prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

GARD - Pracownia Urbanistyczno - Architektoniczna - mgr inż. arch. Anna Woźnicka
adres siedziby: ul. Traktorowa 43 lok. 2, 91-117 Łódź; adres pracowni: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź
NIP 947-106-73-33; tel. 426559336, 509959368; fax 422881021; www.biurogard.pl; [email protected]
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO GMINY OGRODZIENIEC
opracował: mgr inż. Jacek Wiśniewski
główny projektant studium: mgr inż. arch. Anna Woźnicka - wpisana na listę
Okręgowej Izby Urbanistów z siedzibą w Warszawie (nr WA-336)
Łódź 2015 r
OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE PODSTAWOWE NA POTRZEBY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPDOAROWANIA MIASTA OŚWIĘCIM
2.
Prognoza oddziaływania na środowisko
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ogrodzieniec”
SPIS TREŚCI:
1.
Informacje wstępne .............................................................................................. 5
2.
Podstawa opracowania ........................................................................................ 5
3.
Metoda opracowania ............................................................................................ 6
4.
Przedmiot opracowania i położenie terenów analizy ............................................ 8
5. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej przeprowadzania .... 8
6. Propozycje zmiany „Studium...”- ogólna charakterystyka przedmiotu i zakresu
problemowego „Studium...” ....................................................................................... 10
7.1. Zakres ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków..................................................... 14
7.2. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej ................................................... 14
7.
Ocena ustaleń „Studium....” w zakresie zasad ochrony środowiska .................. 18
8. Charakterystyka i ocena istniejącego zagospodarowania oraz środowiska
przyrodniczego i krajobrazu obszarów objętych zmianą „Studium...” I terenów
sąsiednich ................................................................................................................. 20
8.1. Zagospodarowanie terenu............................................................................................. 20
8.2. Rzeźba terenu, budowa geologiczna, gleby .................................................................. 20
8.3. Wody powierzchniowe i podziemne .............................................................................. 23
8.4. Surowce mineralne ....................................................................................................... 25
8.5. Warunki klimatyczne ogólne i topoklimatu lokalnego ..................................................... 26
8.6. Szata roślinna ............................................................................................................... 26
8.7. Świat zwierzęcy ............................................................................................................ 29
8.8. Obszary i obiekty chronione .......................................................................................... 30
8.9. Cenne obszary przyrodnicze ......................................................................................... 33
8.10. Obszary chronione w otoczeniu regionalnym gminy Ogrodzieniec – do 10 km............ 34
9. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektu
„Studium..”. Ocena stanu środowiska, jego odporności na degradację, zdolności do
regeneracji. ............................................................................................................... 35
9.1. Powietrze i hałas ........................................................................................................... 35
9.2. Wody powierzchniowe i podziemne .............................................................................. 36
9.3. Zagrożenia związane z niebezpieczeństwem wystąpienia sytuacji awaryjnej oraz szkody
w powierzchni ziemi ............................................................................................................. 37
9.4. Zagrożenia naturalne .................................................................................................... 37
9.5. Obowiązujące strefy sanitarne i strefy bezpieczeństwa ................................................. 38
10.
Ocena przewidywanych przekształceń środowiska przyrodniczego................ 39
10.1. Powierzchnia terenu i gleby ........................................................................................ 39
10.2. Warunki wodne ........................................................................................................... 40
10.3. Szata roślinna, świat zwierzęcy ................................................................................... 41
10.4. Różnorodność biologiczna .......................................................................................... 42
10.5. Krajobraz .................................................................................................................... 42
10.6. Surowce mineralne ..................................................................................................... 42
10.7. Obszary przyrodnicze prawnie chronione ustanowione ............................................... 43
10.8. Powietrze atmosferyczne, klimat akustyczny ............................................................... 46
3
10.9. Warunki klimatyczne ................................................................................................... 47
10.10. Zdrowie ludzi ............................................................................................................. 48
10.11. Dobra materialne....................................................................................................... 49
10.12. Dobra kultury............................................................................................................. 49
10.13. Promieniowanie elektroenergetyczne ........................................................................ 49
11.
Zmiany, które wystąpią wskutek realizacji kierunków zmiany „Studium...” ...... 50
12. Ustalenia mające na celu zapobieganie, ograniczanie negatywnych
oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego
dokumentu ................................................................................................................ 58
13.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu ................................. 62
14. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym ......................................................................................... 62
15.
Rozwiązania alternatywne ............................................................................... 67
16.
Streszczenie .................................................................................................... 68
17.
Wnioski końcowe............................................................................................. 71
18.
Adresowanie zaleceń prognozy....................................................................... 71
4
1. Informacje wstępne
Niniejsze opracowanie zostało sporządzone zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej
w Ogrodzieńcu Nr LIII/400/2014 z dnia 23 kwietnia 2014r. w sprawie przystąpienia do
sporządzenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Ogrodzieniec.
Celem uchwały Rady Miejskiej w Ogrodzieńcu w sprawie przystąpienia do sporządzenia
Studium jest określenie spójnej polityki przestrzennej i zasad zagospodarowania
przestrzennego Gminy Ogrodzieniec.
Prognoza nie jest dokumentem rozstrzygającym o słuszności realizacji zamierzeń
inwestycyjnych przewidzianych w kierunkach rozwoju w „Studium...”, a jedynie przedstawia
prawdopodobne skutki jakie niesie za sobą realizacja kierunków zagospodarowania
przestrzennego.
2. Podstawa opracowania
Prognozę oddziaływania na środowisko Studium Uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Ogrodzieniec sporządzono na podstawie
następujących aktów prawnych:
1. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
z 2012 r. poz. 647, z późn. zm.),
2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25,
poz. 150, z późn. zm.),
3. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.),
4. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn.
zm.),
5. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.
U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.),
6. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21),
7. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr
121, poz. 1266, z pózn. zm.),
8. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie
(Dz. U. Nr 75 poz. 493 ze zm.),
9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984),
10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na (Dz. U. Nr 213 poz. 1397, z późn. zm.),
5
11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.z 2014 r., poz. 112),
12. Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883),
13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów
jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359),
14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419),
15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a
także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako
obszary NATURY 2000 (Dz.U.Nr77, poz. 550),
16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r w sprawie ochrony
gatunkowej roślin (Dz. U. Nr 14, poz. 81),
17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. w sprawie gatunków dziko
występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765),
18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów
specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133 ze zm.),
19. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r w sprawie ochrony dzikiego
ptactwa.
3. Metoda opracowania
Niniejsza prognoza została opracowana zgodnie z zasadami i metodą sporządzania
Prognoz skutków wpływu ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na
środowisko przyrodnicze (Wydawnictwo Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1997 r.)
oraz zgodnie z art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008r o udostępnianiu informacji i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz.U. Z 2008 r. Nr 199. poz. 1227). W trakcie przygotowywania prognozy
analizie poddano dostępne materiały kartograficzne, opracowania dotyczące środowiska
przyrodniczego oraz dokumenty planistyczne dotyczące obszaru objętego opracowaniem,
a następnie skonfrontowano je z informacjami zebranymi podczas inwentaryzacji terenowej.
Pozyskane dane posłużyły do określenia stanu środowiska i jego funkcjonowania przy
istniejącym zainwestowaniu oraz oceny zakresu i charakteru przewidywanych zmian
w skutek realizacji kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Materiały źródłowe
6
1. Materiały dostarczone do zleceniodawcy w oparciu o treść Uchwały Rady Miejskiej
w Ogrodzieńcu w sprawie przystąpienia do sporządzenia Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ogrodzieniec.
2. „Geografia fizyczna Polski” J. Kondracki, PWN Warszawa 1978 r.
3. Program Ochrony Środowiska dla miasta i gminy Ogrodzieniec na lata 2012-2015 z
uwzględnieniem perspektywy do 2019.
4. Opracowanie ekofizjograficzne dla
Urbanistyczno-Architektoniczna.
gminy
Ogrodzieniec,
GARD
-
Pracownia
5. Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego miasta Ogrodzieniec, Regioplan Sp. z.o.o. ul. Wolbromska 7 53-148
Wrocław,
6. Ocena krajobrazowa na potrzeby procedury planistycznej w obrębie sołectwa Ryczów w
gminie Ogrodzieniec opracowana przez TERRA analizy, doradztwo, planowanie Kraków
2013 rok.
7. Rejestr obszarów górniczych Państwowego Instytutu Geologicznego,
8. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza KZGW, Warszawa 2011r,
9. Centralna Baza Danych obszarów sieci NATURA 2000 w Polsce, Ministerstwo
Środowiska, natura 2000.gdos.gov.pl.
10. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Ogrodzieniec na lata 2009 – 2013.
11. Unikalna flora i fauna gminy Ogrodzieniec, perły Jury Krakowsko-Częstochowskiej.
12. S. Bronisz, K.J. Pucek, A. Stróżecki: Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, przewodnik,
Wydawnictwo Kartograficzne EKO-GRAF, Wrocław 2000.
13. Standardowy formularz danych dla obszaru specjalnej ochrony (OSO) dla obszarów
spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla Specjalnych
Obszarów Ochrony (SOO). Obszar PLH 240009.
14. Standardowy formularz danych dla obszaru specjalnej ochrony (OSO) dla obszarów
spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla Specjalnych
Obszarów Ochrony (SOO). Obszar PLH 240034.
15. Plan ochrony środowiska dla miasta i gminy Ogrodzieniec na lata 2012-2015 z
uwzględnieniem perspektywy do 2019.
16. Program ochrony środowiska dla gminy Ogrodzieniec na lata 2004 – 2011 arcadis
Ekokonrem Sp. z o.o.Ul. Tarnogajska 18 50-512 Wrocław
17. Mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000 arkusz Ogrodzieniec i Zawiercie. Państwowy
Instytut Geologiczny oraz Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz
Ogrodzieniec.
18. Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 arkusz Ogrodzieniec PIG.
19. Człowiek i Środowisko - przyroda w planowaniu przestrzennym”, Instytut Gospodarki
Przestrzennej i Komunalnej Warszawa 1993 rok.
7
20. Materiały z przeprowadzonej wizji lokalnej terenu objętego zmianą „Studium...”
21. WIOŚ Katowice
22. www.atlas-roslin.pl
23. www.ogrodzieniec.pl Marta Kossakowska 2006 r
24. www.2007.przyroda.katowice.pl Autor opracowania: dr Andrzej Tyc, Uniwersytet Śląski,
Katedra Geomorfologii, Zakład Geomorfologii Krasu, Pracownia Badań i Dokumentacji
Środowisk Krasowego.
25. http://www.zpk.com.pl/
4. Przedmiot opracowania i położenie terenów analizy
Materiałem wyjściowym do prognozy jest Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Ogrodzieniec. Przedmiotem opracowania jest
analiza kierunków zagospodarowania przestrzennego powyższego projektu „Studium”.
Celem prognozy jest określenie przewidywanych zmian w środowisku przyrodniczym
w wyniku realizacji zawartych w Studium kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Ogrodzieniec oraz ocena skutków ewentualnych zmian.
Niniejsze opracowanie obejmuje obszar w granicach administracyjnych gminy Ogrodzieniec.
5. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwość jej
przeprowadzania
Wymóg prowadzenia monitoringu skutków realizacji postanowień planu w zakresie
oddziaływania środowisko wynika z art. 55 ust. 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Oceną aktualnego stanu i stopnia zanieczyszczenia komponentów środowiska
przyrodniczego oraz skutków użytkowania środowiska zajmuje się monitoring zapisany w
odrębnych aktach prawnych. Informacje gromadzone w ramach monitoringu pozwalają
podjąć właściwe działania w przypadku stwierdzenia negatywnego wpływu na stan
środowiska czy życie ludzi.
W związku z powyższym w celu określenia skutków realizacji ustaleń zawartych w
projekcie „Studium….” w zakresie oddziaływania na środowisko należy podeprzeć się przede
wszystkim analizami i ocenami stanu poszczególnych komponentów środowiska w oparciu o
wyniki pomiarów uzyskanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska. W ramach
monitoringu mogą być również uwzględniane wyniki badań i analiz środowiskowych,
odnoszących się do przedmiotowego terenu, wykonywane w ramach indywidualnych
zamówień. Uzyskane dane pozwolą na przeprowadzenie analizy porównawczej jakości
środowiska z okresu przed i po wejściu w życie kierunków „Studium…”. Szczególnie
pożądanymi informacjami, które mogą być wykorzystywane do dalszych analiz i ocen mogą
być dane dotyczące:
8
1.
2.
3.
4.
5.
jakości wód powierzchniowych i podziemnych, ścieków, gleby;
wielkości wytwarzanych i składowanych odpadów;
zanieczyszczeń powietrza;
klimatu akustycznego;
promieniowania elektromagnetycznego.
Istotna dla jakości analizy poszczególnych komponentów środowiska jest lokalizacja punktu
pomiarowego. Najwłaściwszym dla przeprowadzenia prawidłowej analizy byłoby
uwzględnienie punktów pomiarowych zlokalizowanych w granicach opracowania.
Reasumując, zalecaną metodą analizy skutków realizacji kierunków „Studium…” jest
kompleksowa analiza porównawcza przeprowadzana w oparciu o dane uzyskane w toku
regularnego monitoringu środowiska przyrodniczego i antropogenicznego. Za najbardziej
istotne, uznano monitorowanie zmian jakości poszczególnych komponentów środowiska w
cyklu czteroletnim, z wykorzystaniem specjalistycznych badań poszczególnych komponentów
środowiska, metodą analizy porównawczej.
Sugeruje się wykonywanie następujących rodzajów badań:
1. monitoring hałasu: w ramach sporządzania mapy akustycznej oraz oceny stanu
akustycznego środowiska,
2.
monitoring powietrza: ocena jakości powietrza dla poszczególnych substancji
według rozporządzenia Ministra Środowiska w/s poziomów niektórych substancji w
powietrzu, badania poziomu zanieczyszczeń mikrobiologicznych powietrza,
3.
monitoring wód i ścieków: rodzaj i poziom zanieczyszczeń organicznych i
nieorganicznych, pH i in. parametrów ścieków przemysłowych,
4.
biomonitoring środowiska, obejmujący analizę zanieczyszczeń powietrza i
gleby.
9
6. Propozycje zmiany „Studium...”- ogólna charakterystyka przedmiotu i
zakresu problemowego „Studium...”
Zgodnie z wymogami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca
2003 r. (Dz. U. Nr 80, poz. 717) zmiana „Studium....” składa się z dwóch części:
TOMU I określającego uwarunkowania rozwoju przedstawionej w formie tekstowej i
graficznej,
TOMU II określającego kierunki zagospodarowania przestrzennego przedstawionej w formie
tekstowej i graficznej.
Pierwszą fazą prac nad studium była analiza stanu istniejącego i uwarunkowań rozwoju, na
podstawie której określono wnioski i wytyczne do sformułowania drugiej części - kierunków
zagospodarowania przestrzennego i polityki przestrzennej.
W TOMIE I zwrócono uwagę na zalety i wady zagospodarowania miasta i gminy,
przeanalizowano jej funkcjonowanie, wewnętrzne uwarunkowania społeczno – gospodarcze,
dotychczasowe tendencje rozwojowe. Przeprowadzono analizę zachodzących procesów
urbanizacyjnych, stanu zagospodarowania i użytkowania terenu, stanu i walorów środowiska
przyrodniczego i kulturowego, stanu infrastruktury technicznej i komunikacyjnej.
Uwzględniono przewidywane zmiany i tendencje kształtowania polityki przestrzennej na
szczeblu wojewódzkim i centralnym oraz zależności wynikające z położenia gminy w regionie
i
jej
związków
zewnętrznych
(społecznych,
gospodarczych,
przyrodniczych,
komunikacyjnych, itp.).
Drugą fazą prac nad studium było określenie kierunków zagospodarowania przestrzennego i
polityki przestrzennej gminy, sposobu postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na
określone cele oraz ustalenie zasad ich zagospodarowania i zabudowy.
W TOMIE II wyznaczono obszary predysponowane do rozwoju i intensyfikacji
procesów urbanizacyjnych, obszary koncentracji przedsięwzięć inwestycyjnych, kierunki
rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacji, kierunki kształtowania rolniczej i leśnej
przestrzeni produkcyjnej, obszary chronione przed zabudową. Określono zasady ochrony
środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego. Wyznaczono obszary, dla których
konieczne jest sporządzenie planów miejscowych.
Kierując się tak zdefiniowanym celem nadrzędnym oraz mając na uwadze określone w części
pierwszej Studium - uwarunkowania rozwoju przestrzennego, określono grupy celów
szczegółowych, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia głównego założenia lokalnej
polityki przestrzennej.
Cele związane z kształtowaniem przestrzeni:
-
aktywizacja i podniesienie jakości przestrzeni miejscowości Ogrodzieniec jako wizytówki
gminy;
-
zapewnienie możliwości harmonijnego rozwoju poszczególnym jednostkom osadniczym
proporcjonalnego do potrzeb rozwoju przy uwzględnieniu lokalnych walorów środowiska
przyrodniczego i kulturowego;
10
-
kształtowanie terenów rekreacyjnych w oparciu o istniejące zasoby środowiska
przyrodniczego i kulturowego przy jednoczesnym przeciwdziałaniu degradacji tych
zasobów;
-
dążenie do ograniczenia rozpraszania zabudowy;
-
ochrona elementów dziedzictwa kulturowego oraz obszarów wartościowych pod
względem krajobrazowym.
Cele związane z kształtowaniem środowiska przyrodniczego i kulturowego:
-
dążenie do racjonalnego korzystania z zasobów środowiska przyrodniczego oraz
zachowania i poprawy jakości poszczególnych jego komponentów;
-
zachowanie wolnymi od zabudowy i zainwestowania terenów wysoce atrakcyjnych pod
względem przyrodniczym;
-
ochrona zasobów wód powierzchniowych i podziemnych;
-
powiększenie zasobów leśnych gminy i ochrona leśnej przestrzeni produkcyjnej;
-
ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej;
-
dążenie do udostępnienia lokalnych zasobów przyrodniczo - krajobrazowych dla
różnorodnych form rekreacji i turystyki;
-
dążenie do zachowania walorów środowiska kulturowego gminy oraz zapewnienie
możliwości odpowiedniej ich ekspozycji;
-
zachowanie lub rehabilitacja wiejskiego krajobrazu kulturowego (osadniczego) przy
uwzględnieniu wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.
Cele związane z rozwojem społeczno - gospodarczym:
-
zapewnienie mieszkańcom dogodnych warunków życia;
-
zapewnienie odpowiedniego standardu dostępu do usług publicznych oraz usług
komercyjnych i handlu;
-
zapewnienie optymalnego wyposażenia gminy w infrastrukturę techniczną, w tym w
szczególności terenów zainwestowanych i przeznaczonych do zainwestowania;
-
wprowadzenie mechanizmów budowy tożsamości lokalnej, między innymi poprzez
wyznaczenie i urządzenie obszarów przestrzeni publicznej;
-
stwarzanie warunków dla rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej (np.
rekreacja indywidualna, turystyka i rekreacja, gospodarstwa agroturystyczne,
działalność usługowa, działalność produkcyjna) przy jednoczesnej minimalizacji presji
na walory środowiska przyrodniczego;
-
rozwój rolnictwa w dwóch kierunkach: intensyfikacja i wzrost produktywności
połączona z powiększaniem struktury obszarowej gospodarstw przy jednoczesnym
kształtowaniu się gospodarstw specjalistycznych oraz ekologizacja rolnictwa
związana z wykształceniem się niewielkich gospodarstw zajmujących się ekologiczną
produkcją rolną;
11
-
ograniczenie szkód w środowisku spowodowanych działalnością wydobywczą,
rekultywacja terenów zdegradowanych w wyniku eksploatacji surowców oraz
składowania odpadów azbestowych;
-
rozwój odnawialnych źródeł energii.
Osiągnięcie głównego celu polityki przestrzennej gminy Ogrodzieniec, opartego na zasadzie
zrównoważonego rozwoju i kształtowania ładu przestrzennego, będzie możliwe w sytuacji,
gdy realizowane będą cele szczegółowe ze wszystkich powyższych grup. Między tak
wyznaczonymi grupami zachodzą wzajemne interakcje, dlatego nieuwzględnienie którejś z
nich w lokalnej polityce przestrzennej, w dłuższej perspektywie czasowej może doprowadzić
do zachwiania stanu ładu przestrzennego oraz naruszenia zasad zrównoważonego rozwoju.
W Studium...” wskazano cztery strefy funkcjonalno-przestrzenne:
-
strefa wysoko zurbanizowana – jest strefą w której zakłada się najintensywniejszy
rozwój funkcjonalno – przestrzenny. Zaliczono do niej miejscowości położone wzdłuż
głównych ciągów komunikacyjnych gminy, którymi są drogi wojewódzkie 791 (Zawiercie Olkusz) oraz 790 (Dąbrowa Górnicza - Pilica).
-
strefa leśna - obejmuje tereny wysoce aktywne przyrodniczo.
-
strefa krajobrazowa - obejmuje obszary sołectw Ryczów, Ryczów Kolonia, Śrubarnia
oraz Żelazko.
-
strefa rolnicza - jest strefą umiarkowanie aktywną przyrodniczo, obejmuje ona tereny
rolniczej przestrzeni produkcyjnej (pola uprawne, sady, łąki i pastwiska). Zaliczono do niej
tereny położone na północ od drogi wojewódzkiej 790. Obejmuje ona sołectwa Giebło,
Giebło Kolonia, Gulzów, Kiełkowice i Mokrus Przez wzgląd na występowanie w gminie
niewielkich powierzchni gleb o wysokich klasach bonitacyjnych zachodzi konieczność
ochrony gruntów posiadających sprzyjające warunki dla rozwoju upraw. W strefie tej
przewiduje się dalszy rozwój rolnictwa oraz przekształcanie jej części, o najniższym
stopniu przydatności rolniczej, na cele związane z gospodarką leśną.
W kierunkach zmian zagospodarowania przestrzennego gminy wyróżniono dwie zasadnicze
grupy terenów, które poprzez silnie zróżnicowane uwarunkowania środowiskowe,
przestrzenne i gospodarcze cechują się odmiennymi celami polityki przestrzennej i
kierunkami zagospodarowania. Są to:
-
obszary zainwestowane i dopuszczone do zainwestowania - na tych terenach
przewiduje się dalszy rozwój terenów zabudowanych i zainwestowanych lub też
dopuszczenie inwestycji na nowych, dotychczas niezabudowanych terenach. Są to rejony
poszczególnych wsi, w tym w pierwszej kolejności strefy zwartej zabudowy, oraz obszary
sąsiadujące z nimi, zwłaszcza wzdłuż istniejących ciągów komunikacyjnych (wzdłuż dróg
wojewódzkich dążono do ograniczenia możliwości rozwoju zabudowy, do Studium
przeniesione jednak zostały obszary inwestycyjne wyznaczone w obowiązujących
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego).
12
-
obszary otwarte - to rejony naturalne, dotychczas niezabudowane i niezainwestowane.
Służą przede wszystkim gospodarce rolnej, leśnej i wodnej, a także zachowaniu
lokalnych i ponadlokalnych wartości przyrodniczych i krajobrazowych.
