Założenia programowe - Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy
Transkrypt
Założenia programowe - Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy
PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Szkolny Program Profilaktyki SPECJALNEGO OŚRODKA SZKOLNO – WYCHOWAWCZEGO IM. MARII GRZEGORZEWSKIEJ W SŁUPCY 1 Podstawa prawna Akty prawne, będące podstawą oddziaływań profilaktycznych: Podstawa prawna Akty prawne, będące podstawą oddziaływań profilaktycznych: 1. Konstytucja RP ( Dz.U.Nr.78. poz. 483)Konwencja o prawach dziecka ( Dz. U. z 1991r. Nr 120 poz. 526 poprawka Dz. U z 2000 Nr 2 poz.11 ) 2. Ustawa o Systemie Oświaty ( Dz. U. z 2006 Nr.256 poz. 2572 z późniejszymi zmianami) 3. Ustawa z dnia 26.01.1982 Karta Nauczyciela ( Dz. U. z 2006 Nr 56 poz.357.(zm. Dz. U z 1998 . Nr 106 poz. 668; Nr 162 poz.1118 z 2000; Nr12 poz. 136: Nr 19 poz. 239) Rozporządzenie MENiS z dn. 31.01.2002 r. w sprawie ramowych statutów przedszkoli i szkół publicznych (Dz. U. z 2002 Nr 10 poz. 96 z późn. zmianami) Rozporządzenie MENiS z dn. 31.01.2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. z 2003 Nr 24 poz. 198) Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26.10.1982r. z późniejszymi zmianami. 4. 5. 6. 7. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29.07.2005 r. 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30.05.14 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U z 2014 r. poz. 803) Rozporządzenie MENiS z dn. 20.08.2010r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów (Dz. U. z 2010 r. nr 156, poz.1046) Ustawa z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach . 9. 10. 11. 12. 13. 14. Szkolny program profilaktyki Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego im. Marii Grzegorzewskiej obejmuje w szczególności: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Akty prawne, w oparciu o które powstał Założenia programowe Diagnozę problemów wychowawczych Diagnozę zasobów ośrodka Obszary oddziaływań Cele ogólne Dokładny opis realizowanych działań Procedury postępowania w sytuacjach problemowych Zasady ewaluacji PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy I. Założenia programowe Szkolny program profilaktyki realizowany w SOSW im. M. Grzegorzewskiej w Słupcy jest spójny z programem wychowawczym ośrodka, szkolnymi programami nauczania, indywidualnymi programami edukacyjno- terapeutycznymi, oraz programem pracy opiekuńczo – wychowawczej. Działania profilaktyczne koncentrują się na wzmacnianiu czynników chroniących i eliminowaniu lub osłabianiu czynników ryzyka. Działania te adresowane są do całej społeczności ośrodka, czyli dla uczniów/ wychowanków, rodziców/opiekunów prawnych, nauczycieli, wychowawców i innych osób zatrudnionych w ośrodku oraz są zintegrowane z działaniami w tym zakresie prowadzonymi w środowisku lokalnym. Działania profilaktyczne realizowane są na trzech poziomach: 1. profilaktyka uniwersalna skierowana do niezdiagnozowanej społeczności uczniów/ wychowanków. Jej celem jest redukcja czynników ryzyka, ograniczanie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych i zapobieganie nowym przypadkom. Główne działania to dostarczenie wiedzy i uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, niezbędnych do zapobiegania problemom; 2. profilaktyka selektywna skierowana do grupy zwiększonego ryzyka z uwagi na szczególne warunki życiowe (np. dzieci alkoholików, dzieci z domów dziecka, dzieci przysposobione, uczniowie z problemami szkolnymi itp.) Jej celem jest opóźnianie inicjacji w zakresie różnych zachowań ryzykownych. Główne działania podobne są do działań w profilaktyce uniwersalnej, lecz uwzględniają specyfikę potrzeb i problemów danej podgrupy; 3. profilaktyka wskazująca – oddziaływania skierowane do tych jednostek zwiększonego ryzyka, u których występują wczesne objawy dysfunkcji: różne niepokojące objawy (np. częste wagary, okresowe upijanie się) i sygnały o pojawieniu się już poważniejszych problemów związanych z zachowaniem ( np. kłopoty z policją, w domu). Jej celem jest ograniczenie czasu trwania dysfunkcji. Główne działania to indywidualna diagnoza przyczyn oraz interwencja, także w środowisku rodzinnym. Nie jest to jednak jeszcze terapia. Profilaktykę uniwersalną i selektywną będą realizować nauczyciele, wychowawcy, rodzice/ opiekunowie prawni wspierani przez psychologa, pedagoga i innych specjalistów, zarówno w szkołach, internacie, jak i w domu rodzinnym. Natomiast w profilaktyce wskazującej realizatorami są psycholog, pedagog oraz inni specjaliści, we współpracy z lekarzami specjalistami, psychoterapeutami, policją, pracownikami socjalnymi, kuratorami Sądu Rodzinnego, wychowawcami placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz z innymi osobami przygotowanymi do pracy z dziećmi i młodzieżą z grup