje czy obrazki,
ale nie to decyduje o wartości materiałów multimedialnych. Wartość materiałów multimedialnych tkwi
w pomyśle dydaktycznym wykorzystującym tę nową technikę.
Badania wykazały1, że dobrze przemyślane i opracowane materiały przedłużają czas koncentracji uwagi
uczniów, skracają czas nauki nawet o 30% i znacznie zwiększają jej efektywność.
Podręcznik gimnazjalny Świat fizyki został skonstruowany w taki sposób, że układ treści każdego paragrafu stanowi możliwy do wykorzystania scenariusz lekcji. Każda lekcja może więc przebiegać zgodnie z zamieszczonymi kolejno informacjami, rozumowaniami, przykładami, doświadczeniami i podsumowaniami.
Poniższe plany lekcji multimedialnych zawierają szczegółowe informacje dla nauczyciela o możliwościach wykorzystania ściśle skorelowanych z podręcznikiem elementów aktywizujących uczniów
podczas lekcji. Działania nauczyciela wskazano jedynie w tych miejscach planów, w których wydaje się to
szczególnie ważne.
Liczba cegiełek multimedialnych do jednej lekcji jest duża i nauczyciel nie musi wykorzystać wszystkich. Przygotowując się do lekcji, może dopasować ich liczbę i poziom trudności do możliwości i potrzeb
uczniów w danej klasie. Uczniowie nie muszą wszystkiego zobaczyć, zapisać i zapamiętać. Chodzi głównie
o to, by lekcje fizyki rozwijały umysłowo zarówno tych najzdolniejszych, jak i najsłabszych, i pokazywały im, co to znaczy uczyć się ze zrozumieniem.
Nauczyciel demonstruje materiały multimedialne na białej ścianie lub na ekranie za pomocą rzutnika
lub tablicy multimedialnej. Wszyscy uczniowie widzą więc równocześnie daną animację, symulację, film
czy zadanie. Uczeń wywołany do odpowiedzi podchodzi do komputera lub tablicy i wykonuje polecenie
za pomocą myszki lub wskaźnika. Pozostali komentują odpowiedź i jeśli jest błędna, poprawiają ją. Na
podstawie wypowiedzi w dyskusji nauczyciel wystawia oceny. Skorzystanie z przycisku „Sprawdź” może
otwierać lub zamykać dyskusję.
Każdą animację, symulację czy film da się w dowolnym miejscu zatrzymać lub powtórzyć. Nauczyciel
może także wyłączyć głos lektora i samodzielnie komentować animację lub film.
Zapis lekcji w zeszycie pozostawiamy do decyzji nauczyciela. W nielicznych miejscach, w planach, zaproponowano sporządzanie notatki. Przepisywanie ważnych treści z podręcznika do zeszytu wydaje się
mało pouczające, dlatego jako alternatywę proponujemy zaznaczanie ważnego fragmentu tekstu w podręczniku.
Zachęcamy do korzystania z naszych multimediów, przesyłania nam swoich pomysłów i uwag krytycznych. Wszystkie będziemy dokładnie analizować i ewentualnie dokonywać zmian udoskonalających
materiały.
Życzymy owocnej pracy.
1
Adam Blokesz
Barbara Sagnowska
Patryk Wolny
H. Gulińska, Strategia multimedialnego kształcenia uczniów, UAM, Poznań 2002 r.
Dokument zosta³ pobrany z serwisu www.zamkor.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.
Data utworzenia:
2012-04-30
ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spó³ka jawna
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: [email protected]
wspólny cel...
strona 2/4
Przykładowe plany lekcji
Rozdział 4. Jak opisujemy ruch?
4.1. Układ odniesienia
N. informuje uczniów o tym, czym zajmuje się dział fizyki o nazwie kinematyka.
N. poleca uczniom przeczytanie tekstu z podręcznika: strona 134 od słów „Każdy przedmiot…” do słów
„…drzewo, znak drogowy” i informuje, że po przeczytaniu będą musieli wykazać się rozumieniem
tekstu, rozwiązując zadanie.