W Studium wskazano następujący układ funkcjonalno-przestrzenny składający się z
następujących rodzajów terenów:
1. zainwestowanych i dopuszczonych do zainwestowania:
-
-
tereny przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (MW);
tereny przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usług nieuciążliwych
(MWU);
tereny przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (MN);
tereny przeznaczone dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usług nieuciążliwych
(MNU);
tereny przeznaczone dla zabudowy zagrodowej (RM);
tereny przeznaczane dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej (MNR);
tereny przeznaczone dla zabudowy letniskowej (ML);
tereny przeznaczone dla zabudowy rekreacyjnej (ME);
tereny przeznaczone dla usług (U);
tereny przeznaczone dla obiektów kultu religijnego (UKs);
tereny przeznaczone dla usług sportu i rekreacji (US);
tereny przeznaczone dla usług turystyki (UT),
tereny przeznaczone dla usług turystyki i zieleni niskiej (UT/ZN);
tereny przeznaczone dla celów produkcyjno-usługowych (PU);
tereny przeznaczone dla obsługi produkcji leśnej (RU);
tereny przeznaczone dla powierzchniowej eksploatacji surowców pospolitych (PG);
tereny przeznaczone dla inwestycji towarzyszących powierzchniowej eksploatacji
powierzchniowej (PGU);
tereny przeznaczone dla cmentarzy (ZC);
tereny przeznaczone dla zieleni urządzonej (ZP);
tereny przeznaczone dla zieleni przydomowej (Z);
tereny przeznaczone dla infrastruktury technicznej - rurociąg tlenu (G),
tereny przeznaczone dla infrastruktury technicznej - wodociągowej (W);
tereny przeznaczone dla infrastruktury technicznej - kanalizacyjnej (K);
tereny przeznaczone dla infrastruktury technicznej - elektroenergetycznej (E);
tereny przeznaczone dla odnawialnych źródeł energii (OZE) – obejmują tereny
planowanej lokalizacji odnawialnych źródeł energii (ogniwa fotowoltaiczne). W ramach
terenów OZE dopuszcza się realizację nowych obiektów i urządzeń związanych z
odnawialnymi źródłami energii;
tereny zrekultywowanego składowiska odpadów (O) - obejmują dwa tereny w północnej
części miasta Ogrodzieniec, które winny zostać zagospodarowane zielenią nieurządzoną;
13
-
tereny przeznaczone pod drogi publiczne (KDG, KDZ, KDL, KDD);
tereny przeznaczone na parkingi (KS).
2. otwartych, przeznaczonych do zachowania i ochrony:
-
tereny rolne (R);
tereny rolne o szczególnych walorach krajobrazowych (RK);
tereny zieleni o szczególnym znaczeniu przyrodniczym (ZR);
tereny zieleni izolacyjnej (ZI);
tereny rolne z możliwością wprowadzenia zalesień (ZL1);
tereny leśne (ZL);
tereny wód powierzchniowych (WS).
Dla w/w funkcji określono przeznaczenie, zakres działań i wskaźniki zagospodarowania,
użytkowania i zabudowy, które stanowią wytyczne dla miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego.
6.1. Zakres ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków
W „Studium...” zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U.
Z dnia 17 września 2003 r. Nr 162, poz. 1568 wraz z póź. zmianami) opracowano stan
dziedzictwa kulturowego i zabytków dóbr kultury współczesnej gminy Ogrodzieniec. W
Studium uwzględniono obiekty wpisane do rejestru zabytków, do projektu gminnej ewidencji
zabytków oraz stanowiska archeologiczne. Wskazano także zabytki archeologiczne
określone w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP).
Wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej historycznych układów osadniczych i obiektów
zabytkowych oraz strefy ochrony konserwatorskiej ekspozycji obszarów zabytkowych i
otoczenia zabytków.
W „Studium ...” określono zasady ochrony w/w obiektów i stref.
W „Studium ...” ustalono również zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków
znajdujących się na terenie miasta i gminy Ogrodzieniec.
6.2. Kierunki rozwoju systemów infrastruktury technicznej
Kierunki rozwoju i funkcjonowania sieci wodociągowej:
1. wymóg pełnego uzbrojenia w sieć wodociągową terenów już zurbanizowanych;
2. wymóg rozbudowy sieci wodociągowej na terenach przeznaczonych w Studium do
zabudowy i zainwestowania;
3. wymóg przestrzegania przy zagospodarowaniu terenów wszystkich zakazów i nakazów
dotyczących stref ochronnych ujęć wód podziemnych;
4. ustala się wyprzedzającą lub równoległą rozbudowę sieci wodociągowej w stosunku do
realizacji nowej zabudowy;
14
5. uniknięcie wyznaczania nowych terenów budowlanych w strefie sanitarnej cmentarza - w
odległości 50 m od jego granic, przy zachowaniu możliwości przebudowy lub
modernizacji już istniejących budynków oraz realizacji nowej zabudowy w terenach już
pod nią przeznaczonych - zgodnie z przepisami odrębnymi;
6. obowiązek podłączenia do sieci wodociągowej wszystkich korzystających z wody
budynków, zlokalizowanych w odległości mniejszej niż 150 m od granic cmentarzy.
Kierunki w rozwoju sieci kanalizacji sanitarnej:
1. zakończenie drugiego etapu budowy gminnej oczyszczalni ścieków;
2. wymóg rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenach zwartej zabudowy miejskiej;
3. w miejscowościach, których podłączenie do gminnej sieci kanalizacyjnej nie jest aktualnie
ekonomicznie uzasadnione, należy przewidzieć rozwiązania lokalne;
4. do czasu uzyskania możliwości podłączenia do sieci kanalizacji centralnej lub kanalizacji
lokalnej dopuszcza się stosowanie rozwiązań indywidualnych w postaci przydomowych
oczyszczalni ścieków oraz szczelnych zbiorników bezodpływowych;
5. obiekty, z których ścieki odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych, po
wybudowaniu sieci kanalizacyjnej winny być do niej podłączone;
6. zakaz odprowadzania nieoczyszczanych ścieków do gruntu, wód powierzchniowych i
podziemnych;
7. odprowadzanie ścieków z zakładów produkcyjnych powinno się odbywać w oparciu o
rozwiązania indywidualne, zgodne z wymogami przepisów odrębnych.
Kierunki w rozwoju i funkcjonowaniu systemu odprowadzania ścieków deszczowych:
1. rozbudowa i modernizacja istniejącego systemu kanalizacji deszczowej na terenie
Aglomeracji i Ogrodzieniec,
2. postuluje się budowę urządzeń podczyszczających ścieki deszczowe z dróg,
3. rozbudowa i modernizacja istniejącego systemu rowów odwadniających na terenach
wiejskich gminy;
4. w ramach działek budowlanych dopuszcza się odprowadzanie ścieków deszczowych do
gruntu na warunkach określonych w przepisach odrębnych, a na terenach wiejskich
gminy budowę niewielkich zbiorników mikroretencyjnych;
Kierunki w rozwoju sieci elektroenergetycznej:
1. utrzymanie istniejącej sieci elektroenergetycznej, jej modernizację oraz sukcesywną
rozbudowę w razie wystąpienia takiej potrzeby;
2. wymóg rozbudowy sieci elektroenergetycznej na terenach przeznaczonych do zabudowy
i zainwestowania;
3. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego należy zapewnić możliwość
realizacji sieci średniego i niskiego napięcia wraz z zarezerwowaniem pasów terenu
wolnych od zabudowy, zgodnie z przepisami odrębnymi;
4. dopuszcza się budowę sieci elektroenergetycznej zarówno jako sieci napowietrznej, jak i
kablowej, przy czym na terenach zurbanizowanych należy stosować sieci kablowe;
5. dopuszcza się lokalizację nowych stacji transformatorowych słupowych, wolnostojących
lub wbudowanych w obiekty kubaturowe;
15
6. dla linii elektroenergetycznych 110 kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości
36 m (po 18 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym);
7. dla linii elektroenergetycznych 220 kV wymagany jest pas technologiczny o szerokości
50 m (po 25 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym);
8. w przypadku realizacji linii elektroenergetycznych wysokich i najwyższych napięć należy
się liczyć z koniecznością uzyskania stosownych zgód na zmianę przeznaczenia na cele
nierolnicze i nieleśne dla ich pasów technologicznych;
9. w pasach technologicznych elektroenergetycznych linii przesyłowych najwyższych napięć
należy uwzględnić następujące wytyczne:
10. warunki zagospodarowania, a w szczególności lokalizacji wszelkich obiektów oraz
realizacji nasadzeń w pasie technologicznym podlegają uzgodnieniom na zasadach
określonych w przepisach odrębnych,
11. w pasie technologicznym nie wolno lokalizować budynków przeznaczonych na pobyt
ludzi,
12. dla linii elektroenergetycznych musi być zapewniony dostęp w celu wykonania prac
eksploatacyjnych;
13. dopuszcza się rozwój alternatywnych źródeł energii;
14. rozbudowa sieci elektroenergetycznej powinna umożliwiać odbiór energii wytwarzanej ze
źródeł odnawialnych.
Kierunki rozwoju i funkcjonowania systemów zaopatrzenia w gaz przewodowy:
1. dalsza rozbudowa sieci dystrybucyjnej;
2. do jej realizacji należy zabezpieczyć rezerwy terenu w liniach rozgraniczających dróg, a w
jedynie w wyjątkowych przypadkach stosować inne przebiegi przewodów;
3. postuluje się zwiększenie udziału gazu przewodowego jako źródła zaopatrzenia w ciepło,
czemu mogą służyć zachęty w postaci wdrażania programów modernizacji systemów
ogrzewania.
Kierunki rozwoju i funkcjonowania systemów zaopatrzenia w ciepło:
1. zaopatrzenie w ciepło odbywać się będzie w oparciu o źródła lokalne, zasilane gazem
przewodowym, olejem lekkim, energią elektryczną, paliwami węglowymi;
2. postuluje się stosowanie do ogrzewania alternatywnych, niskoemisyjnych paliw takich jak
drewno lub odnawialne źródła energii;
3. należy dążyć do zmniejszenia zapotrzebowania na energię cieplną poprzez postępującą
termomodernizację budynków;
4. zakazuje się pozyskiwania energii cieplnej w sposób mogący znacząco oddziaływać na
środowisko oraz zakazuje się stosowania paliw w sposób powodujący przekraczanie
dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu.
Kierunki w rozwoju i funkcjonowaniu systemu gospodarki odpadami:
1. utrzymanie istniejących oraz tworzenie nowych (w miarę pojawiających się potrzeb)
punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w liczbie zależnej od potrzeb
gminy;
2. dalsze zmniejszanie ilości odpadów zmieszanych;
16
3. maksymalne zagospodarowanie odpadów ulegających biodegradacji na terenie gminy, na
przykład zastosowanie technologii kompostowania wespół z odpadami z rozbudowywanej
oczyszczalni ścieków, w celu ich późniejszego wykorzystania rolniczego;
4. wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku,
gdy odpadów nie można poddać odzyskowi, ich unieszkodliwianie.
5. Cele i zadania związane z gminną gospodarką odpadami powinny być zgodne z
wojewódzkim planem gospodarki odpadami.
17
7. Ocena ustaleń „Studium....” w zakresie zasad ochrony środowiska
Ustalenia „STUDIUM...” respektują wymogi
szczegółowych z zakresu ochrony środowiska.
określone
w
przepisach
ogólnych
i
Dla obszaru objętego opracowaniem, w projekcie „STUDIUM nadrzędnym celem
środowiskowym polityki przestrzennej gminy jest zachowanie i poprawa stanu środowiska
przyrodniczego poprzez:
-
wzrost świadomości społeczeństwa w zakresie poszanowania przyrody, w tym głównie w
zakresie przestrzegania zasad ingerencji w sferę przyrodniczą parku krajobrazowego i
jego otuliny oraz obszarów NATURA 2000,
-
zachowanie i zwiększenie istniejących zasobów leśnych,
-
racjonalne wykorzystywanie zasobów glebowych,
-
zrównoważoną gospodarkę zasobami naturalnymi,
-
przywrócenie wysokiej jakości wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód
podziemnych i racjonalizację ich wykorzystania,
-
kontynuację działań związanych z poprawą jakości powietrza oraz ograniczanie zużycia
energii i wzrost wykorzystania energii z odnawialnych źródeł,
-
minimalizację ilości powstających odpadów,
ograniczenie składowania pozostałych odpadów,
-
sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest,
-
zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska poprzez obniżenie jego
natężenia do poziomu obowiązujących standardów,
-
ochronę przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych,
-
utrzymywanie niskiego poziomu ryzyka wystąpienia zagrożenia dla środowiska
wynikającego z transportu materiałów niebezpiecznych.
wzrost
wtórnego
wykorzystania
i
W przestrzeni gminy Ogrodzieniec wyróżniono m.in. strefę leśną, w której sposób
zagospodarowania podporządkowany jest ochronie wartości i zasobów przyrodniczych.
Strefa leśna obejmuje tereny o największych walorach przyrodniczych w gminie w tym
obszary chronione prawnie. W jej zasiegu znajdują sie przeważnie tereny niezainwestowane,
które wymagają ochrony przed zabudową. W strefie o najbardziej wyraźnych walorach
przyrodniczych zakłada się przede wszystkim jej ochronę przed niekorzystnym
oddziaływaniem czynników degradujących naturalne środowisko przyrodnicze. Dąży się w
niej m.in. do: spełnienia wymogów i przestrzegania ograniczeń ustanowionych dla obszarów
objętych formami ochrony przyrody; udostępniania dla ruchu turystycznego walorów
przyrodniczych gminy przy jednoczesnym ograniczaniu nadmiernej antropopresji;
szczególnej ochrony lasów, które pełnią funkcje wodochronne; ukierunkowania rekreacji i
turystyki leśnej w sposób godzący funkcje społeczne lasów z ochronnymi i produkcyjnymi.
Poza strefą leśną, ochrona środowiska w gminie będzie następować między innymi poprzez:
18
-
wyłączenie z zabudowy: terenów lasów oznaczonych na rysunku “Studium...” symbolem
(ZL), gruntów rolnych najwyższych klas (klasy I - III), przeważającej części terenów
rolnych oznaczonych na rysunku “Studium...” symbolem (R, RK) i terenów zieleni
oznaczonych na rysunku “Studium...” symbolem (ZR),
-
zwiększaniu zalesienia na glebach o niskich wartościach rolniczych, w szczególności
przyległych do lasów i stanowiących korytarze powiązań przyrodniczych,
-
odbudowę i utrzymanie retencji wodnej w lasach,
-
ochronę gruntów rolnych przed rozproszoną zabudową, z wyjątkiem zabudowy
zagrodowej,
-
utrzymanie istniejących zbiorników wodnych, łąk i pastwisk,
-
utrzymanie dotychczasowego sposobu użytkowania dolin rzecznych jako ciągów
naturalnej zieleni łąkowo - pastwiskowej z lokalnymi skupiskami zieleni łęgowej, wraz z
możliwością realizacji w ich obrębie zbiorników małej retencji wodnej,
-
utrzymanie i wprowadzanie nowych zadrzewień śródpolnych oraz zachowanie w stanie
naturalnym miedz,
-
ochronę powierzchni ziemi i gleb,
-
zapewnienie jak najlepszej jakości powietrza atmosferycznego w gminie,
-
zapewnienie ochrony przed hałasem,
-
ochronę walorów krajobrazu kulturowego tj. racjonalne wyznaczanie nowych terenów
przeznaczonych dla zabudowy oraz ograniczenie wysokości i intensywności ustalone dla
nowo powstającej zabudowy.
19
8. Charakterystyka i ocena istniejącego zagospodarowania oraz środowiska
przyrodniczego i krajobrazu obszarów objętych zmianą „Studium...” i
terenów sąsiednich
8.1. Zagospodarowanie terenu
Ogrodzieniec administracyjnie położony jest w południowej części powiatu zawierciańskiego
w województwie śląskim. Graniczy z gminami miejsko-wiejskimi Łazy i Pilica, z gminą
miejską Zawiercie oraz z gminami wiejskimi Kroczyc i Klucze. Zajmuje powierzchnię 85,69
km2 z czego część miejska, stanowi dokładnie 1/3 powierzchni gminy. Oprócz miasta
Ogrodzieniec, w jej skład wchodzi dziesięć sołectw Fugasówka, Giebło, Giebło Kolonia,
Gulzów, Kiełkowice, Mokrus, Podzamcze, Ryczów, Ryczów Kolonia, Żelazko. Jest to gmina
charakteryzująca się bardzo dużym wskaźnikiem lesistości wynoszącym według Banku
Danych Lokalnych GUS 43,8%. Bardzo duży udział lasów ma miejska część gminy. W
krajobrazie gminy wyróżniają się malownicze wzniesienia ze skałami wapiennymi i ostańcami
skalnymi. Prawie 45% powierzchni gminy znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego
Orlich Gniazd co predysponuje gminę w obrębie powiatu zawierciańskiego do miana gminy o
największym udziale terenów objętych ochroną. Gmina ma charakter rolniczy. Ze względu na
rolniczy charakter gminy, na jej wiejskim obszarze dominują wolno stojące niskie budynki
mieszkalne skupione wzdłuż dróg. Typowa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna
występuje na terenie miejskim Ogrodzieńca, który charakteryzuje się największą
intensywnością zabudowy oraz najbardziej rozbudowanym układem przestrzennym.
Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna rozbudowuje się w południowej części miasta. W
centrum znajdują się podstawowe usługi. Tereny przemysłowe rozlokowane są na północy.
Przez teren miasta i gminy przebiegają szlaki komunikacyjne w tym drogi wojewódzkie: nr
790 relacji Dąbrowa Górnicza – Pilica i 791 relacji Zawiercie – Olkusz.
8.2. Rzeźba terenu, budowa geologiczna, gleby
Według regionalizacji fizyczno – geograficznej J. Kondrackiego (Warszawa 1998 r) miasto i
gmina Ogrodzieniec znajduje się w dwóch mezoregionach: Wyżyna Częstochowska 341.31 (
obejmująca większą część opracowania, rozciąga się na wschód od miasta Ogrodzieniec i
drogi wojewódzkiej nr 791) przynależna do makroregionu Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej oraz Garb Tarnogórski 341.12 (zachodnie fragmenty w tym niemal cała
część miejska) przynależny do makroregionu Wyżyny Śląskiej.
Powierzchnia gminy jest bardzo urozmaicona i zróżnicowana. Cechuje ją duża względna
zmienność wysokości (hipsometrię miasta i gminy Ogrodzieniec przedstawiono na załączniku
graficznym nr 1). Wysokości bezwzględne w obrębie opracowania mieszczą się w granicach
od 330-500 m n.p.m. Najwyższe wysokości bezwzględne występują w rejonie Podzamcza
(Góra Janowskiego 504 m n.p.m.) i Ryczowa (Ruska Góra 494 m n.p.m. oraz Straszykowa
Góra 494 m n.p.m.). Są to tereny na których rozciągają się zespoły skał wapiennych i
ostańce skalne, będące największym urozmaiceniem tego terenu. Ich nagromadzenie
występuje w paśmie od Lisiej Góry, Góry Birów poprzez wzgórza Podzamcza z Górą
Zamkową, do Kolonii Ryczów oraz od Śrubarni poprzez Żelazko do Ryczowa (część wzgórz
Żory, Cisownik, Wielki Grochowiec, Księża i Sołtysia Góra, Straszakowe Skały i część
Ruskiej Góry1). Zachodnie oraz północno – wschodnie tereny opracowania odznaczają się
najniższymi wysokościami bezwzględnymi rzędu 330 – 370 m n.p.m. są to okolice Kiełkowic
1
Programu Ochrony Środowiska dla miasta i gminy Ogrodzienie na lata 2012-2015 z uwzględnieniem perspektywy do 2019
20
oraz Józefowa, Markowizny i Fugusówki. Elementem charakterystycznym tego obszaru są
jaskinie np. Jaskinia w Straszykowej Górze, Jaskinia z Kominem oraz szczeliny i schroniska
skalne.Urozmaiceniem krajobrazu tych terenów są niewyraźnie wykształcone doliny rzek
Czarnej Przemszy, Krztyni Potoku Ogrodzienieckiego i Maślenicy, a także cieków stałych i
okresowych oraz dość powszechnie występujące długie, wąskie dolinki o stromych ścianach i
prawie prostolinijnym przebiegu. Są one przeważnie suche jedynie częściowo
wykorzystywane przez cieki powierzchniowe. Woda w nich pojawia się najczęściej po
ulewnych deszczach. Tereny te pełnią rolę odwadniającą powierzchnię gminy. Stanowią
jednocześnie rynny spływu wód deszczowych. Doliny rzeczne zbudowane są w przewadze z
utworów aluwialnych, piasków rzecznych, namułów organiczno – piaszczystych z wodą
gruntową występującą płytko na głębokości 1-2 m, słabonośnych. Są to strefy, które należy
wykluczyć dla potencjalnego zainwestowania. Niewskazane jest również wprowadzanie
jakichkolwiek przegród utrudniających swobodny spływ zarówno wód powierzchniowych, jak i
chłodnych mas powietrza. Mają one do odegrania w gminie bardzo istotną rolę jako ogniwa w
systemie powiązań przyrodniczych.
Na południowym –zachodzie i południu Ogrodzieńca oraz na północ od Śrubarni rozwinęły
się wały wydmowe o różnorodnym kształcie i wysokościach. W okolicy Ryczowa i Żelazka
wykształciły się ciągłe pokrywy eoliczne nazywane „Ryczowską Pustynią”. Zbudowane z
piasków eolicznych, luźnych podatnych na przemieszczanie. Formy te częściowo porośnięte
są lasem. Wydmy są bardzo mało stabilne i szybko mogą ulec zniszczeniu. Stanowią
element podnoszący wartość krajobrazową terenu.
Formami zaznaczającymi się w rzeźbie terenu są spotykane na powierzchni wysoczyzny
niewielkie zagłębienia bezodpływowe typu „oczek”, wklęsłe obniżenia.
Pod względem geologicznym teren opracowania należy do wschodniego skłonu monokliny
śląsko-krakowskiej. Najstarszymi osadami stwierdzonymi w otworach wiertniczych w obrębie
opracowania są osady ordowiku i syluru. Utwory te stwierdzono koło Ogrodzieńca i
Ryczowa. Leżą one najczęściej bezpośrednio w podłożu osadów mezozoicznych. Są to
gruboziarniste piaskowce skaleniowo-kwarcowe, mułowce i twarde, laminowane iłowce
barwy czarnej. W dewonie i karbonie dominowały utwory węglanowe. Wykształcone są w
postaci wapieni i dolomitów zawierających brachiopody i ramienionogi oraz korale.
Miąższość osadów dewonu środkowego wynosi ok. 500m. Podłoże jury stanowią utwory
triasowe wykształcone w postaci piasków piaskowca, mułowców triasu dolnego, będących
terrygenicznymi osadami lądowymi, które nie tworzą ciągłej pokrywy oraz w postaci margli z
laminami iłów i piasków, dolomitów retu. Trias górny reprezentują iły iłowce i mułowce
wiśniowo-zielone z wkładkami zlepieńców kwarcowych. Osady tego wieku leżą często na
różnych ogniwach paleozoiku. Zostały one stwierdzone w otworach wiertniczych w rejonie
Ogrodzieńca. Maksymalna miąższość osadów retu stwierdzona na obszarze arkusza
Ogrodzieniec wynosi około 50 m, przeciętnie około 30-50m. Trias środkowy reprezentują
osady wapienia muszlowego środkowego (dolomity i wapienie dolomityczne, dolomity
krystaliczne, diploporowe). Stwierdzono ich występowanie w rejonie Ogrodzieńca i Rodaków.