wysokiego ryzyka. Na wszystkich poziomach profilaktyki stosowane są strategie uczniów/wychowanków, rodzaju problemów oraz stopnia zagrożenia. adekwatne do wieku Najczęściej stosowane są następujące strategie: informacyjne, których celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych , a poprzez to umożliwienie dokonywania racjonalnych wyborów; 3 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy edukacyjne, dzięki którym u uczniów/wychowanków rozwijane są ważne umiejętności psychologiczne i społeczne (umiejętność nawiązywania i utrzymywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom otoczenia itp.)Są to przeważnie ćwiczenia właściwego komunikowania się mówienia „nie” w sytuacji nacisku grupowego, odraczania reakcji emocjonalnych, relaksacji itp.; alternatywne, których celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb (m.in. sukcesu, przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez stwarzanie możliwości zaangażowania się w działania społecznie aprobowane (artystyczne, społeczne, sportowe) ,czyli stwarzanie alternatyw do zachowań ryzykownych; interwencyjne, poprzez które pomoc otrzymują osoby z trudnościami w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wsparcie w sytuacjach kryzysowych; zmniejszania szkód, których celem jest chronienie społeczeństwa i samej jednostki przed skutkami jej ryzykownych zachowań (dla wychowanków z grup najwyższego ryzyka). Zakres prowadzonych oddziaływań ma na celu wyposażenie uczniów/wychowanków w takie umiejętności i sprawności, które przygotują ich do realizacji zadań życia codziennego, podejmowania różnych ról społecznych w środowisku, a jednocześnie ochronią ich przed podejmowaniem zachowań ryzykownych i w miarę możliwości pozwolą im na samodzielne i godne życie. II. Diagnoza problemów wychowawczych w SOSW Szkolny program profilaktyki został zbudowany w oparciu o rozpoznanie głównych problemów społeczności ośrodka, czyli uczniów/wychowanków i ich rodziców/ opiekunów prawnych oraz wszystkich pracowników ośrodka. Diagnozy dokonano poprzez: obserwację zachowań uczniów/wychowanków; analizę prowadzonej dokumentacji (karty obserwacji wychowanków, zeszyty uwag, dzienniki zajęć lekcyjnych, wychowawczych, pedagoga i psychologa ośrodka, sprawozdania z pracy dydaktyczno –wychowawczej, sprawozdania z pracy pedagoga i psychologa szkolnego, indywidualne programy edukacyjne i wychowawcze oraz inne); rozmowy z wychowankami/uczniami, rodzicami/opiekunami prawnymi, kadrą pedagogiczną i pracownikami ośrodka; przeprowadzone ankiety; wnioski z badań ankietowych dotyczących warunków życia ucznia w środowisku domowym; wnioski ze spotkań zespołu wychowawczego; wnioski z pracy dyrekcji, psychologa, pedagoga, higienistki, biblioteki szkolnej oraz internatu; wnioski z prowadzonych spotkań z rodzicami. Na podstawie uzyskanych informacji, wyłonione zostały główne problemy wychowanków ośrodka, a mianowicie: agresja słowna (wyzwiska, ośmieszanie, plotkowanie, zaczepianie oraz nadużywanie wulgaryzmów); agresja psychiczna (cyberprzemoc, izolowanie, wykluczenie); agresja fizyczna (szturchanie, popychanie, bicie ); kradzież (przede wszystkim w internacie); 4 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy niszczenie sprzętu ośrodka; niszczenie cudzej własności; zachowania zagrażające bezpieczeństwu wychowanków (wyjścia bez zgody nauczycieli/ wychowawców ze szkoły/ internatu ) niska wiedza o dojrzewaniu płciowym oraz roli mężczyzny i kobiety w dorosłym życiu, zwłaszcza u uczniów/ wychowanków z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym i znacznym; niedostateczna dbałość o bezpieczeństwo uczniów/wychowanków w domach rodzinnych; problemy z dbałością o higienę osobistą; palenie papierosów; wagary Przyczynami powyższych zachowań są: środowisko rodzinne – w wielu domach jest bardzo trudna sytuacja materialna, zdarzają się rodzice/opiekunowie prawni niewydolni wychowawczo, którzy nie dbają o wyposażenie dziecka w niezbędne umiejętności społeczne oraz z zakresu samoobsługi, higieny osobistej, ani o zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie bezpieczeństwa, akceptacji i innych. Część problemów nie wynika ze złej woli lecz z niewiedzy rodziców, braku środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny. Jednak niektóre problemy wynikają z nadużywania przez rodziców/opiekunów prawnych alkoholu, rozpadu rodzin, przekazywania przez rodziców niewłaściwych wzorców zachowań; cechy osobowości ucznia/wychowanka; brak umiejętności społecznych u uczniów/wychowanków lub ich niewystarczające opanowanie; niedostateczna konsekwencja w wychowaniu; brak kontynuacji podejmowanych w ośrodku działań przez dom rodzinny; brak spójności między działaniami podejmowanymi wobec wychowanka w ośrodku i w domu; zaburzenia i choroby psychiczne u części uczniów/wychowanków i ich rodziców; nieukształtowany system wartości /lub niewłaściwa hierarchia wartości; niski poziom wnioskowania moralnego. 