uzasadnienie DB NEA

UZASADNIENIE
W związku z podjętymi działaniami na rzecz wdroŜenia energetyki jądrowej w Polsce
oraz brakiem własnych doświadczeń w tym zakresie niezbędne jest rozwijanie i wzmacnianie
współpracy międzynarodowej Polski w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii
jądrowej. Korzystanie z doświadczeń oraz najlepszych praktyk
innych, bardziej
doświadczonych państw w tym zakresie stanowi jedną z niezbędnych przesłanek udanego
procesu implementacji energetyki jądrowej w naszym kraju. Z tego powodu Rzeczpospolita
Polska przystąpiła w 2010 r. do Agencji Energii Jądrowej (Nuclear Energy Agency – dalej:
NEA) Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic
Cooperation and Development – dalej: OECD). Do reprezentowania Rzeczypospolitej
Polskiej w organach NEA Rada Ministrów upowaŜniła Ministra Gospodarki we współpracy
z Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki.
Członkostwo w NEA umoŜliwia Polsce uczestnictwo w pracach grup roboczych NEA,
a co za tym idzie, zapewnia wpływ na kształtowanie polityki NEA oraz przyszłościowych
trendów i nowoczesnych rozwiązań w zakresie energetyki jądrowej, gospodarki odpadami
promieniotwórczymi,
techniczno-badawczej,
likwidacji
a
takŜe
obiektów
w
jądrowych,
innych
aspektach
funkcjonowania
związanych
infrastruktury
z
pokojowym
wykorzystaniem energii jądrowej.
Członkostwo w NEA nie oznacza jednak automatycznego członkostwa w Banku
Danych, który stanowi oddzielny podmiot od NEA oraz od OECD. Bank Danych został
utworzony na mocy decyzji Komitetu Sterującego NEA (głównego organu decyzyjnego
NEA) w grudniu 1977 r., w wyniku połączenia dwóch programów świadczących usługi
naukowe: Computer Program Library i Neutron Data Compilation Centre. Uzasadnienie
potrzeby utworzenia Banku Danych, powołanie oraz jego ramy organizacyjne zostały zawarte
w konkluzjach Komitetu Sterującego z 1977 r. (NE.M/(77)3), które przyjmuje
się za dokument stanowiący podstawę funkcjonowania Banku Danych. W powyŜszym
dokumencie Komitet Sterujący zaakceptował utworzenie Banku Danych jako wspólnej
inicjatywy (joint undertaking) w rozumieniu art. 5 (b) Statutu Agencji Energii Jądrowej
OECD). Wspólna inicjatywa moŜe być podjęta przez grupę państw członkowskich NEA
zainteresowaną ściślejszą współpracą w ramach określonego zagadnienia, które ma na celu
produkcję i uŜytkowanie energii jądrowej dla celów pokojowych. Państwa tworzące wspólną
inicjatywę pokrywają koszty związane z jej funkcjonowaniem. Ustalenia (porozumienie)
Państw dotyczące utworzenia wspólnej inicjatywy powinny przewidywać, iŜ inne państwa
1
członkowskie NEA lub grupy państw mogą dołączyć do tej inicjatywy albo korzystać
z rezultatów jej działalności (art. 5 Statutu Agencji Energii Jądrowej OECD). Zgodnie
z Terms of Reference for the NEA Data Bank, które równieŜ zostały przyjęte przez Komitet
Sterujący w konkluzjach z 1977 r., celem Banku danych jest zbieranie, zatwierdzanie
i rozpowszechnianie danych naukowych i technicznych oraz programów komputerowych
w sprawach naleŜących do zakresu działania NEA. Bank Danych jest kierowany przez
Komitet Zarządzający, w którego skład wchodzą przedstawiciele państw, biorących udział
we wspólnym działaniu. Komitet Zarządzający ustala corocznie program prac Data Bank
uwzględniając działalność innych organizacji, a takŜe przedkłada Komitetowi Sterującemu
program i rekomendacje w zakresie budŜetu. Zarówno NEA, jak i Bank Danych, są
odrębnymi programami części II budŜetu OECD. Bank Danych jest odrębnie finansowany
przez składki państw członkowskich Banku Danych..
Bank Danych naleŜy do światowej sieci ośrodków gromadzących dane jądrowe obok
ośrodków Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu oraz ośrodków w USA i
w Federacji Rosyjskiej. Obecnie członkami Banku Danych są 24 państwa (Austria, Belgia,
Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Japonia, Korea, Meksyk, Niderlandy,
Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rosja, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja,
Węgry, Włochy, Wielka Brytania).
Bank Danych jest bazą danych, która swoim członkom udostępnia programy
komputerowe oraz dane jądrowe uŜywane do analiz i prognozowania zjawisk w dziedzinie
energetyki jądrowej.
Przed przystąpieniem Rzeczpospolitej Polskiej do NEA zainteresowane osoby i
instytucje z Polski były w stanie uzyskiwać programy komputerowe z Banku Danych dzięki
porozumieniu, jakie Bank Danych posiada z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej o
udostępnianiu danych ekspertom z krajów nienaleŜących do OECD (z pewnymi
ograniczeniami). W ten sposób przekazano poniŜsze ilości pakietów (computer programs
and integral experiments):
2002
8
2003
23
2004
27
2005
1
2006
85
2
2007
70
2008
103
2009
11
2010
2
2011
1
2012
0
Po przystąpieniu Polski do NEA (listopad 2010 r.) udostępnianie na powyŜszych
zasadach nie było juŜ moŜliwe. Przystąpienie Rzeczpospolitej Polskiej do Banku Danych
pozwoliłoby na korzystanie bez ograniczeń z całości danych i kodów komputerowych
zgromadzonych w Banku Danych.