U. oglądają planszę Piekarnia i rozwiązują dołączone do niej zadanie 1.
N. informuje, że jeśli w miarę upływu czasu położenie ciała względem przyjętego układu odniesienia
zmienia się, to ciało się porusza. Wskazuje zdjęcia na dole strony 134, na których sportowcy zmieniają swoje położenie względem Ziemi, która jest układem odniesienia.
U. oglądają animację Balon na bezchmurnym i zachmurzonym niebie i odpowiadają na pytania zadawane
przez lektora. Dyskusja powinna doprowadzić do wniosku, że jeśli nie ma układu odniesienia, to nie
można stwierdzić, czy ciało jest w ruchu czy spoczywa.
U. oglądają animację Kajaki (związaną z przykładem 4.1) i odpowiadają na pytania zadawane przez lektora (w pierwszym przypadku kajaki poruszają się w lewo, w drugim kajak zielony spoczywa względem czerwonego, w trzecim względem motorówki kajaki poruszają się do tyłu).
U. rozwiązują zadanie 2.
U. oglądają animacje Ruch względny samolotów oraz Ziemia i Słońce w różnych układach odniesienia
(animacja związana z rysunkiem 4.2) i odpowiadają na pytania zadawane przez lektora (obserwowany samolot spoczywa, Słońce względem Ziemi przesuwa się na zachód, względem obserwatora
w kosmosie Słońce spoczywa, a Ziemia obraca się i porusza).
N. porządkuje zdobytą przez uczniów wiedzę.
U. zapisują w zeszytach lub zakreślają w podręczniku końcowe wnioski (pierwsze 8 linijek tekstu pod
rysunkiem 4.1).
U. oglądają animację Szukamy układu odniesienia, dyskutują.
U. rozwiązują zadania 3, 4 i 5. (W zadaniu 3 w ostatnim zdaniu uczniowie mogą wybrać zamiast „układu
odniesienia” odpowiedź „innego ciała”. To nie jest błąd, a ćwiczenie posługiwania się językiem fizyki).
N. zadaje zadanie domowe: przeczytać paragraf 4.1 oraz rozwiązać zadania z zeszytu ćwiczeniowego lub
ze strony 137 podręcznika albo ze zbioru.
Dokument zosta³ pobrany z serwisu www.zamkor.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.
Data utworzenia:
2012-04-30
ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spó³ka jawna
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: [email protected]
strona 3/4
Rozdział 5. Siły w przyrodzie
5.3.
N.
U.
N.
U.
U.
N.
U.
N.
U.
N.
U.
U.
N.
N.
U.
U.
U.
U.
U.
N.
wspólny cel...
Pierwsza zasada dynamiki Newtona
pyta: Jak zachowuje się spoczywające ciało, jeśli zadziałamy na nie siłami, które się równoważą?
odpowiadają, że nadal spoczywa.
rozważymy problem: Jak zachowuje się ciało, które się porusza i działają na nie równoważące się siły.
wykonują doświadczenie 5.7 ze strony 22 lub oglądają je na filmie Kulka na różnych podłożach.
z pomocą nauczyciela stawiają hipotezę, że gdyby na kulkę poruszającą się po stole nie działała żadna
siła hamująca (stół był idealnie gładki), to kulka stale poruszałaby się z taką prędkością, którą miała
na początku.
zwraca uwagę, że w takim przypadku na kulkę także działają siły.
rozwiązują zadanie 1.
przypomina postawioną hipotezę i proponuje obejrzenie dwóch animacji, które potwierdzą lub obalą
tę hipotezę.
oglądają animacje Ruch krążka hokejowego po lodzie i Ruch cząsteczek gazu w zamkniętym naczyniu
potwierdzające wysuniętą hipotezę.
zwraca uwagę, że cząsteczki gazu do chwili zderzenia nie zmieniają prędkości.
formułują i zapisują w zeszytach lub zakreślają w podręczniku na stronie 24 treść pierwszej zasady
dynamiki.
rozwiązują zadanie 2.
w formie ciekawostki pokazuje oryginalne sformułowanie pierwszej zasady dynamiki Newtona.
wyjaśnia pojęcia „zachowanie prędkości”, „bezwładność” i „inercja” (strona 24, cztery linijki pod tekstem napisanym czerwoną czcionką).
oglądają animację Autobus w pobliżu przystanku.
rozwiązują zadanie 3 (wszystkie odpowiedzi są poprawne, nauczyciel powinien skłonić uczniów do
dyskusji).
wykonują doświadczenie 5.8 ze strony 25 lub oglądają film Obserwujemy bezwładność kulki.
rozwiązują zadanie 4.
rozwiązują zadanie 5 (podsumowujące).
zadaje zadanie domowe: przeczytać paragraf 5.3 oraz rozwiązać zadania z zeszytu ćwiczeniowego lub
ze stron 27 i 28 podręcznika albo ze zbioru.