1. Diagnoza zasobów Podczas dokonywania diagnozy problemów wychowawczych skupiono się również na dokonaniu diagnozy zasobów, czyli potencjału, jakim nasz ośrodek dysponuje. Nasze zasoby to: przeszkolona, wyspecjalizowana kadra pedagogiczna; zespół ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej; specjaliści szkolni (pedagog, psycholog, logopeda, pielęgniarka szkolna i in.); środki materialne na szkolenie nauczycieli/wychowawców z zakresu profilaktyki; środki materialne na zakup pomocy niezbędnych do realizacji oddziaływań wychowawczych; praca w małych zespołach klasowych; brak anonimowości w szkole i internacie; dobra znajomość wszystkich uczniów/wychowanków i ich rodzin oraz sytuacji rodzinnej; bogata baza lokalowa; dobra współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w realizacji oddziaływań profilaktycznych: z poradnią pedagogiczno – psychologiczną, PCPR, ośrodkami pomocy społecznej z poszczególnych 5 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy gmin oraz z miasta, Sądem Rodzinnym, KPP, Sanepidem, zespołem kuratorskiej służby sądowej, itp.; i inne. 2. Obszary i cele oddziaływań: Profilaktyka uniwersalna Cel ogólny: wspieranie procesu wychowawczego; Profilaktyka selektywna Cel ogólny: stosowanie różnych form wczesnej interwencji; Profilaktyka wskazująca Cel ogólny: przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu demoralizacji i wspieranie w procesie poprawy funkcjonowania w środowisku społecznym; Cele z zakresu profilaktyki uniwersalnej będą realizowane we wszystkich typach szkół oraz w internacie adekwatnie do wieku i możliwości wychowanków/uczniów. Natomiast cele z zakresu profilaktyki selektywnej i wskazującej w uzasadnionych przypadkach wobec wychowanków/uczniów z grup podwyższonego i wysokiego ryzyka oraz ich rodzin. 3. Dokładny opis realizowanych działań 1) Rodzaje szkół: a) szkoła podstawowa dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim: SP-L b) gimnazjum i zasadnicza szkoła zawodowa dla młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim: G-L, ZSZ-L c) szkoły: podstawowa, gimnazjum i szkoła przysposabiająca do pracy dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym: SP- U/Z, G-U/Z, SPdP-U/Z 2) Profilaktyka uniwersalna a) cele szczegółowe: pomoc w zaadaptowaniu się do nowej sytuacji; wzmacnianie bezpieczeństwa; rozwijanie więzi z rówieśnikami; rozwijanie współpracy z domem rodzinnym; promocja zdrowego stylu życia; uczenie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego; pomoc w realizowaniu ważnych potrzeb psychicznych; profilaktyka zachowań agresywnych; zapobieganie uzależnieniom od nikotyny, alkoholu, napojów energetyzujących. 6 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy b) działania i zakładane efekty: Termin realizacji Zadanie Forma realizacji Odpowiedzialny Pomoc w zaadaptowaniu się do nowej sytuacji szkolnej otoczenie opieką uczniów/ wychowanków rozpoczynających naukę i pobyt całodobowy w ośrodku wychowawca klasy/grupy wych. wrzesień – listopad oraz wg potrzeb uczniowie/ wychowankowie rozpoczynający naukę (wszystkie szkoły, internat) w/u znają budynki szkoły i internatu, uczących nauczycieli i wychowawców internatu, wiedzą gdzie szukać pomocy prowadzenie zajęć integrujących grupę wychowawca klasy/grupy, pedagog, psycholog wrzesień – listopad oraz wg potrzeb uczniowie/ wychowankowie rozpoczynający naukę w nowym składzie klasowym, itp. (wszystkie szkoły) w /u dobrze czują w swoim zespole klasowym oraz w grupie internackiej, znają kolegów i koleżanki zapoznanie uczniów/ wychowanków z zasadami bezpieczeństwa w szkole, internacie, podczas pracy i zabawy, odpoczynku wychowawca klasy/grupy, wszyscy nauczyciele i opiekunowie sal wrzesień wszystkie szkoły, internat w/u znają zasady bezpiecznego poruszania się po szkole i internacie oraz bezpiecznego korzystania ze wszystkich sal i dostępnych im sprzętów, w/u przestrzega zawartych umów dotyczących właściwego zachowania się w klasie, respektuje zasady obowiązujące w grach i zabawach, potrafi podporządkować się regułom obowiązującym na wycieczce i podczas zajęć i zabaw zespołowych Wzmacnianie bezpieczeństwa Grupa docelowa Zakładane efekty 7 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy przypominanie o zasadach bezpiecznego wypoczynku wychowawca klasy/grupy przed feriami, przerwami świątecznym i, wakacjami, itp. wszystkie szkoły, internat w/u wiedzą jak korzystać z kąpieliska, basenu, jak bezpiecznie poruszać się po drogach pieszo i na rowerze, jak zachowywać bezpieczeństwo na wakacjach na wsi, wiedzą, jak zachować się w lesie i jak bezpiecznie bawić się z psem, wiedzą, że należy zachować ostrożność wobec obcych psów oraz, że fajerwerki są