Na osadach triasu zalegają najlepiej wykształcone utwory jury. Reprezentowane są przez
osady: ilasto-piaszczyste jury dolnej (lias), ciemnoszare prawie czarne iły jury środkowej
(dogger) odsłaniające się w rejonie Ogrodzieńca na wschód i północny – zachód od miasta,
które posiadają cienkie wkładki zwięzłego, szarego i szarobeżowego piaskowca,
zapiaszczonego łupku lub piaskowca ilastego oraz smugi źle obtoczonego kwarcowego
żwirku. Osady jury górnej (oksford) reprezentują wapienie i margle, mogące dochodzić do
kilkuset metrów miąższości. Odsłaniają się one na powierzchni na wschód od miasta oraz w
północnej części gminy w postaci wapieni ławicowych, gąbkowo-tuberolitowych
zawodziańskich, na północy w okolicy Kiełkowic, Giebła w postaci wapieni pylastych pileckich
21
dolnych, w okolicy Mokrus, Giebła i Podzamcza w postaci wapieni płytowych wolbromskich.
Na południu i na Podzamczu osady jury górnej reprezentowane są przez wapienie skaliste
główne, które budują ostańce skalne w okolicach Podzamcza, Żelazka, Ryczowa, Śrubarni a
także Górę Janowską.
Miejscami na wschodzie i północy miasta występują wapienie
margliste, średnio i gruboławicowe. Osady trzeciorzędowe nie odsłaniają się na omawianym
obszarze. Stanowią wypełnienie jaskiń, kanałów, kieszeni oraz obniżeń krasowych w
wapieniach oksfordu. Osady czwartorzędowe reprezentowane są
przez piaski
wodnolodowcowe, lokalnie z wkładkami lub smugami okruchów skał wapiennych i
krzemionkowych
występujące w obrębie miasta Ogrodzieniec oraz na wschód od
Podzamcza, piasków zwietrzelinowych z okruchami skał podłoża odsłaniających się na
północnym – wschodzie miasta oraz w Rejonie Podzamcza. Czwartorzędowe utwory w
postaci glin zwietrzelinowych występują w okolicy Giebła. W obniżeniu dolinnym na
zachodzie miasta występują utwory holoceńskie w postaci piasków rzecznych z wkładkami
iłów. Na południu obszaru wiejskiego2 oraz zachodzie miasta wykształciły się piaski
eoliczne2.
Na terenie gminy występują gleby niskich klas bonitacyjnych. Około 70% gleb miasta i gminy
należy do klas bonitacyjnych V i VI. Gleby klas IIIa i IIIb zajmują powierzchnię 1,7%. Grunty
klasy IVa, IVb stanowią 28,3 % powierzchni miasta i gminy. W obrębie opracowania dominują
gleby lekkie, suche, często kamieniste. Największą powierzchnię gminy, zajmują gleby
(wykształcone na podłożu piaszczysto – gliniastym i gliniastym) typu brunatnych, brunatnych
właściwych, a także bielicowych, lokalnie czarnych ziem zdegradowanych.
Z punktu widzenia rolniczej przydatności najżyźniejsze gleby na terenie gminy należą do
kompleksów rolniczej przydatności głównie: pszennego dobrego, żytniego dobrego i bardzo
dobrego, wg klasyfikacji bonitacyjnej należą one do IIIa i IIIb oraz IVa i IVb - klasy. Ich
większe kompleksy występują w północnej i północno-wschodniej części gminy w
miejscowościach Giebło, Kolonia Giebło, Mokrus, Kiełkowice, Ryczów, Żelazko oraz w
mieście Ogrodzieniec.
Na podłożu piaszczystym wykształciły się słabe gleby. Należą głównie do typów gleb
brunatnych wyługowanych i kwaśnych, bielicowych i pseudobielicowych, lokalnie czarnych
ziem zdegradowanych. Ich wartość rolnicza jest dość słaba, należą do kompleksów żytnich
słabych i najsłabszych (żytnio-łubinowego), a także zbożowo – pastewnych słabych i
mocnych, a w klasyfikacji bonitacyjnej do V lub VI klasy. Występują one prawie w całej
gminie.
Na terenie miasta Ogrodzieniec oraz w miejscowości Fugusówka wykształciły się gleby
organiczne: mułowo-torfowe i torfowo-mułowe (E), torfowe i murszowo-torfowe (T), mające
charakter torfowisk niskich. Wykorzystywane są rolniczo, na ogół jako trwałe użytki zielone:
średnie i słabe. Lokalnie tworzą tereny bagnisk śródleśnych, podlegających ochronie.
Rejon gminy znajduje się w obszarze o mało korzystnych warunkach dla rozwoju i
intensyfikacji rolnictwa.
Zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst
jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) oraz Ustawą z dnia 19 grudnia
2008 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz.
mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000 arkusz Ogrodzieniec i Zawiercie. Państwowy Instytut Geologiczny oraz Objaśnienia
do szczegółowej mapy geologicznej Polski arkusz Ogrodzieniec.
2
22
1657), gleby klas I - III w granicach administracyjnych gminy podlegają ochronie przed
zmianą przeznaczenia na cele nierolnicze. W przypadku zmiany przeznaczenia gruntów
rolnych na cele nierolnicze stanowiących użytki rolne klas I – III konieczne jest uzyskanie
zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Pozostałe gleby na obszarze gminy (klas IV-VI oraz pochodzenia organicznego i torfowiska)
nie podlegają obowiązkowi uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na
cele nierolnicze, wynikającej z ustaw, o których mowa wyżej.
8.3. Wody powierzchniowe i podziemne
Obszar opracowania należy do zlewni rzeki Wisły. Większa jego część tj. środkowa,
zachodnia i południowa wraz z Czarną Przemszą, Potokiem Ogrodzienieckim i Maślenicą
należą do zlewni drugiego rzędu rzeki Przemszy. Natomiast część wschodnia wraz z rzeką
Krztynią należy do zlewni drugiego rzędu rzeki Pilicy. W obrębie opracowania głównym
elementem układu hydrograficznego są rzeka Czarna Przemsza, która przepływa północnozachodnim skrajem sołectwa Fugusówka-Markowizna oraz jej dopływ Potok Ogrodzieniecki i
Maślenica. Potok przepływa przez zachodnią część miasta by w rejonie Józefowa wpłynąć
na teren gminy Łazy. Generalnie sieć hydrograficzna w obrębie gminy jest słabo
wykształcona. W południowo-zachodniej części miasta znajduje się źródło rzeki Centurii
(rzeka płynie poza obszarem opracowania) o charakterze wywierzyska oraz źródło rzeki
Czarnej Przemszy między Józefowem a Ogrodzieńcem. Na terenie gminy w jej północnowschodnich fragmentach w Starych Kiełkowicach znajdują się źródła rzeki Krztyni. Sama
rzeka w obrębie opracowania płynie na niewielkim odcinku ok. 1 km, a następnie opuszcza
granice gminy.
Ważnym elementem hydrograficznym są oprócz rzek i cieków, powstające pod wpływem
działalności człowieka lub w sposób naturalny, wody wypełniające stawy i inne zbiorniki
wodne. Należą do nich niewielkie stawy: w Józefowie, na zachód od Kamieniołomu, w rejonie
dawnej piaskowni w Ogrodzieńcu oraz w Krępie gdzie znajduje się naturalny zbiornik
zasilany przez wywierzysko.
Na terenie gminy występują dwa piętra wodonośne:
-
Jurajskie obejmujące zurbanizowane tereny miasta oraz całą gminę.
-
Triasowe T1+2 obejmujące zachodnie fragmenty miasta.
Jurajskie piętro wodonośne jest niejednorodne pod względem litologicznym. Główną część
jurajskiego piętra wodonośnego tworzą wapienie jury górnej (poziom malmu). Zwierciadło
wody w wapieniach górno jurajskich ma swobodny charakter ciśnień hydrodynamicznych i
układa się współkształtnie z powierzchnią terenu, która wykazuje duże deniwelacje. Poziom
jury górnej jest jedynym Głównym Poziomem Użytkowym (GPU) wód podziemnych w obrębie
piętra jurajskiego. Jest zasilany przez infiltrację opadów atmosferycznych. Szeroko rozwarte
szczeliny i kawerny krasowe sprzyjają szybkiemu wnikaniu wód opadowych, a wraz z nimi
także ewentualnych zanieczyszczeń z powierzchni terenu. W sposób naturalny poziom ten
jest drenowany licznymi źródłami i poprzez cieki powierzchniowe. Wapienie jury górnej są
podścielone marglami doggeru oraz ilastymi utworami liasu oraz kajpru (trias górny). Poziom
górnojurajskich jest sztucznie drenowany przez wiercone studnie. Charakterystyczną cecha
spękanych i skrasowiałych wapieni malmu jest bardzo duża zmienność ich
23
wodoprzepuszczalności, a w ślad za tym wydajności studzien wierconych zafiltrowanych w
tych skałach3.
W profilu pionowym piętra triasowego można wydzielić następujące typy litologiczne utworów
węglanowych,: środkowo triasowy kompleks dolomitowy, wapienie warstw olkuskich oraz
gogolińskich i dolomity pstrego piaskowca. Poziom wodonośny w łącznie traktowanych
utworach węglanowych triasu dolnego i środkowego jest jedynym Głównym Poziomem
Użytkowym wód podziemnych w tym piętrze. Wody podziemne węglanowych skałach
triasowych przepływają siecią szczelin i kanałów krasowych, a przestrzeń porowa spełnia
role magazynu wody, szczególnie w dolomitach diploporowych i dolomitach retu. Stąd też
przepuszczalność wapieni i dolomitów triasu jest bardzo zróżnicowana w pionie i poziomie.
Wydajność studzien tego poziomu zawiera się w przedziale od kilku do około 200 m 3/h.
Miąższość Głównego Poziomu Użytkowego
wynosi powyżej 40 m. Ciśnienia
hydrodynamiczne mają charakter naporowy4.
Stopień zagrożenia wód podziemnych Głównego Użytkowego Poziomu wodonnośnego w
obrębie opracowania jest bardzo wysoki. Wpływ na to ma brak izolacji oraz obecność
ognisk zanieczyszczeń.
Gmina i miasto znajdują się w obrębie głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP):
zbiornika wód górnojurajskich GZWP – Nr 326 (J3) „Krzeszowice Pilica” (dawniej
Częstochowa), oraz zbiornika triasowego GZWP Nr 454 „Olkusz-Zawiercie” oraz GZWP Nr
327 „Lubliniec-Myszków”.
Zbiornik Krzeszowice Pilica (GZWP nr 326) ma charakter szczelinowo – krasowoporowy,
obejmuje wychodnie jury górnej przykryte zróżnicowanym, głównie przepuszczalnym
nadkładem czwartorzędowym. Średni moduł zasobów dyspozycyjnych zbiornika wynosi 3,62
dm3/s/km2. Wody zbiornika są mało odporne na zanieczyszczenia, ze względu na
szczelinowo- krasowy charakter, zmienny stopień przykrycia, słabe zdolności sorpcyjne
zanieczyszczeń przez ośrodek szczelinowaty, zmienne kierunki i prędkości migracji
zanieczyszczeń w strefie aeracji jak i saturacji..5. W granicach gminy Ogrodzieniec znajduje
się około 2 % powierzchni GZWP Nr 326 obejmuje on swoim zasięgiem około 85%
powierzchni gminy.
Zbiornik „Lubliniec – Myszków” (GZWP nr 327) - północno zachodniego skraju gminy, w tym
sołectwa Fugasówka-Markowizna sięga GZWP Nr 327 Lubliniec-Myszków – jeden z siedmiu
zbiorników triasowych Monokliny Krakowsko-Śląskiej. Zbiornik budują węglanowe osady
dolnego i środkowego triasu o strukturze szczelinowo-krasowej. Szacunkowe zasoby
dyspozycyjne zbiornika wynoszą 312 tys. m3/d, moduł zasobowy 2,09 l/s/km2 6.
Zbiornik triasowy Olkusz-Zawiercie (GZWP nr 454) jest położony w południowo wschodniej
części Monokliny śląsko-krakowskiej. Oszacowana wielkość zasobów dyspozycyjnych
zbiornika Olkusz - Zawiercie wynosi 415 tys. m3/d, jednak z uwagi na trwałe
zanieczyszczenie wód jonem siarczanowym i związkami lignosulfonowymi obniżono
obliczone zasoby dyspozycyjne zbiornika do 266 tys.m3/d. Cały obszar zbiornika jest
narażony na zanieczyszczenia wielkoprzestrzenne z rejonu GOP, a w jego południowej
części ze strony działalności przemysłowej, w szczególności górnictwa i przetwórstwa rud
cynku i ołowiu. W granicach opracowania zajmuje on niewielką zachodnią część.
3 Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 arkusz Ogrodzieniec PIG
4 Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000 arkusz Ogrodzieniec, PIG
5 Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Zabierzów.
6 Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Ogrodzieniec na lata 2009 – 2013
24
8.4. Surowce mineralne
Na terenie gminy według Bilansu z 2013 roku występują następujące udokumentowane
złoża:
Ogrodzieniec I i II - złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej położone w Ogrodzieńcu.
Zasoby złoża wynoszą zgodnie z bilansem wg stanu na 31.12.2013 r 3 717 tys. ton.
Rozpoczęcie eksploatacji nastąpiło 01.01.1985. W ramach złoża znajdują się dwie
przestrzenie Ogrodzieniec I i Ogrodzieniec II.
1. Ogrodzieniec I - zostało ustanowione Decyzją Z1:OŚ.V.4-8510/9/98 z dnia 30.12.1998 r
wydaną przez Wojewodę UW w Katowicach zmienioną decyzją nr Z1:Ś-V-7412/4157/02
z dnia 27.01.2003 r również wydaną przez Wojewodę UW w Katowicach. Przewidywany
termin ważności koncesji do dnia 31.12.2009 r. W lutym 2013 roku Marszałek
Województwa Śląskiego wydał decyzję likwidującą nr 312/OS/2013. Dla złoża
przewiduje się sportowo-rekreacyjny kierunek rekultywacji.
2. Ogrodzieniec II ustanowione Decyzją nr 3178/OS/2012 r z dnia 21.11.2012 r wydaną
przez Marszałka Województwa Śląskiego. Przewidywany termin ważności koncesji do
dnia 31.12.2033 r. Złoże posiada ustanowiony obszar i teren górniczy. Powierzchnia
obszaru i terenu górniczego wynosi 40140,00 m2. Dla złoża przewiduje się sportoworekreacyjny kierunek rekultywacji.
Ogrodzieniec H – złoże surowców ilastych ceramiki budowlanej położone w Ogrodzieńcu.
Zasoby złoża wynoszą zgodnie z bilansem wg stanu na 31.12.2013 r 108 tys. ton.
Rozpoczęcie eksploatacji nastąpiło 01.01.1999. Złoże zostało ustanowione Decyzją
Z1:OŚ.V.4-8510/16/98 z dnia 30.12.1998 r wydaną przez Wojewodę UW w Katowicach.
Złoże posiada ustanowiony obszar i teren górniczy. Powierzchnia obszaru wynosi 14800 m 2,
a terenu górniczego 33000 m2. Eksploatacja złoża zaniechana.
Ogrodzieniec – złoże piasków kwarcowych do produkcji cegły wap-piaskowej o powierzchni
4379 ha. Jest to złoże rozpoznane wstępnie. Zasoby geologiczne bilansowe złoża wynoszą
zgodnie z bilansem wg stanu na 31.12.2013 r 4 365,00 ton. Złoże nie ma ustanowionego
obszaru i terenu górniczego.
Ogrodzieniec – złoże kruszywa naturalnego o powierzchni 5501 ha. Zasoby geologiczne
bilansowe złoża wynoszą zgodnie z bilansem wg stanu na 31.12.2013 r 1 809 ton.
Eksploatacja złoża została zaniechana. Złoże nie ma ustanowionego obszaru i terenu
górniczego.
Wiek II – złoże wapieni i margli przemysłu cementowego. Rozpoznane szczegółowo o
powierzchni 8594 ha. Eksploatacje rozpoczęto 01.01.1950 roku. Obszar i teren górniczy
został ustanowiony decyzją Nr 54/93 z 15.04.1993 r przez Ministra Ochrony Środowiska
Zasobów Naturalnych. Decyzja likwidująca Z1:ŚR-V-7412/KZ/63/03/05 została wydana
przez Wojewodę Śląskiego dnia 19.01.2005 roku. Złoże posiadało koncesję nr 54/93 ważną
do 15.04.2003 r. Zasoby geologiczne bilansowe złoża wynoszą zgodnie z bilansem wg stanu
na 31.12.2013 r 39 546,00 ton. Jest to złoże rezerwowe.
Wiek II – złoże surowców ilastych do produkcji cementu. Zatwierdzone zasoby geologiczne
według stanu na dzień 31.12.2013 r wynoszą . Złoże nie ma ustanowionego obszaru i terenu
górniczego.
25
Zawiercie 3 – złoże rudy, cynku i ołowiu. Jest to złoże rezerwowe,
rozpoznane
szczegółowo. Zasoby geologiczne bilansowe złoża wynoszą 29 696,39 ton. Złoże nie ma
ustanowionego obszaru i terenu górniczego.
Rodaki - Rokitno Szlacheckie - złoże rudy cynku i ołowiu o powierzchni 177146 ha. Jest to
złoże rozpoznane wstępnie. Zasoby geologiczne bilansowe złoża wynoszą zgodnie z
bilansem wg stanu na 31.12.2013 r 2632 ton. Złoże nie ma ustanowionego obszaru i terenu
górniczego.
8.5. Warunki klimatyczne ogólne i topoklimatu lokalnego
Według regionalizacji klimatycznej R.Gumińskiego badany obszar znajduje się w
Częstochowsko-Kieleckiej dzielnicy klimatycznej. Na tym obszarze średnia roczna
temperatura powietrza wynosi ok 7-8 oC, przy przeciętnie najchłodniejszym styczniu (od-2 do
-4ºC) i najcieplejszym lipcu (od 14 do 16ºC). Średnia miesięczna temperatura maksymalna
stycznia waha się od 0°oC do 2°C natomiast średnia miesięczna temperatura minimalna
wynosi poniżej -6°C. Średnia temperatura maksymalna lipca sięga powyżej 21°C . Na
omawianym terenie notuje się, że średni roczny opad atmosferyczny wynosi ok. 700 mm.
Najwyższe opady przypadają w miesiącu lipcu, najniższe w październiku. Średnie roczne
zachmurzenie sięga ok. 7 stopni pokrycia nieba (w skali 10-cio stopniowej). Wartość
średniego rocznego usłonecznienia rzeczywistego wynosi około 1800 godz/rok. Przeważają
wiatry zachodnie. Prędkość wiatru dochodzi do 5m/s. Średnia roczna wilgotność względna
powietrza nie przekracza 78%. Najwyższe wartości osiąga w styczniu, natomiast najniższe
wiosną i latem. Średnia trwałość pokrywy śnieżnej wynosi około 100 dni. Osobliwością
tutejszego klimatu jest znaczna liczba opadów w formie kurzawy, co jest związane z silnie
rozwiniętą rzeźbą terenu, dużymi różnicami wzniesień oraz znaczną amplituda temperatur7.
8.6. Szata roślinna8
Szata roślinna
w obszarze opracowania jest zróżnicowana pod względem jakości,
intensywności i rangi. W obrębie gminy można spotkać roślinność typową dla stref górskich
jak również ciepłolubną. Bardzo ważnym elementem są również tereny bezleśne, murawy
wapienne i łąki z ogromnie bogatą florą naczyniową. Ze względu na charakter roślinności,
wielkość powierzchni oraz funkcje można wskazać następujący jej podział.
Roślinność leśna
Lasy są jedną z najważniejszych grup zbiorowisk pod względem walorów krajobrazowych,
ekologicznych i przydatności gospodarczej. Łączna powierzchnia lasów w gminie wynosi ok.
45% jej całkowitej powierzchni. Jest to więc gmina bardzo zasobna w obszary leśne.
Największy zwarty kompleks lasów porasta tereny rozciągające się na zachód i południe od
zurbanizowanej części miasta. Duże skupiska drzewostanu występują także na wschód od
Podzamcza, pomiędzy Giebłem a Kiełkowicami oraz na wschodnich obrzeżach Gulzowa.
Można tu spotkać bory sosnowe, lasy świerkowe, brzozowe i bukowe. Charakterystyczne dla
gminy są zespoły buczyny górskiej-sudeckiej oraz buczyny niżowej. Dzięki obecności
7 Unikalna flora i fauna gminy Ogrodzieniec, perły Jury Krakowsko-Częstochowskiej
8 Unikalna flora i fauna gminy Ogrodzieniec, perły Jury Krakowsko-Częstochowskiej
26
konwalii majowej, turzyca palczastego czy przytulika wiosennego tworzą one przejście do
termofilnej buczyny storczykowej, w której dużą rolę odgrywają storczyki - kruszczyk
szerokolistny i rdzawoczerwony, buławnik, listera jajowata, gnieźnik leśny. Spotkać je można
na stokach wzniesień o ekspozycji południowej. Z kolei w buczynie sudeckiej występują
geofity (żywiec dziewięciolistny i cebulkowy, bluszcz pospolity, szczyr trwały, zdrojówka
rutewkowata, zawilec gajowy i żółty).
Lasy grądowe
zajmują niewielką powierzchnię ich skład siedliskowy tworzą grab z
domieszką buku. W niższych partiach można spotkać derenia świdwa. Znaczny udział w
gminie mają również łęgi olszowe i jesionowo-olszowe rozciągające się w dolinie Czarnej
Przemszy i jej dopływów oraz wzdłuż Centurii.
Skład siedliskowy porastających gminę drzewostanów stanowią przede wszystkim siedliska
borowe. Największą powierzchnię zajmują bory świeże (Bśw) porastające ubogie siedliska.
Najpowszechniejszym drzewostanem jest sosna jako monokultura lub z domieszką brzozy.
Rzadziej można spotkać dęby, klony czy wierzby. Wiek drzew jest różny.
Na południe od Ogrodzieńca wykształciły się liczne gatunki ze związku Dicrano-Pinion tj.
gruszyczki: mniejsza, zielonawa, jednostronna, jednokwiatowa, pomocnik baldaszkowaty,
korzeniówka pospolita. Rosną tu też, niektóre storczyki.
Roślinność zaroślowa
W obrębie gminy najbardziej rozpowszechnionymi zespołami roślinności krzewiastej są
zarośla tarninowo-głogowe, które tworzą takie gatunki jak: róża polna, głóg jednoszyjkowy
czy śliwa tarnina.
Występują na skraju lasów, na miedzach śródpolnych czasami
towarzyszą murawom nawapiennym.
Roślinność łąk, murawy
Wzgórza
wapienne i ostańce porastają wapienio i ciepłolubne murawy naskalne i
kserotermiczne np. dąbrówka owłosiona, marzanka pagórkowa, ożanka pierzastosieczna.
Stoki wzgórz porastają murawy z kłosownicą pierzastą. Murawy piaskowe występują na
wydmach i piaskach w terenach dolinnych.
Kolejnym typem łąk są łąki ze związku Molinion należące do kręgu łąk wilgotnych.
Występujące tu gatunki traw są bardzo cennne. Można spotkać takie gatunki jak: Phleum
pratense, Holcus lanatus czy Alopecurus pratensis. Również z rodziny Papilionacea, Molinia
coerulea oraz przedstawicieli jaskrowatych np. pełnik europejski.
Pastwiska porastają zbiorowiska łąkowe typu Trifolio-Plantaginetalia maioris, życica trwała i
grzebnica pospolita.