Dokument zosta³ pobrany z serwisu www.zamkor.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.
Data utworzenia:
2012-04-30
ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spó³ka jawna
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków
tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: [email protected]
Rozdział 6. Praca, moc, energia mechaniczna
wspólny cel...
strona 4/4
6.1. Praca mechaniczna
N. informuje uczniów o tym, że w fizyce pojęcie pracy ma inne znaczenie niż w życiu codziennym, podaje przykłady.
U. oglądają film Wykonywanie pracy w sensie fizycznym.
N. zwraca uwagę, że w każdym przypadku na ciało działa siła i ciało zmienia położenie. Są to warunki,
które muszą być spełnione, by była wykonywana praca w sensie fizycznym.
U. zapisują w zeszytach lub zakreślają w podręcznikach tekst napisany czerwoną czcionką pod przykładem 6.3.
U. rozwiązują zadania 1 i 2.
N. pokazuje zadanie 3 i pyta: Jak się wam wydaje, czy większą pracę wykonamy, podnosząc paczkę
1-kilogramową czy 5-kilogramową? Czy większą pracę wykonamy, podnosząc paczkę na wysokość
1 metra czy 0,2 metra?
U. odpowiadają na pytania zgodnie z własną intuicją.
N. pokazuje Ekran statyczny z przyciskiem uruchamiającym zadanie 4, objaśnia wzór W = Fs i warunki,
przy spełnieniu których można go używać do obliczania pracy.
U. zapisują wzór i warunki w zeszytach lub zakreślają w podręcznikach ostatnie dwie linijki na stronie
106 i cztery górne linijki na stronie 107.
U. rozwiązują zadanie 4 (w przykładzie 6.3 nie można stosować wzoru W = Fs, bo siła hamująca piłkarza,
której źródłem jest podłoże, działa w przeciwną stronę do jego przemieszczania się).
N. poleca przeczytanie fragmentu ze strony 107 od słów „Sporządźmy dla tego…” do słów „…ze zwrotem siły” i zrobienie krótkiej notatki w zeszycie.
N. sprawdza zrozumienie przeczytanego tekstu, zadając pytania, np.: Jaką pracę wykona siła o wartości
5 N na drodze 1 metra? Jaką pracę wykona siła 1 N na drodze 8 m? Jaką pracę wykona Janek, działając na książkę siłą 20 N i podnosząc ją na wysokość 2 metrów?
Uwaga: należy zwrócić uczniom uwagę, że pytanie o pracę może mieć dwie różne formy.
Jaką pracę wykona siła…?
Jaką pracę wykona dźwig (traktor, człowiek itp.), działając siłą…?
U. oglądają animację Tabliczka czekolady (dotyczy przykładu 6.4).
N. pyta: Dlaczego tabliczkę czekolady podnosimy ruchem jednostajnym?
U. powinni odpowiedzieć, że wtedy, nie używając siłomierza, znamy wartość siły, którą działamy na tabliczkę czekolady. Jest to siła równoważąca ciężar.
U. rozwiązują kolejno zadania 5, 6 i 7.
N. informuje, że gdy siła działająca na ciało jest prostopadła do kierunku przemieszczania się ciała, to
praca w sensie fizycznym nie jest wykonywana; podaje przykłady, np. noszenie zakupów w torbie.
U. rozwiązują zadania podsumowujące lekcję, tj. 8, 9, 10 i 11.
N. zadaje zadanie domowe: przeczytać paragraf 6.1 oraz rozwiązać zadania z zeszytu ćwiczeniowego lub
ze strony 110 podręcznika albo ze zbioru.
Dokument zosta³ pobrany z serwisu www.zamkor.pl
Wszelkie prawa zastrze¿one.
Data utworzenia:
2012-04-30