niebezpieczne i można ich używać tylko z dorosłymi, znają zasady bezpiecznego wożenia się na sankach, wiedzą, jak bezpiecznie bawić się na śniegu i lodzie, potrafią ocenić, czy dany teren jest bezpieczny do uprawiania zabaw i sportów zimowych, znają przestrogi wakacyjne i rozumieją konieczność przestrzegania ich, wiedzą, jak należy zachowywać się, aby wakacje były bezpieczne i zdrowe uczenie zasad bezpiecznej drogi do szkoły wychowawca klasy/grupy pierwsze półrocze SP-L, G-L, G-U/Z, SPdP-U/Z w/u wie, jak przejść przez jezdnię w miejscach wyznaczonych, umie zachować się w środkach komunikacji PKS i PKP, zna zasady chodzenia drogą bez chodnika, reaguje na sygnały ruchu ulicznego, przechodzi przez jezdnię zgodnie z poznanymi zasadami, potrafi bezpiecznie przejść przez jezdnię uczenie w/u praktycznego przechodzenia przez jezdnię wychowawca klasy, wychowawca grupy SP – L, U/Z w/ u potrafią prawidłowo przechodzić przez ulicę, znają podstawowe znaki i sygnały drogowe uczenie zasad zachowania się w sytuacji zagrożenia wychowawca klasy/grupy cały rok szkolny podczas spacerów, wycieczek pierwsze półrocze wszystkie szkoły, internat w/u znają drogę ewakuacji w szkole i internacie, potrafią zachować się w czasie alarmu, znają przyczyny pożarów, wiedzą, że należy zachować ostrożność przy korzystaniu z ognia, znają ważne numery telefonów (997,998,999) i wiedzą kiedy z nich korzystać 8 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Rozwijanie pozytywnych więzi z rówieśnikami rozmowy z wychowankami nt. różnych z zagrożeń i postępowania w określonych sytuacjach m.in. atak ze strony psa, kontakty z obcymi ludźmi, agresja ze strony innych, namawianie do jakichś zachowań nieodpowiednich; zajęcia na godzinach wychowawczych, zajęciach grupowych nt. różnych z zagrożeń i postępowania w określonych sytuacjach m.in. atak ze strony psa, kontakty z obcymi ludźmi, agresja ze strony innych, namawianie do jakichś zachowań nieodpowiednich na lekcjach informatyki omówienie zagrożeń płynących z Internetu i ochrony przed nimi wychowawca klasy/grupy systematycz nie cały rok szkolny prostsze zagadnienia kl. I- IV, trudniejsze kl. V – VI (SP-L, U/Z) oraz kl. I – III (G-U/Z) w/u zachowują ostrożność w kontaktach z nieznajomymi, potrafią mówić "nie" w określonych sytuacjach, wiedzą, jak bezpiecznie bawić się z psem wychowawca klasy/grupy, nauczyciel języka polskiego, przyrody systematycz nie cały rok szkolny kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z, SPdP-U/Z) w/u zachowują ostrożność w kontaktach z nieznajomymi, potrafią mówić "nie" w określonych sytuacjach, wiedzą, jak bezpiecznie bawić się z psem w/u potrafią odmawiać w określonych sytuacjach, uczą się przyjmować postawę asertywną a nie bierną czy agresywną nauczyciel informatyki wg planu pracy kl. IV – VI SP-L, kl. I-III G-L kl. I – III G-U/Z, SPdP-U/Z w/u wiedzą jak bezpiecznie korzystać z Internetu stwarzanie okazji do współpracy, współdziałania wszyscy nauczyciele, wychowawcy systematycz nie cały rok szkolny wszystkie szkoły, internat ćwiczenia rozwijające podstawowe umiejętności społeczne – proszenie o pomoc, przekonywanie innych, udzielanie wskazówek, odmawianie, wyrażanie swoich uczuć, radzenie sobie z czyimś gniewem, obrona swoich praw, reagowanie na zaczepki, itp. wychowawca klasy/grupy, pedagog, psycholog systematycz nie cały rok szkolny wszystkie szkoły, internat w/u potrafią wspólnie wykonywać zadania, potrafią porozumieć się, by osiągnąć wspólny cel, razem spędzają czas i bawią się w/u wiedzą kiedy i jak prosić o pomoc, potrafią przekonać innych do swojego zdania, pomysłu, potrafią udzielić wskazówek na temat rozwiązania zadania, wskazania drogi, potrafią odmówić w określonej sytuacji, rozpoznają i nazywają własne emocje oraz potrafią je wyrazić poprzez rysunek, mową. W/u wiedzą jak radzić sobie z własną i czyjąś złością, potrafią bronić swoich praw oraz wiedzą, jak reagować na zaczepki. Ilość umiejętności społecznych wzrasta wraz z wiekiem. G-L oraz ZSZ-L – rozwijanie asertywności 9 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Promocja zdrowego stylu życia w/u znają kilka sposobów rozwiązywania konfliktów i wiedzą, jak zachować się w takiej sytuacji r/op uczniów z każdego poziomu edukacji oraz wszystkich wychowanków r/op uczniów z każdego poziomu edukacji oraz wszystkich wychowanków r/op uczniów z każdego poziomu edukacji oraz wszystkich wychowanków Kl. I – VI (SP – L, U/Z) r/o znają sytuację szkolną swojego dziecka, mają informacje na temat jego funkcjonowania w internacie wszystkie szkoły, internat Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-L, U/Z) w/u nie mają problemu z wszawicą systematycz nie cały rok szkolny Kl. IV – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-L, U/Z) kl. I – III SPdP higienistka, wychowawcy grupy/klasy wychowawcy