Na terenie Podzamcza na spłaszczeniach szczytowych skał rośnie murawa z oleśnikiem
górskim Libanotis montana. Rosną tutaj m.in. przelot pospolity Anthyllis vulneraria; szałwia
okręgowa Salvia verticillata, krzyżownica zwyczajna Polygala vulgaris,
macierzanka
zwyczajna Thymus pulegioides, przetacznik kłosowy Veronica spicata, posłonek pospolity
Helianthemum ovatum. Na skałach i w ich otoczeniu występuje również zbiorowisko z
wierzchliną spłaszczoną Poa compressa, której towarzyszą m.in.: bylica pospolita Artemisia
campestris, driakiew żółtawa Scabiosa ochroleuca i biedrzeniec mniejszy Pimpinella
saxifraga. Na terenach płaskich, pozbawionych skał i nie zalesionych rozwija się
zbiorowisko zbliżone do łąki rajgrasowej reprezentującej zespół Arrhenatheretum elatioris.
Rosną tutaj m.in. rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, bodziszek łąkowy Geranium
27
pratense, złocień właściwy Chrysanthemum leucanthemum i firletka poszarpana Lychnis floscuculi.
Roślinność szuwarowa i wodna
Szeroko rozpowszechnione w gminie są szuwary trzcinowe i mozgowe będące ostoją dla
ptactwa błotnego. Znajdują się one na siedliskach mokrych i nieco przesuszonych. W
wodach potoku Centurii występuje zespół Cardamino-Beruletum. Dobrze wykształcone płaty
z czermienią błotną Calla palustris rozprzestrzeniły się w rozlewiskach dopływu Czarnej
Przemszy. W obrębie Józefowa można spotkać niskoturzycowe, bogate w mszaki,
torfowiska, które tworzą cenne gatunki np. centuria pospolita, kruszczyk błotny, bobrek
trójlistkowy, dziewięciornik błotny, mlecz błotny.
Roślinność synantropijna
To roślinność, która towarzyszy człowiekowi. Zbiorowiska roślinności synantropijnej są
bardzo pospolite, wyrastają w pobliżu ludzkich osiedli i budowli, na poboczach dróg. Rośliny
te rosną na terenach uprawnych oraz terenach poddanych antropopresji. Zbiorowiska te ze
względu na swój antropogeniczny charakter ulegają ciągłym zmianom, spowodowanym
sposobem użytkowania przez człowieka. Specyficzną grupą gatunków synantropijnych są
gatunki inwazyjne. Są to gatunki obcego pochodzenia, które w sprzyjających dla siebie
warunkach potrafią opanowywać siedliska - zwłaszcza te poddane antropopresji. Bardzo
ważną grupę roślin synantropijnych stanowią chwasty tj. rośliny niepożądane w uprawach.
Mają cykl życiowy zbliżony do roślin uprawnych, wśród których żyją. Są to rośliny
niepożądane z punktu widzenia gospodarki człowieka. Powodują zmniejszenie plonów,
obniżają wartość produktów rolnych. Są z reguły bardzo wytrzymałe na niekorzystne czynniki
środowiska, rozwijają się szybko, nie zwalczane mogą nawet całkowicie uniemożliwić rozwój
uprawianej rośliny, wygrywając z nią konkurencję o światło, wodę i składniki pokarmowe.
Rozsiewają się i rosną wśród uprawianych roślin bez pomocy człowieka, a często wbrew jego
przeciwdziałaniom9.
Zieleń o charakterze użytkowym
Sady z uprawami ogrodniczymi: drzewami owocowymi (min. jabłonie, grusze, śliwy, wiśnie),
krzewami owocowymi (min. krzewy porzeczek, krzewy agrestu) i przede wszystkim
warzywami. W uprawach polowych dominują dwa zespoły Vicietum tetraspermae i LamioVeronicetum polit. Jest to roślinność sztucznie wprowadzona na skutek działalności
człowieka.
Zieleń ozdobna
Ogrody przydomowe z ozdobną roślinnością wysoką i niską. Głównymi gatunkami, drzew są;
klony, brzozy, modrzewie, świerki, sosny oraz krzewy: lilak, jaśmin, tuja, głóg, jałowiec itp.
Unikatem europejskim w obrębie gminy jest zespół Warzuchy polskiej (Cochlearietum
polonica), która jest gatunkiem rośliny dwuletniej z rodziny kapustowatych. Rośnie na
zimnych źródliskach napiaskowych. Na terenie gminy została wprowadzona sztucznie w
źródliskowy odcinek Centurii. To zastępcze stanowisko pozwoliło na
bardzo dobre
zaaklimatyzowanie się Warzuchy polskiej w tym rejonie. W chwili obecnej tworzy już własne
ugrupowania. Zagrożeniem dla rośliny jest zmniejszanie się zasobów wodnych w okolicy jej
siedlisk. Groźna jest również penetracja stanowiska przez dziki czy quady.
9
www.atlas-roslin.pl
28
8.7. Świat zwierzęcy10,11
W obrębie gminy występują gatunki zwierząt charakterystyczne dla Jury Krakowsko Częstochowskiej. Wśród ssaków w lasach możemy spotkać sarnę, jelenia, dzika, lisa, kunę
leśną, łasicę, jeża pospolitego, zająca oraz wiewiórki. Bardzo znaczącą grupę stanowią
nietoperze. W obrębie Jury występuje ich aż 19 gatunków min. nocek orzęsiony, nocek
łydkowłosy, nocek Natterera, nocek Bechsteina. Licznie występują tu ptaki, które w terenach
leśnych budują gniazda oraz znajdują pożywienie. W tej strefie można spotkać myszołowa,
jastrzębia, gołębiarza, puszczyka, krogulca, drozdy, zięby, świstunki, strzyżyki, kruki, kawki,
wrony, dzięcioły, sikorki, pełzacze, kowaliki, pleszki, gile, kosy i inne, w tym również gatunki
cenne jak kruk czarny, trzmielojad. Na obrzeżach lasów żyją kulczyki, cierniówki, pokrzewki,
makolągwy; wśród skał zwraca uwagę pustułka, nad potokami pluszcz, pliszka górska i
niezwykle rzadki zimorodek. Na terenach rolnych napotkać można bażanty, przepiórki
pliszkę żółtą i siwą oraz świergotki łąkowe. Gady reprezentują: padalec, żmija, zaskroniec
czy jaszczurki. Bardzo liczną i bogatą grupę stanowią owady (błonkówki, muchówki,
pajęczaki, pluskwiaki, chrząszcze) w tym motyle takie jak paź królowej, kratnik, pokrzywnik,
admirał, osetnik, kraśnik czy pawik. Płazy reprezentują żaba wodna, trawna, kumak górski
oraz ropucha szara.
10 S. Bronisz, K.J. Pucek, A. Stróżecki: Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, przewodnik, Wydawnictwo Kartograficzne EKOGRAF, Wrocław 2000
11 www.ogrodzieniec.pl Marta Kossakowska 2006 r
29
8.8. Obszary i obiekty chronione
Obszary NATURA 2000
Obszar NATURA 2000 „Ostoja Środkowojurajska” kod PLH 240009
GMINA OGRODZIENIEC
Rysunek 1 Obszar NATURA 2000 "Ostoja Środkowojurajska" kod PLH 240009
Źródło: Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
Obszar położony jest w środkowej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej, na południe od
Ogrodzieńca. W skład ostoi wchodzą łagodne wzniesienia zbudowane ze skał jurajskich,
poprzecinane dolinami pochodzenia erozyjno-denudacyjnego. Na grzbietach wzniesień
znajdują się liczne ostańce wapienne, w większości otoczone lasami liściastymi. Są to
głównie buczyny: sudecka, storczykowa i kwaśna buczyna niżowa oraz jaworzyna górska. Na
terenach wylesionych ostańcom wapiennym towarzyszą bogate florystycznie murawy
kserotermiczne. W skrasowiałych skałach wapiennych częste są jaskinie z bogatą szatą
naciekową, w których zimują nietoperze. Sieć rzeczna jest słabo wykształcona. W strefie
kontaktowej utworów jurajskich i czwartorzędowych osadów piaszczystych wypływają
nieliczne źródła. W jednym z nich usytuowane jest zastępcze stanowisko endemicznej rośliny
- warzuchy polskiej.
Obszar wyróżnia się dużą różnorodnością zbiorowisk naskalnych, kserotermicznych i
leśnych; wśród tych ostatnich na uwagę zasługują płaty żyznej buczyny sudeckiej i jaworzyny
górskiej, położone na północno-wschodnich krańcach zasięgu geograficznego. Łącznie
stwierdzono tu występowanie 16 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady
92/43/EWG, pokrywających ok. 40% powierzchni obszaru. Ostoja jest miejscem zimowania
licznych gatunków nietoperzy oraz miejscem występowania rzadkich gatunków zwierząt i
roślin, w tym 10 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Znajduje się tu
30
najbogatsze i jedno z 3 zastępczych stanowisk endemicznej warzuchy polskiej Cochlearia
polonica, gdzie gatunek występuje w tysiącach osobników12
Obszar NATURA 2000 „Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski.” kod PLH 240034.
“BUCZYNY W SZYPOWICACH
I LAS NIWISKI”PLH 240034
GMINA OGRODZIENIEC
Rysunek 2 Obszar NATURA 2000 „Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski.”
Ostoja położona jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i obejmuje pasmo wzgórz
wapiennych między miejscowością Pradła na północy, a miejscowością Mokrus na południu.
Składają się na nią trzy wyspy leśne: dwie o wielkości kilkuset hektarów i jedna,
kilkunastohektarowa. W obrębie gminy znajduje się jedna wyspa, na południe od Kolonii
Mokrus. Obszar charakteryzuje się stosunkowo niewielkimi deniwelacjami terenu, choć w ich
morfologii widoczne są takie formy jak płytko wcięte dolinki. Miejscami spotkać można także
wychodnie wapienia. Runo występującej na tych powierzchniach ciepłolubnej buczyny jest
bogate, ze szczególnie liczną grupą gatunków z rodziny storczykowatych. Obydwie części
ostoi wyróżniają się w rolniczym krajobrazie tej części Jury. Pasmo łagodnych wzgórz
wapiennych porośnięte jest przez lasy otoczone terenami rolniczymi. Można wyróżnić trzy
podstawowe typy lasów: buczyna storczykowa, żyzna buczyna górska oraz sztuczne
drzewostany sosnowe nasadzone na siedlisku jednej i drugiej buczyny. Buczyna storczykowa
zajmuje południowe, południowo-wschodnie, południowo-zachodnie i zachodnie stoki
wszystkich wzgórz od grzbietów po ich podnóża. Najlepiej zachowane, rozległe płaty buczyny
storczykowej (reprezentatywność w stopniach A - doskonała i B -dobra) znajdują się na
południowym stoku najdalej na północ wysuniętej Góry Bukowiec (389 m n.p.m.), na
12 Standardowy formularz danych dla obszaru specjalnej ochrony (OSO) dla obszarów spełniających kryteria obszarów o
znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO). Obszar PLH 240009.
31
zachodnich, południowych i południowo-wschodnich stokach wzgórza przy gajówce
Sierbowice (396 m n.p.m.; tu znajduje się też jedno z dwóch stanowisk obuwika pospolitego)
oraz na zachodnich, południowych i wschodnich stokach wzgórza przy przysiółku Podgaje
(około 420 m n.p.m.; tu znajduje się najobfitsze stanowisko buławnika mieczolistnego
Cephalantera longifolia, liczące kilka tysięcy okazów tego storczyka). Różnica wysokości
między podnóżami wzgórz a ich wierzchołkami wynosi około 50 m. Dodatkowo, na zachód od
miejscowości Mokrus znajduje się niewielka wyspa leśna o nazwie "Las Niwiski", gdzie
znajduje się najliczniejsze stanowisko obuwika i gdzie na niewielkiej powierzchni również
rozwinęła się buczyna storczykowa. We wszystkich najlepiej zachowanych płatach buczyny
storczykowej drzewostan bukowy osiągnął wiek około 80-100 lat. Sporo drzew ma grubość
30-50 cm, a pojedyncze okazy osiągnęły nawet 70 cm grubości. W runie obecne są niemal
wszystkie gatunki charakterystyczne dla siedliska buczyny storczykowej. Licznie występują
gatunki z rodziny storczykowatych: Cephalantera alba, Cephalantera longifolia, Cypripedium
calceolus, Epipactis helleborine, Epipactis atrorubens, Neotia nidus-avis, Platantera bifolia.
Na północnych stokach wzgórz znajdują się rozległe płaty żyznych buczyn - w ujęciu
fitosocjologicznym żyznej buczyny sudeckiej. Stan ich zachowania jest nawet lepszy niż w
przypadku buczyny storczykowej, a zajmowana powierzchnia nieco większa.
Pomniki przyrody
Na terenie miasta i gminy znajduje się 1 pomnik przyrody. Nisza źródliskowa objęta ochroną
usytuowana jest na terenie Parku Orlich Gniazd. Pomnik przyrody został powołany mocą
rozporządzenia wojewody śląskiego z dnia 3 czerwca 2004 roku (t.j. Dz. Urz. Woj. Śl. nr 50 z
2004 r., poz. 1580) w celu ochrony cennego przyrodniczo zespołu źródeł rzeki Centurii.
Powierzchnia objęta ochroną wynosi 1,23 ha. Wypływ położony jest na wysokości około
345 m n.p.m., w strefie progu górnojurajskiego (kuesty), w dnie głębokiej na około 20 m
dolinie, wciętej w płaską wierzchowinę porośniętą borem sosnowym. Woda źródlana w ilości
20-70 l/s wypływa z grubej warstwy piasków. Piaszczyste tereny, z których wypływa Centuria
oraz wykształcony jej górny odcinek są efektem zasypania obniżeń u podnóża wapiennej
kuesty w plejstocenie. Cała nisza źródliskowa jest płaska, otoczona wysokimi, stromymi,
piaszczystymi zboczami. Woda ze źródeł odpływa meandrującą strugą przez podmokłe dno
doliny w kierunku południowym. Centuria jest prawobrzeżnym dopływem Białej Przemszy
(dorzecze Wisły). Źródła Centurii stanowią unikatowy zespół zachowanych w stanie
naturalnym wypływów wód podziemnych. Walorem tego obiektu są m.in. właściwości wód
zasilających wypływy. Wody podziemne krążące w wapieniach górnej jury, posiadające
typowe cechy wód obszarów wapiennych, w strefie kuesty zasilają poziom wodonośny
piasków plejstoceńskich, gdzie ulegają dodatkowej filtracji i wypływają w źródłach Centurii.
Głęboko wcięta, podmokła dolina z zespołem źródeł Centurii stanowi doskonałe siedlisko dla
zróżnicowanej roślinności wodno-błotnej13. Źródliskowy odcinek Centurii jest zastępczym
stanowiskiem dla Warzuchy polskiej. Płaty zbiorowiska z Warzucha polską występują w
pobliżu źródeł.
Parki Krajobrazowe
Park Krajobrazowy ORLICH GNIAZD. Duża część gminy Ogrodzieniec leży na
terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, zajmuje on 3 809 ha co stanowi 44,6% jej
powierzchni. Na terenie Parku położone jest Podzamcze, Ryczów, Ryczów Kolonia, ŻelazkoŚrubarnia, częściowo także Kiełkowice i Giebło Kolonia. Niewielki fragment Parku
13 www.2007.przyroda.katowice.pl Autor opracowania: dr Andrzej Tyc, Uniwersytet Śląski, Katedra
Geomorfologii, Zakład Geomorfologii Krasu, Pracownia Badań i Dokumentacji Środowisk Krasowego.
32
Kajobrazowego obejmuje także południowy i wschodni skraj miejskiej części gminy14.
Powierzchnia i budowa geologiczna terenu Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd ma odbicie
w zróżnicowaniu krajobrazowym i przyrodniczym. Zbudowany jest głównie ze skał
mezozoicznych. Zasadnicza część utworów pochodzi z okresu jurajskiego. Czynnikiem
wpływającym na rozwój rzeźby tego terenu jest zjawisko krasowienia. Występujące tutaj
jaskinie oraz schroniska skalne to jedne z najbardziej interesujących i piękniejszych
obiektów. Pierwszoplanową formą krajobrazu Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd
stanowiącą również jeden z elementów rzeźby krasowej są licznie występujące tu ostańce
wapienne zwane inaczej mogotami. Najbardziej charakterystycznymi elementami krajobrazu
tego terenu jest mozaika wierzchowin wapiennych, urozmaiconych pasmami skałek oraz
rozcinających je, pozbawionych wody dolin krasowych. Flora według dotychczasowych
doniesień liczy ok. 1300 gatunków. Spośród zwierząt na szczególną uwagę zasługują
nietoperze, które znajdują znakomite ostoje w licznych na terenie parku jaskiniach,
schroniskach skalnych i starych wyrobiskach. Występuje tu kilkanaście gatunków tych
ssaków. Na terenie parku występuje także wiele rzadkich ciepłolubnych gatunków
bezkręgowców. Na uwagę zasługuje obfitująca w gatunki rzadkie i endemity specyficzna
fauna drobnych bezkręgowców żyjących w jaskiniach. Przez ruiny średniowiecznych zamków
prowadzi Szlak Orlich Gniazd, który stanowi główną oś turystyczną Jury. Zamki usytuowane
na niedostępnych skalnych wzniesieniach – orle gniazda, dały nazwę PK Orlich Gniazd.
Większość z nich powstało w XIV w., stanowiły wtedy linię umocnień na południowo –
zachodniej granicy państwa piastowskiego. Są to m.in. zamki: w Olsztynie, Mirowie,
Bobolicach, Morsku, Smoleniu czy też jeden z największych w Europie – zamek w
Podzamczu, który powstał nieco później – w XVI w. 15.
8.9. Cenne obszary przyrodnicze
Na terenie gminy w obrębie sołectwa Ryczów cennym przyrodniczo w krajobrazie elementem
są ostańce wapienne pochodzenia tektoniczno-krasowego. Osiągają one wysokości do 494
m n.p.m. Wielki Grochowiec czy Góra Straszykowa. Bardzo ciekawe są ostańce wapienne
znajdujące się wokół Wielkiego Grochowca: Łysa Pałka, Cisownik, Skałki, Księża Góra oraz
Góra Grodzisko i Dziurawa Skała. (Wika, Szczypek, Woźniak). Kolejnym elementem
urozmaicającym ten krajobraz są formy eoliczne (wydmy). Piaski te występują w obniżeniu
między skałkami w sąsiedztwie Ryczowa i Żelazka - potocznie nazywane „Ryczkowską
pustynią” lub „Babskim Brzuchem” oraz w obrębie miasta w jego zachodniej i południowej
części na terenach leśnych. W obrębie Ryczowa występuje 745 gatunków roślin
naczyniowych w tym gatunki chronione, górskie i rzadkie. Najcenniejszym gatunkiem tych
roślin w skali kraju są Asplenium viride i Cotoneaster intergerrimus. Dominują tu grunty leśne
z przewagą lasów bukowych. Najcenniejszymi przyrodniczo obszarami są „Ruskie Góry”,
Straszykowe Skały, „Biśnik” (wzgórze wapienne o bogatej krasowej rzeźbie z jaskiniami,
szczelinami i licznymi drobnymi wychodniami) i „Wielki Grochowiec”.
14 Plan ochrony środowiska dla miasta i gminy Ogrodzieniec na lata 2012-2015 z uwzględnieniem
perspektywy do 2019
15 http://www.zpk.com.pl/
33
8.10. Obszary chronione w otoczeniu regionalnym gminy Ogrodzieniec – do 10 km
7,33
km
GMINA OGRODZIENIEC
3,75 km
0,60
km
7,19
3k
9,8
km
m
Michałowiec
Rysunek 3 Rezerwaty przyrody w sąsiedztwie gminy Ogrodzieniec – do 10 km
Ostoja Kroczycka
PLH 240032
3,99 km
Buczyny w Szypowicach
i Las Niwiski
PLH 240034
GMINA OGRODZIENIEC
6,11
km
5,14 km
01
7,
km
Łąki Dąbrowskie
PLH 240041
9,8
Jaroszowiec
PLH 120006
m
2k
Pustynia Błędowska
PLH 120014
Michałowiec
PLH 120011
Rysunek 4 Obszary NATURA 2000 w sąsiedztwie gminy Ogrodzieniec– do 10 km
34
9. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia
projektu „Studium..”. Ocena stanu środowiska, jego odporności na
degradację, zdolności do regeneracji.
9.1. Powietrze i hałas
Według Rocznej oceny jakości powietrza w województwie śląskim za rok 2013
przeprowadzonej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia
oraz ze względu na ochronę roślin obszar opracowania znalazł się w rozleglej strefie śląskiej.
Na stan sanitarny obszaru rzutuje ruch komunikacyjny i niskie emitory okolicznych palenisk
domowych opartych o piece opalane węglem oraz ewentualne emisje zanieczyszczeń z
terenów sąsiednich. Według badań przeprowadzonych przez WIOŚ dla poszczególnych
zanieczyszczeń powietrza w 2013 r okresowo notowane są przekroczenia stężenia powyżej
wartości dopuszczalnej pod względem zanieczyszczeń pyłem PM 10, PM 2,5 i
benzo(a)pirenu i ozonu. Ze względu na przekroczenia poziomów dopuszczalnych w/w
substancji strefę w której znajduje się Ogrodzieniec zaliczono do klasy C (stężenia
zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe
powiększone o margines tolerancji w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony –
poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe) dla pozostałych substancji (NO2,SO2,CO,
C6H5, ,As, Cd, Ni, O3 i Pb) ustalono klasę A (stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie
przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych lub poziomów docelowych). Wszystkie
punkty pomiarowe, według których sklasyfikowano strefę śląską znajdowały się w znacznym
oddaleniu od gminy Ogrodzieniec. Na terenie gminy nie prowadzi się pomiaru
zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.
Należy nadmienić że wyniki takie nie powinny być utożsamiane ze stanem jakości powietrza
na obszarze całej strefy. Klasa C może oznaczać np. lokalny problem związany z daną
substancją.
Główną przyczyną wystąpienia przekroczeń pyłu zawieszonego PM10, PM2,5,
benzo(a)pirenu w okresie zimowym jest emisja z indywidualnego ogrzewania budynków. W
okresie letnim podwyższone stężenia pyłu zawieszone-go PM10 i PM2,5 występują
w sąsiedztwie głównych dróg z intensywnym ruchem oraz związane są z oddziaływaniem
emisji wtórnej z powierzchni odkrytych, np. dróg, chodników, boisk. Utrzymywaniu się
wysokich poziomów stężeń tych zanieczyszczeń sprzyjają
niekorzystne warunki
meteorologiczne, występujące podczas powolnego rozprzestrzeniania się emitowanych
lokalnie zanieczyszczeń, w związku z małą prędkością wiatru (poniżej 1,5 m/s)16.
