Jezioro Malcz Położenie jeziora • dorzecze: Pliszka – Odra

Jezioro Malcz
Położenie jeziora
•
dorzecze: Pliszka – Odra - Bałtyk
•
region fizycznogeograficzny: Pojezierze Lubuskie– Równina Torzymska
•
wysokość n.p.m.: 101,3 m
Podstawowe dane morfometryczne
•
powierzchnia zwierciadła wody:
•
objętość jeziora:
•
głębokość maksymalna:
8,7 m
•
głębokość średnia:
4,4 m
•
powierzchnia zlewni całkowitej:
104,0 ha
3697,5 tys. m
13,0 km
3
2
Jezioro Malcz położone jest na Równinie Torzymskiej zajmującej południową część Pojezierza
Lubuskiego wchodzącego w skład Pojezierza Południowo-Bałtyckiego, w strefie ochronnej
Łagowskiego Parku Krajobrazowego. Zlewnia bezpośrednia jest typowo leśna, zajmuje ją teren
poligonu wojskowego – jest to obszar 320 ha (100% powierzchni). Wejście na teren wymaga
uzyskania odpowiedniego zezwolenia.
Nad południową zatoką jeziora znajduje się kilka zabudowań osady leśnej. Jezioro nie zostało
zagospodarowane rekreacyjnie z powodu położenia na terenie specjalnym. Z omawianego zbiornika
wypływa rzeka Pliszka, będąca dopływem Odry.
Jezioro Malcz w części północnej posiada piaszczystą ławicę z łagodnym stokiem schodzącym w
kierunku części środkowej. Ławice przybrzeżne opanowane są głównie przez trzcinę pospolitą i pałkę
wąskolistną, jak również płatami oczeretu jeziornego. W części północno-zachodniej i strefie odpływu
występuje litoral bagienny, ławice przybrzeżne pokrywają namuły. Występuje tu grążel żółty i grzybień
biały. Gęste kobierce, do 6 m w głąb zbiornika, tworzą rogatek sztywny i moczarka kanadyjska.
Południowa część jeziora ma odmienny charakter litoralu. Jej północna część to litoral bagienny i
zanikający z szerokimi pasami głównie pałki wąskolistnej, za którymi występuje grzybień biały i
rdestnica pływająca. Dno pokrywa jezierza mniejsza. W centralnej części jeziora występują wąskie
ławice o stromych stokach, z nielicznymi helofitami. Na brzegu zachodnim występuje rozległy litoral
bagienny porośnięty trzciną pospolitą, zamknięty małą, zadrzewioną wyspą, stanowiąca ostoję
ptactwa wodnego. Roślinność zanurzona sięga 4 metrów i składa się ramienic, rdestnicy połyskującej i
rogatków.
Jezioro Malcz ma niekorzystne warunki naturalne i jest podatne na wpływy z zewnątrz – z racji
niekorzystnych cech morfometrycznych zalicza się do III kategorii podatności na degradację.
Wskaźniki zlewniowe są umiarkowane i odpowiadają II i I kategorii.
Badania jeziora Malcz przeprowadził WIOŚ w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp.
wiosną i latem 2006 roku.
W wyniku wydłużonego okresu zalegania pokrywy lodowej i następnie szybkiego ocieplenia po
zejściu lodów, na początku maja stwierdzono już zawiązywanie się uwarstwienia termiczno-tlenowego.
Na powierzchni zbiornika temperatura wynosiła powyżej 16
O
C, a nad dnem 6-7
O
C. Dobre
natlenienie utrzymywało się do 6 metra. Nad dnem na głębokości 7 m stężenie tlenu spadło do 3 mg
O2/l. Natomiast w okresie letnim na obu głęboczkach woda była równomiernie nagrzana i dobrze
natleniona do dna.
Wody jeziora Malcz charakteryzowała niska zawartość głównych składników mineralnych oraz
substancji organicznych. Niskie wartości, odpowiadające klasie I, przyjmowały wskaźniki troficzne, tj.
stężenia związków azotu i fosforu oraz chlorofil. Tylko trzy wskaźniki stopnia zanieczyszczenia
klasyfikowały się II klasie: ChZT, przewodność elektrolityczna i przezroczystość. Tak więc jezioro
Malcz, zgodnie z SOJJ, odpowiadało I klasie czystości. Dobry stan sanitarny nie miał wpływu na
wynik klasyfikacji.
Analiza hydrobiologiczna wykazała wiosenną dominację okrzemek, wśród których najliczniejsze
były: Melosira granulata v. granulata
i Fragillaria construens.. Zooplankton zaś był najliczniej
reprezentowany przez Rotatoria.
Latem w największych ilościach wystąpiły okrzemki z gatunku Melosira granulata v. granulata i
Asterionella formosa. Plankton zwierzęcy był najliczniej reprezentowany przez Copepoda.
Biorąca w jeziorze swój początek rzeka Pliszka zarówno wiosną jak i latem odpowiadała II klasie
czystości wód płynących – jedynymi wskaźnikami przekraczającymi normy dopuszczalne dla I klasy
czystości wód płynących były ChZT i utlenialność.
Wcześniejsze badania jeziora Malcz prowadził WIOŚ w Zielonej Górze w 1994 roku. Wówczas
zbiornik został zaliczony do II klasy - głównie z powodu dużych ilości azotu całkowitego, którego
wartości nie odpowiadały normom. Badania z 2000 i 2006 roku wykazały I klasę czystości, przy czym
wskaźnik liczbowy o tym decydujący obniżył się z 1,36 do 1,27.
Bardzo dobra obecnie jakość wód jeziora Malcz ma szansę na utrzymanie pod warunkiem
rygorystycznego przestrzegania wszelkich zasad ochrony jezior.