grupy/klasy, nauczyciel w-f systematycz nie cały rok szkolny systematycz nie cały rok szkolny j.w. w/u znają zasady zdrowego stylu życia, wiedzą, że zdrowie to nie tylko brak choroby, ale także dobre funkcjonowanie we wszystkich sferach j.w. wszystkie szkoły, internat w/u dbają o sprawność fizyczną wychowawcy klasy, grupy kwiecień/ma j G-L, ZSZ-L w/u mają świadomość czynników chroniących zdrowie i zagrażających mu wychowawca klasy/grupy systematycz nie cały rok szkolny ćwiczenia w rozpoznawaniu i wyrażaniu emocji wychowawca klasy/grupy, pedagog, psycholog wychowawca klasy/grupy, pedagog, psycholog wychowawca klasy/grupy systematycz nie cały rok szkolny wychowawca klasy/grupy, dyrekcja systematycz nie cały rok szkolny zapraszanie rodziców/ opiekunów prawnych na uroczystości szkolne wychowawca klasy/grupy, dyrekcja systematycz nie cały rok szkolny wdrażanie do dbania o higienę osobistą wychowawca klasy/grupy, higienistka higienistka systematycz nie cały rok szkolny wg potrzeby wychowawca klasy/grupy, higienistka, nauczyciel przyrody wychowawca klasy/grupy, higienistka, nauczyciel przyrody, w-f systematycz nie cały rok szkolny ćwiczenie w poprawnym porozumiewaniu się Rozwijanie współpracy z domem rodzinnym kl. IV – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-L, U/Z) kl. I – III SPdP kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-L, U/Z) wszystkie szkoły, internat uczenie dzieci rozwiązywania konfliktów informowanie rodziców/ opiekunów prawnych o postępach i niepowodzeniach dziecka zapraszanie rodziców/ opiekunów prawnych do uczestnictwa w życiu ośrodka sprawdzanie czystości głów zajęcia dot. zasad higieny osobistej, dbania o wygląd omawianie zasad zdrowego stylu życia rozmowy nt. dbania o zdrowie rozwijanie sprawności fizycznej – udział w zawodach sportowych, „bieg ku słońcu”, gry i zabawy sportowe, itp. przygotowanie wystawy, gablot na korytarzach dot. zdrowego stylu życia systematycz nie cały rok szkolny systematycz nie cały rok szkolny w/u rozpoznają i nazywają własne emocje oraz potrafią je wyrazić słowami lub przez rysunek w/u znają zasady poprawnej komunikacji i potrafią je stosować r/op czują więź ze szkołą i aktywnie uczestniczą w życiu ośrodka r/op czują więź ze szkołą i aktywnie uczestniczą w życiu ośrodka w/u znają zasady higieny osobistej i je stosują w/u znają zasady higieny osobistej i je stosują 10 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Uczenie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego Pomoc w realizowaniu ważnych potrzeb psychicznych Kl. IV – VI SP-L, U/Z kl. I – III (G-L, U/Z, SPdP, ZSZ), wszyscy rodzice/ opiekunowie prawni w/u sprawdzają swoją wiedzę dot. zdrowego stylu życia systematycz nie cały rok szkolny Kl. IV – VI SP-L kl. I – III (G-L, U/Z), SPdP, ZSZ w/u wzbogacają swą wiedzę na temat dbania o zdrowie i sprawność fizyczną, dowiadują się o wielu badaniach profilaktycznych wychowawcy, pedagog wg potrzeb wszyscy rodzice/ opiekunowie prawni, wg wieku swych dzieci r/op uświadamiają sobie specyfikę poszczególnych etapów rozwoju własnych dzieci, mogą udzielać im pomocy adekwatnej do potrzeb wszyscy nauczyciele, wychowawcy systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat obserwowanie dzieci i wyłanianie ich talentów wszyscy nauczyciele, wychowawcy systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat zachęcanie młodzieży do rozwijania ich pasji i talentów stwarzanie okazji w/u do prezentowania swych uzdolnień wokalnych , tanecznych, itp. – apele, uroczystości wszyscy nauczyciele, wychowawcy wszyscy nauczyciele, wychowawcy systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat w/u mają możliwość rozwijania swych zainteresowań oraz możliwość do alternatywnego spędzania czasu wolnego nauczyciele/wychowawcy stwarzają u/w możliwość dalszego ukierunkowanego rozwoju ich pasji, talentów j.w. systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat w/u mają możliwość zdobywania nowych doświadczeń społecznych, rozwijają swe uzdolnienia organizowanie różnorodnych zajęć wychowawczych wychowawcy internatu systematycz nie cały rok internat okazywanie dziecku akceptacji wszyscy pracownicy SOSW, rodzice pracownicy pedagogiczni SOSW, rodzice systematycz nie cały rok szkoły, internat w/u mają możliwość rozwijania swych zainteresowań oraz możliwość do alternatywnego spędzania czasu wolnego dzieci mają realizowaną potrzebę akceptacji systematycz nie cały rok szkoły, internat konkursy dot. dbania o zdrowie higienistka, wychowawcy grupy/klasy marzec, kwiecień prelekcja dla rodziców nt. zdrowego stylu życia udział w programach dot. zdrowia organizowanych przez Sanepid m.in. „Trzymaj formę” – wystawy, konkursy, lekcje tematyczne pedagogizacja rodziców dot. prawidłowości rozwoju, zmian rozwojowych na różnych etapach życia ich dziecka (dzieciństwo, okres dorastania, wchodzenie w dorosłość) prowadzenie różnych kół zainteresowań higienistka, wychowawcy wg potrzeb higienistka, prowadzący szkolne koło PCK, nauczyciele stwarzanie wychowankom/ uczniom okazji do przeżywania sukcesu r/op wiedzą jak dbać o własne zdrowie oraz swych dzieci w/u mają okazję doświadczyć uczucia sukcesu 11 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Profilaktyka zachowań agresywnych aranżowanie sytuacji społecznych, w których dziecko doświadcza akceptacji ze strony grupy rówieśniczej, może zaistnieć na forum grupy rozwijanie wiedzy u/w na temat zachowań agresywnych oraz radzenia sobie z nimi wychowawcy klasy, grup, nauczyciele systematycz nie cały rok szkoły, internat w/u realizują swą potrzebę przynależności do grupy rówieśniczej i doświadczają akceptacji ze strony tejże grupy nauczyciele, wychowawcy klas, internatu systematycz nie cały rok SP-L, G-L, G-U/Z, SPdP, ZSZ realizacja elementów programu profilaktycznego „Saper, czyli jak rozminować agresję” pedagog, psycholog, wychowawcy klas wg potrzeb SP – L, kl. V-VI G-L promowanie postaw prospołecznych wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat w/.u wiedzą jakie zachowania są niewłaściwe, znają regulamin ośrodka, wiedzą, jak sobie radzić z agresją i złością w/u maja możliwość uzyskania wiedzy i wypracowania umiejętności, które pomogą im radzić sobie ze złością własną i innych w/u podejmują zachowania prospołeczne systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat pracownicy podejmują natychmiastowe działania, zgodnie a prawem ośrodkowym i postępują konsekwentnie dyrekcja, nauczyciele, wychowawcy klas systematycz nie cały rok SP-L, G-L, ZSZ u. mają możliwość alternatywnego spędzenia przerw międzylekcyjnych dyrekcja, wychowawcy internatu systematycz nie cały rok internat wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice wszyscy pracownicy ośrodka systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat wychowankowie uczestniczą w różnorodnych zajęciach, mają „zabudowany czas”, co chroni ich przed chronicznym poczuciem nudy i zapobiega niewłaściwym zachowaniom, obecność dorosłego także skutecznie hamuje zachowania agresywne w/u uczą się, by nie być obojętnym na krzywdę innych systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat natychmiastowe reakcje w sytuacji zachowań agresywnych i konsekwentne postępowanie współpraca z samorządem uczniowskim oraz radą rodziców w organizacji ciekawych sposobów spędzania przerw międzylekcyjnych zabudowywanie czasu wolnego wychowanków internatu – ciekawe zajęcia, rozwijanie zainteresowań uwrażliwianie dzieci na krzywdę ludzką przestrzeganie i promowanie praw dziecka i człowieka pracownicy przestrzegają praw dziecka i dbają, by w/u sami ich przestrzegali we wzajemnych relacjach 12 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Zapobieganie uzależnieniom od nikotyny, alkoholu i narkotyków wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat wzmacnianie kompetencji społecznych wychowanków/ uczniów związanych z radzeniem sobie w sytuacji ryzyka Wychowawcy klas, internatu, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, religii, biologii wychowawcy klas, internatu systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat wg potrzeb, zgodnie z planem pracy G-L, G-U/Z, SPdP, ZSZ w/u mają świadomość negatywnych konsekwencji nadużywania alkoholu, przyjmowania nikotyny oraz substancji psychoaktywnych doprecyzowanie prawa wewnętrznego dotyczącego postępowania w sytuacji, gdy w/u podejmie zachowania ryzykowne natychmiastowe reagowanie w sytuacji, gdy w/u podejmuje zachowania ryzykowne rada pedagogiczna, rada rodziców wg potrzeb wszyscy członkowie społeczności szkolnej w ośrodku przyjęte są procedury postępowania w sytuacji, gdy w/u podejmie zachowania ryzykowne wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat modelowanie prawidłowego wzorca rodziny wszyscy pracownicy ośrodka, rodzice wychowawcy klas, internatu, nauczyciele języka polskiego, angielskiego, wychowania do życia w rodzinie, religii i inni wychowawcy klas, internatu, nauczyciele biologii, wychowania do życia w rodzinie, pedagog, psycholog systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat wszyscy pracownicy ośrodka oraz rodzice każdorazowo reagują w sytuacji, gdy w/u podejmuje zachowania ryzykowne w/u mają możliwość obserwowania, zapoznania się z prawidłowym wzorcem rodziny systematycz nie cały rok wszystkie szkoły, internat w/u znają wartość przyjaźni i miłości wg potrzeb, zgodnie z planem pracy G-L, G-U/Z, SPdP, ZSZ w/u mają świadomość zmian zachodzących w ich organizmach i psychice uświadomienie w/u konsekwencji nadużywania alkoholu, przyjmowania nikotyny oraz substancji psychoaktywnych Kształtowanie prawidłowych zachowań seksualnych pracownicy i rodzice poprzez