Elementami które stanowią główną uciążliwość akustyczną omawianego terenu i jego
sąsiedztwa są istniejące drogi (ulice), a w szczególności drogi wojewódzkie: nr 790 Dąbrowa
Górnicza – Pilica i 791 Zawiercie – Olkusz. Największe natężenie ruchu znamionuje odcinek
drogi nr 791 pomiędzy Ogrodzieńcem a Zawierciem oraz odcinek drogi nr 790 pomiędzy
Ogrodzieńcem a Podzamczem. Fragmenty tych tras tworzą na terenie Ogrodzieńca ulicę
Kościuszki – główną arterię komunikacyjną w obrębie miasta. Do obszarów szczególnie
narażonych na działanie hałasu należy odcinek drogi wojewódzkiej DW 791 pomiędzy
Fugasówką a Ogrodzieńcem (ul. Kościuszki i ul. Olkuska) oraz drogi DW 790 Ogrodzieniec
16 WIOŚ Katowice
35
ul. 1 Maja, a także DW 790 ul. Wojska Polskiego w Podzamczu. Na stopień zagrożenia
hałasem wpływa stan nawierzchni dróg w związku z tym należy prowadzić bieżącą
modernizację dróg o złym stanie technicznym nawierzchni17.
Prowadzona na terenie gminy działalność przemysłowo-usługowa nie stanowi istotnego
zagrożenia hałasem. Hałas ten ma charakter lokalny, tzn. występuje głównie na terenach
sąsiadujących z terenami przemysłowymi. Są to emisje okresowe. Zgodnie z ustawą Prawo
ochrony środowiska zapewnienie właściwego kształtowania klimatu akustycznego w
otoczeniu obiektów przemysłowych jest obowiązkiem ich właściciela lub innego podmiotu
posiadającego do nich tytuł prawny. Na terenie gminy nie ma zakładów uciążliwych dla
środowiska pod względem przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r, dopuszczalny
poziom hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego, zagrodowej terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów zabudowy
mieszkaniowo – usługowej wynosi w porze dnia 65 dB, w porze nocy 56 dB. Dla terenów
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy związanej ze stałym lub czasowym
pobytem dzieci i młodzieży, 61 dB w porze dziennej i 56 dB w porze nocy.
9.2. Wody powierzchniowe i podziemne
Na terenie miasta i gminy Ogrodzieniec nie występują większe cieki i rzeki w związku z czym
nie prowadzi się badania czystości wód powierzchniowych.
Na terenie gminy w roku 2012 wykonano badanie wód podziemnych w dwóch punktach
badawczych na terenie miejscowości Podzamcze:
-
w badanym otworze (numer Monbada 875) stwierdzono wodę średniej jakości (II - giej
klasy czystości). Są to wody z poziomu triasu (T1+2).
-
w badanym otworze (numer Monbada 876) stwierdzono wodę zadowalającej jakości (IIIciej klasy czystości). Wskaźnikami decydującymi o klasie wód był NO3 – przekroczenie
progu 75%-stanu dobrego NO3,. Są to wody z poziomu jury (J2+3)
Na terenach zurbanizowanych jakości wód podziemnych i powierzchniowych zagrażają
głównie czynniki antropogeniczne, do których zalicza się:
-
ścieki bytowe i komunalne na terenach pozbawionych systemu kanalizacyjnego,
kierowane do szamb i dołów chłonnych, infiltrujące do wód podziemnych;
-
składowiska odpadów komunalnych i przemysłowych nie zabezpieczone przed
przesiąkami lub urządzane nielegalnie;
-
stosowanie nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin na terenach
nadal użytkowanych w sposób rolniczy;
Program ochrony środowiska dla gminy Ogrodzieniec na lata 2004 – 2011 arcadis Ekokonrem Sp. z o.o.Ul.
Tarnogajska 18 50-512 Wrocław
17
36
-
spływy powierzchniowe z tras komunikacyjnych i z dróg zawierające m.in. związki
ropopochodne, chlorki, metale ciężkie.
Spośród przedstawionych powyżej zagrożeń nie wszystkie dotyczą obszaru objętego
opracowaniem. Część obszaru objęta jest siecią kanalizacji sanitarnej i zgodnie z polityką
inwestycyjną gminy, braki w wyposażeniu w sieć są sukcesywnie eliminowane. Ścieki
komunalne z posesji odprowadzane są za pośrednictwem systemu zbiorczego oraz przy
zastosowaniu rozwiązań indywidualnych w postaci przydomowych oczyszczalni ścieków oraz
szczelnych zbiorników bezodpływowych. W związku z powyższym ścieki komunalne
wytwarzane w obszarze opracowania potencjalnie mogą stanowić zagrożenie dla wód
powierzchniowych i podziemnych w przypadku ewentualnej nieszczelności stosowanych
zbiorników bezodpływowych. Jednak przy zachowaniu wymogów przepisów odrębnych
z zakresu ochrony środowiska i prawa wodnego zagrożenie dla wód jest minimalne, a zmiany
parametrów ich jakości mało prawdopodobne.
Prowadzona tutaj gospodarka rolna jest dość intensywna. Można się zatem spodziewać, że
potencjalnym zagrożeniem wód mogą być spływy powierzchniowe z pól uprawnych,
nawozów sztucznych, głównie fosforanów, które powodują przyspieszony, nadmierny rozwój
glonów, które ulegając rozkładowi pochłaniają olbrzymie ilości tlenu przyczyniając się do
dalszej degradacji wody.
9.3. Zagrożenia związane z niebezpieczeństwem wystąpienia sytuacji awaryjnej oraz
szkody w powierzchni ziemi
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska związane z eksploatacją dróg (głównie dróg
wojewódzkich nr 790 i nr 791) mogą zaistnieć na skutek awarii lub wypadków z udziałem
pojazdów przewożących substancje niebezpieczne. Powstałe w wyniku katastrof
komunikacyjnych sytuacje awaryjne mogą powodować rozlanie się substancji
niebezpiecznych np. zawierających węglowodory, stwarzających zagrożenie dla wód
powierzchniowych i podziemnych. Na wielkość zagrożenia wpływają czynniki chemiczne
m.in: stan fizyczny uwolnionej substancji, jej toksyczność, a także czynniki lokalne związane
z warunkami topograficznymi i meteorologicznymi, lokalizacją terenów zamieszkałych,
wrażliwością poszczególnych komponentów środowiska, przygotowaniem do reagowania w
sytuacji zagrożenia. W/w zagrożenia nie będą wynikały z realizacji ustaleń sporządzonego
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kierunków „Studium….”.
9.4. Zagrożenia naturalne
W obrębie gminy nie występują udokumentowane obszary osuwania się mas ziemnych.
Występują natomiast obszary predysponowane do występowania ruchów masowych.
Znajdują się one w północno – wschodniej części gminy. Obejmują swoim zasięgiem w
przewadze tereny leśne oraz w niewielkim stopniu tereny rolne. W ich obrębie nie występuje
zabudowa.
37
Do istotnych zagrożeń naturalnych należą przyrodnicze zjawiska katastroficzne. W
warunkach przyrodniczych Polski naturalne zjawiska katastroficzne mogące mieć wpływ na
bezpieczeństwo i działalność ludzi oraz na twory ich działalności to głównie powodzie, ruchy
masowe wierzchniej warstwy litosfery i ekstremalne stany pogodowe. Dwóm pierwszym
zjawiskom można przeciwdziałać przez świadome kształtowanie środowiska w postaci
zabezpieczeń przeciwpowodziowych (regulacja odpływu ze zlewni przez działania
hydrotechniczne i z zakresu struktury użytkowania terenu, wały przeciwpowodziowe, poldery
itp.) oraz stabilizacji stoków (działania biologiczne, techniczne i biotechniczne). Ekstremalne
stany pogodowe powodują okresową destabilizację funkcjonowania społeczno-gospodarcze,
a przeciwdziałanie im polega na sprawnej organizacji społeczności zamieszkującej dany
teren.
Na terenie gminy nie wystepują obszary szczególnego zagrożenia powodzią. Terenami
narażonymi na okresowe podtopienia są obszary wzdłuż występujących w gminie cieków
(m.in. Czarna Przemsza, Potok Ogrodzieniecki, Maślenica) oraz lokalne obniżenia terenu.
9.5. Obowiązujące strefy sanitarne i strefy bezpieczeństwa
Na obszarze gminy obowiązują strefy ochrony sanitarnej 50 m - od istniejących cmentarzy.
Wyznacza się również pasy technologiczne od napowietrznych linii elektroenergetycznych.
musi być zapewniony dostęp w celu wykonania prac eksploatacyjnych.
38
10. Ocena przewidywanych przekształceń środowiska przyrodniczego
10.1. Powierzchnia terenu i gleby
Nastąpi przekształcenie powierzchni terenu w obszarach przewidzianych pod
zainwestowanie, związane będzie to z powstaniem nasypów z gruntu, który będzie wybierany
podczas realizacji fundamentów budynków oraz realizacji infrastruktury technicznej. Ponadto
teren ten będzie musiał być wyrównany a następnie zasypany. Może nastąpić także
degradacja gleb głównie na obszarach objętych robotami ziemnymi. Po zrealizowaniu
zabudowy w miejscach przeznaczonych pod zieleń może nastąpić odtworzenie profili
glebowych (nawożenie gleb).
W związku z rosnącym zainteresowaniem inwestycjami związanymi z lokalizacją wszelkiego
rodzaju urządzeń wytwarzających energię elektryczną z wykorzystaniem energii słonecznej
(np. ogniw słonecznych, ogniw fotowoltaicznych, ogniw fotoelektrycznych czy fotoogniw) w
studium wskazano dwa obszary znajdujące się w północnej części miasta Ogrodzieniec, na
których możliwe będzie ulokowanie tego typu inwestycji. Podstawowym uwarunkowaniem dla
wyznaczenia tych terenów były przede wszystkim gleby oraz położenie poza istniejącymi
obszarami chronionymi. Ze względu na fakt iż wszelkiego rodzaju panele słoneczne
pozbawiają lub mocno ograniczają dopływ światła słonecznego do powierzchni ziemi, przez
co wegetacja roślin na tym obszarze staje się mocno ograniczona, pod uwagę wzięto
wyłącznie gleby gorszych klas bonitacyjnych. Z tego też powodu tworząc niniejsze studium,
zdecydowano się wskazać na cele tego typu inwestycji wyłącznie gleby V i VI klasy
bonitacyjnej, które z rolniczego punktu widzenia są najmniej korzystne, unikając jednocześnie
lokalizacji tych inwestycji na terenach o glebach wyższych klas bonitacyjnych, atrakcyjnych z
punktu widzenia wykorzystania rolniczego. Ponadto tereny te częściowo położone są w
obrębie złoża Wiek II.
W celu ograniczenia do minimum ewentualnego wpływu planowanych inwestycji na
przekształcenie powierzchni terenu projekt „Studium...” zawiera zapisy, które dotyczą
wskaźnika powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej
oraz minimalnej powierzchni biologicznie czynnej. Ustalenie w/w parametrów pozwoli na
pozostawienie niezabudowanych fragmentów działek o nienaruszonej powierzchni terenu i
zbliżonym do naturalnego podłożu. Ponadto w ”Studium ...” wprowadzono szereg działań
mających na celu ochronę powierzchni ziemi i gleby do najważniejszych należą:
-
ochrona przed zainwestowaniem gleb zaliczonych do najwyższych klas bonitacyjnych;
-
dążenie do ograniczenia wykorzystania nawozów sztucznych w rolnictwie na rzecz
nawozów naturalnych i organicznych;
-
ochrona siedlisk naturalnych i krajobrazu poprzez m.in. zachowanie w stanie naturalnym
miedz, zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, bagien i innych użytków ekologicznych
oraz zaniechanie wypalania.
-
prowadzenie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.
Na etapie eksploatacji, oddziaływanie analizowanych dróg na gleby, wynikało będzie z
zanieczyszczeń komunikacyjnych. Skutki tych oddziaływań będą uzależnione od lokalnych
39
warunków przyrodniczych, w tym właściwości gleb, zagospodarowania terenów
sąsiadujących i związanych z nimi możliwościami rozprzestrzenienia się zanieczyszczeń.
10.2. Warunki wodne
Urbanizacja może prowadzić do potencjalnego zanieczyszczenia wód powierzchniowych i
podziemnych może to wynikać głównie ze złej gospodarki wodno – ściekowej, a także z
zanieczyszczeń komunikacyjnych.
Dlatego bardzo istotne jest ustalenie właściwej
gospodarki wodno – ściekowej. Ważne jest jak najszybsze podłączenie wszystkich terenów
zurbanizowanych i przeznaczonych do urbanizacji do sieci kanalizacyjnej. Docelowo
„Studium...” zakłada, że polityka w zakresie rozwoju gospodarki ściekowej powinna być
kontynuowana i zapewniać uregulowanie stanu odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków.
Nowe zainwestowanie, w zwartych obszarach osadniczych, wyznaczone w „Studium.......” w
przewadze będzie miało dostęp do istniejących i projektowanych systemów kanalizacji co
wpłynie pozytywnie na stan wód. Kierunki „Studium...” wskazują również możliwość, jednak
tylko poza zwartymi obszarami osadniczymi, wyposażenia rozproszonej zabudowy w
indywidualne urządzenia oczyszczania ścieków. Ponadto w „Studium...” zakazuje się
odprowadzania nieoczyszczanych ścieków do gruntu, wód powierzchniowych i podziemnych.
Konieczne jest prowadzenie działań na rzecz poprawy jakości i ochrony wód
powierzchniowych. Obok porządkowania gospodarki ścieków sanitarnych ważne jest
utrzymywanie w czystości zlewni. Ścieki deszczowe zanieczyszczone głównie związkami
ropopochodnymi
mogą powstawać w wyniku użytkowania istniejących w obszarze
opracowania dróg i parkingów. Będą one powstawać w zależności od ilości opadów oraz
natężenia ruchu pojazdów. Powstające ścieki deszczowe z utwardzonych powierzchni dróg,
parkingów i innych powierzchni potencjalnie zanieczyszczonych
należy
przed
wprowadzeniem do odbiorników oczyszczać z piasku, zawiesin i
substancji
ropopochodnych.
Ponadto dla ochrony wód podziemnych w „Studium......” zakłada się gospodarowanie
uwzględniające potrzebę ochrony wód podziemnych i powierzchniowych, m.in. poprzez
utrzymanie jakości wody powyżej albo co najmniej na poziomie wymaganym w przepisach,
doprowadzenie jakości wody co najmniej do wymaganego przepisami poziomu, gdy nie jest
on osiągnięty, prowadzenie monitoringu zasobów i jakości wód, racjonalne prowadzenie
gospodarki wodno – ściekowej, ochronę obszarów źródliskowych rzek i innych cieków
poprzez zachowanie ich funkcji przyrodniczych oraz ograniczenie oddziaływania elementów
mogących niekorzystnie wpływać na jakość wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr
454 „Olkusz-Zawiercie, Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 326 „Częstochowa
(Wschód)” oraz Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 327 „Lubliniec-Myszków”.
Pod wpływem działalności inwestycyjnej wody gruntowe stosunkowo łatwo ulegają również
przekształceniom ilościowym. Obniżenie zwierciadła wód gruntowych lub nawet likwidacja
warstwy wodonośnej może nastąpić w wyniku następujących działań występujących łącznie
lub pojedynczo:
-
ograniczenie infiltracyjnego zasilania warstwy wodonośnej;
-
drenaż powierzchniowy lub podziemny;
-
odcięcie podziemnego dopływu wód;
-
pobór wody podziemnej.
40
W wyniku zainwestowania terenu objętego projektem nastąpi częściowe uszczelnienie
nawierzchni terenu i ograniczenie infiltracyjnego zasilania wód przypowierzchniowych.
Jednak ubytki te najprawdopodobniej zostaną wyrównane przez napływ wód z terenów
sąsiednich. Ponadto do ziemi zostaną wprowadzone wody opadowe z powierzchni
szczelnych (dachy), czyli ogólny bilans wodny w tym rejonie nie zostanie zakłócony.
Okresowe obniżenie poziomu wód przypowierzchniowych może nastąpić podczas
prowadzenia robót fundamentowych i ziemnych związanych z wykonywaniem infrastruktury
podziemnej w najniżej położonych miejscach objętych planem.
W obrębie opracowania zostały wyznaczone strefy ochrony bezpośredniej dla komunalnych
ujęć wód podziemnych w miejscowościach: Kiełkowice, Mokrus, Podzamcze i Żelazko, a
także dwa ujęcia w Ogrodzieńcu. W granicach stref ochronnych ujęć wód obowiązują zakazy,
nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody.
Podstawowymi ograniczeniami w zakresie zagospodarowania przestrzennego stref ochrony
bezpośredniej ujęć wód są:
-
zakaz użytkowania gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody;
-
nakaz zagospodarowania terenu zielenią;
-
nakaz grodzenia terenu ochrony bezpośredniej;
-
nakaz odprowadzania wód opadowych w sposób uniemożliwiający przedostawanie
się ich do urządzeń służących do poboru wody;
-
nakaz odprowadzania poza granice terenu ochrony bezpośredniej ścieków z
urządzeń sanitarnych, przeznaczonych do użytku osób zatrudnionych przy obsłudze
urządzeń służących do poboru wody.
Kierunki i zasady rozwoju infrastruktury technicznej wskazane w zmianie „Studium.... „
zmierzają do wyeliminowania groźby zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych.
Bardzo ważne jest jednak wykonanie wszystkich urządzeń i prawidłowa ich eksploatacja
oraz kontrola działania.
10.3. Szata roślinna, świat zwierzęcy
Podczas realizacji zabudowy może dojść do wycięcia części drzewostanu w miejscach
stanowiących przeszkodę dla lokalizacji obiektów kubaturowych, oraz urządzeń infrastruktury
technicznej. Jednocześnie „Studium...” wprowadza tereny zieleni urządzonej w terenach
poddanych presji urbanizacji, co przyczyni się do zwiększenia obszarów zielonych, w
„Studium ...” wprowadzono strefę
leśną, która ma na celu ochronę najbardziej
przyrodniczych fragmentów gminy w tym ochronę lasów przed zainwestowaniem oraz
wprowadzono minimalny wskaźnik powierzchni biologicznie
czynnej ograniczający
uszczuplenie powierzchni na których występuje roślinność. Ponadto przyjęto prowadzenie
prac nad dolesianiem terenów wyznaczonych na rysunku „Studium...”, co wpłynie korzystnie
na równowagę ekosystemu leśnego gminy.
41
W przyszlości dość intensywna urbanizacja (ruch samochodowy, hałas związany z bytowanie
ludzi) może spowodować zniszczenie stanowisk lęgowych ptactwa, a także wypłoszenie
zwierzyny bytującej w obszarze poddanym urbanizacji (głównie drobnych gryzoni polnych) a
w strefie przyleśnej drobnej zwierzyny leśnej. W przyszłości dla bezpieczeństwa zwierzyny
bytującej na terenie gminy należy przewidzieć przy realizacji dróg przejścia zapewniające
swobodne przemieszczanie się zwierzyny w ramach lokalnych i ponadlokalnych struktur
przyrodniczych.
10.4. Różnorodność biologiczna
Funkcjonowanie ekosystemów nie zostanie w sposób znaczący naruszone w rezultacie
realizacji ustaleń zawartych w kierunkach „Studium...”. Z pewnością zachwiana zostanie ich
równowaga wskutek realizacji na nich zagospodarowania przewidzianego w Studium.
Ewentualne zubożenie różnorodności gatunków dotyczyć będzie części obszarów
zagospodarowanych obecnie rolniczo na skutek posadowienia budynków i lokalizacji
powierzchni utwardzonych.
10.5. Krajobraz
Zmiany krajobrazu polegać będą na przekształceniu terenów otwartych, rolniczych w tereny
zabudowy mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej oraz układ komunikacyjny. Niewątpliwie
realizacja w/w zainwestowania, spowoduje zmianę walorów krajobrazowych przedmiotowego
terenu. Tereny dotąd otwarte w niewielkim stopniu zainwestowane zostaną poddane
urbanizacji. W celu zminimalizowania ewentualnego wystąpienia dysharmonii w krajobrazie
kierunki „Studium..” wprowadzają wymóg kształtowania nowej zabudowy w sposób
zapewniający pełną jej harmonię z otoczeniem, wpisując się gabarytem, wysokością,
kolorystyką, formą dachu i usytuowaniem względem drogi do otaczającej zabudowy oraz
tworzenie uporządkowanych linii zabudowy, co ma zapewnić spójność kompozycji i
kształtowanie estetycznego krajobrazu. Ponadto w Studium.... wprowadzono
zapisy
mówiące o konieczności
zapobiegania powstawania zagospodarowania mogącego
niekorzystnie wpływać na stan walorów krajobrazowych i wartość zabytków, ograniczenie do
niezbędnego minimum zakresu prac ziemnych zmieniających naturalne ukształtowanie
terenu, ochronę przed zainwestowaniem krajobrazu otwartego, w szczególności rejonów o
wysokich walorach krajobrazowych (doliny rzeczne, okresowo podmokłe łąki, lasy) oraz
ochronę naturalnych elementów krajobrazu (cieki, zbiorniki wodne, lasy, zieleń naturalna).
W obszarze gminy, „Studium...” nie przewiduje realizacji obiektów wykorzystujących do
produkcji energii siłę wiatru.
10.6. Surowce mineralne
W obszarze gminy znajdują się odkrywkowe kopalnie surowców naturalnych. Na etapie
eksploatacji surowców naturalnych pierwotna rzeźba ulegnie przekształceniu. Nastąpi
również likwidacja pierwotnie istniejących zespołów roślinnych. Istnieje również możliwość
tymczasowej zmiany stosunków wodnych.
42
Po zakończeniu eksploatacji i przeprowadzeniu rekultywacji należy przypuszczać, że wpływ
tej funkcji na środowisko będzie minimalny.
W „Studium...” wskazano tereny wymagające rekultywacji są to:
-
obszar w Ogrodzieńcu przy drodze do Olkusza,
-
tereny dawnej działalności wydobywczej skupione w północnej części obszaru miasta
Ogrodzieniec.
10.7. Obszary przyrodnicze prawnie chronione ustanowione
Projekt „Studium...” uwzględnia wszystkie istniejące na terenie gminy formy ochrony
przyrody. Zapewnia ich ochronę na podstawie odrębnych aktów prawnych.
W obrębie opracowania występują Obszary NATURA 2000
Obszar NATURA 2000 „Ostoja Środkowojurajska” kod PLH 240009. wg standardowego
formularza danych głównymi zagrożeniami mającymi wpływ na obszar są: sukcesja, ewolucja
biocenotyczna; zajmowanie obszarów łąkowych przez uprawy rolne; zabudowa rozproszona;
wydobywanie piasku i żwiru; usuwanie martwych i umierających drzew; regulowanie koryt
rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznych, odpady, ścieki; erozja; zasypywanie terenu,
melioracje i osuszanie, stosowanie biocydów, hormonów i substancji chemicznych,
nawożenie; zarzucanie pasterstwa, brak wypasu; wandalizm; wydeptywanie, nadmierne
użytkowanie, infrastruktura sportowa i rekreacyjna, kamieniołomy piasku i żwiru.
W obecnej zmianie „Studium.....” teren NATURY 2000 pozostawiono w
dotychczasowym użytkowaniu. Proponowana zmiana studium na tym fragmencie nie
przekształca terenów o znacznej aktywności biologicznej, ani nie fragmentaryzuje
siedlisk przyrodniczych.
W związku z powyższym nie wystąpi znaczące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony
ochrony obszaru NATURA 2000 oraz integralność tego obszaru.
Obszar NATURA 2000 „Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski.” kod PLH 240034 wg
standardowego formularza danych głównymi zagrożeniami mającymi wpływ na obszar są:
wydeptywanie, nadmierne użytkowanie, zabudowa rozproszona, zajmowanie obszarów
łąkowych przez uprawy rolne; usuwanie martwych i umierających drzew, drogi, autostrady;
obce gatunki inwazyjne.
