ANG/NIEM

Nieznane są losy przedsiębiorcy po wybuchu II wojny światowej.
Wiemy jedynie, że jeszcze wiosną 1939 r. aktywnie uczestniczył
w prowadzeniu działalności96. Brak jakichkolwiek wzmianek w rejestracji zgonów97, w księgach meldunkowych miasta Torunia98 oraz
w wykazach osób pomordowanych w okresie II wojny światowej
i pochowanych na toruńskich cmentarzach99 powoduje, że wiedza
badacza, dotycząca losów Ludwika Szymańskiego, wyczerpuje się na
roku 1939.
The professional career of Ludwik Szymański, the owner of the
Expeditionary and Trade House in Toruń in the interwar period
The article discusses the professional history of the biggest forwarding
agent in Toruń – Ludwik Szymański, who set up and owned for many years
the Expeditionary and Trade House in Toruń. The text concentrates on the
development of his career from the time of the establishment of his business in
1912 until the end of the interwar period. The author describes the stages of
the development of Szymański’s company and the involvement of his children.
The author presents the structural changes of the company including the steady
development of its activity including shipping and road transport, removals,
storage, the leasing of transport along the Vistula river, river transport by
––––––––––
96
Por. APT, AmT, D 5903, nlb.
Jedyną osobą o tych samych personaliach odnotowaną w księgach zgonów był
Ludwik Szymański, zmarły 5 stycznia 1961, zob. Urząd Stanu Cywilnego w Toruniu,
Rejestracja zgonów, nr 11/1961. Jednak informacje dodatkowe o miejscu zamieszkania
(Ostrowo Kościelne), imionach żony (Teodozja) i matki (Franciszka) oraz dacie
i miejscu urodzenia (13 sierpnia 1870, Ostrowo Kościelne) wykluczają ewentualną
możliwość, by mógł to być bohater niniejszego artykułu.
98
Według informacji zawartych w księgach meldunkowych, znajdujących się
w Archiwum Zakładowym Urzędu Miasta Torunia, zarówno pod adresem Żeglarska 3,
jak i Wodna 20 (obecnie ul. Polskiego Czerwonego Krzyża) po roku 1951 nie było
zameldowanej osoby o nazwisku Ludwik Szymański.
99
Por. Cmentarz św. Jerzego, pod red. B. Dybasia, Toruń 2006; Cmentarz garnizonowy w Toruniu, pod red. M. Niedzielskiej, Toruń 2007; S. Grochowina, J. Sziling,
Barbarka: miejsce niemieckich egzekucji Polaków z Torunia i okolic (październikgrudzień 1939), Toruń 2009; M. Niedzielska, Cmentarz żydowski, Toruń 2010; Cmentarz św. Jakuba i inne chrześcijańskie cmentarze nowomiejskie, pod red. K. Mikulskiego, Toruń 2010.
97
90
steamboats, etc. An essential element of the book is the rivalry with his biggest
business adversary Antoni Dittmann, which had a marked influence on the
professional career of Szymański. The author presents the history and life of
Ludwik Szymański examining the cause and effect relationship of the dynamic
development of his business. The author of the article attempts to answer the
question about the importance of political factors (including political identity),
his relationship with the local authorities, personality factors (entrepreneurship), coincidence and other factors determining Szymański’s success.
Die Karriere von Ludwik Szymański, Eigentümer eines
Versand- und Handelshauses im Thorn der Zwischenkriegszeit
Der Artikel handelt von den wechselnden Schicksalen des größten Spediteurs in der Stadt, Ludwik Szymański, des Gründers und langjährigen Eigentümers eines Versand- und Handelshauses in Thorn. Der Text konzentriert
sich auf den Verlauf der beruflichen Karriere seines Helden, beginnend mit
der Gründung des Unternehmens im Jahr 1912 bis zum Ende der Zwischenkriegszeit, wobei die einzelnen Etappen des Aufbaus der Firma und sein Engagement für die Tätigkeit seiner Kinder berücksichtigt werden. Vorgestellt
werden die strukturellen Veränderungen des Unternehmens, wie sie mit der
systematischen Erweiterung des Tätigkeitsfeldes um weitere, synergetisch
miteinander zusammenhängende Bereiche verbunden waren: Spedition und
Transport von Waren, Umzüge, Lagerung, die Pacht einer Fähre über die
Weichsel, Flusstransport mit Personendampfschiffen usw. Ein wichtiges Thema, das sich in die Haupterzählung einflicht, ist die Rivalität mit dem größten
Konkurrenten, Antoni Dittmann. Sie hatte großen Einfluss auf das berufliche
Profil der Hauptperson des Artikels. Der Autor verfolgt die Schicksale von
Ludwik Szymański auf der Suche nach den Ursache-Wirkungs-Zusammenhängen für die dynamische Entwicklung seines Unternehmens. Mit Hilfe prosopographischer Methoden versucht der Artikel die Fragen nach der Bedeutung von politischen Faktoren (darunter der staatlichen Zugehörigkeit), der
Beziehung zu den Behörden, von persönlicher Veranlagung (unternehmerische
Qualitäten), Zufall und anderer Determinanten zu beantworten, die über den
Erfolg von Szymański entschieden.
91