przykład osobowy promują wśród w/u pożądane postawy i zachowania w/u wiedzą, jak zachować się w sytuacji ryzyka, potrafią odmawiać w określonych sytuacjach promowanie pożądanych postaw i zachowań rozmowy z wychowankami/ uczniami na temat przyjaźni, miłości rozwijanie wiedzy nastolatków na temat zmian zachodzących w ich ciałach i psychice 13 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy rozwijanie wiedzy wychowanków/ uczniów z zakresu wychowania seksualnego rozwijanie wiedzy na temat metod antykoncepcji uświadomienie rodziców/ opiekunów prawnych w zakresie prawidłowości okresu dojrzewania i potrzeb seksualnych dorastających i/lub dorosłych dzieci rozmowy z wychowankami/ uczniami i/lub rodzicami na temat rozładowywania napięcia seksualnego wychowawcy klas, internatu, nauczyciele biologii, wychowania do życia w rodzinie nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, pedagog, psycholog nauczyciel wychowania do życia w rodzinie, pedagog, psycholog wg potrzeb, zgodnie z planem pracy G-L, SPdP, ZSZ w/u posiadają niezbędną wiedzę z zakresu wychowania seksualnego wg potrzeb, zgodnie z planem pracy G-L, SPdP, ZSZ w/ u znają metody antykoncepcji wg potrzeb rodzice/ opiekunowie prawni uczniów/ wychowanków dorastających i/ lub dorosłych rodzice/ opiekunowie prawni akceptują zmiany zachodzące u swych dzieci i potrafią zaspokajać ich potrzeby psychiczne oraz udzielać im pomocy adekwatnie do potrzeb pedagog, psycholog wg potrzeb rodzice/ opiekunowie prawni uczniów/ wychowanków dorastających i/ lub dorosłych w/ u wiedzą, jak bezpiecznie realizować swe potrzeby seksualne, rodzice/ opiekunowie prawni wiedzą, jak wspierać swe dzieci w zakresie realizowania przez nie potrzeb seksualnych Legenda: w – wychowanek/ wychowankowie; u – uczeń/ uczniowie; r – rodzic/ rodzice; op – opiekun prawny 3) Profilaktyka selektywna a) cele szczegółowe: otoczenie opieką dzieci z rodzin problemowych/ niewydolnych wychowawczo; wzmacnianie kompetencji wychowawczych rodziców; monitorowanie realizacji obowiązku szkolnego; wyłanianie dzieci przejawiających cechy niedostosowania społecznego, zaburzenia psychiczne, zaburzenia zachowania i organizowanie im pomocy. rozwijanie wiedzy uczniów/wychowanków na temat konsekwencji podejmowania zachowań ryzykownych; umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych; podejmowanie działań zgodnie z procedurami postępowania w sytuacji zachowań ryzykownych na terenie ośrodka. 14 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy b) działania i zakładane efekty: Zadanie Otoczenie opieką dzieci z rodzin problemowych/ niewydolnych wychowawczo Wzmacnianie kompetencji wychowawczych rodziców Forma realizacji Odpowiedzialny Termin realizacji Grupa docelowa Zakładane efekty obserwacja dzieci i wyłanianie dzieci z rodzin problemowych/ niewydolnych wychowawczo Wizyty w domach rodzinnych pedagog, psycholog, wychowawca klasy, grupy wg potrzeb wszystkie szkoły, internat wyłonienie dzieci z grupy ryzyka pedagog, psycholog wg potrzeb poznanie sytuacji rodzinno - bytowej w/u zajęcia terapeutyczne pedagog, psycholog wg potrzeb współpraca z instytucjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny oraz z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości organizowanie różnych form pomocy psychologiczno – pedagogicznej prowadzenie konsultacji i porad dla nauczycieli, wychowawców prelekcje dla rodziców dyrekcja, pedagog, psycholog, wychowawca klasy, grupy wg potrzeb wszystkie szkoły, internat wszystkie szkoły, internat wszystkie szkoły, internat dyrekcja, pedagog, psycholog, rodzice wg potrzeb wszystkie szkoły, internat objęcie w/u odpowiednią formą pomocy pedagog, psycholog wg potrzeb wszystkie szkoły, internat współpraca w pokonywaniu trudności dziecka pedagog, psycholog wg potrzeb pedagogizacja pedagog, psycholog wg potrzeb konsultacje dot. rozwiązywania problemów wychowawczych, pomocy społecznej, itp. indywidualne poradnictwo pedagog, psycholog wg potrzeb rodzice / opiekunowie prawni rodzice / opiekunowie prawni rodzice / opiekunowie prawni rodzice poszerzają swą wiedzę i umiejętności w zakresie prawidłowości rozwojowych dzieci i młodzieży, rozwiązywania różnego typu problemów wychowawczych, praw i obowiązków rodziców, lepszego porozumiewania się z własnymi dziećmi, korzystania z różnych form pomocy, itp. pedagog, psycholog wg potrzeb udzielanie wsparcia w pokonywaniu trudności dyrekcja, pedagog, psycholog wg potrzeb objęcie w/u odpowiednią formą pomocy nawiązanie i prowadzenie współpracy z wymienionymi instytucjami, wspólne organizowanie pomocy rodzice uczniów kl. I– VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) rodzice uczniów kl. I– VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) 15 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Monitorowanie realizacji obowiązku