W obecnej zmianie „Studium.....” teren NATURY 2000 pozostawiono w dotychczasowym
użytkowaniu. Proponowana zmiana studium na tym fragmencie nie przekształca terenów o
znacznej aktywności biologicznej, ani nie fragmentaryzuje siedlisk przyrodniczych.
W związku z powyższym nie wystąpi znaczące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony
obszaru NATURA 2000 oraz integralność tego obszaru.
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd
43
Uchwałą nr IV/48/2/214 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r
ustanowiono plan ochronny Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd.
Według w/w uchwały celami ochrony przyrody Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd”,
zwanego dalej „Parkiem” są:
1. zachowanie zróżnicowanej, charakterystycznej rzeźby terenu Parku oraz procesów
warunkujących jej istnienie
2. zachowanie szaty roślinnej
3. zachowanie specyficznego układu przestrzennego zbiorowisk nieleśnych i leśnych
4. zachowanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych
5. zachowanie różnorodności genetycznej i gatunkowej flory i fauny szczególnie gatunków
endemicznych i reliktowych
6. zachowanie funkcji Parku jako korytarza ekologicznego umożliwiającego migrację
gatunków
7. zachowanie walorów krajobrazowych, a zwłaszcza powiązań fizjonomii krajobrazu z
układami przyrodniczo-kulturowymi, charakterystycznymi dla Wyżyny KrakowskoWieluńskiej;
8. zachowanie elementów dziedzictwa kulturowego, w szczególności stanowisk
archeologicznych oraz zabytków architektury drewnianej i murowanej.
Według w/w planu ochrony w obrębie gminy znajdują się następujące strefy i podstrefy:
Strefę I - przyrodniczą, w ramach, której wyznacza się następujące podstrefy funkcjonalne:
1. Podstrefę IA - obszary o wysokich walorach
odpowiadającą Podobszarowi działań ochronnych 2A),
przyrodniczych
(zasięgiem
2. Podstrefę IB - obszary atrakcyjne turystycznie - rejony nagromadzenia walorów
przyrodniczych i krajobrazowych charakterystycznych dla obszaru Parku (zasięgiem
odpowiadającą Podobszarowi działań ochronnych 2B),
Strefę II - zachowania powiązań przyrodniczych i krajobrazowych, w ramach której wyznacza
się następujące podstrefy funkcjonalne:
1. Podstrefę IIA - obszary o wysokich walorach
odpowiadającą Obszarowi działań ochronnych nr 3),
krajobrazowych
(zasięgiem
2. Podstrefę IIB - obszary o pośrednich wartościach przyrodniczych i krajobrazowych,
rejon poszukiwania rozwiązań w zakresie harmonizowania rozwoju obszaru
(zasięgiem odpowiadającą Podobszarowi działań ochronnych 4A).
Strefę IV - działań zachowawczych, rekultywacyjnych i rewitalizacyjnych, w ramach której wyznacza się następujące podstrefy funkcjonalne:
1. Podstrefę IVA - obszary wzmacniania wartości kulturowych (zasięgiem
odpowiadającą Podobszarowi działań ochronnych 4B).
Dla w/w stref w celu eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych i wewnętrznych w
planie ustalono rozwiązania planistyczne, które należy uwzględnić w studiach uwarunkowań
44
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego i planie zagospodarowania przestrzennego województwa.
Zgodnie z zapisem „Studium.....” Szczegółowe zasady ochrony i zagospodarowania terenu
parku zostały ustalone w w/w planie ochrony parku. Prognoza wskazuje na niespójność
funkcjonalną zaistniałą na niewielkim terenie w południowo-zachodniej części opracowania,
pomiędzy „Studium.. a w/w planem ochrony dla parku. W Studium.... wyznaczono na tym
obszarze tereny zabudowy mieszkaniowej letniskowej. Znajdują się one w Podstrefie IB, w
której wg w/w planu:
Nakazuje się stosowanie rozwiązań planistycznych przewidujących:
1.
a) ochronę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych,
b) określenie terenów rolnych z zakazem zabudowy,
c) utrzymanie i odtworzenie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych,
2. Zakazuje się stosowania rozwiązań planistycznych:
a)
dopuszczających budowę obiektów kubaturowych, w tym także zabudowy
zagrodowej,
b)
dopuszczających rozbudowę istniejących obiektów kubaturowych, a także
zmiany sposobu użytkowania tych obiektów i ich otoczenia w sposób
odbiegający od zasad ochrony przyjętych dla tej Podstrefy,
c)
dopuszczających
prowadzenie
linii
napowietrznych
energetycznych
i
telekomunikacyjnych przez tereny rezerwatów, tereny leśne i zespoły skałkowe,
d)
związanych z lokalizowaniem nowych dróg publicznych (z zastrzeżeniem pkt. j),
e)
związanych z lokalizowaniem parkingów, z wyłączeniem wskazanych w
miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obrzeży Podstrefy i
bezpośredniego sąsiedztwa istniejących dróg publicznych,
f)
związanych z
turystycznego,
g)
związanych z lokalizowaniem obiektów sportowych,
h)
związanych z lokalizowaniem obiektów stanowiących dominantę oraz obiektów
nie nawiązujących do tradycji lokalnych i cech charakterystycznych dla
zabudowy miejscowej,
i)
związanych z lokalizowaniem
ponadlokalnym,
j)
związanych z lokalizowaniem inwestycji infrastrukturalnych o znaczeniu lokalnym
lub ich elementów, dla których istnieją możliwości lokalizacyjne poza Podstrefą,
k)
dopuszczających wydobywanie kopalin,
l)
dopuszczających organizowanie imprez masowych
m)
związanych z lokalizowaniem miejsc składowania i unieszkodliwiania odpadów,
n)
dopuszczających
zagospodarowanie rekreacyjno-turystyczne
właściwemu stanowi gatunków i siedlisk przyrodniczych.
lokalizowaniem
45
kubaturowych
inwestycji
obiektów
obsługi
infrastrukturalnych
o
ruchu
znaczeniu
zagrażające
Dopuszcza stosowanie innych rozwiązań planistycznych, niż określone w pkt 1 i 2, w
szczególności przewidujących lokalizację urządzeń obsługi ruchu turystycznego takich jak
np.: szlaki turystyki pieszej i rowerowej, ścieżki dydaktyczne i edukacyjne, stałe
miejsca ogniskowe, trasy wspinaczkowe oraz ściany wspinaczkowe, punkty widokowe,
postojowe, kosze na śmieci itp.
Należy jednak wskazać, że w/w niespójność spowodowana jest faktem, że wyznaczone
tereny zabudowy letniskowej zostały wskazane w obowiązującym miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego Miasta Ogrodzieniec, uchwalonym Uchwałą Rady
Miejskiej w Ogrodzieńcu Nr XXXVIII/325/2005 z dnia 26 września 2005 r, a następnie
opublikowanym w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego z dnia 8 listopada 2005 r,
Nr 131. poz. 3259.
Pomnik przyrody – Zespół źródeł rzeki Centurii
Według “Studium..” szczegółowe zasady ochrony oraz możliwości zagospodarowania w
obrębie pomnika przyrody określa Ustawa o ochronie przyrody oraz Rozporządzenie Nr
22/2004 Wojewody Śląskiego z dnia 3 czerwca 2004r. w sprawie uznania za pomnik
przyrody skupienia tworów przyrody nieożywionej - zespołu źródeł rzeki Centurii,
zlokalizowanego na powierzchni 1,23 ha w miejscowości Ogrodzieniec. Tym samym należy
przyjąć, że ochrona w/w pomnika będzie następować zgodnie z przepisami odrębnymi oraz
ustanawiającymi tą formę przyrody.
10.8. Powietrze atmosferyczne, klimat akustyczny
Wprowadzenie nowych terenów zabudowy oraz komunikacji w obszarze opracowania może
przyczynić się do wzrostu zanieczyszczeń pyłowych i gazowych powietrza oraz natężenia
hałasu. Możliwy jest wzrost emisji spalin samochodowych, jako następstwa wzrostu
natężenia ruchu drogowego na skutek zurbanizowania nowych terenów oraz realizacji
nowych ciągów komunikacyjnych, a także wzrost liczby lokalnych kotłowni. W „ Studium...”
postuluje się ograniczenie niskiej emisji powstającej w wyniku pozyskiwania energii cieplnej
w oparciu o indywidualne paleniska min poprzez: wykorzystywanie do celów grzewczych
paliw o możliwie najmniejszej uciążliwości dla czystości powietrza, wykorzystywanie
odnawialnych źródeł energii dla potrzeb zaopatrzenia w ciepło (np. energia wiatru, energia
słoneczna, biomasa), a także podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia
zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego m.in. poprzez: obowiązek instalowania
urządzeń na emitorach w zakładach przemysłowych oraz tworzenie pasów zieleni
otaczającej zakłady przemysłowe. Ponadto w „Studium..” zakazuje się pozyskiwania energii
cieplnej w sposób mogący znacząco oddziaływać na środowisko oraz zakazuje się
stosowania paliw w sposób powodujący przekraczanie dopuszczalnych stężeń
zanieczyszczeń w powietrzu. W związku z powyższym nie należy spodziewać się znacznego
pogorszenia stanu higieny atmosfery.
Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku na terenach o określonym przeznaczeniu i
charakterze zagospodarowania jest normowany przez Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 1 października 2012 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów
46
hałasu w środowisku. W rozporządzeniu każdy rodzaj terenu ma przypisane wartości
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne
grupy źródeł hałasu dla rożnych przedziałów czasu. Według Studium.... przy
sporządzaniu
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego
wyznaczających tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania,
należy każdorazowo wskazać, które z nich należą do poszczególnych rodzajów
terenów zróżnicowanych ze względu na poziom hałasu. Jeżeli wyznaczony w planie
teren może być zaliczony do kilku rodzajów terenów chronionych akustycznie uznaje
się, że dopuszczalne poziomy hałasu powinny być ustalone jak dla przeważającego
rodzaju terenu. Wg w/w rozporządzenia tereny znajdujące się w obrębie opracowania
podlegające ochronie akustycznej kwalifikują się jako tereny przeznaczone: na cele
mieszkaniowe, mieszkaniowo-usługowe pod budynki związane ze stałym lub
czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz na cele rekreacyjno - wypoczynkowe
Planowane nowe tereny mieszkaniowe, nie będą generować ponadnormatywnego poziomu
hałasu. Również większość dróg projektowanych na terenie opracowania ze względu na
swoją rangę, charakteryzuje się dość niskim natężeniem ruchu i nie powinno stanowić
zagrożenia związanego z nadmierną emisją hałasu. Oczywiście nastąpi nasilenie poziomu
hałasu na skutek uciążliwości powodowanych przez samochody, które będą dojeżdżać do
nowo powstałych terenów nie będzie to jednak zagrożenie związane z ponadnormatywnymi
uciążliwościami akustycznymi.
W „Studium...” przewiduje się lokalizację obwodnicy miasta Ogrodzieniec, wyznaczonej w
obowiązującym planie zagospodarowania przestrzennego z 2005 roku. Planowana
obwodnica będzie miała za zadanie przejąć ruch tranzytowy, który z roku na rok nasila się.
Źródłem hałasu w obrębie opracowania mogą być również procesy technologiczne które
będą prowadzone w zakładach przemysłowych. Hałas przemysłowy charakteryzuje się
długotrwałością występowania oraz dużym natężeniem w krótkim czasie. Zgodnie z ustawą
Prawo ochrony środowiska zapewnienie właściwego kształtowania klimatu akustycznego w
otoczeniu obiektów przemysłowych jest obowiązkiem ich właściciela lub innego podmiotu
posiadającego do nich tytuł prawny. Na mocy w/w ustawy eksploatacja instalacji lub
urządzeń nie może powodować przekroczenia standardów emisyjnych, nie może również
powodować przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem, do którego
prowadzący instalacje ma tytuł prawny. W przypadku stwierdzenia przekroczenia
dopuszczalnych poziomów hałasu organ ochrony środowiska wydaje decyzję o
dopuszczalnym poziomie hałasu, w której mogą zostać określone wymagania, które należy
spełnić w celu dotrzymania standardów jakości środowiska. Działaniami redukującymi emisję
hałasu są min: ekrany akustyczne, obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne, tłumiki akustyczne,
itd. Biorąc powyższe pod uwagę w kierunkach „Studium..” wskazano na konieczność
ograniczenia uciążliwości prowadzonej działalności w celu ochrony obiektów o funkcjach
chronionych (np. budynki mieszkalne). Wybór odpowiedniej metody redukcji hałasu jest
możliwy po szczegółowym zapoznaniu się z procesami technologicznymi lokalizowanego
zakładu, co nie jest możliwe na etapie realizacji „Studium..”.
W „Studium...” przyjęto generalną zasadę realizacji, wzdłuż dróg prowadzących
znaczne potoki ruchu oraz innych obiektów stanowiących źródło wzmożonego
poziomu hałasu, nowych funkcji nie podlegających ochronie akustycznej.
10.9. Warunki klimatyczne
47
Realizacja nowych funkcji nie będzie miała, w skali gminy, istotnego wpływu na warunki
klimatyczne. Jedynie w bezpośrednim sąsiedztwie dużych obszarowo terenów
zabudowanych oraz powierzchni wyasfaltowanych można się spodziewać nieznacznego
wzrostu temperatury oraz spadku wilgotności powietrza. Zabudowa sprzyja rozwojowi
lokalnej wymiany pionowej i poziomej powietrza oraz zmniejsza
niebezpieczeństwo
występowania lokalnych przymrozków radiacyjnych.
10.10. Zdrowie ludzi
Ewentualne zagrożenia dla zdrowia ludzi mogą łączyć się z oddziaływaniami hałasowymi.
Istniejąca i projektowana zabudowa mieszkaniowa może być narażona na ewentualne
uciążliwości akustyczne związane z eksploatacją istniejących dróg. W związku z
wprowadzeniem nowej zabudowy dojdzie do wzrostu liczby mieszkańców i użytkowników
przedmiotowego obszaru, czego konsekwencją może być zwiększenie się potencjalnych
uciążliwości akustycznych wynikających z intensyfikacji ruchu kołowego. W celu zapewnienia
terenom podlegającym ochronie akustycznej oraz pomieszczeniom przeznaczonym na pobyt
ludzi poziomu hałasu poniżej wartości dopuszczalnych, w Studium... zawarto szereg
dodatkowych wymogów. Wspomnieć należy, że wg Studium... w zakresie zmniejszenia
uciążliwości komunikacyjnych należy prowadzić działania polegające m.in. na przebudowie i
modernizacji dróg, budowie ścieżek rowerowych, stosowaniu cichych nawierzchni jezdni,
wymianie okien na dźwiękoszczelne, ograniczeniu możliwości rozwoju zabudowy na
terenach przyległych do dróg wojewódzkich czy powiększaniu terenów zielonych wzdłuż
dróg. Wszelkie działania w zakresie ochrony przed hałasem powinny być prowadzone
kompleksowo, w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony zdrowia mieszkańców gminy.
Na terenie gminy występują tereny narażone na okresowe podtopienia. Są to obszary
wzdłuż występujących w gminie cieków (m.in. Czarna Przemsza, Potok Ogrodzieniecki,
Maślenica) oraz lokalne obniżenia terenu. W „studium ...” tereny te zostały w większości
wyłączone z możliwości lokalizacji zabudowy.
W wyniku realizacji kierunków „Studium..”, na niewielkich obszarowo terenach zabudowa
mieszkaniowa z zabudową produkcyjno-usługową, stanowią bardzo bliskie sąsiedztwo. W
celu zminimalizowania ewentualnych oddziaływań
terenów inwestycyjnych na zabudowę
mieszkaniową a tym samym ochrony funkcji mieszkaniowej
wskazano na konieczność
instalowania urządzeń na emitorach w zakładach przemysłowych oraz tworzenia pasów
zieleni otaczającej zakłady przemysłowe.
Realizacja nowej zabudowy spowoduje także stopniowe ograniczanie przestrzeni, która
obecnie w części ma charakter otwarty i ogólnodostępny dla penetracji.
Studium wprowadza kierunki, których realizacja wpłynie na wzrost bezpieczeństwa
mieszkańców. Przewidziana została możliwość utworzenia ścieżek rowerowych polepszeniu ulegną warunki bezpieczeństwa zarówno rowerzystów, pieszych jak i
pozostałych użytkowników dróg. Polepszenie bezpieczeństwa przynieść powinna także
realizacja działań związanych z rozbudową układu komunikacyjnego. Wyznaczony również
został
zasięg
stref
potencjalnego
dopuszczalnego
poziomu
promieniowania
elektroenergetycznego od napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia w
ich obszarze wprowadzone zostały ograniczenia dla zabudowy, których celem jest wzrost
bezpieczeństwa mieszkańców.
48
W związku z powyższym należy stwierdzić, iż zaprojektowane funkcje przy zachowaniu
wszystkich zakazów i nakazów dotyczących ochrony, nie powinny stwarzać zagrożenia dla
zdrowia ludzi.
10.11. Dobra materialne
Planowane działania mogą przyczynić się do wzrostu wartości dóbr materialnych.
W sektorze prywatnym może nastąpić wzrost wartości nieruchomości na skutek
przeznaczenia terenów pod nowe inwestycje.
10.12. Dobra kultury
Zapisy w „Studium...” odnoszą się do istniejących na tym terenie zabytków archeologicznych.
Analiza zapisów „Studium...”wykazała, że nie wystąpi szkodliwe oddziaływanie na te dobra.
10.13. Promieniowanie elektroenergetyczne
W zapisach dotyczących infrastruktury technicznej przedstawione zostały zasady zasilania w
energie elektryczną. Bilans zapotrzebowania energii elektrycznej przez projektowane obiekty
zdecyduje czy będzie wymagana budowa stacji trafo określonego typu i jakie będzie jej
ostateczne zasilanie zgodnie z przyjętymi zasadami. W przypadku sieci niskiego napięcia tj.
linii zasilających i stacji trafo SN/nn nie występuje elektromagnetyczne promieniowanie
niejonizujące szkodliwe dla ludzi i środowiska. Dla linii elektroenergetycznych 220 kV i 110kV
wyznaczono pasy technologiczne.
Ustalone w przepisach odrębnych dopuszczalne poziomy pola elektromagnetycznego dla
terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową (50Hz lub odpowiednio 1kV/m)
zawierać się będą w granicach stref potencjalnego przekroczenia dopuszczalnego poziomu
promieniowania elektromagnetycznego
od napowietrznej linii elektroenergetycznej:
wysokiego napięcia, której szerokość jest dostosowana do napięcia linii i wynosi dla linii 110
kV 40 m (po 20 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym) oraz linii 220 kV 50 m
(po 25 m od osi linii w obu kierunkach w rzucie poziomym).
Realizacja nowych budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi będzie możliwa
wyłącznie poza granicami ww. stref, co zagwarantuje minimalizację negatywnego
oddziaływania linii elektroenergetycznych na zdrowie ludzi.
49
11. Zmiany, które wystąpią wskutek realizacji kierunków zmiany
„Studium...”
Analiza kierunków „Studium …„ będącego przedmiotem niniejszego opracowania pozwala
określić zmiany, jakie wprowadza ten projekt w możliwe przyszłe zagospodarowanie obszaru.
W związku z przyszłą realizacją projektowanych kierunków rozwoju terenów prognozuje się
następujące zmiany i skutki:
TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ – STREFA WYSOKO ZURBANIZOWANA I
STREFA KRAJOBRAZOWA
Zmiany
Zasięg
Powierzchnia
biologicznie
czynna
lokalny, na
terenach
przeznaczonych
pod
zainwestowanie
Powierzchnia
ziemi, gleby
Przekształcenie
krajobrazu
Emisja hałasu
Emisja
zanieczyszczeń
powietrza
lokalny, na
terenach
przeznaczonych
pod
zainwestowanie
lokalny
lokalny
lokalny, w pasie
robót
Skutki negatywne
Charakter
Skutki pozytywne
trwały
bezpośredni
Wyłączenie części terenu z
Określenie minimalnych
jego aktywnej dotychczas
powierzchni biologicznie czynnych.
biologicznie roli.
trwały
bezpośredni
Przekształcenie powierzchni
ziemi.
odwracalny
bezpośredni
Degradacja gleb. Likwidacja
pokrywy glebowej.
W strefie wysoko
zurbanizowanej nastąpi
zmiana charakteru
krajobrazu na terenach
dotąd otwartych a obecnie
wyznaczonych w Studium
pod zainwestowanie
Wprowadzenie w „Studium...”
zapisów dotyczących warunków
zabudowy i zagospodarowania
mówiących o architekturze
budynków i ogrodzeń, wpłynie
pozytywnie na zachowanie
harmonii w krajobrazie.
Realizacja zabudowy w
terenach dotąd
niezurbanizowanych może
wprowadzić pewne zmiany
klimatu akustycznego
związane ze wzmożonym
ruchem komunikacyjnym.
W wyniku realizacji tych funkcji nie
należy się spodziewać
ponadnormatywnego poziomu
hałasu.
trwały
bezpośredni
trwały
bezpośredni
chwilowy
bezpośredni
-
Ewentualne uciążliwości
W „Studium....” przewidziano
związane z emisją
zanieczyszczeń powietrza rozwiązania dotyczące stosowania
podczas realizacji
nieuciążliwych czynników
zamierzeń inwestycyjnych w grzewczych w celu ograniczenia
związku z dostawą sprzętu i
efektu „niskiej emisji”.
materiałów budowlanych
50
Zmiany
Zanieczyszczenie
wód na skutek
zrzutu ścieków
Ograniczenie
infiltracji wód
opadowych do
gruntu
Powstawanie
odpadów
niebezpiecznych
i komunalnych
Szata roślinna i
świat zwierzęcy
Zasięg
ponadlokalny
Lokalny, na
terenach
przeznaczonych
pod
zainwestowanie
lokalny
lokalny
Charakter
Skutki negatywne
bezpośredni
Potencjalna możliwość
występowania
zanieczyszczenia wód na
terenach nie posiadających
sieciowej kanalizacji
sanitarnej.
trwały
bezpośredni
Zmniejszenie powierzchni
nieutwardzonej i zastąpienie
jej typową, występującą w
obszarach
zurbanizowanych - przy
utwardzeniu ewentualnych
dróg wewnętrznych,
dojazdowych i parkingów.
trwały
bezpośredni
odwracalny
bezpośredni
-
Skutki pozytywne
-
-
Zagospodarowanie odpadów
zgodnie z kierunkami rozwoju
zawartymi w zmianie „Studium...”
będzie gwarantem właściwej
gospodarki odpadami.
Zwiększenie ilości zieleni.
Realizacja ogródków
przydomowych w ramach
Ubytek w istniejącym
drzewostanie w przypadku zainwestowania wyznaczonego na
terenach otwartych.
realizacji obiektów
liniowych i kubaturowych
Rozszerzenie strefy
na terenach zadrzewionych
korzystniejszych warunków dla
i leśnych.
przebywania ptaków.
Powstanie nowych zbiorowisk
kulturowych.
