Urbi et Gorbi JOAcHIm

Joachim Jauer jako kronikarz ZDF na bieżąco odnotowywał wydarzenia roku 1989 w Europie Wschodniej – wydarzenia, które wstrząsnęły światem. Jako korespondent
telewizyjny był naocznym świadkiem pierwszych oznak
upadku żelaznej kurtyny i zakrojonych na masową skalę ucieczek obywateli NRD z ich kraju rodzinnego. Jego
książka obejmuje szeroki zakres tematów: począwszy od
niezależnego związku zawodowego „Solidarność” przez
upadek muru berlińskiego aż po koniec zimnej wojny.
Joachim Jauer opowiada o wielkiej nadziei na wolność,
o poszukiwaniu prawdy i o ludziach, których odwaga
umożliwiła zaistnienie cudu: upadku komunizmu.
„Na początku lat siedemdziesiątych w Droßdorf-Rippicha
nad rzeką Zeitz w otwarty konflikt z ateistycznym państwem
wszedł ewangelicki duchowny Oskar Brüsewitz. Przejął parafię, którą jego poprzednik porzucił, ponieważ praktycznie nikt
nie pojawiał się na mszy. Pastor Brüsewitz w krótkim czasie
odwiedził wszystkie miejscowe rodziny, również te, których
członkowie należeli do SED. Wkrótce na odprawianych przez
niego nabożeństwach pojawiało się nawet do stu pięćdziesięciu
osób. Na wiejskim kościółku umieścił wielki świecący z daleka
neonowy krzyż. „Tutaj”, chciał powiedzieć za jego pomocą,
„tutaj nie panuje socjalizm, tutaj rządzi Kościół chrześcijański”. SED uznała to za jawny opór i zażądała usunięcia
krzyża, ponieważ rzekomo odwracał uwagę kierowców i mógł
doprowadzić do wypadków drogowych. Oskar Brüsewitz
w przeciwieństwie do części ewangelickiego duchowieństwa nie
był gotów do zawarcia kompromisu z ateistyczną ideologią
państwową i swoimi nietuzinkowymi działaniami ściągnął na
siebie uwagę Kościoła. „Nasze kościelne dzwony będą brzmieć
jeszcze wtedy, gdy na zewnątrz nikt już nie będzie pamiętał
cena: -- zł
Joahim Jauer, ur. w Berlinie w 1940
roku, długoletni korespondent ZDF
w NRD, prezenter programu Kennzeichen D, korespondent specjalny
w Europie Środkowej i Wschodniej,
kronikarz rewolucyjnych wydarzeń
z 1989 roku, do 2003 roku szef studia ZDF w Berlinie. Obecnie niezależny autor i twórca filmów dokumentalnych. Joachim Jauer jest laureatem wielu nagród:
otrzymał prestiżowe wyróżnienie niemieckich krytyków
za program Kennzeichen D, nagrodę Gustava Heinemanna
za zasługi na rzecz wolności i sprawiedliwości, medal Karla von Ossietzky’ego za wkład w urzeczywistnianie praw
człowieka, nagrodę Jakoba Kaisera za wybitne osiągnięcia
w dziedzinie reportażu telewizyjnego, a także Złotą Kamerę za wiarygodność w telewizji (1999).
Urbi et Gorbi
„Ta reporterska dokumentacja dominującej roli chrześcijan
w upadku komunizmu powinna się ukazać w Polsce. Joachim Jauer, korespondent telewizji zachodnioniemieckiej
w NRD i Europie środkowo-wschodniej w latach 80., napisał bardzo przystępną historię jesieni ludów 1989 roku. Ze
zrozumiałych względów książka zaczyna się od prezentacji
niemiecko-niemieckich i opisu warunków pracy zachodniego dziennikarza w NRD. Niemniej Jauer zjeździł z kamerą
niemal wszystkie państwa bloku, i rozmawiał z wieloma
aktorami wydarzeń – zarówno opozycjonistami jak i reformatorami ancien regime’u - więc „Urbi et Gorbi” daje
szeroką panoramę wydarzeń, przy czym sprawy polskie,
rola Jana Pawła II, powstanie „Solidarności”, Okrągły Stół
i wybory 4 czerwca 1989 zajmują w niej poczesne miejsce.
(...) I to będą dla polskiego czytelnika sprawy nowe, pozwalające dobrze uchwycić podobieństwa i różnice między
PRL i NRD. Tak jak u nas w Nowej Hucie wierni uparcie walczyli o budowę kościoła, tak i w NRD protestanci
w Stalin-Stadt, dziś Eisenhüttenstadt, pod przewodnictwem pastora Heinza Bräuera uparcie walczyli o prawo do
budowy domu modlitwy. Różnice były w sile nacisku. Ale
w końcu w obu krajach chrześcijanie dopięli swego.”
Adam Krzemiński
Jednoczesne pojawienie się na światowej scenie Michaiła
Gorbaczowa i Karola Wojtyły nawet z perspektywy tylu
lat wydaje się swego rodzaju cudem. Polski papież przyczynił się do obalenia komunizmu, a radziecki sekretarz
generalny zezwolił, aby to się dokonało.
Joachim Jauer
„Jest to spojrzenie na wydarzenia, które rozgrywały się
w 1989 r. w krajach Europy Środkowej oczami bezpośredniego ich obserwatora – człowieka, który wprawdzie jako
dziennikarz z Niemiec Zachodnich patrzył na nie niejako z zewnątrz, ale równocześnie posiadał spore osobiste
doświadczenie i dużą wiedzę na temat Europy Środkowej
i życia w systemie komunistycznym. Bowiem zanim Joachim Jauer został specjalnym korespondentem zachodnioniemieckiej telewizji publicznej ZDF w Wiedniu –
i zanim, mając w Wiedniu swój „punkt wypadowy”, odbył
latem i jesienią 1989 roku szereg reporterskich podróży
do zapalnych miejsc w Europie Środkowej, gdzie tworzyła
się historia – przepracował on wiele lat jako korespondent
ZDF w komunistycznej NRD i dobrze poznał tamtejsze
realia.”
Wojciech Pięciak – „Tygodnik Powszechny”
Urbi et Gorbi
Jak chrześcijanie wpłynęli na obalenie reżimu
komunistycznego w Europie Wschodniej
We wszystkich krajach bloku wschodniego działali opozycjoniści, którzy podejmowali duże ryzyko, by dokonać
zmian politycznych. Odważnie angażowały się w takie
działania zarówno osobistości ze świata polityki, jak i osoby związane z Kościołem – chrześcijańscy duszpasterze
i wyznawcy: Heinz Bräuer, Oskar Brüsewitz i Christian
Führer w NRD, Lech Wałęsa i Jerzy Popiełuszko w Polsce,
Csilla von Boeselager i Imre Kozma na Węgrzech, Václav
Malý w Czechosłowacji, czy László Tökés w Rumunii. Bez
nich w Europie Wschodniej nie dokonałby się wielki przełom roku 1989.
Joachim
Jauer