szkolnego Wyłanianie dzieci przejawiających cechy niedostosowania społecznego, zaburzenia psychiczne, zaburzenia zachowania i organizowanie im pomocy Rozwijanie wiedzy uczniów/wychowankó w na temat konsekwencji podejmowania zachowań ryzykownych Umożliwienie wycofania się z zachowań ryzykownych Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) systematyczne prowadzenie kart analizy frekwencji systematycznie cały rok szkolny Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) wyłonienie grupy dzieci dyrekcja, pedagog, psycholog wg potrzeb prowadzenie współpracy z wymienionymi instytucjami pedagog, psycholog wg potrzeb zajęcia terapeutyczne pedagog, psycholog wg potrzeb organizowanie różnych form pomocy psychologiczno pedagogicznej zajęcia psychoedukacyjne dla u/w prelekcje dyrekcja, pedagog, psycholog wg potrzeb Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) Kl. I – VI (SP-L, U/Z) kl. I – III (G-U/Z) systematyczne sprawdzanie obecności pilnowanie liczby godzin nieusprawiedliwionyc h i postępowanie zgodnie z przyjętymi procedurami obserwacja dzieci i wyłanianie dzieci przejawiających cechy niedostosowania społecznego, zaburzenia psychiczne, zaburzenia zachowania współpraca ze specjalistami, instytucjami pomocowymi wywiady środowiskowe samokształcenie (przygotowanie referatu lub gazetki) udzielanie wsparcia i innych form pomocy organizowanie konsultacji ze specjalistami wychowawca klasy, pedagog, psycholog wychowawca, pedagog, psycholog systematycz nie cały rok szkolny wychowawca klasy, pedagog, psycholog wg potrzeb prowadzenie rozmów z w/u i jego rodzicami / opiekunami, zawieranie kontraktów, monitowanie do sądu w przypadku nagminnych wagarów poznanie sytuacji rodzinno - bytowej w/u objęcie w/u odpowiednią formą pomocy objęcie w/u odpowiednią formą pomocy pedagog, psycholog pedagog, psycholog pedagog, psycholog pedagog, psycholog, wychowawca pedagog, psycholog wg potrzeb wg potrzeb wszystkie szkoły, internat w/u poszerza swą wiedzę na temat zachowań ryzykownych wszystkie szkoły, internat pomoc w/u w wycofywaniu się z zachowań ryzykownych 16 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy Objęcie pomocą psychologiczno – pedagogiczną ofiar i sprawców przemocy szkolnej podejmowanie działań zgodnie z procedurami postępowania w sytuacji zachowań ryzykownych na terenie ośrodka monitorowanie zachowań agresywnych zajęcia psychoedukacyjne wszyscy pracownicy ośrodka wszyscy pracownicy ośrodka pedagog, psycholog systematycznie cały rok szkolny wg potrzeb zajęcia rozwijające umiejętności społeczne nt. uczuć, emocji, komunikacji interpersonalnej, sposobów rozwiązywania konfliktów kontrakty pedagog, psycholog wg potrzeb wychowawca, pedagog, psycholog wg potrzeb wszystkie szkoły, internat wszystkie szkoły, internat wszystkie szkoły, internat wyłonienie sprawców i ofiar przemocy wszystkie szkoły, internat zobowiązanie do współpracy i poprawy w/u poszerzają swą wiedzę na temat w/u rozwijają swoje umiejętności społeczne 4) Profilaktyka wskazująca a) cele szczegółowe: współpraca z lekarzami specjalistami, poradnią pedagogiczno – psychologiczną, PCPR, ośrodkami pomocy społecznej z poszczególnych gmin oraz z miasta, Sądem Rodzinnym, KPP, Sanepidem, zespołem kuratorskiej służby sądowej, itp.; współpraca ze specjalistycznymi placówkami o charakterze terapeutycznym; opiekuńczo – wychowawczym, itp. W ramach profilaktyki wskazującej w zależności od problemów wychowanka/ucznia pedagog i psycholog organizują pomoc psychologiczno – pedagogiczną adekwatną do potrzeb i współpracują z lekarzami specjalistami, placówkami o określonym profilu, pomocą społeczną i/lub organami wymiaru sprawiedliwości w celu wyeliminowania lub ograniczenia zachowań ryzykownych oraz wspierania młodego człowieka w procesie poprawy funkcjonowania w środowisku społecznym. 4. Zasady ewaluacji Ewaluacja programu profilaktyki będzie polegała na systematycznym monitorowaniu zaplanowanych zadań. Ewaluacja prowadzona będzie w każdym roku szkolnym. Informacje niezbędne do ewaluacji pozyskamy przez: rozmowy i wywiady z uczniami/ wychowankami i rodzicami/ opiekunami prawnymi; obserwację uczniów/wychowanków w różnych sytuacjach; wymianę uwag, spostrzeżeń i własnych doświadczeń podczas spotkań zespołów; analizę dokumentów ośrodka /dzienniki, protokoły, plany pracy/; ankiety prowadzone wśród uczniów/wychowanków i rodziców/ opiekunów prawnych; 17 PROGRAM PROFILAKTYKI – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Marii Grzegorzewskiej w Słupcy analizę wytworów pracy uczniowskiej/ wychowanków i ich zaangażowanie w działania promujące zdrowy styl życia; analizę poziomu frekwencji w porównaniu z poprzednimi latami. Program zaopiniowano pozytywnie przez: Radę Pedagogiczną na zebraniu w dn. 11. 03. 2015 r. Radę Rodziców na zebraniu w dn. 16. 03. 2015 r. 18