Zabytki i
dziedzictwo
kulturowe
lokalny
-
pośredni
51
W wyniku prac archeologicznych
poprzedzających zabudowę w
obrębie stanowisk
archeologicznych i
archeologicznych stref
konserwatorskich mogą zostać
dokonane cenne odkrycia, będące
częścią dóbr kultury narodowej
TERENY ZABUDOWY USŁUGOWEJ, PRODUKCYJNEJ - STREFA WYSOKO
ZURBANIZOWANA
Zmiany
Zasięg
Powierzchnia
biologicznie
czynna
Lokalny na
terenach
przeznaczonych
pod
zainwestowanie
Powierzchnia
ziemi, gleby
lokalny, na
terenach
przeznaczonych
pod
zainwestowanie
Tereny
powierzchniowej
eksploatacji
Przekształcenie
krajobrazu
Emisja hałasu
Emisja
zanieczyszczeń
powietrza
lokalny
lokalny
lokalny, w pasie
robót
Zanieczyszczenie
wód na skutek
zrzutu ścieków
ponadlokalny
Ograniczenie
infiltracji wód
opadowych do
lokalny, na
terenach
przeznaczonych
Charakter
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
trwały
bezpośredni
Wyłączenie znacznej
części terenu z jego
aktywnej dotychczas
biologicznie roli.
Określenie minimalnych
powierzchni biologicznie
czynnych.
trwały
bezpośredni
Przekształcenie
powierzchni ziemi.
Degradacja gleb. Likwidacja
pokrywy glebowej.
-
trwały
bezpośredni
Przekształcenie pierwotnej
rzeźby terenu.
trwały
bezpośredni
trwały
bezpośredni
chwilowy
bezpośredni
bezpośredni
trwały
bezpośredni
Nastąpi zmiana charakteru
krajobrazu na terenach
dotąd otwartych a obecnie
wyznaczonych w Studium
pod zainwestowanie.
Wprowadzenie w „Studium...”
zapisów dotyczących warunków
zabudowy i zagospodarowania
mówiących o architekturze
budynków i ogrodzeń, ograniczy
możliwość wystąpienia
dysharmonii w krajobrazie.
Realizacja zainwestowania
w terenach dotąd
niezurbanizowanych może
wprowadzić zmiany klimatu
akustycznego związane ze
wzmożonym ruchem
komunikacyjnym.
-
Ewentualne uciążliwości
związane z emisją
zanieczyszczeń powietrza
podczas realizacji
zamierzeń inwestycyjnych
w związku z dostawą
sprzętu i materiałów
budowlanych
Wobec ustalenia stosowania
rozwiązań niepowodujących
zanieczyszczania powietrza
atmosferycznego stopień
zanieczyszczenia powietrza nie
powinien przekroczyć
dopuszczalnych wskaźników
określonych w przepisach
odrębnych.
występowania
zanieczyszczenia na
terenach nie posiadających
możliwości realizacji sieci
kanalizacji sanitarnej
-
Znaczne zmniejszenie
powierzchni nieutwardzonej
i zastąpienie jej typową,
52
Zmiany
Zasięg
gruntu
pod
zainwestowanie
Powstawanie
odpadów
niebezpiecznych i
komunalnych
Charakter
Skutki negatywne
występującą w obszarach
zurbanizowanych - przy
utwardzeniu ewentualnych
dróg wewnętrznych,
trwały
bezpośredni
lokalny
bezpośredni
lokalny
Szata roślinna i
świat zwierzą
ponadlokalny
Zabytki i
dziedzictwo
kulturowe
pośredni
pośredni
lokalny
Skutki pozytywne
-
-
Zagospodarowanie odpadów
zgodnie z kierunkami rozwoju
zawartymi w zmianie „Studium...”
będzie gwarantem właściwej
Ubytek w istniejącym
drzewostanie w przypadku
realizacji obiektów
liniowych i kubaturowych
na terenach zadrzewionych.
Powstanie nowych zbiorowisk
kulturowych w przypadku
realizacji zieleni urządzonej i
izolacyjnej na terenach
inwestycyjnych.
Potencjalne obniżenie
zdrowotności i żywotności
organizmów
-
-
W wyniku prac archeologicznych
poprzedzających zabudowę w
obrębie stanowisk
archeologicznych i
archeologicznych stref
konserwatorskich mogą zostać
dokonane cenne odkrycia,
będące częścią dóbr kultury
narodowej
TERENY INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Zmiany
Zasięg
Charakter
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
Powierzchnia
biologicznie
czynna
lokalny, na terenach
przeznaczonych
pod zainwestowanie
trwały
bezpośredni
Wyłączenie części terenu z jego
aktywnej dotychczas biologicznie
roli.
-
Powierzchnia
ziemi, gleby
przeznaczonych
pod zainwestowanie
trwały
bezpośredni
Przekształcenie
krajobrazu
lokalny
trwały
bezpośredni
53
„Studium..” wprowadza
Zmiana ukształtowania powierzchni ochronę gleb poprzez
utrzymanie jakości gleby
ziemi
i ziemi powyżej lub co
Degradacja gleb. Likwidacja pokrywy najmniej na poziomie
glebowej.
wymaganych
standardów
Nastąpi zmiana charakteru
krajobrazu - realizacja linii
-
Zmiany
Zasięg
Charakter
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
Powierzchnia
biologicznie
czynna
przeznaczonych
pod zainwestowanie
trwały
bezpośredni
aktywnej dotychczas biologicznie
roli.
-
elektroenergetycznych
napowietrznych.
Emisja hałasu
lokalny
lokalny, w pasie
robót
trwały
bezpośredni
chwilowy
bezpośredni
Emisja
zanieczyszczeń
powietrza
Ograniczenie
infiltracji wód
opadowych do
gruntu
Powstawanie
odpadów
niebezpiecznych
i komunalnych
Potencjalna możliwość emisji
substancji zapachowych z terenów
„K”.
ponadlokalny
bezpośredni
wprowadzenia do odbiorników wód
nieoczyszczonych, przenikanie do
wód gruntowych skażeń
chemicznych i biologicznych.
lokalny
trwały
bezpośredni
lokalny
trwały
bezpośredni
bezpośredni
Szata roślinna i
świat zwierząt
Ewentualne uciążliwości związane z
emisją zanieczyszczeń powietrza
podczas realizacji zamierzeń
inwestycyjnych w związku z dostawą
sprzętu i materiałów budowlanych.
długoterminowy
ponadlokalny
Zanieczyszczenie
wód
Potencjalny wzrost emisji hałasu
związanego z pracą urządzeń
technicznych i obsługą
komunikacyjną tych terenów.
lokalny
ponadlokalny
pośredni
Znaczne zmniejszenie powierzchni
nieutwardzonej i zastąpienie jej
typową, występującą w obszarach
zurbanizowanych - przy utwardzeniu
ewentualnych dróg wewnętrznych,
-
Ubytek w istniejącym drzewostanie
w przypadku realizacji obiektów
liniowych i kubaturowych na
terenach zadrzewionych.
Potencjalne obniżenie zdrowotności i
żywotności organizmów
54
-
„Studium....”
wprowadza zakaz
ponadnormatywnego
zanieczyszczania
powietrza
atmosferycznego, oraz
wód powierzchniowych i
podziemnych.
Możliwość poprawy
stanu i funkcjonowania
środowiska w wyniku
modernizacji i
eksploatacji istniejących
oczyszczalni ścieków
-
Zagospodarowanie
odpadów zgodnie z
kierunkami rozwoju
zawartymi w zmianie
„Studium...” będzie
gwarantem właściwej
-
-
KOMUNIKACJA
Zasięg
Charakter
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
ponadlokalny
trwały
bezpośredni
aktywnej dotychczas biologicznie roli.
-
ponadlokalny
trwały
bezpośredni
Zmiana ukształtowania powierzchni
ziemi. Degradacja gleb. Likwidacja
pokrywy glebowej.
-
Przekształcenie
krajobrazu
lokalny
trwały
bezpośredni
Nastąpi zmiana charakteru krajobrazu
-
Emisja hałasu
ponadlokalny
Wzrost emisji hałasu.
-
Zmiany
Powierzchnia
biologicznie
czynna
Powierzchnia
ziemi, gleby
lokalny, w pasie
robót
trwały
bezpośredni
chwilowy
bezpośredni
Emisja
zanieczyszczeń
powietrza
ponadlokalny
Zanieczyszczenie
wód
Ograniczenie
infiltracji wód
opadowych do
gruntu
bezpośredni
Ewentualne uciążliwości związane z
podczas realizacji zamierzeń
inwestycyjnych w związku z dostawą
sprzętu i materiałów budowlanych.
Potencjalne uciążliwości związane z
podczas eksploatacji dróg pochodzące z emisji spalin
samochodowych.
-
ponadlokalny
bezpośredni
Potencjalna możliwość wprowadzenia
do odbiorników wód nieoczyszczonych,
przenikanie do wód gruntowych skażeń
chemicznych w przypadku nie
zastosowania systemu podczyszczania
wód opadowych z jezdni.
ponadlokalny
trwały
bezpośredni
Zmniejszenie powierzchni
nieutwardzonej i zastąpienie jej typową,
występującą przy utwardzeniu dróg i
parkingów.
-
pośredni
Potencjalna możliwość powstawania
odpadów niebezpiecznych podczas
eksploatacji układu komunikacyjnego,
na skutek awarii i wypadków pojazdów
przewożących substancje
niebezpieczne
-
Powstawanie
odpadów
ponadlokalny
niebezpiecznych
55
-
Zasięg
Zmiany
lokalny
Szata roślinna i
świat zwierzęcy
ponadlokalny
Charakter
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
trwały
bezpośredni
Ubytek w istniejącym drzewostanie w
przypadku realizacji obiektów liniowych
i kubaturowych na terenach
zadrzewionych.
Tworzenie barier dla migracji zwierząt.
-
Potencjalne obniżenie zdrowotności i
żywotności organizmów.
pośredni
TERENY OTWARTE STREFA - LEŚNA I ROLNICZA
Zmiany
Charakter
Powierzchnia
biologicznie czynna
bezpośredni
Skutki negatywne
Skutki pozytywne
-
Nie nastąpi zmniejszenie powierzchni
biologicznie czynnej
Powierzchnia ziemi,
gleby
bezpośredni
-
Pozostawienie większości terenów
wyznaczonych w ramach strefy w
dotychczasowym użytkowaniu.
Ochrona gleb klasy I - III na podstawie
przepisów odrębnych
Krajobraz
bezpośredni
-
Nie nastąpi obniżenie wartości
krajobrazu
Emisja hałasu
bezpośredni
-
Proponowane w w/w strefie funkcje
nie będą źródłem hałasu
Emisja zanieczyszczeń
powietrza
bezpośredni
-
Proponowane w w/w strefie funkcje
nie będą powodować emisji
zanieczyszczeń powietrza
zanieczyszczania wód w przypadku
stosowania do upraw nawozów
mineralnych i organicznych oraz
chemicznych środków ochrony roślin
Zanieczyszczenie wód
pośredni
infiltracja wód
opadowych do gruntu
bezpośredni
Powstawanie odpadów
niebezpiecznych
pośredni
Potencjalna możliwość wystąpienia
odpadów
niebezpiecznych
w
rolnictwie (pozostałości ze środków
ochrony roślin i nawozów)
Powstawanie odpadów
komunalnych
nie dotyczy
nie dotyczy
Szata roślinna
bezpośredni
-
Swobodny spływ wód opadowych do
gruntu
-
nie dotyczy
-
56
-
Wzrost powierzchni zalesionych na
terenie opracowania i włączanie ich w
struktury przyrodnicze gminy.
Zachowanie naturalnych zespołów
zieleni
Zachowanie istniejących powiązań
przyrodniczych.
57
12. Ustalenia mające na celu zapobieganie, ograniczanie negatywnych
oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji
projektowanego dokumentu
Dla realizacji polityki zrównoważonego rozwoju gminy, istotne są następujące działania:
1. Ochrona prawna wartości przyrodniczych:
-
ochrona istniejących obszarów Natura „Ostoja Środkowojurajska” (kod PLH240009) i
„Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski” (kod PLH240034). zgodnie z przepisami
odrębnymi,
-
ochrona istniejącego pomnika przyrody zgodnie z zasadami wskazanymi w akcie
prawnym ustanawiającym ten obiekt tj Rozporządzenia Nr 22/2004 Wojewody Śląskiego
z dnia 3 czerwca 2004r. w sprawie uznania za pomnik przyrody skupienia tworów
przyrody nieożywionej – zespołu źródeł rzeki Centurii, zlokalizowanego na powierzchni
1,23 ha w miejscowości Ogrodzieniec (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2004r. Nr 50, poz.
1580),
-
ochrona Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd” wraz z otuliną powołanego - uchwałą
Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach nr 111/11/80 z dnia 20 czerwca 1980 roku.
Szczegółowe zasady ochrony i zagospodarowania terenu parku zostały ustalone w planie
ochrony parku, znowelizowanym Uchwałą nr IV/48/2/2014 Sejmiku Województwa
Śląskiego z dnia 10 marca 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Śl. z 2014 r., poz. 1763).
2. Ochrona powierzchni ziemi i gleby poprzez:
-
zachowanie wartości przyrodniczych,
-
zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania,
-
ochrona przed zainwestowaniem gleb zaliczonych do najwyższych klas bonitacyjnych;
-
ograniczanie zmian naturalnego ukształtowania,
-
utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie wymaganych
standardów,
-
doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, jeżeli nie
są one dotrzymane,
-
dążenie do ograniczenia wykorzystania nawozów sztucznych w rolnictwie na rzecz
nawozów naturalnych i organicznych,
-
zapobieganie ruchom masowym ziemi i ich skutkom,
-
zapewnianie sprawnego
nawadniającego glebę.
działania
systemu
58
melioracyjnego,
odwadniającego
i
3. Ochrona wód poprzez:
-
zachowanie i ochronę istniejącej sieci wód płynących oraz zbiorników wodnych i stawów,
-
dążenie docelowo do osiągnięcia planowanej czystości wód powierzchniowych i
podziemnych,
-
prowadzenie polityki skojarzonego rozwoju sieci wodociągowej wraz z rozwojem nowej
zabudowy,
-
rozwój systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków na terenach zwartej zabudowy,
-
racjonalne prowadzenie prac melioracyjnych w sposób nie przyczyniający się do
osuszania terenu,
-
ochrona obszarów źródliskowych rzek i innych cieków poprzez zachowanie ich funkcji
przyrodniczych,
-
zachowanie, a w razie potrzeby rekonstrukcja, naturalnego otoczenia cieków,
-
zachowanie pasa wolnego od zabudowy (nie dotyczy lokalizacji obiektów i urządzeń
związanych z gospodarką wodną oraz z wykorzystaniem wód dla celów rekreacyjnych)
od rzek, cieków i rowów melioracyjnych w celu zapewnienia prawidłowego ich
funkcjonowania oraz możliwości dostępu do nich,
-
zwiększenie retencji wód poprzez zalesienia, zadrzewienia zlewni, tworzenie zbiorników
retencyjnych, niezabudowywanie naturalnych terenów zalewowych,
-
prowadzenie gospodarki leśnej w sposób zapewniający utrzymanie wodochronnych
funkcji lasów ochronnych,
-
ograniczenie oddziaływania elementów mogących niekorzystnie wpływać na jakość wód
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 454 „Olkusz-Zawiercie, Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych nr 326 „Częstochowa (Wschód)” oraz Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych nr 327 „Lubliniec-Myszków”,
-
prowadzenie monitoringu zasobów i jakości wód.
-
stosowanie, zakazów, nakazów oraz ograniczeń w zakresie użytkowania gruntów oraz
korzystania z wody, w granicach stref ochronnych ujęć wód.
-
zakaz odprowadzania nieoczyszczonych wód deszczowych do rowów i cieków wodnych.
4. Ochrona powietrza atmosferycznego poprzez:
-
stosowanie podłączeń do lokalnych sieci ciepłowniczych, w przypadku zaistnienia takiej
możliwości,
-
wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii dla potrzeb zaopatrzenia w ciepło (np.
energia wiatru, energia słoneczna, biomasa),
59
-
wspieranie inwestycji polegających na modernizacji systemów grzewczych,
-
powiększanie zasięgu terenów zielonych wzdłuż ciągów komunikacyjnych,
-
podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia zanieczyszczeń pochodzenia
przemysłowego m.in. poprzez: obowiązek instalowania urządzeń na emitorach w
zakładach przemysłowych, tworzenie pasów zieleni otaczającej zakłady przemysłowe,
-
prowadzenie monitoringu jakości powietrza,
5. Ochrona klimatu akustycznego poprzez:
-
przebudowę i modernizację dróg,
-
stosowanie cichych nawierzchni jezdni,
-
wymianę okien na dźwiękoszczelne,
-
ograniczenie możliwości
wojewódzkich,
-
powiększanie terenów zielonych wzdłuż dróg;
-
ograniczenie uciążliwości prowadzonej działalności,
-
ograniczenie możliwości rozwoju zabudowy na terenach przyległych do obiektów
stanowiących źródło wzmożonego poziomu hałasu,
-
zakwalifikowanie poszczególnych rodzajów terenów pod względem dopuszczalnych
poziomów hałasu,
rozwoju
zabudowy
na
terenach
przyległych
do
dróg
6. Prawidłowe gromadzenie odpadów stałych i płynnych i systematyczne ich usuwanie
zgodnie z kierunkami i zasadami rozwoju infrastruktury technicznej przyjętymi w
„Studium...”.
7. Ochrona walorów krajobrazu kulturowego poprzez:
-
racjonalne wyznaczanie nowych terenów przeznaczonych dla zabudowy
ograniczenia wysokości i intensywności ustalone dla nowo powstającej zabudowy,
-
zapewnienie warunków do trwałego zachowania walorów krajobrazu kulturowego i
zabytków, ich zagospodarowania, utrzymania oraz udostępniania;
-
zapobieganie powstawaniu zagospodarowania mogącego niekorzystnie wpływać na stan
walorów krajobrazowych i wartość zabytków;
-
zapobieganie nadmiernemu i nieracjonalnemu zagospodarowaniu przestrzeni gminy;
-
wprowadzanie ograniczeń formy i wysokości zabudowy przy założeniu współistnienia
tkanki historycznej i współczesnej;
60
oraz
-
zachowanie układów przestrzennych i elementów historycznego rozplanowania wsi;
-
pozostawienie wolnymi od zainwestowania lub zainwestowanymi w sposób racjonalny
obszarów stanowiących strefę ekspozycji zespołów i obiektów zabytkowych;
-
ograniczenie do niezbędnego minimum zakresu prac ziemnych zmieniających naturalne
ukształtowanie terenu;
-
ochronę przed zainwestowaniem krajobrazu otwartego, w szczególności rejonów o
wysokich walorach krajobrazowych (doliny rzeczne, okresowo odmokłe łąki, lasy);
-
ograniczenie możliwości rozpraszania zabudowy;
-
zachowanie przerw w zabudowie między poszczególnymi wsiami;
-
ochronę naturalnych elementów krajobrazu (cieki, zbiorniki wodne, lasy, zieleń naturalna).
8. Ochrona terenów narażonych na występowanie okresowych podtopień poprzez:
-
ograniczenie możliwości lokalizacji zabudowy na obszarach łąk i pastwisk w obniżeniach
dolinnych, które są zagrożone lokalnymi podtopieniami;
-
utrzymanie przyrodniczej funkcji terenów łąk i pastwisk;
-
wspieranie działań sprzyjających utrzymaniu i zwiększaniu retencji zbiornikowej;
-
zachowanie drożności istniejących cieków;
-
zapewnienie możliwości spływu wód opadowych i roztopowych zgodnie z naturalnym
ukształtowaniem terenu.
9. Konieczność odsunięcia nowej zabudowy od rzek, cieków i zbiorników wodnych ze
względu na zapewnienie dostępu do wód oraz zachowania systemu ciągów
ekologicznych w dolinach. Odległość ta jest zależna od indywidualnych ustaleń z
instytucjami zarządzającymi zasobami wodnymi oraz przepisów odrębnych.
10. Lokalizowanie nowej zabudowy w odległości 12m od granicy lasu.
11. Zakaz lokalizacji nowych funkcji chronionych w wyznaczonych strefach ochrony
sanitarnej od istniejących cmentarzy oraz w strefach bezpieczeństwa od linii
elektroenergetycznych.
12. Realizowanie potrzeb parkingowych w ramach użytkowania terenu działki lub działek.
13. Zharmonizowania form architektonicznych z krajobrazem oraz podporządkowanie
rozwiązań technicznych: budowli i urządzeń infrastruktury technicznej ochronie walorów
krajobrazowych środowiska.
61
13. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu
Dla projektowanych przedsięwzięć wynikających z realizacji kierunków Studium.... z uwagi na
miejscowy zasięg wyklucza się możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko
zgodnie z art.104 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o ochronie
środowiska, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na
środowisko.
14. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym
Ochrona środowiska na szczeblu międzynarodowym i wspólnotowym realizowana jest w
Polsce poprzez odpowiednie akty prawne w tym ustawy i rozporządzenia. Jednym z
ważniejszych aktów prawnych jest ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko na podstawie której sporządzona została niniejsza
prognoza. Tak więc już samo przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko jest realizacją celów określonych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady
2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r.18 i Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady
2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r.19.
Ważnymi ustaleniami w zakresie ochrony środowiska na szczeblu państw członkowskich Unii
Europejskiej są dyrektywy uwzględnione w prawodawstwie polskim, wśród których należy
wymienić: dyrektywę Rady 79/40/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich
ptaków ze zmianami oraz dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory. W/w dyrektywy stanowią podstawę
prawną tworzenia sieci NATURA 2000, której celem jest zachowanie zagrożonych
wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy.
Dokumentem określającym zasady ochrony właściwych terytorialnie jednolitych części wód
podziemnych i powierzchniowych jest „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza
Wisły zatwierdzony na posiedzeniu Rady Ministrów w dniu 22.02.2011, MP Nr 49, poz 549.
Z w/w dokumentu wynika iż przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód
podziemnych brano pod uwagę aktualny stan JCWPd w związku z wymaganym warunkiem
niepogarszania ich stanu. Obszar opracowania znajduje się w JCWPd o numerach 119
(region środkowej Wisły), 136 i 135 (region małej Wisły). Stan chemiczny i ilościowy JCWPd
(jednolitych części wód podziemnych) w obrębie, których znajduje się teren opracowania jest
dobry. W związku z powyższym celem środowiskowym będzie utrzymanie tego stanu. Wg
w/w Planu osiągnięcie założonych celów dla JCWPd o numerach 136 i 135 jest zagrożone.
Zgodnie z art. 4 RDW cele środowiskowe powinny zostać osiągnięte do 2015 r. dyrektywa
przewiduje jednak odstępstwa od założonych celów środowiskowych, jeżeli ich osiągnięcie
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/35/WE z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział społeczeństwa
w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniającej w
odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i
96/61/WE (Dz. Urz. UE L 156 z 25.06.2003, str. 17; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str.
466).
19
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny
wpływu niektórych planów i programów na środowisko (Dz. Urz. WE L 197 z 21.07.2001, str. 30; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 157).
18
62
dla danej części wód w ustalonym terminie będzie niemożliwe z określonych przyczyn. Dla
w/w JCWPd przewidziano cele mniej rygorystyczne – brak możliwości technicznych.