Dostęp do Banku Danych ma ogromne znaczenie dla polskich uczelni i instytucji
badawczych, gdyŜ stanowi niezbędny element w kształceniu kadr na potrzeby m.in. programu
polskiej energetyki jądrowej. Wykorzystanie danych i programów pozwoli studentom i
kształconym pracownikom na praktyczne zaznajomienie się z najnowszymi metodami i
narzędziami wykorzystywanymi w energetyce jądrowej, w szczególności w analizach
optymalizacji i bezpieczeństwa reaktorów jądrowych.
Dostęp do Banku Danych mógłby zapewnić sprawdzone narzędzia obliczeniowe do
analiz bezpieczeństwa instalacji jądrowych, ocen ich oddziaływania na ludzi i środowisko
zarówno w warunkach normalnej eksploatacji, jak i w stanach awaryjnych, a takŜe do
prognozowania w róŜnych przedziałach czasowych zagroŜeń związanych ze składowaniem
wypalonego paliwa jądrowego.
Przechodząc do trybu w jakim Rzeczpospolita Polska powinna przystąpić do Banku
Danych, naleŜy przede wszystkim wyjaśnić, iŜ Bank Danych nie jest organizacją
międzynarodową, choć istnienie Banku Danych wynika i jest funkcjonalnie powiązane
z działalnością OECD, będącej organizacją międzynarodową oraz NEA, która funkcjonuje
przy
iŜ
OECD.
organizacją
Zgodnie
z
doktryną
międzynarodową
jest
prawa
podmiot
międzynarodowego
utworzony
na
przyjmuje
podstawie
się,
umowy
międzynarodowej określającej w szczególności: zadania tej organizacji, jej organy, zasady
finansowania oraz zasady uzyskania i utraty członkostwa w tej organizacji. Umowa
międzynarodowa leŜąca u podstaw funkcjonowania organizacji międzynarodowej jest takŜe
źródłem prawnomiędzynarodowej podmiotowości tej organizacji. Bank Danych wprawdzie
realizuje określone zadania, a takŜe posiada strukturę organizacyjną, na czele której stoi
Grupa Wykonawcza Komitetu Nauki Jądrowej NEA, jednak nie został utworzony na
3
podstawie
umowy
międzynarodowej,
nie
została
mu
przyznana
podmiotowość
prawnomiędzynarodowa. W związku z powyŜszym, do przystąpienia Rzeczypospolitej
Polskiej do Banku Danych nie będą miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 14 kwietnia
2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.).
W celu przystąpienia państwa do Banku Danych niezbędne jest wyłącznie dokonanie
notyfikacji Sekretarzowi Generalnemu OECD decyzji państwa o przystąpieniu. Zgodnie
z Konkluzjami Komitetu Sterującego z 1977r. (NE.M/(77)3) Państwa Członkowskie NEA,
które nie brały udziału w utworzeniu Banku Danych, mogą do niego przystąpić poprzez
notyfikację Sekretarzowi Generalnemu („NEA Member countries not taking part in the
setting up of the NEA Data Bank would be welcome to join it and could do so by notifying the
Secretary General to that effect”). Do przystąpienia do Banku Danych nie jest teŜ potrzebna
zgoda jakiegokolwiek organu NEA OECD.
PoniewaŜ Bank Danych nie jest organizacją międzynarodową lecz forum współpracy
rządów państw, decyzję o przystąpieniu do tego forum powinna podjąć Rada Ministrów
w drodze uchwały, dla uzgodnienia której właściwe są postanowienia uchwały nr 190
Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów (M. P. z
2013 r., Nr 979). Równocześnie, mając na uwadze przepisy ustawy z dnia 4 września 1997 r.
o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.) organem
upowaŜnionym do zgłoszenia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Banku Danych oraz
do reprezentowania Rzeczypospolitej Polskiej w organach i działalności Banku Danych
powinien być Minister Gospodarki. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy do
działu administracji rządowej - gospodarka naleŜą sprawy działalności związanej
z wykorzystaniem energii atomowej na potrzeby społeczno - gospodarcze kraju. Ponadto,
rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia
Pełnomocnika Rządu do spraw Polskiej Energetyki Jądrowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 72, poz.
622) został ustanowiony Pełnomocnik Rządu do spraw Polskiej Energetyki Jądrowej.
Pełnomocnik, który pełni funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki, realizuje
zadania w zakresie rozwoju i wdraŜania energetyki jądrowej w Rzeczypospolitej Polskiej.
1) róŜnice między dotychczasowym a proponowanym stanem prawnym
Projektowana uchwała nie wpłynie na zmianę obowiązującego stanu prawnego.
4
2) przewidywane, związane z wejściem w Ŝycie aktu skutki prawne, w tym w
szczególności dotyczące ograniczenia uznaniowości i uproszczenia stosowanych
procedur
Projektowana
uchwała
nie
wywoła
skutków
prawnych
dotyczących
ograniczenia
uznaniowości i uproszczenia stosowanych procedur.
3)
obowiązki notyfikacji przepisów technicznych.
Przyjęcie projektowanej uchwały nie wiąŜe się z koniecznością notyfikacji przepisów
technicznych.
4)
obowiązki notyfikacji programu pomocowego.
Projektowana uchwała nie wywoła skutków prawnych dotyczących notyfikacji programu
pomocowego.
5)
objęcie i zakres regulacji prawa Unii Europejskiej, z powołaniem tych przepisów.
Projektowana uchwała nie wchodzi w zakres regulacji prawa Unii Europejskiej.
5