Uzasadnienie derogacji – obniżenie celów środowiskowych ze względu na brak możliwości
technicznych ograniczenia niekorzystnego wpływu na stan części wód podziemnych
(wydobywanie kopaliny) - Kopalnia cynku i ołowiu, Złoże „Klucze I”. Natomiast dla JCWP,
które w obrębie opracowania mają status naturalnych części wód powierzchniowych, celem
będzie osiągnięcie – co najmniej dobrego potencjału ekologicznego. W celu osiągnięcia
dobrego stanu ekologicznego konieczne będzie dodatkowo utrzymanie co najmniej dobrego
stanu chemicznego. Obszar opracowania znajduje się w JCWP o numerze SW0701,
SW0702 oraz MW0201. Stan (jednolitych części wód powierzchniowych) w obrębie SW0701
jest zły natomiast, w obrębach SW0702 i MW0201 jest dobry. Osiągnięcie założonych celów
dla JCWP wg w/w „Planu..” w obrębach SW0701 i MW0201 jest niezagrożone. Natomiast w
obrębie „SW0702 jest zagrożone. Zgodnie z art. 4 RDW cele środowiskowe powinny zostać
osiągnięte do 2015 r. dyrektywa przewiduje jednak odstępstwa od założonych celów
środowiskowych, jeżeli ich osiągnięcie dla danej części wód w ustalony terminie będzie
niemożliwe z określonych przyczyn. Dla JCWP SW0702 przewidziano derogacje czasowe –
wpływ działalności antropogenicznej na stan JCWP generuje konieczność przesunięcia w
czasie osiągnięcia celów środowiskowych z uwagi na brak rozwiązań technicznych
możliwych do zastosowania w celu poprawy JCWP.
Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić iż cele ochrony środowiska określone w
Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły zostały uwzględnione w
projekcie zmiany „Studium…” min poprzez zapisy:
-
zakaz odprowadzania nieoczyszczanych ścieków do gruntu, wód powierzchniowych i
podziemnych,
-
zaopatrzenie wszystkich terenów przeznaczonych w planie na cele zabudowy w wodę z
sieci wodociągowej;
-
ograniczenie oddziaływania elementów mogących niekorzystnie wpływać na jakość wód
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 454 „Olkusz-Zawiercie, Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych nr 326 „Częstochowa (Wschód)” oraz Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych nr 327 „Lubliniec-Myszków”;.
Cele ochrony środowiska określane są w strategicznych dokumentach programowych i
ustawowych, zarówno w tych o znaczeniu zarówno krajowym, jak i regionalnym i lokalnym.
Podstawowymi dokumentami określającymi zasady zrównoważonego rozwoju oraz
traktującymi o szeroko pojętej ochronie środowiska, są:
1. na szczeblu krajowym:

Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030,

Polska 2025 - długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju (2000 r.),

Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016;
2. na szczeblu regionalnym:


Plan zagospodarowania przestrzennego województwa Śląskiego,
Program ochrony środowiska województwa śląskiego.
63
Dokumentami określającymi zasady zrównoważonego rozwoju oraz traktującymi o szeroko
pojętej ochronie środowiska, są również:
-
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030,
-
Polska 2025 - długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego roz woju (2000 r.),
-
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016
W tabeli nr 1. Przedstawiono sposób w jaki cele ochrony środowiska ustanowione na
szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym zostały uwzględnione w projekcie
Studium.
Tabela 1
CELE USTANOWIONE NA SZCZEBLU KRAJOWYM
Polityka ekologiczna państwa:
Kierunki zagospodarowania zmiany „Studium….”:
Zachowanie bogatej różnorodności
biologicznej
Ustalono ochronę siedlisk naturalnych i krajobrazu poprzez m.in. zachowanie w stanie
naturalnym miedz, zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, bagien i innych użytków
ekologicznych oraz zaniechanie wypalania.
Określono wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej.
Ustalono prowadzenie gospodarki leśnej w sposób zapewniający utrzymanie
wodochronnych funkcji lasów ochronnych
Ustalono zaopatrzenie w wodę z gminnej sieci wodociągowej terenów przeznaczonych
w Studium…. na cele budowlane .
Ustalono ograniczenie oddziaływania elementów mogących niekorzystnie wpływać na
jakość wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 454 „Olkusz-Zawiercie,
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 326 „Częstochowa (Wschód)” oraz
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 327 „Lubliniec-Myszków”;.
Racjonalizacja gospodarowania
zasobami wód powierzchniowych
i podziemnych w taki sposób, aby
uchronić gospodarkę narodową od
deficytów wody i zabezpieczyć
przed skutkami powodzi
Ustalono dążenie docelowo do możliwie jak najpełniejszego uzbrojenia w sieć
kanalizacyjną;
Ustalono zakaz odprowadzania nieoczyszczanych ścieków do gruntu, wód
powierzchniowych i podziemnych;
Ustalono zwiększenie retencji wód poprzez zalesienia, zadrzewienia zlewni, tworzenie
zbiorników retencyjnych, niezabudowywanie naturalnych terenów zalewowych;
Ustalono zachowanie i ochronę istniejącej sieci rzecznej oraz zbiorników wodnych i
stawów.
Ochroną przed zainwestowaniem objęto gleby zaliczone do najwyższych klas
bonitacyjnych
Ochrona powierzchni ziemi,
w szczególności gruntów
użytkowanych rolniczo.
Zapewnianie sprawnego działania systemu melioracyjnego, odwadniającego i
nawadniającego glebę
Ustalono obowiązek zagospodarowanie odpadów w ramach gminnego,
zorganizowanego systemu zagospodarowania odpadów.
Wprowadzono ograniczenia w zakresie intensywności wykorzystania terenu poprzez
określenie wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej wymaganej do zachowania;
oraz współczynnika intensywności zabudowy wymaganego do zachowania.
64
Dążenie do spełnienia zobowiązań
wynikających z Traktatu
Akcesyjnego i dyrektyw unijnych
dotyczących limitów emisji
zanieczyszczeń.
Ustalono możliwość stosowania do ogrzewania niskoemisyjnych i nieemisyjnych
systemów grzewczych lub odnawialnych źródeł ciepła (np. w oparciu o energię
słoneczną).
Ustalono zaopatrzenie w wodę z sieci wodociągowej terenów przeznaczonych w
Studium…. na cele budowlane.
Ustalono dążenie docelowo do możliwie jak najpełniejszego uzbrojenia w sieć
kanalizacyjną;
Ustalono prowadzenie monitoringu zasobów i jakości wód.
Utrzymanie lub osiągnięcie dobrego
stanu wszystkich wód, w tym
zachowanie i przywrócenie ciągłości
ekologicznej cieków.
Ustalono ograniczenie oddziaływania elementów mogących niekorzystnie wpływać na
jakość wód Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 454 „Olkusz-Zawiercie,
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 326 „Częstochowa (Wschód)” oraz
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 327 „Lubliniec-Myszków”;.
stawów.
Ustalono dążenie do poprawy jakości wód powierzchniowych i podziemnych.
Ustalono wymóg przestrzegania przy zagospodarowaniu terenów wszystkich zakazów i
nakazów dotyczących stref ochronnych ujęć wód podziemnych.
Ustalono ochronę obszarów źródliskowych rzek i innych cieków poprzez zachowanie ich
funkcji przyrodniczych;
Wskazano na konieczność zakwalifikowania do odpowiednich rodzajów, terenów
podlegających ochronie akustycznej na podstawie przepisów odrębnych.
Wiarygodna ocena narażania
społeczeństwa na
ponadnormatywny hałas
i nadmierne oddziaływanie pól
elektromagnetycznych i podjęcie
kroków do zmniejszenia tego
zagrożenia tam, gdzie jest ono
największe.
Określono parametry stref potencjalnego przekroczenia dopuszczalnego poziomu
promieniowania elektromagnetycznego od napowietrznych linii energetycznych
wysokiego napięcia 110kV i 220 kV, oraz zasady ich zagospodarowania.
Wskazano na konieczność ograniczenia uciążliwości prowadzonej działalności,
Wskazano na konieczność ograniczenia możliwości rozwoju zabudowy na terenach
przyległych do obiektów stanowiących źródło wzmożonego poziomu hałasu.
CELE USTANOWIONE NA SZCZEBLU WSPÓLNOTOWYM
Traktat o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej :
Ustalono ochronę siedlisk naturalnych i krajobrazu poprzez m.in. zachowanie w stanie
naturalnym miedz, zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, bagien i innych użytków
ekologicznych oraz zaniechanie wypalania.
Zachowanie, ochrona i poprawa
jakości środowiska.
Wprowadzono ograniczenia w zakresie intensywności wykorzystania terenu poprzez
określenie wskaźnika powierzchni biologicznie czynnej wymaganej do zachowania;
oraz współczynnika intensywności zabudowy wymaganego do zachowania.
Ustalono zakaz odprowadzania nieoczyszczonych wód deszczowych do rowów i cieków
wodnych;
65
stawów.
Wskazano na konieczność zakwalifikowania do odpowiednich rodzajów, terenów
podlegających ochronie akustycznej na podstawie przepisów odrębnych.
Ochrona zdrowia ludzkiego.
Określono parametry stref potencjalnego przekroczenia dopuszczalnego poziomu
promieniowania elektromagnetycznego od napowietrznych linii energetycznych
wysokiego napięcia 110kV i 220 kV, oraz zasady ich zagospodarowania.
W terenach możliwych przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu komunikacyjnego,
tj. wzdłuż głównych dróg, ustalono konieczność ograniczenie możliwości rozwoju
zabudowy na terenach przyległych do obiektów stanowiących źródło wzmożonego
poziomu hałasu..
Wskazano na konieczność instalowania urządzeń na emitorach w zakładach
przemysłowych, tworzenie pasów zieleni otaczającej zakłady przemysłowe;
CELE USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIEDZYNARODOWYM
Protokół z Kioto:
Badanie, wspieranie, rozwój oraz
zwiększanie wy korzy stania
nowych i odnawialnych źródeł
energii, technologii pochłaniania
dwutlenku węgla oraz
zaawansowanych i innowacyjnych
technologii przyjaznych dla
środowiska.
Ustalono możliwość stosowania do ogrzewania niskoemisyjnych i nieemisyjnych
systemów grzewczych lub odnawialnych źródeł ciepła (np. w oparciu o energię
słoneczną).
66
Reasumując, należy stwierdzić, że cele ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym,
miedzyczłonkowskim i krajowym zostały uwzględnione w ustaleniach miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego, dla którego sporządzona została niniejsza prognoza.
15. Rozwiązania alternatywne
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego stanowi zespół
zapisów, ustalonych i uzgodnionych jako nienaruszalne uwarunkowania i kierunki
zagospodarowania. Jest koncepcją spójną i całościową. W studium formułuje się zasady
polityki przestrzennej miasta, wsi, jednostki osadniczej oraz integruje dokumenty
programowe i wizje związane z rozwojem gospodarczym i społecznym jednostki osadniczej.
„Studium......” jest dokumentem poprzedzającym wykonanie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717, art. 9 ust 4) z
późniejszymi zmianami,
ustalenia Studium są
wiążące dla organów gminy przy
sporządzaniu planów miejscowych.
W związku z powyższym nie podjęcie działań zmierzających do zmiany „Studium...” nie
pozwoli na: jednoznaczne stwierdzenie o zgodności przewidywanych rozwiązań planów
miejscowych z ustaleniami „Studium ......” oraz na dalszy zrównoważony rozwój gminy
Piątek.
Nowe tereny przeznaczone pod zainwestowanie zostały wprowadzone w „Studium...” pod
wpływem składanych przez mieszkańców i potencjalnych inwestorów wniosków. Przyszłe
zainwestowanie zlokalizowano w ciągach już istniejącej zabudowy w celu uniknięcia jej
rozpraszania. Nowe tereny inwestycyjne zostały wskazane głównie w bezpośrednim
sąsiedztwie dróg. Wydaje się więc, iż rozwiązania przestrzenne przewidziane w niniejszym
opracowaniu wpisują się w istniejące na terenie gminy zagospodarowanie.
Nie przewiduje się rozwiązań alternatywnych w projektowanym dokumencie w zakresie
celów i ochrony obszarów NATURA 2000.
67
16. Streszczenie
Zgodnie z uchwałą podjętą przez Radę Miejską w Ogrodzieńcu
przystąpiono do
sporządzenia
zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Ogrodzieniec.
Sporządzona zmiana „Studium....” przewiduje
lokalizację na terenie gminy nowych terenów budowlanych: zabudowy mieszkaniowej,
usługowej, terenów strategicznych (produkcja, magazyny itp.) infrastruktury technicznej i
układu komunikacyjnego.
Prognoza została sporządzona na podstawie Ustawy z dnia 3.10.2008 roku o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz. 1227). W przedmiotowej
prognozie przeprowadzono analizę kierunków rozwoju powyższej zmiany „Studium..” i
komponentów przyrodniczych. Przedstawiono także zmiany, jakie mogą zachodzić w
środowisku przyrodniczym w wyniku realizacji tych kierunków. Oceniono również skutki
ewentualnych zmian. Większa część obszaru objętego opracowaniem jest atrakcyjna
zarówno z powodu swojego położenia jak i dostępności mediów i komunikacji.
W celu zapewnienia mieszkańcom właściwej egzystencji wymagana jest ochrona
proekologiczna. W „Studium...” wskazano szereg zapisów, które będą w maksymalnym
stopniu przeciwdziałać potencjalnie negatywnym oddziaływaniom projektowanej funkcji.
Prognoza wskazuje działania, które są istotne dla realizacji polityki zrównoważonego
rozwoju.
Charakterystyka i ocena istniejącego zagospodarowania oraz środowiska
przyrodniczego i krajobrazu obszarów objętych zmianą „studium...” i terenów
sąsiednich
Gmina Ogrodzieniec administracyjnie położona jest w południowej części powiatu
zawierciańskiego w województwie śląskim. Zajmuje powierzchnię 85,69 km2. W jej skład
wchodzi miasto Ogrodzieniec oraz dziesięć sołectw: Fugasówka, Giebło, Giebło Kolonia,
Gulzów, Kiełkowice, Mokrus, Podzamcze, Ryczów, Ryczów Kolonia, Żelazko. Wg J.
Kondrackiego obszar gminy znajduje się w dwóch mezoregionach: Wyżyna Częstochowska
oraz Garb Tarnogórski. Powierzchnia gminy jest bardzo urozmaicona i zróżnicowana.
Cechuje ją duża względna zmienność wysokości, które mieszczą się w granicach od 330-500
m n.p.m.. Najwyższe wysokości bezwzględne występują w rejonie Podzamcza i Ryczowa. Są
to tereny na których rozciągają się zespoły skał wapiennych i ostańce skalne. Pod względem
geologicznym teren opracowania należy do wschodniego skłonu monokliny śląskokrakowskiej. Na terenie gminy występują gleby niskich klas bonitacyjnych, dominują gleby
lekkie, suche, często kamieniste. Sieć hydrograficzna w obrębie gminy jest słabo
wykształcona. Głównym elementem układu hydrograficznego są rzeka Czarna Przemsza
oraz jej dopływ Potok Ogrodzieniecki i Maślenica. W obrębie gminy występują dwa piętra
wodonośne: Jurajskie obejmujące zurbanizowane tereny miasta wraz z całą gminą oraz
triasowe T1+2 obejmujące zachodnie fragmenty miasta. Na przedmiotowym obszarze
występują udokumentowane złoża kruszywa naturalnego: Ogrodzieniec I i II, Ogrodzieniec H,
Ogrodzieniec, Wiek II, Zawiercie 3 oraz Rodaki-Rokitno Szlacheckie. Według regionalizacji
klimatycznej R.Gumińskiego badany obszar znajduje się w Częstochowsko-Kieleckiej
dzielnicy klimatycznej. Szata roślinna w obszarze opracowania jest zróżnicowana pod
68
względem jakości, intensywności i rangi. W obrębie gminy można spotkać roślinność typową
dla stref górskich jak również ciepłolubną. Bardzo ważnym elementem są również tereny
bezleśne, murawy wapienne i łąki z ogromnie bogatą florą naczyniową. Występujące tutaj
gatunki zwierząt charakterystyczne są dla Jury Krakowsko - Częstochowskiej. Wśród ssaków
w lasach możemy spotkać sarnę, jelenia, dzika, lisa, kunę leśną, łasicę, jeża pospolitego,
zająca oraz wiewiórki. Bardzo znaczącą grupę stanowią nietoperze. Na terenie gminy
występują obszary NATURA 2000 „Ostoja Środkowojurajska” kod PLH 240009, „Buczyny w
Szypowicach i Las Niwiski.” kod PLH 240034, jeden pomnik przyrody powołany w celu
ochrony cennego przyrodniczo zespołu źródeł rzeki Centurii oraz Park Krajobrazowy
ORLICH GNIAZD wraz z otuliną.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia projektu
„studium..”. ocena stanu środowiska, jego odporności na degradację, zdolności do
regeneracji.
Na stan sanitarny obszaru rzutuje ruch komunikacyjny i niskie emitory okolicznych palenisk
domowych opartych o piece opalane węglem oraz ewentualne emisje zanieczyszczeń z
terenów sąsiednich. Według badań przeprowadzonych przez WIOŚ dla poszczególnych
zanieczyszczeń powietrza w 2013 r okresowo notowane były przekroczenia stężenia
powyżej wartości dopuszczalnej pod względem zanieczyszczeń pyłem PM 10, PM 2,5
benzo(a)pirenu i ozonu. Ze względu na przekroczenia poziomów dopuszczalnych w/w
substancji strefę w której znajduje się Ogrodzieniec zaliczono do klasy C dla pozostałych
substancji NO2,SO2,CO, C6H5, As, Cd i Ni i Pb ustalono klasę A.
Elementami które stanowią główną uciążliwość akustyczną omawianego terenu i jego
sąsiedztwa są istniejące drogi (ulice), a w szczególności drogi wojewódzkie: nr 790
Dąbrowa Górnicza – Pilica i 791 Zawiercie – Olkusz.
Na terenie gminy w roku 2012 wykonano badanie wód podziemnych w dwóch punktach
badawczych na terenie miejscowości Podzamcze:
-
w badanym otworze (numer Monbada 875) stwierdzono wodę średniej jakości (II - giej
klasy czystości). Są to wody z poziomu triasu (T1+2).
-
w badanym otworze (numer Monbada 876) stwierdzono wodę zadowalającej jakości (IIIciej klasy czystości). Wskaźnikami decydującymi o klasie wód był NO3 – przekroczenie
progu 75%-stanu dobrego NO3,. Są to wody z poziomu jury (J2+3)
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska związane z eksploatacją dróg (głównie dróg
wojewódzkich nr 790 i nr 791) mogą zaistnieć na skutek awarii lub wypadków z udziałem
pojazdów przewożących substancje niebezpieczne.
W obrębie gminy nie występują udokumentowane obszary osuwania się mas ziemnych.
Występują natomiast obszary predysponowane do występowania ruchów masowych.
Na terenie gminy nie wystepują obszary szczególnego zagrożenia powodzią. Terenami
narażonymi na okresowe podtopienia są obszary wzdłuż występujących w gminie cieków
(m.in. Czarna Przemsza, Potok Ogrodzieniecki, Maślenica) oraz lokalne obniżenia terenu.
69
Na obszarze gminy obowiązuje strefa ochrony sanitarnej od istniejących cmentarzy oraz
strefy bezpieczeństwa od linii elektroenergetycznych 110 i 220 kV, które wykluczają
zabudowę mieszkaniową i inne funkcje chronione.
Ocena przewidywanych przekształceń środowiska przyrodniczego
Zmiany w środowisku przyrodniczym na omawianym obszarze związane z urbanizacją terenu
dotyczą przede wszystkim przekształceń obszarów
obecnie
otwartych ulegających
miejscami sukcesji roślinnej na tereny zabudowy mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej i
komunikację. Jest to jednak proces nieunikniony przy rozwoju gospodarczym gminy.
Konsekwencją tych zmian będzie głównie: przekształcenie powierzchni terenu w obszarach
przewidzianych pod zainwestowanie, ograniczenie powierzchni biologicznie czynnej,
potencjalny ubytek istniejącej zieleni w przypadku realizacji zainwestowania na terenach
zadrzewionych, zmiana charakteru krajobrazu na terenach dotąd otwartych a obecnie
przeznaczonych w studium pod zainwestowanie oraz powstanie nowych źródeł hałasu
(komunikacja) i ewentualnej emisji zanieczyszczeń powietrza. Wprowadzenie zieleni
przydomowej i urządzonej przy obiektach usługowo - produkcyjnych przyczyni się do
zróżnicowania środowiska przyrodniczego analizowanego obszaru. Należy zauważyć iż
powyższe zmiany będą zachodziły sukcesywnie w miarę powstawania inwestycji w tym
terenie. W strefie częściowo zurbanizowanej zmiany mają głównie charakter porządkujący i
dogęszczający obecne zagospodarowanie. Konsekwencją tych zmian będzie ograniczenie
powierzchni biologicznie czynnej (ale tylko w rejonach dotąd niezainwestowanych) oraz
ewentualny ubytek w istniejącym drzewostanie. W przypadku wystąpienia niedogodności
generowanych przez istniejące i projektowane zainwestowanie (hałas, zanieczyszczenie
powietrza), zastosowanie rozwiązań technicznych m.in. izolacji dźwiękochłonnej budynków
oraz wprowadzenie nasadzeń zieleni izolacyjnej stanowi możliwe przeciwdziałanie
występującym zagrożeniom. Dla zabudowań znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie
można zastosować indywidualne zabezpieczenie akustyczne.
Projekt „Studium...” uwzględnia wszystkie istniejące na terenie gminy formy ochrony
przyrody. Zapewnia ich ochronę na podstawie odrębnych aktów prawnych.
Po zapoznaniu się z dostępnymi materiałami dotyczącymi występujących w obrębie
gminy obszarów NATURA 2000 w wyniku realizacji kierunków zagospodarowania
przestrzennego nie wystąpi znaczące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony
obszaru NATURA 2000 oraz integralność tego obszaru.
Ustalenia mające na celu zapobieganie, ograniczanie negatywnych oddziaływań na
środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu
W rozdziale tym wskazano istotne dla realizacji polityki zrównoważonego rozwoju gminy,
działania mające na celu zapobieganie, ograniczanie negatywnych oddziaływań na
środowisko, które mogą wystąpić na skutek realizacji kierunków „Studium…”. Zastosowanie
wszystkich zaleceń zwartych w „Studium...”, w tym szczególnie z zakresu ochrony
środowiska i infrastruktury technicznej będzie gwarantem ograniczenia do minimum
negatywnych wpływów planowanych funkcji na środowisko.
70
Rozwiązania alternatywne
Na etapie sporządzania „Studium...” nowe tereny przeznaczone pod zainwestowanie zostały
wprowadzone pod wpływem składanych przez mieszkańców i potencjalnych inwestorów
wniosków. Projektowane zainwestowanie wpisuje się również w istniejące na terenie gminy
zagospodarowanie i jest zgodne z uwarunkowaniami stanu istniejącego.
17. Wnioski końcowe
1. W świetle przedstawionej analizy ustaleń zmiany „Studium...” oraz zawartych w
powyższej prognozie uwag projekt zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Ogrodzieniec należy uznać za poprawny.
2. Przy spełnieniu wymagań wynikających z przepisów odrębnych dotyczących ochrony
środowiska, zmiana „Studium.....” nie budzi obaw o spowodowanie zagrożenia dla
środowiska przyrodniczego.
18. Adresowanie zaleceń prognozy
1. do lokalnej społeczności;
2. do organizacji pożytku publicznego;
3. do strategii i programów działania organów miasta i gminy;
4. do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego terenów sąsiadujących;
5. do prognoz oddziaływania na środowisko zmian „Studium...”
71

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

DO BURMISTRZA KRAS EGOSTAWU W IOSEK

Obwieszczenie Prezydenta Miasta Bydgoszczy o przystąpieniu do

03. Uzasadnienie do Uchwały

Nowa strona Studium